Van 10 - Tiet 28-29

NGÀY SOẠN:20/10/06
NGÀY DẠY 25/10/06
Tiết 28-29:
CA DAO U THƯƠNG TÌNH NGHĨA
A.Mục tiêu bài học
Giúp học sinh:
1. Cảm nhận được truyền thống tốt đẹp của nhân dân trong tình u lứa đơi và tình u với
q hương,đất nước, con người.
2. Hiểu được những hình ảnh ẩn dụ, những hình thức lặp lại và thể thơ truyền thống trong
ca dao.
B.Phương tiện thực hiện- cách thức tiến hành
-sgk, sgv
-thiết kế bài học
GV tổ chức giờ dạy học theo cách kết hợp các phương pháp đọc sáng tạo, gợi tìm; kết
hợp các hình thức trao đổi thảo luận, trả lời câu hỏi
C. Tiến trình dạy học
I. Ổ n đònh
II. Kiểm tra bài cũ:
- Cho biết tâm trạng của chàng trai khi đưa tiễn người u về nhà chồng?
- Chỉ ra màu sắc dân tộc Thái trong đoạn trích?
III. Bài mới:
Mỗi chúng ta ai chẳng một thời tuổi thơ nằm trong lòng bà, lòng mẹ. Lời ru của bà, của
mẹ đưa tuổi thơ vào giấc ngủ ngon lành. Tuổi thơ say mê với những khúc hát đồng dao "
dung dăng dung dẻ" và " nu na nu nống"... Để thấy được vẻ đẹp trong lời của khúc hát ru,
của những bài đồng dao ấy, chúng ta tìm hiểu những bài ca dao cổ truyền.
Hoạt động gv-hs Nội dung cần đạt
Tìm hiểu chung
- Phần tiểu dẫn sgk rình bày những
nội dung gì?
Đọc -hiểu
- Có thể xếp 6 bài ca dao thành mấy

nhóm? Mỗi nhóm gồm những bài
nào? Hãy đặt tên cho mỗi nhóm
Chủ thể bài 2 là ai? Cơ gái bày tỏ
I. Bài 1,2,3: Lời tỏ tình
B1: Chủ thể của bài ca là chàng trai nơng thơn
khơng tên tuổi. Chàng trai nói với cơ gái trong cuộc:
" Muốn sang anh ngả cành hồng cho sang"
Chàng trai có ý, muốn mời đấy mà vẫn tỏ ra thờ ơ
một chút. Thực lòng anh rất muốn cơ gái sang với
mình nhưng lại ghép cho đối tượng " muốn sang".
Trong tâm trạng của nhiều chàng trai thưở ấy
thường biểu hiện:"làm ngơ thì nói đuổi theo, mình
mà theo nó nó ra điều làm ngơ". Chàng trai làm ngơ
một chút để ra điều làm dun đó thơi.
Hình ảnh cành hồng được lấy làm ẩn dụ để biểu
hiện cho ý định muốn tỏ tình của chàng trai này.
Cành hồng làm sao có thể bắc cầu được. Chỉ có thể
là lòng anh đã kết tinh lại ở cành hồng ấy mà thơi.
B2:Chủ thể bài ca là cơ gái. Cơ gái ước:
điều gì? Em có nhận ra sự phi lí
trong lời ước đó không?
Nó thể hiện điều gì?
- Chủ thể? Chàng trai đã ước điều
gì? Nhận xét?
Tâm trạng của cô gái trong bài là
gì?
Những hình ảnh nào được dùng để
mt tâm trạng ấy?
Tâm trạng-> thái độ cô gái như thế
nào?

Để thể hiện tâm trạng đó bài ca dao
đã dùng những biện pháp nghệ thuật
gì?
Vì sao ca dao thường mượn hình
ảnh cây đa, bến nước, con đò để
diễn tả tình nghĩa của con người?.
Hãy nêu ý nghĩa của biểu tượng này
và tâm sự của con người trong từng
"Ước gì sông rộng một gang
Bắc cầu dãi yếm cho chàng sang chơi"
Phi lí:sông rộng một gang, dải yếm- bắc cầu
-> có lí:khát vọng hạnh phúc cháy bỏng đầy nữ tính
được thể hiện trong lời ước này. Khát vọng về tình
yêu, về hạnh phúc của con người bao giờ cũng
mãnh liệt nhất
B3:chủ thể là chàng trai. Lời ca dao gồm 2 điều
ước:
- Gương để soi, cơi để đựng trầu. Đây là hai thứ rất
gắn bó với người phụ nữ xưa-> muốn được gần gũi,
chăm sóc cô gái. Điều ước chẳng có gì cao xa
nhưng thật sâu sắc , đậm đà tình cảm
* Cả ba bài đều là lời tỏ tình rất tế nhị, sâu sắc rung
động bao tâm trạng con người. Cuộc sống dẫu phải
đối mặt với nhiều khó khăn gian khổ nhưng con
người vẫn giàu tình , giàu nghĩa thật đáng trân trọng
biết bao
II.BÀI 4: Nỗi lòng của cô gái đang yêu.
Tâm trạng của cô gái đang thương nhớ người yêu da
diết. Hai câu cuối bài cô gái tỏ ra ưu phiền cũng vì
thương nhớ. Ba hình ảnh trong bài ca là khăn, đèn,

mắt, được khoác lên linh hồn con người, bày tỏ tâm
trạng con ngừời. Mượn khăn, mượn đèn và sau
cùng là mượn mắt cũng là nói về con người. Chiếc
khăn rơi được nhặt lên như cử chỉ bồn chồn, không
yên của nhân vật trữ tình. Cô gái hỏi liên tiếp:
- Khăn thương nhớ ai?
- Đèn thương nhớ ai?
- Mắt thương nhớ ai?
Hỏi khăn, hỏi đèn, hỏi mắt cũng để hỏi mình. Nước
mắt chảy cũng vì thương nhớ. Cô gái không ngủ
được cũng vì thương nhớ. Ta có thể hình dung vẻ
thẫn thờ, ra ngẩn vào ngơ của cô gái.
NT:Điệp từ, lặp kiểu câu, +âm thanh, nhịp điệu và
tiết tấu đã to dậm nỗi nhớ thương dằng dặc của cô
gái.
Hai câu cuối:" một nỗi"," một bề"-> nhiều vấn
vương trong tâm trạng cô gái. Cô gái lo nghĩ không
yên vì biết chàng trai có thật lòng yêu mình chăng?
Đây là tâm trạng thường thấy của người con gái
đang yêu.
III. BÀI5,6: Tình cũ, người xưa- lỡ hẹn.
Cây đa cổ thụ, bến nước là những vật cố định tượng
trưng cho người ở lại. Con đò và khách bộ hành
bài. Từ đó tìm hiểu quan niệm của
nhân dân về tình nghĩa
tượng trưng cho người ra đi.
Bài5 khẳng định lòng chung thủy, tình nghĩa sắt son
của con người. Dù trong bất cứ hoàn cảnh nào, mưa
hay nắng, thời gian trôi đi, sự việc có đổi khác thì
cây đa cũ vẫn đợi khách bộ hành và khách bộ hành

vẫn hướng về cây đa cũ, bến đò xưa. Cái nghĩa, cái
tình gắn bó bền chặt tạo nên sự bề vững, lòng chung
thủy.
Bài6: Nghịch cảnh: cây đa bến cũ còn đó mà con
đò khác đưa rồi. Còn đâu người bạn tình năm xưa
nữa. Bài ca là sự nuối tiếc tràn ngập bao nhiêu kỉ
niêmj đành đưa về dĩ vãng, xót xa đến ngậm ngùi
Củng cố:
Ca dao yêu thương tình nghĩa bao gồm những bài ca
diễn tả tình cảm giữa bạn bè, tình yêu nam nữ, tình
yêu về quê hương đất nước, tình cảm gia đình..
Yêu thương tình nghĩa là nét đẹp truyền thống của
dân tộc trong quan hệ tình cảm. Qua đó ta thấy được
sự phong phú trong tâm hòn của người lđ. Đồng
thời thấy được tài năng biểu hiện tâm hồn ấy
IV. DẶN DÒ:
Về nhà đọc kĩ phần tri thức đọc hiểu.
Viết bài giới thiệu đôi mắt hoặc con tuyền bến đò hay hình ảnh cây đa trong ca dao
- Chuẩn bị bài viết số 2