Giáo dục bảo vệ môi trường

tÝch hîp gi¸o dôc
tÝch hîp gi¸o dôc
b¶o vÖ m«i tr­êng trong
b¶o vÖ m«i tr­êng trong
m«n Tù nhiªn vµ X· héi
m«n Tù nhiªn vµ X· héi

Phần I
Một số kiến thức cơ
bản về Môi trường và
giáo dục bảo vệ môi
trường

Hoạt động 1
Căn cứ vào kinh nghiệm, kiến thức về môi trường
và các thông tin về môi trường trên các phương tiện
thông tin mà bạn biết, hãy thảo luận câu hỏi sau:
1- Môi trường là gì?
2- Thế nào là môi trường sống?
3- Quan niệm của bạn về môi trường tự nhiên và
môi trường xã hội?

Hoạt động 2
Học viên độc lập suy nghĩ sau đó trao đổi trong
nhóm về vấn đề sau:
1. Môi trường có những chức năng cơ bản nào?
2. Mô tả chức năng của môi trường qua một sơ

đồ.

Ho¹t ®éng 3
Th¶o luËn trong nhãm c¸c c©u hái sau:
1.ThÕ nµo lµ « nhiÔm m«i tr­êng ?
2.M« t¶ kh¸i qu¸t vµ cho vÝ dô vÒ t×nh tr¹ng m«i
tr­êng cña thÕ giíi vµ cña ViÖt Nam. Nguyªn nh©n
cña t×nh tr¹ng ®ã?

Hoạt động 4
Bằng sự hiểu biết và qua các phương tiện thông tin, bạn
hãy suy nghĩ và trao đổi trong nhóm về các vấn đề sau:

Thế nào là giáo dục bảo vệ môi trường?

Sự cần thiết phải giáo dục bảo vệ môi trường?

Hoạt động 5
Dựa trên những kiến thức cơ bản về môi trường và
GDBVMT mà bạn đã biết, dựa trên những kinh
nghiệm dạy học về BVMT qua môn học ở tiểu học,
hãy thực hiện các nhiệm vụ sau:
1. Xác định mục tiêu GDBVMT trong trường tiểu học.
2. Nêu tầm quan trọng của việc GDBVMT trong trư
ờng tiểu học.

Kh¸i niÖm vÒ m«i tr­êng

Hoạt động 1
Căn cứ vào kinh nghiệm, kiến thức về môi trường

và các thông tin về môi trường trên các phương tiện
thông tin mà bạn biết, hãy thảo luận câu hỏi sau:
1- Môi trường là gì?
2- Thế nào là môi trường sống?
3- Quan niệm của bạn về môi trường tự nhiên và
môi trường xã hội?

Thế nào là môi trường?
Môi trường bao gồm các yếu tố tự nhiên và yếu tố
vật chất nhân tạo có quan hệ mật thiết với nhau,
bao quanh con người, có ảnh hưởng tới đời sống,
sản xuất, sự tồn tại, phát triển của con người và
thiên nhiên.

Môi trường tự nhiên
bao gồm các nhân tố thiên nhiên như vật lý, hóa học,
sinh học tồn tại ngoài ý muốn của con người, nhưng
cũng ít nhiều chịu tác động của con người. Đó là ánh
sáng mặt trời, núi sông, biển cả, không khí, động, thực
vật, đất nước Môi trường tự nhiên cho ta không khí
để thở, đất để xây dựng nhà cửa, trồng cấy, chăn nuôi,
cung cấp cho con người các loại tài nguyên cần cho
sản xuất, tiêu thụ và là nơi chứa đựng, đồng hóa các
chất thải, cung cấp cho ta cảnh đẹp để giải trí, làm cho
cuộc sống con người thêm phong phú.

Môi trường xã hội
là tổng thể các quan hệ giữa người với người. Đó là những
luật lệ, thể chế, cam kết, quy định, ước định ở các cấp
khác nhau như: Liên hợp quốc, Hiệp hội các nước, quốc

gia, tỉnh, huyện, cơ quan, làng xã, họ tộc, gia đình, tổ
nhóm, các tổ chức tôn giáo, tổ chức đoàn thể, Môi trường
xã hội định hướng hoạt động của con người theo một khuôn
khổ nhất định, tạo nên sức mạnh tập thể thuận lợi cho sự
phát triển, làm cho cuộc sống của con người khác với thế
giới sinh vật khác.




chøc n¨ng cña m«i tr­êng
chøc n¨ng cña m«i tr­êng

Hoạt động 2
Học viên độc lập suy nghĩ sau đó trao đổi trong
nhóm về vấn đề sau:
1. Môi trường có những chức năng cơ bản nào?
2. Mô tả chức năng của môi trường qua một sơ
đồ.

Chức năng chủ yếu
Chức năng chủ yếu
của môi trường
của môi trường
MôI trường
Không gian sống
của con người
Lưu trữ và cung cấp
các nguồn thông tin
Chứa đựng các phế thải

Do con người tạo ra
Chứa đựng các nguồn
Tài nguyên thiên nhiên

Môi trường cung cấp không gian sống của con người
và các loài sinh vật
Khoảng không gian nhất định do môi trường tự nhiên đem
lại, phục vụ cho các hoạt động sống con người như không khí để
thở, nước để uống, lương thực, thực phẩm
Con người trung bình mỗi ngày cần 4m
3
không khí sạch để
thở, 2,5 lít nước để uống, một lượng lương thực thực phẩm để
sản sinh ra khoảng 2000 -2400 calo năng lượng nuôi sống con
người.
Như vậy, môi trường phải có khoảng không gian thích hợp
cho mỗi con người được tính bằng m
2
hay hecta đất để ở, sinh
hoạt và sản xuất.

Môi trường cung cấp các nguồn tài nguyên cần thiết
phục vụ cho đời sống và sản xuất của con người.
Để tồn tại và phát triển, con người cần các nguồn tài nguyên
để tạo ra của cải vật chất, năng lượng cần thiết cho hoạt động
sinh sống, sản xuất và quản lí. Các nguồn tài nguyên gồm:
- Rừng: cung cấp gỗ, củi, dược liệu và cải thiện điều kiện
sinh thái.
- Các hệ sinh thái nông nghiệp cung cấp lương thực, thực
phẩm.

- Các thủy vực cung cấp nguồn nước, thuỷ hải sản, năng lư
ợng, giao thông thuỷ và địa bàn vui chơi giải trí
- Không khí, nhiệt độ, năng lượng mặt trời, gió, mưa
- Các loại khoáng sản, dầu mỏ cung cấp năng lượng và
nguyên liệu cho mọi hoạt động sản xuất và đời sống.

Môi trường là nơi lưu trữ và cung cấp các
nguồn thông tin
Con người biết được nhiều điều bí ẩn trong quá khứ do
các hiện vật, di chỉ phát hiện được trong khảo cổ học; liên kết
hiện tại và quá khứ, con người đã dự đoán được những sự
kiện trong tương lai. Những phản ứng sinh lí của cơ thể các
sinh vật đã thông báo cho con người những sự cố như bão,
mưa, động đất, núi lửa Môi trường còn lưu trữ, cung cấp
cho con người sự đa dạng các nguồn gen, các loài động vật,
các hệ sinh thái tự nhiên, cảnh quan thiên nhiên

Môi trường là nơi chứa đựng và phân huỷ các phế thải
do con người tạo ra trong cuộc sống.
Con người đã thải các chất thải vào môi trường. Các chất
thải dưới sự tác động của các vi sinh vật và các yếu tố môi trư
ờng khác như nhiệt độ, độ ẩm, không khí... sẽ bị phân huỷ,
biến đổi. Từ chất thải bỏ đi có thể biến thành các chất dinh
dưỡng nuôi sống cây trồng và nhiều sinh vật khác, làm cho
các chất thải trở lại trạng thái nguyên liệu của tự nhiên. Như
ng sự gia tăng dân số, đô thị hoá, công nghiệp hoá làm số lư
ợng chất thải tăng lên không ngừng dẫn đến nhiều nơi, nhiều
chỗ trở nên quá tải, gây ô nhiễm môi trường.

¤ nhiÔm m«i tr­êng

Ho¹t ®éng 3
Th¶o luËn trong nhãm c¸c c©u hái sau:
1.ThÕ nµo lµ « nhiÔm m«i tr­êng ?
2.M« t¶ kh¸i qu¸t vµ cho vÝ dô vÒ t×nh tr¹ng m«i
tr­êng cña thÕ giíi vµ cña ViÖt Nam. Nguyªn nh©n
cña t×nh tr¹ng ®ã?

Ô nhiễm môi trường hiểu một cách đơn giản là:
Làm bẩn, làm thoái hoá môi trưường sống.
Làm biến đổi môi trường theo hướng tiêu cực toàn thể
hay một phần bằng những chất gây tác hại (chất gây ô
nhiễm). Sự biến đổi môi trường như vậy làm ảnh hưưởng
trực tiếp hay gián tiếp tới đời sống con người và sinh vật,
gây tác hại cho nông nghiệp, công nghiệp và làm giảm chất
lượng cuộc sống của con người.
Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường là do sinh
hoạt hàng ngày và hoạt động kinh tế của con người, như
trồng trọt, chăn nuôi, các hoạt động công nghiệp, chiến
tranh và công nghệ quốc phòng.

Vấn đề môi trường toàn cầu hiện nay
- Khí hậu toàn cầu biến đổi và tần xuất thiên tai gia tăng.
+ Gia tăng nồng độ CO2 và SO2 trong khí quyển.
+ Cạn kiệt các nguồn tài nguyên, đặc biệt là tài nguyên rừng, đất
rừng, nước.
+ Nhiều hệ sinh thái bị mất cân bằng nghiêm trọng, không còn khă
năng tự điều chỉnh.
+ Nhiệt độ trái đất tăng
+ Mực nước biển có thể dâng cao từ 25 140cm do băng tan.

+ Gia tăng tần suất thiên tai như bão, động đất, phun trào núi lửa,
cháy rừng, sóng thần,...
- Suy giảm tầng ôzôn
- Tài nguyên bị suy thoái: tài nguyên đất, rừng.
Ô nhiễm môi trường đang xảy ra với quy mô rộng.

Hiện trạng môi trường Việt Nam:
Hiện trạng môi trường Việt Nam:
- Suy thoái môi trường đất: diện tích đất thoái hoá chiếm trên 50% diện tích đất tự
nhiên của cả nước.
- Suy thoái rừng: năm 1943 , Việt Nam có khoảng 14, 3 triệu ha rừng (43%), đầu
năm 1999 chỉ còn 9,6 ha rừng (28,8%) . Trong đó 8,2 triệu ha rừng tự nhiên ,
còn 1,4 triệu ha rừng trồng.
- Suy giảm hệ thống sinh học: Việt Nam được coi là 15 trung tâm đa dạng sinh
học cao trên thế giới. Sự đa dạng sinh học thể hiện ở thành phần loài sinh vật,
đồng thời còn thể hiện ở sự đa dạng các kiểu cảnh quan, các hệ sinh thái.
Những năm gần đây, đa dạng sinh học đã bị suy giảm hoặc mất nơi sinh cư do
khai thác, săn bắn quá mức và do ô nhiễm môi trường.
- Ô nhiễm môi trường không khí: một số thành phố ô nhiễm bụi tới mức trầm
trọng,
- Ô nhiễm môi trường nước.
- Quản lí chắt thải rắn: Hiệu quả thu gom thấp, hiệu quả xử lí chưa đạt yêu cầu,
chưa có phương tiện đầy đủ và thích hợp để xử lí chất thải nguy hại.

Nguyên nhân tạo nên hiện trạng môi trường việt
Nguyên nhân tạo nên hiện trạng môi trường việt



Nhận thức về môi trường và BVMT thấp.

Thiếu công nghệ khai thác tài nguyên phù hợp.

Sử dụng không đúng kĩ thuật canh tác đất; sử dụng thuốc trừ sâu
không đúng kĩ thuật và bị lạm dụng.

Khai thác gỗ, săn bắt thú rừng bừa bãi dẫn đến suy kiệt tài nguyên
rừng.

Hoạt động khai thác dầu mỏ làm chết và huỷ hoại nhiều tài sản biển,...

Hoạt động công nghiệp tạo ra chất gây ô nhiễm nước và không khí.

Sự phát triển các khu đô thị, khu công nghiệp, du lịch đổ bỏ các loại
chất thải vào môi trường.

Sự gia tăng dân số.