bài giảng ngữ văn lớp 7 tiết 41 bài ca nhà tranh bị gió thu phá

TR¦êNG THCS qu¶ng t©m


Điền các thông tin
vào sơ đồ kwl sau:
Sau khi chuẩn bị bài Bài ca nhà tranh
bị gió thu phá của Đỗ Phủ, em đã
biết được điều gì, muốn biết điều gì?
Điều đã biết

ĐIều muốn
biết

ĐIềU ĐƯợC
BIếT


tIếT 41

bài ca nhà tranh bị gió thu phá
(mao ốc vị thu phong sở phá ca)
Đỗ Phủ

i.tìM HIểU CHUNG
1. táC GIả

- Là nhà thơ lớn đời Đường, được mệnh danh là "Thánh thơ".

- Sống trong giai đoạn nhà Đường rối ren, loạn lạc. Ông làm quan 1 năm, về
thủ phủ Tứ Xuyên (thành đô) sinh sống
- Cuộc đời ông sống trong đau khổ, bệnh tật.

- Để lại một "núi thơ" với nội dung hiện thực và nhân đạo sâu sắc.
2. TáC PHẩM
- Được sáng tác dựa trên sự việc có thật trong cuộc sống đầy khó khăn
của gia đình ông (SGK ghi rõ).
- Bản dịch: của tác giả Khương Hữu Dụng


TÁC PHẨM “MAO ỐC VỊ THU PHONG SỞ PHÁ CA” – ĐỖ PHỦ

茅茅茅茅茅茅茅茅

Mao ốc vị thu phong sở phá ca

茅茅茅茅茅茅茅茅

Bát nguyệt thu cao phong nộ hào,

茅茅茅茅茅茅茅茅

茅茅茅茅茅茅茅茅茅茅

Nam thôn quần đồng khi ngã lão vô lực,

茅茅茅茅茅茅茅茅

Quyển ngã ốc thượng tam trùng mao. Nhẫn năng đối diện vi đạo tặc.

茅茅茅茅茅茅茅茅

Mao phi độ giang sái giang giao.

茅茅茅茅茅茅茅茅

Cao già quái quyến trường lâm sao,

茅茅茅茅茅茅茅茅

Hạ giả phiêu chuyển trầm đường ao.

茅茅茅茅茅茅茅茅

Công nhiên bão mao nhập trúc khứ,

茅茅茅茅茅茅茅茅

Thần tiều khẩu táo hô bất đắc.

茅茅茅茅茅茅茅茅

Qui lai ỷ trượng tự thán tức.


茅茅茅茅茅茅茅茅

Nga khoảnh phong định vân mặc sắc,

茅茅茅茅茅茅茅茅

茅茅茅茅茅茅茅茅

Thu thiên mạc mạc hướng hôn hắc.

An đắc quảng hạ thiên vạn gian,

Bố khâm đa niên lãnh tự thiết.

Ðại tí thiên hạ hàn sĩ câu hoan nhan,

茅茅茅茅茅茅茅茅
茅茅茅茅茅茅茅茅

Kiều nhi ác ngọa đạp lý liệt.

茅茅茅茅茅茅茅茅

Sàng đầu ốc lậu vô can xứ,

茅茅茅茅茅茅茅茅

Vũ cước như ma vị đoạn tuyệt.

茅茅茅茅茅茅茅茅

Tự kinh táng loạn thiểu thụy miên,

茅茅茅茅茅茅茅茅

Trường dạ chiêm thấp hà do triệt.

茅茅茅茅茅茅茅茅茅茅

茅茅茅茅茅茅茅茅

Phong vũ bất động an như san.

茅茅茅茅茅茅茅茅茅茅茅茅
茅

Ô hô, hà thời nhãn tiền đột ngột kiến
thử ốc,

茅茅茅茅茅茅茅茅茅茅

Ngô lư độc phá thụ đống tử diệc túc.


tIếT 41

bài ca nhà tranh bị gió thu phá
(mao ốc vị thu phong sở phá ca)
Đỗ Phủ

i.tìM HIểU CHUNG
1. táC GIả

2. TáC PHẩM

ii - hướng dẫn đọc hiểu văn bản
1. Đọc - nhận xét
- Số câu: đọc thoải mái, không hạn chế.

- Số tiếng: Mỗi câu có 7 tiếng, hoặc 8 tiếng
_Gieo vần: cách hoặc liền.
Đây là thơ cổ thể (không phải thơ Đường).
Bản dịch chỉ sát nghĩa; câu, chữ chỉ tương đối.


tIếT 41

bài ca nhà tranh bị gió thu phá
(mao ốc vị thu phong sở phá ca)
Đỗ Phủ

i.tìM HIểU CHUNG
1. táC GIả

2. TáC PHẩM

ii - hướng dẫn đọc hiểu văn bản
1. Đọc - nhận xét
2. Tìm hiểu bố cục bài thơ
- Bố cục: 4 đoạn - chia 2 phần lớn: Lốc thu cuốn mái tranh trẻ con cướp tranh
nỗi khổ của gia đình trong đêm mưa rét ước mơ cao cả của nhà thơ. (Quan
hệ nhân - quả).
- 3 đoạn đầu: Phần 1. Còn lại: Phần 2.
- Khổ 1, 2, 4: mỗi khổ 5 cầu.
- Số tiếng khổ cuối dài, vút lên mơ ước và phù hợp với cảm xúc dâng trào.
-SGK trang 134


tIếT 41

bài ca nhà tranh bị gió thu phá
(mao ốc vị thu phong sở phá ca)
Đỗ Phủ

3. Phân tích

a. Những nỗi khổ nhà thơ đề cập đến trong bài






Phần I:
- Lốc thu cuốn mái nhà tranh.
- Trẻ con cướp tranh
- Nỗi khổ của gia đình trong đêm mưa rét.



- Nhóm 1: Trong 5 câu đầu tác giả tả cảnh gió thu tốc nhà qua từ ngữ nào? Em hình
dung cảnh đó và tâm trạng của tác giả như thế nào?
Em liên tưởng tới sự việc gì ở nước ta trong những tháng qua?


-

Nhóm 2: Trong khổ 2 nỗi khổ có giống khổ 1 không? Hãy thuật lại? Đánh giá.
Tác giả có hành động, tâm trạng gì? Vì sao?

- Nhóm 3: Trong phần 3 - nỗi khổ được miêu tả qua từ ngữ nào? Tóm tắt lại?Tâm trang củ
Đỗ Phủ ở đoạn này như thế nào? Vì sao?


Nhóm 1: -Trên cao gió thét gào
-Nhà tranh cuộn ba lớp
-Tranh bay xa, cao , thấp

-Cảnh lốc xoáy dữ dội bất ngờ ập tới tàn
...

phá nhà cửa, tài sản...
-Tâm trạng bất ngờ, đau xót , bất lực
trước tai hoạ do thiên nhiên gây ra
-Liên tưởng tới cảnh bão lũ miền
trung

Nhóm2: - Nỗi khổ do người gây ra
-Trẻ con khinh già yếu nhè, xô , cướp,
giật, cắp tranh đi tuốt ...
-Người lớn môi khô miệng cháy gào ...
-Quay về chống gậy lòng ấm ức
Nhóm3: Bên ngoài : mây tối mực, trời mịt
mịt, đêm đen ,mưa mưa chẳng dứt
-Trong nhà: Mền vải cũ, lạnh, con xấu
nết đạp rách. Đầu giường nhà dột
-Tâm trạng: Ít ngủ...

...

-Nhiều động từ diễn tả hành động vô lễ,
thất học do cuộc sống cùng cực , thiếu
thốnnên sinh ra hư đốn
-Người lớn ngăn cản, đòi lại không được
ấm ức, đây là nỗi đau về tinh thần vì bọn
trẻ hư, vì thời thế
-Miêu tả cụ thể cảnh khổ cực vì nhà
dột, đêm mưa, rét mướt không ngủ của
riêng một gia đình
-Tâm trạng: ít ngủ, không ngủ, lolắng vì
gia đình khổ cực , vì thời thế loạn lạc


Thảo luận chung:
Trong 3 nỗi khổ - nỗi khổ nào được miêu tả đặc sắc
nhất? Vì sao? iều gì có thể khắc phục được?
Em hình dung hiện thực xã hội Trung Quốc lúc này như
thế nào?
Trả lời:
- Nỗi khổ thứ 3 được miêu tả đặc sắc nhất là hậu quả của
những nguyên nhân do thiên nhiên, do con người gây
ra.Nó vừa có tính cụ thể trong một gia cảnh, vừa có tính
khái quát chung cho toàn xã hội.
- Hiện thực xã hội rối loạn, đời sống nhân dân khổ cực thiếu
thốn, không đủ sức để chống chọi với những tai hoạ do
thiên nhiên gây ra Đây là bức tranh hiện thực xã hội
Trung Quốc thời kỳ loạn lạc.

tIếT 41

bài ca nhà tranh bị gió thu phá
(mao ốc vị thu phong sở phá ca)
Đỗ Phủ

i.tìM HIểU CHUNG
1. táC GIả

2. TáC PHẩM

ii - hướng dẫn đọc hiểu văn bản
1. Đọc - nhận xét
2. Tìm hiểu bố cục bài thơ
3. phN TCH
a.NHNG NI KH DO CON NGI GY RA
b. C M CA TC GI


Ước nhà rộng...
- Che khắp thiên hạ...
- Gió mưa... vững như bàn thạch...
- Than ôi , bao giờ nhà ấy dựng sừng
sững trước mắt
-Riêng lều ta nát chịu chết rét cũng được

-ớc mơ đẹp đẽ, mang màu sắc ảo
tưởng nhưng bắt nguồn từ cuộc sống,
ước mơ cao cả vị tha
-Vĩ đại vì quên mình, xả thân,hi sinh cho

hạnh phúc chung.
-Đặt nỗi khổ của nhân dân lên trên nỗi
khổ của mình
Tinh thần nhân đạo cao cả.


tIếT 41

bài ca nhà tranh bị gió thu phá
(mao ốc vị thu phong sở phá ca)
Đỗ Phủ

i.tìM HIểU CHUNG
1. táC GIả

2. TáC PHẩM

ii - hướng dẫn đọc hiểu văn bản
1. Đọc - nhận xét
2. Tìm hiểu bố cục bài thơ
3. phN TCH
a.NHNG NI KH DO CON NGI GY RA
b. C M CA TC GI

c.tổng kết


* NộI DUNG

NỗI KHổ CủA CON NGƯờI (GIá TRị HIệN THựC)

LốC THU
CUốN NHà

TRẻ CƯớP
TRANH

NHà DộT
ĐÊM MƯA
RéT

ƯớC MƠ: NHà RộNG CHE KHắP, VữNG VàNG (GIá TRị NHÂN ĐạO )

* NGHệ THUậT

ý NGHĩA

BúT PHáP HIệN THựC KếT HợP CáC PHƯƠNG THứC BIểU ĐạT
Tự Sự, MIÊU Tả, BIểU CảM.
PHƠI BàY NỗI KHổ CủA NHÂN DÂN, Tố CáO Xã HộI TRUNG
QUốC ĐờI ĐƯờNG LOạN LạC, THể HIệN ƯớC MƠ NHÂN ĐạO
CAO Cả CủA TáC GIả Và NHÂN DÂN TRUNG QUốC