Sửa đổi Hiến pháp

Sửa đổi Hiến pháp: Các cơ quan quyền lực sẽ kiểm soát lẫn nhau
Thứ hai, 05/11/2012, 03:13 (GMT+7)

Tuần này, Quốc hội (QH) sẽ có buổi thảo luận đầu tiên về dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992; dự thảo
Nghị quyết về việc lấy ý kiến nhân dân về dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992. Hiến pháp sửa đổi có 3
nội dung quan trọng, đó là xác định chính thể; quyền con người, quyền công dân; thể chế bộ máy nhà
nước. PV Báo SGGP đã trao đổi với ông Đinh Xuân Thảo, Viện trưởng Viện Nghiên cứu lập pháp của QH,
về vấn đề này.
- Phóng viên: Thưa ông, lần sửa đổi Hiến pháp này xác định chính thể như thế nào?
Ông ĐINH XUÂN THẢO: Thứ nhất, chúng ta lựa chọn chính thể nào thì thiết kế Hiến pháp theo chính thể đó.
Trong chính thể của chúng ta không xác định là nhà nước cộng hòa hay nhà nước liên bang như một số nước. Ta
xác định rõ, Nhà nước ta là nhà nước pháp quyền XHCN của dân, do dân, vì dân. Hiến pháp sửa đổi cũng tiếp
tục khẳng định rõ về chủ quyền nhân dân, tức tất cả những quyền lực nhà nước là thuộc về nhân dân và quyền
lực đó được phân công, phối hợp, kiểm soát trong việc thực hiện 3 quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp. Đồng
thời khẳng định rõ, nhân dân trao quyền lực của mình cho cơ quan nhà nước như một hình thức để sử dụng
quyền lực thông qua người đại diện.
Bên cạnh đó, nhân dân thực hiện trực tiếp quyền lực chính trị của mình, đó là tham gia để quyết định những vấn
đề quan trọng của quốc gia, của địa phương bằng lá phiếu của mình, ví dụ như thông qua trưng cầu ý dân.
Chẳng hạn những vấn đề lớn như có xây dựng đường sắt cao tốc Bắc - Nam hay không, sáp nhập tỉnh này tỉnh
kia, mở rộng thủ đô hay không… theo quy định trong Hiến pháp sửa đổi sẽ phải đưa ra để trưng cầu ý dân, dân
sẽ bỏ phiếu giống như đi bầu cử. Đó là điều mới của sửa đổi lần này, thể hiện Nhà nước ta, nhân dân thực sự là
người chủ đất nước. Đấy là cốt lõi của thể chế chính trị.
Thứ hai, Hiến pháp theo đúng chế độ của chúng ta: Đảng lãnh đạo, một đảng. Chế độ chính trị của ta là Đảng
CSVN lãnh đạo Nhà nước, xã hội. Lần sửa đổi này sẽ làm rõ thêm bản chất của Đảng: là đội tiên phong của giai
cấp công nhân, nhân dân lao động đồng thời là đội tiên phong của dân tộc. Đảng hoạt động trong khuôn khổ pháp
luật, chịu trách nhiệm trước nhân dân về các quyết định của mình, chịu sự giám sát của nhân dân. Do bản chất
như vậy nên nhân dân là người quyết định thể chế chính trị này. Điều này được khẳng định rất rõ trong Điều 4.
- Quyền con người, quyền công dân sẽ được thể hiện thế nào, thưa ông?
Ở Hiến pháp hiện hành, quyền con người được hiểu đồng nghĩa với quyền cơ bản của công dân. Nhưng thực tế,
không phải mọi quyền con người đều là quyền công dân, quyền con người rộng hơn. Lần này, Hiến pháp sửa đổi
thêm nội dung về quyền con người (trước đây không có - PV). Vị trí của chương là chương 2, sau chương nói về

chế độ chính trị, tức là rất quan trọng. Quyền và trách nhiệm của công dân cũng được thể hiện đầy đủ. Nguyên
tắc là những quyền cơ bản của con người là thiêng liêng, bất khả xâm phạm. Nhà nước hạn chế một số quyền vì
lý do an ninh quốc phòng, lợi ích quốc gia dân tộc, còn lại tạo điều kiện để thực hiện quyền con người, quyền
công dân tốt nhất. Như vậy, vai trò của nhân dân trong Hiến pháp sửa đổi được đề cao.
- Về bộ máy nhà nước, Hiến pháp sửa đổi lần này có điều gì mới?
Ngoài thể hiện quyền lực có sự thống nhất, phân công, phối hợp thì có thêm sự kiểm soát quyền lực. Đây là điểm
mới. Muốn kiểm soát được quyền lực, trước hết phải có sự phân công rạch ròi giữa các cơ quan trong hệ thống
tư pháp, hành pháp, lập pháp (quan hệ ngang); có sự phân công, phân cấp, phân quyền rõ ràng từ trung ương
xuống địa phương (quan hệ dọc).
Đối với Chủ tịch nước, là một thiết chế đứng đầu về đối nội, đối ngoại, được giao những thẩm quyền của cả 3
nhánh quyền lực, tức là Chủ tịch nước có một số quyền tư pháp, lập pháp, hành pháp. Lần này Hiến pháp quy
định rõ hơn nội hàm từng nhiệm vụ của Chủ tịch nước, như chức năng thống lĩnh lực lượng vũ trang, Chủ tịch Hội
đồng quốc phòng an ninh (có thẩm quyền phong hàm cấp tướng từ thiếu tướng trở lên, đô đốc, phó đô đốc hải
quân); có quyền yêu cầu Thủ tướng Chính phủ triệu tập hội nghị đặc biệt về những vấn đề mà Chủ tịch nước
quan tâm và trong phạm vi quyền hạn của Chủ tịch nước, như về vấn đề quốc phòng an ninh...
Đối với hành pháp, Chủ tịch nước có quyền kiến nghị lại Ủy ban Thường vụ QH đối với những pháp lệnh, những
luật mà QH thông qua nhưng Chủ tịch nước thấy có vấn đề chưa thỏa đáng. Giữa 3 nhánh quyền lực, Chủ tịch
nước sẽ có sự kiểm soát lẫn nhau. Đây chính là để các cơ quan quyền lực giám sát lẫn nhau, là điểm mới. Ngay
QH cũng kiểm soát Chủ tịch nước bằng việc Chủ tịch nước phải báo cáo hàng năm về công tác; còn trước đây
chỉ báo cáo vào cuối nhiệm kỳ.
- Hiến pháp sửa đổi làm rõ việc thống nhất, phân công, phối hợp, giám sát quyền lực. Với tinh thần đó thì có
chống được quan liêu, tiêu cực, tham nhũng, tha hóa của người cầm quyền hay không?
Đây là một bước tiến mới. Chính việc phân công rõ ràng giữa các cơ quan quyền lực nhà nước là để thực hiện tốt
việc kiểm soát từ bên trong lẫn giám sát từ bên ngoài (giám sát của dân). Khi các bên kiểm soát lẫn nhau, công
khai minh bạch thì chắc chắn hạn chế được tham nhũng. Ví dụ như trong thực hiện quản lý về đất đai, quy
hoạch... nhờ có sự kiểm soát quyền lực lẫn nhau, nguy cơ tiêu cực sẽ ít đi. Hay việc Chủ tịch nước có quyền bãi


bỏ văn bản của Thủ tướng chẳng hạn... cũng là cách để kiểm soát quyền lực lẫn nhau.

Sửa đổi Hiến pháp: nhấn mạnh việc trưng cầu ý
dân
(VOV) -Trưng cầu ý dân trong Hiến pháp cũ đã có nhưng lại chưa có luật để cụ thể hóa.
Tại phiên họp lần này, Quốc hội khóa XIII dành khá nhiều thời gian thảo luận Dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm
1992.
Về những nội dung liên quan đến bản dự thảo này, bên lề kỳ họp, ông Đinh Xuân Thảo - Viện trưởng Viện
Nghiên cứu lập pháp của Quốc hội đã có trao đổi với báo chí.

PV: Thưa ông, theo dự thảo sửa đổi Hiến pháp lần này, những vấn đề gì và như thế nào thì nhất thiết phải đưa
ra lấy ý kiến cả nước?
Ông Đinh Xuân Thảo: Hiến pháp quy định những quyền cơ bản của công dân và nhà nước phải tạo điều kiện
thực thi. Bên cạnh đó, một số quyền cơ bản của công dân có thể hạn chế với 2 điều kiện: liên quan đến lợi ích
quốc gia, quốc phòng - an ninh và lợi ích của cộng đồng lớn… Những nội dung này được quy định bằng luật.
Lần này, sau khi dự thảo sửa đổi Hiến pháp được thông qua thì một loạt luật phải ban hành, ví dụ Luật biểu tình.
Có thể nói, Hiến pháp sẽ là sự cam kết để Nhà nước ban hành các luật để đảm bảo qyền công dân, con người
được thực thi.
Về trưng cầu ý dân thì những việc như xây dựng cao tốc sắt bắc - nam thì đúng là phải trưng cầu ý dân. Cùng
với việc sửa Hiến pháp, trong chương trình xây dựng luật, pháp lệnh 2013 đã dự liệu các luật rồi.
PV: Vậy phần quyền lực mà người dân giữ lại sẽ sử dụng như thế nào, thưa ông?
Ông Đinh Xuân Thảo: Phần nhân dân giữ lại cho mình là quyền lực trực tiếp trong việc quản lý nhà nước, xã
hội. Chúng ta phải nhấn mạnh việc quy định trưng cầu ý dân. Điều này, Hiến pháp cũ có rồi nhưng có điều không
có luật để cụ thể hóa và không thực hiện. Và lần này, Chương 2 quyền cơ bản của con người, công dân, những
nội dung này được thể hiện bằng luật. Ý dân cũng có luật để xác định rõ nội dung nào, công việc nào phải trưng
cầu ý dân, người ta sẽ xác định những vấn đề quan trọng quốc gia, đặc biệt những vấn đề quan trọng ở địa
phương. Ở Nga, năm 1991 có Hiến pháp mới thì đến năm 1993 có Luật ý dân. Tuy nhiên, phải xác định được là
những việc nào chứ không phải là tất cả các việc. Còn ở Việt Nam phải làm từng bước…
PV: Có thể hiểu, việc xây dựng Luật xin ý kiến Nhân dân và như Hiến pháp có phải là trưng cầu không, thưa
ông?
Ông Đinh Xuân Thảo: Trưng cầu phải có tiêu chí, như về môi trường, kinh tế, liên quan đến người dân,… Ví dụ
mở 1 con đường thực sự cấp bách phải đi qua nhà dân thì chúng ta thuyết phục, nhưng với nhiều phương án thì

vẫn phải hỏi ý kiến người dân. Nếu dân không đồng ý thì chủ đầu tư phải nắn đường.
PV: Vậy quyền công dân lần này có gì mới ở khía cạnh dân chủ trực tiếp, thưa ông?
Ông Đinh Xuân Thảo: Đúng bản chất, Hiến pháp là khế ước xã hội là đồng thuận của nhân dân trao cho nhà
nước quyền lực của mình, những quyền gì và đến đâu để Nhà nước có quyền quản lý, điều hành xã hội.
Đồng thời với đó, có cơ chế để Nhà nước không lạm quyền và người dân được sử dụng đúng quyền lực chính
trị của mình. Như vậy, ta đưa nguyên tắc xây dựng Nhà nước pháp quyền là phạm vi hiến pháp và pháp luật
phải thực thi cho đúng và Hiến pháp là văn bản thể hiện sự trao quyền lực của nhân dân, thể hiện rất rõ ở điều 1
và 2. Quyền lực nhà nước tập trung thống nhất, thống nhất ở nhân dân, giờ dân trao lại cho Nhà nước. Trước
đây, người ta hiểu là trao cho Quốc hội- cơ quan quyền lực cao nhất- hiểu như vậy cũng là không chính xác.
PV: Theo dự thảo sửa đổi Hiến pháp lần này, quyền bầu cử không thay đổi nhiều, thưa ông?
Ông Đinh Xuân Thảo: Bầu cử là dân chủ trực tiếp quan trọng nhất, sau đó mới đến trưng cầu ý dân. Lần này
dự kiến đưa ra thiết chế Hội đồng bầu cử Quốc gia độc lập. Cơ quan này vẫn tồn tại sau khi xong bầu cử để xem
xét khiếu nại tố cáo...


PV: Vậy còn Quốc hội – cơ quan quyền lực cao nhất, thưa ông?
Ông Đinh Xuân Thảo: Quốc hội giám sát tối cao các cơ quan quyền lực nhà nước, thể hiện là quyền lực của
nhân dân bởi nhân dân trực tiếp bầu ra Quốc hội và Quốc hội đại diện nhân dân giám sát. Đến lượt mình, Quốc
hội chịu sự giám sát của nhân dân. Theo quy định, đại biểu Quốc hội do nhân dân bầu ra, chịu trách nhiệm trước
nhân dân, hàng năm phải báo cáo kết quả thực hiện cho dân… Nếu không hoàn thành nhiệm vụ thì đề nghị bãi
nhiễm tư cách đại biểu Quốc hội. Vừa rồi, có văn bản thỏa thuận giữa UBTVQH với MTTQ về các hoạt động của
đại biểu QH trước cử tri.
PV: Chức năng giám sát của Chính phủ - cơ quan hành pháp với Quốc hội và Tư pháp được cho là chưa rõ
ràng, thưa ông?
Ông Đinh Xuân Thảo: Đúng là hiện nay có việc này. Vai trò kiểm soát của Chính phủ là hành pháp với lập pháp,
tư pháp mới ở góc độ hành chính. Thông qua quản lý hành chính của cơ quan quản lý hành chính cao nhất,
những vấn đề thuộc hành chính, tài chính thì Chinh phủ kiếm soát… Chính phủ mới làm việc đó, còn hành pháp,
tư pháp và lập pháp còn hạn chế. Lần này sẽ được sửa đổi theo hướng, Chính phủ là cơ quan hành pháp sẽ
chủ động đề xuất chính sách và sẽ làm tốt hơn vai trò giám sát.
PV: Xin cảm ơn ông!/.

Sửa Hiến pháp để toàn dân quyết định
- Chốt phiên thảo luận tổ sáng nay, Chủ tịch QH Nguyễn Sinh Hùng, Trưởng ban soạn
thảo sửa đổi Hiến pháp nhấn mạnh một số yêu cầu với các đại biểu trong quá trình góp ý cho
việc sửa đổi.
Việc hệ trọng quốc gia
Chủ tịch QH nói, sửa Hiến pháp là công việc hệ trọng của quốc gia. Do đó, vai trò của QH có
ý nghĩa quan trọng, đề nghị các vị ĐBQH nghiên cứu xem xét thận trọng để nêu ý kiến.
Ông Hùng cũng nhấn mạnh một số nội dung quan trọng trong lần sửa đổi này.
Thứ nhất, ban soạn thảo vẫn thống nhất giữ nguyên điều 4 Hiến pháp về vai trò lãnh đạo của
Đảng, có bổ sung để làm sâu sắc thêm.
Theo đó, điều 4 xác định: "Đảng Cộng sản Việt Nam, đội tiên phong của giai cấp công nhân,
đồng thời là đội tiên phong của nhân dân lao động và của dân tộc Việt Nam, đại biểu trung
thành lợi ích của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và của cả dân tộc, theo chủ nghĩa
Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, là lực lượng lãnh đạo Nhà nước và xã hội. Đảng gắn bó
mật thiết với nhân dân, phục vụ nhân dân, chịu sự giám sát của nhân dân, chịu trách nhiệm
trước nhân dân về những quyết định của mình. Các tổ chức của Đảng và đảng viên hoạt động
trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật".

Theo Chủ tịch QH, đây là những điểm rất mới, được thống nhất rút ra sau quá trình thảo luận.
Thứ tự một số điều khoản khác trong Hiến pháp có thể thay đổi, riêng vị trí của "điều 4" vẫn
phải được giữ nguyên.
Vấn đề thứ hai, chương về quyền và nghĩa vụ công dân cũng được mở rộng hơn theo hướng
tăng thêm và mở rộng thêm quyền con người. Đây là một chương quan trọng trong Hiến


pháp. Do đó, chương này trong Hiến pháp được đổi tên thành: Quyền con người, quyền và
nghĩa vụ cơ bản của công dân và được đưa lên vị trí thứ hai, sau chương Chế độ chính trị.
Cũng theo Chủ tịch QH, khi xác định mối quan hệ giữa hành pháp, tư pháp, lập pháp, ban
soạn thảo đã nhấn mạnh thêm khía cạnh "ba quyền này hoạt động trong một thể thống nhất,

có sự phân công phối hợp và kiểm soát lẫn nhau".
Ngoài ra, Hiến pháp cũng bổ sung một số nội dung mới cho các định chế Chủ tịch nước, định
chế Viện kiểm sát, Kiểm toán, Hội đồng bầu cử... Tất nhiên, những định chế này cũng nằm
trong cùng một thể thống nhất đó.
Ông Nguyễn Sinh Hùng cũng nhấn mạnh, Hiến pháp đã xác định rõ mọi quyền lực đều nằm ở
nơi dân. Dân ủy quyền cho QH, dân cũng đặt ra các định chế cho nhà nước nên tất cả đều
phải chịu sự giám sát của dân, kể cả tổ chức đảng và đảng viên.
Bản Hiến pháp sửa đổi lần này sẽ là khung cơ bản thể hiện rõ quyền lực của dân, của các định
chế chính trị. Tiếp đó, những vấn đề cụ thể sẽ dần được luật hóa.
Ngoài ra, theo Chủ tịch QH, Hiến pháp sửa đổi cũng bổ sung nhiều nội dung mới về vấn đề
bảo vệ an ninh, chủ quyền, chẳng hạn các phần về nghĩa vụ quốc tế, hoặc góp phần bảo vệ
hòa bình khu vực và thế giới.
Sẽ để toàn dân quyết định
Trưởng ban soạn thảo sửa đổi Hiến pháp cũng lưu ý "giao việc" cho các ĐBQH từ nay đến
khi thông qua Hiến pháp.
Trước hết là thực hiện Nghị quyết về lấy ý kiến nhân dân.
Theo ông Hùng, Ủy ban sửa đổi Hiến pháp sẽ tổ chức lấy ý kiến dân, sau đó sẽ tiếp thu hoàn
chỉnh đưa ra trước toàn dân và sẽ báo cáo QH ý kiến toàn dân.
"Sẽ để toàn dân được quyết định", ông Hùng nói.
Sau đó, các ý kiến của dân cũng như của ĐBQH sẽ được toàn thể QH thảo luận kỹ càng để
cuối năm 2013 thông qua Hiến pháp sửa đổi.
Theo ông, mỗi ĐBQH phải nghe được ý kiến của dân, các chuyên gia, nhà khoa học, của địa
phương và tổng hợp thành ý kiến riêng của mình.
Sau khi lấy ý kiến nhân dân, ban soạn thảo sẽ tiếp thu và hoàn chỉnh để trình kỳ họp QH thứ
6.
"Mong rằng ý kiến của ĐBQH một năm nữa lúc biểu quyết Hiến pháp đúng thực sự là ý kiến
đại diện cho toàn thể nhân dân", ông Hùng khẳng định.
Cũng theo Chủ tịch QH, sau khi thông qua Hiến pháp, QH còn phải tiếp tục đảm đương công
việc quan trọng là dựng lại toàn bộ "ngôi nhà" hệ thống pháp luật theo tinh thần Hiến pháp
sửa đổi. Một số dự án luật sẽ được xem xét sửa đổi trước, chẳng hạn luật Bầu cử.

Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc (Trưởng Ban chỉ đạo tổng kết thi hành Hiến pháp năm
1992): Chúng tôi rất cầu thị

Khẳng định điều 4, khẳng định sự lãnh đạo của Đảng là một nội dung rất quan trọng. Vì vậy
việc sửa đổi phải hướng tới xác định rõ chỉ một Đảng lãnh đạo nhưng phải đảm bảo được tính
dân chủ. Do đó, vai trò của Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị trong giám sát cũng được


làm rõ hơn. Các vấn đề khác như sở hữu toàn dân, giám sát quyền lực cũng mong các ĐBQH
cho thêm ý kiến.
Chúng tôi rất lắng nghe, rất cầu thị. Và muốn có một bản Hiến pháp với giá trị lâu dài.

Quốc hội chỉ sửa Hiến pháp lặt vặt'
Đại biểu quốc hội Trần Du Lịch đặt vấn đề chống lạm quyền

Lần tu chính hiến pháp mà kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa 13 đang bàn thảo chỉ
sửa đổi về mặt kỹ thuật, hình thức của 'đạo luật gốc' là chính mà không đề cập
các vấn đề cơ bản như điều chỉnh hệ thống, thể chế chính trị, cùng các quyền
cơ bản của người dân, theo một số chuyên gia từ trong nước.

•

Trao đổi với BBC Việt ngữ hôm 08/11/2012, Phó Giáo sư, Tiến sỹ Nguyễn Cảnh Hợp, chuyên
gia luật hành chính từ Đại học Luật TP. Hồ Chí Minh nói ông tin rằng các sửa đổi đều nằm trong
khuôn khổ chủ trương, chính sách của Đảng, do đó sẽ không có sửa đổi gì lớn:
Chính trị Việt Nam
"Tôi cho rằng lần này sửa hiến pháp, thì đảng và nhà nước vẫn chưa có quyết định gì lớn.
"Hầu như các vấn đề lớn và cơ bản vấn giữ nguyên. Các sửa đổi là rất nhỏ."
"Cái gì cần thiết lắm thì mới sửa, còn cái gì chưa thực cần thiết mà chưa có cản trở gì, thì vẫn
để tiếp tục. Chỉ tập trung vào các yếu tố kỹ thuật, còn theo tôi không có sửa gì nhiều lắm."

Về khả năng hiện thực và thời điểm được đưa ra bàn thảo của vấn đề tăng cường hay không
quyền lực của Chủ tịch nước, ông Hợp nói:
"Có nhiều quan điểm khác nhau về tăng cường quyền lực cho Chủ tịch nước, vấn đề này có lẽ
về góc độ khoa học nhiều hơn, còn không phải hoàn toàn do thực tiễn.
"Theo tôi hiến pháp quy định thế nào, thì thực hiện cho đúng các quyền lực đó, thế thôi."
"Cũng có một số ý kiến lần này cho rằng cần tăng cường quyền lực cho Chủ tịch nước, nhưng
tôi cho rằng chưa chắc Quốc hội quyết định như thế."
Chuyên gia này không cho rằng Việt Nam trong thời gian tới đây có thể đặt vấn đề về điều chỉnh
chế độ chính trị theo hình thức Tổng thống chế.
"Tôi cho rằng sẽ không có hướng đó," ông nói.
Về quy định quyền của Chủ tịch nước chủ tọa phiên họp của Chính phủ, ở khía cạnh quan hệ
quyền lực giữa Chủ tịch nước và Thủ tướng Chính phủ, ông Hợp nói:

"Trong trường hợp nào phức tạp và có vấn đề gì lớn cần đến ý kiến của Chủ
tịch nước, thì Chủ tịch nước phải chủ toạ, theo tôi điều đó cũng bình thường,
trước kia đã có quy định"
PGS. TS. Nguyễn Cảnh Hợp

"Hiến pháp 1959 cũng quy định Chủ tịch nước có quyền chủ tọa các cuộc họp của Chính phủ
trong trường hợp xét thấy cần thiết, thì cái này do Chủ tịch nước quyết định.
"Trong trường hợp nào phức tạp và có vấn đề gì lớn cần đến ý kiến của Chủ tịch nước, thì Chủ
tịch nước phải chủ toạ, theo tôi điều đó cũng bình thường, trước kia đã có quy định."
Chuyên gia này cho rằng việc chủ tọa ở đây không có ý nghĩa là Chủ tịch nước sẽ ra quyết định
cuối cùng ở các phiên họp bên cạnh sự hiện diện của Thủ tướng Chính phủ, ông nói:
"Chủ tọa không có nghĩa là ra quyết định cuối cùng mà theo tôi chủ tọa để nắm chắc tình hình, ý
kiến của mỗi người thôi. Vẫn chủ tọa, nhưng xem xét và thống nhất ý kiến của tất cả mọi người
với nhau như thế nào, chứ không phải là theo hay do ý của Thủ tướng.


"Cũng có thể Chủ tịch nước sẽ nói ý kiến của mình và các thành viên của cuộc họp đó sẽ nắm

chắc ý kiến của Chủ tịch nước và chẳng hạn, có khi sẽ biểu quyết ý kiến của Chủ tịch nước.
'Chưa có tính đột phá'
Còn luật sư Trần Quốc Thuận, nguyên Phó Chủ nhiệm Thường trực Văn phòng Quốc hội, cho
rằng lần sửa đổi này vẫn chưa có tính đột phá vì chưa đảm bảo được yêu cầu của việc cải cách
chính trị đi cùng với cải cách kinh tế, đặc biệt là đảm bảo một số nhu cầu và quyền cơ bản của
công dân trong xã hội.
Ông nói với BBC hôm 08/11:
"Cái người ta chờ đợi là phải sửa đổi trên nền của bản hiến pháp 1946 bởi vì những cái được
chờ đợi rất lâu, trong (sửa đổi) hiến pháp lần này vẫn chưa đi vào khâu đột phá.
"Đó là những vấn đề dân chủ, vấn đề nhân quyền và ví dụ như vấn đề mà người ta khao khát
như quyền được biểu tình, tự do ngôn luận, tự do trình bày ý kiến của mình.
"Về các công ước quốc tế về nhân quyền và các quyền dân sự mà Việt Nam đã phê chuẩn, thì
đã có các quyền đó, nhưng những quyền đó vẫn không thể hiện rõ trong hiến pháp của mình.
Luật sư Trần Quốc Thuận nhấn mạnh nhu cầu cải cách chính trị đi kèm cải cách kinh tế thông qua
sửa hiến pháp
"Trong sửa đổi Hiến pháp lần này người ta trông đợi rất nhiều những câu mà trong nghị quyết
của Đại hội ban chấp hành trung ương Đảng lần thứ 10 cũng đã ghi là 'cải cách kinh tế đồng
thời cải cách hệ thống chính trị' và nghị quyết của đại hội Đảng lần thứ 10 cũng ghi rõ 'cải cách
kinh tế, đồng thời cải cách chính trị."
"Như vậy cải cách chính trị, cái thể hiện cơ sở pháp lý của cải cách này chính là hiến pháp.
Nhưng hiến pháp không có chỗ nào thể hiện cho thấy có cải cách hiến pháp, chính trị nào cả."
Luật gia này kết luận: "Cho nên, cải cách chỉnh trị mà Đại hội có ghi trong nghị quyết của Đảng
vẫn không có nội hàm cụ thể và cũng không có lộ trình. Người ta muốn rằng cần phải thể chế
câu đó ở trong Hiến pháp.
Cựu quan chức Quốc hội cho rằng việc sửa đổi Hiến pháp lần này bị hạn chế vì đã có một số
ràng buộc mà ông gọi là 'bị đóng đinh':
"Những cái được bàn và được sửa đã được đóng đinh tại Hội nghị Trung ương lần thứ 2 của
Đảng vốn đã quy định cái gì sửa, cái gì chưa bàn đến với lập luận rằng những vấn đề đó 'chưa
chín muồi' và 'chưa được nhất trí cao'. Và nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đã
ghi vào như vậy.

Phó Giáo sư Nguyễn Cảnh Hợp cho biết thêm lần sửa đổi Hiến pháp lần này sẽ không bàn
nhiều về vấn đề phúc quyết Hiến pháp, một quyền hiến định từng được quy định ngay trong bản
Hiến pháp Việt Nam Dân chủ Cộng hòa năm 1946, cũng như chưa thể bổ sung về vấn đề trưng
cầu dân ý.
"Theo tôi lần bàn (về sửa) Hiến pháp lần này sẽ không bàn điều đó nhiều."
"Còn về trưng cầu dân ý, thì bây giờ chúng ta phải làm luật về trưng cầu dân ý. Cái đó chúng ta
chưa làm."
Về khả năng sửa đổi hay không trong lần bàn thảo tu chính hiến pháp lần này về chế độ sở hữu
tư nhân về đất đai, ông Hợp nói: "Cái này cũng có nhiều quan điểm khác nhau, trên các diễn
đàn người ta cũng đã bàn rất nhiều, nhưng theo tôi, ở Việt Nam chưa nên bàn về vấn đề sở hữu
tư nhân về đất đai. Có khi còn phức tạp hơn.
"Cho nên quan điểm của đảng và nhà nước vẫn để như là trong hiến pháp quy định hiện nay,
tức là không có sửa gì cả."
'Sửa hay thay mới'?


Trong một cuộc trao đổi từ trước với BBC, Viện trưởng Viện Nghiên cứu lập Pháp thuộc Ủy ban
Thường vụ Quốc hội, Tiến sỹ Đinh Xuân Thảo nêu quan điểm về nên sửa hay nên thay hẳn bản
Hiến pháp 1992, ông nói:
"Vấn đề làm mới hay là sửa đổi, bổ sung một số điều, thì lần này, chúng tôi không có một ấn
định trước, xác định trước là chỉ có sửa cái này mà không sở cái kia, mà lại khẳng định sửa
nhiều, hay sửa ít, thì cái đó phụ thuộc vào tổng kết.

"Lần này khác với những lần sửa đổi trước, tức là không bị đóng khung vào
việc giới hạn là chỉ được làm cái này, mà không được làm cái kia"
TS Đinh Xuân Thảo

"Hiện nay, chúng tôi mới ở trong giai đoạn đầu, giai đoạn tổng kết 20 năm thi hành Hiến pháp.
Và cái việc đó, hiện nay đang sắp hoàn tất, và cố gắng sẽ hoàn tất.
Khác với quan điểm của luật sư Trần Quốc Thuận, TS Thảo nhấn mạnh lần sửa Hiền pháp này

so với trước đây là sửa đổi, bổ sung "không bị đóng khung" hoặc giới hạn trước. Ông nói:
"Nếu qua tổng kết, thấy rằng những quy định trước đây hiện nay không còn phù hợp, hoặc trong
tương lai sẽ không còn phù hợp nữa, và những điều đã rất rõ, và có sự đồng thuận cao của
nhân dân, vì nhân dân là chủ thể của quyền lực và lập hiến, mà nhân dân thấy cần phải sửa
nhiều, thì cũng sẵn sàng, Ủy ban dự thảo sửa đổi sẽ chuẩn bị các hướng đó.
"Còn nếu nhân dân nói, như hiện nay, tức là như Hiến pháp hiện hành, cũng đã phù hợp rồi, thì
không cần phải sửa nhiều nữa, mà chỉ sửa những gì thực sự cấp bách, thực sự cần thiết và
thấy nó không còn phù hợp, thì sẽ có quyết định. Lần này khác với những lần sửa đổi trước, tức
là không bị đóng khung vào việc giới hạn là chỉ được làm cái này, mà không được làm cái kia."
Được biết, trong đợt bàn thảo về tu chính Hiến pháp lần này, nhiều đại biểu đã đề nghị Quốc hội
cân nhắc sửa đổi một số điểm trong bản Hiến pháp năm 1992 liên quan tới tăng cường vai trò
của Chủ tịch Nước, xem xét vấn đề giám sát, kiểm soát quyền lực của các cơ quan công quyền
bởi công dân.
Một số đại biểu cũng đặt vấn đề xem xét ra quy định cụ thể để thể chế hóa các quyền bầu cử,
ứng cử và trưng cầu dân ý, cũng như quyền phúc quyết Hiến pháp của người dân và nhiều nội
dung khác.

Sửa Hiến pháp: Bổ sung quyền của Chủ tịch nước
- Theo dự thảo sửa đổi Hiến pháp, Chủ tịch nước có quyền đề nghị QH bầu, bãi nhiệm
phó chủ tịch nước, Thủ tướng, bãi bỏ văn bản của Chính phủ.
Theo tờ trình dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 do Chủ nhiệm UB Pháp luật Phan Trung
Lý trình bày sáng nay, có 9 nội dung cơ bản sửa đổi Hiến pháp. Trong đó nhấn mạnh sửa đổi
Hiến pháp để tiếp tục khẳng định và làm rõ hơn vị trí, vai trò, trách nhiệm lãnh đạo của Đảng
đối với Nhà nước và xã hội.
Cụ thể, dự thảo đã sửa đổi, bổ sung điều 4 Hiến pháp về vai trò lãnh đạo của Đảng.
Theo đó, xác định "Đảng Cộng sản Việt Nam, đội tiên phong của giai cấp công nhân, đồng
thời là đội tiên phong của nhân dân lao động và của dân tộc Việt Nam, đại biểu trung thành
lợi ích của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và của cả dân tộc, theo chủ nghĩa MácLênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, là lực lượng lãnh đạo Nhà nước và xã hội. Đảng gắn bó mật

thiết với nhân dân, phục vụ nhân dân, chịu sự giám sát của nhân dân, chịu trách nhiệm trước
nhân dân về những quyết định của mình. Các tổ chức của Đảng và đảng viên hoạt động trong
khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật".
Kinh tế Nhà nước giữ vai trò chủ đạo
Theo ông Phan Trung Lý, còn hai loại ý kiến khác nhau là về cách thể hiện các thành phần
kinh tế trong Hiến pháp.
Ý kiến thứ nhất đề nghị nêu thành phần kinh tế nhà nước, kinh tế tập thể, kinh tế tư nhân,
kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài và xác định vị trí, vai trò của từng thành phần kinh tế tại
điều 55. Quy định như vậy để làm rõ hơn tính chất của nền kinh tế thị trường định hướng
XHCN.
Loại ý kiến thứ hai đề nghị không nêu cụ thể tên các thành phần kinh tế mà chỉ xác định các
thành phần kinh tế là bộ phận cấu thành quan trọng của nền kinh tế để bảo đảm tính khái
quát, ổn định cao của Hiến pháp khi cơ cấu của nền kinh tế có thể thay đổi, đồng thời, thể
hiện sự bình đẳng và cạnh tranh giữa các thành phần kinh tế trong nền kinh tế thị trường.
Ông Lý cho hay UB tán thành loại ý kiến thứ nhất và đã thể hiện tại điều 55 của dự thảo sửa
đổi Hiến pháp.
Theo đó, điều 55 khẳng định nền kinh tế Việt Nam là nền kinh tế thị trường định hướng
XHCN với nhiều hình thức sở hữu, nhiều thành phần kinh tế, hình thức tổ chức kinh doanh
và hình thức phân phối.
Chủ tịch nước có quyền bác văn bản của Thủ tướng
Dự thảo làm rõ hơn thẩm quyền của Chủ tịch nước trong một số lĩnh vực, sắp xếp lại nhiệm
vụ, quyền hạn của Chủ tịch nước.
Chủ nhiệm UB Pháp luật cho hay, trong mối quan hệ với hành pháp, dự thảo Hiến pháp sửa
đổi làm rõ hơn thẩm quyền bãi bỏ văn bản của Chính phủ, Thủ tướng để bảo đảm tính thống
nhất của hệ thống pháp luật và mối quan hệ giữa Chủ tịch nước và Chính phủ; quyền tham dự
các phiên họp của Chính phủ; yêu cầu Chính phủ bàn về vấn đề thuộc nhiệm vụ, quyền hạn
của Chủ tịch nước khi cần thiết.
Cụ thể, điều 94 (sửa đổi, bổ sung điều 103) quy định những nhiệm vụ và quyền hạn của Chủ
tịch nước. Trong đó, quy định Chủ tịch nước có quyền đề nghị Quốc hội bầu, miễn nhiệm, bãi
nhiệm phó chủ tịch nước, Thủ tướng; căn cứ vào nghị quyết của Quốc hội, bổ nhiệm, miễn

nhiệm, cách chức phó thủ tướng, bộ trưởng và các thành viên khác của Chính phủ; bãi bỏ văn
bản của Chính phủ, Thủ tướng và các thành viên Chính phủ trái với lệnh, quyết định của Chủ
tịch nước.
Bảo vệ an ninh, chủ quyền
Dự thảo sửa đổi Hiến pháp 1992 khẳng định và làm sâu sắc hơn vai trò nòng cốt của lực
lượng vũ trang nhân dân trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc, sự gắn kết giữa nhiệm vụ đối ngoại
với quốc phòng, an ninh trong việc xây dựng đất nước, bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất


và toàn vẹn lãnh thổ.
Cụ thể, các điều trong chương Bảo vệ Tổ quốc được sửa đổi khẳng định lực lượng vũ trang
nhân dân "có nhiệm vụ bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc,
an ninh quốc gia và trật tự, an toàn xã hội; bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân, chế độ XHCN,
cùng toàn dân xây dựng đất nước và thực hiện nghĩa vụ quốc tế".
Lực lượng quân đội được xác định "xây dựng chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại; xây
dựng lực lượng dự bị động viên hùng hậu, dân quân tự vệ rộng khắp, làm nòng cốt trong thực
hiện nhiệm vụ quốc phòng".
Lực lượng công an được xác định "xây dựng chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại; làm
nòng cốt trong sự nghiệp bảo vệ an ninh quốc gia và bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, đấu
tranh phòng, chống tội phạm".
Tại kỳ họp này, Quốc hội sẽ cho ý kiến lần đầu về dự thảo sửa đổi Hiến pháp và biểu quyết
Nghị quyết về việc lấy ý kiến nhân dân về dự thảo.
Dự thảo sẽ được chỉnh lý trình Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp háng 5/2013, sau đó tiếp tục
hoàn thiện trình Quốc hội thông qua tháng 10/2013.

Hiến pháp tăng quyền Chủ tịch nước?
Cập nhật: 10:37 GMT - thứ hai, 29 tháng 10, 2012

Hiện giữ chức Chủ tịch nước, ông Trương Tấn Sang có thể sẽ có thêm nhiều quyền hạn

Tin từ Việt Nam cho hay trong cuộc thảo luận về dự thảo sửa đổi Hiến pháp 1992
đang có ý kiến đề nghị tăng quyền của Chủ tịch nước nhằm kiểm soát chặt hơn hoạt
động của Thủ tướng Chính phủ.
Ngoài ra, Chủ tịch nước, chức vụ hiện nằm trong tay ông Trương Tấn Sang, sẽ có thể phong
hàm cấp tướng, đô đốc hải quân và bổ nhiệm tổng tham mưu trưởng.

Các bài liên quan
Chủ đề liên quan
•

Chính trị Việt Nam

Nếu các đề nghị này được Quốc hội Việt Nam thông qua tới đây, đây sẽ là chuyển biến quan
trọng về thể chế và xác nhận quyền lực mà Đảng Cộng sản Việt Nam trao cho Chủ tịch nước.
Tuy thế, vẫn có câu hỏi có phải đây chỉ là thay đổi hình thức vì quyền lực cao nhất vẫn thuộc về
Đảng.
Theo Bấmbáo Việt Nam, Chủ tịch nước ở cương vị đứng đầu Nhà nước sẽ đề nghị Quốc hội
bầu, miễn nhiệm, bãi nhiệm Thủ tướng Chính phủ, và căn cứ vào nghị quyết của Quốc hội bổ
nhiệm, miễn nhiệm, cách chức phó thủ tướng, bộ trưởng và các thành viên khác. Chủ tịch nước
cũng có quyền bác bỏ các văn bản của Chính phủ, Thủ tướng hoặc các thành viên chính phủ.
Tuy nhiên, bình luận với BBC Tiếng Việt, nguyên Phó chủ nhiệm Thường trực Văn phòng Quốc
hội Trần Quốc Thuận nói bản chất quyền lực vẫn nằm trong tay Đảng Cộng sản.


Ông nói hôm 29/10 rằng: "Việc bãi bỏ văn bản trước đây thuộc về Ban Thường vụ Quốc hội và
Quốc hội, bây giờ chuyển về cho Chủ tịch nước. Nhưng đó chỉ là việc hợp thức hóa một quy
trình đã có sẵn, cũng mang tính rất hình thức… không có nội dung thực tế."

"Các chức vụ đó đều phải thông qua tập thể Bộ Chính trị... Ông Chủ tịch nước
không có thực quyền trong việc bổ nhiệm người."

Trần Quốc Thuận, nguyên Phó chủ nhiệm Thường trực Văn phòng Quốc hội

"Việc bổ nhiệm các chức vụ tướng tá cũng chỉ là hình thức. Thực tế các chức vụ đó đều phải
thông qua tập thể Bộ Chính trị, phải được Bộ Chính trị gật đầu đồng thuận. Ông Chủ tịch nước
không có thực quyền trong việc bổ nhiệm người. Thực ra luật đã quy định việc bổ nhiệm, nay chỉ
là nhắc lại ở tầm cao hơn với việc đưa nội dung đó vào Hiến pháp."
Dư âm Hội nghị 6
Hồi giữa tháng 8 năm nay, Ban biên tập dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 đã họp tại Quốc
hội Việt Nam để bàn về việc sửa đổi, bổ sung nhiều nội dung gồm Lời nói đầu, chế độ chính trị;
quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân.
Theo báo chí Việt Nam khi đó, họ cũng nghe các ý kiến về các chương đề cập đến Quốc hội;
Chủ tịch nước; Chính phủ; Tòa án Nhân dân, Viện Kiểm sát Nhân dân và Chính quyền địa
phương.
Nhưng từ sau Hội nghị Trung ương 16 diễn ra trong hai tuần liền tới giữa tháng 10 vừa qua,
công tác sửa đổi Hiến pháp 1992 mang thêm ý nghĩa mới.

"Đảng lãnh đạo Chính quyền không có nghĩa là Đảng phải tham chính, sa đà
vào các công việc sự vụ của Hành pháp"
LS Nguyễn Bính Châu

Đó là nhu cầu giám sát cơ quan hành pháp, cụ thể là Chính phủ và các bộ ngành, theo sau các
đổ vỡ về làm ăn, gây ra nợ xấu trầm trọng cho nền kinh tế.
Hội nghị Trung ương kết thúc với quan điểm được Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng nêu ra nói
rằng cần chỉnh đốn Đảng và các cơ quan Nhà nước.
Ngay sau Hội nghị, Văn phòng Chính phủ đã mở đợt “phê bình và tự phê bình đối với tập thể và
cá nhân Ban lãnh đạo”.
Sau đó, đến hôm 22/10, theo tường thuật của truyền thông trong nước, ông Nguyễn Tấn Dũng,
ở cương vị Thủ tướng Chính phủ đã “nghiêm túc nhận trách nhiệm chính trị lớn của người đứng
đầu Chính phủ”, trước Quốc hội.
Ông đề cập cụ thể đến sai phạm của Chính phủ trong việc kiểm tra, giám sát các tập đoàn kinh

tế dẫn đến những ‘tổn thất nghiêm trọng’ ở Vinashin và Vinalines.
Ông Dũng nói Chính phủ và từng thành viên đã ‘thành khẩn nhìn nhận những yếu kém’ và ‘chân
thành cầu thị rút ra những bài học thấm thía, sâu sắc nhất’ trong việc thực thi chức trách.
Việt Nam liệu có theo mô hình Trung Quốc với quyền cho Chủ tịch nước rất lớn?

Tuy thế, việc Đảng Cộng sản tăng quyền lãnh đạo được đề cao qua Hội nghị Trung ương cũng
đặt ra câu hỏi rằng Đảng sẽ làm gì để thực hiện quyền lực đó.
Tuần qua, các thảo luận tại Việt Nam về vị trí Trưởng Ban Chỉ đạo Phòng chống Tham nhũng đã
làm nảy sinh chủ đề này.
Cho tới gần đây, Thủ tướng Chính phủ, ông Nguyễn Tấn Dũng nắm chức vụ này nhưng đang có
ý kiến để cho Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng phụ trách Ban Ban Chỉ đạo Phòng chống Tham
nhũng.


Hôm 26/10, dự thảo Luật phòng chống tham nhũng đã bỏ quy định Thủ tướng là Trưởng ban
này.
Nhưng cũng theo báo chí Việt Nam, vấn đề để ông Trọng lo công việc đó không đơn giản vì còn
thiếu cơ sở pháp luật.
Quyền lực của Đảng Cộng sản Việt Nam “lãnh đạo Nhà nước, lãnh đạo xã hội” chỉ được ghi
trong một điều là điều 4 Hiến pháp, và ngoài ra không có các văn bản gì cụ thể.
Chưa kể, ngay trước thời gian họp Hội nghị Trung ương 6, đã có ý kiến trong giới luật gia tại Việt
Nam cho rằng “Đảng lãnh đạo Chính quyền không có nghĩa là Đảng phải tham chính, sa đà vào
các công việc sự vụ của Hành pháp, phải ngồi vào ghế và làm việc của Chính quyền”.
Viết cho BBC đầu tháng 10, Luật sư Nguyễn Bính Châu từ Tp. HCM cho rằng Đảng “nên tập
trung trí tuệ làm nhiệm vụ lãnh đạo đất nước, hoạch định đường lối chính sách và tổ chức chính
quyền, thanh tra Chính phủ, lập danh sách Chính phủ trình Quốc hội phê duyệt, bổ nhiệm các
chức danh chủ tịch, trưởng các sở các phòng ban tỉnh thành quận huyện”.
Rất có thể việc tăng quyền lực của Chủ tịch nước, một vị trí cho tới nay bị cho là chỉ mang tính
hình thức, là cách Đảng Cộng sản đang cầm quyền tại Việt Nam thể chế hóa những biến đổi sau
Hội nghị 6.

Trong các nước còn theo chế độ cộng sản, Trung Quốc, Cuba và Bắc Triều Tiên đều để cho Chủ
tịch nước có quyền khá lớn.
Tại Trung Quốc, Chủ tịch nước cũng là Chủ tịch Đảng còn ở Cuba, hiện ông Raul Castro vừa
làm Chủ tịch nước, vừa nắm luôn chức Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng (Thủ tướng).

lấy ý kiến dân về sửa Hiến pháp
- Thời điểm lấy ý kiến nhân dân về sửa Hiến pháp 1992 sẽ kéo dài khoảng 3 tháng, bắt
đầu từ tháng 1/2013. Ban soạn thảo sẽ tiếp thu, hoàn chỉnh để trình tại kỳ họp Quốc hội sau
đó. Dự kiến, bản Hiến pháp sửa đổi sẽ được thông qua vào kỳ họp đầu tiên của năm 2014.
Lấy ý kiến dân 3 tháng
Theo Chủ nhiệm VPQH Nguyễn Hạnh Phúc, việc sửa Hiến pháp lần này sẽ tập trung vào các
vấn đề như: các chương về chính trị, quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công
dân, tổ chức bộ máy nhà nước...
Nội dung sửa đổi Hiến pháp sẽ được Quốc hội dành hai ngày để thảo luận. Lập hiến là một
nội dung quan trọng của kỳ họp lần này.
Chủ nhiệm VPQH Nguyễn Hạnh Phúc tại cuộc họp báo. Ảnh: Lê Nhung

Cũng theo dự kiến, Quốc hội sẽ thông qua Nghị quyết về việc lấy ý kiến nhân dân về dự thảo
sửa đổi Hiến pháp (1992).
Nội dung lấy ý kiến nhân dân là về toàn bộ dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992. Trong đó
tập trung vào các nội dung sau đây: lời nói đầu, chế độ chính trị, quyền con người, quyền và
nghĩa vụ cơ bản của công dân, kinh tế, xã hội, văn hóa, giáo dục, khoa học, công nghệ và môi


trường, bảo vệ tổ quốc, tổ chức bộ máy nhà nước, hiệu lực của Hiến pháp và việc sửa đổi
Hiến pháp, kỹ thuật trình bày các quy định của Hiến pháp.
Nội dung Nghị quyết sẽ xác định rõ về yêu cầu, nội dung, phạm vi, thời gian lấy ý kiến và
việc tiếp nhận, thu thập ý kiến phản hồi của dân
Thời điểm lấy ý kiến nhân dân khoảng 3 tháng, bắt đầu từ tháng 1/2013, dự kiến kết thúc vào
cuối tháng 3. Sau đó sẽ được tiếp thu, hoàn chỉnh để trình ra tại kỳ họp Quốc hội sau đó.

"Quốc hội sẽ cố gắng thông qua Hiến pháp sửa đổi vào kỳ họp đầu tiên của năm 2014", ông
Phúc cho hay.
Tín nhiệm thấp sẽ phải xem xét bỏ phiếu
Một nét mới của kỳ họp lần này là Quốc hội sẽ nghe báo cáo về kết quả thực hiện lời hứa của
các bộ trưởng tại các kỳ họp thứ 2, thứ 3 vừa qua.
Theo ông Nguyễn Hạnh Phúc, kể cả khi nghe báo cáo việc thực hiện lời hứa hoặc nghe các
báo cáo mới của bộ trưởng thì đương nhiên Quốc hội cũng sẽ chọn lọc xem vấn đề nào để
thảo luận sâu hơn, ví dụ thảo luận về ùn tắc giao thông, về kinh tế - xã hội....
"Sắp tới vì chúng ta sẽ thông qua Đề án về lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm nên nếu
như bộ trưởng nào hứa trước Quốc hội mà không thực hiện được thì đương nhiên tín nhiệm
thấp, sang năm tới chúng ta lấy phiếu tín nhiệm, đương nhiên nếu tín nhiệm thấp, hai lần mà
không đạt 50% thì sẽ chuyển sang bỏ phiếu. Đó là chế tài. Sau khi thực hiện được nghị quyết
về Đề án bỏ phiếu, lấy phiếu tín nhiệm thì chế tài cũng sẽ được sử dụng", ông Phúc nói.
Cũng theo dự kiến, trong 26 ngày làm việc, Quốc hội sẽ tập trung xem xét, quyết định nhiều
vấn đề quan trọng của đất nước. Bên cạnh việc xem xét, quyết định các vấn đề về kinh tế - xã
hội, giám sát, thì Quốc hội sẽ dành nhiều thời gian cho công tác xây dựng pháp luật.
Phó Chủ nhiệm VPQH Nguyễn Sĩ Dũng cho biết, tại kỳ họp này, Quốc hội dự kiến mở rộng
việc truyền hình, phát thanh trực tiếp với một số phiên thảo luận về các dự án luật quan trọng,
nhất là những dự án luật được đưa ra lấy ý kiến nhân dân. Bao gồm: luật Phòng chống tham
nhũng sửa đổi; luật Đất đai sửa đổi; dự thảo sửa đổi Hiến pháp 1992; dự thảo Nghị quyết về
việc lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm; báo cáo của Thường vụ QH giám sát việc thực
hiện chính sách, pháp luật về giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân với các quyết định
hành chính về đất đai.
Như vậy, sẽ có tới 13 buổi sẽ được truyền hình trực tiếp (tăng 5 buổi so với kỳ họp trước).
Kỳ họp thứ 4 khai mạc vào ngày 22/10, dự kiến bế mạc vào ngày 22/11.

Luật hóa sự lãnh đạo của Đảng' khi viết
Hiến pháp
Việt Nam đang thảo luận vấn đề cải tổ Hiến pháp 1992

Một thành viên từ Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (MTTQVN) nói với BBC rằng nhà
nước nên xem "đây là thời cơ vàng để nhìn nhận lại tình hình Việt Nam" nhân việc
sửa đổi Hiến pháp 1992.

•

Ông Lê Hiếu Đằng, hiện là Phó Chủ nhiệm Hội đồng Tư vấn dân chủ pháp luật của MTTQVN,
nói cần có "những thay đổi sâu sắc trong Hiến pháp, chứ không nên chắp vá như những lần
trước".
Chính trị Việt Nam
Một trong những vấn đề có thể làm ngay, theo ông, là "bãi bỏ chế độ sở hữu toàn dân, sở hữu
nhà nước về ruộng đất", đang là vấn đề khiến "nhiều người dân ta thán".


Ông Lê Hiếu Đằng nói chuyện với BBC hôm nay sau khi tham dự một hội thảo về “Tổng kết việc
thực hiện và kiến nghị sửa đổi Hiến pháp 1992”, tổ chức hôm 30/11 tại TP. HCM.
Tại đó, ông đã đọc một tham luận trình bày 12 điểm mà theo ông cần sửa đổi trong Hiến pháp
Việt Nam.
Ông Đằng đề nghị cần có những quy định cụ thể để "người dân giám sát, thậm chí chế tài đối
với Đảng Cộng sản" để tổ chức này không biến thành "một thứ siêu quyền lực".
Trong bài tham luận, ông viết cụ thể hơn: "Không thể duy trì một điều khoản quá chung về sự
lãnh đạo của Đảng Cộng sản như điều 4 trong Hiến pháp hiện nay."
"Nếu không luật hóa sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản thì Đảng không phải lãnh đạo nữa mà là
Đảng cai trị trực tiếp."
Tác giả viết tiếp: "Nếu chúng ta chưa chấp nhận đa nguyên đa đảng, thì phải nâng cao vai trò
MTTQVN trong vai trò giám sát phản biện xã hội".
Ông chỉ ra MTTQVN và các đoàn thể, ngay cả Quốc hội, đều "còn rất hình thức".
Quyền lực Chủ tịch nước
Ông Lê Hiếu Đằng kêu gọi luật hóa sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản
Ông Lê Hiếu Đằng cho rằng cần tăng cường quyền lực của vị trí Chủ tịch nước, thậm chí "hợp

nhất vai trò Tổng Bí thư Đảng Cộng sản với Chủ tịch nước là một".
Nói với BBC, ông cho rằng cần xóa bỏ tâm lý "chia ghế, không đủ ghế để chia vì vậy mà chần
chừ" trong việc hợp nhất hai vị trí này.
Ông cũng kêu gọi Hiến pháp mới cần quy định vai trò độc lập của lập pháp, hành pháp và tư
pháp.
Ngoài ra, tác giả muốn Hiến pháp cần "quy định rõ về vấn đề chủ quyền biển đảo, trong đó có
quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa, các vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam".
Ông cũng đề nghị Hiến pháp cấm lực lượng vũ trang và công an "không được làm kinh tế".
'Đảm bảo tự do dân chủ'
Ở Hội thảo hôm 30/11, giáo sư Tương Lai, nguyên Viện trưởng Viện Xã hội học Việt Nam, nhận
định cần trở lại Hiến pháp 1946, do Hồ Chí Minh trực tiếp làm Trưởng ban Soạn thảo.
Theo ông, Hiến pháp 1946 "nổi bật lên hai vấn đề cơ bản nhất: ngăn cấm sự lạm quyền của
quyền lực nhà nước và đảm bảo quyền tự do dân chủ của công dân".
"Phải tập trung vào hai vấn đề cơ bản này vì vi phạm quyền dân chủ vẫn là thói quen khó bỏ của
người nắm quyền."
"Để đảm bảo thực thi nguyên tắc ấy thì nhà nước pháp quyền ấy phải được tổ chức theo
nguyên tắc “tam quyền phân lập' để kiểm tra nhau," tác giả viết.

Sửa Hiến pháp và kinh nghiệm kiểm soát quyền lực
- Chuyên gia quốc tế dự hội thảo chia sẻ kinh nghiệm sửa đổi Hiến pháp sáng 28/2 tại
Hà Nội cho rằng dù tổ chức theo mô hình chính quyền nào, Việt Nam cũng cần có một hệ
thống tổ chức và giám sát quyền lực.
Hội thảo quốc tế “Tổ chức quyền lực nhà nước - Kinh nghiệm từ Hiến pháp một số nước” do
Văn phòng Quốc hội và Viện Konrad Adenauer tổ chức nhằm tham khảo kinh nghiệm cho
sửa đổi Hiến pháp 1992 đang tiến hành.
Tránh lạm dụng quyền lực


Liên quan sửa đổi Hiến pháp 1992 của Việt Nam, tại nhiều phiên thảo luận, các chuyên gia
pháp lý đã đề cập đến vấn đề kiểm soát giữa các cơ quan quyền lực nhà nước bên cạnh yêu

cầu "phân công, phối hợp". Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng cũng từng lưu ý khi tiến
hành sửa đổi Hiến pháp việc cần thể hiện rõ nét hơn nữa mô hình Nhà nước Việt Nam là Nhà
nước xã hội chủ nghĩa có sự thống nhất và phân công, phân nhiệm song song với cơ chế kiểm
soát quyền lực chặt chẽ giữa các cơ quan lập pháp, tư pháp và hành pháp.
Tại hội thảo, một nguy cơ được nhiều người chỉ ra: Những người nắm giữ quyền lực nhà
nước thường có xu hướng lạm dụng quyền lực. Vì thế, cần phải thiết lập một cơ chế kiểm
soát để chống lại sự lạm dụng này.

Không ít chuyên gia trong nước đã đặt câu hỏi về vấn đề tìm mô hình phân chia và kiểm soát quyền
lực cho Việt Nam. Làm thế nào để tránh nguy cơ lạm dụng quyền lực?

Phó giáo sư Joerg Menzel (Đại học Bonn) cho hay: "Chúng tôi hiểu rõ mối nguy của sự lạm
dụng quyền lực. Do đó rất cần tìm ra một giải pháp tốt để đảm bảo cho sự phát triển phồn
thịnh của đất nước".
Ông Joerg Menzel phân tích, khi một nhà lãnh đạo đứng ở trên đỉnh cao quyền lực và tập
trung trong tay nhiều quyền, đó sẽ là một mối nguy rất lớn. Bởi quyền lực phải được sử dụng
hợp lý để phục vụ người dân.
Phân công, phân quyền
Theo ông Nguyễn Đăng Dung - Đại học Quốc gia Hà Nội, để tránh tùy tiện sử dụng quyền
lực nhà nước, không cách nào khác phải kiểm soát quyền lực như thông qua các biện pháp tác
động từ bên ngoài: các điều ước quốc tế, quan hệ quốc tế... Hay kiểm soát bên trong như:
bằng đạo đức, tâm lý, bằng bầu cử và kiểm soát lẫn nhau giữa các nhánh quyền lực... Trong
tất cả các loại hình kiểm soát quyền lực nhà nước thì kiểm soát từ bên trong quan trọng nhất,
hiệu quả nhất và ít tốn kém nhất.
Ông Dung phân tích, nội dung căn bản của việc kiểm soát bên trong là tổ chức phân công,
phân quyền giữa các cơ quan nắm giữ quyền lực nhà nước. "Trọng tâm của sửa đổi Hiến
pháp lần này là tập trung vào việc phân quyền, để khắc phục tình trạng như hiện nay", ông
Dung nói. Chuyện xung đột đất đai ở Tiên Lãng vừa xảy ra được ông Dung dẫn lại như ví dụ
tiêu biểu của việc phân quyền "đang có vấn đề": "Nhìn lại vụ việc vừa xảy ra ở Tiên Lãng,
nguyên nhân có phần ở vấn đề phân quyền".

Giáo sư Kevin Tan đến từ Singapore cũng chia sẻ những phân tích, so sánh về sự giống và
khác nhau trong cơ chế kiểm soát, phân chia quyền lực từ các nước châu Á. Ông cho rằng,
một cá nhân có thể sẽ làm được rất nhiều việc nhưng chưa hẳn đã mang lại lợi ích cho số
đông. Do đó, phải có một cơ chế bảo đảm để không trao quá nhiều quyền cho một cá nhân.


Trả lời câu hỏi "lựa chọn mô hình nào cho Việt Nam", ông Kevin Tan nói: "Dù có tổ chức
theo mô hình chính quyền nào thì Việt Nam cũng cần phải có một hệ thống tổ chức và giám
sát quyền lực".
Hội thảo sẽ còn tiếp tục diễn ra vào ngày mai, với các cuộc trao đổi giữa các học giả trong và
ngoài nước về cơ chế tài phán hiến pháp, các bài học kinh nghiệm cho Việt Nam.

Chế độ chính trị
Điều 1 Hiến pháp khẳng định nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là một nước độc lập, thống
nhất có chủ quyền đầy đủ đối với toàn bộ vùng lãnh thổ.
Ai làm chủ nhà nước?
Hiến pháp cũng khẳng định nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là nhà nước của nhân
dân do nhân dân và vì nhân dân (điều 2). Nhân dân là toàn thể các dân tộc cùng sinh sống hòa bình
trên lãnh thổ Việt Nam (điều 5). Nhân dân làm chủ nhà nước bằng cách sử dụng quyền lực Nhà
nước thông qua Quốc hội và Hội đồng nhân dân là những cơ quan đại diện cho ý chí và nguyện vọng
của nhân dân, do nhân dân bầu ra và chịu trách nhiệm trước nhân dân (điều 6).
Ngoài ra, Điều 8 cũng quy định rằng "Các cơ quan Nhà nước, cán bộ, viên chức Nhà nước có nghĩa
vụ phải tôn trọng nhân dân, tận tụy phục vụ nhân dân, liên hệ chặt chẽ với nhân dân, lắng nghe ý
kiến và chịu sự giám sát của nhân dân; kiên quyết đấu tranh chống mọi biểu hiện quan liêu, hách
dịch, cửa quyền, tham nhũng"
Lực lượng lãnh đạo nhà nước
Tuy nhiên, một nhà nước luôn cần một tổ chức chính trị để lãnh đạo. Xuất phát từ điều kiện lịch sử
của nước Việt Nam, Đảng Cộng sản Việt Nam là đội tiên phong của giai cấp công nhân Việt Nam, đại
biểu trung thành quyền lợi của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và của cả dân tộc lấy chủ
nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm tư tưởng chủ đạo để lãnh đạo nhà nước và xã hội.

Nói như thế không có nghĩa là Đảng là tổ chức đứng trên tất cả vì mọi hoạt động của các tổ chức
Đảng đều phải tuyệt đối tuân theo pháp luật. Đây là một trong những nguyên tắc căn bản của nhà
nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.
Đảng thể hiện vai trò lãnh đạo trực tiếp và toàn diện bằng cách bổ nhiệm, bố trí Đảng viên giữ các
chức vụ chủ chốt, lãnh đạo trong Chính phủ, trong lực lượng an ninh và quân đội, trong Mặt trận Tổ
quốc, trong Quốc hội, trong Tòa án và trong Viện kiểm sát. Trong cơ quan lập pháp là Quốc hội, số
lượng đại biểu ngoài Đảng là 49 (chiếm 10% tổng số 493 đại biểu Quốc hội năm 2008). Tỷ lệ 10%
xuất phát từ thỏa thuận nhân sự "cơ cấu đại biểu QH" bởi Đảng trong vai trò lãnh đạo.
Bên cạnh đó Mặt trận tổ quốc và công đoàn cũng là những tổ chức chính trị xã hội trong hệ thống tổ
chức chính trị của Việt Nam. Các lãnh đạo Mặt trận phải là Đảng viên.
Vai trò của nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
Điều 3 Khẳng định nhà nước bảo đảm và phát huy không ngừng trước hết là vai trò làm chủ của
nhân dân sau là bảo vệ và nghiêm trị mọi hành động xâm phạm lợi ích của Tổ quốc và của nhân dân
nhằm thực hiện mục tiêu xây dựng đất nước giàu mạnh, thực hiện công bằng xã hội, mọi người có
cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc, có điều kiện phát triển toàn diện.
[sửa]Quốc

hội

Điều 6 quy định "nhân dân sử dụng quyền lực Nhà nước thông qua Quốc hội và Hội đồng nhân dân
là những cơ quan đại diện cho ý chí và nguyện vọng của nhân dân, do nhân dân bầu ra và chịu trách
nhiệm trước nhân dân.
Quốc hội, Hội đồng nhân dân và các cơ quan khác của Nhà nước đều tổ chức và hoạt động theo
nguyên tắc tập trung dân chủ."


Điều 7 nói "Việc bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân tiến hành theo nguyên tắc
phổ thông, bình đẳng, trực tiếp và bỏ phiếu kín.
Đại biểu Quốc hội bị cử tri hoặc Quốc hội bãi nhiệm và đại biểu Hội đồng nhân dân bị cử tri hoặc Hội
đồng nhân dân bãi nhiệm khi đại biểu đó không còn xứng đáng với sự tín nhiệm của nhân dân." Ðiều

83 Quốc hội là cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân, cơ quan quyền lực Nhà nước cao nhất của
nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Quốc hội là cơ quan duy nhất có quyền lập hiến và lập
pháp. Quốc hội quyết định những chính sách cơ bản về đối nội và đối ngoại, nhiệm vụ kinh tế - xã
hội, quốc phòng, an ninh của đất nước, những nguyên tắc chủ yếu về tổ chức và hoạt động của bộ
máy Nhà nước, về quan hệ xã hội và hoạt động của công dân. Quốc hội thực hiện quyền giám sát tối
cao đối với toàn bộ hoạt động của Nhà nước.
[sửa]Chủ

tịch nước

"Chủ tịch nước là người đứng đầu Nhà nước, thay mặt nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam về
đối nội và đối ngoại" (điều 101). Ngoài ra Chủ tịch nước còn có quyền đề cử, giới thiệu với Quốc hội
để bầu các vị trí quan trọng của nhà nước. Ðiều 102 Chủ tịch nước do Quốc hội bầu trong số đại biểu
Quốc hội. Chủ tịch nước chịu trách nhiệm và báo cáo công tác trước Quốc hội. Nhiệm kỳ của Chủ
tịch nước theo nhiệm kỳ của Quốc hội. Khi Quốc hội hết nhiệm kỳ, Chủ tịch nước tiếp tục làm nhiệm
vụ cho đến khi Quốc hội khoá mới bầu Chủ tịch nước mới. Ðiều 104 Hội đồng quốc phòng và an ninh
gồm Chủ tịch, Phó Chủ tịch, các ủy viên. Chủ tịch nước đề nghị danh sách thành viên Hội đồng quốc
phòng và an ninh trình Quốc hội phê chuẩn. Thành viên Hội đồng quốc phòng và an ninh không nhất
thiết là đại biểu Quốc hội. Hội đồng quốc phòng và an ninh động viên mọi lực lượng và khả năng của
nước nhà để bảo vệ Tổ quốc.
Trong trường hợp có chiến tranh, Quốc hội có thể giao cho Hội đồng quốc phòng và an ninh những
nhiệm vụ và quyền hạn đặc biệt. Hội đồng quốc phòng và an ninh làm việc theo chế độ tập thể và
quyết định theo đa số.
Ðiều 105 Chủ tịch nước có quyền tham dự các phiên họp của Uỷ ban thường vụ Quốc hội. Khi xét
thấy cần thiết, Chủ tịch nước có quyền tham dự các phiên họp của Chính phủ.
Ðiều 106 Chủ tịch nước ban hành lệnh, quyết định để thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của mình.
[sửa]Chính

phủ

Ðiều 109 đã ghi "Chính phủ là cơ quan chấp hành của Quốc hội, cơ quan hành chính Nhà nước cao
nhất của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam."
Điều 110 đã ghi "Chính phủ gồm có Thủ tướng, các Phó Thủ tướng, các Bộ trưởng và các thành viên
khác. Ngoài Thủ tướng, các thành viên khác của Chính phủ không nhất thiết là đại biểu Quốc hội."
[sửa]Chế

độ kinh tế

Nền kinh tế Việt Nam là nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần theo cơ chế thị trường theo định
hướng Xã hội Chủ nghĩa. (điều 15)
[sửa]Quyền

công dân

Quyền công dân được hiến pháp 1992 qui định trong chương 5: "Quyền và nghĩa vụ cơ bản của công
dân" từ điều 49 đến điều 82. Theo điều 50, các quyền con người về chính trị, dân sự, kinh tế, văn hóa
và xã hội được tôn trọng, thể hiện ở các quyền công dân và được quy định trong Hiến pháp và luật.
Có người đánh giá rằng bản hiến pháp này hạn chế những quyền tự do cơ bản của con người bằng
cách thêm vào dòng "theo quy định của pháp luật". Thế nhưng việc hạn chế này là đảm bảo cho việc
thực hiện tự do của người này không ảnh hưởng và vi phạm đến tự do của người khác .
Bản hiến pháp này coi trọng quyền tiếp cận tri thức cho công dân. Điều 59 ghi "Bậc tiểu học là bắt
buộc, không phải trả học phí", "Học sinh có năng khiếu được Nhà nước và xã hội tạo điều kiện học


tập để phát triển tài năng" và "Nhà nước và xã hội tạo điều kiện cho trẻ em tàn tật được học văn hóa
và học nghề phù hợp". Điều 60 ghi "Công dân có quyền nghiên cứu khoa học, kỹ thuật, phát minh,
sáng chế, sáng kiến cải tiến kỹ thuật, hợp lý hóa sản xuất, sáng tác, phê bình văn học, nghệ thuật và
tham gia các hoạt động văn hóa khác. Nhà nước bảo hộ quyền tác giả, quyền sở hữu công nghiệp."
Bản hiến pháp này cũng bảo vệ một số quyền của công dân nước ngoài. Điều 82 ghi "Người nước
ngoài đấu tranh vì tự do và độc lập dân tộc, vì chủ nghĩa xã hội, dân chủ và hòa bình, hoặc vì sự

nghiệp khoa học mà bị bức hại thì được Nhà nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam xem xét việc
cho cư trú."
[sửa]Các

biểu tượng



Quốc kỳ: hình chữ nhật, chiều rộng bằng hai phần ba chiều dài, nền đỏ, ở giữa có ngôi sao
vàng năm cánh (điều 141).



Quốc huy: hình tròn, nền đỏ, ở giữa có ngôi sao vàng năm cánh, chung quanh có bông lúa,
ở dưới có nửa bánh xe răng và dòng chữ: Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam (điều 142).



Quốc ca: nhạc và lời của bài "Tiến quân ca" (điều 143).



Thủ đô: Hà Nội (điều 144).



Quốc khánh: 2 tháng 9 (điều 145).

[sửa]Sửa

đổi hiến pháp

Ðiều 146: Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam là luật cơ bản của Nhà nước, có hiệu
lực pháp lý cao nhất.
Mọi văn bản pháp luật khác phải phù hợp với Hiến pháp.
Ðiều 147: Chỉ Quốc hội mới có quyền sửa đổi Hiến pháp. Việc sửa đổi Hiến pháp phải được ít
nhất là hai phần ba tổng số đại biểu Quốc hội biểu quyết tán thành
[sửa]Hiến

pháp Việt Nam qua các thời kì

Trước năm 1945, Việt Nam không có hiến pháp. Từ sau khi thành lập nhà nước cộng hòa đầu
tiên, lịch sử Việt Nam ghi nhận 4 bản Hiến pháp đã được ra đời, trong các năm 1946, 1959,
1980, 1992 (được sửa đổi vào năm 2001).
[sửa]Hiến

pháp Việt Nam Dân chủ Cộng hòa 1946

Bài chi tiết: Hiến pháp Việt Nam Dân chủ Cộng hòa 1946
Hiến pháp 1946 là bản hiến pháp đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa được soạn
thảo và được Quốc hội thông qua vào ngày 9 tháng 11 năm 1946 với 240 phiếu tán thành
(trên 242 phiếu).
Ủy ban dự thảo Hiến pháp được thành lập theo Sắc lệnh số 34-SL ngày 20 tháng 9 năm
1945 gồm có 7 thành viên: Hồ Chí Minh, Vĩnh Thụy, Đặng Thai Mai, Vũ Trọng Khánh, Lê Văn
Hiến,Nguyễn Lương Bằng, Đặng Xuân Khu (Trường Chinh).
Bản dự án Hiến pháp đã được soạn thảo và công bố vào tháng 11 năm 1945.
Ban dự thảo Hiến pháp (Tiểu ban Hiến pháp) được Quốc hội bầu ra ngày 2 tháng 3 năm
1946 gồm có 11 thành viên: Trần Duy Hưng, Tôn Quang Phiệt, Đỗ Đức Dục, Cù Huy
Cận, Nguyễn Đình Thi, Huỳnh Bá Nhung, Trần Tấn Thọ, Nguyễn Cao Hách, Đào Hữu
Dương, Phạm Gia Đỗ, Nguyễn Thị Thục Viên. Ban này tiếp tục nghiên cứu dự thảo hiến

pháp.
Trong phiên họp ngày 29 tháng 10 năm 1946, Tiểu ban Hiến pháp được mở rộng thêm 10
đại biểu đại diện cho các nhóm, các vùng và đồng bào thiểu số để tu chỉnh dự thảo hiến


pháp và trình ra Quốc hội ngày 2 tháng 11 năm 1946 để Quốc hội thảo luận, sửa chữa và
thông qua.
[sửa]Nội dung cơ bản
Hiến pháp năm 1946 bao gồm lời nói đầu và 7 chương, 70 điều.
Lời nói đầu đã xác định ba nguyên tắc cơ bản của Hiến pháp.


Đoàn kết toàn dân không phân biệt giống nòi, gái, trai, giai cấp, tôn giáo.



Đảm bảo các quyền tự do dân chủ.



Thực hiện chính quyền mạnh mẽ và sáng suốt của nhân dân.

Chương I: Quy định hình thức chính thể của Nhà nước ta là dân chủ cộng hòa.
Chương II: Quy định về nghĩa vụ và quyền lợi của công dân.
Chương III: Quy định về cơ quan quyền lực Nhà nước cao nhất - Nghị viện nhân dân.
Chương IV: Quy định về Chính phủ - cơ quan hành chính Nhà nước cao nhất.
Chương V: Quy định về Hội đồng nhân dân và Uỷ ban hành chính - cơ quan quyền lực và cơ
quan hành chính Nhà nước, địa phương.
Chương VI: Quy định về cơ quan tư pháp - cơ quan xét xử của Nhà nước.
Chương VII: Quy định về vấn đề sửa đổi Hiến pháp.

Toàn bộ 7 chương của Hiến pháp đều được xây dựng dựa trên ba nguyên tắc cơ bản đã nói
trên. Chính ba nguyên tắc này đã thể hiện ba đặc điểm cơ bản của Hiến pháp 1946.
[sửa]Đánh giá
Tiến sĩ Nguyễn Sĩ Dũng, một chuyên gia về luật đánh giá: "Hiến pháp 1946 là một bản hiến
văn hết sức ngắn gọn, súc tích. Toàn bộ bản hiến văn chỉ gồm 70 điều. Trong đó có những
điều chỉ vẻn vẹn một dòng. (Ví dụ Điều 12 được viết như sau: "Quyền tư hữu tài sản của
công dân Việt Nam được bảo đảm"). Một trong những lý do giải thích sự ngắn gọn này là:
Hiến pháp 1946 đã được thiết kế theo tư tưởng pháp quyền".
PGS-TS Phạm Duy Nghĩa, Đại học Quốc gia Hà Nội, cho rằng Hiến pháp 1946 vẫn còn
nguyên giá trị, bởi mỗi câu chữ trong đó đều "vang vọng tiếng dân".
Đây là bản hiến pháp được soạn thảo theo tinh thần phân chia quyền lực (thường được biết
đến với thuật ngữ "tam quyền phân lập"): lập pháp (Quốc hội), hành pháp (Chính phủ) và tư
pháp (Tòa án) giống như Hiến pháp Hoa Kỳ và hiến pháp của các nước cộng hòa khác. Điều
1 của Hiến pháp 1946 ghi rõ: "Nước Việt Nam là một nước dân chủ cộng hòa".
Điểm đáng chú ý là Điều 10 bản Hiến pháp 1946 qui định rõ ràng các quyền tự do cá nhân:
"Công dân Việt Nam có quyền: tự do ngôn luận, tự do xuất bản, tự do tổ chức và hội họp, tự
do tín ngưỡng, tự do cư trú, đi lại trong nước và ra nước ngoài". Đây là những quyền tự do
bị hạn chế trong các bản hiến pháp sau này.
Tuy nhiên những giá trị của bản Hiến pháp 1946 không có giá trị vận dụng trong thực tế, chỉ
có giá trị về mặt chính trị.[cần dẫn nguồn] Bởi vì nhiều lý do khiến cho Hiến pháp 1946 không được
thực thi.
[sửa]Hiến

pháp Việt Nam Dân chủ Cộng hòa 1959

[sửa]Nội dung cơ bản
[sửa]Nguyên nhân sửa đổi
"Trong giai đoạn mới của cách mạng, Quốc hội ta cần sửa đổi bản Hiến pháp năm 1946 cho
thích hợp với tình hình và nhiệm vụ mới" (Lời nói đầu, Hiến pháp 1959). Giai đoạn mới của
cách mạng được nhắc đến là giai đoạn kháng chiến chống Đế quốc Mỹ, miền Bắc xây dựng

phục hồi kinh tế, miền Nam tiếp tục đấu tranh chống Đế quốc Mỹ và tay sai.


[sửa]Đánh giá
[sửa]Hiến

pháp Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam 1980

[sửa]Nội dung cơ bản
[sửa]Nguyên nhân sửa đổi
"Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam cần có một bản Hiến pháp thể chế hóa đường
lối của Đảng cộng sản Việt Nam trong giai đoạn mới. Đó là Hiến pháp của thời kỳ quá độ lên
chủ nghĩa xã hội trong phạm vi cả nước.
Kế thừa và phát triển Hiến pháp năm 1946 và Hiến pháp năm 1959, Hiến pháp này tổng kết
và xác định những thành quả đấu tranh cách mạng của nhân dân Việt Nam trong nửa thế kỷ
qua, thể hiện ý chí và nguyện vọng của nhân dân Việt Nam, bảo đảm bước phát triển rực rỡ
của xã hội Việt Nam trong thời gian tới" (Lời nói đầu, Hiến pháp 1980).
[sửa]Đánh giá
[sửa]Hiến

pháp Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam 1992

[sửa]Nội dung cơ bản
Hiến pháp 1992 bao gồm lời nói đầu, 147 điều trong 12 chương.
Trong lời nói đầu, lịch sử Việt Nam được ghi chép lại sơ lược và nguyên nhân sửa đổi được
trình bày.
Thiếu sót nghiêm trọng nhất là không ghi nhận và không công bố các ý đồ của những nhà
thiết kế biên soạn bản hiến pháp 1992 để làm nền tảng cho việc giải thích hiến pháp hay giải
thích luật dựa trên hiến pháp về sau. Ý đồ của các cá nhân và tập thể biên soạn hiến pháp
sẽ giúp tòa án hay cơ quan chính phủ diễn giải hiến pháp đảm bảo tính thống nhất của hiến

pháp và phù hợp với tinh thần của các nhà soạn thảo. Sự thiếu sót này khiến hiến pháp có
thể bị suy diễn và diễn dịch tùy tiện trong công tác làm luật hay giải quyết các tranh chấp liên
quan đến hiến pháp. Từ đó dẫn đến việc bản hiến pháp chỉ phục vụ được một thời kỳ lịch sử
nào đó rồi hết giá trị và phải làm cái khác. Xã hội pháp trị dựa trên luật pháp; luật pháp dựa
trên hiến pháp; cho nên sự ổn định của xã hội và của chế độ có thể nói là dựa trên tính ổn
định của hiến pháp.
Hiến pháp 1992 tiếp tục khẳng định "Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là Nhà
nước của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân. Tất cả quyền lực Nhà nước thuộc về nhân
dân mà nền tảng là liên minh giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và tầng lớp trí thức"
(điều 2). Trong chương V, các quyền cơ bản của công dân được quy định, trong đó bao gồm
quyền tự do ngôn luận (điều 69), quyền tự do tôn giáo (điều 79), quyền bất khả xâm phạm
về thân thể (điều 71), quyền tự do đi lại và cư trú (điều 68), quyền tự do kinh doanh (điều
57), quyền tác giả (điều 60), và các quyền khác. Trong chương V cũng ghi rõ rằng "Công
dân phải trung thành với Tổ quốc. Phản bội Tổ quốc là tội nặng nhất" (điều 76).
Hiến pháp 1992 được bổ sung vào ngày 25 tháng 12 năm 2001
[sửa]Nguyên nhân sửa đổi
"Từ năm 1986 đến nay, công cuộc đổi mới toàn diện đất nước do Đại hội lần thứ VI của
Đảng cộng sản Việt Nam đề xướng đã đạt được những thành tựu bước đầu rất quan trọng.
Quốc hội quyết định sửa đổi Hiến pháp năm 1980 để đáp ứng yêu cầu của tình hình và
nhiệm vụ mới" (Lời nói đầu)


[sửa]Đánh giá
[sửa]Hiến Pháp 1992 Bổ sung
Nghị quyết số 51/2001/QH10 ngày 25-12-2001 về việc sửa đổi, bổ sung một số điều của
hiến pháp nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam (nghị quyết này được ban hành ngày
7-1-2002).
Hoàn cảnh ra đời & đặc điểm: Quốc hội khoá X là Quốc hội của thời kỳ đẩy mạnh công
nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Quốc hội khoá X có trọng trách tiếp tục thể chế hóa
cương lĩnh và chiến lược của Ðảng; cụ thể hóa đường lối, chính sách mà Ðại hội Ðảng lần

thứ VIII và lần thứ IX đề ra. Trong 5 năm qua, Quốc hội khoá X tiếp tục xây dựng và hoàn
thiện tổ chức của Quốc hội và đổi mới hoạt động lập pháp: Phân định phạm vi thẩm quyền
lập pháp của Quốc hội, lập và quyết định chương trình xây dựng luật, pháp lệnh, đổi mới thủ
tục, trình tự ban hành văn bản quy phạm pháp luật, góp phần tích cực thực hiện thắng lợi
các Nghị quyết Ðại hội lần thứ VIII và Ðại hội lần thứ IX của Ðảng, đẩy mạnh công nghiệp
hóa, hiện đại hóa đất nước. (trích nguồn Quốc Hội Việt Nam khóa X [1])

Sửa Hiến pháp: Đảm bảo quyền phúc quyết của dân
- Mở đầu hội thảo góp ý dự thảo báo cáo về tổng kết thi hành Hiến pháp năm 1992 do Ban
chỉ đạo của Chính phủ về tổng kết Hiến pháp tổ chức ngày 1/2 tại Hà Nội, Phó Thủ tướng Nguyễn
Xuân Phúc, Trưởng ban chỉ đạo đề nghị các đại biểu nói thẳng thắn, cởi mở để góp phần hoàn thiện
báo cáo sớm trình Chính phủ. Tuy nhiên, nhiều vấn đề mới được xới lên mà chưa nhận được nhiều ý
kiến thảo luận.
Quyền sở hữu đất đai
Một trong những vấn đề được nêu là chuyện quản lý, bảo đảm sử dụng hiệu quả đất đai thuộc sở
hữu toàn dân.
Lâu nay, Nhà nước thực hiện quyền định đoạt với đất đai, quyền điều tiết các nguồn lợi từ đất. Tại
các cuộc thảo luận về sửa Luật Đất đai, không ít người đã đề cập đến chuyện xem xét lại những bất
cập trong cơ chế sở hữu toàn dân về đất đai và đề nghị nên công nhận sở hữu tư nhân về đất đai
bên cạnh các hình thức sở hữu khác. Tuy nhiên, việc có sửa Luật Đất đai theo hướng công nhận sở
hữu tư nhân về đất đai hay không lại phải chờ sửa Hiến pháp.
Tại hội thảo lần này, một vị lãnh đạo đại diện cho thành phố Đà Nẵng cho hay, trong quá trình tổng
kết Hiến pháp 1992, Đà Nẵng cũng đang có ba loại ý kiến khác nhau.
Luồng ý kiến thứ nhất cho rằng, hình thức sở hữu toàn dân như quy định hiện nay là hoàn toàn phù
hợp, không nên tính tới chuyện thay đổi sang hình thức sở hữu khác vì sẽ làm phức tạp tình hình.
Nhóm ý kiến khác lại tán thành phải quy định nên công nhận quyền sở hữu tư nhân về đất đai vì đất
đai là một loại tài nguyên, hàng hóa đặc biệt cần được phát huy. Quy định như vậy cũng sẽ góp phần
hạn chế được các khiếu nại, tranh chấp hiện nay.

Nhóm ý kiến thứ ba đề xuất nên đa dạng hóa các hình thức sở hữu.
Theo vị lãnh đạo trên, sở dĩ có nhiều ý kiến đề xuất thêm các hình thức sở hữu khác về đất đai cũng
một phần do hiện nay tuy đất đai thuộc sở hữu toàn dân, do nhà nước đại diện nhưng vẫn đang để
cho một số ít cá nhân lợi dụng làm giàu bất chính.
Đảm bảo quyền phúc quyết của dân
Ngoài chuyện đất đai, một trong các nội dung khác được tập trung thảo luận tại hội thảo là vấn đề
hoàn thiện quy định về quyền làm chủ của nhân dân với nhà nước, trong đó có việc công nhận quyền
phúc quyết của người dân.
Theo báo cáo tóm tắt do Thứ trưởng Bộ Tư pháp Hoàng Thế Liên đọc tại hội thảo, Ban chỉ đạo sửa
đổi Hiến pháp đề xuất Chính phủ bổ sung quyền của nhân dân quyết định việc ban hành, sửa đổi
Hiến pháp và quyết định các vấn đề quan trọng liên quan đến vận mệnh quốc gia vì đó là những
quyền tối cao của quyền lực nhà nước cần phải do nhân dân trực tiếp thực hiện. Việc sửa đổi, bổ
sung hiến pháp lần này cần hoàn thiện quy định về quyền làm chủ của nhân dân đối với Nhà nước
được xác định trên nguyên tắc “tất cả quyền lực Nhà nước thuộc về nhân dân”.
Một số phương án sửa đổi được đưa ra để thực hiện quyền dân chủ trực tiếp của người dân. Đó là
cần bổ sung trong Hiến pháp mới điều khoản về “quyền phúc quyết của nhân dân” đối với hiến pháp
và các việc trọng đại của đất nước. Đồng thời, xác lập nguyên tắc các vấn đề trọng đại nhất thiết phải
đưa ra cho nhân dân phúc quyết để làm cơ sở xây dựng một đạo luật quy định cụ thể cách thức,
trình tự, thủ tục thực hiện quyền phúc quyết của toàn dân.
Ngoài quyền phúc quyết còn có phương án thứ hai là tách từ điều 53 Hiến pháp 1992 thành điều
khoản riêng quy định về “quyền biểu quyết của nhân dân khi Nhà nước trưng cầu ý dân” về việc sửa
đổi hiến pháp và các vấn đề trọng đại quốc gia. Quy định về phạm vi các vấn đề phải trưng cầu dân ý,
nguyên tắc thực hiện trưng cầu dân ý làm cơ sở để tiến tới xây dựng một đạo luật cụ thể hóa cách
thức, trình tự, thủ tục thực hiện quyền biểu quyết khi Nhà nước trưng cầu dân ý.
Ông Hoàng Thế Liên cho hay, tại hội thảo khu vực phía Nam diễn ra ở TP.HCM ngày 31/1 trước đó,
rất nhiều ý kiến tán thành việc tăng cường hơn nữa các hình thức dân chủ trực tiếp.
Còn tại Hà Nội, sau một ngày thảo luận, lãnh đạo hầu hết các bộ ngành Trung ương và đại diện các
tỉnh thành khu vực từ Đà Nẵng trở ra phía Bắc đều tán thành với 19 kiến nghị mà Ban chỉ đạo tổng
kết thi hành Hiến pháp 1992 của Chính phủ đưa ra. Trưởng ban chỉ đạo, Phó Thủ tướng Nguyễn

Xuân Phúc nói, các ý kiến sẽ được tổng hợp để hoàn chỉnh dự thảo. Dự thảo sẽ được trình bày tại
phiên họp Chính phủ tháng 1 tổ chức cuối tuần này. Đây sẽ là cơ sở quan trọng để giúp Chính phủ có
những đề xuất về lý luận và thực tiễn cho việc sửa Hiến pháp thời gian tới.

Sửa Hiến pháp để loại trừ lấn át quyền lực
- Một trong các nội dung được thảo luận hôm nay (7/12) tại hội thảo "Sửa đổi
Hiến pháp" là vấn đề tổ chức quyền lực và cơ chế nào hữu hiệu để kiểm soát quyền lực
nhà nước.
Hội thảo do hai tạp chí thuộc Văn phòng Quốc hội và Hội luật gia Việt Nam tổ chức ở Hà
Nội.
Có thế lực kinh tế, sẽ có thế lực về chính trị
Câu chuyện về vai trò mới của tầng lớp doanh nhân được đề cập khi các đại biểu thảo luận về
việc nền tảng của quyền lực nhà nước được xây dựng từ đâu.
Ông Vũ Đức Khiển: Hiến pháp sửa đổi nên quy định 'tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân mà
nền tảng là khối đại đoàn kết toàn dân...'

Theo Hiến pháp hiện hành, "tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân mà nền tảng là
liên minh giữa giai cấp công nhân, nông dân và đội ngũ trí thức".
Tuy nhiên, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Quốc hội Vũ Đức Khiển cho rằng, nên sửa
thành "tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân mà nền tảng là khối đại đoàn kết toàn
dân... Xóa bỏ mặc cảm định kiến về quá khứ, thành phần giai cấp, chấp nhận những điểm
khác nhau không trái với lợi ích dân tộc, đề cao tinh thần dân tộc, truyền thống nhân nghĩa,
khoan dung, tăng cường đồng thuận xã hội".
Theo ông Khiển, tầng lớp doanh nhân mới hiện nay có nhiều đóng góp song lại không
thuộc "liên minh giữa giai cấp công nhân với nông dân và đội ngũ trí thức" nên nếu vẫn giữ
nguyên quy định cũ sẽ là rào cản cho phát triển.
Kiến nghị của ông Khiển nhận được sự tán đồng của nhiều đại biểu khác. Theo ông Võ Trí
Hảo (ĐH Luật TP Hồ Chí Minh), "lực lượng có thế lực kinh tế dần dà sẽ có thế lực về chính
trị". Do đó, bản Hiến pháp sửa đổi phải thiết lập một quan hệ bình đẳng giữa các thành phần

xã hội.
Ông Đinh Dũng Sỹ (Vụ Pháp luật, Văn phòng Chính phủ) cũng cho rằng, nếu vẫn giữ quy
định như bản Hiến pháp hiện hành là không đạt yêu cầu về đảm bảo tính dân chủ, đoàn kết xã
hội.
Trong tham luận gửi tới hội thảo, TS Trần Ngọc Đường (Văn phòng Quốc hội) cho rằng, để
cụ thể hóa tư tưởng quyền lực nhà nước thuộc về dân, Hiến pháp sửa đổi tới đây cần làm rõ
thêm ba vấn đề cơ bản là: bầu cử, bãi nhiệm và phúc quyết.
"Công dân có quyền bầu cử mà không có quyền bãi nhiệm thì quyền bầu cử mang tính hình
thức", ông Đường nói. Chuyện phúc quyết Hiến pháp và những việc quan hệ đến vận mệnh
quốc gia là một quyền thể hiện đầy đủ nhất tư tưởng "tất cả quyền lực nhà nước thuộc về
nhân dân".


Cũng theo ông Đường, trong cơ chế nhà nước pháp quyền, quyền lực nhà nước thuộc về ai
thì chủ thể đó có quyền lập hiến. Vì vậy phải chuyển quyền lập hiến về cho nhân dân. Nhân
dân, chứ không phải Quốc hội, sẽ là chủ thể để phân công quyền lực nhà nước.
Ngăn ngừa lộng quyền, chuyên quyền
Cơ chế nào hữu hiệu để kiểm soát quyền lực nhà nước cũng là vấn đề được nhiều đại biểu
quan tâm. Có người cho rằng phải phát huy vai trò Chủ tịch nước, lại có ý kiến đề xuất
nghiên cứu lại mối quan hệ giữa Chính phủ - Quốc hội sao cho thực chất hơn.

Như góp ý của ông Vũ Đức Khiển, Hiến pháp hiện hành cần bổ sung khái niệm"quyền lực
nhà nước là thống nhất, có sự phân công, phối hợp và kiểm soát giữa các cơ quan nhà
nước"... Có như vậy mới tránh được tình trạng vượt quyền, lạm quyền và bộ máy hoạt động
nhịp nhàng, đồng bộ.
TS Lê Văn Hòe (nguyên Viện phó Viện Nhà nước và pháp luật) phân tích, mọi cơ chế kiểm
soát phải trên cơ sở minh bạch hóa, tăng cường giám sát tối cao của Quốc hội và vai trò giám
sát của xã hội. Phát huy chức năng nguyên thủ quốc gia của Chủ tịch nước, trong đó có các
quyền tham dự, phúc quyết và phủ quyết.
Từ góc nhìn khác, ông Nguyễn Phước Thọ (Văn phòng Chính phủ) cho rằng, cần xem lại mối

quan hệ quyền lực giữa Chính phủ và Quốc hội. Theo Hiến pháp, Quốc hội là cơ quan quyền
lực cao nhất. Hàng năm, Quốc hội ra nghị quyết về các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội,
nhưng thực tế nghị quyết này không có ý nghĩa là mấy với việc thực thi quyền hành pháp của
Chính phủ và còn mang tính hình thức.
Ông Thọ cũng lo ngại, Quốc hội có thể lạm dụng quyền lập pháp, làm sai lệch nội dung tư
tưởng chính sách trong các dự án mà Chính phủ soạn thảo để thông qua các đạo luật không
mấy phù hợp, "áp đặt, bó tay", thậm chí thu hẹp và hạn chế quyền hành pháp của Chính phủ.
"Quyền lập pháp của Quốc hội phải được kiểm soát từ phía cơ quan hành pháp, nhất là
trong điều kiện chưa có cơ chế bảo hiến", ông Thọ đề xuất.
GS Lê Văn Cảm (ĐH Quốc gia Hà Nội) góp ý, quy định về kiểm soát quyền lực là nhằm hạn
chế, ngăn ngừa các hành vi lộng quyền, chuyên quyền, nhược quyền và độc đoán, quan liêu,
tùy tiện của cơ quan công quyền và công chức nhà nước. Góp phần tạo ra cơ chế kiểm tra và
cân bằng của các nhánh quyền lực nhà nước để loại trừ sự lấn át của một nhánh quyền nào đó
với các nhánh quyền lực khác.
"Và cuối cùng là bảo vệ những cơ sở của chế độ hiến định, các quyền và tự do của con người
với tư cách là các giá trị xã hội cao quý nhất được thừa nhận chung của nền văn minh nhân
loại", ông Cảm khẳng định.
Ý kiến đóng góp của các nhà khoa học sẽ được tập hợp gửi tới lãnh đạo Đảng, Nhà nước và
Ủy ban sửa đổi Hiến pháp.

Góp ý sửa Hiến pháp đừng nặng quyền lợi bộ ngành
Bộ trưởng Tư pháp lưu ý trong kiến nghị góp ý sửa Hiến pháp, các bộ, ngành cần nêu
nội dung xứng tầm, tránh vấn đề mang tính sự vụ.
Sửa Hiến pháp: Kiến nghị mở rộng dân chủ trực tiếp
Sửa Hiến pháp để loại trừ lấn át quyền lực


Sáng 15/12, Ban chỉ đạo tổng kết thi hành Hiến pháp năm 1992 tổ chức hội nghị kiểm tra
việc tổng kết của 18 bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ.
Bộ trưởng, Chủ nhiệm VPCP Vũ Đức Đam, Bộ trưởng Tư pháp Hà Hùng Cường, Bộ trưởng

Kế hoạch - Đầu tư Bùi Quang Vinh chủ trì hội nghị.
Ông Vũ Đức Đam, Phó trưởng Ban chỉ đạo nhấn mạnh, vào thời điểm này, việc tổng kết thi
hành Hiến pháp 1992 là một nhiệm vụ rất quan trọng, là một vận hội lớn của toàn dân tộc
trong việc xem xét lại Bộ luật gốc của đất nước.
Tính đến hết ngày 14/12, Ban chỉ đạo đã nhận được 12 dự thảo báo cáo từ các bộ, cơ quan
ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ. Nhiều dự thảo về cơ bản thể hiện được mục đích, yêu
cầu tổng kết của Chính phủ. Nhiều nội dung đánh giá, kiến nghị, đề xuất liên quan đến lý
luận và thực tiễn pháp lý cần giải quyết liên quan đến sửa đổi Hiến pháp.
Theo đánh giá của Ban chỉ đạo, quá trình tổng kết thi hành Hiến pháp đã gặp một số khó
khăn vướng mắc như một số bộ có chức năng quản lý đa ngành, đa lĩnh vực nên phạm vi tổng
kết rộng, nội dung phức tạp đòi hỏi sự đầu tư lớn cho việc điều tra, khảo sát, thảo luận kỹ,
nên đã không đảm bảo tiến độ như quy định. Vấn đề huy động nguồn lực, bố trí kinh phí cho
công tác tổng kết thi hành Hiến pháp cũng là một trong những vướng mắc cần tháo gỡ thời
gian tới.
Kết luận hội nghị, Bộ trưởng Hà Hùng Cường, Phó trưởng Ban thường trực Ban chỉ đạo nhấn
mạnh kết quả tổng kết sẽ là cơ sở quan trọng để Trung ương và Quốc hội đưa ra quyết định
về phạm vi sửa đổi Hiến pháp. Tuy công tác này được triển khai vào thời gian cuối năm sẽ là
khó khăn, thách thức với các bộ, ngành, vì vậy cần tập trung nguồn nhân lực có chất lượng để
đảm bảo hoàn thành công việc, đưa ra được những đề xuất chính xác trong công tác lập pháp.
Trong thời gian tới, Ban cán sự Đảng, lãnh đạo bộ, ngành cần tập trung cao đôn đốc các đơn
vị trực thuộc hoàn thiện báo cáo, lấy ý kiến các chuyên gia, nhà khoa học, cán bộ trong ngành
để báo cáo thể hiện ý chí và trí tuệ của ngành.
Theo Bộ trưởng Hà Hùng Cường, báo cáo chung của Chính phủ phải thể hiện toàn diện các
vấn đề liên quan đến vị trí, chức năng quyền hạn của Chính phủ từ tập hợp các báo cáo của
bộ, ngành. Vì thế, các đề xuất, kiến nghị cần nêu các vấn đề có nội dung xứng tầm, tránh nêu
các vấn đề mang tính sự vụ, mang nặng tính chất vì quyền lợi của bộ, ngành và sự tham gia
rộng rãi của toàn dân, các chuyên gia, nhà quản lý, khoa học, các lão thành cách mạng.
Nội dung báo cáo nên đi sâu vào vấn đề xây dựng bộ máy nhà nước, xây dựng kiến trúc
thượng tầng; quan hệ giữa Trung ương và địa phương trong thể chế một nhà nước đơn nhất;
quyền và nghĩa vụ công dân; nghiên cứu và nhận thức đúng về phạm vi, nội dung điều chỉnh

của Hiến pháp. Các bộ sẽ phải nộp báo cáo lên Bộ Tư pháp, Văn phòng Chính phủ trước ngày
26/12.
Bộ trưởng Hà Hùng Cường cho biết thêm, Chính phủ sẽ lấy ý kiến trực tiếp của các bộ,
ngành, địa phương; tổ chức hội thảo về công tác tổng kết thi hành Hiến pháp 1992 tại 3 miền.

Sửa Hiến pháp: Kiến nghị mở rộng dân chủ trực tiếp
- Trưng cầu dân ý, biểu tình, trực tiếp đối thoại quan chức nhà nước... là những cách
thức mở rộng dân chủ trực tiếp Việt Nam có đủ điều kiện và cần làm tốt hơn. Nội dung này
nên được bổ sung trong sửa đổi Hiến pháp 1992 - thành viên MTTQ Việt Nam kiến nghị tại
hội thảo sáng 7/12.
Dân chủ trực tiếp


Chủ tịch Hội đồng tư vấn về dân tộc, UB TƯ MTTQ Lù Văn Que cho rằng, về cách thức sử
dụng quyền lực nhà nước của dân, đến nay, Việt Nam vẫn thực hiện các cách thức sử dụng
quyền lực nhà nước của dân thông qua cơ chế dân chủ trực tiếp và cơ chế dân chủ đại diện
(Quốc hội và Hội đồng nhân dân). Những ai là công dân đủ 18 tuổi trở lên được trực tiếp bầu
cử, đủ 21 tuổi được ứng cử đại biểu QH và Hội đồng nhân dân, được bầu cử và ứng cử làm
trưởng bản...

Song theo ông Que, cách thức dân chủ trực tiếp mới chỉ có bầu đại biểu như vậy là hạn chế. Còn cách
thức dân chủ đại diện, tuy một số việc quan trọng có lấy ý kiến dân nhưng vẫn ở dừng mang tính tham
khảo. Trong bối cảnh mới của đất nước và thế giới, cần sửa đổi, bổ sung cách thức sử dụng quyền lực
nhà nước của dân trong Hiến pháp mới theo hướng mở rộng hơn.

"Những cách thức mở rộng dân chủ trực tiếp như trưng cầu dân ý, biểu tình, trực tiếp đối
thoại quan chức nhà nước... Việt Nam có đủ điều kiện và cần làm tốt hơn" - ý kiến của ông
Lù Văn Que.
Bên cạnh đó, ông cũng cho rằng cần nâng cao trách nhiệm dân chủ đại diện, như đòi hỏi các
cơ quan quyền lực, các công chức nhà nước phải làm tốt trách nhiệm đại diện của dân, nâng

cao chất lượng và hiệu quả các cuộc tiếp xúc cử tri với đại biểu dân bầu... Xác định rõ dân là
chủ nước nhà, quyền lực nhà nước là quyền lực của dân thì việc phát huy dân chủ trong Đảng
là quan trọng. "Trong Đảng phải thực sự dân chủ thì trong dân mới có dân chủ, khi dân có
dân chủ thực sự thì người dân mới thực sự có quyền lực nhà nước" theo tư tưởng Hồ Chí
Minh....
Kiểm soát quyền lực Nhà nước
Góp ý sửa đổi, bổ sung Hiến pháp 1992, GS Trần Ngọc Đường, ủy viên UB TƯ MTTQ,
chuyên viên cao cấp Văn phòng Quốc hội muốn "cập nhật" nguyên tắc "Quyền lực Nhà nước
là thống nhất; có sự phân công, phối hợp và kiểm soát giữa các cơ quan trong việc thực hiện
các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp". Nguyên tắc này được Đại hội Đảng XI vừa qua xác
định thêm yếu tố mới, đó là "kiểm soát quyền lực Nhà nước" mà ông đánh giá mang ý nghĩa
tích cực.
Bởi lẽ, yếu tố kiểm soát quyền lực được khẳng định nhằm bảo đảm quyền lực nhà nước do nhân dân
giao phó không bị lạm dụng, không bị tha hóa thành những hành vi chuyên quyền, độc đoán, tham
nhũng, đặc quyền, đặc lợi, đi ngược lại lợi ích của nhân dân từ phía bất kỳ cơ quan nhà nước nào. Do
đó, yếu tố mới này bổ sung cho nguyên tắc về quyền lực Nhà nước cần được thể hiện xuyên suốt
trong bản Hiến pháp sửa đổi sắp tới.

"Kiểm soát quyền lực bao gồm cơ chế kiểm soát bên trong bộ máy nhà nước đồng thời phải có một cơ
chế kiểm soát từ bên ngoài để phòng chống sự tha hóa của quyền lực, chống sự lạm quyền và lộng