Văn hóa ứng xử nơi công cộng ở nhật bản

V ăn hóa ứn g x ửn ơi công c ộng ở Nh ật
B ản
"Nh ập gia tùy t ục" câu châm ngôn c ủa ông bà ta đã đú c k ết và truy ền l ại cho th ếh ệsau. Đi ều này
luôn đú ng và c ần thi ết trong cu ộc s ống c ủa chúng ta. Nh ật B ản là đ
ất ư
ớ c vô cùng v ăn minh và hi ện
đại khi đến Nh ật B ản có nh ữ
ng đi ều r ất khác v ới đất n ước chúng ta. Đối v ớ
i nh ữ
ng ai s ắp đến du
l ịch ho ặc làm vi ệc t ại Nh ật B ản nh ất đ
ị nh ph ải bi ết nh ữ
ng đi ều sau đâ y đ
ể tránh tr ư
ờn g h ợ
p khó x ử
"ti ến thoái l ư
ỡ n g nan" nhé!

• Khi đi siêu th ị:
S ựv ăn minh và ý th ứ
c tôn tr ọng m ọi ng ư
ờ i xung quanh c ủa ng ư
ờ i dân Nh ật B ản khi ến đ
ất n ư
ớc
chúng ta nói riêng và c ảth ếgi ới nói ri ếng ph ải kinh ng ạc, n ểph ục.
-Đ
ư
ợ c đe m hành lý, túi xách vào trong(chuy ện mà không bao gi ờx ảy ra t ại các siêu th ị ở Vi ệt Nam
đú ng không nào?)

– X ếp hàng khi thanh toán.
– Không làm m ất th ời gian c ủa ng ư
ờ i khác ở qu ầy tính ti ền.
Siêu th ị ở Nh ật không b ắt khách ph ải g ử
i túi xách tr ư
ớ c khi vào. B ạn có th ểtho ải mái đe m balo, túi
xách vào t ất c ảcác siêu th ị. B ạn có th ểth ưth ảl ự
a ch ọn nh ữ
ng th ứmình thích tr ư
ớ c khi tr ảti ền.
Tuy nhiên, m ột khi đã đ
ế n qu ầy tính ti ền r ồi thì tránh cà kê, bàn b ạc xem có nên mua cái này cái kia
không, hay g ọi nhau í ới l ấy thêm gì đ
ấ y vào tính ti ền luôn… Đi ều này s ẽgây phi ền toái cho ng ư
ời
tính ti ền và c ảnh ững ng ư
ờ i mua hàng khác. Đ
ối vớ
i ng ư
ờ i Nh ật, gây phi ền toái cho nh ữ
ng ng ư
ời
xung quanh có th ểxem là t ối k ỵ, r ất m ất l ịch s ự
. Do v ậy, hãy cân nh ắc và quy ết đ
ị nh xong xuôi h ết
r ồi hãy đ
ế n qu ầy tính ti ền nhé! Đ
ừ n g quên x ếp hàng b ạn nhé!

• Khi đi thang máy:
– Xếp hàng khi lên thang máy.
– Đứng tránh ra 2 bên để người bên trong ra hết hẳn mới bước vào.
– Không dùng thang có biển hiệu đặc biệt, chỉ dành riêng cho người đi xe lăn hoặc xe em bé.
Ở Nhật, về cơ bản, thang máy ở các sân bay, ga tàu…chỉ để phục vụ cho người già, em bé, người
có nhiều đồ đạc lỉnh khỉnh, hoặc khó khăn trong việc đi lại. Nếu bạn không nằm trong nhóm này thì
nên sử dụng thang bộ hoặc thang cuốn. Một số nơi có loại thang máy dành riêng cho người đi xe
lăn hoặc xe đẩy em bé. Bạn cần lưu ý xem kỹ biển hiệu trước khi vào thang máy, không s ử dụng
loại thang máy này nếu bạn không thuộc nhóm đối tượng trên. Khi chờ thang máy, bạn cần x ếp
hàng theo thứ tự, đứng dạt về hai bên để chừa lối ra cho người từ trong thang máy đi ra. Sau đó,
bạn chờ cho những người trong thang máy ra hết hẳn mới bắt đầu bước vào. Tuyệt đối không vì v ội
mà chen lấn.


• Khi đi thang cu ốn:
– Một bên đứng yên, một bên phải di chuyển
– Không đứng dàn hàng hai
– Không tụ tập ở hai đầu thang
– Xếp hàng khi lên thang.
Ở Nhật thang cuốn được chia thành 2 bên, một bên được đứng yên, một bên phải di chuyển
lên/xuống như đi thang bộ bình thường. Nếu bạn đi Tokyo thì khi đi thang cuốn, bạn phải đứng về
phía bên trái, bên phải dành cho người đi lên/xuống. Còn nếu bạn đi Osaka thì ngược lại, bạn đứng
về phía bên phải, dành bên trái cho người lên/xuống. Đơn giản nhất là cứ nhìn và làm theo ng ười đi
phía trước mình. Bạn nhớ là không bao giờ được đứng dàn ngang cả 2 hàng trên thang cu ốn. Điều
này được áp dụng ở tất cả mọi nơi, từ nhà ga, bến tàu, đến các khu mua sắm, tham quan… Ngoài
ra, cũng không nên đứng tụ tập, họp nhóm ở hai đầu thang cuốn, gây tắc ngh ẽn lối lên xuống của
những người xung quanh. Cuối cùng, đừng quên xếp hàng để lên thang cu ốn nhé!


• Khi đi tàu:

– Xếp hàng khi lên tàu.
– Đứng tránh ra hai bên, nhường cho người trên tàu xuống hết mới bắt đầu bước lên tàu.
– Không chạy vội để bắt kịp tàu khi tàu sắp đóng cửa.
– Không đứng cản trở ở khu vực cửa lên xuống.
– Không ngồi vào khu vực ghế ưu tiên (nếu không phải là đối tượng được ưu tiên).
– Hạn chế nói chuyện điện thoại trên tàu.
– Không nói chuyện to tiếng trên tàu.
– Không ăn uống trên tàu.
– Đeo khẩu trang nếu bị ốm.
– Không ngủ gật vào người bên cạnh…

• Ở nhà hàng/quán ăn:
– Xếp hàng mua vé
– Xếp hàng chờ vào nhà hàng
– Tự phục vụ
– Tự dọn bàn sau khi ăn xong
– Thanh toán tại quầy thu ngân
– Không phải trả tiếp.


Ở Nhật, đa số các quán ăn, kể cả nhà hàng, đều nhỏ hẹp. Đặc biệt là ở Tokyo! Ngoài ra, chi phí
nhân công lại đắt đỏ nên ở nhiều nơi, người ta chỉ đặt máy bán vé xuất ăn trước cửa tiệm, chứ
không phải vào ngồi xong mới gọi món. Nếu bạn đến những nơi như vầy, bạn cần xem menu trên
máy, bỏ tiền vào mua phiếu ăn, sau đó đem phiếu vào giao cho nhân viên để họ chuẩn bị món ăn
đó cho bạn. Ở một số nơi khác, bạn tự lấy đồ ăn, sau đó ra quầy tính tiền xong rồi mới đưa ra bàn
ngồi ăn. Ở những nơi như vầy, bạn lưu ý phải suy nghĩ chọn món xong mới xếp hàng vào lấy món
ăn. Tránh việc đứng tẩn ngẩn tần ngần trước quầy đồ ăn suy nghĩ xem ăn món gì. Ở nhi ều nơi,
chẳng hạn như các tiệm ăn nhanh, tiệm cafe, sau khi ăn xong bạn phải tự d ọn bàn ăn sạch s ẽ, đem
khay ăn trả lại cho nhà hàng. Khi trả tiền thì ở hầu hết các nhà hàng, bạn phải đem hóa đơn đến
quầy thâu ngân để thanh toán (thường nằm ở cửa ra vào). Bạn chỉ phải trả đúng với s ố ti ền trên hóa

đơn, không phải trả thêm tiền tip gì vì ở Nhật không có văn hóa này!

• Rác:
– Vứt rác đúng nơi quy định
– Mang theo bịch nilon để đựng rác.
Có thể bạn sẽ ngạc nhiên khi thấy Nhật có khi còn ít thùng rác công c ộng h ơn ở Việt Nam! Điều này
một phần vì lý do an ninh, một phần vì việc phân loại rác ở Nhật rất chi ti ết (nhiều khi là phức t ạp,
ngay cả đối với người Nhật). Một thói quen của người Nhật (đa phần là phụ nữ) mà bạn nên h ọc
theo khi sang Nhật, đó là luôn đem theo người một túi nilon nhỏ để đựng rác. Đây chính là bí quy ết
giúp đường phố ở Nhật lúc nào cũng sạch sẽ dù ít thùng rác! Nhưng nói chung, ở m ỗi nhà ga đều
có ít nhất một khu vực để thùng rác (thông thường ở cửa soát vé). Khi vứt rác, bạn cần l ưu ý xem
các biểu tượng trên thùng rác, hoặc nhìn vào thùng xem th ế nào để v ứt rác đúng theo phân lo ại quy
định. Thường thì ở những nơi công cộng như ga tàu thì rác chỉ được phân thành loại đốt được (ví
dụ: giấy báo…) và không đốt được (ví dụ tất cả các loại nhựa, túi nilon là không đốt được), hoặc có


thùng rác riêng cho chai nhựa. Bạn lưu ý tuyệt đối không được vứt rác vào các thùng rác bên cạnh
các máy bán hàng tự động nhé! Các thùng rác đó chỉ dành cho chai nhựa hoặc lon mà thôi.
Cuối cùng, giả sử bạn không thể nhớ hết các “thể loại” văn hóa này thì bạn chỉ cần nh ớ: ở Nhật
người ta xếp hàng ở mọi nơi(không có trường hợp ngoại lệ!) và làm phiền người xung quanh là t ối
kỵ!