Lịch sử Phật giáo ở Việt Nam

Đề tài: Lịch sử Phật giáo ở Việt Nam
I.

Phật giáo du nhập vào Việt Nam
Phật giáo truyền vào Việt Nam rất sớm. Một số sách sử ghi rằng nơi đầu tiên

là Luy Lâu (Bắc Ninh) vào cuối thế kỷ thứ hai. Phật Giáo du nhập vào Việt Nam
do cả hai con đường: đường biển từ phía Nam lên và đường bộ từ phía Bắc xuống.
Trong số bốn nhà truyền giáo đầu tiên đặt chân lên Việt Nam, thì hết ba nhà
sư là người Ấn Ðộ, đi đường thủy sang Trung Hoa truyền đạo và đã ghé tại Việt
Nam là các Ngài: Ma Ha Kỳ Vực, Khương Tăng Hội và Chi Cương Lương. Nhà
truyền giáo thứ tư là người Trung Hoa, Ngài Mâu Bác, đã đi đường bộ từ phía Bắc
xuống. Ðó là điều chứng minh rằng Phật Giáo vào Việt Nam do cả đường thủy và
đường bộ cả từ phía Nam lên và phía Bắc xuống. Nhưng vì nước ta bị Trung Hoa
đô hộ ngót một ngàn năm và sau đó vẫn còn lệ thuộc vào văn hóa và chính trị nên
về sau con đường truyền giáo từ Trung Hoa sang là con đường chính
Đạo Phật đến với Việt Nam thông qua con đường hòa bình, mặt khác giáo lý
của Phật giáo chuyển tải tư tưởng bình đẳng, bác ái, cứu khổ, cứu nạn…. gần gũi
tín ngưỡng, văn hóa Việt Nam nên được các cư dân Việt Nam dễ dàng chấp nhận.
II.

Sự phát triển Phật giáo qua các thời
Trải qua gần 2000 năm tồn tại, Phật giáo đã bao phen thăng trầm, lúc thịnh

lúc suy. Vào thời đại nhà Lý và nhà Trần, Phật giáo phát triển cực thịnh, được coi
là quốc đạo, ảnh hưởng đến mọi khía cạnh trong cuộc sống của người dân. Đến
thời nhà Hậu Lê rồi Nguyễn Triều, Phật giáo đi vào thời kỳ suy thoái, nhường vị trí
quốc giáo cho Nho giáo. Đến khi người Pháp đặt nền đô hộ trên đất nước này, thì
đạo Phật lại càng suy đồi, mất hết cả những gì thuần túy, cao siêu, mà chỉ còn như
là một tôn giáo thờ thần, mà nhiệm vụ chính là lo việc cúng bái.
Vào những thập niên đầu thế kỷ XX, do ảnh hưởng phong trào chấn hưng

Phật giáo trên thế giới, Phật giáo Việt Nam cũng chuyển mình phục hưng, khởi đầu


từ các đô thị miền Nam rồi miền Trung với các đóng góp quan trọng của các nhà
sư Khánh Hòa và Thiện Chiếu. Cho đến năm 1964, các hội đoàn Phật giáo miền
Nam Việt Nam đã thống nhất dưới một mái nhà chung là Giáo Hội Phật Gíao Việt
Nam Thống Nhất và sau 17 năm hoạt động giáo hội này đã ngưng mọi sinh hoạt
vào năm 1981. Sau khi hai miền Nam Bắc thống nhất vào năm 1975, năm 1981
chín tổ chức Phật giáo trong cả nước đã tổ chức đại hội, thống nhất làm một và lấy
danh hiệu là “Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam”.
Dù Phật giáo bị thăng trầm, truân chuyên theo vận nước, nhưng Phật giáo đã
hoà vào lòng dân tộc, tạo nên một sắc thái đặc biệt của riêng Việt Nam. Phật giáo
đã đồng hành cùng dân tộc, đã đồng cam cộng khổ với dân tộc, cùng dân tộc đi qua
bao khúc quanh của lịch sử, chịu đựng bao nỗi thăng trầm của thời cuộc trong công
cuộc dựng nước và giữ nước. Điểm này chúng ta dễ dàng nhận thấy qua những
thời đại cực thịnh của đất nước đều là những lúc Phật giáo cũng song hành hưng
thịnh. Như thời nhà Đinh, Lê, Lý, Trần,... Tuy quyện mình vào lòng dân tộc nhưng
giáo lý chứa đựng trong ba tạng kinh điển của Phật giáo vẫn giữ được vẻ tinh khiết
vốn có của nó và dòng thiền Trúc Lâm đã được khôi phục vào cuối thế kỷ thứ 20,
tiếp nối mạng mạch của lịch sử Phật giáo Việt Nam.
III.

Các tông phái của Phật giáo
Cùng với sự phân chia hệ phái của Phật giáo và với cách tiếp cận, nhìn nhận

khác nhau về giáo lý Phật giáo, với tinh thần khế lý - khế cơ, từ hai phái lớn của
Phật giáo (phái Thượng tọa bộ và phái Đại chúng) lại được phân thành nhiều tông
phái khác nhau. Có thể nói, sự hình thành các tông phái không phải là sự phân liệt,
tranh chấp trong Phật giáo về quyền lợi, địa vị của Tăng chúng, cũng không phải là
sự phủ định lẫn nhau mà đây chính là sự phát triển làm cho Phật giáo trở nên vững

chắc.


Trước đây, Phật giáo có nhiều tông phái, sau này phần nhiều các tông phái
có cùng khuynh hướng sát nhập lại với nhau, còn lại 10 tông phái:
°
°
°
°
°
°
°
°
°
°

Câu Xá tông
Thành Thật tông
Tam Luận tông
Pháp Tướng tông
Thiên Thai tông
Hoa Nghiêm tông
Luật tông
Thiền tông
Tịnh độ tông
Mật tông
Chín tông phái (từ 1 đến 9) thuộc loại bộ Hiển giáo. Trong Hiển giáo lại

được chia ra Nam tông (1,2) và Bắc tông (từ 3 đến 9). Hiển giáo là thứ giáo lý có
thể dùng ngôn ngữ để phát biểu, diễn đạt được. Hiển giáo là do Báo thân và Ứng

thân Phật thuyết pháp. Đối với Mật tông thuộc loại bộ Mật giáo, là thứ giáo lý
không thể dùng ngôn ngữ diễn đạt. Mật giáo là do Pháp thân Phật thuyết pháp, do
đó giáo phái này còn được gọi là Chân Ngôn hay Chân Ngôn tông.