Ngữ Văn 9 Tiet 103 thanh phan biet lap nam

GD


Kim tra bi c
Thế nào là thành phần biệt lập của câu?
Có những thành phần biệt lập nào đã học?
Nêu khái niệm các thành phần đó? Đặt câu với một
trong hai thành phần đó?


Tiết 103:

C¸c thµnh phÇn
biÖt lËp
(tiÕp theo)


Tit 103:Các thành phần biệt lập
I.Tìm hiểu bài
1- Thành phần gọi - đáp.
a. Ví dụ:
a.- Này
Này, bác có biết mấy hôm nay súng nó bắn ở
đâu mà nghe rát thế không?
b.Các ông, các bà ở đâu ta lên đấy ạ?
Ông Hai đặt bát nớc xuống chõng hỏi. Một ngời
đàn bà mau miệng trả lời:
- Thưaưông, chúng cháu ở Gia Lâm lên đấy ạ.
Làng-ưKimưLân

Tit 103:Các thành phần biệt lập

Theotừ
em
những
Những
này,
tha từ
Điền các từ ngữ
ợc thêm
ôngngữ
có này
thamđgia
vào
I.Tìm hiểu bài
thích hợp
câu có
diễntrong
đạt nghĩa
1- Thành phần gọi - đáp. sự vào
vào bảng bên
dụng
gì?
củatác
câu
không?
cạnh?
a.- Này, bác có biết mấy hôm
nay súng nó bắn ở đâu màKhôngưưthamưgiaưvàoưsựưdiễnư
Đặc điểm

Từ ngữ là
đạtưsựưviệcưcủaưcâu.Vìưchúngưlà
nghe rát thế không?
thành phần
biệt lập
b.Các ông, các bà ở đâu ưthànhưphầnưnằmưngoàiưnòngưcốtưcâu
ta lên đấy ạ?
(Thànhưphầnưbiệtưlập)
Từ ngữ dùng để gọi
Này
Ông Hai đặt bát nớc xuống
chõng hỏi. Một ngời đàn bà
mau miệng trả lời:
-Thưaưông, chúng cháu ở Gia Lâm
lên đấy ạ.(Làng-ưKimưLân)

Từ ngữ dùng để đáp
Từ ngữ đợc dùng để tạo
lập cuộc thoại
Từ ngữ đợc dùng để
duy trì cuộc thoại

Thưaưông
Này
Thưaưông


Tit103: Các thành phần biệt
lập

I. Tìm hiểu bài

1- Thành phần gọi - đáp.

Từ này dùng để gọi, tạo lập cuộc thoại
Từ thưaưông dùng để đáp, duy trì cuộc
thoại
Không tham gia vào diễn đạt nghĩa sự
việc của câu.


Tit 103: Các thành phần biệt
lập

I.1-Tìm
hiểu
Thành
phầnbài
gọi - đáp.
a. Ví dụ:

Tìm thành phần gọi - đáp trong đoạn trích và cho biết từ nào đ
ợc dùng để gọi, từ nào đợc dùng để đáp. Quan hệ giữa ngời gọi
và ngời đáp là quan hệ gì (trên- dới hay ngang hàng, thân hay
sơ)?

ư-ưNày,ưbảoưbácưấyưcóưtrốnưđiưđâuưthìưtrốn.ưChứưcứưnằmưđấy,chốcư
ưưNày
nữaưhọưvàoưthúcưsưu,ưkhôngưcó,ưhọưlạiưđánhưtróiưthìưkhổ.ưNgườiưcứư
ốmưrềưrềưnhưưthế,ưnếuưlạiưphảiưmộtưtrậnưđòn,ưnuôiưmấyưthángư

choưhoànưhồn.
- ưưVâng
Vâng,ư cháuư cũngư đãư nghĩư nhưư cụ.ư Nhưngư đểư cháoư nguội,ư cháuư
choưnhàưcháuưănưlấyưvàiưhúpưcáiưđã.Nhịnưsuôngưtừưsángưhômư
quaưtớiưgiờưcònưgì . (Tắtưđèn-ưNgôưTấtưTố)


Ti t 103:
lập
I. Tìm hiểu bài
a. Ví dụ:
b.Kết luận

Các thành phần biệt
Gọi các từ ngữ vừa tìm hiểu là
thành phần gọi -đáp. Em hãy
cho biết thành phần gọi -đáp
là gì?

a.Thành
Này, phần
bác cógọi-đáp
biết mấy
đợchôm
dùng
nay
đểsúng
tạo lập
nó bắn
hoặcở

đâu
để duy
mà nghe
trì quan
rát hệ
thếgiao
không?
tiếp.
b.Các ông, các bà ở đâu ta lên đấy ạ?
Chú
: Thànhưphầnưgọi-đápưưcóưtácưdụngưlớnưưtrongư
ÔngýHai
đặt bát nớc xuống chõng hỏi. Một ngời
việcưthểưhiệnưtháiưđộ,ưcáchưứngưxửưgiữaưnhữngưngư
ờiư
đàn bà mau miệng trả lời:
giaoưtiếpưvớiưnhau.Doưđóưưkhiưnóiưnăngưphảiưbiếtưsửư
- Thưaưông, chúng cháu ở Gia Lâm lên đấy ạ.
dụngưthànhưphầnưgọi-ưđápưchoưphùưhợp.
(Làng-ưKimưLân)


Tit 103:Các thành phần biệt lập
I .Tìm hiểu bài
1. Thành phần gọi đáp
2. Thành phần phụ chú
a. Ví dụ:

a. Lúc đi, đứa con gái đầu lòng của anh- và cũng
là đứa con duy nhất của anh

anh, cha đầy một tuổi.
(Chiếcưlượcưngà-NguyễnưQuangưSáng)
b. Lão không hiểu tôi, tôi nghĩ vậy
vậy, và tôi càng
buồn lắm.
(LãoưHạc -NamưCao)
Nếuưlư
ợợcưbỏưcácưtừưngữưinưđậm,ưnghĩaưsựư
Nếuưlư
cưbỏưcácưtừưngữưinưđậm,ưnghĩaưsựư
Nếu
l
ợc
bỏ
các
từ
ngữ
in
đậm,
Nếu
l
ợc
bỏ
các
từ
ngữ
in
đậm,
việcưcủaưcácưcâuưtrênưkhôngưthayưđổi,ưvìư
việcưcủaưcácưcâuưtrênưkhôngưthayưđổi,ưvìư

nghĩa
sự
việc
của
các
câu
nghĩa
sự
việc
của
các
câu
chúngưkhôngưtrựcưtiếpưdiễnưđạtưnghĩaưsựư
chúngưkhôngưtrựcưtiếpưdiễnưđạtưnghĩaưsựư
trên
trêncó
cóthay
thayđổi
đổikhông?
không?vì
vìsao?
sao?
việcưcủaưcâu.(
việcưcủaưcâu.(Thành
Thànhphần
phầnbiệt
biệt lập)
lập)

Ti t 103: Các thành phần biệt
I .Tìm hiểu bài
1.Thành phần gọi đáp
2. Thành phần phụ chú
a. ví dụ:
Các
Các từ
từngữ
ngữ vàưcũngưlàưđứaưconư
vàưcũngưlàưđứaưconư
Cácchủ
từ duyưnhấtưcủaưanh
ngữ
và cũng là chú
đứa
con
duy
nhất của anh
- -Cụm
vị tôiưnghĩưvậy
đđợc
thêm
vào
duyưnhấtưcủaưanh
ợcthích
thêmcho
vàocụm C-V(1)
ợc líthêm
vào
để chú

thích
cho
cụm
từ đứa con gái đầu
để
chú
thích
cho
cụm
từ
nào
vàđlà
do
cho
cụm
C-V(3)
nêuưđiềuưưsuyưnghĩưriêngư
để
chú
thích
cho
cụm
từ
nào
Cụm
chủ
vị
tôiưnghĩưvậy
Cụm chủ vị tôiưnghĩưvậy
lòng của anhgiải

thích
rõ anh chỉ có một
trong
ví
dụ
a?
trong
ví
dụ
a?
củaưnhânưvậtưtôi-ưđiềuưnàyưcóưthểưđúngưhoặcưgầnư
nhằm
chú
thích
cho
điều
gì?
nhằm
chú
thích
cho
điều
gì?
đứa con gái duy nhất

đúngưsoưvớiưsuyưnghĩưcủaưlãoưHạc
a. Lão
Lúc không
đi, đứahiểu
con gái

lòngvậy,
của và
anhcũng
b.
tôi, đầu
tôi nghĩ
tôivà
càng
là đứalắm.
con duy nhất
của-NamưCao)
anh, cha đầy một tuổi.
buồn
(LãoưHạc
(Chiếcưlượcưngà-NguyễnưQuangưSáng)


Ti t 103: Các thành phần biệt
I.Tìm
lập hiểu bài
1.Thành phần gọi đáp
2.Thành phần phụ chú

a. ví dụ:

a. Lúc đi, đứa con gái đầu lòng của anh- và cũng là đứa
con duy nhất của anh, cha đầy một tuổi.
(Chiếcưlượcưngà-NguyễnưQuangưSáng)

b. Lão không hiểu tôi, tôi nghĩ vậy, và tôi càng buồn lắm.

(LãoưHạc -NamưCao)

c. Cô bé nhà bên (có ai ngờ)Bộcưlộưtháiưđộưngạcưnhiênưtrướcư
việcưcôưgáiưthamưgiaưduưkích
Cũng vào du kích
Hôm gặp tôi vẫn cời khúc khíc
Mắt đen tròn (thơng thơng quá đi thôi)
-Giang Nam)

Cảmưxúcưxúcưđộng
(Quêưhương
trướcưnụưcườiưvàưđôiưmắtưđenưcủaưcôưgái


Ti t 103: Các thành phần biệt l
I .Tìm hiểu bài
1.Thành phần gọi đáp
2. Thành phần phụ chú
a. ví dụ:

b. Kết luận
-Thành phần phụ chú đợc dùng:
+ Để bổ sung, giải thích thêm một số chi tiết cho nội
dung chính của câu
+ Để nêu xuất xứ của từ ngữ, thái độ, cử chỉ , hành
động đi kèm theo lời nói
-Cách nhận biết: Thờng đợc đặt giữa hai dấu gạch
ngang, hai dấu phẩy,hai dấu ngoặc đơn,hoặc giữa một
dấu gạch ngang với một dấu phẩy

Ti t 103: Các thành phần biệt l

-Thành phần gọi- đáp đ ợc dùng
để tạo lập hoặc để duy trì quan
hệ giao tiếp.
- Thành phần phụ chú đ ợc dùng
để bổ sung, giải thích thêm một
số chi tiết cho nội dung chính
của
câu.phần tình thái, thành
- Thành
phần cảm thán , thành phần
gọi- đáp và phụ chú đều là
thành phần biệt lập của câu


Ti t 103: Các thành phần biệt l

I .Tìm hiểu bài
II .Luyện tập

Bài tập2: Tìm thành phần gọi -đáp trong câu ca dao sau
và cho biết lời gọi -đáp đó hớng tới ai?

Bầu ơi thơng lấy bí cùng,
Tuy rằng khác giống, nhng chung một giàn
Bầuươiư(gọi)-ưhướngưtớiưnhiềuưngười,ưtấtưcảưcácưthànhư
viênưtrongưcộngưđồngưhãyưbiếtưyêuưthươngư,ưgiúpưđỡư
lẫnưnhau. (Bầu, bí , giàn - ẩn dụ : chỉ những ngời trong

cùng một đất nớc tuy là những con ngời khác nhau dòng
họ nhng cùng dân tộc, cùng truyền thống lịch sử)


Tit103:Các thành phần biệt lập
I .Tìm hiểu bài
II .Luyện tập
Bài tập3,4:

Tìmưthànhưphầnưphụưchúưtrongưcácưđoạnưtríchưsauưvàưchoưbiếtư
chúngưbổưsungưđiềuưgìưvàưnóưliênưquanưđếnưnhữngưtừưngữưnàoưtrư
ớcưđóư?

a.Chúng tôi, mọi ngời - kể cả anh, đều tởng con bé sẽ đứng
yên đó thôi. (Chiếcưlượcưngà -Nguyễn Quang Sáng)

kểưcảưanh-ưthànhưphầnưchúưthíchưgiảiưthíchưthêm cho
cụmưtừ mọiưngườiưtrongưđóưcóưcảưanh, liên quan đến
chủ ngữ (mọiưngười)


Tit103: Các thành phần biệt
Ilập
.Tìm hiểu bài
II .Luyện tập

Bài tập3,4 Tìmưthànhưphầnưphụưchúưtrongưcácưđoạnưtríchưsauưvàưchoư
biếtưchúngưbổưsungưđiềuưgìưvàưnóưliênưquanưđếnưnhữngưtừưngữưnàoưtrướcư
đóư?

b) Giáo dục tức là giải phóng. Nó mở ra cánh cửa dẫn đến
hoà bình, công bằng và công lí. Những ngời nắm giữ chìa
khoá của cánh cửa này các thầy, cô giáo, các bậc cha mẹ,
đặc biệt là những ngời mẹ gánh một trách nhiệm
vô cùng quan trọng, bởi vì cái thế giới mà chúng ta để lại
cho các thế hệ mai sau sẽ tuỳ thuộc vào những trẻ em mà
chúng ta để lại cho thế giới ấy.
(Phê-đê-ri-côưMay-o,ưGiáoưdục-ưchìaưkhoáưcủaưtươngưlai)

các thầy, cô giáo, các bậc cha mẹ, đặc biệt là những ngời mẹ
giải thích thêm cho cụm danh từ những ng ời ...cánh
.
cửa này.


t103: Các thành phone biệt
I .Tìm hiểu
ập
bài
II
tập
Bài.Luyện
tập3,4 Tìm thành
phần phụ chú trong các đoạn trích
sau và cho biết chúng bổ sung điều gì và nó liên quan đến
những từ ngữ nào trớc đó ?

c.Bớc vào thế kỉ mới, muốn - sánh vai cùng các cờng quốc
năm châu- thì chúng ta sẽ phải lấp đầy hành trang bằng
những điểm mạnh, vứt bỏ những điểm yếu.Muốn vậy thì khâu

đầu tiên, có ý nghĩa quyết định là hãy làm cho lớp trẻ- những
ngời chủ thực sự của đất nớc trong thế kỉ tới- nhận ra điều đó,
quen dần với những thói quen tốt đẹp ngay từ những việc nhỏ
nhất

nhữngưngườiưchủưthựcưsựưcủaưđấtưnướcưtrongưthếưkỉưtớiưgiải thích
cho cụm danh từ lớp trẻ


Tit103: Cá c thành phầN biệt
lập

Tạo lập- duy trì cuộc thoại
Hai HS sẽ đối thoại với nhau: HS1 sẽ tạo lập
cuộc thoại với HS 2, HS2 sẽ duy trì cuộc thoại
với HS1


Tit103: Cá c thành phầN biệt
lập
1Thành phần gọi - đáp.
Các thành phần biệt lập

-Thành phần biệt lập đợc
dùng để tạo lập hoặc để
duy trì quan hệ giao tiếp.
2- Thành phần phụ chú
Thành phần Thành phần Thành phần Thành phần
tình thái
Cảm thán

Goi-đáp
Phụ chú
- Bổ sung, giải thích thêm
một số chi tiết cho nội
dung chính của câu.
- TPPC thờng đợc đặt
-Nắm chắc ghi nhớ
giữa hai dấu gạch ngang,
hai dấu phẩy, hai dấu
-Ôn lại các thành phần biệt lập
ngoặc đơn hoặc giữa một
dấu gạch ngang với một -Làm bài tập 5 và làm lại các bài tập
dấu phẩy, sau dấu hai
đã làm vào vở bài tập
chấm

Hng dn hc nh.

-Chuẩn bị bài: Liên kết câu và liên kết
đoạn văn