Một số biện pháp nâng cao chất lượng dạy học môn học vần cho học sinh lớp 1 trường tiểu học mỹ phước d

Sáng kiến kinh nghiệm

Một số biện pháp nâng cao
chất lượng dạy học môn học
vần cho học sinh lớp 1 trường
tiểu học Mỹ Phước D

SKKNG Một số biện pháp nâng cao chất lượng môn học vần lớp 1 trường TH Mỹ Phước D - 1 -


A.PHẦN MỞ ĐẦU
I./ Lý do chọn đề tài:
- Đất nước ta đang ở trong thời kỳ đổi mới .Sự phát triển kinh tế xã hội đang đặt
ra những yêu cầu ngày càng cao đối với hệ thống giáo dục các cấp.
- Trong đó giáo dục Tiểu học được xác định là bậc học nền tảng thế nên nền có
vững chắc thì hiệu quả đào tạo ở các bậc học trên mới đạt yêu cầu. Vì vậy muốn xây
dựng nền tảng vững chắc ở bậc Tiểu học, người giáo viên phải có ý thức xây dựng
những kiến thức cơ bản đạt yêu cầu cho từng môn học được quy định trong chương
trình. Trong đó môn Tiếng Việt là môn học có tầm quan trọng bậc nhất trong các môn
học ở Tiểu học ,có đọc thông viết thạo ,hiểu được nội dung văn bản thì mới nắm được
thông tin và giải quyết những vấn đề mà văn bản nêu ra .Nghĩa là học tốt môn Tiếng
Việt thì mới học tốt cc mơn học khc,m cịn biết sử dụng Tiếng Việt vo hoạt động giao
tiếp ,góp phần phát triển tư duy hình thnh v pht triển nhn cch cho cc em.Thơng qua
mơn Học vần,Học sinh sẽ được rèn kĩ năng nghe,nói,đọc,viết .Nghe để phát âm đúng
và khi phát âm đúng thì cc em sẽ viết đúng chính xác các vần,tiếng,từ.Nếu học sinh
không được học phần học vần một cách chắc chắn thì khơng thể biết đọc ,biết viết
.Quy trình đầu tiên của việc dạy đọc,viết là dạy học vần ,mà đọc,viết có mối quan hệ
hữu cơ với nhau,đọc đúng thì mới viết đúng và ngược lại.Có nhiều em học vần không
tốt khi học ở các lớp các em sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc đọc tiếng,từ mà đặc biệt
là những tiếng,từ có nhiều âm tiết hoặc vần khó … đây cũng là vấn đề khá bức xúc rất
cần thiết phải có nội dung nghiên cứu để dạy học phân môn Học vần như thế nào có

hiệu quả nhằm thực hiện để rút kinh nghiệm đồng thời nâng cao chất lượng dạy học.
1. Cơ sở lý luận:
1.1. / Một số đặc điểm tâm sinh lý học sinh
(Theo Đại học Sư phạm Hà Nội I )
Đối với học sinh lớp 1 là một bước ngoặc quan trọng trong đời sống của trẻ .
Từ đây hoạt động chủ đạo của trẻ , hoạt động vui chơi ở giai đoạn mẫu giáo đã

SKKNG Một số biện pháp nâng cao chất lượng môn học vần lớp 1 trường TH Mỹ Phước D - 2 -


chuyển sang một giai đoạn mới , hoạt động học tập . các em trở thành những “cậu học
sinh “ những ‘cô học sinh “ , có một địa vị trong gia đình và ngoài xã hội ..
Tuy vậy , ở giai đoạn đầu lớp 1 ( học âm – chữ , vần ) những hoạt động có ý
thức này còn mới mẻ. chẳng hạn đến lớp các em phải thuộc bài , ngồi ngay ngắn ,
phải kiểm tra bài , phải thực hiện đúng yêu cầu của giáo viên … hơn nữa trong nhận
thức của các em địa vị của người giáo viên lớp 1 cũng khác với cô giáo mẫu giáo .
Giáo viên có chỗ ngồi riêng , có cách nói riêng , có sự đánh giá cho điểm . Những
điều này làm cho một số em trong giờ học vần thường rụt rè , không dám đọc to , đọc
lạc cả giọng …. Làm ảnh hưởng đến hiệu quả giờ học vần .
Dạy Học vần nhằm tạo kỹ năng và thói quen không thể có được nếu không lặp
đi lặp lại các hành động cần thiết . Do đó , trong quá trình dạy vần giáo viên cần cho
học sinh đọc nhiều , viết nhiều . Đồng thời phải luôn thay đổi nội dung học đọc , học
viết nếu không việc học sẽ nhàm chán , hiệu quả học vần sẽ hạn chế .
1. 2. Vị trí và nhiệm vụ của phân môn học vần
1.2.1.Vị trí:
- Trang bị cho học sinh những tri thức và kĩ năng có tính chất công cụ mở đầu
cho việc học phân môn học vần một cách có hệ thống , nề nếp để tiếp tục học lên các
lớp trên hay vận dụng vào thực tế cuộc sống rộng rãi .
- Góp phần thiết thực vào việc hình thành phương pháp suy nghĩ phương pháp
làm việc học tập chủ động , khoa học tích cực cho học sinh.

- Góp phần làm cho học sinh thành những con người có nhân cách ,phát triển
toàn diện như: hình thành rèn luyện nề nếp phong cách và tác phong làm việc khoa
học giáo dục ý chí và những đức tính tốt…
1.2.2 Nhiệm vụ:
- Với vị trí quan trọng nêu trên để góp phần vào việc thực hiện mục tiêu đào tạo
ở lớp 1 có những nhiệm vụ cụ thể như sau :
- Giúp học sinh nắm được một cách có hệ thống các âm vị trong phân môn học
vần : các nét cơ bản , nguyên âm , phụ âm , thanh điệu , các bảng chữ ghi âm và bảng
SKKNG Một số biện pháp nâng cao chất lượng môn học vần lớp 1 trường TH Mỹ Phước D - 3 -


chữ cái … vì hệ thống kiến thức đó là một bộ phận của vốn văn hoá rất cần thiết để
phân môn học vần và các phân môn khác trong bộ phận môn Tiếng việt môn học
khác .
- Dạy học sinh biết ghép các nét cơ bản thành âm , biết ghép các âm thành vần ,
nắm được vị trí các âm trong vần , biết ghép phụ âm đầu với vần để tạo thành tiếng .
- Biết đọc các nét cơ bản đọc đúng chính âm , viết đúng các nét cơ bản , viết đúng
chính tả về các âm và vần , biết đọc đúng các từ ngữ , các câu ứng dụng .
- Rèn kĩ năng nghe , đọc , viết cho học sinh
- Giúp cho học sinh nắm được phương pháp học tốt , phát triển hứng thú học tập ,
phát triển năng lực và phẩm chất trí tuệ của học sinh .
2. Cơ sở thực tiển:
……………………..?
II. Mục đích, đối tượng, phương pháp nghiên cứu:
1.1. Mục đích nghiên cứu:
- Nghiên cứu đề tài này nhằm góp phần nâng cao hơn nữa về một số biện pháp
nâng cao chất lượng dạy - học môn Học vần cho học sinh lớp 1C Trường Tiểu học mỹ
Phước D.
1.2.Đối tượng nghiên cứu:
- Biên pháp nâng cao chất lương môn học vần.

1.3. Phương pháp nghiên cứu:
- Nhằm giúp học sinh học tốt phân môn Học vần tôi sư dụng một số phương
pháp sau:
1.3.1. Phương pháp trò chuyện
Trò chuyện với phụ huynh học sinh và học sinh đem lại nhiều thông tin bổ ích
, như tìm hiểu hoàn cảnh gia đình của học sinh , trao đổi việc học tập của các em qua
tiếp xúc với phụ huynh , trò chuyện với học sinh biết được những thắc mắc của học
sinh khi học phân môn học vần hoặc các môn học khác . Từ đó tôi tự tìm cho mình

SKKNG Một số biện pháp nâng cao chất lượng môn học vần lớp 1 trường TH Mỹ Phước D - 4 -


một hướng đi thích hợp về phương pháp dạy phân môn học vần nhằm nâng cao chất
lượng dạy-học.

1.3.2. Phương pháp đọc sách tài liệu :
- Đọc sách và tài liệu l phương pháp không thể thiếu được của việc nghiên cứu
, nó được sử dụng ngay từ khâu chọn đề tài nhằm tham khảo , xây dựng đề tài nghiên
cứu kiến thức cho bản thân.
- Xem sách giáo viên Tiếng Việt 1
- Sử dụng gio trình phương pháp dạy học Tiếng Việt.
- Đọc tài liệu đổi mới phương pháp dạy học.
- Xem băng đĩa có liên quan đến phân môn Học vần.
- Nghin cứu cc loại sch gip em học tốt mơn Học vần.

1.3.3 . Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp nghiên cứu sản phẩm là phương pháp thu thập sự kiện bằng cách
phân tích các sản phẩm vật chất của hoạt động tâm lý qua khảo sát đầu năm , bài tập
thực hành ở lớp , kiểm tra thường xuyên … Giúp tôi nắm được kết quả học tập của
học sinh từ đó có những kế hoạch bồi dưỡng thích hợp cho từng đối tượng.

1.3.4 .Phương pháp trực quan
Phương pháp trực quan bao gồm : phương pháp quan sát và phương pháp trình
bày trực quan . Hai phương pháp này có mối quan hệ với nhau . Cụ thể là khi trình
bày trực quan như: vật thật , tranh phóng to … Để minh hoạ , học sinh tiến hành quan
sát chúng một cách có khoa học dưới vai trò chủ đạo của giáo viên nhằm giúp học
sinh dễ tiếp thu kiến thức và không gây biểu tượng sai lầm .
1.3.5 . Phương pháp đàm thoại
Phương pháp đàm thoại chiếm một vị trí quan trọng trong việc dạy và học .Nó
được sử dụng rộng rãi trong quá trình học tập nhằm gợi cho học sinh làm sáng tỏ
SKKNG Một số biện pháp nâng cao chất lượng môn học vần lớp 1 trường TH Mỹ Phước D - 5 -


những vấn đề mới , tìm ra những tri thức mới , rút ra những kết luận cần thiết từ
những tài liệu đã học cũng như kinh nghiệm đã được tích luỹ trong đời sống ; củng cố
, ôn tập , mở rộng và đào sâu những tri thức mà học sinh đã nắm bắt được ; kiểm tra
việc nắm bắt tri thức của học sinh .
Chẳng hạn : khi hướng dẫn học sinh học phân môn học vần theo phương pháp
đàm thoại ta thường dùng một hệ thống nhiều câu hỏi để hướng dẫn học sinh suy nghĩ
từng bước để tìm ra được tiếng mới , từ mới .
6. 6. Phương pháp trò chơi
Trong các xu hướng phát triển của giáo dục hiện đại , phương pháp trò chơi giúp
học sinh lĩnh hôị tri thức , kĩ năng , kĩ xảo và các kĩ năng hoạt động sáng tạo điển hình
. Phương pháp trò chơi là một hình thức tổ chức dạy học nhẹ nhàng,hấp dẫn , lôi
cuốn học sinh vào học tập tích cực vừa chơi , vừa học và học có kết quả nhất là đối
với học sinh lớp 1 .
*Một số phương pháp trên trong các phần sau là phần giải pháp sẽ minh hoạ cụ thể
hơn .

III. Giới hạn đề tài:

- Do thời gian và năng lực nghiên cứu có hạn nên tôi chỉ nghiên cứu về phạm vi
môn học vần lớp 1 ở tại đơn vị Trường Tiểu học Mỹ Phước D.

IV. Các giả thuyết nghiên cứu:
- Nghiên cứu đề tài góp phần nâng cao hơn nữa về biện pháp dạy – học cho học
sinh tại đơn vị hạn chế tình trạng học sinh yếu.

V. Kế hoạch thực hiện:

SKKNG Một số biện pháp nâng cao chất lượng môn học vần lớp 1 trường TH Mỹ Phước D - 6 -


- Để hoàn thành đề tài sáng kiến kinh nghiệm này tôi đã nghiên cứu qua thời gian
cụ thể như sau:

Thời gian

Nội dung

15/9/2010

- Đăng Ký Thi Đua, Đăng Ký Tên Đề Tài: Một Số
Biện Pháp Nâng Cao Chất Lượng Dạy Học Học Vần
Lớp 1c Trường Tiểu Học Mý Phước D

1/10/2010 đến

- Xây dựng đề cương, trình tổ khối trưởng, ban giám

22/10/2010

hiệu góp ý

Từ 24/11/2010 - Nghiên cứu tài tiệu: SGK, SGV, tài liệu đổi mới
đến 5/12/2010

phương pháp dạy học, băng đĩa VV…

Từ 6/12/2010

- Viết đề tài sáng kiến kinh nghiệm hoàn chỉnh, trình

đến

hội đồng xét sáng kiến kinh nghiệm của trường xét

10/12/2010

duyệt.

SKKNG Một số biện pháp nâng cao chất lượng môn học vần lớp 1 trường TH Mỹ Phước D - 7 -

Ghi chú


B. PHẦN NỘI DUNG

Chương1:
THỰC TRẠNG VÀ CÁCVẤN ĐỀ CẦN ĐƯỢC GIẢI QUYẾT

Trong giảng dạy bản thân gặp một số thuận lợi và khó khăn như sau:
1/ Thuận lợi:
- Được sự quan tâm chỉ đạo trực tiếp của Ban giám hiệu nhà trường .
- Được sự hỗ trợ của hội cha mẹ học sinh.
- Tập thể giáo viên đoàn viên trao đổi , học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau
- Thiết bị dạy-học tương đối đầy đủ
- Có một số học sinh ham học , thích được đến trường .
2/ Khó khăn:
- Đa số học sinh vùng nông thôn, phương tiện đi lại còn gặng nhiều khó khăn,
gia đình nghèo thường xuyên phải đi làn ăn xa, việc quan tâm của cha mẹ học sinh đôi
lúc vẫn còn hạn chế, từ đó phần nào cũng ảnh hưởng đến chất lượng học tập của học
sinh.

SKKNG Một số biện pháp nâng cao chất lượng môn học vần lớp 1 trường TH Mỹ Phước D - 8 -


- Một số học sinh học trước quên sau, không nhớ hết âm, không biết ghép âm
vần thành tiếng , chưa biết đánh vần để đọc thành tiếng .
- Một số học sinh chưa qua mẫu gio nn phần nhiều cc em cịn bỡ khi cc em tiếp
xc cc mặt chữ,cch cầm bt…
3 / Các nguyên nhân
3.1 / Từ phía học sinh :
- Địa bàn nơi tôi công tác đa số học sinh ở sâu trong kinh Mới và kinh Tám
Thước, ...Chiếm 60% mặc dù chương trình phù hợp với độ tuổi nhưng đa số học sinh
chưa qua lớp mẫu giáo,đối với lớp 1 mà phải nhớ và nhận dạng hết 29 chữ ghi âm
trong 6 tuần đầu thì khơng phải l việc lm dễ đối với các em.Lại càng khó hơn đối với
học sinh yếu tiếp thu chậm .Vì hơm nay học bi ny hơm sau lại học bi mới thì lại qun
bi hơm qua.
3.2. Từ phía phụ huynh
Qua tiếp thu với phụ huynh có một số ý kiến :

- Do đời sống còn gặp nhiều khó khăn , vất vả , bận lo làm ăn nên không có
thời gian quan tâm đến việc học tập của con em .
- Do thay đổi chương trình và chương trình mới học nhiều hơn chương trình cũ .
- Chưa phân bố thời gian như giờ học , giờ chơi ở nhà để các em học tốt .
- Hiện nay chỉ tiêu chất lượng dạy học là : Day thật , học thật tránh ngồi nhầm
lớp , mặc dù sau những giờ ra chơi dành 7 -10 phút kèm thêm học sinh yếu , tổ chức
bồi dưỡng thêm buổi chiều, phụ đạo thêm ngày nào có 5 tiết .Qua đó nếu không có
sự phối hợp của phụ huynh học sinh thì cũng khó đạt kết quả . Vì giờ học ở lớp ít
hơn so với thời gian ở nhà .

SKKNG Một số biện pháp nâng cao chất lượng môn học vần lớp 1 trường TH Mỹ Phước D - 9 -


Chương 2:
MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

Qua kết quả thực tế của học sinh hồi đầu năm học bản thân luôn suy nghĩ rất nhiều
là giáo viên đứng lớp truyền thụ nội dung kiến thức trong chương trình của lớp đầu
cấp ở bậc tiểu học lòng không yên , băn khoăn lo nghĩ và phải làm sao để giúp học
sinh mình học tốt và đạt kết quả .
Muốn vậy bản thân tôi cần nắm được quan điểm , mục tiêu và các biện pháp cơ
bản để dạy học đạt yêu cầu . Tuy nhiên để dạy học một cách sáng suốt , giáo viên tìm
tòi nghiên cứu cơ sở tri thức qua sách báo , dự giờ rút kinh nghiệm , chuyên đề , thao
giảng , xem băng hình .. Đa dạng hoá các biện pháp dạy học , nhất là tìm cách dạy học
thích hợp với từng đối tượng học sinh .
Để giúp các em học tốt phân môn Học vần tôi cần bồi dưỡng cho học sinh và
chuẩn bị các mặt sau :
- Về kiến thức phân môn Học vần .
- Về thiết bị dạy- học
- Xây dựng nề nếp lớp học

- Công tác kết hợp giữa “ nhà trường- gia đình- xã hội”
- Về kiến thức xây dựng lớp học
SKKNG Một số biện pháp nâng cao chất lượng môn học vần lớp 1 trường TH Mỹ Phước D - 10 -