Thực hiện chính sách về xây dựng đời sống văn hóa cơ sở từ thực tiễn huyện lương tài, tỉnh bắc ninh

VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

TRẦN THỊ THÙY

THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH VỀ XÂY DỰNG ĐỜI SỐNG VĂN HÓA CƠ
SỞ TỪ THỰC TIỄN HUYỆN LƢƠNG TÀI,
TỈNH BẮC NINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG

HÀ NỘI, 2016


VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

TRẦN THỊ THÙY

THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH VỀ XÂY DỰNG ĐỜI SỐNG VĂN HÓA CƠ
SỞ TỪ THỰC TIỄN HUYỆN LƢƠNG TÀI,
TỈNH BẮC NINH

Chuyên ngành: Chính sách công
Mã số: 60 34 04 02
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC : PGS.TS TRẦN THỊ AN

LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG

HÀ NỘI, 2016


LỜI CAM ĐOAN
Đề tài “Thực hiện chính sách về xây dựng đời sống văn hóa cơ sở từ
thực tiễn huyện Lương Tài, tỉnh Bắc Ninh” của luận văn này là kết quả của sự
cố gắng nghiên cứu, tìm tòi và sáng tạo của bản thân tôi. Tôi xin cam đoan các
số liệu, kết quả nêu trong luận văn đều trung thực và có nguồn gốc rõ ràng.
Hà Nội, tháng 07 năm 2016
Học viên

Trần Thị Thùy


DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
Bảng
2.3.4.1
Bảng
2.3.4.2
Bảng
2.3.4.3

Kết quả xây dựng Gia đình văn hóa giai đoạn 2011 – 2015
Kết quả xây dựng Làng văn hóa giai đoạn 2011 – 2015
Kết quả xây dựng cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp đạt
chuẩn văn hóa giai đoạn 2011 - 2015


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ................................................................................................... 1

Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHÍNH SÁCH XÂY
DỰNG ĐỜI SỐNG VĂN HÓA CƠ SỞ ..................................................... 8
1.1. Cơ sở lý luận về chính sách xây dựng đời sống văn hóa cơ sở .............. 8
1.2. Thực tiễn chính sách xây dựng đời sống văn hóa cơ sở ở nước ta ....... 21
Chƣơng 2. THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH XÂY DỰNG ĐỜI
SỐNG VĂN HÓA CƠ SỞ Ở HUYỆN LƢƠNG TÀI .................................... 28
2.1. Khái quát về văn hóa huyện Lương Tài .............................................. 28
2.2. Văn bản chính sách xây dựng đời sống văn hóa cơ sở tại huyện Lương
Tài ............................................................................................................ 31
2.3. Thực trạng thực hiện chính sách xây dựng đời sống văn hóa cơ sở tại
huyện Lương Tài ...................................................................................... 33
2.4. Đánh giá việc thực hiện chính sách xây dựng đời sống văn hóa cơ sở tại
huyện Lương Tài ……………………………………………………………53
Chƣơng 3. HOÀN THIỆN CHÍNH SÁCH XÂY DỰNG ĐỜI SỐNG VĂN
HÓA CƠ SỞ ............................................................................................ 57
3.1. Quan điểm hoàn thiện chính sách ....................................................... 57
3.2. Giải pháp ........................................................................................... 60
KẾT LUẬN ............................................................................................. 66
TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................... 68


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Ngay từ văn kiện đầu tiên về văn hóa, Đề cương văn hóa 1943, Đảng ta
đã xác định 3 nguyên tắc: dân tộc hóa, khoa học hóa và đại chúng hóa với mục
tiêu xây dựng một nền văn hóa cho toàn thể nhân dân. Trong hơn 70 năm qua,
mục tiêu đó vẫn được giữ vững và phát huy và một trong những hoạt động
quan trọng để đạt đến mục tiêu đó là công tác xây dựng đời sống văn hóa ở cơ
sở. Hoạt động này đã được Đảng và Nhà nước ta đã xác định tại các Nghị
quyết, văn kiện của Đảng các văn bản chỉ đạo của Nhà nước. Đặc biệt trong

Nghị quyết Trung ương 5 khóa VIII đã đề ra: “Xây dựng nền văn hóa tiên tiến,
đậm đà bản sắc dân tộc”, trong Nghị quyết có đưa ra giải pháp phát động
phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa cơ sở là “huy động
mọi lực lượng nhân dân và cả hệ thống chính trị từ trên xuống, từ trong Đảng,
cơ quan Nhà nước, các đoàn thể ra ngoài xã hội tích cực tham gia phong
trào”.
Trong quá trình phát triển kinh tế xã hội theo hướng công nghiệp hóa,
hiện đại hóa, việc thực hiện xây dựng đời sống văn hóa cơ sở mà trong đó có
phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” trong thời gian qua
trên phạm vi cả nước đã thu được những kết quả tốt. Đời sống văn hóa của
người dân ngày càng được phát triển phong phú, môi trường văn hóa lành
mạnh, trình độ dân trí nâng cao, tinh thần đoàn kết, tương thân tương ái, tình
làng nghĩa xóm được phát huy… ở tất cả các cấp, các ngành, các địa phương,
đặc biệt là cơ sở, đã góp phần vào những thắng lợi chung của phát triển kinh tế
xã hội nước ta. Việc thực hiện phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời
sống văn hóa” trong thời gian qua đã phát huy tác dụng trong việc giáo dục lối
sống, nếp sống văn hóa, văn minh trong quần chúng nhân dân góp phần nâng
cao chất lượng cuộc sống người dân trong tình hình phát triển kinh tế, xã hội
hiện nay.
1


Bên cạnh những mặt tích cực của quá trình hội nhập và giao lưu văn hóa,
trong những năm gần đây, nền văn hóa của nước ta cũng chịu những tác động
trái chiều như sự du nhập văn hóa phẩm độc hại, đồi trụy; ảnh hưởng của lối
sống thực dụng phương tây vào cuộc sống hiện tại đặc biệt là giới trẻ. Chẳng
hạn, tệ nạn cờ bạc, ma túy, mại dâm ngày càng có chiều hướng phức tạp hơn,
tình trạng trộm cắp, gây mất trât tự an ninh, mất an toàn giao thông gia tăng…
làm ảnh hưởng tới phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội nước ta hiện nay. Trước
tình hình của những mặt trái văn hóa nước ta hiện nay, công tác xây dựng và

quản lý về văn hóa đang là yêu cầu cần thiết, trong đó, việc đưa phong trào xây
dựng đời sống văn hóa cơ sở thành một trong những nhiệm vụ về văn hóa là hết
sức quan trọng.
Huyện Lương Tài là một trong tám huyện, thị xã, thành phố của tỉnh Bắc
Ninh. Trong những năm qua, huyện Lương Tài luôn quan tâm tới công tác xây
dựng đời sống văn hóa cơ sở ở các địa phương, các cơ quan, tổ chức, doanh
nghiệp đóng trên địa bàn huyện. Các hoạt động xây dựng nếp sống văn hóa mới
trong việc cưới, tang, lễ hội, xây dựng các gia đình văn hóa, làng văn hóa, khu
dân cư văn hóa, đơn vị đạt chuẩn văn hóa đã được đẩy mạnh và đạt được nhiều
kết quả tốt. Công tác tuyên truyền, xây dựng các thiết chế văn hóa cũng được
huyện quan tâm đầu tư phát triển góp phần quan trọng vào việc phát triển kinh
tế, văn hóa, xã hội của huyện. Tuy nhiên, việc thực hiện phong trào văn hóa cơ
sở ở huyện vẫn còn nhiều bất cập. Để có thể đáp ứng tốt hơn nữa những yêu cầu
nhiệm vụ về văn hóa cơ sở của huyện trong trong giai đoạn phát triển công
nghiệp hóa và hiện đại hóa của tỉnh, cần có những phương hướng, giải pháp phù
hợp hơn nữa để tổ chức, thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng, chính
sách, pháp luật của Nhà nước về văn hóa một cách công bằng, dân chủ, hiệu lực,
hiệu quả.
Thực tiễn quản lý văn hóa hiện nay của huyện Lương Tài đặt ra vấn đề
cần có một sự nghiên cứu toàn diện về công tác xây dựng văn hóa cơ sở của
2


huyện. Xuất phát từ yêu cầu thực tiễn trên, tôi chọn đề tài: “Thực hiện chính
sách về xây dựng đời sống văn hóa cơ sở từ thực tiễn huyện Lương Tài, tỉnh
Bắc Ninh” làm đề tài luận văn thạc sĩ.
2. Tình hình nghiên cứu luận văn
Công tác xây dựng đời sống văn hóa cơ sở là một vấn đề đã được nhiều
nhà nghiên cứu, các nhà quản lý văn hóa quan tâm. Từ sau đổi mới (1986), nền
kinh tế nước ta phát triển theo hướng kinh tế thị trường, đất nước ta từng bước

tiến hành công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập kinh tế quốc tế; trong bối
cảnh đó, văn hóa có nhiều biến đổi. Cùng với sự phát triển chung của cả nước,
nền văn hóa huyện Lương Tài, tỉnh Bắc Ninh cũng có những sự thay đổi: công
nghệ thông tin phát triển, nhiều công trình văn hóa được đầu tư cải tạo và tu bổ,
một số xây dựng mới, hiện đại đã nâng cao nhận thức trong đời sống văn hóa
của người dân. Tuy nhiên, bên cạnh đó, vẫn còn có những mặt trái của việc
giao lưu văn hóa như lối sống thực dụng, ích kỷ, các tệ nạn xã hội, gây mất trật
tự an toàn xã hội. Đó là những thách thức trong công tác xây dựng đời sống văn
hóa cơ sở hiện nay.
Về vấn đề này, trong thời gian qua đã có một số công trình nghiên cứu.
Trước hết, về mặt lý luận, có thể nhắc đến các công trình nghiên cứu của tác
giả Đỗ Phú Hải như: “Khái niệm Chính sách công”, Tạp chí Lý luận chính trị,
Học viện Chính trị - hành chính Quốc gia Hồ Chí Minh (số 2); “Suy nghĩ về
chính sách công hiện nay ở Việt Nam”, Tạp chí Cộng sản, Ban chấp hành trung
ương Đảng cộng sản Việt Nam (tháng 7/2014); “Vấn đề, giải pháp và các yếu tố
ảnh hưởng”, Tạp chí Lý luận chính trị, Học viện Chính trị - hành chính Quốc gia
Hồ Chí Minh (số 5).
Nghiên cứu về chính sách xây dựng đời sống văn hóa cơ sở trong thời
gian qua có một số công trình của các tác giả sau:
- Bài “Hồ Chí Minh và vấn đề xây dựng đời sống văn hóa cơ sở” của tác
giả Hàn Tăng (Tạp chí Cộng sản) đã đưa ra quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí
3


Minh về xây dựng văn hóa cơ sở, nêu ra thực trạng thực hiện trong công tác
xây dựng văn hóa cơ sở nước ta.
- Luận văn “Quản lý hoạt động đời sống văn hóa cơ sở ở huyện Tiền Hải
- Thái Bình” (2009) của Lương Thị Nga, (2009, Đại học Văn hóa Hà Nội) đã
đặt vấn đề nghiên cứu về xây dựng đời sống văn hóa cơ sở và các vấn đề quản
lý hoạt động văn hóa trên địa bàn một huyện. Cách tiếp cận và phân tích của

tác giả gợi ý cho chúng tôi những kinh nghiệm quý báu.
- Bài “Nâng cao chất lượng xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở và phong
trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” của tác giả Trần Minh
Chính phân tích hiệu quả của hoạt động văn hóa cơ sở. Ông viết: “Công tác tổ
chức, quản lý các hoạt động văn hoá cơ sở và phong trào Toàn dân đoàn kết xây
dựng đời sống văn hóa đã đáp ứng được nguyện vọng của nhân dân. Các hoạt
động văn hoá cơ sở đã thực sự có chuyển biến tích cực làm cho văn hoá thấm
sâu vào mỗi gia đình, cộng đồng dân cư, tạo nên sự chuyển biến sâu sắc và trở
thành thước đo giá trị về chất lượng cuộc sống, về sự phát triển nhân cách con
người, về nét đẹp trong mỗi gia đình, dòng họ và cộng đồng dân cư; góp phần
xây dựng môi trường văn hoá lành mạnh, ổn định, tạo đà cho sự gia tăng phát
triển kinh tế ở mỗi địa phương”[12].
Trong bài “Một số giải pháp nâng cao chất lượng xây dựng đời sống văn
hóa cơ sở“, tác giả Nguyễn Văn Đại đã bàn về các giải pháp nâng cao chất

lượng phong trào văn hóa cơ sở, trong đó, ông nhấn mạnh đến phong trào toàn
dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa và việc đẩy mạnh thực hiện mục tiêu
chương trình nông thôn mới ở cơ sở [22].
Trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh, Lương Tài là địa phương đạt nhiều hiệu quả
về công tác văn hóa cơ sở. Các bài viết đăng trên các phương tiện truyền thông
về văn hóa của tỉnh Bắc Ninh đã nhiều lần đưa tin về việc thực hiện phong trào
văn hóa cơ sở của huyện Lương Tài. Đó là các bài viết: Lương Tài nâng cao
chất lượng phong trào “Toàn dân xây dựng đời sống văn hóa” [15], “Lương Tài
4


đẩy mạnh phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” [25],
“Lương Tài chú trọng xây dựng các thiết chế văn hóa thể thao cơ sở” [17],
“Lương Tài xây dựng cơ quan, đơn vị đạt chuẩn văn hóa”[16].
Như vậy, việc nghiên cứu về đời sống văn hóa cơ sở đã được nghiên

cứu, tuy nhiên, vấn đề chính sách về xây dựng đời sống văn hóa cơ sở ở huyện
Lương Tài, tỉnh Bắc Ninh chưa được bàn đến một cách toàn diện và hệ thống;
những bất cập trong việc thực hiện chính sách phong trào văn hóa cơ sở chưa
được đề cập và bàn luận thấu đáo. Tuy vậy, các bài viết ngắn trên đã cung cấp
cho chúng tôi những gợi ý khi thực hiện luận văn.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Luận văn đặt mục tiêu nghiên cứu thực trạng chính sách xây dựng đời
sống văn hóa cơ sở của huyện Lương Tài, từ đó, đề xuất các giải pháp chủ yếu
để đem lại hiệu quả cao nhất cho việc thực hiện xây dựng đời sống văn hóa cơ
sở của huyện Lương Tài nói riêng, cả nước nói chung, trong thời gian tới.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu cơ sở lý luận, lý thuyết về chính sách xây dựng đời sống
văn hóa cơ sở.
- Vận dụng lý thuyết về chính sách công để nghiên cứu việc thực hiện
chính sách xây dựng đời sống văn hóa cơ sở ở huyện Lương Tài, tỉnh Bắc Ninh
ở các phương diện sau:
+ Nghiên cứu về vấn đề xây dựng đời sống văn hóa cơ sở qua thực tế của
huyện Lương Tài.
+ Nghiên cứu thực trạng và các giải pháp, công cụ của chính sách xây
dựng đời sống văn hóa cơ sở hiện nay từ thực tế tại huyện Lương Tài.
+ Nghiên cứu, đánh giá chính sách việc làm phù hợp với điều kiện thực
tế tại địa phương.
- Đề xuất giải pháp hoàn thiện chính sách văn hóa cơ sở.
5


4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Chính sách xây dựng đời sống văn hóa cơ sở (cụ thể là giải pháp và công

cụ chính sách).
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Phạm vi không gian: huyện Lương Tài, tỉnh Bắc Ninh
Phạm vi thời gian: từ năm 2011 đến 2015
5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu
5.1. Phương pháp luận
Luận văn vận dụng cách tiếp cận liên ngành xã hội học và phương pháp
nghiên cứu chính sách công. Việc tiếp cận quy phạm chính sách công sẽ được
vận dụng theo chu trình chính sách từ hoạch định đến xây dựng, thực hiện và
đánh giá chính sách công có sự tham gia của các chủ thể chính sách.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp thu thập thông tin: Phân tích và tổng hợp, được sử dụng để
thu thập, phân tích và khai thác thông tin từ các nguồn có sẵn liên quan đến đề tài
nghiên cứu, bao gồm các văn kiện, tài liệu, Nghị quyết, Quyết định của Đảng, Nhà
nước, bộ ngành ở Trung ương và địa phương; các công trình nghiên cứu, các báo
cáo, tài liệu thống kê của chính quyền, ban ngành đoàn thể, tổ chức, cá nhân liên
quan trực tiếp hoặc gián tiếp tới vấn đề chính sách xây dựng đời sống văn hóa cơ sở
ở nước ta nói chung và thực tế huyện Lương Tài nói riêng.
- Phương pháp phân tích tài liệu thứ cấp: Luận văn sẽ sử dụng các số
liệu thống kê của huyện Lương Tài để phân tích thực trạng chính sách về phong
trào văn hóa cơ sở của địa phương.
6. Ý nghĩa lý luận và ý nghĩa thực tiễn của luận văn
Ý nghĩa lý luận
Đề tài vận dụng các lý thuyết về chính sách công để nghiên cứu thực
tiễn, từ đó đề xuất các vấn đề hoàn thiện chính sách, có ý nghĩa bổ sung lý
6


luận. Kết quả đánh giá nghiên cứu làm sáng tỏ, minh chứng cho các lý thuyết
liên quan đến chính sách công, từ đó hình thành các tiến trình đề xuất các giải

pháp chính sách nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả chính sách đã ban hành.
Ý nghĩa thực tiễn
Từ việc phân tích thực trạng thực hiện chính sách về văn hóa cơ sở của
huyện Lương Tài, Luận văn góp phần cung cấp thêm những cơ sở khoa học cho
các cơ quan, ban ngành, đoàn thể của huyện Lương Tài trong quá trình hoạch
định và thực thi chính sách một cách hiệu quả trong công cuộc phát triển kinh
tế - xã hội ở địa phương.
7. Cơ cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, luận văn được chia làm 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về chính sách xây dựng đời sống văn hóa cơ sở
Chương 2: Thực trạng thực hiện chính sách xây dựng đời sống văn hóa
cơ sở ở huyện Lương Tài
Chương 3: Hoàn thiện chính sách xây dựng đời sống văn hóa cơ sở

7


Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN, THỰC TIỄN VỀ CHÍNH SÁCH XÂY DỰNG ĐỜI
SỐNG VĂN HÓA CƠ SỞ
1. 1. Cơ sở lý luận về chính sách xây dựng đời sống văn hóa cơ sở
1.1.1. Một số khái niệm cơ bản
- Khái niệm văn hóa
Văn hóa là khái niệm mang nội hàm rộng với rất nhiều cách hiểu khác
nhau, liên quan đến mọi mặt đời sống vật chất và tinh thần của con người. Một
trong số đó, định nghĩa của Hồ Chí Minh về văn hóa thường được các nhà
nghiên cứu trích dẫn. Bác Hồ đã nói: “Vì lẽ sinh tồn cũng như mục đích của cuộc
sống, loài người mới sáng tạo và phát minh ra ngôn ngữ, chữ viết, đạo đức,
pháp luật, khoa học, tôn giáo, văn học, nghệ thuật, những công cụ cho sinh hoạt
hàng ngày về mặc, ăn, ở và các phương thức sử dụng. Toàn bộ những sáng tạo

và phát minh đó là văn hóa. Văn hóa là sự tổng hợp của mọi phương thức sinh
hoạt cùng với biểu hiện của nó mà loài người sản sinh ra nhằm thích ứng những
nhu cầu đời sống và đòi hỏi của sự sinh tồn”.
- Khái niệm về đời sống văn hóa
Đời sống văn hóa là toàn thể các hoạt động sống của con người nhằm đáp
ứng nhu cầu hưởng thụ và phát triển của con người. Đó là sự tích lũy, sáng tạo
trong quá trình lao động sản xuất, trong cuộc sống hàng ngày, trong mỗi con
người, trong mỗi gia đình và cộng đồng, nhằm định hướng cho lối sống, đạo đức
trong mối quan hệ giữa con người với con người, giữa con người với môi trường
tự nhiên, hướng con người đến các giá trị chân, thiện, mỹ và thúc đẩy sự tiến bộ
của xã hội. Nhu cầu vật chất tinh thần được đáp ứng làm cho con người tồn tại
như một hình thể xã hội, tức một nhân cách văn hóa, khi xã hội phát triển cao đạt
tới trình độ khác nhau của nền văn minh, thì sự đáp ứng nhu cầu cũng phải đạt
tới trình độ phát triển phù hợp tương ứng.
- Khái niệm đơn vị cơ sở
8


Đơn vị cơ sở là một kiểu tổ chức cơ bản của xã hội, là địa bàn mà những
cộng đồng dân cư liên kết với nhau trong các sinh hoạt về đời sống vật chất và
đời sống tinh thần của con người diễn ra trong đời sống hằng ngày. Đơn vị cơ sở
có hai đặc điểm nhận biết chính là: địa bàn sốn ổn định và có tổ chức hành chính
ổn định. Trong văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ V, đơn vị cơ sở được
nhắc đến là: làng, xã, phường ấp, nhà máy, công trường, nông trường, đơn vị lực
lượng vũ trang, công an nhân dân, cơ quan trường học, bệnh viện, cửa hàng và
cộng đồng xã hội tương đương. Đơn vị cơ sở là nơi diễn ra mọi hoạt động kinh
tế - chính trị - văn hóa xã hội là nơi thể hiện sự lãnh đạo của Đảng, nhà nước và
quyền làm chủ của nhân dân. Đây cũng là nơi để quần chúng nhân dân xây dựng
đời sống văn hóa và hưởng thụ các giá trị văn hóa, sáng tạo ra những văn hóa
mới.

- Khái niệm đời sống văn hóa cơ sở
Đời sống văn hóa cơ sở là một bộ phận của đời sống xã hội diễn ra ở cộng
đồng gia đình, làng, bản, xóm, ấp, doanh nghiệp, cơ quan, bệnh viện… Đời sống
văn hoá cơ sở là các hoạt động văn hoá diễn ra gắn liền với sinh hoạt vật chất và
tinh thần của cá nhân và cộng đồng trong các mối liên kết thường xuyên và trực
tiếp với không gian địa lý nhất định cùng với hệ thống cơ sở vật chất kỹ thuật và
các thiết chế văn hoá nhất định. Mỗi cộng đồng dân cư sống cố định và hình
thành một tổ chức hành chính (xã, phường, trường học, bệnh viện) hay một cộng
đồng nhỏ hơn (gia đình, xóm, thôn…) đều có thể được xem là đơn vị văn hoá cơ
sở. Đời sống văn hóa cơ sở bao gồm các sản phẩm văn hóa vật chất, các thể chế
văn hóa và các hoạt động văn hóa.
Xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở là tổng hợp những hoạt động của các
cơ quan làm công tác giáo dục văn hóa nhằm tuyên truyền, giáo dục, truyền bá
văn hóa, đáp ứng nhu cầu hưởng thụ, sáng tạo văn hóa tinh thần của nhân dân và
xây dựng nếp sống văn hóa lành mạnh tiến bộ trên từng địa bàn dân cư. Xây
dựng đời sống văn hoá ở cơ sở là xây dựng văn hoá ngay từ trong gia đình và
9


trong cộng đồng dân cư, cộng đồng nghề nghiệp diễn ra sinh hoạt văn hoá
thường nhật của quần chúng nhân dân.
Xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở cũng có nghĩa là xây dựng đời sống
vật chất và tinh thần phát triển vì mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, xã hội công
bằng, dân chủ, văn minh”. Định hướng phát triển văn hóa Đại hội X của Đảng
tiếp tục khẳng định: “Đẩy mạnh việc thực hiện nhiệm vụ phát triển văn hóa, làm
cho văn hóa thấm sâu vào từng khu dân cư, từng gia đình, từng người... Nâng
cao tính văn hóa trong mọi hoạt động kinh tế, chính trị, xã hội và sinh hoạt của
nhân dân... Đẩy mạnh việc xây dựng đời sống văn hóa đại chúng và môi trường
văn hóa lành mạnh”. Do đó, công tác xây dựng đời sống văn hoá ở cơ sở đã
được các cấp uỷ đảng, chính quyền, các đoàn thể và quần chúng nhân dân quan

tâm xây dựng rộng khắp trên mọi miền đất nước.
1.1.2.Nội dung của chính sách xây dựng đời sống văn hóa cơ sở
1.1.2.1. Vấn đề chính sách
Nền văn hóa Việt Nam được xem là là tổng thể giá trị vật chất tinh thần,
do cộng đồng các dân tộc Việt Nam sáng tạo, trong quá trình dựng nước và giữa
nước. Nhờ nền tảng và sức mạnh đó nên cho dù bị đô hộ nhiều năm, nhiều thế kỷ
với ách đô hộ của chế độ phong kiến phương bắc, của thực dân và đế quốc
nhưng dân tộc ta vẫn giữ vững và phát huy được bản sắc riêng của mình, chẳng
những không bị đồng hóa mà còn quật cường đứng lên để giành độc lập cho dân
tộc. Trong Nghị quyết Trung ương 5 khóa VIII, Đảng ta đã xác định: Văn hóa là
nền tảng tinh thần, là mặt trận, xây dựng và phát triển văn hóa là sự nghiệp
cách mạng lâu dài. Trong các Nghị quyết của các Hội nghị Trung ương của các
kỳ Đại hội tiếp theo, Đảng tiếp tục kiên trì quan điểm trên, đồng thời cũng chỉ ra
những bất cập, thậm chí là các vấn đề nghiêm trọng đang diễn ra trong đời sống
văn hóa nước ta thời gian qua.
Trước thực trạng phát triển của văn hóa hiện nay, có thể thấy, hiện vẫn
còn tồn tại những mặt hạn chế, yếu kém làm ảnh hưởng tới phát triển chung của
10


toàn xã hội. Do đó, cần có những giải pháp để tiếp tục phát huy những cái tốt,
những mặt tích cực mà chúng ta đã đạt được đồng thời cũng khắc phục những
hạn chế trong đời sống. Để nền văn hóa của chúng ta phát triển một cách thiết
thực, có chiều sâu và hiệu quả hơn thì việc xây dựng các chính sách để phát triển
văn hóa từ cấp cở sở là một chiến lược hết sức quan trọng của hoạt động văn hóa
hiện nay.
1.1.2.2. Mục tiêu của chính sách xây dựng đời sống văn hóa cơ sở
Nghị quyết Hội nghị 9 Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XI về xây
dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền
vững đất nước đã xác định mục tiêu chung là: Xây dựng nền văn hóa và con

người Việt Nam phát triển toàn diện, hướng đến chân - thiện - m , thấm nhuần
tinh thần dân tộc, nhân văn, dân chủ và khoa học. Văn hóa thực sự trở thành nền
tảng tinh thần vững chắc của xã hội, là sức mạnh nội sinh quan trọng bảo đảm
sự phát triển bền vững và bảo vệ vững chắc Tổ quốc vì mục tiêu dân giàu, nước
mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
Nghị quyết 9 khóa XI cũng xác định mục tiêu cụ thể cho định hướng xây
dựng và phát triển văn hóa, con người, trong đó có mục tiêu về phong trào văn
hóa cơ sở là xây dựng con người văn hóa; xây dựng gia đình văn hóa; khu phố
văn hóa; làng văn hóa; xây nếp sống văn hóa; xây dựng thiết chế văn hóa thể
thao; động viên mọi người học tập, lao động sáng tạo: Rèn luyện sức khỏe,
phẩm chất đạo đức; Hoàn thành tốt trách nhiệm nghĩa vụ công nhân, xây và bảo
vệ tổ quốc xã hội chủ nghĩa.
Những mục tiêu mà Đảng đã xác định cho thấy được sự quan tâm của Đảng
ta đối với nền văn hóa nói chung cũng như việc xây dựng đời sống văn hóa cơ sở
của nhân dân nói riêng nhằm đạt tới mục tiêu cuối cùng của là làm cho cuộc
sống của người dân trở nên tốt đẹp hơn, tạo điều kiện cho con người phát triển
một cách toàn diện Đức – Trí – Thể - Mỹ, hướng con người tới các giá trị chân –
thiện – mỹ của xã hội.
11


1.1.2.3.Giải pháp thực hiện chính sách xây dựng đời sống văn hóa cơ sở
Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác xây dựng đời sống văn hoá ở
cơ sở nổi lên một số bất cập ở công tác lãnh đạo, chỉ đạo và quản lý; sự lạc hậu
của cơ sở vật chất và thiếu hệ thống thiết chế văn hoá xã hội; việc thiếu và yếu
của đội ngũ cán bộ quản lý hoạt động văn hoá ở cơ sở…Để khắc phục những hạn
chế đó, Đảng và Nhà nước đã đề ra phương hướng và giải pháp để nâng cao chất
lượng và hiệu quả của việc xây dựng đời sống văn hoá ở cơ sở.
Thứ nhất, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động quần chúng nhân
dân tham gia tích cực phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn

hoá”; tổ chức thực hiện tốt các phong trào xây dựng gia đình văn hoá, cơ quan
công sở văn hoá, doanh nghiệp làng bản, khu phố, đơn vị văn hoá… góp phần
vào thực hiện sâu rộng, thiết thực và có hiệu quả ở các cơ sở.
Thứ hai, tiếp tục đầu tư xây dựng và hoàn thiện các thiết chế văn hoá
thông tin ở cơ sở, khai thác và phát huy có hiệu quả các thiết chế văn hoá này để
phục vụ tốt hơn nữa nhu cầu văn hoá của mọi tầng lớp nhân dân.
Thứ ba, đẩy mạnh công tác đào tạo và xây dựng đội ngũ cán bộ hoạt động
văn hoá ở cơ sở, kể cả cán bộ quản lý và cán bộ chuyên môn, nghiệp vụ, có
chính sách đãi ngộ thoả đáng để họ yên tâm phục vụ cộng đồng.
Thứ tư, kiên quyết đấu tranh bài trừ những tệ nạn xã hội và tiêu cực trong
đời sống xã hội.
Thứ năm, nâng cao vai trò lãnh đạo của các cấp uỷ đảng và chính quyền,
phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc ở các cấp trong việc phối hợp lãnh đạo, tổ
chức, vận động quần chúng nhân dân tích cực tham gia xây dựng đời sống văn
hoá ở cơ sở.
1.1.3.Tổ chức thực hiện chính sách xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở
1.1.3.1. Quan điểm của Đảng và Nhà nước về chính sách xây dựng đời
sống văn hóa ở cơ sở

12


Đời sống văn hóa cơ sở là một vấn đề được Đảng và Nhà nước ta hết sức
quan tâm. Xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở là một trong những chủ trương lớn
của Đảng và Nhà nước trong công cuộc xây dựng đất nước trong thời kỳ mới của
nước ta. Đây là chủ chương được đặt ra từ Đại hội V của Đảng, xác định cụ thể:
“Nhiệm vụ của cách mạng tư tưởng văn hóa là đưa văn hóa thâm nhập vào cuộc
sống hàng ngày của nhân dân„. Đây là quan điểm có ý nghĩa chiến lược đối với
sự nghiệp xây dựng và phát triển nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc
trong sự nghiệp đổi mới đất nước.

Quan điểm về văn hóa đã được tiếp tục khẳng định tại Hội nghị lần thứ 5,
Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa VIII. Hội nghị đã đề ra quan điểm chỉ
đạo về văn hóa là“Nền văn hóa mà chúng ta xây dựng và phát triển nền văn hóa
Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc”. Nền văn hóa tiên tiến mà chúng ta
hướng tới có nội dung cơ bản là lý tưởng yêu nước, độc lập dân tộc và chủ nghĩa
xã hội theo chủ nghĩa Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh với mục tiêu của
văn hóa tiên tiến là vì sự phát triển toàn diện của con người, mới quan hệ giữa
con người với con người, giữa con người với xã hội và môi trường tự nhiên. Bên
cạnh việc xây dựng nền và phát triển nền văn hóa tiên tiến thì chúng ta cũng
nhận định nền văn hóa của chúng ta cũng mang đậm đà bản sắc dân tộc.
Nghị quyết còn khẳng định văn hóa là rất cần thiết, phát triển văn hóa
nhằm mục tiêu vì con người, vì sự phát triển toàn diện của con người trong mối
quan hệ giữa cá nhân và cộng đồng, giữa xã hội và môi trường tự nhiên. Đại hội
đại biểu toàn quốc lần thứ IX của Đảng tiếp tục khẳng định:“Văn hóa vừa là
động lực thức đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội„. Đại hội nhận định văn hóa là
đáp ứng yêu cầu „làm cho văn hóa thấm sâu vào toàn bộ đời sống và hoạt động
xã hội, vào tưng người, từng gia đình, từng tập và cộng đồng dân cư“.
Quan điểm của Đảng về văn hóa trong Kết luận Trung ương X, khóa IX
tiếp tục đặt lên hàng đầu nhiệm vụ xây dựng tư tưởng đạo đức, lối sống và đời
sống văn hóa lành mạnh trong xã hội, trước hết là trong tổ chức Đảng, nhà
13


nước, các đoàn thể nhân dân và từng cá nhân gia đình, thôn, xóm, đơn vị tổ
chức cơ sở. Cần xác định đây là nhiệm vụ trọng tâm, thường xuyên, vừa cấp
bách, vừa cơ bản lâu dài.
Văn kiện Đại hội XI tiếp tục nhấn mạnh những quan điểm về phát triển
văn hóa từ những kỳ Đại hội trước là phải xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm
đà bản sắc dân tộc, có kế thừa và phát huy truyền thống. Đó là hướng phát triển
cơ bản của văn hóa Việt Nam xuyên suốt quá trình của lịch sử Việt Nam. Đồng

thời với đó, Đảng ta cũng khẳng định phải tiếp tục củng cố và xây dựng môi
trường văn hóa lành mạnh.
Một vấn đề nổi bật trong chiến lược phát triển văn hóa của nước ta hiện
nay là thực hiện phong trào toàn dân đoàn kết xây đựng đời sống văn hóa. Việc
thực hiện phong trào này giúp cho công tác xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở
được các cấp ủy đảng, chính quyền, các đoàn thể và quần chúng nhân dân quan
tâm xây dựng trên cả nước, trong đó chú trọng nhiệm vụ „xây dựng các tiêu chí
về “gia đình văn hóa”, “làng văn hóa”, “khu phố văn hóa”… để phát huy tinh
thần tương thân tương ái, giúp đỡ lẫn nhau, nâng cao ý thức tự quản cộng đồng
và „xây dựng hệ thống thiết chế văn hóa“ để tạo cơ hội hưởng thụ văn hóa một
cách công bằng cho người dân sống ở mọi miền Tổ quốc.
Như vậy, nhìn một cách tổng quát, quan điểm của Đảng ta về xây dựng và
phát triển nền văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc là quan điểm
nhất quán và xuyên suốt thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất
nước và hội nhập quốc tế. Trong quá trình thực hiện những quan điểm chỉ đạo
này, Đảng ta luôn chú ý tổng kết thực tiễn, phát triển lý luận, đề ra những nhiệm
vụ và giải pháp cụ thể để đáp ứng yêu cầu của từng thời điểm, từng lĩnh vực
khác nhau của hoạt động văn hoá. Chính vì vậy, trong những năm qua, phong
trào văn hoá nước ta đã đạt được những thành tựu to lớn, góp phần tích cực vào
sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước, đã và đang trở thành nền tảng tinh
thần của xã hội, vừa là mục tiêu, vừa là động lực thúc đẩy kinh tế - xã hội.
14


Những thành tựu lý luận của Đảng về xây dựng và phát triển nền văn hoá Việt
Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc trong thời gian vừa qua cần được kế thừa
và phát huy hơn nữa trong giai đoạn chúng ta đang hội nhập kinh tế quốc tế hiện
nay.
1.1.3.2. Xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện chính sách xây dựng
đời sống văn hóa cơ sở

Từ những quan điểm của Đảng về văn hóa và xây dựng đời sống văn
hóa cơ sở, Chính phủ cần phải xây dựng các kế hoạch triển khai chính sách.
Đây là nhiệm vụ quan trọng trong tổ chức thực hiện chính sách xây dựng đời
sống văn hóa ở cơ sở. Hiệu quả của việc thực hiện chính sách xây dựng đời
sống văn hóa ở cơ sở trên thực tế phụ thuộc vào tính chính xác, tính khả thi của
các kế hoạch thực hiện chính sách của Nhà nước.
Để thực hiện được chính sách xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở, Chính
phủ và các Bộ ngành liên quan đã ban hành ra nhiều các văn bản chỉ đạo thực
hiện, cụ thể như sau:
- Chương trình hành động số 1109/CP-VX ngày 15/9/1998 về thực hiện
Nghị quyết Hội nghị lần thứ 5 Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa 8 về xây
dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc;
- Quyết định số 308/2005/QĐ-TTg ngày 25/11/2005 của Thủ tướng Chính
phủ về việc ban hành quy chế thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc
tang và lễ hội;
- Quyết định số 05/2000/QĐ-BVHTT ngày 12/4/2000 của Bộ Văn hoá
Thông tin về việc ban hành Kế hoạch triển khai phong trào Toàn dân đoàn kết
xây dựng đời sống văn hóa;
- Thông tư số 04/2011/TT-BVHTTDL ngày 21/01/2011 của Bộ Văn hóa,
Thể thao và Du lịch quy định về việc thực hiện nếp sống văn minh trong việc
cưới, việc tang và lễ hội.

15


Kế hoạch tổ chức thực hiện chính sách xây dựng đời sống văn hóa cơ sở
đã quy định rõ trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị cũng như chế độ báo cáo,
kinh phí tổ chức thực hiện. Các đơn vị, cơ quan được giao nhiệm vụ cụ thể sẽ
xây dựng các kế hoạch cho xây dựng và phát triển văn hóa cơ sở ở địa phương
do mình phụ trách từ đó sẽ giúp cho việc thực hiện chính sách có hiệu quả.

1.1.3.3. Phổ biến, tuyên truyền thức hiện chính sách xây dựng đời sống
văn hóa cơ sở
Sau khi hoàn thiện việc xây dựng các kế hoạch để thực hiện chính sách là
việc phổ biến, tuyên truyền thực hiện chính sách. Việc phổ biến, tuyên truyền
chính sách xây dựng đời sống văn hóa cơ sở giúp cán bộ, công chức làm nhiệm
vụ xây dựng đời sống văn hóa cơ sở ở các địa phương và nhân dân sẽ nắm bắt
được việc thực hiện chính sách trong thực tế.
Việc phổ biến tuyên truyền về phong trào đã được chỉ rõ trong Văn kiện
Đại hội V của Đảng. Văn kiện viết rõ: Phải đưa văn hóa thâm nhập vào cuộc
sống hàng ngày của nhân dân ở cơ sở, đảm bảo mỗi nhà máy, công trường, nông
trường, mỗi đơn vị lực lượng vũ trang, công an nhân dân, mỗi cơ quan đơn vị
trường học, bệnh viện, cửa hàng, mỗi xã, hợp tác xã, phường đều có đời sống
văn hóa. Hiện nay, biện pháp phổ biến và tuyên truyền về thực hiện xây dựng
đời sống văn hóa cơ sở được thể hiện trên hệ thống thông tin đại chúng. Với
những chính sách cải cách mới được tuyên truyền trên hệ thống truyền hình,
mạng Internet, hệ thống Báo chí … sẽ là cách nhanh nhất và hiệu quả nhất đến
với nhân dân.
Ở các địa phương, cơ sở thì tuyên truyền bằng các băng rôn, khẩu hiệu, pa
nô, áp phích, phướn bên đường, qua hệ thống phát thanh cấp huyện, xã tuyên
truyền đến cán bộ, nhân dân biết và nắm được chương trình xây dựng đời sống
văn hóa cơ sở. Các ban ngành đoàn thể như Thanh niên, Nông dân, Phụ nữ, Cựu
chiến binh tuyên truyền đến từng hội viên của mình. Từ đó, mọi người dân sẽ
16


tích cực tham gia vào xây dựng đời sống văn hóa cơ sở, nâng cao hiệu quả của
việc thực hiện chính sách trên thực tế.
1.1.3.4. Phân công, phối hợp thực hiện chính sách xây dựng đời sống
văn hóa cơ sở
Trong tổ chức và thực hiện chính sách xây dựng đời sống văn hóa cơ sở

thì phối hợp thực hiện chính sách có ý nghĩa quan trọng tác động đến hiệu quả
thực hiện chính sách. Để tổ chức thực hiện chính sách có hiệu quả cần phải có sự
phân công, phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, các ngành, các cấp. Đó là việc
phân công trách nhiệm cụ thể cho các tổ chức, cá nhân có liên quan trong thực
hiện chính sách; xác định tổ chức, cá nhân chủ trì, chịu trách nhiệm chính, các tổ
chức cá nhân tham gia phối hợp trong quá trình thực hiện chính sách.
Về trách nhiệm đối với việc soạn thảo, ban hành và thực hiện chính sách
xây dựng đời sống văn hóa cơ sở, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã phối hợp
của các Bộ như: Bộ Tư pháp, Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và đầu tư, Bộ Nội vụ,
Bộ giáo dục và đào tạo, Bộ thông tin và truyền thông, Các cơ quan thuộc Chính
Phủ và UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương.
1.1.3.5. Duy trì chính sách xây dựng đời sống văn hóa cơ sở
Khi chính sách được đưa vào thực hiện thì việc duy trì thực hiện chính
sách xây dựng đời sống văn hóa cơ sở là việc làm rất quan trọng. Duy trì thực
hiện chính sách là làm cho chính sách tồn tại và phát huy được tác dụng, hiệu
quả trên thực tế như mong muốn của các nhà làm chính sách. Tuy nhiên, trên
thực tế, trong quá trình thực thi chính sách áp dụng có những tồn tại, hạn chế khó
tránh khỏi như: chưa tạo lập được một hệ thống thể chế đồng bộ, chất lượng các
văn bản luật còn nhiều hạn chế, từ quy trình xây dựng, ban hành đến áp dụng.
Do nhiều yếu tố về tài chính, cơ sở vật chất, nguồn nhân lực mà chính sách xây
dựng đời sống văn hóa cơ sở ở nhiều các địa phương còn gặp nhiều khó khăn,
đặc biệt là vùng núi, dân tộc thiểu số, biên giới hải đảo.
17


Duy trì chính sách xây dựng đời sống văn hóa cơ sở yêu cầu phải có sự
thống nhất trong quản lý của nhà nước về văn hóa cơ sở cũng như công tác phối
hợp thực hiện giữa các cấp các ngành trong thực hiện chính sách để chính sách
có thể thực hiện một cách có hiệu quả nhất trong đời sống nhân dân.
1.1.3.6. Theo dõi, kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện chính sách xây dựng

đời sống văn hóa cơ sở
Trong quá trình triển khai thực hiện chính sách theo dõi, đôn đốc, kiểm tra
là một nhiệm vụ, một khâu quan trọng trong thực hiện chính sách bởi nó giúp bổ
sung đồng thời hoàn thiện chính sách đồng thời tạo ra sự tập trung thống nhất
trong việc thực hiện mục tiêu chính sách.
Thực hiện chính sách xây dựng đời sống văn hóa cơ sở trên thực tế thì
việc theo dõi, kiểm tra, đôn đốc thực hiện là rất quan trọng. Chính phủ thường
xuyên quan tâm kiểm tra tiến độ thực hiện của các Bộ, ngành, các bộ có trách
nhiệm kiểm tra các tỉnh, UBND cấp tỉnh sẽ kiểm tra đôn đốc thực hiện công tác
xây dựng văn hóa cơ sở ở các địa phương trên địa bàn quản lý. Việc kiểm tra
đon đốc thường xuyên việc thực hiện chính sách đảm bảo các mục tiêu mà kế
hoạch đã đặt ra hoàn thành đúng thời hạn.
1.1.3.7. Đánh giá tổng kết việc thực hiện chính sách xây dựng đời sống
văn hóa cơ sở
Trong công tác xây dựng và triển khai thực thi chính sách thì đánh giá
chính sách là một khâu không thể thiếu của quy trình chính sách. “Đánh giá
chính sách công là hoạt động kiểm tra chính sách bằng các tiêu chí cụ thể như sự
phù hợp, đầy đủ, tính hiệu quả, hiệu suất và tác động của chính sách nhằm cải
thiện việc hoạch định, xây dựng và thực hiện chính sách giải quyết thành công
các vấn đề chính sách công trong tương lai” (Đỗ Phú Hải – Đánh giá Chính sách
công tại Việt Nam).
18


Đánh giá việc thực hiện chính sách xây dựng đời sống văn hóa cơ sở là
xem xét, kiểm định các mục tiêu của chính sách xây dựng đời sống văn hóa cơ
sở đã được triển khai trên thực tế có đạt được hay không như: mức sống của
người dân có tăng không, trình độ dân trí có được cải thiện không, mức hưởng
thụ các giá trị văn hóa …Do đó, hàng năm, háng tháng, quý thì các cơ quan, tổ
chức, đơn vị tiến hành tổng kết, đánh giá kết quả thực hiện để từ đó rút ra những

kinh nghiệm, những cái đước, hạn chế để khắc phục cho giai đoạn tiếp của chính
sách.
1.1.4. Chủ thể trong thực hiện chính sách xây dựng đời sống văn hóa cơ
sở
Trong thực hiện chính sách xây dựng đời sống văn hóa cơ sở thì các chủ
thể thực thi chính sách và trách nhiệm của các chủ thể như sau:
Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch là cơ quan thường trực tổ chức triển khai
thực hiện Chương trình, Kế hoạch; chủ trì triển khai các nội dung về xây dựng
văn hóa và đời sống văn hóa cơ sở; trình Thủ tướng Chính phủ quyết định các
giải pháp tăng cường công tác chỉ đạo và kiểm tra việc thực hiện chính sách xây
dựng đời sống văn hóa cơ sở; hướng dẫn các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan
thuộc Chính phủ, UBND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương xây dựng kế
hoạch thực hiện chính sách xây dựng đời sống văn hóa cơ sở và dự toán ngân
sách hàng năm.
Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trì, phối hợp với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du
lịch xây dựng và thực hiện kế hoạch đào tạo nhân lực đối với các trường văn
hóa, nghệ thuật; xây dựng cơ chế, chính sách đặc thù đào tạo tài năng nghệ
thuật; đào tạo giáo viên dạy nhạc, họa các trường phổ thông; tổ chức các hình
thức thích hợp để học sinh, sinh viên nâng cao kiến thức về lịch sử, văn hóa,
nghệ thuật, di sản văn hóa dân tộc, tham quan bảo tàng, di tích lịch sử - văn hóa.

19


Bộ Kế hoạch và Đầu tư chỉ đạo các ngành và các địa phương đưa kế
hoạch phát triển văn hóa vào kế hoạch định kỳ của ngành, địa phương; chủ trì,
phối hợp với Bộ Tài chính, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch huy động các
nguồn tài trợ trong và ngoài nước cho phát triển văn hóa.
Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Văn hóa,
Thể thao và Du lịch xác định tỷ lệ ngân sách hàng năm chi cho văn hóa; hoàn

thiện cơ chế, chính sách tài chính và cơ chế quản lý tài chính trong lĩnh vực văn
hóa, nghệ thuật để sử dụng có hiệu quả các nguồn tài chính đầu tư cho văn hóa;
xây dựng các chính sách khuyến khích các thành phần kinh tế - xã hội đầu tư cho
văn hóa.
Bộ Nội vụ chủ trì, phối hợp với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch thực
hiện cải cách hành chính trong công tác quản lý văn hóa; xác định biên chế, xây
dựng các chế độ, chính sách đối với cán bộ ngành văn hóa, trí thức, văn nghệ sĩ,
đối với các tập thể, cá nhân tham gia xã hội hóa các hoạt động văn hóa.
Bộ Thông tin và Truyền thông chủ trì, phối hợp với Bộ Văn hóa, Thể thao
và Du lịch và các Bộ, ngành liên quan xây dựng cơ chế, chính sách để phát triển
và quản lý tốt xuất bản phẩm về văn hóa, văn học, nghệ thuật; văn hóa mạng;
quản lý phim ảnh, chương trình ca nhạc nước ngoài đưa lên sóng truyền hình.
Các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ theo chức năng và
nhiệm vụ tổ chức, chỉ đạo,phối hợp với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch và các
Bộ, cơ quan khác triển khai thực hiện các nhiệm vụ phát triển văn hóa trên phạm
vi toàn quốc.
Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chịu trách
nhiệm phát triển văn hóa trên địa bàn theo thẩm quyền; xây dựng và chỉ đạo thực
hiện các kế hoạch văn hóa và kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa
phương.
20