Giải pháp hoàn thiện công tác kiểm soát chi đối với các dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn Ngân sách Nhà nước trên địa bàn Thành phố Hà Nội

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
------------

ĐẶNG VŨ TUẤN

GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KIỂM SOÁT
CHI ĐỐI VỚI CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ
BẢN
TỪ NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TRÊN
ĐỊA BÀNTHÀNH PHỐ HÀ NỘI


Hà Nội, năm2015


TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
------------

Đặng Vũ Tuấn

GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KIỂM SOÁT CHI
ĐỐI VỚI CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN
TỪ NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TRÊN
ĐỊA BÀNTHÀNH PHỐ HÀ NỘI
Chuyên ngành: Ngân hàng – Tài chính

Người hướng dẫn khoa học: TS. Phạm Long

Hà Nội, năm2015

LỜI CAM ĐOAN

Tác giả xin cam đoan luận văn này là do tự bản thân thực hiện và không
sao chép các công trình nghiên cứu của người khác để làm sản phẩm của riêng
mình. Các thông tin thứ cấp sử dụng trong luận văn có nguồn gốc và được trích
dẫn rõ ràng. Tác giả hoàn toàn chịu trách nhiệm về tính xác thực và nguyên bản
của luận văn.
Tác giả

Đặng Vũ Tuấn


LỜI CẢM ƠN
Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc và chân thành cảm ơn TS. Phạm Long người Thầy đã chỉ bảo, hướng dẫn và giúp đỡ tôi rất tận tình trong suốt thời gian
thực hiện và hoàn thành luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn Trường Đại học Kinh tế quốc dân, Kho bạc Nhà
nước Thành phố Hà Nội đã tạo điều kiện và giúp đỡ tôi thực hiện luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn các đồng nghiệp và bạn bè vì sự ủng hộ và những
ý kiến đóng góp quí báu giúp tôi hoàn thành luận văn.
Cuối cùng tôi xin cảm ơn các thành viên trong đại gia đình đã động viên, ủng
hộ, chia sẻ và là chỗ dựa tinh thần giúp tôi tập trung nghiên cứu và hoàn thành bản
luận án của mình.


MỤC LỤC
DANH MỤC BẢNG, BIỂU ĐỒ........................................................................viii
TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU LUẬN VĂN..........................................i
MỞ ĐẦU..................................................................................................................1
CHƯƠNG 1.............................................................................................................5
1.1. Một số vấn đề cơ bản về quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân

sách Nhà nước..........................................................................................................5
1.1.1. Một số khái niệm cơ bản.................................................................5
1.1.2. Đặc điểmvốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách Nhà nước......7
1.1.3. Sự cần thiết phải quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân
sách Nhà nước:.....................................................................................................7
1.2. Quản lý kiểm soát chi đối với các dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ
nguồn vốn ngân sách Nhà nước...............................................................................8
1.2.1. Bản chất và các nguyên tắc của kiểm soát chi đối với các dự án
đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách Nhà nước................................8
1.2.2. Nội dung kiểm soát chi đối với các dự án đầu tư xây dựng cơ bản
từ nguồn vốn ngân sách Nhà nước qua hệ thống Kho bạc Nhà nước.................9
1.2.3. Vai trò của kiểm soát chi đối với các dự án đầu tư xây dựng cơ
bản từ nguồn vốn ngân sách Nhà nước..............................................................14
1.2.4. Những nhân tố ảnh hưởng để quản lý kiểm soát chi đối với các dự
án đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách Nhà nước.........................15
CHƯƠNG 2...........................................................................................................19
THỰC TRẠNG KIỂM SOÁT CHI ĐỐI VỚI CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY
DỰNG CƠ BẢN TỪ NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TRÊN ĐỊA
BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI..............................................................................19


2.1. Khái quát về tình hình đầu tư xây dựng cơ bản trên địa bàn Thành phố
Hà Nội.....................................................................................................................19
2.2. Thực trạng kiểm soát chi ngân sách Nhà nước đối với các dự án đầu
tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách Nhà nước qua Kho bạc Nhà nước Hà
Nội...........................................................................................................................20
2.2.1. Quy trình kiểm soát chi vốn đầu tư trong nước tại Kho bạc Nhà
nướcHà Nội.........................................................................................................20
2.2.2. Số vốn đầu tư xây dựng cơ bản đã qua kiểm soát thanh
toántạiKho bạc Nhà nước Hà Nội giai đoạn 2012 – 2014.................................27

2.2.3. Số vốn từ chối chi thông qua công tác kiểm soát thanh toán VĐT
xây dựng cơ bản qua KBNN Hà Nộigiai đoạn 2012 - 2014..............................28
2.3. Đánh giá chung về quản lý kiểm soát chi vốn đầu tư xây dựng cơ bản
từ nguồn vốn ngân sách Nhà nước qua Kho bạc Nhà nước Hà Nội.....................30
2.3.1. Kết quả đạt được...........................................................................30
2.3.2. Hạn chế của công tác quản lý kiểm soát chi đối với các dự án đầu
tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách Nhà nước....................................31
CHƯƠNG 3...........................................................................................................40
3.1. Các mục tiêu và định hướng thực hiện nhiệm vụ kiểm soát chi vốn
đầu tư từ nguồn vốn ngân sách Nhà nước..............................................................40
3.1.1. Định hướng hoàn thiện công tác quản lý, kiểm soát chi vốn đầu tư
xây dựng cơ bản từ ngân sách Nhà nước...........................................................40
3.1.2. Mục tiêu.........................................................................................41
3.2. Một số giải pháp hoàn thiện kiểm soát chi vốn đầu tư xây dựng cơ bản
từ ngân sách Nhà nước...........................................................................................42
3.2.1. Nhóm giải pháp hoàn thiện cơ chế quản lý công tác kiểm soát chi
vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách Nhà nước.........................................42


3.2.2. Nhóm giải pháp tăng cường minh bạch trong công tác kiểm soát
chi vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách Nhà nước...................................43
3.2.3. Nhóm giải pháp hoàn thiện bộ máy tổ chức,cải tiến qui trình kiểm
soát chi và tăng cường các chế tài trong công tác kiểm soát chi vốn đầu tư xây
dựng cơ bản từ ngân sách Nhà nước..................................................................46
3.2.4. Nhóm giải pháp hoàn thiện năng lực cán bộ, hiện đại hoá công
nghệ thông tin.....................................................................................................50
3.3. Kiến nghị trong công tác kiểm soát chi đầu tư xây dựng cơ bản từ
nguồn vốn ngân sách Nhà nước.............................................................................52
3.3.1. Đối với Kho bạc Nhà nước...........................................................52
3.3.2. Đối với Chính phủ và các Bộ, ngành liên quan............................55

KẾT LUẬN...........................................................................................................63


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Viết tắt
KSC
NSNN
NSĐP
NSTW
TP
XDCB

Nguyên nghĩa
Kiểm soát chi
Ngân sách Nhà nước
Ngân sách địa phương
Ngân sách trung ương
Thành phố
Xây dựng cơ bản


DANH MỤC BẢNG, BIỂU ĐỒ
BẢNG:
DANH MỤC BẢNG, BIỂU ĐỒ........................................................................viii
TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU LUẬN VĂN..........................................i
MỞ ĐẦU..................................................................................................................1
CHƯƠNG 1.............................................................................................................5
1.1. Một số vấn đề cơ bản về quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân
sách Nhà nước..........................................................................................................5
1.1.1. Một số khái niệm cơ bản.................................................................5

1.1.2. Đặc điểmvốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách Nhà nước......7
1.1.3. Sự cần thiết phải quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân
sách Nhà nước:.....................................................................................................7
1.2. Quản lý kiểm soát chi đối với các dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ
nguồn vốn ngân sách Nhà nước...............................................................................8
1.2.1. Bản chất và các nguyên tắc của kiểm soát chi đối với các dự án
đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách Nhà nước................................8
1.2.1.1. Bản chất..............................................................................................8
1.2.1.2. Các nguyên tắc kiểm soát chi đối với các dự án đầu tư xây dựng cơ
bản từ ngân sách Nhà nước.............................................................................8
1.2.2. Nội dung kiểm soát chi đối với các dự án đầu tư xây dựng cơ bản
từ nguồn vốn ngân sách Nhà nước qua hệ thống Kho bạc Nhà nước.................9
1.2.2.1. Cơ sở pháp lý......................................................................................9
1.2.2.2. Trách nhiệm của Kho bạc Nhà nước trong kiểm soát chi vốn đầu tư
từ nguồn vốn ngân sách Nhà nước................................................................12
1.2.2.3. Nội dung của công tác kiểm soát chi đầu tư xây dựng cơ bản từ
nguồn vốn ngân sách Nhà nước....................................................................13


1.2.3. Vai trò của kiểm soát chi đối với các dự án đầu tư xây dựng cơ
bản từ nguồn vốn ngân sách Nhà nước..............................................................14
1.2.4. Những nhân tố ảnh hưởng để quản lý kiểm soát chi đối với các dự
án đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách Nhà nước.........................15
1.2.4.1. Nhóm nhân tố bên trong...................................................................15
1.2.4.2. Nhóm nhân tố bên ngoài..................................................................17
CHƯƠNG 2...........................................................................................................19
THỰC TRẠNG KIỂM SOÁT CHI ĐỐI VỚI CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY
DỰNG CƠ BẢN TỪ NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TRÊN ĐỊA
BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI..............................................................................19
2.1. Khái quát về tình hình đầu tư xây dựng cơ bản trên địa bàn Thành phố

Hà Nội.....................................................................................................................19
2.2. Thực trạng kiểm soát chi ngân sách Nhà nước đối với các dự án đầu
tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách Nhà nước qua Kho bạc Nhà nước Hà
Nội...........................................................................................................................20
2.2.1. Quy trình kiểm soát chi vốn đầu tư trong nước tại Kho bạc Nhà
nướcHà Nội.........................................................................................................20
2.2.2.1. Nội dung kiểm soát chi:...................................................................21
2.2.2.2 Phương thức thanh toán....................................................................23
2.2.2. Số vốn đầu tư xây dựng cơ bản đã qua kiểm soát thanh
toántạiKho bạc Nhà nước Hà Nội giai đoạn 2012 – 2014.................................27
2.2.3. Số vốn từ chối chi thông qua công tác kiểm soát thanh toán VĐT
xây dựng cơ bản qua KBNN Hà Nộigiai đoạn 2012 - 2014..............................28
2.3. Đánh giá chung về quản lý kiểm soát chi vốn đầu tư xây dựng cơ bản
từ nguồn vốn ngân sách Nhà nước qua Kho bạc Nhà nước Hà Nội.....................30
2.3.1. Kết quả đạt được...........................................................................30


2.3.2. Hạn chế của công tác quản lý kiểm soát chi đối với các dự án đầu
tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách Nhà nước....................................31
2.3.2.1. Hạn chế và nguyên nhân thuộc về mặt cơ chế quản lý...................31
2.3.2.2. Hạn chế và nguyên nhân trong việc bố trí kế hoạch vốn................35
2.3.2.3.Hạn chế và nguyên nhân trong việc chấp hành các quy định của các
Chủ đầu tư, các Ban quản lý dự án...............................................................35
2.3.2.4. Hạn chế và nguyên nhân về quy trình kiểm soát chi đầu tư xây
dựng cơ bản...................................................................................................36
2.3.2.5.Hạn chế và nguyên nhân trong công tác kiểm soát cam kết chi đầu
tư xây dựng cơ bản........................................................................................37
2.3.2.6.Hạn chế và nguyên nhân về trình độ cán bộ làm công tác kiểm soát
.......................................................................................................................39
CHƯƠNG 3...........................................................................................................40

3.1. Các mục tiêu và định hướng thực hiện nhiệm vụ kiểm soát chi vốn
đầu tư từ nguồn vốn ngân sách Nhà nước..............................................................40
3.1.1. Định hướng hoàn thiện công tác quản lý, kiểm soát chi vốn đầu tư
xây dựng cơ bản từ ngân sách Nhà nước...........................................................40
3.1.2. Mục tiêu.........................................................................................41
3.2. Một số giải pháp hoàn thiện kiểm soát chi vốn đầu tư xây dựng cơ bản
từ ngân sách Nhà nước...........................................................................................42
3.2.1. Nhóm giải pháp hoàn thiện cơ chế quản lý công tác kiểm soát chi
vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách Nhà nước.........................................42
3.2.2. Nhóm giải pháp tăng cường minh bạch trong công tác kiểm soát
chi vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách Nhà nước...................................43
3.2.3. Nhóm giải pháp hoàn thiện bộ máy tổ chức,cải tiến qui trình kiểm
soát chi và tăng cường các chế tài trong công tác kiểm soát chi vốn đầu tư xây
dựng cơ bản từ ngân sách Nhà nước..................................................................46


3.2.4. Nhóm giải pháp hoàn thiện năng lực cán bộ, hiện đại hoá công
nghệ thông tin.....................................................................................................50
3.3. Kiến nghị trong công tác kiểm soát chi đầu tư xây dựng cơ bản từ
nguồn vốn ngân sách Nhà nước.............................................................................52
3.3.1. Đối với Kho bạc Nhà nước...........................................................52
3.3.2. Đối với Chính phủ và các Bộ, ngành liên quan............................55
3.3.2.1. Nâng cao chất lượng điều hành ngân sách Nhà nước.....................55
3.3.3.2. Nâng cao chất lượng công tác lập, phân bổ và giao dự toán chi
Ngân sách nhà nước......................................................................................57
3.3.3.3. Hoàn thiện hệ thống chế độ, tiêu chuẩn, định mức chi NSNN.......59
3.3.3.4. Tăng cường và phân định rõ trách nhiệm, quyền hạn của các cơ
quan, đơn vị có liên quan trong việc quản lý điều hành vốn ĐTXDCB......60
3.3.3.5. Tăng cường vai trò và quyền hạn của các cơ quan thanh tra, kiểm
toán nhà nước để kịp thời phát hiện và xử lý nghiêm khi vi phạm..............60

3.3.3.6. Hiện đại hoá công nghệ thanh toán của nền kinh tế........................61
KẾT LUẬN...........................................................................................................63


TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
----------

ĐẶNG VŨ TUẤN

GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KIỂM SOÁT CHI
ĐỐI VỚI CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN TỪ
NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TRÊN ĐỊA BÀN
THÀNH PHỐ HÀ NỘI

Chuyên ngành: TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG

Hà Nội - 2015


i

TÓM TẮT KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU LUẬN VĂN
Trong những năm qua do nhận thức đuợc vai trò quan trọng của đầu tư phát
triển, Nhà nước đã có nhiều chính sách và giải pháp khơi dậy nguồn nội lực và
tranh thủ thu hút các nguồn lực từ bên ngoài để huy động vốn cho đầu tư phát triển.
Bằng việc cung cấp những dịch vụ công cộng như hạ tầng kinh tế xã hội, an ninh
quốc phòng .... mà các thành phần kinh tế khác không muốn, không thể hoặc không
được đầu tư, đầu tư xây dựng cơ bản (XDCB) từ nguồn vốn ngân sách Nhà nước
(NSNN) là công cụ kinh tế quan trọng để Nhà nước trực tiếp tác động đến các quá
trình phát triển kinh tế xã hội, điều tiết vĩ mô, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, giữ

vững vai trò chủ đạo của kinh tế nhà nước.
Xuất phát từ những vấn đề trên, tác giả đã chọn đề tài: “Giải pháp hoàn
thiện công tác kiểm soát chi đối với các dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn
vốn Ngân sách Nhà nước trên địa bàn Thành phố Hà Nội” để làm luận văn tốt
nghiệp của mình. Với các mục tiêu của luận văn như hệ thống hóa và làm rõ thêm
các vấn đề về đầu tư XDCB từ NSNN đối với tăng trưởng kinh tế, nội dung vai trò
của cơ chế kiểm soát chi vốn đầu tư XDCB từ NSNN; phân tích, đánh giá thực
trạng công tác kiểm soát chi vốn đầu tư XDCB nói chung và cụ thể tại KBNN Hà
Nội trong giai đoạn 2012-2014; đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm hoàn thiện công
tác kiểm soát chi đối với các dự án đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN trên địa bàn
TP Hà Nội để có thể sử dụng hiệu quả nguồn vốn này trong giai đoạn tới.
Luận văn ngoài phần mở đầu và kết luận được chia thành 3 chương như sau:


ii

CHƯƠNG 1
NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ KIỂM SOÁT CHI ĐỐI VỚI
CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN TỪ NGUỒN
VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI VIỆT NAM
Trong chương này, Tác giả đã đi sâu vào nghiên cứu một số những khái
niệm cơ bản như đầu tư xây dựng cơ bản, kiểm soát chi đầu tư xây dựng cơ bản từ
nguồn vốn ngân sách Nhà nuớc, cam kết chi đầu tư. Từ đó rút ra được sự cần thiết
phải quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ NSNN. Nó góp phần khắc phục tình
trạng thất thoát lãng phí vốn, nâng cao chất lượng các công trình, nâng cao chất
lượng và nhịp độ công nghiệp hóa hiện đại hóa; Thúc đẩy phát triển kinh tế thị
trường, nâng cao năng lực cạnh tranh, chủ động hội nhập kinh tế quốc tế, và thúc
đẩy tăng trưởng và phát triển kinh tế - xã hội ở nước ta hiện nay.
Các nguyên tắc kiểm soát chi đối với các dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ
NSNN bao gồm: KBNN chỉ thực hiện thanh toán vốn ĐTXDCB dựa trên cơ sở hồ

sơ đề nghị thanh toán của chủ đầu tư; KBNN thực hiện kiểm soát thanh toán theo
nguyên tắc “thanh toán trước, kiểm soát sau” cho từng lần thanh toán và “kiểm
soát trước, thanh toán sau” đối với lần thanh toán cuối cùng của hợp đồng; Kế
hoạch vốn năm của dự án chỉ thanh toán cho khối lượng hoàn thành được nghiệm
thu đến ngày 31 tháng 12 năm kế hoạch; thời hạn thanh toán khối lượng hoàn
thành đến hết ngày 31 tháng 01 năm sau; Số vốn thanh toán cho từng công việc,
hạng mục công trình, công trình không được vượt dự toán được duyệt hoặc giá gói
thầu; tổng số vốn thanh toán lũy kế cho dự án không được vượt tổng mức đầu tư
đã được phê duyệt.
Nội dung kiểm soát chi đối với các dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn
vốn NSNN qua hệ thống Kho bạc Nhà nước bao gồm: (1) Kiểm soát tài liệu cơ sở;
(2) Kiếm soát thanh toán khi tạm ứng và thu hồi vốn tạm ứng; (3) Kiểm soát Quyết
toán dự án.


iii

Vai trò của kiểm soát chi đối với các dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn
vốn NSNN: (1) Thông qua kiểm soát chi sẽ đảm bảo nguồn vốn NSNN cho đầu tư
XDCB được sử dụng đúng mục đích và có hiệu quả; (2) Kiểm soát chi góp phần
thúc đẩy tiến độ thực hiện dự án đầu tư, hạn chế các chi phí không cần thiết của chủ
đầu tư; (3) Kiểm soát chi đầu tư XDCB góp phần thúc đẩy thực hiện chế độ hạch
toán kế toán XDCB chính xác, minh bạch, rõ ràng, góp phần lành mạnh hoá tài
chính của đơn vị, tránh hiện tượng “lãi giả, lỗ thật” từ đó làm lành mạnh nền tài
chính quốc gia.
Như vậy, Chương 1 đã đề cập đến những vấn đề lý luận cơ bản về chi
NSNN, chi đầu tư xây dựng cơ bản và quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản, kiểm
soát chi đối với các dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn NSNN. Những vấn
đề này là cơ sở lý luận để đánh giá thực trạng tình hình kiểm soát thanh toán vốn
đầu tư xây dựng cơ bản ở chương 2, để từ đó rút ra những ưu điểm, tồn tại để làm

căn cứ đề ra các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác kiểm soát thanh toán vốn đầu
tư xây dựng cơ bản ở chương 3.


iv

CHƯƠNG 2
THỰC TRẠNG TÌNH HÌNH KIỂM SOÁT CHI ĐỐI VỚI
CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN TỪ NGUỒN
VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TRÊN ĐỊA BÀN
THÀNH PHỐ HÀ NỘI
Trong chương 2, tác giả đã nghiên cứu thực trạng kiểm soát chi NSNN đối
với các dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn NSNN qua Kho bạc Nhà nước
Hà Nội. Quy trình kiểm soát chi vốn đầu tư trong nước tại Kho bạc Nhà nước Hà
Nội dung bao gồm các bước sau: (1) Kiểm soát tính đầy đủ, hợp pháp, hợp lệ hồ
sơ, chứng từ; (2) Kiểm soát thanh toán theo quy định của hợp đồng; (3) Kiểm soát
theo các quy định của Pháp luật về đấu thầu; (4) Kiểm soát tính hợp pháp của người
quyết định chi; (5) Kiểm soát cam kết chi.
Thanh toán vốn đầu tư xây dựng cơ bản được thực hiện dưới hai hình thức
cơ bản sau: (1) Thanh toán vốn đầu tư theo hình thức tạm ứng; (2) Thanh toán vốn
đầu tư theo hình thức thanh toán khối lượng hoàn thành. Với mỗi hình thức thanh
toán thì KBNN Hà Nội đều tuân thủ theo đúng các quy định của Nhà nước và quy
trình kiểm soát thanh toán vốn đầu tư và vốn sự nghiệp có tính chất đầu tư trong
nước qua hệ thống KBNN số 282/QĐ-KBNN ngày 20/04/2012 của Kho bạc Nhà
nước.
Ngoài ra, tại chuơng này tác giả có đi sâu vào phân tích những tác động của
công tác kiểm soát Cam kết chi của KBNN Hà Nội theo huớng dẫn của Bộ Tài
chính tại Thông tư số 113/2008/TT-BTC ngày 27/11/2008 về Hướng dẫn quản lý và
kiểm soát cam kết chi NSNN qua Kho bạc Nhà nước.
Cuối cùng, tác giả phân tích số liệu vốn đầu tư xây dựng cơ bản đã qua kiểm

soát tại KBNN Hà Nội trong giai đoạn năm 2012 - 2014. Từ đó đưa ra được những
nhận xét đánh giá chi tiết về mặt đạt được và hạn chế của công tác quản lý kiểm


v

soát chi vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn NSNN qua KBNN Hà Nội. Công
tác kiểm soát thanh toán vốn đầu tư XDCB tại KBNN Hà Nộikhông ngừng được cải
tiến và hoàn thiện, hồ sơ thanh toán cũng dần được đơn giản hóa nhưng vẫn đảm
bảo kiểm soát chặt chẽ, trình độ của cán bộ cũng dần được nâng cao. Bên cạnh đó
các mặt hạn chế về cơ chế quản lý, công tác bố trí kế hoạch vốn, việc không
chấphành các quy định của Chủ đầu tư, Ban Quản lý dự án, hạn chế về quy trình
kiểm soát chi đầu tư, buông lỏng quản lý tạm ứng, thu hồi tạm ứng và chi phí Ban
QLDA... đã được tác giả đi sâu vào phân tích làm rõ nguyên nhân.


vi

CHƯƠNG 3
GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG HOẠT ĐỘNG
KIỂM SOÁT CHI ĐỐI VỚI CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY
DỰNG CƠ BẢN TỪ NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HÀ NỘI
Dựa trên tình hình thực trạng thanh toán vốn đầu tư, các hạn chế tồn tại của
công tác thanh toán vốn đầu tư XDCB từ NSNN qua KBNN như đã phân tích ở
chương 2, trên cơ sở đó đề ra các mục tiêu, yêu cầu của việc tăng cường công tác kiểm
soát chi ĐTXDCB từ NSNN qua KBNN, chương 3 đã đưa ra một số giải pháp nhằm
tăng cường công tác kiểm soát chi ĐTXDCB từ NSNN qua KBNN trong thời gian tới,
khắc phục tình trạng thất thoát vốn ĐTXDCB đang ngày một tràn lan như hiện nay.
Các mục tiêu được KBNN Hà Nội đưa ra đó là: (1) Kiểm soát chặt chẽ mọi

khoản chi, đảm bảo các khoản chi đúng đối tượng, đúng nội dung của dự án được
phê duyệt góp phần chống thất thoát, lãng phí trong công tác quản lí, thanh toán vốn
đầu tư XDCB, nâng cao hiệu quả vốn đầu tư. (2) Thanh toán vốn đầu tư đầy đủ kịp
thời cho các dự án, giải ngân đúng kế hoạch; (3) Qua công tác kiểm soát chi, KBNN
tham mưu với các Bộ, ngành trong việc hoạch định chính sách quản lí, đầu tư, thu
hút các nguồn vốn cho đầu tư phát triển.
Dựa trên mục tiêu đặt ra, tác giả đưa ra các nhóm giải pháp hoàn thiện công
tác kiểm soát chi như sau:
- Nhóm giải pháp phân định quyền hạn và trách nhiệm của từng cơ quan
trong từng giai đoạn của quá trình thực hiện đầu tư xây dựng cơ bản: (1) Thẩm định
và phê duyệt dự án đầu tư gắn với cơ sở khoa học và phù hợp với thực tiễn; (2)
Nâng cao và gắn trách nhiệm của người phê duyệt dự án; (3) Nâng cao trách nhiệm
trong thẩm định dự án đầu tư; (4) Công khai hóa danh sách dự án đầu tư trong
tương lai; (5) Công tác thẩm định và phê duyệt dự án phải nằm trong quy hoạch
được duyệt; (6) Xây dựng quy trình hợp lý và gắn trách nhiệm cá nhân.


vii

- Nhóm giải pháp tăng cường minh bạch trong công tác kiểm soát chi vốn
đầu tư xây dựng cơ bản từ NSNN: (1) Sử dụng Nhật ký theo dõi dự án; (2) Xây
dựng mối liên hệ chặt chẽ với các Chủ đầu tư; (3) Chuyên nghiệp hoá công tác
thanh tra kiểm tra nhằm phát hiện kịp thời những sai phạm trong kiểm soát chi.
- Nhóm giải pháp hoàn thiện bộ máy tổ chức và tăng cường các chế tài trong
công tác kiểm soát chi vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ NSNN: (1) Hoàn thiện bộ
máy tổ chức thanh toán; (2) Quy định rõ thời gian nhận và trả kết quả kiểm soát chi;
(3) Xây dựng chế tài nghiêm khắc hơn để xử phạt các tổ chức, cá nhân vi phạm thời
hạn quyết toán;
- Nhóm giải pháp để triển khai thực hiện kiểm soát cam kết chi đầu tư xây
dựng cơ bản: (1) Hoàn thiện quy trình cập nhật và khai thác dữ liệu thông tin nhà

cung cấp; (2) Hoàn thiện cơ chế thực hiện cam kết chi; (3) Nâng cao vai trò của cam
kết chi.
- Nhóm giải pháp hoàn thiện năng lực cán bộ, hiện đại hoá công nghệ thông
tin và cải tiến qui trình kiểm soát chi đầu tư xây dựng cơ bản: (1) Nâng cao chất
lượng công tác đào tạo, củng cố năng lực chuyên môn của đội ngũ cán bộ làm công
tác kiểm soát chi vốn đầu tư; (2) Hiện đại hoá công nghệ thông tin KBNN; (3) Cải
tiến qui trình kiểm soát chi đầu tư xây dựng cơ bản.
Các kiến nghị với cơ quan Nhà nước cấp trên được đưa ra:
- Đối với Kho bạc Nhà nước: (1) Cải tiến quy trình kiểm soát thanh toán vốn
đầu tư cho phù hợp; (2) Tăng cường số lượng, chất lượng đội ngũ cán bộ kiểm soát
chi trong đơn vị; (3) Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin phục vụ tốt cho
công tác kiểm soát chi ngân sách; (4) Xây dựng hướng dẫn cụ thể về công tác kiểm
tra dự án; (5) Quy định hoàn thiện bổ sung hồ sơ kiểm soát chi ĐTXDCB
- Đối với Chính phủ, Bộ Tài chính và các Bộ, ngành liên quan: Hoàn thiện
cơ chế chính sách và pháp luật điều chỉnh công tác quản lý Ngân sách Nhà nuớc nói
chung và công tác kiểm soát chi đầu tư từ nguồn vốn ngân sách Nhà nuớc nói riêng.


TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN
------------

Đặng Vũ Tuấn

GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KIỂM SOÁT CHI
ĐỐI VỚI CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN TỪ
NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TRÊN ĐỊA
BÀNTHÀNH PHỐ HÀ NỘI
Chuyên ngành: Ngân hàng – Tài chính

Người hướng dẫn khoa học: TS. Phạm Long

Hà Nội, năm2015


1

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Đầu tư phát triển là một trong những yếu tố quyết định tăng trưởng kinh tế
và giải quyết nhiều vấn đề xã hội vì trong hoạt động này trực tiếp làm tăng tài sản
cố định, tài sản lưu động, tài sản trí tuệ và nguồn nhân lực, đồng thời góp phần quan
trọng vào việc thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia nhằm nâng cao mức
sống dân cư và mặt bằng dân trí, bảo vệ môi trường sinh thái và đưa các chương
trình phát triển kinh tế xã hội khác vào cuộc sống . Trong những năm qua thực hiện
chủ trương đưa nền kinh tế nước ta thành nền kinh tế thị trường theo hướng mở cửa,
hội nhập kinh tế quốc tế, Nhà nước đã không ngừng tăng cường đầu tư cho cơ sở hạ
tầng và coi đó là điểm mấu chốt để thu hút vốn đầu tư.
Do nhận thức được vai trò quan trọng của đầu tư phát triển như vậy nên trong
những năm qua Nhà nước đã có nhiều chính sách và giải pháp khơi dậy nguồn nội
lực và tranh thủ thu hút các nguồn lực từ bên ngoài để huy động vốn cho đầu tư phát
triển. Bằng việc cung cấp những dịch vụ công cộng như hạ tầng kinh tế xã hội, an
ninh quốc phòng .... mà các thành phần kinh tế khác không muốn, không thể hoặc
không được đầu tư, đầu tư xây dựng cơ bản (XDCB) từ nguồn vốn ngân sách Nhà
nước (NSNN) là công cụ kinh tế quan trọng để Nhà nước trực tiếp tác động đến các
quá trình phát triển kinh tế xã hội, điều tiết vĩ mô, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, giữ
vững vai trò chủ đạo của kinh tế Nhà nước. Hàng năm, NSNN đã dành ra một số
lượng vốn khá lớn và không ngừng tăng theo mỗi năm để chi cho đầu tư XDCB
nhằm chủ động điều chỉnh cơ cấu kinh tế ngành, vùng lãnh thổ, tạo điều kiện cho các
thành phần kinh tế cùng như toàn nền kinh tế phát triển. Vốn đầu tư XDCB từ NSNN
được coi như tiền đề để thu hút các nguồn lực trong cũng như ngoài nước vào đầu tư

phát triển, đóng vai trò mở đường cho phát triển nguồn nhân lực, phát triển khoa học
công nghệ, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho nhân dân.
Trong lĩnh vực đầu tư XDCB, xuất phát từ cơ sở lý thuyết, đặc điểm ngành
xây dựng và sản phẩm xây dựng đòi hỏi phải có cơ chế quản lý đầu tư chặt chẽ. Vì


2

vậy, đi đôi với việc tăng vốn đầu tư XDCB từ NSNN, cơ chế quản lý đầu tư xây
dựng ở nước ta cũng đã tích cực thay đổi và không ngừng hoàn thiện. Sự ra đời của
một loạt văn bản pháp luật, chính sách mới trong lĩnh vực đầu tư công, có thể kể
đến như: Luật Đầu thầu số 43/2013/QH13 ngày 26/11/2013, Luật Xây dựng số
50/2014/QH13 ngày 18/06/2014 kèm theo đó là các Nghị định, Thông tư hướng dẫn
đã cơ bản đáp ứng được yêu cầu đổi mới, từng bước phù hợp với quốc tế trong quá
trình hội nhập.Cơ sở pháp lý vững chắc, phù hợp với yêu cầu quản lý sẽ tạo tiền
đềcho lĩnh vực đầu tư XDCB ở nước ta phát triển, phát huy tối đã hiệu quả của các
dự án đầu tư xây dựng, nâng cao năng lực của tất cả các ngành sản xuất dịch vụ và
kết cấu hạ tầng kinh tế, nâng cao chất lượng hạ tầng xã hội.
Tuy nhiên, quá trình thực hiện đầu tư xây dựng ở nhiều nơi còn xảy ra tình
trạng thất thoát lãng phí vốn đầu tư dẫn đến kết quả đạt được chưa tương xứng với
lượng vốn ngân sách bỏ ra. Một phần nguyên nhân do đầu tư XDCB là một lĩnh vực
phức tạp, chịu sự điều chỉnh của nhiều văn bản quy phạm pháp luật, sản phẩm
XDCB mang tính chất đơn chiếc, loại hình công trình có đặc điểm khác nhau và
phải trải qua rất nhiều khâu.
Ngoài ra còn nhiều nguyên nhân chủ quan khác dẫn đến tình trạng trên như:
năng lực dự toán, thiết kế, thực hiện, quản lý khai thác của cơ quan quản lý còn yếu
kém, hoạt động giám sát còn bất cập, công tác kiểm toán các dự án còn chưa thực
sự chính xác .... và một trong số đó là cơ chế kiểm soát chi đối với các dự án đầu tư
XDCB từ nguồn vốn NSNN tuy đã được bổ sung, sửa đổi nhiều lần nhưng vẫn chưa
đáp ứng được yêu cầu quản lý. Việc quản lý cấp phát, thanh toán vốn còn nhiều

vướng mắc dẫn đến nhiều hiện tượng tiêu cực, gây lãng phí, thất thoát vốn NSNN.
Vấn đề đặt ra là làm sao sử dụng một cách tiết kiệm và hiệu quả mọi nguồn vốn đầu
tư, góp phần nâng cao tiềm lực, khả năng và sức cạnh tranh của nền kinh tế. Trong
đó tăng cường kiểm soát chi vốn đầu tư có ý nghĩa quan trọng góp phần nâng cao
hiệu quả sử dụng đồng vốn đầu tư.
Thời gian qua với vai trò là cơ quan kiểm soát thanh toán vốn đầu tư
XDCB,hệ thống Kho bạc Nhà nước (KBNN) đã thực hiện tốt vai trò của mình, tiết
kiệm cho NSNN hàng tỷ đồng từ việc phát hiện và loại bỏ những khoản chi không


3

đúng chế độ. Tuy nhiên, công tác kiểm soát chi vốn đầu tư của hệ thống KBNN vẫn
còn một số bất cập. Vấn đề này cần được quan tâm giải quyết để thực sự phát huy
hiệu quả của vốn đầu tư.
Xuất phát từ những vấn đề trên, tác giả đã chọn đề tài: “Giải pháp hoàn
thiện công tác kiểm soát chi đối với các dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn
vốn Ngân sách Nhà nước trên địa bàn Thành phố Hà Nội” để làm luận văn tốt
nghiệp của mình.
2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài
- Hệ thống hóa và làm rõ thêm các vấn đề về đầu tư XDCB từ NSNN đối với
tăng trưởng kinh tế, nội dung vai trò của cơ chế thanh toán vốn đầu tư XDCB từ NSNN.
- Phân tích, đánh giá thực trạng công tác kiểm soát chi đối với các dự án đầu
tư XDCB từ nguồn vốn NSNN tại KBNN Hà Nội. Nêu những kết quả đạt được,
những tồn tại và nguyên nhân của nó.
- Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm hoàn thiện công tác kiểm soát chi đối
với các dự án đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN qua KBNN Hà Nộiđể có thể sử
dụng hiệu quả nguồn vốn này trong giai đoạn tới.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài
- Đối tượng nghiên cứu: Kiểm soát chi đối với các dự án đầu tư xây dựng cơ

bản từ nguồn vốn NSNN qua KBNN Hà Nội.
- Phạm vi nghiên cứu của luận văn chủ yếu là công tác kiểm soát chi đối với
các dự án đầu tư XDCB từ nguồn vốn NSNN qua KBNN Hà Nội; trừ phần kiểm
soát chi đầu tư XDCB đối với nguồn vốn nước ngoài.
- Thời gian nghiên cứu được tập trung trong giai đoạn 2012 – 2014.
4. Phương pháp nghiên cứu của đề tài
Luận văn xem xét một cách toàn diện về vốn đầu tư XDCB và cơ chế kiểm
soát thanh toán vốn đầu tư dựa trên các lý thuyết liên quan đến vai trò của vốn đầu
tư XDCB và các quy định về kiểm soát thanh toán vốn đầu tư XDCB như lý thuyết
về đầu tư và tăng trưởng, các văn bản pháp quy liên quan tới việc kiểm soát thanh
toán vốn đầu tư XDCB. Các phương pháp nghiên cứu được áp dụng để đáp ứng các
mục tiêu bao gồm: