Van 10 - Tiet 5-6

Ngày soạn 10/9/06
Ngày dạy: 12/9/06
Tiết 5-6
KHÁI QUÁT VỀ VĂN HỌC DÂN GIAN VIỆT NAM
A.Mục tiêu bài học
Giúp học sinh:
1. Nắm được vò trí và đặc trưng cơ bản của VHDG Việt Nam và đònh nghóa về
các thể loại của dòng văn học này
2. Biết vận dụng tri thức của văn học , để tìm hiểu và hệ thống hóa các tác
phẩm đã và sẽ học về văn học dân gian Việt Nam.
B.Phương tiện thực hiện- cách thức tiến hành
-sgk, sgv
-thiết kế bài học
GV tổ chức giờ dạy theo cách cách kết hợp giữa nêu vấn đề và trao đổi thảo
luận, trả lời các câu hỏi
C. Tiến trình dạy học
I. Ổ n đònh
II. Kiểm tra bài cũ
III. Bài mới:
Nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm từng lắng sâu trong những cảm xúc về đất nước:
Những người vợ nhớ chồng còn góp cho đất nước những núi Vọng Phu
Cặp vợ chồng yêu nhau góp nên hòn Trống Mái
Gót ngựa di qua còn trăm ao đầm để lại...
Những cảm xúc sâu sắc ấy của Nguyễn Khoa Điềm có phần chủ yếu bắt nguồn
từ văn học dân gian VN. Văn Học tạo ra nhiều cảm xúc cho thơ ca và nhạc
họa. Để thấy được điều đó, chúng ta cùng tìm hiểu những nét khái quát về văn
học dân gian VN
IV. Tìm hiểu bài
Hoạt đôïng gv-hs Nội dung cần đạt
HD học sinh đọc -hiểu
Vhdg là những sáng tác tập thể

được lưu truyền trong nhân dân
HS đọc phần 1 SGK
- Vì sao nói VHDG là văn học của
quần chúng lao động?
I. Văn học dân gian trong tiến trình
văn học dân tộc
1. Văn học dân gian là văn học của quần
chúng lao động.
Vhdg là những sáng tác tập thể được lưu
truyền trong nhân dân. Tác giả là những
HS đọc phần 2
- Tại sao nói văn học dân gian là
văn học của nhiều dân tộc?
Đọc phần 1-2 sgk
Vì sao VHDG còn đựơc gọi là văn
học bình dân, văn học truyền
miệng?
- Vì sao khi có chữ viết văn học
truyền miệng vẫn tiếp tục phát
triển?
- Những đặc điểm nổi bật của vhdg?
Vd: Chầu rày đã có trăng non
Cho anh lên xuống có con em bồng
Cô kia tát nước bên đồng
người lao động.
Nội dung vhdg thể hiện gắn bó với đời
sống, tư tưởng và tình cảm của quần
chúng lao động dông đảo trong xã hội.
2. Văn học dân gian Việt Nam là văn học
của nhiều dân tộc

Các dân tộc trên đất nước ta, dân tộc
nào cũng có văn học dân gian mang bản
sắc riêng đóng góp cho sự phong phú,
đa dạng của văn hhọc dân gian cả nước.
Người Kinh có truyền thuyết, ca dao dân
ca
Người Mường có sử thi "Đẻ đất đẻ nước"
Người Tây Nguyên có sử thi Đam San ,
Xinh Nhã
Người Thái, Tày, H'Mông có truyện thơ
II. Một sốáđặc trưng có bản của văn học
dân gian VN
1. Văn học dân gian là những sáng tác
truyền miệng và tập thể
+ Đến TK X chúng ta mới có chữ viết.
Truyền miiệng đã trở thành phương thức
chủ yếu để lưu truyền vhdg
+ Khi có chữ viết văn học truyền miệng
vẫn tiếp tục phát triển.
Do tính truyền miệng nên vhdg có 2 đặc
điểm nổi bật:
. Tác phẩm vhdg có nhiều dò bản.
. VHDG chỉ quan tâm đến những gì
chung cho cả cộng đồng( -> cùng mô típ,
cùng kiểu câu, cùng nội dung...)=>
truyền thống nghệ thuật.
2. Về ngôn ngữ nghệ thuật của vhdg
+ Văn học dg dùng ngôn ngữ nói, rất
giản dò, mang đặc trưng của ngôn ngữ
nói.

+ Cách nhận thức, phản ánh hiện thực ở
thần thoại, ruyền thuyết, và truyện cổ
Có muốn ăn nhãn thì lồng sang đây
Sang đây anh nắm cổ tay
Anah hỏi câu này có lấy anh
không?
- Văn học dân gian VN có những
thể loại chính nào? Nêu tên gọi,
đònh nghóa ngắn gọn và cho vd?
tích thần kì rất giàu yếu tố tưởng tượng.
Vì vậy trong các kiểu loại này đều phản
ánh hiện thực kì ảo.
III. Những thể loại chính của văn học
dg
1. Thần thoại
2. Sử thi
3. Truyền thuyết
4. Truyện cổ tích
5. Truyện cười dân gian
6. Truyện ngụ ngôn
7. Tục ngữ
8. Câu đố
9. Ca dao dân ca
10. Vè
11. Truyện thơ dân gian
12. Các thể loại sân khấu dân gian
CỦNG CỐ
1. VHDG là văn học của quần chúng
nhân dân lao động . Nó được lưu truyền
bằng phương thức truyền miệng.

2. Các thể loại chính của văn học dân
gian
3. Câu hỏi cho hs khá:
Tại sao có thể nói vhdg là "bộ sách giáo
khoa "về cuộc sống?
D. Dặn dò- chuẩn bò:
1. Học bài , soạn bài " Chiến thắng M'Tao, M'Xây"
2. Chuẩn bò bài" Phân loại phong cách theo chức năng ngôn ngữ