Đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp trên địa bàn thị trấn phố ràng, huyện bảo yên, tỉnh lào cai

TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG HÀ NỘI
KHOA QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI

HOÀNG DIỆU LY

ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG ĐẤT NÔNG NGHIỆP
TẠI THỊ TRẤN PHỐ RÀNG, HUYỆN BẢO YÊN,
TỈNH LÀO CAI

Hà Nội – Năm 2015


TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG HÀ NỘI
KHOA QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI

HOÀNG DIỆU LY

ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG ĐẤT NÔNG NGHIỆP
TẠI THỊ TRẤN PHỐ RÀNG, HUYỆN BẢO YÊN,
TỈNH LÀO CAI

Chuyên ngành: Quản Lý Đất Đai
Mã ngành: 52850103

NGƯỜI HƯỚNG DẪN : THS. VÕ NGỌC HẢI

Hà Nội – Năm 2015


LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành được Đồ án tốt nghiệp này, ngoài sự cố gắng và nỗ lực

của bản thân, tôi đã nhận được rất nhiều sự quan tâm, giúp đỡ của các tập
thể và cá nhân đã nhiệt tình giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện đề tài.
Trước tiên, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc, lòng biết ơn chân thành đến
thầy giáo ThS.Võ Ngọc Hải - người đã hướng dẫn chu đáo tận tình, chỉ bảo,
giúp đỡ tôi trong suốt thời gian thực tập tốt nghiệp và hoàn thành đồ án.
Tôi xin chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo Phòng tài nguyên và môi trường
huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai, các phòng ban , các cán bộ địa chính xã đã
giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá trình thực hiện đề tài.
Tôi xin gửi lời cảm ơn đến các thầy cô giáo trong khoa Quản lý đất đai
và các thầy cô trong trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội đã
nhiệt tình dạy bảo và trang bị cho tôi những kiến thức quý báu trong suốt
những năm học vừa qua.
Với tấm lòng chân thành, tôi xin cảm ơn mọi sự giúp đỡ quý báu đó.

Sinh viên

Hoàng Diệu Ly

i


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ................................................................................................................ 1
1.1. Tính cấp thiết của đề tài .................................................................................... 1
1.2. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................... 2
1.3. Yêu cầu của đề tài............................................................................................. 3
1.4. Ý nghĩa nghiên cứu đề tài ................................................................................ 3
CHƯƠNG I: TỔNG QUAN TÀI LIỆU ................................................................... 4
1.1. Cơ sở lý luận của đề tài ..................................................................................... 4
1.1.1. Đất và vai trò của đất đối với sản xuất nông nghiệp ....................................... 4

1.1.2. Một số khái niệm về sử dụng đất nông nghiệp, phát triển bền vững, nông
nghiệp bền vững và các nhân tố ảnh hưởng đến sử dụng đất .................................... 8
1.1.3. Hệ thống chỉ tiêu đánh giá hiệu quả các loại hình sử dụng đất ..................... 16
1.1.4. Các phương pháp nghiên cứu có liên quan đến sử dụng đất hiệu quả trên thế
giới, trong nước và địa phương nghiên cứu............................................................ 18
CHƯƠNG II : ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG, PHẠM VI VÀ PHƯƠNG PHÁP
NGHIÊN CỨU ...................................................................................................... 22
2.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ................................................................... 22
2.2. Địa điểm ........................................................................................................ 22
2.3. Nội dung nghiên cứu ...................................................................................... 22
2.4. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................ 22
CHƯƠNG III : KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ........................................................... 24
3.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội ................................................................. 24
3.1.1. Điều kiện tự nhiên ....................................................................................... 24
3.1.2. Thực trạng phát triển kinh tế, xã hội ............................................................ 30
3.2. Đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp .................................................... 40
3.2.1. Thực trạng sản xuất nông nghiệp và kết quả chuyển dịch cơ cấu cây trồng vật
nuôi ....................................................................................................................... 40
3.2.2. Kết quả điều tra các loại hình sử dụng đất trên địa bàn thị trấn Phố Ràng .. 49
3.2.2.1. Các loại hình sử dụng đất .......................................................................... 49
3.2.2.2. Mô tả các loại hình sử dụng đất................................................................ 51
3.2.3. Đánh giá hiệu quả sử dung đất nông nghiệp ................................................. 57
3.2.3.1 Đánh giá hiệu quả kinh tế.......................................................................... 57
3.2.3.2. Đánh giá hiệu quả về mặt xã hội .............................................................. 67
3.2.3.3 Hiệu quả về mặt môi trường ...................................................................... 69
3.2.4 . Lựa chọn các loại hình sử dụng đất có triển vọng........................................ 72
3.2.5. Đề xuất các loại hình sử dụng hiệu quả đất nông nghiệp của ....................... 75
TT. Phố Ràng ........................................................................................................ 75
ii

3.2.6. Một số biện pháp chủ yếu cho việc mở rộng diện tích các loại hình sử dụng
đất có triển vọng nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp ...................... 79
3.2.6.1.Nhóm giải pháp chung ............................................................................... 79
3.2.6.2. Nhóm giải pháp cụ thể .............................................................................. 82
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ............................................................................... 83
TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................................................... 85
PHỤ LỤC.............................................................................................................. 87

iii


DANH MỤC BẢNG, BIỂU ĐỒ, HÌNH ẢNH
Bảng 3. 1: Kết quả phân cấp độ dốc thị trấn Phố Ràng ..................................................... 24
Bảng 3. 2: Hiện trạng sử dụng đất năm 2014 ................................................................... 40
Bảng 3. 3: Cơ cấu diện tích và biến động tăng giảm của đất nông nghiệp năm 2010 và năm
2014 ................................................................................................................................ 44
Bảng 3. 4: Giá trị sản xuất và cơ cấu ngành nông – lâm – thủy sản .................................. 45
Bảng 3. 5: Kết quả phát triển ngành chăn nuôi năm 2014................................................. 48
Bảng 3. 6:Tổng hợp các loại hình sử dụng đất trên địa bàn TT. Phố Ràng........................ 50
Bảng 3. 7: Bảng tồng hợp chi phí sản xuất một số loại cây trồng trên 1ha (tạ/ha) thị trấn
Phố Ràng......................................................................................................................... 58
Bảng 3. 8: Tổng hợp giá trị sản xuất và hiệu quả đồng vốn của một số loại cây trồng trên
1ha .................................................................................................................................. 60
Bảng 3. 9: Hiệu quả kinh tế của một số loại hình sử dụng đất (tính cho 1 ha) ................... 63
Bảng 3. 10: Ngày công lao động của riêng từng loại hình sử dụng đất ............................. 67
Bảng 3. 11: Hiệu quả xã hội của một số loại hình sử dụng đất ......................................... 68
Bảng 3.12: Lượng phân bón cho từng loại hình sử dụng đất trên 1ha ............................... 70
Bảng 3.13: Hiệu quả môi trường của các kiểu sử dụng đất ............................................... 71

iv


DANH MỤC BIỂU ĐỒ, HÌNH ẢNH

Biểu đồ 3. 1: Cơ cấu kinh tế các ngành, lĩnh vực TT Phố Ràng năm 2014 ....................... 31
Biểu đồ 3. 2 :Tổng thu nhập từ các lĩnh vực sản xuất ra của cải vật chất .......................... 32
Biểu đồ 3. 3: Diện tích các loại đất năm 2010 và năm 2014 ............................................. 43
Biểu đồ 3. 4: Cơ cấu ngành nông nghiệp năm 2014 ......................................................... 45
Biểu đồ 3. 5: Hiệu quả đồng vốn của một số loại cây ....................................................... 61
Biểu đồ 3. 6: Lãi suất của các LUT tính trên 1 ha ............................................................ 64
Biểu đồ 3. 7: Hiệu quả đồng vốn của các LUT (lần/ha) .................................................... 64

Hình 3. 1: Vụ chiêm và vụ mùa tại tổ dân phố 1A, 1B, 3B thị trấn Phố Ràng ................... 51
Hình 3. 2: LUT 2 Lúa - Cây vụ đông tại tổ dân phố 9A, 9B thị trấn Phố Ràng ................. 52
Hình 3. 3: LUT Chuyên rau, màu tại tổ dân phố 1A, 1B thị trấn Phố Ràng ...................... 54
Hình 3. 4: LUT Nuôi trồng thủy sản tại tổ dân phố 3B thị trấn Phố Ràng ......................... 55
Hình 3. 5: LUT Cây công nghiệp lâu năm - Chè tại tổ dân phố 2A, 2B TT. Phố Ràng .... 55
Hình 3. 6: LUT Cây ăn quả tại tổ dân phố 6A, 8B TT. Phố Ràng ..................................... 56
Hình 3. 7: LUT Cây lâm nghiệp tại tổ dân phố 1A, 3B TT. Phố Ràng .............................. 57

v


DANH MỤC CÁC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt

Ngữ nghĩa

BTNMT

: Bộ Tài Nguyên Môi Trường

BNNPTNT

: Bộ Nông Nghiệp và Phát Triển Nông Thôn

BVTV

: Bảo vệ thực vật

CP

: Chính phủ

CPSX

: Chi phí sản xuất

ĐVT

: Đơn vị tính

GTSX

: Giá trị sản xuất

GT

: Giá thành

LE

: Đánh giá đất

LUT

: Loại hình sử dụng đất

LN

: Lợi nhuận

NĐ

: Nghị định

TT

: Thông tư

vi


MỞ ĐẦU
1.1. Tính cấp thiết của đề tài
Đất đai là một tài nguyên thiên nhiên vô cùng quý giá của mỗi quốc gia và
nó cũng là yếu tố mang tính quyết định sự tồn tại và phát triển của cân người và
các sinh vật khác trên trái đất. Đất đai được sử dụng hầu hết trong tất cả các
ngành sản xuất, các lĩnh vực của đời sống. Theo từng ngành sản xuất, lĩnh vực

của đời sống, đất đai được phân thành các loại khác nhau và gọi tên theo ngành
và lĩnh vực sử dụng chúng. Đất đai là nền tảng để con người định cư và tổ chức
các hoạt động kinh tế xã hội, đất đai là một tư liệu sản xuất không thể thay thế
được, đặc biệt là đối với ngành sản xuất nông nghiệp, là yếu tố đầu vào có tác
động mạnh mẽ đến hiệu quả sản xuất nông nghiệp, đồng thời cũng là môi trường
duy nhất sản xuất ra lương thục thực phẩm nuôi sống con người.
Đối với ngành nông nghiệp thì đất có vai trò đặc biệt quan trọng, đây là
nơi sản xuất ra hầu hết các sản phẩm nuôi sống loài người. Hầu hết các nước trên
thế giới đều phải xây dựng một nền kinh tế trên cơ sở nông nghiệp dựa vào khai
thác tiềm năng của đất, lấy đó làm bàn đạp cho việc phát triển của ngành khác.
Vì vậy tổ chức sử dụng nguồn tài nguyên đất đai hợp lý, có hiệu quả là nhiệm vụ
quan trọng đảm bảo cho nông nghiệp phát triển bền vững.
Xã hội phát triển, dân số tăng nhanh kéo theo những những vấn đề về lương thực
thực phẩm, chỗ ở , việc làm cũng như các nhu cầu về văn hóa, xã hội khác. Để
thỏa mãn các nhu cầu trên con người đã tìm cách khai thác đất đai vào các mục
đích khác, nhìn vào thực tế hiện nay cho thấy đó là diện tích đất nông nghiệp
ngày càng bị thu hẹp do chuyển sang các loại hình sử dụng đất khác như đất ở,
đất sản xuất kinh doanh phi nông nghiệp…Nhu cầu của con người ngày càng cao
khi thu nhập và điều kiện sống thay đổi, nhu cầu của con người về các sản phẩm
từ nông nghiệp ngày càng đòi hỏi cao về cả số lượng và chất lượng.Đây thực sự
là một áp lực lớn đối với ngành nông nghiệp. Do đó, sử dụng đất nông nghiệp có

1


hiệu quả và bền vững trở thành vấn đề cấp thiết với mỗi quốc gia, nhằm duy trì
sức sản xuất của đất đai cho hiện tại và tương lai
Thị trấn Phố Ràng, huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai có phần lớn dân cư sống
dựa vào nghề sản xuất nông nghiệp là chủ yếu, tuy nhiên vẫn còn nhiều hạn chế
như: sản xuất nông nghiệp còn manh mún, nhỏ lẻ không đồng bộ, sản xuất còn

thô sơ, cơ cấu cây trồng chưa hợp lý, năng suất lao động và hiệu quả kinh tế
chưa cao, cùng với đó là diện tích đất nông nghiệp ngày càng bị thu hẹp do nhu
cầu chuyển đổi mục đích sử dụng đất sang đất ở, đất phi nông nghiệp… Vì vậy,
làm thế nào để có thể sử dụng hiệu quả diện tích đất nông nghiệp hiện có trên địa
bàn là vấn đề đang được các cấp chính quyền quan tâm nghiên cứu để xây dựng
cơ sở cho việc đề ra các phương án chuyển dịch cơ cấu cây trồng một cách hợp
lý nhất, nhằm đem lại hiệu quả sử dụng đất cao nhất có thể.
Xuất phát từ ý nghĩa thực tiễn trên, được sự đồng ý của khoa Quản lý đất
đai trường Đại học Tài nguyên và môi trường Hà Nội, dưới sự hướng dẫn trực
tiếp của giảng viên - ThS.Võ Ngọc Hải, tôi tiến hành thực hiện đồ án tốt nghiệp
với đề tài: “Đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp trên địa bàn thị trấn
Phố Ràng, huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai.”
1.2. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
1.2.1. Mục đích
- Nâng cao hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp tại Thị trấn Phố Ràng.
- Đánh giá các điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội ảnh hưởng đến nông
nghiệp.
- Đánh giá hiệu quả sử dụng đát nông nghiệp Thị trấn Phố Ràng.
- Lựa chọn các loại hình sử dụng đất có hiệu quả cao hơn.
- Đưa ra giải pháp sử dụng đất có hiệu quả cao hơn.

2


1.2.2. Nhiệm vụ
- Thu thập chính xác số liệu
- Tìm hiểu thực trạng sử dụng đất nông nghiệp, và đánh giá hiệu quả sử
dụng đất nông nghiệp tại Thị trấn Phố Ràng.
- Đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp
tại Thị trấn Phố Ràng.

1.3. Yêu cầu của đề tài
- Thu thập các tài liệu, số liệu về điều kiện tự nhiên kinh tế - xã hội của thị
trấn Phố Ràng,huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai.
- Số liệu thu thập được phải khách quan trung thực, chính xác.
- Các nội dung nghiên cứu phải cụ thể,thực tế , phản ánh đúng thực trạng.
- Các định hướng phải phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương.
1.4. Ý nghĩa nghiên cứu đề tài
1.4.1. Ý nghĩa trong học tập và nghiên cứu khoa học
- Củng cố kiến thức đã được học nghiên cứu trong nhà trường và những
kiến thức thực tế cho sinh viên trong quá trình thực tập tại cơ sở.
- Nâng cao khả năng tiếp cận, thu thập số liệu và xử lý thông tin trong quá
trình làm đề tài.
1.4.2.Ý nghĩa trong thực tiễn
- Giúp cho sinh viên tiếp cận, học hỏi và đưa ra những cách xử lý đối với
những tình huống trong thực tế.
- Trên cơ sở đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp từ đó đề xuất được
những giải pháp sử dụng đất đạt hiệu quả cao.

3