Van 10 - Tiet 59

Ngày soạn:15/12/06
Ngày dạy:19/12/06
Tiết 59:
TÌ BÀ HÀNH ( BẠCH CƯ DỊ)
A. Mục tiêu bài học
Giúp học sinh
-Cảm nhận đựợc nỗi lòng nhà thơ trước những bất công xã hội gởi gắm qua tiếng
đàn và số phận của người ca nữ trên bến Tầm Dương.
- Thấy được tài nghệ miêu tả hình tượng âm nhạc và sự kết hợp nhuần nhuyễn các
yếu tố miêu tả, tự sự và trữ tình trong tác phẩm
B. Phương tiện thực hiện- Cách thức tiến hành
- sgk, sgv
- thiết kế bài học.
- GV tổ chức giờ dạy học theo cách thức nêu vấn đề kết hợp với các hình thức trao
đổi thảo luận, trả lời các câu hỏi
C. Tiến trình dạy học
1. Kiểm tra bài cũ:Đọc thuộc bài " Cảm xúc mùa thu ", cho biết tâm trạng của Đỗ
Phủ thể hiện trong bài như thế nào?
2. Giới thiệu : Nguyễn Du đã mượn tiếng đàn ở thành Thăng Long để Bày Tor nỗi
cảm thương trước cuộc đời và số phận bất hạnh của người kĩ nữ. Ta cũng bắt gặp
nỗi lòng ấy của Bạch Cư Dị khi ông giữ chức quan nhỏ ở đất Giang Châu qua "Tì
Bà hành"
3. Tiến trình
Hoat động gv, hs Nội dung cần đạt
Hoạt động 1
Gv hướng dẫn học sinh tìm hiểu
tác giả và tác phẩm
- HS đọc tiểu dẫn
-Em hãy trình bày những nét
chính về cuộc dời và con người
BCD?

- Cho biết hoàn cảnh ra đời của
tác phẩm?
- Thể loại?
- Học sinh đọc.
- Bài thơ có thể chia làm mấy
phần, nội dung chính từng
phần?
Hoạt động 2
Phân nhóm học sing để thảo
luận
I. Giới thiệu chung:
1. Tác giả: Bạch Cư Dị (722-846) tự Lạc
Thiên- người tỉnh Thiểm Tây- TQ
- Thông minh tài giỏi
- Lý tưởng chính trị, hy vọng cải tiến triều
chính
- Sáng tác 3000 bài thơ
2. Tác phẩm
- Hoàn cảnh sáng tác: 815 -> giáng chức xuống
làm Tư Mã.
- Thể thơ: hành, 7 chữ, trước thơ Đường
- Bố cục: 88 câu chia làm 3 đoạn
Đ1: 12 câu đầu: Cuộc gặp gỡ BCD - kĩ nữ
Đ2: 13 - 38: Miêu tả bản đàn
Đ3: 39 -> hết: Ca nữ giải bày về cuộc đời
II. Đọc- hiểu
1. Vị trí tiếng đàn trong mối quan hệ giữa
nhà thơ và người kĩ nữ bến Tầm Dương
- Không quen biết nhau - tiếng đàn -> hai người
- Tiếng đàn có vai trò gì trong

mối quan hệ giữa người kĩ nữ
và nhà thơ?
Hoạt động 3: Hướng dẫn hs tìm
hiểu nghệ thuật miêu tả tiéng
đàn của BCD
-Lần thứ nhất tg đặt tiếng đàn
vào bối cảnh ntn?
- Tác giả đã dùng những
phương pháp nào để miêu tả tài
nghẹ của người ca nữ?
- TG đã miêu tả hiệu quả tác
dụng của tiếng đàn ra sao?
- Tiếng đàn được miêu tả trực
tiếp như thế nào?
-Nhà thơ còn miêu tả phối hợp
những yếu tố gì? Hiệu quả?
-Lần thứ 3 tác giả có miêu tả
trực tiếp tiếng đàn hay không?
dần hiểu biết, thông cảm với nhau và cuối cùng
tâm tư con người đã hoà làm một
2. Nghệ thuật miêu tả tiếng đàn của BCD
a. Lần thứ nhất:
- Tg, kg: Đêm khuya, trên bến sông
Đưa tiễn
- Tác dụng của tiếng đàn: Chủ khuây khoả lại
khách dùng dằng xuôi.
b. Lần thứ 2:
Tác giả đã phối hợp một cách tài tình nhiều
phương pháp
* Miêu tả hiệu quả tác dụng:

“Dẫu chưa nên khúc tình đà thoảng bay”
“Nghe não nuột mấy dây buồn bực -> mới bắt
đầu gãy nhà thơ đã chộp được cái thần bản
nhạc
* Miêu tả trực tiếp tiếng đàn:
Mọi yếu tố của âm nhạc đều được thể hiện cao
độ, trường độ, cường độ và các âm sắc nhiều
thời điểm của quá trình diễn tấu được miêu tả
xuất sắc
• Cao trào (2 đội quân giáp lá cà
• Kết thúc (Phảy một nhát mạnh như tiếng xé
lụa)
• Nốt lặng (thử thời vô thanh thắng hữu ***)
- Miêu tả dung nhan, động tác, thái độ nguời
diễn tấu (bỡ ngỡ, ôm đàn che mặt, nấn ná làm
thinh, mày chau)
- Kết hợp với miêu tả phong cảnh khi miêu tả
tiếng đàn
-> Tả cảnh -> tài nghệ của người kĩ nữ: mọi
người như bị thôi miên vào tiếng đàn: không
biết mình đang ở đâu, tgian nào
c. Nghệ thuật miêu tả tiếng đàn lần thứ 3
- Chỉ chộp lấy cái thần cơ bản “nghe não nuột
khác tay đàn trước” (hơn hẳn 2 lần trước)
- Làm nổi bật hiệu quả mạnh mẽ của tiếng đàn
mọi người đều khóc
Hoạt động 4: Cho hoạc sinh
thảo luận theo tổ
-Vị trí những lời tâm sự của kĩ
nữ với nhà thơ và nhà thơ với kĩ

nữ?
- Em hãy rút ra chủ đề bài thơ?
Hoạt động 5: GV hướng dẫn
học sinh tổng kết
Đánh giá chung về giá trị bài
thơ?
3. Vị trí những lời tâm sự
- Tăng thêm sự giao hoà tình cảm giữa 2 người
- Cùng với tiếng đàn, góp thêm tiếng nói tố cáo
xã hội phong kiến trung đường bất công, ghét
tài, ghét đẹp, vùi dập còn người.
- Góp phần làm cho tiếng đàn lần 3 có 1 bước
nhảy vọt về chất lượng. Vì đã cùng hiểu cảnh
ngộ tương đồng qua lời tâm sự
III. Chủ đề
Tì Bà Hành là nỗi niềm đồng cảm sâu xa của
nhà thơ đồng thời lên án xã hội đã vùi dập
người tài sắc. Tính chất nhân đạo và ý nghĩa
phê phán thể hiện 1 cách sâu sắc và thấm thía
IV. Tổng kết
Tì Bà Hành đạt được thành tựu xuất sắc trong
việc miêu tả một hình tượng âm nhạc hoàn
chỉnh đã đạt đến trình độ mẫu mực trong việc
tả cảnh, tả tình, cũng như trong việc kết hợp bút
pháp tự sự và trữ tình
D. Dặn dò: học thuộc đoạn trích phần đầu
Chuẩn bị trước các bài đọc thêm