Van 10 - Tiet 21-23

Ngay soạn:15/10/06
Ngày dạy : 17/10/06
Tiết 21-22
TRUYỆN TẤM CÁM
A.Mục tiêu bài học
Giúp học sinh:
1.Hiểu được cuộc đấu tranh giữa thiện và ác, ước mơ thiện thắng ác, tinh thần lạc quan và
nhân đạo của nhân dân.
2. Nghệ thuật của truyện là sử dụng yếu tố kì ảo, lời kể chuyện hấp dẫn. Đây cũng là nét
đặc sắc trong nghệ thuật kể chuyện.
B.Phương tiện thực hiện- cách thức tiến hành
-sgk, sgv
-thiết kế bài học
GV tổ chức giờ dạy học kết hợp với các phương pháp đọc sáng tạo, gợi tìm; kết hợp
với các hình thức trao đổi thảo luận, trả lời câu hỏi
C. Tiến trình dạy học
I. Ổ n đònh
II. Kiểm tra bài cũ:
Chỉ ra những chi tiết kì ảo trong truyện ADV và cho biết ý nghĩa của những chi tiết đó?
Quacâu chuyện em rút ra được bài học gì?
III. Bài mới:
Đã từ lâu cơ Tấm xuất hiện trong lời kể của bà, của mẹ, trên sân khấu cuộc đời đã làm cho
bao bà mẹ, bao người chị, người em gái rưng rưng dòng lệ. Cơ Tấm đã đi vào đời sống văn
hóa, trong suy nghĩ, chia sẻ và cảm thơng của người nơng dân bị áp bức ngày xưa. Đẻ thấy
rõ nội dung ấy ta tìm hiểu truyện Tấm -Cám
IV. Tìm hiểu bài:
Hoạt động gv-hs Nội dung cần đạt
Đọc-hiểu.
Học sinh đọc. Truyện có thể
chia làm mấy phần? Nội dung
chính của từng phần là gì?

1. Bố cục:2 phần
- "Từ đầu....ở đâu ra mà đẹp thế": Thân phận của Tấm và
con đường đến với hạnh phúc của cơ.
- Phần còn lại: Cuộc đấu tranh gian nan, quyết liệt để
giành và giữ hạnh phúc của Tấm.
2. Cuộc đời và số phận cuả Tấm và con đường dẫn
đến hạnh phúc của cơ.
- Cuộc đời:
+ Mẹ Tấm chết khi Tấm còn nhỏ tuổi.
+ Cha chết, Tấm ở với dì ghẻ là mẹ đẻ ra Cám
+ Tấm làm việc vất vả suốt ngày đêm
. Chăn trâu, dắt cỏ.
. Xay lúa, giã gạo.
Tấm mồ cơi, là đứa con riêng lại là phận gái, sống trong xã
hội phong kiến ngày xưa, nỗi khổ của Tấm chồng chất như
một trái núi. Tấm là hiện thân của cái thiện: Một cơ gái
chăm chỉ, hiền lành, cả tin, chân thực. Trực tiếp gây ra
cuộc sống bất hạnh cho Tấm là mẹ con Cám- hiện thân của
-Mâu thuẫn giữa Tấm và mẹ
con Cám phản ánh mâu thuẫn
xung đột gì trong xã hội. Từ
xung đột ấy thường được
truyện cổ tích giải quyết theo
cách nào?
- Con đđường dẫn đến hạnh
phúc của Tấm như thế nào?
Mỗi khi Tấm khóc, Bụt hiện ra an
ủi, phù trợ. Tấm mất yếm đào, Bụt
cho cá bống. Tấm mất Bống, Bụt
cho hy vọng đổi đời. Tấm bị chà

đạp, hắt hủi, tước bỏ kháo khát giao
cảm với mọi người trong hội làng.
Bụt cho đàn chim sẻ tới giúp. Tấm
có quần áo tốt, hài đẹp, gặp vua và
trở thành hoàng hậu.
- Tấm đã trải qua mấy kiếp hồi
sinh? Em hãy phân tích cụ
thể?
Một cô Tấm hiền lành vừa ngã
xuống, một cô Tấm mạnh mẽ,
quyết liệt sống dậy trở về với cuộc
đời để giành hạnh phúc. Vàng anh
bị giết Tấm hóa xoan đào tỏa bóng
mát che cho nhà vua. Xoan đào bị
chặt làm khung cửi, khung cửi lên
tiếng tuyên chiến với kẻ thù. Khung
cửi dệt, quả thị là những vật Tấm
gửi gắm linh hồn, cũng là những gì
bình dị thân thương trong cuộc
sống đời thường. Đó là những hình
ảnh tạo dựng ấn tượng thẩm mĩ cho
truyện
- Sự trở về của Tấm ở ở cuối
truyện nói lên quan niệm của
nhân dân ngày xưa về hạnh
phúc như thế nào?
cái ác.
- Mâu thuẫn giữa Tấm và mẹ con Cám là mâu thuẫn xung
đột trong gia đình trên bình diện đạo đức. Đó là mâu thuẫn
giữa cái thiện và cái ác. Cụ thể:

+ Tấm chịu thương, chịu khó làm lụng quần quật>< Cám
láu cá, lừa đảo
+ Tấm chân thật cả tin>< Mẹ con Cám thâm độc
Truyện Tấm Cám mượn mâu thuẫn trong gia đình để phản
ánh mâu thuẫn xã hội. Hướng giải quyết mâu thuẫn đó
theo quan điểm thiện thắng ác, ở hiền gặp lành. Nhân vật
Tấm dù có trải qua bao khó khăn vất vả thậm chí bị chết
cuối cùng cũng được hưởng hạnh phúc.
Quá trình giải quyết mâu thuẫn theo hướng thiện thắng ác
chính là con đường dẫn đến hạnh phúc của Tấm.
Tù cô gái mồ côi, Tấm trở thành hoàng hậu. Hạnh phúc ấy
chỉ có ở người hiền lành, lương thiện, chăm chỉ. Con
đường dẫn đến hạnh phúc không đơn giản chút nào. Đó là
quá trình đấu tranh quyết liệt, giành giật hạnh phúc của
Tấm.
3. Cuộc đấu tranh không khoan nhượng để giành và
bảo vệ hạnh phúc của Tấm.
Tấm trải qua 4 kiếp hồi sinh: Chim vàng anh, xoan đào,
khung cửi, quả thị.
- Thái độ phản kháng của Tấm ngày càng cao trước cuộc
đấu tranh ngày càng gian nan, quyết liệt.
Lúc đầu "ôm mặt khóc"-> ấm ức, ý thức được nỗi khổ của
mình.
ở phần2 của truyện cuộc đấu tranh quyết liệt nhưng chưa
hề thấy Tấm khóc bao giờ, cũng không hề thấy s ự xuất
hiện của Bụt. Nhân dân lđ muốn qua nhân vật Tấm thể
hiện ý thức của mình. Muốn có hạnh phúc, con người phải
tự giành giật và giữ lấy thì hạnh phúc mới thực sự bền lâu.
Do đó , các yếu tố kì ảo cũng có vai trò khác nhau.
P1, bụt giúp Tấm.

P2: chim vàng anh, xoan đào, khung cưỉ, quả thị thay Tấm
đấu tranh, chỉ là những vật Tấm gửi linh hồn để trở về đấu
tranh quyết liệt với kẻ thù giành hạnh phúc.
- Sự trở lại làm người của Tấm ở cuối truyện thể hiện quan
niệm của nhân dân: Thiện thắng ác, ở hiền gặp lành. Quan
niệm và mơ ước của nhân dân rất thực tế. Họ không tìm
thấy hạnh phúc ở đâu khác mà tìm ngay trong cõi đời này
4. Ước mơ của nhân dân.
-Truyện thể hiện ước mơ đổi đời của nhân dân lao động.
Cô Tấm từ đứa trẻ mồ côi bị hắt hủi, hành hạ, bị tước bỏ
quyền lợi vật chất và tinmh thần đã vụt đứng dậy đấu tranh
không khoan nhượng để giành hạnh phúc, cuối cùng trở
- Ấn tượng của em khi dọc
truyện cổ Tám Cám?
thành hoàng hậu.
- Truyện thể hiện ước mơ thực hiện công bằng xã hội.
Những người bị áp bức bóc lột như Tấm, những người
hiền lành như bà cụ hàng nước đều được hưởng hạnh
phúc.
Những ước mơ này thể hiện tâm hồn lãng mạn và lạc quan
yêu đời của nhân dân ta khi sáng tạo truyện cổ tích
Củng cố:
- Truyện làm rung động người đọc bởi nỗi niềm bất hạnh
đáng thương của cô gái và cuộc đấu tranh không khoan
nhựơng để giành hạnh phúc.
- Truyện phản ánh ước mơ đổi đời và tinh thần lạc quan
của ông cha ta
- Nghệ thuât: Sử dụng yếu tố thần kì ở hai phần của truyện
có phần khác nhau. Đặc biệt là sự chuyển biến thái độ,
hành động của nhân vật Tấm

IV. Dặn dò: Học bài
Tìm hiểu truyện cổ tích Chuữ Đồng Tử