Quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực thiết kế bài giảng cho giáo viện tiểu học ở thành phố cẩm phả, tỉnh quảng ninh

Số hóa bởi trung tâm học liệu

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

TRẦN QUỐC DÂN

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƢỠNG NĂNG LỰC
THIẾT KẾ BÀI GIẢNG CHO GIÁO VIÊN TIỂU HỌC
Ở THÀNH PHỐ CẨM PHẢ, TỈNH QUẢNG NINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Phùng Thị Hằng

Thái Nguyên - 2013


Số hóa bởi trung tâm học liệu

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

TRẦN QUỐC DÂN

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƢỠNG NĂNG LỰC
THIẾT KẾ BÀI GIẢNG CHO GIÁO VIÊN TIỂU HỌC
Ở THÀNH PHỐ CẨM PHẢ, TỈNH QUẢNG NINH
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục

Mã số: 60.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Phùng Thị Hằng

Thái Nguyên - 2013


Số hóa bởi trung tâm học liệu

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC

KHOA TÂM LÝ - GIÁO DỤC
TRƢỞNG KHOA

TS. Phùng Thị Hằng


Số hóa bởi trung tâm học liệu

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan bản luận văn "Quản lý hoạt động bồi dƣỡng năng lực
thiết kế bài giảng cho giáo viên tiểu học ở thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng
Ninh" là công trình nghiên cứu của riêng tôi và chƣa đƣợc công bố ở bất kỳ
công trình nào.
Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về bản luận văn này.
Tác giả

Trần Quốc Dân

Số hóa bởi trung tâm học liệu

LỜI CẢM ƠN
Thực hiện đề tài "Quản lý hoạt động bồi dƣỡng năng lực thiết kế bài
giảng cho giáo viên tiểu học ở thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh", tôi xin
chân thành cảm ơn Ban Giám hiệu trƣờng ĐHSP Thái Nguyên, Khoa Tâm lý
Giáo dục, khoa Sau Đại học, các giáo sƣ, phó giáo sƣ, tiến sĩ và các giảng viên
trực tiếp tham gia giảng dạy lớp cao học quản lý giáo dục K19B đã quan tâm và
tạo mọi điều kiện giúp đỡ tôi hoàn thành khoá học.
Tôi xin đƣợc bày tỏ lòng biết ơn chân thành đến TS. Phùng Thị Hằng,
ngƣời hƣớng dẫn khoa học đã tận tình giúp đỡ tôi trong việc định hƣớng đề tài
cũng nhƣ trong suốt quá trình nghiên cứu, viết luận văn.
Xin trân trọng cảm ơn Lãnh đạo phòng Giáo dục và Đào tạo, đội ngũ cán
bộ quản lý, giáo viên các trƣờng tiểu học trên địa bàn thành phố Cẩm Phả, tỉnh
Quảng Ninh đã tạo mọi điều kiện thuận lợi, giúp tôi có những tƣ liệu để hoàn
thành luận văn.
Do điều kiện thời gian và phạm vi nghiên cứu có hạn, luận văn không
tránh khỏi những thiếu sót, tác giả luận văn kính mong nhận đƣợc sự chỉ dẫn và
góp ý thêm của các thầy giáo, cô giáo và các bạn đồng nghiệp để luận văn đƣợc
hoàn thiện hơn.
Thái Nguyên, tháng 8 năm 2013
Tác giả luận văn

Trần Quốc Dân


Số hóa bởi trung tâm học liệu

MỤC LỤC

PHỤ BÌA ............................................................................................................ i
LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................iii
LỜI CẢM ƠN ................................................................................................... iv
MỤC LỤC ......................................................................................................... v
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .................................................................. vi
DANH MỤC CÁC BẢNG ..............................................................................vii
MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1
2. Mục đích nghiên cứu ..................................................................................... 3
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu ............................................................... 3
4. Giả thuyết khoa học ....................................................................................... 3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................................... 4
6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu.................................................................... 4
7. Phƣơng pháp nghiên cứu ............................................................................... 4
8. Cấu trúc luận văn ........................................................................................... 6
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI
DƢỠNG NĂNG LỰC THIẾT KẾ BÀI GIẢNG CHO GIÁO VIÊN
TIỂU HỌC ....................................................................................................... 7
1.1. Tổng quan về lịch sử nghiên cứu vấn đề .................................................... 7
1.1.1. Các nghiên cứu ở nước ngoài ................................................................. 7
1.1.2. Các nghiên cứu ở Việt Nam ..................................................................... 8
1.2. Một số khái niệm cơ bản .......................................................................... 11
1.2.1. Quản lý................................................................................................... 11
1.2.2. Bồi dưỡng .............................................................................................. 13
1.2.3. Năng lực................................................................................................. 14
1.2.4. Thiết kế bài giảng .................................................................................. 15
1.2.5. Năng lực thiết kế bài giảng.................................................................... 18
1.2.6. Bồi dưỡng năng lực TKBG .................................................................... 19


Số hóa bởi trung tâm học liệu

1.3. Những yêu cầu cơ bản trong việc thiết kế bài giảng của giáo viên tiểu học

19

1.3.1. Một số quy định chung về giáo dục tiểu học ......................................... 19
1.3.2. Các bước thiết kế bài giảng ................................................................... 22
1.3.3. Các thành tố cơ bản trong cấu trúc của bài giảng ............................... 23
1.4. Phòng GD&ĐT với công tác quản lý hoạt động bồi dƣỡng năng lực
TKBG cho giáo viên tiểu học .......................................................................... 24
1.4.1. Vị trí, chức năng và nhiệm vụ của phòng GD&ĐT ............................... 24
1.4.2. Nội dung của công tác quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực
TKBG cho giáo viên tiểu học của Phòng GD&ĐT ......................................... 27
1.4.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý hoạt động bồi dưỡng
năng lực TKBG cho giáo viên tiểu học của phòng GD&ĐT.......................... 30
Chƣơng 2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG
BỒI DƢỠNG NĂNG LỰC THIẾT KẾ BÀI GIẢNG CHO GIÁO
VIÊN TIỂU HỌC Ở THÀNH PHỐ CẨM PHẢ, TỈNH QUẢNG NINH . 33
2.1. Vài nét về tình hình kinh tế, văn hóa - xã hội của thành phố Cẩm Phả,
tỉnh Quảng Ninh .............................................................................................. 33
2.2. Khái quát chung về tình hình phát triển GD&ĐT của thành phố Cẩm
Phả, tỉnh Quảng Ninh ...................................................................................... 34
2.3. Thực trạng giáo dục tiểu học và đội ngũ giáo viên tiểu học ở thành
phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh ....................................................................... 37
2.3.1. Thực trạng giáo dục tiểu học ................................................................. 37
2.3.2. Thực trạng đội ngũ giáo viên tiểu học ở thành phố Cẩm Phả, tỉnh
Quảng Ninh ...................................................................................................... 40
2.4. Thực trạng công tác quản lý hoạt động bồi dƣỡng năng lực TKBG cho
GV tiểu học của Phòng GD&ĐT thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh ....... 43
2.4.1. Thực trạng hoạt động bồi dưỡng năng lực TKBG cho GV tiểu học
của Phòng GD&ĐT thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh ........................... 43

Số hóa bởi trung tâm học liệu
2.4.2. Thực trạng công tác quản lý hoạt động bồi dưỡng năng lực TKBG
cho giáo viên tiểu học ở thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh .................... 47
2.5. Đánh giá chung về thực trạng công tác quản lý hoạt động bồi dƣỡng
năng lực TKBG cho GV tiểu học và nguyên nhân thực trạng ........................ 52
2.5.1. Đánh giá chung ..................................................................................... 52
2.5.2. Nguyên nhân .......................................................................................... 53
Chƣơng 3. CÁC BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI
DƢỠNG NĂNG LỰC THIẾT KẾ BÀI GIẢNG CHO GIÁO VIÊN
TIỂU HỌC Ở THÀNH PHỐ CẨM PHẢ, TỈNH QUẢNG NINH ............ 56
3.1. Những nguyên tắc đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động bồi dƣỡng
năng lực TKBG cho giáo viên tiểu học thành phố Cẩm Phả .......................... 56
3.1.1. Các nguyên tắc bảo đảm tính thực tiễn ................................................. 56
3.1.2. Các nguyên tắc bảo đảm tính đồng bộ .................................................. 56
3.1.3. Các nguyên tắc bảo đảm tính khả thi .................................................... 56
3.2. Đề xuất các biện pháp ............................................................................... 57
3.2.1. Nâng cao nhận thức cho giáo viên tiểu học và các lực lượng tham
gia công tác bồi dưỡng giáo viên về năng lực TKBG ..................................... 57
3.2.2. Thường xuyên khảo sát, đánh giá năng lực thiết bài giảng của giáo
viên theo từng môn học .................................................................................... 59
3.2.3. Xây dựng kế hoạch, cải tiến nội dung, hình thức và phương pháp
bồi dưỡng năng lực TKBG cho GV tiểu học. .................................................. 61
3.2.4. Đổi mới hoạt động kiểm tra, đánh giá hoạt động bồi dưỡng ................ 71
3.2.5. Tăng cường cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học và khuyến khích
động viên tinh thần để GV tích cực tham gia bồi dưỡng và tự bồi dưỡng ...... 73
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................... 80
1. Kết luận ........................................................................................................ 80
2. Khuyến nghị................................................................................................. 82

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 85
PHỤ LỤC


Số hóa bởi trung tâm học liệu

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt

Nội dung viết tắt

CBQL

Cán bộ quản lý

CNH-HĐH

Công nghiệp hóa - Hiện đại hóa

ĐT

Đào tạo

GD

Giáo dục

GD&ĐT

Giáo dục và Đào tạo

GV

Giáo viên

HS

Học sinh

QL

Quản lý

SGK

Sách giáo khoa

TH

Tiểu học

THCS

Trung học cơ sở

THPT

Trung học phổ thông

TKBG

Thiết kế bài giảng

UBND

Ủy ban nhân dân

vi


Số hóa bởi trung tâm học liệu

DANH MỤC CÁC BẢNG

Trang
Bảng 2.1. Thống kê quy mô trƣờng, lớp, học sinh .......................................... 36
Năm học 2012 - 2013 ...................................................................................... 36
Bảng 2.2. Thống kê số trƣờng cao tầng và trƣờng chuẩn quốc gia năm học
2012-2013 ...................................................................................... 36
Bảng 2.3. Thống kê số lƣợng và trình độ cán bộ, giáo viên ............................ 36
Năm học 2012 - 2013 ...................................................................................... 36
Bảng 2.4. Chất lƣợng giáo dục tiểu học của thành phố Cẩm Phả ................... 37
trong 3 năm vừa qua ........................................................................................ 37
Bảng 2.5. Thống kê về trình độ đào tạo của đội ngũ giáo viên tiểu học ......... 41
trong 3 năm trở lại đây..................................................................................... 41
Bảng 2.6. Đánh giá của cán bộ quản lý và giáo viên về nội dung bồi dƣỡng
có liên quan đến năng lực TKBG của giáo viên............................ 48
Bảng 2.7. Đánh giá của cán bộ quản lý và giáo viên về các hình thức bồi
dƣỡng năng lực TKBG .................................................................. 48
Bảng 2.8. Đánh giá của các khách thể đƣợc khảo sát về các kỹ năng cần

thiết trong năng lực TKBG của giáo viên tiểu học........................ 53
Bảng 3.1. Đánh giá tính cần thiết của các biện pháp đề xuất .......................... 76
Bảng 3.2. Đánh giá tính khả thi của các biện pháp đề xuất ............................ 77

vii


Số hóa bởi trung tâm học liệu

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của mỗi quốc gia luôn gắn liền với
sự phát triển của giáo dục và đào tạo. Nhận thức rõ vai trò của giáo dục và đào
tạo Nghị quyết TW 2 - Khoá VIII, Đảng Cộng sản Việt Nam đã định hƣớng
quan điểm giáo dục là quốc sách hàng đầu. Để phát triển sự nghiệp giáo dục và
đào tạo thì yếu tố quan trọng là đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục.
Ngày 15/6/2004 Ban Bí thƣ Trung ƣơng Đảng Cộng sản Việt Nam đã ra
Chỉ thị 40/CT-TW về “ Xây dựng, nâng cao chất lƣợng đội ngũ nhà giáo và cán
bộ quản lý giáo dục”, Chỉ thị đã chỉ rõ: mục tiêu là xây dựng đội ngũ nhà giáo
và cán bộ quản lý giáo dục đƣợc chuẩn hóa, bảo đảm chất lƣợng, đủ về số
lƣợng, đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt chú trọng nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm
chất, lối sống, lƣơng tâm, tay nghề của nhà giáo; thông qua việc quản lý, phát
triển đúng định hƣớng và có hiệu quả sự nghiệp giáo dục để nâng cao chất
lƣợng đào tạo nguồn nhân lực, đáp ứng những đòi hỏi ngày càng cao của sự
nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hóa đất nƣớc.
Trong thời đại toàn cầu hóa hiện nay, giáo dục là lực lƣợng duy trì khả
năng cạnh tranh về nhiều mặt giữa các quốc gia. Sự phát triển của kinh tế đã
luân chuyển các nguồn vốn, công nghệ, nhân lực và tạo ra sản phẩm xã hội có
giá trị cao, tỉ lệ với chất xám đầu tƣ vào sản phẩm đó. Trong nền kinh tế này,
tài sản đƣợc tính đến là trí tuệ và đƣợc gọi là nền kinh tế tri thức. Cùng với kinh

tế tri thức, các thành tựu của khoa học và công nghệ đã làm biến đổi sâu sắc
nhiều lĩnh vực nhƣ chính trị, kinh tế, xã hội, giáo dục, cách sống, cách làm
việc... của con ngƣời và các quan hệ xã hội. Ngoài việc là động lực cho phát
triển kinh tế, giáo dục còn là điểm tựa cho công bằng xã hội và qua giáo dục,
mỗi cá nhân sẽ nỗ lực vƣơn lên tự khẳng định mình bằng tri thức và khả năng
sáng tạo. Nền kinh tế tri thức toàn cầu đã đặt ra yêu cầu Việt Nam phải đổi mới
căn bản và toàn diện nền giáo dục theo hƣớng chuẩn hoá, hiện đại hoá, xã hội

1