phuong phap giai mot so bai toan dac biet cua mot so axit cacboxylic

BÀI TẬP LIÊN QUAN ĐẾN TÍNH CHẤT RIÊNG CỦA 1 SỐ AXIT
+ Đối với axit không no thì ngoài tính chất cả axit nó còn có tính chất không no
của gốc hiđrocacbon
+ Đối với axit fomic thì ngoài tính chất axit nó còn có tính chất của nhóm CHO
như pư tráng gương , pư với dung dịch Brom , Cu(OH)2/OH−
HCOOH+2AgNO3+4NH3+H2O → (NH4)2CO3 + 2NH4NO3+2Ag
HCOOH+Br2 → CO2+2HBr
* VÍ DỤ MINH HỌA
Ví dụ 1: Cho 10,9 gam hỗn hợp axit acrylic và axit propionic phản ứng hoàn toàn
với Na thoát ra 1,68 lít khí (đktc) . Nếu cho hỗn hợp trên tham gia phản ứng
cộng H2 hoàn toàn thì khối lượng sản phẩm cuối cùng là
A. 11,1 gam B. 7,4 gam C. 11,2 gam D. 11 gam
Lời giải
2CH2=CHCOOH + 2Na → 2CH2=CHCOOH + H2
2CH3CH2COOH + 2Na → 2CH3CH2COOH + H2
CH2=CH−COOH + H2→ CH3CH2COOH
Đặt số mol axit acrylic và propionic là x,y mol
Theo pt nhận thấy ∑naxit=2nH2
∑maxit=10,9
Ta có
x+y=2.1,68/22,4 và 72x+74y=10,9 => x=0,1 và y=0,05
n H2(pư cộng) = nCH2=CHCOOH =0,1 mol
mchấtsaupư = 10,9 + mH2 = 10,9 + 0,1.2 = 11,1 gam
=> Đáp án A
Ví dụ 2 : Oxi hóa hoàn toàn 1,8 gam HCHO thành axit với hiệu suất H% thu được
hỗn hợp X . Cho X tham gia phản ứng tráng gương thu được 16,2 gam Ag . Giá trị
của H là
A. 60
B. 75
C. 62,5
D. 25

Lời giải
Gọi số mol HCHO bị oxi hóa thành axit là x , số mol HCHO dư là y

Truy cập vào: để học Toán – Lý – Hóa – Sinh – Văn - Anh tốt nhất!

1


2HCHO+O2 → 2HCOOH
x
x
HCHO + AgNO3/NH3→4Ag
y
4y
HCOOH + AgNO3/NH3 →2Ag
x
2x
Theo giả thiết và các pư ta có
x+y=1,8/30=0,06 và 2x+4y=16,2/108=0,15
=> x=0,045 và y=0,025
Hiệu suất phản ứng H = 0,045/0,06 . 100%=75%
Ví dụ 3 : Oxi hóa 1,2g HCH=O thành axit , sau 1 thời gian được hỗn hợp A. Cho
A tác dụng với AgNO3/NH3 dư , t0 thu được 1,08g Ag. Tính hiệu suất phản ứng oxi
hóa HCHO thành axit ?
Lời giải :
nHCHO bđ = 004 mol
xt
 HCOOH
HCH=O + ½ O2 
Mn

2

x



H2 A :

x

HCHO dư : ( 0,04 – x )
HCOOH : x

 nAg = 4.(0,04 – x) + 2.x = 0,1
 x = 0,03 mol
H=

0, 03
.100%  75%
0, 04

Ví dụ 4: Đốt cháy hoàn toàn 54g hh X gồm axit fomic,axit axetic,axit acrylic,axit
oxalic và axit ađipic thu được 39,2 lít CO2(đktc) và m(g) H2O.Mặt khác khi cho
Truy cập vào: để học Toán – Lý – Hóa – Sinh – Văn - Anh tốt nhất!

2


54g hh X phản ứng hoàn toàn với dd NaHCO3 dư thu được 21,28 lít CO2(đktc).
Giá trị của m=?

Lời giải
n CO2 = 39,2/44 = 1,75 => mC = 12 . 1,75 = 21
nCO2 = n nhóm chức = 21.28/22,4 = 0,95
=> m O nhóm chức = 32 . 0,95 = 30,4
=> mH = 54 - 21 - 30,4 = 2,6
=> n H2O = n H2 = 2.6/2 = 1,3
=> m H2O = 18 . 1,3 = 23,4g
Ví dụ 5 : Đốt cháy hoàn toàn 0,1 mol hỗn hợp X gồm hai axit hữu cơ là đồng đẳng
kế tiếp ta thu được 6,6 gam và 2,7 gam nước.
a) Tìm CTPT của hai axit .
b) Khi cho 0,1 hỗn hợp X tác dụng với lượng dư AgNO3/amôniac thì khối
lượng kết tủa thu được?
Lời giải

a)

nCO2 

6, 6
2, 7
 0,15 mol;nH2O 
 0,15 mol  nCO2
44
18

 hai axit này là axit đơn chức no mạch hở (kết quả câu
24).
CT chung của hai axit là CnH2nO2
®èt
C nH 2n O 2  

 nCO 2  nH 2 O

Truy cập vào: để học Toán – Lý – Hóa – Sinh – Văn - Anh tốt nhất!

3


nhçn hîp

Ta có tỉ lệ:

nCO2



1 0,1

 n  1, 5
n 0,15

Vậy CTPT của HCOOH và CH3COOH

b) Gọi a, b lần lượt là số mol của HCOOH và CH3COOH
Ta có: a + b = 0,1 mol

Ta có:

n

a  2b

0,1
 1, 5  a  b 
 0, 05 mol
ab
2

Chỉ có HCOOH tham gia phản ứng tráng gương.
HCOOH

+

AgNO / am«niac

t
Ag2O 
CO2  + H2O +
3

0

2Ag
0,05 mol

0,1 mol
Khối lượng bạc sinh ra là: 0,1  108 = 10,8 gam

BÀI TẬP TỰ LUYỆN
Câu 1 : Cho 3,6 gam axit cacboxylic no , đơn chức X tác dụng hoàn toàn
với 500ml dung dịch gồm KOH 0,12M và NaOH 0,12M . Cô cạn dung dịch thu
được 8,28 gam hỗn hợp rắn khan . CTPT của X là

A. C2H5COOH
B. CH3COOH C. HCOOH
D. C3H7COOH
Câu 2 : Hỗn hợp X gồm axit HCOOH và CH3COOH ( tỉ lệ mol 1:1) . Hỗn
hợp Y gồm hai ancol CH3OH và C2H5OH ( tỉ lệ mol 3:2) . Lấy 11,13 gam hỗn
hợp X tác dụng với 7,52 gam hỗn hợp Y ( có xúc tác H2SO4đặc ) thu được m gam
hỗn hợp este ( hiệu suất các phản ứng đều là 80%) . Giá trị của m là :
A. 11,616
B. 12,197
C. 14,52
D. 15,246

Truy cập vào: để học Toán – Lý – Hóa – Sinh – Văn - Anh tốt nhất!

4


Câu 3 : Cho 0,3 mol axit đơn chức X trộn với 0,25 mol ancol etylic đem thực hiện
phản ứng este hóa thu được 18 gam este . Tách lấy lượng ancol và axit dư cho tác
dụng với Na thấy thoát ra 2,128 lít H2 . Vậy công thức của axit và hiệu suất phản
ứng este hóa là
A. CH3COOH , H% = 68%
B. CH2=CHCOOH, H% = 78%
C. CH2=CHCOOH, H% = 72%
D. CH3COOH, H% = 72%
Câu 4 : Để đốt cháy hết 10ml thể tích hơi một hợp chất hữu cơ A cần
dùng 30ml O2 , sản phẩm thu được chỉ gồm CO2 và H2O có thể tích bằng nhau và
bằng thể tích O2 đã phản ứng . CTPT của A là
A. C2H4O2
B. C3H6O3 C. C3H6O2

D. C4H8O2
Câu 5 : Các sản phẩm thu được khi đốt cháy hoàn toàn 3 gam axit hữu cơ X được
dẫn lần lượt qua bình 1 đựng H2SO4 đặc và bình 2 đựng dung dịch NaOH. Sau thí
nghiệm thấy khối lượng bình 1 tăng 1,8 gam và khối lượng bình tăng 4,4 gam .
CTCT của A là
A. HCOOH
B. C2H5COOH
C. C2H3COOH
D. CH3COOH
Câu 6 : Hỗn hợp X gồm axit đơn chức Y và axit Z hai chức ( Y và Z có cùng số
nguyên tử Cacbon) . Chia X thành 2 phần bằng nhau : Cho phần một tác dụng hết
với Na, sinh ra 4,48 lít H2 (đktc) . Đốt cháy hoàn toàn phần 2 thu
được 26,4 gam CO2 . CTCT và phần trăm về khối lượng của Z trong X là :
A. HOOCCOOH,42,86%
B. HOOCCOOH,60%
C. HOOCCH2COOH,70,87%
D. HOOCCH2COOH,54,88%
Câu 7 : Đốt cháy hoàn toàn 29,6 gam hỗn hợp X gồm CH3COOH, CxHyCOOH
và (COOH)2 thu được 14,4gam H2O và m gam CO2 . Mặt khác 29,6 gam X phản
ứng hoàn toàn với NaHCO3 thu được 11,2 lít CO2 ( đktc) . Giá trị của m là
A. 33 gam
B. 48,4 gam
C. 44 gam
D. 52,8 gam
Câu 8 : Oxi hóa 25,6 gam CH3OH (có xúc tác ) thu được hỗn hợp sản phẩm X .
Chia X thành hai phần bằng nhau . Phần 1 cho tác dụng với AgNO3/NH3 đun nóng
thu được m gam Ag . Phần 2 tác dụng vừa đủ với 100ml dung dịch KOH1M. Hiệu
suất quá trình oxi hóa là 75% . Giá trị của m là
Câu 9 : Hỗn hợp X gồm 0,01 mol HCOONa và a mol muối natri của 2 axit no đơn
chức mạch hở là đồng đẳng liên tiếp . Đốt cháy hỗn hợp X và cho sản phẩm cháy

(CO2,H2O) lần lượt qua bình 1 đựng H2SO4đặc , bình 2 đựng KOH thấy khối lượng

Truy cập vào: để học Toán – Lý – Hóa – Sinh – Văn - Anh tốt nhất!

5


bình 2 tăng hơn bình 1 là 3,51 gam . Phần chất rắn Y còn lại sau khi đốt
là Na2CO3 cân nặng 2,65 gam . Công thức phân tử của 2 muối natri là
A. C2H5COONa và C3H7COONa
B. C3H7COONa và C4H9COONa
C. CH3COONa và C2H5COONa
D. CH3COONa và C3H7COONa
Câu 10 : Oxi hóa 0,125 mol ancol đơn chức A bằng 0,05 mol O2 (xt, to)
được 5,6 gam hỗn hợp X gồm axit cacboxylic, anđehit, ancol dư và nước. A có
công thức phân tử là
A. CH4O
B. C2H6O
C. C3H6O
D. C3H8O
Đáp án :
1B 2A 3C 4B 5D 6A 7C 8D 9A 10A

Truy cập vào: để học Toán – Lý – Hóa – Sinh – Văn - Anh tốt nhất!

6