đề xuất giải pháp cải tiến chương trình đào tạo chuyên ngành sinh hóa tại khoa sinh học trường đh khtn tp hcm thông qua phản hồi của thị trường lao động tp hcm

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ
NGUYỄN THỊ DIỄM TRANG

ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP CẢI TIẾN CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO
CHUYÊN NGÀNH SINH HÓA TẠI KHOA SINH HỌC
TRƯỜNG ĐH KHTN TP. HCM THÔNG QUA PHẢN HỒI
CỦA THỊ TRƯỜNG LAO ĐỘNG TP.HCM

NGÀNH: GIÁO DỤC HỌC - 601401

S K C0 0 4 3 2 0

Tp. Hồ Chí Minh, tháng 10/2014


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ
NGUYỄN THỊ DIỄM TRANG

ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP CẢI TIẾN
CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO CHUYÊN NGÀNH SINH HÓA
TẠI KHOA SINH HỌC TRƯỜNG ĐH KHTN Tp. HCM THÔNG
QUA PHẢN HỒI CỦA THỊ TRƯỜNG LAO ĐỘNG Tp.HCM

NGÀNH: GIÁO DỤC HỌC- 601401

Tp. Hồ Chí Minh, tháng 10/2014


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ
NGUYỄN THỊ DIỄM TRANG

ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP CẢI TIẾN
CHƯƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO CHUYÊN NGÀNH SINH HÓA TẠI
KHOA SINH HỌC TRƯỜNG ĐH KHTN Tp. HCM THÔNG QUA
PHẢN HỒI CỦA THỊ TRƯỜNG LAO ĐỘNG Tp.HCM

NGÀNH: GIÁO DỤC HỌC- 601401
Hướng dẫn khoa học: PGS.TS VÕ THỊ XUÂN

Tp. Hồ Chí Minh, tháng 10/2014


LÝ LỊCH KHOA HỌC
LÝ LỊCH SƠ LƢỢC:

I.

Họ và tên: Nguyễn Thị Diễm Trang

Giới tính: Nữ

Ngày, tháng, năm sinh: 25/11/1971

Nơi sinh: Bình Định

Q qn: Tp. Hồ Chí Minh

Dân tộc: Kinh

Địa chỉ liên lạc: 15 đường Dương Văn Cam, Phường Linh Tây, Quận Thủ Đức,
Tp. Hồ Chí Minh
II. Q TRÌNH ĐÀO TẠO:
Đại học:
Hệ đào tạo: Tại chức
Nơi học: Trường Đại học Kinh tế
Ngành học: Tài chính kế tốn các doanh nghiệp
Tên đồ án, luận án hoặc mơn thi tốt nghiệp: Kế tốn Tài chính các Doanh nghiệp
Ngày & nơi bảo vệ đồ án, luận án hoặc thi tốt nghiệp: Trường cao đẳng Xây dựng
số 2
III. Q TRÌNH CƠNG TÁC CHUN MƠN KỂ TỪ KHI TỐT NGHIỆP
ĐẠI HỌC:
Thời gian
06/1999 đến nay

Nơi công tác
Trường ĐH Khoa học Tự
nhiên Tp.HCM

i

Công việc đảm nhiệm

Chuyên viên


LỜI CAM ĐOAN
Tơi cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của tôi.
Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai
công bố trong bất kỳ cơng trình nào khác.
Tp. Hồ Chí Minh, ngày 24 tháng 10 năm 2014
Người cam đoan

Nguyễn Thị Diễm Trang

ii


LỜI CẢM ƠN
Xin gởi lời cám ơn và chúc sức khỏe đến:
-

PGS.TS Võ Thị Xuân – Khoa Sư Phạm Trường Đại học Sư Phạm Kỹ Thuật
Tp.HCM.

-

PGS.TS Đồng Thị Thanh Thu – Ngun Trưởng Bộ mơn Sinh hóa Trường
Đại học Khoa học Tự nhiên Tp.HCM.

-

PGS.TS Ngơ Đại Nghiệp – Phó Trưởng Bộ mơn Sinh hóa.

-

Ban Giám Hiệu Trường Đại học Khoa học Tự nhiên.

-

Các Thầy Cô giảng viên, chuyên viên tại Bộ mơn Sinh hóa Khoa Sinh học
trường Đại học Khoa học Tự nhiên Tp.HCM.

-

Các Trưởng, Phó phịng, chun viên tại Phịng Cơng tác Sinh viên trường
Đại học Khoa học Tự nhiên Tp.HCM.

-

Các Trưởng, Phó phịng, chun viên tại Phịng Đào Tạo trường Đại học
Khoa học Tự nhiên Tp.HCM.

-

Các Trưởng, Phó phòng, chuyên viên tại Phòng Tổ chức Hành chánh trường
Đại học Khoa học Tự nhiên Tp.HCM.

Đã tận tình giúp đỡ và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tôi trong suốt quá trình
học tập và thực hiện chuyên đề này.

Trân trọng cám ơn!.
Tp.HCM, ngày 24 tháng 10 năm 2014
Người nghiên cứu

Nguyễn Thị Diễm Trang

iii


TĨM TẮT
Phần mở đầu:
Trình bày lý do chọn đề tài; mục tiêu của đề tài; đối tượng và khách thể nghiên
cứu; giới hạn phạm vi nghiên cứu; giả thuyết nghiên cứu; nhiệm vụ nghiên cứu;
phương pháp nghiên cứu; tính khả thi của đề tài; kế hoạch nghiên cứu; cấu trúc luận
văn.
Phần nội dung: Đề tài được thực hiện gồm 3 chương:
Chương 1: Trình bày cơ sở lý luận của đề tài như: Tổng quan về vấn đề
nghiên cứu; khái niệm các thuật ngữ; lý luận về cải tiến chương trình đào tạo; mối
quan hệ hữu cơ giữa quá trình đào tạo và thị trường lao động; các mơ hình phát
triển chương trình đào tạo; kỹ thuật đánh giá.
Chương 2: Trình bày cơ sở thực tiễn của đề tài như: Tổng quan về trường
Đại học Khoa học Tự nhiên; khảo sát thực trạng việc thực hiện chương trình đào tạo
chuyên ngành Sinh hóa tại khoa Sinh học Tp.HCM; giới thiệu cơng cụ khảo sát nhu
cầu đào tạo, tuyển dụng nhân sự chun ngành Sinh hóa; tiến hành khảo sát.
Chương 3: Thơng qua quá trình nghiên cứu cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn
của đề tài, người nghiên cứu đề xuất giải pháp cải tiến chương trình đào tạo chuyên
ngành Sinh hóa tại Khoa Sinh học trường Đại học Khoa học Tự nhiên Tp.HCM thông
qua phản hồi của thị trường lao động Tp.HCM.
Phần kết luận và kiến nghị:
Trình bày các kết luận chung, tự đánh giá và hướng phát triển đề tài. Trong

phần kiến nghị, người nghiên cứu đã đóng góp kiến nghị thơng qua q trình trực tiếp
nghiên cứu đề tài nhằm góp phần nâng cao chất lượng đào tạo của trường và đáp
ứng nhu cầu tuyển dụng của các doanh nghiệp có nhu cầu tuyển dụng nhân sự tốt
nghiệp từ chuyên ngành Sinh hóa trên địa bàn Tp.HCM.

iv


ABSTRACT
Preamble:
Of the reeasons for the selection of topics; objectives of the subject; subject
and object of study; limit the scope of the study; hypotheses; research tasks;
research methods; feasibility of the project; research plan; thesis structure.
Content: Topics to be done includes three chapters:
Chapter 1: Presentation of the rationale of the topics such as: Overview of research
problems;

conceptual

terms;

theoretical

improvement

programs;

organic

relationship between training and the labor market; models of curriculum

development; technical evaluation.
Chapter 2: Presentation of the factual basis of the topics such as: Overview of the
University of Natural Sciences; surveyed the status of implementation of
specialized training programs in the Department of Biology Biochemical HCMC;
introduced the survey tool training needs, specialized recruitment Biochemistry;
surveyed.
Chapter 3: Through the study rationale and factual basis of the research, the
researcher propose innovative solutions specialized training programs in the
Department of Biology & Biochemistry University of Natural Sciences Ho Chi
Minh City through feedback labor market HCMC.
Its conclusions and recommendations:
Presentation of the overall conclusions, self-assessment and development
topics. In the recommendations, the researcher who contributed suggestions through
direct research topics to contribute to improving the quality of training and
recruitment to meet the needs of businesses with recruitment needs personnel
graduated from biochemistry majors in this city.

v


MỤC LỤC
Lý lịch khoa học ........................................................................................................ i
Lời cam đoan ............................................................................................................ ii
Lời cảm ơn ............................................................................................................... iii
Tóm tắt ..................................................................................................................... iv
Abstract ......................................................................................................................v
Mục lục ..................................................................................................................... vi
Danh mục hình ảnh – biểu đồ ..................................................................................x
Danh mục bảng biểu .............................................................................................. xii
PHẦN A: MỞ ĐẦU ...................................................................................................1

1. Lý do chọn đề tài .................................................................................................1
2. Mục tiêu của đề tài ..............................................................................................3
3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu ....................................................................3
4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu ..............................................................................3
5. Giả thuyết nghiên cứu .........................................................................................3
6. Nhiệm vụ nghiên cứu ..........................................................................................3
7. Phương pháp nghiên cứu ....................................................................................4
8. Tính khả thi của đề tài .........................................................................................4
9. Kế hoạch nghiên cứu...........................................................................................5
10. Cấu trúc luận văn ..............................................................................................5
PHẦN B: NỘI DUNG ...............................................................................................6
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC CẢI TIẾN CHƢƠNG TRÌNH ĐÀO
TẠO CHUN NGÀNH SINH HĨA .....................................................................6
1.1.Tổng quan về vấn đề nghiên cứu ......................................................................6
1.1.1.Tính thời sự về vấn đề nghiên cứu ............................................................6
1.1.2. Một số đề tài nghiên cứu nước ngoài và trong nước có liên quan đến vấn
đề nghiên cứu .....................................................................................................7
1.2. Khái niệm cơ bản của đề tài ...........................................................................12
vi


1.2.1. Chương trình khung ...............................................................................12
1.2.2. Chương trình đào tạo ..............................................................................12
1.2.3. Mơ đun học tập .......................................................................................13
1.2.4. Đánh giá chương trình đào tạo ...............................................................13
1.2.5. Cải tiến chương trình đào tạo .................................................................14
1.2.6. Phát triển chương trình ...........................................................................14
1.2.7. Cải tiến CTĐT thơng qua phản hồi của thị trường lao động ..................14
1.3. Lý luận về cải tiến chương trình đào tạo .......................................................14
1.3.1. Giới thiệu các xu hướng tiếp cận trong xây dựng chương trình đào tạo

trên thế giới .......................................................................................................14
1.3.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến xây dựng chương trình ................................19
1.3.3. Các loại chương trình đào tạo ................................................................19
1.4. Các mơ hình đánh giá chương trình đào tạo ..................................................25
1.4.1. Mơ hình Saylor, Alexander và Lewis .....................................................25
1.4.2. Mơ hình CIPP của Ủy ban Nghiên cứu Quốc Gia về đánh giá Phi Delta Kappa
..........................................................................................................................26
1.4.3. Mơ hình Kirkpatrick của Donald L. Kirkpatrick....................................27
1.5. Các tiêu chí để đánh giá chương trình đào tạo ...............................................27
1.6. Mối quan hệ hữu cơ giữa quá trình đào tạo và thị trường lao động ..............27
1.7. Kỹ thuật đánh giá nhu cầu thị trường sử dụng lao động ................................29
1.7.1.Phiếu điều tra bằng bảng câu hỏi ...............................................................29
1.7.2. Phỏng vấn ...............................................................................................29
KẾT LUẬN CHƢƠNG 1 ........................................................................................30
Chƣơng 2: CƠ SỞ THỰC TIỄN VỀ CẢI TIẾN CHƢƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO
CHUYÊN NGÀNH SINH HÓA TẠI KHOA SINH HỌC TRƢỜNG ĐH
KHOA HỌC TỰ NHIÊN TP.HCM.......................................................................32
2.1. Tổng quan về trường Đại học Khoa học Tự nhiên ........................................32
2.1.1. Giới thiệu về trường Đại học Khoa học Tự nhiên ..................................32
2.1.2. Tổ chức bộ máy ......................................................................................33

vii


2.1.3. Nhân sự ...................................................................................................35
2.1.4. Chương trình đào tạo chuyên ngành Sinh hóa tại khoa Sinh học trường
Đại học Khoa học Tự nhiên Tp.HCM ..............................................................35
2.2. Khảo sát thực trạng việc thực hiện chương trình đào tạo chun ngành Sinh
hóa tại khoa Sinh học Trường ĐH KHTN Tp.HCM ............................................37
2.2.1. Đầu vào truyển sinh ................................................................................37

2.2.2. Nội dung chương trình ...........................................................................38
2.2.3. Phương pháp giảng dạy ..........................................................................39
2.2.4. Đội ngũ cán bộ giảng dạy .......................................................................39
2.2.5. Kết quả học tập của sinh viên chuyên ngành Sinh hóa qua các năm học
..........................................................................................................................39
2.2.6. Công tác nghiên cứu khoa học ...............................................................40
2.2.7. Giáo trình, tài liệu tham khảo .................................................................41
2.2.8. Cơ sở vật chất .........................................................................................41
2.3. Khảo sát phản hồi của thị trường lao động Tp.HCM về cử nhân chuyên
ngành Sinh hóa ......................................................................................................42
2.3.1. Kết quả khảo sát các Cơ quan tuyển dụng nhân sự tốt nghiệp từ chuyên
ngành Sinh hóa .................................................................................................43
2.3.2. Kết quả khảo sát sinh viên tốt nghiệp chuyên ngành Sinh hóa ..............51
2.3.3. Kết quả khảo sát Giảng viên, cán bộ quản lý chuyên ngành Sinh hóa ..59
KẾT LUẬN CHƢƠNG 2 ........................................................................................65
Chƣơng 3: ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP CẢI TIẾN CHƢƠNG TRÌNH ĐÀO TẠO
CHUYÊN NGÀNH SINH HÓA KHOA SINH HỌC TẠI TRƢỜNG ĐH KHOA
HỌC TỰ NHIÊN THÔNG QUA PHẢN HỒI CỦA THỊ TRƢỜNG LAO ĐỘNG
TP.HCM....................................................................................................................67
3.1. Cơ sở đề xuất giải pháp ..................................................................................67
3.2. Mục tiêu của chương trình cải tiến ................................................................67
3.3. Đề xuất giải pháp cải tiến chương trình đào tạo chuyên ngành Sinh hóa ......69
3.3.1. Nhóm giải pháp về quản lý chương trình ...............................................69

viii


3.3.2. Nhóm giải pháp về cải tiến nội dung chương trình đào tạo ...................70
3.3.3. Nhóm giải pháp về tài liệu, trang thiết bị ...............................................70
3.3.4. Nhóm giải pháp về đội ngũ giáo viên ....................................................71

3.4. Danh mục các môn học chuyên ngành Sinh hóa đã được cải tiến .................71
3.5. Đề cương các môn học đề xuất mở thêm .......................................................78
3.5.1. Đề cương chi tiết môn Thực tập Công nghệ lên men.............................78
3.5.2. Đề cương môn Tham quan thực tế .........................................................78
3.5.3. Đề cương môn Thực tập hóa sinh y học .................................................78
3.5.4. Đề cương chi tiết môn Xử lý phế liệu Công Nông nghiệp ....................78
3.5.5. Đề cương chi tiết môn Kiểm tra chất lượng sản phẩm – Kiểm nghiệm
lương thực và thực phẩm ..................................................................................78
3.6. Ý kiến đánh giá về CTĐT chuyên ngành Sinh hóa sau khi cải tiến ..............78
PHẦN C: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ...............................................................83
I. Tóm tắt q trình nghiên cứu ............................................................................83
II. Đánh giá những đóng góp mới của đề tài ........................................................83
III. Hướng phát triển của đề tài .............................................................................84
IV. Đề xuất ............................................................................................................84
TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................85
PHỤ LỤC .................................................................................................................88

ix


DANH MỤC HÌNH ẢNH – BIỂU ĐỒ
Hình 1.1: Nội dung các mơn học trong mơ đun đào tạo ...........................................21
Hình 2.1: Sơ đồ tổ chức trường ĐH KHTN ..............................................................33
Biểu đồ 2.1: Tiêu chí tuyển dụng nhân viên được đào tạo từ chuyên ngành Sinh hóa
...................................................................................................................................44
Biểu đồ 2.2: Số lượng sinh viên ngành Sinh hóa được tuyển dụng từ 2006 đến nay
...................................................................................................................................45
Biểu đồ 2.3: Mức độ cần thiết về những nội dung trong chương trình đào tạo sinh
viên ngành Sinh hóa ..................................................................................................46
Biểu đồ 2.4: Mức độ cần thiết về những nội dung trong chương trình đào tạo sinh

viên ngành Sinh hóa ..................................................................................................46
Biểu đồ 2.5: Ý kiến về chất lượng đào tạo sinh viên ngành Sinh hóa đang làm việc
tại cơ quan .................................................................................................................47
Biểu đồ 2.6: Mức độ quan trọng về mặt chuyên môn đối với sinh viên tốt nghiệp
ngành Sinh hóa cần bổ sung tăng cường ...................................................................50
Biểu đồ 2.7: Khả năng tìm được việc làm đúng với ngành, liên quan gần đến ngành
và khơng liên quan ....................................................................................................51
Biểu đồ 2.8: Những khó khăn mà SV gặp phải khi đi làm .......................................52
Biểu đồ 2.9: Trình độ được đào tạo so với trình độ cần có trong công việc của cựu
sinh viên ....................................................................................................................53
Biểu đồ 2.10: Khả năng đáp ứng chương trình đào tạo so với thực tế......................54
Biểu đồ 2.11: Ý kiến của cựu sinh viên về những lĩnh vực cần thiết sửa đổi ...........55
Biểu đồ 2.12: Mức độ quan trọng về chuyên môn mà cựu sinh viên cần bổ sung ...57
Biểu đồ 2.13: Ý kiến về vấn đề liên quan đến chương trình đào tạo chuyên ngành
Sinh hóa .....................................................................................................................59
Biểu đồ 2.14: Mức độ đáp ứng nội dung chương trình đào tạo chun ngành Sinh
hóa .............................................................................................................................60

x


Biểu đồ 2.15: Mức độ sử dụng các phương pháp giảng dạy .....................................61
Biểu đồ 2.16: Đánh giá chất lượng đào tạo đối với sinh viên tốt nghiệp chuyên
ngành Sinh hóa ..........................................................................................................62
Biểu đồ 2.17: Những nguyên nhân ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo đối với sinh
viên tốt nghiệp ngành Sinh hóa .................................................................................63

xi

DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng 2.1: Bảng thống kê điểm chuẩn NV1 khoa Sinh học từ năm 2006-2008 ........38
Bảng 2.2: Bảng thống kê số lượng sinh viên vào học chuyên ngành Sinh học thuộc
khoa Sinh học từ năm 2006-2008 .............................................................................38
Bảng 2.3: Bảng kết quả học tập của sinh viên chuyên ngành Sinh hóa khóa 2006 ..40
Bảng 2.4: Bảng kết quả học tập của sinh viên chuyên ngành Sinh hóa khóa 2007 ..40
Bảng 2.5: Bảng kết quả học tập của sinh viên chun ngành Sinh hóa khóa 2008 ..40
Bảng 2.6: Tiêu chí tuyển dụng nhân viên được đào tạo từ chuyên ngành Sinh hóa .44
Bảng 2.7: Số lượng sinh viên ngành Sinh hóa được tuyển dụng từ 2006 đến nay ...44
Bảng 2.8: Mức độ cần thiết về những nội dung trong chương trình đào tạo sinh
viên ngành Sinh hóa ..................................................................................................45
Bảng 2.9: Ý kiến về chất lượng đào tạo sinh viên ngành Sinh hóa đang làm việc tại
cơ quan ......................................................................................................................47
Bảng 2.10: Lĩnh vực cần sửa đổi để nâng cao chất lượng đào tạo ngành Sinh hóa
nhằm đáp ứng nhu cầu của thị trường .......................................................................48
Bảng 2.11: Mức độ quan trọng về mặt chuyên môn đối với sinh viên tốt nghiệp
ngành Sinh hóa cần bổ sung tăng cường ...................................................................49
Bảng 2.12: Những khó khăn mà SV gặp phải khi đi làm .........................................52
Bảng 2.13: Trình độ được đào tạo so với trình độ cần có trong cơng việc của cựu
sinh viên ....................................................................................................................53
Bảng 2.14: Khả năng đáp ứng chương trình đào tạo so với thực tế ..........................54
Bảng 2.15: Ý kiến của cựu sinh viên về những lĩnh vực cần thiết sửa đổi ...............55
Bảng 2.16: Mức độ quan trọng về chuyên môn mà cựu sinh viên cần bổ sung .......56
Bảng 2.17: Ý kiến về vấn đề liên quan đến chương trình đào tạo chun ngành
Sinh hóa .....................................................................................................................59
Bảng 2.18: Mức độ đáp ứng nội dung chương trình đào tạo chuyên ngành Sinh hóa
...................................................................................................................................60
Bảng 2.19: Mức độ sử dụng các phương pháp giảng dạy .........................................61
xii

Bảng 2.20: Đánh giá chất lượng đào tạo đối với sinh viên tốt nghiệp chuyên ngành
Sinh hóa .....................................................................................................................62
Bảng 2.21: Những nguyên nhân ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo đối với sinh
viên tốt nghiệp ngành Sinh hóa .................................................................................63

xiii


PHẦN A: MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài:
Giáo dục đại học Việt Nam có một vai trị quan trọng trong việc cung cấp
lực lượng lao động lành nghề đáp ứng trực tiếp cho thời kỳ cơng nghiệp hóa, hiện
đại hóa đất nước. Tuy nhiên, chất lượng đào tạo ở nhiều trường chưa cao, chưa
thực sự gắn kết giữa nhu cầu với sử dụng, vẫn còn khoảng cách lớn giữa trình độ
tay nghề của sinh viên mới ra trường và yêu cầu của các đơn vị sử dụng lao động.
Vì vậy rất nhiều sinh viên khơng tìm được việc làm do không đáp ứng được yêu
cầu công việc của các doanh nghiệp. Theo Sách Trắng năm 2014 của Phòng
Thương Mại Châu Âu tại Việt Nam (Euro Cham), tỷ lệ các cơng ty nước ngồi
phải tiến hành đào tạo lại đối với nguồn nhân lực nội địa luôn ở mức từ 40% đến
50%. Bà Connolly, Phó Chủ tịch Euro Cham cho biết: Việt Nam có đội ngũ lao
động trẻ và dồi dào nhưng các cơng ty nước ngồi và trong nước thường phải mất
trung bình từ 6 tháng đến 1 năm để đào tại lại từ đầu, về mọi phương diện [1].
Thực trạng này còn được phản ánh trong các báo cáo điều tra, khảo sát của nhiều
tổ chức và đơn vị tuyển dụng lao động.
Nhằm khơng lãng phí tiền của, nhân lực của xã hội, nhà trường, bản thân
người học và giải quyết những bất cập về đào tạo trong Quyết định số 711/QĐ-TTg
ngày 13 tháng 6 năm 2012 của Thủ tướng Chính phủ về “Chiến lược Phát triển
Giáo dục 2011 – 2020” đã đề ra mục tiêu đào tạo của giáo dục đại học trong chiến
lược Giáo dục 2011 – 2020: “ Đào tạo ra những con người có năng lực sáng tạo, tư

duy độc lập, trách nhiệm công dân, đạo đức và kỹ năng nghề nghiệp, năng lực ngoại
ngữ, kỷ luật lao động, tác phong công nghiệp, năng lực tự tạo việc làm và khả năng
thích ứng với những biến động của thị trường lao động và một phần có khả năng
cạnh tranh trong khu vực và thế giới”[2] và “…tiếp nhận và xử lý thông tin từ
Trung tâm quốc gia về dự báo và thông tin thị trường lao động để kịp thời bổ sung,
điều chỉnh các cơ chế, chính sách phù hợp liên quan đến cơng tác đào tạo nhân lực;
xây dựng các tiêu chí và chỉ số đánh giá kết quả của công tác đào tạo theo nhu cầu
phát triển của xã hội”.[3]
1


Để có thể thực hiện được mục tiêu đào tạo giáo dục đại học đề ra thì nâng
cao chất lượng đào tạo là một trong những mục tiêu và nhiệm vụ hàng đầu đối với
tất cả các trường đại học trong nước để có thể hội nhập tồn cầu, nhằm đáp ứng với
thị trường lao động đầy năng động hiện nay là yêu cầu cấp thiết đối với tất cả
trường đại học trong nước nhằm nâng cao uy tín và năng lực cạnh tranh của mình.
Chất lượng đào tạo là kết quả tổng hợp của rất nhiều yếu tố, trong đó chương
trình đào tạo đang là một trong những yếu tố quan trọng, quyết định chất lượng đào
tạo. Việc thường xuyên cập nhật đổi mới và cải tiến chương trình đào tạo hiện đang
là xu hướng chung của các trường và là một trong những biện pháp cơ bản nhằm
nâng cao chất lượng đào tạo với mục đích đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị
trường lao động hiện nay.
Trong hệ thống các Trường đại học khu vực phía Nam cũng như trong cơ
cấu của ĐHQG- Tp.HCM, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên giữ một vị trí đặc
biệt quan trọng. Trường có qui mơ đào tạo và có tiềm lực lớn nhất về khoa học.
Chuyên ngành Sinh hóa thuộc Khoa Sinh là 1 trong 52 chuyên ngành đào tạo
của trường.
Với những cạnh tranh và thách thức đặt ra hiện nay, Trường ĐH KHTN cũng
đặt ra mục tiêu chiến lược về đào tạo nguồn nhân lực có chất lượng cao, đáp ứng
được những yêu cầu của đất nước trong thời kỳ đổi mới: thời kỳ cơng nghiệp hóa,

hiện đại hóa cho chuyên ngành Sinh hóa cũng như với các chun ngành khác. Vì
vậy, cải tiến CTĐT ln là vấn đề trọng tâm hàng đầu hiện nay của Trường, nó
đóng vai trị rất quan trọng trong q trình bảo đảm chất lượng và nâng cao hiệu quả
đào tạo.
Vì các lý do nêu trên, người nghiên cứu đã chọn đề tài “ Đề xuất giải pháp cải
tiến chương trình đào tạo chuyên ngành Sinh hóa tại khoa Sinh học trường Đại
học Khoa học Tự nhiên Tp.HCM thông qua phản hồi của thị trường lao động
Tp.HCM” nhằm tìm ra những giải pháp góp phần nâng cao chất lượng đào tạo
chuyên ngành này trong trường hiện nay.

2


2. Mục tiêu của đề tài:
Đề xuất giải pháp cải tiến chương trình đào tạo chun ngành Sinh hóa tại
khoa Sinh học trường Đại học Khoa học Tự nhiên Tp.HCM thông qua phản hồi của
thị trường lao động Tp.HCM nhằm góp phần nâng cao chất lượng đào tạo của
trường và đáp ứng nhu cầu tuyển dụng của các doanh nghiệp có nhu cầu tuyển dụng
nhân sự tốt nghiệp từ chuyên ngành Sinh hóa trên địa bàn Tp.HCM.
3. Đối tƣợng và khách thể nghiên cứu:
3.1. Đối tƣợng nghiên cứu:
Giải pháp cải tiến chương trình đào tạo chun ngành Sinh hóa tại khoa Sinh
học trường Đại học Khoa học Tự nhiên TP.HCM thông qua phản hồi của thị trường
lao động.
3.2. Khách thể nghiên cứu:
- Thực trạng hoạt động đào tạo chuyên ngành Sinh hóa tại Khoa Sinh học
trường Đại học Khoa học Tự nhiên Tp.HCM.
- Khách thể điều tra:
+ Sinh viên chuyên ngành Sinh hóa tại khoa Sinh học đã tốt nghiệp.
+ Giáo viên giảng dạy chuyên ngành Sinh hóa tại khoa Sinh học, cán bộ

quản lý.
+ Cơ quan sử dụng lao động.
4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu:
Cải tiến chương trình đào tạo chuyên ngành Sinh hóa tại Khoa Sinh học.
Phạm vi đánh giá: tại Trường Đại học Khoa học Tự nhiên Tp.HCM.
5. Giả thuyết nghiên cứu:
Nếu xây dựng được các giải pháp cải tiến chương trình đào tạo chuyên ngành
Sinh hóa tại khoa Sinh học dựa trên yêu cầu thực tiễn thị trường lao động thì sẽ góp
phần nâng cao hiệu quả đào tạo của ngành này.

6. Nhiệm vụ nghiên cứu:
- Nhiệm vụ 1: Nghiên cứu lý thuyết: các cơ sở lý luận để thực hiện đề tài.
- Nhiệm vụ 2: Khảo sát thực trạng chương trình đào tạo chuyên ngành Sinh
hóa tại Khoa Sinh học trường Đại học Khoa học Tự nhiên Tp.HCM.
3


- Nhiệm vụ 3: Đề xuất giải pháp cải tiến chương trình đào tạo chun ngành
Sinh hóa tại Khoa Sinh học trường Đại học Khoa học Tự nhiên Tp.HCM thông qua
phản hồi của thị trường lao động Tp.HCM.
- Nhiệm vụ 4: Đánh giá tính khả thi của các giải pháp đề xuất.
7. Phƣơng pháp nghiên cứu:
7.1. Phƣơng pháp nghiên cứu lý luận
- Nghiên cứu, phân tích tài liệu và lựa chọn các khái niệm làm cơ sở cho vấn
đề nghiên cứu
- Tổng hợp các tài liệu đã phân tích, khái quát hóa và đưa vào cơ sở lý luận
của đề tài.
7.2. Phƣơng pháp nghiên cứu thực tiễn
7.2.1. Phương pháp điều tra:
Người nghiên cứu đã sử dụng phiếu khảo sát đối với cựu sinh viên chuyên

ngành Sinh hóa thuộc khoa Sinh học đã tốt nghiệp; giảng viên giảng dạy – cán bộ
quản lý chuyên ngành Sinh hóa tại Khoa Sinh học; cơ quan sử dụng lao động và các
chuyên gia có kinh nghiệm thực tế với lĩnh vực liên quan đến đề tài.
7.2.2. Phương pháp phỏng vấn:
Người nghiên cứu đã phỏng vấn cựu sinh viên chuyên ngành Sinh hóa, giảng
viên, cán bộ quản lý, nhà tuyển dụng để lấy thông tin phục vụ cho đề tài.
7.2.3. Phương pháp thống kê toán học để xử lý dữ liệu.
8. Tính khả thi của đề tài:
Do thời gian làm việc ở đơn vị hơn 10 năm, người nghiên cứu có nhiều thuận
lợi là:
- Được sự ủng hộ và động viên của các cấp lãnh đạo Nhà trường.
- Gắn bó lâu dài với đơn vị nên rất thuận lợi khi sử dụng phương pháp điều
tra thăm dị ý kiến để thu thập các thơng tin thực tế đào tạo chuyên ngành Sinh hóa
tại Khoa Sinh học ở các đối tượng như:
 Sinh viên đã tốt nghiệp đang công tác.
 Giảng viên, cán bộ quản lý.
 Giảng viên có nhiều kinh nghiệm về lĩnh vực nghiên cứu.
4


- Kinh nghiệm và tâm huyết của người nghiên cứu cũng là một yếu tố quan
trọng góp phần tăng tính khả thi của đề tài.
Từ những yếu tố nêu trên, người nghiên cứu nhận thấy rằng đề tài nghiên
cứu có khả năng ứng dụng tốt tại trường.
9. Kế hoạch nghiên cứu
Nội dung

Tháng thứ

Thời gian

1

1. Hoàn thành đề cương

2

3

4

5

6

7

X

X

8

X

2. Thu thập tài liệu

X

3. Biên soạn phiếu khảo sát

X

4. Tiến hành điều tra

X

5. Thống kê dữ liệu

X
X

6. Viết nội dung báo cáo luận văn
7. Trình giảng viên hướng dẫn góp ý

X

8. Chỉnh sửa, hoàn thành luận văn

X

10. Cấu trúc luận văn:
Căn cứ vào quy định trình bày của luận văn và quá trình nghiên cứu, tác giả chia
luận văn làm ba phần:
Phần A: Mở đầu
Phần B: Nội dung gồm có ba chương, cụ thể:
Chƣơng 1: Cơ sở lý luận của việc cải tiến chương trình đào tạo chun ngành
Sinh hóa tại Khoa Sinh học trường Đại học Khoa học Tự nhiên Tp.HCM.
Chƣơng 2: Cơ sở thực tiễn của việc cải tiến chương trình đào tạo chun
ngành Sinh hóa tại Khoa Sinh học tại trường Đại học Khoa học Tự nhiên Tp.HCM.
Chƣơng 3: Đề xuất giải pháp cải tiến chương trình đào tạo chuyên ngành Sinh

hóa tại Khoa Sinh học trường Đại học Khoa học Tự nhiên Tp.HCM thông qua phản hồi
của thị trường lao động Tp.HCM.
Phần C: Kết luận và Kiến nghị
Tài liệu tham khảo
Phụ lục

5


PHẦN B: NỘI DUNG
Chƣơng 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC CẢI TIẾN CHƢƠNG
TRÌNH ĐÀO TẠO CHUN NGÀNH SINH HĨA
1.1.Tổng quan về vấn đề nghiên cứu:
1.1.1.Tính thời sự về vấn đề nghiên cứu:
Vấn đề cải tiến chương trình đào tạo ( CTĐT) trên thế giới đã có khá lâu. Các
nước Đơng Á, Châu Âu và Trung Quốc ngay từ những ngày đầu tiến hành CNH nền
kinh tế đều đã coi con người là nhân tố quan trọng và cần được đào tạo không chỉ về
số lượng mà cả chất lượng theo nhu cầu thị trường. Tuy cách thức đào tạo của mỗi
nước là khác nhau như các nước Đông Á gắn đào tạo theo sát nhu cầu của thị trường
trong từng giai đoạn phát triển, các nước Châu Âu tạo mối liên kết chặt chẽ giữa
doanh nghiệp và nhà trường, Trung Quốc tiến hành cải cách mạnh mẽ giáo dục theo
nhu cầu của hiện đại hoá, của thế giới và của tương lai song tựu chung lại các nước
đều gắn đào tạo theo nhu cầu xã hội. Đây chính là một trong những nguyên nhân cơ
bản khiến cho nền kinh tế của các nước này phát triển vượt bậc.
Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa XI (Nghị quyết 29-NQ/TW) ngày 04
tháng 11 năm 2013 “Về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng
yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định
hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế" đã nêu lên những định hướng: Đổi

mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo là đổi mới những vấn đề lớn, cốt lõi, cấp
thiết, từ quan điểm, tư tưởng chỉ đạo đến mục tiêu, nội dung, phương pháp, cơ chế,
chính sách,…đổi mới ở tất cả các bậc học, ngành học; Phát triển giáo dục và đào
tạo phải gắn với nhu cầu triển kinh tế-xã hội.
Trong Nghị quyết cũng nêu Mục tiêu cụ thể đối với giáo dục đại học, tập trung
đào tạo nhân lực trình độ cao, bồi dưỡng nhân tài, phát triển phẩm chất và năng lực
tự học, tự làm giàu tri thức, sáng tạo của người học. Và những nhiệm vụ, biện pháp
cụ thể để thực hiện Nghị quyết là cần xác định rõ và công khai mục tiêu, chuẩn đầu

6


ra của từng bậc học, mơn học, chương trình, ngành và chuyên ngành đào tạo. Coi
đó là cam kết bảo đảm chất lượng của cả hệ thống và từng cơ sở giáo dục và đào
tạo; là căn cứ giám sát, đánh giá chất lượng giáo dục, đào tạo. Tiếp tục đổi mới
mạnh mẽ phương pháp dạy và học theo hướng hiện đại; phát huy tính tích cực, chủ
động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ năng của người học. Tập trung dạy cách
học, cách nghĩ, khuyến khích tự học, tạo cơ sở để người học tự cập nhật và đổi mới
tri thức, kỹ năng, phát triển năng lực. Chuyển từ học chủ yếu trên lớp sang tổ chức
hình thức học tập đa dạng, chú ý các hoạt động xã hội, ngoại khoá, nghiên cứu
khoa học. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông trong dạy và
học. Đổi mới mạnh mẽ nội dung giáo dục đại học và sau đại học theo hướng hiện
đại, phù hợp với từng ngành, nhóm ngành đào tạo và việc phân tầng của hệ thống
giáo dục đại học. Chú trọng phát triển năng lực sáng tạo, kỹ năng thực hành, đạo
đức nghề nghiệp và hiểu biết xã hội, từng bước tiếp cận trình độ khoa học và cơng
nghệ tiên tiến của thế giới.
Từ năm 1987 đến nay, với công cuộc đổi mới GDĐH, việc thiết kế CTĐT của
nước ta được đổi mới theo phương hướng: trong CTĐT cấp đại học phần GDĐC
được chú ý và phần GDCN được thiết kế theo diện rộng, thêm cấp cao học cung cấp
giáo dục nghề nghiệp chuyên sâu hoặc liên ngành, và chỉ còn một cấp đào tạo tiến

sĩ.[4,tr.14]
Trước xu hướng đổi mới về giáo dục, Cải tiến CTĐT là vấn đề trọng tâm hàng
đầu hiện nay của Trường ĐH KHTN và các trường, nó đóng vai trị rất quan trọng
trong q trình bảo đảm chất lượng và nâng cao hiệu quả đào tạo.
1.1.2. Một số đề tài nghiên cứu nƣớc ngồi và trong nƣớc có liên quan đến vấn
đề nghiên cứu
 Ở nƣớc ngoài:
Vấn đề chương trình và xây dựng chương trình đào tạo đã được nhiều nhà
khoa học nước ngoài quan tâm nghiên cứu như Tim Wentling (1993), Tyller (1994),
Bobbit và K.Frey.

7


Robbert M. Diamond (1998) đã có cơng trình nghiên cứu sâu về xây dựng
mơn học và chương trình học. Tác giả đã cung cấp những thông tin về cách xây
dựng, đánh giá mơn học và chương trình học, những quan điểm và mơ hình về xây
dựng, đánh giá chương trình [5].
Jon Wiles và Jose Bondi (2002) với tác phẩm « Curriculum develoment a
guide to practice » đề cập đến chương trình học và hoạch định chương trình trong
kỷ nguyên mới. Hai ông cũng đề xuất những phương án thiết kế chương trình,
nhiệm vụ cơ bản trong cơng tác xây dựng chương trình học, quản lý chương trình
và cơng tác giảng dạy [6].
Tác giả người Mỹ Peter F.Oliva đã cho xuất bản lần thứ 4 cuốn sách về
“Xây dựng chương trình học” (2005) [7], trong đó đã thể hiện rất khái quát và rõ
ràng ở hầu hết các vấn đề cốt lõi của việc xây dựng và đánh giá chương trình
học. Tác giả đã phân tích rõ: các nguyên tắc về xây dựng chương trình học;
hoạch định các chương trình học; các mơ hình xây dựng chương trình học; các
mục đích và mục tiêu của chương trình học; tổ chức và thực hiện chương trình;
đánh giá chương trình học …

Tác giả E.F.Crawleey, J.Malmqvist, S.Ostlund, D.Brodeur (2007) đã xuất
bản cuốn sách “Cải cách và xây dựng chương trình đào tạo kỹ thuật theo phương
pháp tiếp cận CDIO”[8]. Trong sách giới thiệu về 12 tiêu chuẩn là một hệ thống
phương pháp phát triển chương trình đào tạo kỹ sư, nhưng về bản chất, đây là quy
trình đào tạo chuẩn, căn cứ đầu ra (outcome-based) để thiết kế đầu vào. Quy trình
này được xây dựng đảm bảo tính khoa học và tính thực tiễn chặt chẽ. Khi xây
dựng, phát triển chương trình đào tạo theo cách tiếp cận CDIO, phải tuân thủ các
quy trình một cách chặt chẽ: xây dựng chuẩn đầu ra, thiết kế khung chương trình
và cách chuyển tải nó trong thực tiễn, đồng thời đánh giá kết quả học tập cũng như
toàn bộ CTĐT.
Báo cáo của trường ĐH Newcastle (Anh Quốc) “Charactersing modes of
university engagement with wider society: A literature review and survey of best
practice” (2009), trong bản báo cáo phần tổng quan cho thấy các hệ thống giáo

8


dục ĐH trên thế giới đã và đang rất quan tâm đến những hoạt động nhằm giúp
các trường ĐH, CĐ gắn kết với xã hội (bao gồm chính phủ, doanh nghiệp, tổ
chức xã hội, các cộng đồng khu vực và quốc tế. Hoạt động gắn kết này được thể
hiện trên bốn nhóm hoạt động chủ yếu: kết hợp nghiên cứu, Chia sẻ kiến thức,
Dịch vụ, Giảng dạy.[9]
 Ở trong nƣớc:
Tạp chí Phát triển và hội nhập với bài viết “Phát triển chương trình đào tạo
nhằm nâng cao chất lượng đào tạo đại học Việt Nam” (2002), bài viết tiếp cận lý
thuyết về phát triển chương trình đào tạo đại học hiện đại; phân tích các xu thế trên
thế giới trong việc nâng cao chất lượng đào tạo đại học đáp ứng nhu cầu của nền
kinh tế tri thức; cách tiếp cận và xây dựng phát triển CTĐT; đánh giá khái quát
những tồn tại trong việc xây dựng CTĐT ở các trường đại học nước ta hiện nay.
Thơng qua đó tác giả có những ý kiến trong việc nâng cao chất lượng đào tạo bậc

cử nhân tại các trường đại học Việt Nam.[10]
TS. Lê Văn Hảo với bài viết “Chương trình đào tạo đại học với yêu cầu phát
triển kỹ năng” (2003) đã phân tích về các cách tiếp cận của việc xây dựng và đánh
giá một chương trình đào tạo, phân tích một số nhược điểm về xây dựng CTĐT của
giáo dục đại học Việt Nam. Tiếp theo đó tác giả đã phân tích vai trị quan trọng của
mục tiêu kỹ năng khi xây dựng mục tiêu đào tạo đại học, đồng thời đưa ra một số đề
nghị khi xây dựng và thực hiện các chương trình đào tạo. [11]
Tác giả Nguyễn Hữu Đức với báo cáo tham luận “Về việc tổ chức đào tạo
theo nhu cầu xã hội ở nước ta” tại Hội thảo quốc gia "Đào tạo theo nhu cầu xã hội"
(2007) bài viết phân tích và khái quát cách hiểu đào tạo theo nhu cầu, đồng thời tác
giả cũng đề cập quá trình “cung-cầu” lao động trên thị trường.[12]
Bài viết của PGS.TS Nguyễn Văn Nhã “Xây dựng chương trình đào tạo đáp
ứng nhu cầu xã hội” (2009) đã phân tích về các cách tiếp cận của việc xây dựng một
CTĐT đại học. Tiếp theo tác giả cũng đề cập đến vấn đề hồn chỉnh chương trình
đào tạo theo module, đồng thời đưa ra một số ví dụ minh họa.[13]

9