Thực hiện pháp luật về dân chủ ở cơ sở trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa

I HC QUC GIA H NI
KHOA LUT

LI TH NGUYấN

thực hiện pháp luật về dân chủ ở cơ sở
trên địa bàn tỉnh thanh hóa

LUN VN THC S LUT HC

H NI - 2014


I HC QUC GIA H NI
KHOA LUT

LI TH NGUYấN

thực hiện pháp luật về dân chủ ở cơ sở
trên địa bàn tỉnh thanh hóa
Chuyờn ngnh: Lý lun v lch s nh nc v phỏp lut
Mó s: 60 38 01 01

LUN VN THC S LUT HC

Cỏn b hng dn khoa hc: PGS. TS. NGUYN HONG ANH

H NI - 2014


LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan Luận văn là công trình nghiên cứu của riêng tôi.
Các kết quả nêu trong Luận văn chưa được công bố trong bất kỳ công
trình nào khác. Các số liệu, ví dụ và trích dẫn trong Luận văn đảm bảo
tính chính xác, tin cậy và trung thực. Tôi đã hoàn thành tất cả các môn
học và đã thanh toán tất cả các nghĩa vụ tài chính theo quy định của
Khoa Luật Đại học Quốc gia Hà Nội.
Vậy tôi viết Lời cam đoan này đề nghị Khoa Luật xem xét để tôi
có thể bảo vệ Luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
NGƯỜI CAM ĐOAN

Lại Thế Nguyên


MỤC LỤC
Trang
Trang phụ bìa
Lời cam đoan
Mục lục
Danh mục các từ viết tắt
MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 5
Chương 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ THỰC HIỆN PHÁP LUẬT
VỀ DÂN CHỦ Ở CƠ SỞ ........................................................................... 11
1.1.
Dân chủ ở cơ sở và pháp luật về dân chủ ở cơ sở .................................... 11
1.1.1. Dân chủ ở cơ sở ............................................................................................ 11
1.1.2. Khái niệm pháp luật về dân chủ ở cơ sở ...... Error! Bookmark not defined.
1.1.3. Quá trình hình thành, phát triển các quy định của pháp luật về dân chủ
ở cơ sở ở Việt Nam ...................................... Error! Bookmark not defined.
1.2.

Khái niệm, đặc điểm, nội dung và hình thức thực hiện pháp luật

về dân chủ ở cơ sở ...................................... Error! Bookmark not defined.
1.2.1. Khái niệm thực hiện pháp luật và thực hiện pháp luật về dân chủ ở cơ sởError! Bookmark
1.2.2. Đặc điểm thực hiện pháp luật về dân chủ ở cơ sởError! Bookmark not defined.
1.2.3. Nội dung thực hiện pháp luật về dân chủ ở cơ sởError! Bookmark not defined.
1.2.4. Hình thức thực hiện pháp luật về dân chủ ở cơ sởError! Bookmark not defined.

1.3.
Vai trò của việc thực hiện pháp luật về dân chủ ở cơ sởError! Bookmark not defin
1.3.1. Thực hiện pháp luật về dân chủ cơ sở góp phần mở rộng dân chủ, đảm
bảo các quyền và lợi ích hợp pháp của nhân dânError! Bookmark not defined.
1.3.2. Thực hiện pháp luật về dân chủ cơ sở góp phần nâng cao hiệu lực,
hiệu quả hoạt động của các cơ quan nhà nướcError! Bookmark not defined.
1.3.3. Thực hiện pháp luật về dân chủ ở cơ sở góp phần thúc đẩy phát triển
kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng ở địa phương, các cơ
quan, đơn vị, xí nghiệp ................................. Error! Bookmark not defined.
Chương 2: THỰC TRẠNG THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ DÂN CHỦ Ở
2.1.

CƠ SỞ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH THANH HÓAError! Bookmark not defined.
Đặc điểm tự nhiên, kinh tế, xã hội có liên quan đến thực hiện pháp
luật về dân chủ ở cơ sở của tỉnh Thanh HóaError! Bookmark not defined.


2.1.1. Đặc điểm tự nhiên ........................................ Error! Bookmark not defined.
2.1.2. Đặc điểm kinh tế .......................................... Error! Bookmark not defined.
2.1.3. Đặc điểm xã hội............................................ Error! Bookmark not defined.
2.1.4. Đánh giá về đặc điểm tình hình của tỉnh Thanh Hoá tác động đến thực

hiện pháp luật về dân chủ ở cơ sở ................ Error! Bookmark not defined.
Quá trình triển khai và kết quả thực hiện pháp luật về dân chủ ở
cơ sở trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa ........... Error! Bookmark not defined.
2.2.1. Quá trình triển khai thực hiện pháp luật về dân chủ ở cơ sở trên địa
2.2.

2.2.2.

bàn tỉnh Thanh Hóa ...................................... Error! Bookmark not defined.
Kết quả thực hiện pháp luật về dân chủ ở cơ sở trên địa bàn tỉnh Thanh HóaError! Bookmark n

2.3.

Những hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế trong thực

hiện pháp luật dân chủ ở cơ sở trên địa bàn tỉnh Thanh HóaError! Bookmark not
2.3.1. Những hạn chế trong thực hiện pháp luật về dân chủ cơ sởError! Bookmark not defin
2.3.2. Những nguyên nhân dẫn đến các hạn chế trong thực hiện pháp luật về
dân chủ ở cơ sở ............................................. Error! Bookmark not defined.
Chương 3: QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ
THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VỀ DÂN CHỦ Ở CƠ SỞ TRÊN ĐỊA
3.1.

BÀN TỈNH THANH HÓA ........................ Error! Bookmark not defined.
Quan điểm chỉ đạo thực hiện pháp luật về dân chủ ở cơ sở trên

địa bàn tỉnh Thanh Hóa ............................. Error! Bookmark not defined.
3.1.1. Thực hiện pháp luật về dân chủ ở cơ sở cần được tiến hành đồng bộ
trong công cuộc cải cách pháp luật, cải cách hành chính và các nhiệm
vụ chính trị khác của Đảng và Nhà nước, của địa phươngError! Bookmark not define

3.1.2. Nâng cao nhận thức của các chủ thể về pháp luật về dân chủ ở cơ sở
và tầm quan trọng của thực hiện pháp luật về dân chủ ở cơ sởError! Bookmark not de
3.1.3. Nâng cao vai trò làm chủ của nhân dân trong phòng, chống quan liêu,
tham nhũng, lãng phí, các tệ nạn, tiêu cực ở cơ sởError! Bookmark not defined.
3.1.4. Đẩy mạnh công tác nghiên cứu, tổng kết lý luận và thực tiễn về thực
hiện dân chủ ở cơ sở ..................................... Error! Bookmark not defined.
3.2.
3.2.1.

Giải pháp bảo đảm thực hiện pháp luật về dân chủ ở cơ sở trên
địa bàn tỉnh Thanh Hóa ............................. Error! Bookmark not defined.
Hoàn thiện các quy định của pháp luật về dân chủ cơ sở, đáp ứng yêu cầu
thực thi dân chủ cơ sở của cả nước nói chung và của Thanh Hóa nói riêngError! Bookmark


3.2.2. Nâng cao chất lượng tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về dân
chủ ở cơ sở ................................................... Error! Bookmark not defined.
3.2.3. Nâng cao năng lực của cấp ủy, của chính quyền và của các đoàn thể và
của Ban chỉ đạo xây dựng và thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở trong
thực hiện pháp luật về dân chủ ở cơ sở ........ Error! Bookmark not defined.
3.2.4. Tăng cường đối thoại giữa người dân và các cơ quan nhà nước trong
việc thực hiện dân chủ ở cơ sở ..................... Error! Bookmark not defined.
3.2.5. Thực hiện dân chủ ở cơ sở phải đồng bộ với việc phát triển kinh tế xã hội, củng cố quốc phòng, an ninh ............ Error! Bookmark not defined.
KẾT LUẬN .............................................................. Error! Bookmark not defined.
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................... 15


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
HTX:

Hợp tác xã

THCS:

Trung học cơ sở

THPT:

Trung học phổ thông

TNHH:

Trách nhiệm hữu hạn

UBND:

Ủy ban nhân dân


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Việc vận dụng đúng đắn những giá trị dân chủ vào đời sống kinh tế, chính trị, văn
hoá, xã hội là một trong những điều kiện bảo đảm thắng lợi của công cuộc công nghiệp
hoá, hiện đại hoá trên đất nước ta. Dân chủ có ý nghĩa to lớn trong việc phát huy khả
năng sáng tạo, sức mạnh của cộng đồng. Xây dựng môi trường thực thi và phát huy dân
chủ là vấn đề cực kỳ quan trọng đối với một nước có trình độ kinh tế thấp kém dựa trên
nền nông nghiệp nhỏ và lạc hậu, lại chưa trải qua chế độ dân chủ tư sản như nước ta. Chỉ
có trong môi trường dân chủ, chỉ khi nào quyền tự do dân chủ của người dân được giải
phóng, thì sức mạnh và năng lực sáng tạo của họ mới được phát huy. Điều này đã được
Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh: "Thực hành dân chủ là cái chìa khoá vạn năng có thể

giải quyết được mọi khó khăn”.
Cùng với tiếp tục đổi mới, hoàn thiện hệ thống chính trị, phát triển kinh tế - xã hội,
nâng cao đời số ng vâ ̣t chấ t và tinh thầ n của nhân dân , Đảng ta thường xuyên chăm lo xây
dựng và thực hiê ̣n chế đô ̣ dân chủ xã hô ̣i chủ ngh ĩa. Đảng ta khẳ ng đinh:
̣ “Dân chủ xã hô ̣i
chủ nghĩa là bản chất của chế độ ta , vừa là mu ̣c tiêu, vừa là đô ̣ng lực của sự phát triển đất
nước. Xây dựng và từng bước hoàn thiện nền dân chủ xã hội chủ nghĩa , bảo đảm dân chủ
được thực hiện trong thực tế cuộc sống ở mỗi cấp , trên tất cả các lĩnh vực . Dân chủ gắn
liền với kỷ luật, kỷ cương và phải được thể chế bằng pháp luật , được pháp luật bảo đảm”.
Xã hội xã hội chủ nghĩa mà nhân dân ta xây dựng là xã hội “do nhân dân làm chủ” . Nhà
nước đa ̣i diê ̣n cho quyề n làm chủ của nhân dân , trong đó cán bô ̣ , đảng viên, công chức
phải thực sự là công bộc của nhân dân , mọi đường lối của Đảng , chính sách , pháp luật
của Nhà nước đều vì lợi ích của nhân dân , có sự tham gia ý kiế n của nhân dân . Đảng ta
cũng đã xác định các hình thức tổ chức và cơ chế để nhân dân thực hiện quyền làm chủ
trên các liñ h vực của đời số ng xã hô ̣i . Các yêu cầu và nội dung của nền dân chủ xã hội
chủ nghĩa từng bước được thể chế hóa thành luật , pháp lệnh, nghị định, các văn bản của
cơ quan nhà nước có thẩm quyền và đươ ̣c tổ chức thực hiê ̣n nghiêm túc .
Nhằm phát huy đầy đủ, hiệu quả quyền làm chủ của nhân dân trong sự nghiệp công
nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, ngày 18 tháng 02 năm 1998, Bô ̣ Chin
́ h tri ̣ (khóa VIII)
đã ban hành Chỉ thi ̣số 30-CT/TW về xây dựng và thực hiê ̣n quy chế dân chủ ở cơ sở

.

Thể chế hóa Chỉ thi ̣của Bô ̣ Chính tri ̣ , Chính phủ đã ban hành Ng hị định số 29-NQ/CP


ngày 11 tháng 5 năm 1998, Nghị định số 79/2003/NĐ-CP ngày 7 tháng 7 năm 2003 về
Quy chế dân chủ ở xã ; Nghị định số 71/1998/NĐ-CP ngày 8/9/1998 về thực hiện dân chủ
trong hoạt động của cơ quan và Nghị định số 07/1999/NĐ-CP ngày 13/2/1999 về thực

hiện dân chủ ở doanh nghiệp nhà nước; Nghị định 87/2007 NĐ-CP ngày 28/5/2007 về
thực hiện dân chủ ở công ty cổ phần, công ty trách nhiệm hữu hạn. Trước yêu cầ u của
viê ̣c thực hiê ̣n dân chủ ở cơ sở , ngày 20 tháng 4 năm 2007, Ủy ban Thường vu ̣ Quố c hô ̣i
khóa XI đã ban hành Pháp lệnh Thực hiện dân chủ ở xã , phường, thị trấn; tiế p đó, Ban Bí
thư Trung ương Đảng (khóa X ) đã ban hành Kế t luâ ̣n số 65-KL/TW, ngày 4/32010 về
tiế p tu ̣c thực hiê ̣n Chỉ thi ̣số 30-CT/TW của Bô ̣ Chin
́ h tri ̣ (khóa VIII ) về thực hiê ̣n quy
chế dân chủ ở cơ sở và gần đây nhất , ngày 19/6/2013 Chính phủ đã ban hành Nghị định
số 60/2013/NĐ-CP quy định chi tiết Khoản 3, Điều 63 của Bộ luật Lao động về thực hiện
quy chế dân chủ ở cơ sở tại nơi làm việc.
Căn cứ các quy định trên , thời gian qua, viê ̣c triể n khai thực hiê ̣n pháp luật về dân
chủ ở cơ sở đã đạt những kết quả rất đáng ghi nhận : bầu không khí dân chủ, cởi mở trong
xã hội đã được tạo ra ; quyề n làm chủ của nhân dân đươ ̣c tôn tro ̣ng và phát huy ; lòng tin
của nhân dân đối với Đảng, nhà nước ngày càng được củng cố , từ đó đã tác đô ̣ng tić h cực
đến phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng - an ninh, nâng cao chấ t lươ ̣ng xây
dựng hê ̣ thố ng chính tri ̣ở cơ sở . Bởi vậy , đánh giá 20 năm thực hiê ̣n Cương liñ h xây
dựng đấ t nước trong thời kỳ quá đô ̣ lên chủ nghiã xã hô ̣i
(1991 - 2011), Đảng ta nhâ ̣n
đinh:
̣ “Dân chủ xã hô ̣i có bước phát triể n . Quyề n của công dân tham gia vào các công
viê ̣c Nhà nước và xã hô ̣i , xây dựng các quyế t đinh
̣ quan tro ̣ng của Đảng và Nhà nước
đươ ̣c mở rô ̣ng và có tiế n bô ̣ . Trình độ và năng lực là m chủ của nhân dân từng bước đươ ̣c
nâng lên”.
Tuy nhiên, viê ̣c thực hiê ̣n pháp luật về dân chủ ở cơ sở ở nhiề u nơi , trên nhiề u liñ h
vực còn bi ̣vi pha ̣m . Không it́ trường hơ ̣p viê ̣c thực hành dân chủ còn mang tin
́ h hin
̀ h
thức; có nơi, có lúc còn biểu hiện lợi dụng dân chủ, khiế u kiê ̣n đông người, vươ ̣t cấ p hoă ̣c
gây mấ t đoàn kế t nô ̣i bô ̣ ; gây rố i , ảnh hưởng đến trật tự an toàn xã hội . Tình trạng quan

liêu, tham nhũng, lãng phí, không thực sự tôn tro ̣ng dân chủ còn tiếp diễn trong một bộ
phâ ̣n cán bô ̣ , đảng viên , công chức . Nghiêm trọng hơn ở một số nơi có biể u hiê ̣n quan
liêu, xa dân ngay từ cơ sở . Tình trạng này tồn tại ở khá nhiều cấp, nhiều nơi. Thanh Hóa một địa phương với diện tích lớn, là địa bàn sinh sống của khá nhiều dân tộc, nơi kinh tế


phát triển đa dạng, đan xen với những vùng núi, vùng nông thôn còn nghèo nàn, lạc
hậu…, bên cạnh những thành công, cũng gặp nhiều vấn đề bất cập nảy sinh trong quá
trình thực hiện pháp luật về dân chủ cơ sở.
Với mong muốn góp phần làm phong phú thêm những vấn đề lý luận thực hiện pháp
luật về dân chủ ở cơ sở, đồng thời góp phần tăng cường hiệu quả thực hiện dân chủ ở địa
phương, để từ đó tạo điều kiện phát triển kinh tế - xã hội và nâng cao đời sống của nhân dân
địa phương, tôi mạnh dạn chọn chủ đề “Thực hiện pháp luật về dân chủ ở cơ sở trên địa
bàn tỉnh Thanh Hóa”, làm đề tài luận văn thạc sĩ của mình.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Nghiên cứu các tài liệu đã được công bố những năm gần đây cho thấy: đã có khá
nhiều công trình khoa học nghiên cứu vấn đề dân chủ và thực hiện pháp luật về dân chủ ở
cơ sở ở nhiều khía cạnh, góc độ khác nhau, trong đó có các công trình tiêu biểu sau đây:
- “Tổng quan về dân chủ và cơ chế thực hiện dân chủ: quan điểm, lý luận và phương
pháp nghiên cứu”, của Hoàng Chí Bảo, Tạp chí Lý luận chính trị, số 9/1992.
- “Cơ sở lý luận - Thực tiễn của phương châm: dân biết, dân bàn, dân làm, dân
kiểm tra và mấy vấn đề về xây dựng quy chế dân chủ ở cơ sở”, của Đỗ Quang Tuấn, Tạp
chí Cộng sản, số 8, tháng 4/1998.
- “Dân chủ ở cơ sở là điểm mấu chốt để thực hiện quyền dân chủ”, của Lê Minh
Châu, Tạp chí Quản lý nhà nước, số 01/1999.
- “Quy chế thực hiện dân chủ ở cấp xã - Một số vấn đề lý luận và thực tiễn” của
PGS.TS Dương Xuân Ngọc, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội, 2000.
-“Dân chủ và thực hành dân chủ theo tư tưởng Hồ Chí Minh”,của ThS. Phạm Văn
Bính, Tạp chí Nghiên cứu lý luận, số 8.2000.
- “Tiếp tục thực hiện tốt Quy chế dân chủ ở cơ sở”, của TS. Đặng Đình Tân và
Đặng Minh Tuấn, Tạp chí Lý luận chính trị, số 7/2002.

- “Quan hệ giữa thực thi Quy chế dân chủ ở cơ sở với xây dựng chính quyền cơ sở nông
thôn”, của TS. Nguyễn Văn Sáu, Tạp chí Lý luận chính trị, số 11 - 2002.
- “Tiếp tục xây dựng và thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở”, của Trương Quang
Được, Tạp chí Cộng sản, số 12, tháng 4/2002.
- “Thực hiện quy chế dân chủ và xây dựng chính quyền cấp xã ở nước ta hiện
nay”, do TS. Nguyễn Văn Sáu và GS. Hồ Văn Thông chủ biên, Nxb Chính trị quốc gia,


Hà Nội, 2003.
- “Dân chủ ở cơ sở một sức mạnh truyền thống của dân tộc Việt Nam”, của Trần Bạch
Đằng, Tạp chí Cộng sản, số 35, tháng 12/2003.
- “Phát huy quyền làm chủ của nhân dân, xây dựng hệ thống chính trị ở cơ sở vững
mạnh”, của Trịnh Ngọc Anh, Tạp chí Cộng sản, số 11, tháng 4/2003.
-“Khâu đột phá của quá trình phát huy dân chủ ở nước ta trong thời kỳ đổi mới”,
của Tòng Thị Phóng, Tạp chí Cộng sản, số 21, tháng 11/2003.
- “Những điểm mới của quy chế dân chủ ở cấp xã”, của ThS. Ngô Thị Tám, Tạp
chí Tổ chức Nhà nước, số 10/2003.
- "Hệ thống chính trị ở cơ sở nông thôn nước ta hiện nay” của GS, TS Hoàng Chí
Bảo, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2004.
- “Tâm lý xã hội trong quá trình thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở”, do PGS, TS.
Trần Ngọc Khuê và TS. Lê Kim Việt chủ biên, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2004.
- “Thực hiện dân chủ ở cơ sở trong quá trình đổi mới: Thành tựu, vấn đề và giải
pháp”, của GS. TS Phạm Ngọc Quang, Tạp chí Lý luận chính trị, số 3/2004.
- “Đưa cuộc vận động thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở lên một bước mới, rộng rãi
hơn, hiệu quả hơn, thiết thực hơn”, của Tổng Bí thư Ban chấp hành Trung ương Đảng Nông
Đức Mạnh, Tạp chí Cộng sản, số 20, tháng 10/2004.
- “Thể chế dân chủ và phát triển nông thôn Việt Nam hiện nay”, do TS. Nguyễn Văn
Sáu và GS. Hồ Văn Thông chủ biên, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2005.
- “Hoàn thiện quy chế thực hiện dân chủ ở cơ sở ở Việt Nam hiện nay”, của Trần
Quốc Huy, Luận văn Thạc sĩ luật học, 2006, Học viện Chính trị quốc gia Hồ chí Minh.

- “Nâng cao chất lượng thực hiện quy chế dân chủ ở cấp xã trên địa bàn tỉnh
Hưng Yên trong giai đoạn hiện nay”, của Ngô Thị Hoà, Luận văn thạc sỹ Luật học, 2006,
Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh.
- “Thực hiện Pháp luật và tăng cường pháp chế XHCN ở nước ta hiện nay” của
PGS. Tiến sĩ Quách Sĩ Hưng, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2009.
- Phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong thực hiện quy chế dân chủ
ở cơ sở”, của Nguyễn Thanh Bình, luận văn thạc sĩ Luật học, 2005, Học viện Chính trị
quốc gia Hồ chí Minh.
- "Thực hiện pháp luật về dân chủ cơ sở trên địa bàn tỉnh Quảng Bình", của Trần Công


Trung, luận văn thạc sỹ Luật học, 2012, Khoa Luật Đại học Quốc gia Hà Nội.
Các công trình nêu trên đã đi sâu nghiên cứu việc thực hiện dân chủ, thực hiện quy
chế dân chủ ở cơ sở; đã làm rõ bản chất, nội dung, tính chất và cơ chế thực hiện dân chủ,
phản ánh thực trạng thực hiện cũng như phương hướng hoàn thiện chế định pháp luật
thực hiện dân chủ ở cơ sở. Song vẫn chưa có công trình nào nghiên cứu một cách cập
nhật và toàn diện về vấn đề thực hiện pháp luật về dân chủ ở cơ sở, đặc biệt là xuất phát
từ thực tiễn ở một địa bàn cụ thể: tỉnh Thanh Hóa.
Vì vậy, luận văn sẽ góp phần tổng kết các vấn đề lý luận, và đề xuất những giải
pháp cụ thể nhằm bảo đảm thực hiện pháp luật về dân chủ cơ sở - trên cơ sở tiếp thu
những kết quả nghiên cứu về lý luận thực hiện pháp luật nói chung của các nhà nghiên
cứu đi trước và thực tiễn thực hiện pháp luật về dân chủ cơ sở trên địa bàn tỉnh Thanh
Hóa.
3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn
3.1. Mục đích nghiên cứu
Phân tích, tổng kết một số vấn đề có tính lý luận về thực hiện pháp luật về dân chủ
ở cơ sở; khảo sát đánh giá thực tiễn và đề xuất những giải pháp nhằm bảo đảm thực hiện
pháp luật về dân chủ ở cơ sở trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa, thông qua đó góp phần tổ chức
thực hiện có hiệu quả pháp luật về dân chủ ở cơ sở.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu

- Nghiên cứu cơ sở lý luận về thực hiện pháp luật về dân chủ ở cơ sở.
- Đánh giá thực trạng thực hiện pháp luật về dân chủ ở cơ sở trên địa bàn tỉnh
Thanh Hóa.
- Đề xuất phương hướng, giải pháp nhằm bảo đảm thực hiện pháp luật về dân chủ ở cơ
sở nói chung và trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa nói riêng trong giai đoạn hiện nay.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn
Đối tượng nghiên cứu: nghiên cứu một số vấn đề có tính lý luận liên quan trực tiếp
tới việc thực hiện pháp luật về dân chủ ở cơ sở; quan điểm của Đảng và các văn bản pháp
luật của Nhà nước về dân chủ ở cơ sở đã ban hành và tình hình thực tiễn thực hiện pháp
luật về dân chủ ở ở cơ sở trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa.
Phạm vị nghiên cứu: Luận văn tập trung nghiên cứu việc thực hiện quy chế thực hiện
dân chủ ở cơ sở từ năm 1998, các văn bản pháp luật thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn


và việc thực hiện Quy chế dân chủ trong hoạt động của cơ quan nhà nước, các doanh
nghiệp trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa.
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn
Luận văn được thực hiện trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng
Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng và Nhà nước ta về dân chủ nói chung, về xây dựng Nhà
nước pháp quyền Việt Nam xã hội chủ nghĩa của dân, do dân và vì dân.
Luận văn được nghiên cứu dựa trên phương pháp luận duy vật biện chứng và duy
vật lịch sử, trong đó sử dụng các phương pháp nghiên cứu cụ thể, như: phân tích tổng
hợp, thống kê và so sánh, phương pháp lịch sử và logic…
6. Những đóng góp về khoa học của luận văn
- Luận văn phân tích và góp phần làm sáng tỏ thêm một số vấn đề lý luận có liên quan
trực tiếp tới thực hiện pháp luật về dân chủ ở cơ sở trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa
- Đề xuất một số giải pháp nhằm đảm bảo thực hiện có hiệu quả pháp luật về dân
chủ ở cơ sở trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa
7. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
- Luận văn góp phần làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn trong việc thực hiện pháp

luật về dân chủ ở cơ sở trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa.
- Luận văn đánh giá thực trạng, nâng cao nhận thức và trách nhiệm thực hiện pháp
luật về dân chủ ở cơ sở của các chủ thể trong thực hiện pháp luật về dân chủ ở cơ sở trên
địa bàn tỉnh Thanh Hóa trong giai đoạn hiện nay.
- Luận văn đề xuất một số chủ trương và giải pháp cụ thể để nâng cao hiệu quả
thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa trong giai đoạn hiện
nay.
8. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, luận văn
gồm 3 chương:
Chương 1: Một số vấn đề lý luận về thực hiện pháp luật về dân chủ ở cơ sở.
Chương 2: Thực trạng thực hiện pháp luật về dân chủ ở cơ sở trên địa bàn tỉnh
Thanh Hóa.
Chương 3: Quan điểm và giải pháp bảo đảm thực hiện pháp luật về dân chủ ở cơ
sở trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa.


Chương 1
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ THỰC HIỆN PHÁP LUẬT
VỀ DÂN CHỦ Ở CƠ SỞ
1.1. Dân chủ ở cơ sở và pháp luật về dân chủ ở cơ sở
1.1.1. Dân chủ ở cơ sở
1.1.1.1. Khái niệm dân chủ
Dân chủ (Demoscratie) có nguồn gốc từ Hy lạp cổ đại, gồm 2 từ “demos” có nghĩa là
dân và “kratos” là quyền lực. “Demoskratia” - dân chủ - có nghĩa là quyền lực thuộc về nhân
dân. Từ điển Bách khoa Việt Nam định nghĩa: “Dân chủ là hình thức tổ chức thiết chế chính
trị của xã hội dựa trên việc thừa nhận nhân dân là nguồn gốc của quyền lực, thừa nhận
nguyên tắc bình đẳng và tự do. Dân chủ cũng được vận dụng vào các tổ chức và hoạt động
của những tổ chức và thiết chế xã hội nhất định” [19].
Có thể nói rằng, phương thức thực hiện dân chủ đã trải qua một quá trình vận động

và biến đổi. Ở buổi đầu sơ khai lịch sử của nhân loại, quyền lực của cộng đồng được thể
hiện dưới hình thức tự quản, mọi thành viên đều có quyền tham gia vào các quyết định
lớn của cộng đồng, họ vừa là chủ thể, vừa là đối tượng chịu sự điều chỉnh của quyền lực
ấy. Đây là hình thức thực hiện dân chủ chất phác, và được coi là “thời đại hoàng kim”
của dân chủ, vì mọi quyền lực xã hội về cơ bản đều thuộc về nhân dân.
Cho đến khi lực lượng sản xuất dần phát triển và xã hội có của cải dư thừa đã làm
xuất hiện tình trạng chiếm hữu tài sản và theo đó quyền lực công cộng dần bị biến dạng
từ chỗ là phương thức điều chỉnh hành vi con người trong xã hội, trở thành công cụ của
một bộ phận người này dùng để tước đoạt, đàn áp một bộ phận người khác. Với sự xuất
hiện của nhà nước - tổ chức đại diện cho quyền lực chính trị của giai cấp chủ nô lập ra để
bảo vệ lợi ích của giai cấp đó - quyền lực cộng đồng chuyển hóa thành quyền lực nhà
nước. Ngay từ thời kỳ đầu tiên của nhà nước, một số nền dân chủ đã tồn tại, tiêu biểu là
nền dân chủ Athens. Khi người dân Athens nổi dậy, lật đổ giới quý tộc, họ đã cùng nhau
tiến hành tổ chức công việc và quản lý thành bang. Tuy nhiên theo các học giả, nền dân
chủ đầu tiên trên thế giới này về bản chất vẫn là “thể chế dân chủ không hoàn hảo” và
“công dân chỉ thuộc về một số người Athens” [12, tr.54-56].
Khi chế độ phong kiến ra đời thay thế cho chế độ chiếm hữu nô lệ, mặc dù giai cấp


nô lệ được giải phóng và không hoàn toàn thuộc sở hữu của giai cấp chủ nô, nhưng họ
vẫn không thoát khỏi sự áp bức, bóc lột của giai cấp thống trị. Tình trạng mất dân chủ
ngày càng trầm trọng hơn do quyền lực xã hội lúc này bị thâu tóm vào tay một cá nhân,
đó là vua.
Sự vận động và phát triển của dân chủ là khách quan, do đó nó không thể bị kìm
hãm bởi sự thống trị của giai cấp phong kiến. Cùng với sự phát triển của nền công
nghiệp, thương nghiệp, giai cấp tư sản ra đời và lớn mạnh, kéo theo sự sụp đổ của giai
cấp phong kiến, thiết lập nền dân chủ tư sản. Tuy nhiên, dân chủ tư sản cũng có giá trị
với giai cấp hữu sản. Trước quá trình đấu tranh của giai cấp công nhân và nhân dân lao
động tính dân chủ nhân dân bị đẩy lùi, thay vào đó là những đạo luật phản dân chủ ra đời,
bằng sự chuyên chính của giai cấp tư sản. Khi so sánh với các nền dân chủ trước đó, thì

dân chủ tư sản được cho là “…một tiến bộ vĩ đại” nhưng “trước sau nó vẫn là… một chế
độ dân chủ chật hẹp, bị cắt xén, giả hiệu, giả dối, một thiên đường cho bọn giàu có, một
cái bẫy và cái mồi giả dối với những người bị bóc lột, đối với những người nghèo”.
Quyền tự do, dân chủ của chế độ dân chủ tư sản, theo C.Mác đó là “tự do” lựa chọn
người thống trị mình, chứ không phải lựa chọn những người đại diện cho lợi ích của bản
thân mình. Vì vậy, dân chủ tư sản không thể là mục tiêu cuối cùng của nhân loại.
Còn theo chủ nghĩa Mác - Lênin, dân chủ luôn mang tính giai cấp, ở đó luôn tồn
tại và biến đổi cùng với các cuộc đấu tranh giai cấp và sự thay đổi của phương thức sản
xuất chủ yếu là xã hội. Ở đây, dân chủ xã hội chủ nghĩa là một bước tiến cao hơn về chất
so với các kiểu dân chủ khác, bản chất của dân chủ xã hội chủ nghĩa là giải phóng con
người, để cho con người có thể hiện thực hóa những quyền tự nhiên của mình, tự làm chủ
vận mệnh, tự quyết định những vấn đề xã hội. Theo C.Mác thì dân chủ xã hội chủ nghĩa
thực chất là chế độ “do nhân dân tự quy định nhà nước” nhân dân chính là chủ thể tối cao
của quyền lực nhà nước. Nhân dân tự tổ chức quyền lực nhà nước qua bầu cử, tham gia
quản lý và quyết định những vấn đề quan trọng, kiểm tra, giám sát hoạt động của nhà
nước thông qua các hình thức dân chủ trực tiếp và dân chủ đại diện.
Và chính thực tế đã chứng minh, dưới chế độ xã hội chủ nghĩa, chính quyền do
giai cấp công nhân và nhân dân lao động giành được, thì quyền làm chủ của nhân dân
mới trở thành thực chất. Dân chủ xã hội chủ nghĩa gắn liền với cuộc đấu tranh giải phóng
giai cấp, giải phóng con người, vì sự tiến bộ xã hội. Suy cho cùng, mục đích cao nhất của


dân chủ xã hội chủ nghĩa là giải phóng con người và toàn thể loài người, để xây dựng
một xã hội không có giai cấp, không có áp bức bóc lột, mọi người đều bình đẳng, tự do,
ấm no và hạnh phúc. Chính dân chủ xã hội chủ nghĩa luôn gắn liền với cuộc đấu tranh
giai cấp, giải phóng dân tộc và toàn thể nhân loại. Trong Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản,
C.Mác và Ph.Ăngghen đã vạch rõ rằng: một khi những người cộng sản hoàn thành mục
tiêu chính trị của mình, thì dân chủ không còn mang tính hình thức nữa, mà đi vào cuộc
sống. Giá trị về dân chủ, tự do và công bằng của ngày hôm qua mang ý nghĩa mới về chất
trong một tương lai không còn sự phân cực xã hội gay gắt nữa. Bởi vậy, sau khi giành

được chính quyền, giai cấp công nhân cùng toàn thể nhân dân lao động bắt tay ngay vào
việc xây dựng và củng cố bộ máy nhà nước - cơ chế đảm bảo dân chủ.
Đồng thời, giai cấp công nhân đã lãnh đạo nhân dân lao động đập tan bộ máy nhà
nước cũ, thiết lập nên một cơ chế mới để nhân dân xây dựng một xã hội thực sự dân chủ,
xã hội của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân; nhân dân cùng nhau xây dựng một xã hội
mới công bằng, dân chủ, văn minh. C.Mác cũng đã chỉ ra rằng: nền dân chủ thực sự và
rộng rãi phải gắn liền với nền dân chủ của nhân dân. Chỉ có thực hiện nền dân chủ nhân
dân một cách đầy đủ, xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa gắn với nhà nước xã hội
chủ nghĩa mới có một xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Nền dân chủ xã hội chủ
nghĩa là nền dân chủ thực sự về cơ sở kinh tế là chế độ công hữu về tư liệu sản xuất chủ
yếu, thực sự là dân chủ của đại đa số nhân dân lao động (giai cấp công nhân, giai cấp
nông dân và các tầng lớp giai cấp khác trong xã hội). Nhà nước xã hội chủ nghĩa luôn bảo
vệ quyền và lợi ích của đông đảo nhân dân lao động, đồng thời trấn áp mọi sự phản
kháng của giai cấp bóc lột, nền dân chủ xã hội chủ nghĩa được thực hiện bằng Nhà nước
“của dân, do dân, vì dân” dưới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản, sự lãnh đạo của Đảng
luôn thể hiện bản chất của giai cấp công nhân, đây chính là tính nhất nguyên của Nhà
nước xã hội chủ nghĩa.
1.1.1.2. Khái niệm dân chủ cơ sở
Từ xa xưa trong lịch sử, con người đã cùng tồn tại, sinh sống trên một địa bàn nhất
định. Cho đến nay, trong học tập, lao động, công tác và sinh hoạt, mỗi cá nhân luôn có sự
gắn bó mật thiết với nhau, có sự ràng buộc và gắn bó với cơ quan, đơn vị, tổ chức hoặc
cùng sinh sống trên một địa bàn dân cư nhất định – đó là cấp cơ sở. Theo TS. Trương Hồ
Hải:


Ở bất cứ đất nước nào, xã hội nào, tổ chức nào, nếu xét theo cấu trúc thì
cũng bao gồm một hệ thống từ nhỏ đến lớn. Mà những cấu trúc nhỏ này nếu
xét trong một hệ thống thì nó có tư cách như một chỉnh thể tương đối hoàn
chỉnh, độc lập nhưng lại có sự thống nhất tạo nên một nền tảng cho toàn bộ hệ
thống thì đó được gọi là cơ sở [16, tr.209-211].

Cơ sở là tế bào trong hệ thống chính trị nước ta. Hệ thống chính trị ở nước ta
được tổ chức dựa trên 4 cấp: Trung ương, tỉnh, huyện, xã (cơ sở). Là cấp cuối cùng
nhưng chính ở cơ sở (xã, phường, thị trấn) là nơi trực tiếp thực hiện và kiểm nghiệm
một cách chính xác nhất các chủ trương, đường lối của Đảng và pháp luật của Nhà nước
trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa - xã hội, quốc phòng - an ninh trong thực
tiễn khách quan của từng giai đoạn phát triển của lịch sử đất nước. Bởi vậy, các quy
định về dân chủ muốn thành hiện thực, trước hết phải được thực thi tại cơ sở. Chỉ có
dân chủ thực sự khi các quyền con người được thực hiện trước hết ở cơ sở, từng người
dân có quyền được biết, được bàn, được kiểm tra giám sát mọi hoạt động diễn ra ở cơ
sở. Lúc đó quyền con người, quyền công dân mới trở thành hiện thực.
Và dân chủ cơ sở cũng có ý nghĩa quan trọng đối với việc phát huy sức mạnh của
bộ máy nhà nước nói riêng và hệ thống chính trị nói chung. “Khi dân chủ được thực hiện
từ cơ sở, thể chế, luật pháp, bộ máy nhà nước mới có sức mạnh, mới hướng vào mục tiêu
phục vụ dân, bảo vệ dân, chăm lo cho nhân dân, lắng nghe ý kiến và nguyện vọng của
nhân dân. Nhờ có dân chủ ở cơ sở mà Đảng mới phát huy được uy tín, ảnh hưởng xã hội
rộng lớn trong dân. Muốn có mối quan hệ gần gũi, mật thiết giữa Đảng và nhà nước với
nhân dân thì phải có dân chủ, thì khi ấy dân sẽ dám nói, dám nghĩ, dám làm. Cán bộ đảng
viên có gan nói, gan làm, dám chịu trách nhiệm. Có dân chủ, thực hiện tự do tư tưởng, tự
do thảo luận, tranh luận để tìm ra chân lý thì sẽ khắc phục được thói áp đặt, quan liêu,
mệnh lệnh. Bảo đảm và phát huy được dân chủ thì quyền tự do tư tưởng hóa ra quyền tự
do phục tùng chân lý”.
Do đó, Nhà nước phải phát triển quyền dân chủ và sinh hoạt chính trị của toàn dân. Nếu
phát huy được sức mạnh của nhân dân thì các công việc của Nhà nước mới được thực thi
một cách hiệu quả.


References.

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.

Ban Dân vận Trung ương (1998), Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra và vấn
đề xây dựng Quy chế dân chủ, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.

2.

Hoàng Chí Bảo (2001), Củng cố và tăng cường hệ thống chính trị cơ sở nông thôn
nước ta hiện nay: Vấn đề và giải pháp. Kỷ yếu Hội thảo đề tài độc lập cấp Nhà nước
“Nghiên cứu một số vấn đề nhằm củng cố và tăng cường hệ thống chính trị cơ sở
trong sự nghiệp đổi mới và phát triển ở nước ta hiện nay”.

3.

Hoàng Chí Bảo (2004), Hệ thống chính trị cơ sở ở nông thôn nước ta hiện nay, Nxb
Chính trị quốc gia, Hà Nội.

4.

Hoàng Chí Bảo (2007), Dân chủ và dân chủ cơ sở ở nông thôn trong tình hình đổi
mới, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.

5.

Hoàng Chí Bảo (2013), “Tư tưởng dân chủ của Hồ Chí Minh”, Tạp chí cộng sản,
(ngày 23/8/2013).

6.

Bộ chính trị (1998), Chỉ thị 30-CT/TW ngày 18/02/1998 của Bộ Chính trị về xây
dựng và thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở, Hà Nội.

7.

C.Mác và Ph.Angghen (1993), Toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.

8.

Chính phủ (1998), Nghị định số 29/NĐ-CP ngày 15/5/1998 về việc ban hành Quy
chế thực hiện dân chủ ở xã.

9.

Chính phủ (2003), Nghị định số 79/NĐ-CP ngày 07/7/2003 về việc ban hành Quy
chế thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn, Hà Nội.

10.

Nguyễn Thu Cúc (2002), Thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở trong tình hình hiện
nay - một số vấn đề lý luận và thực tiễn, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.

11.

Nguyễn Đăng Dung (2003), “Bàn về cải cách chính quyền nhà nước ở địa phương”,
Nghiên cứu lập pháp, (9).

12.

Nguyễn Đăng Dung (2014), Nền dân chủ trực tiếp đầu tiên của nhân loại: những thành
tựu và hạn chế, trong “Một số vấn đề lý luận, thực tiễn về dân chủ trực tiếp, dân chủ
cơ sở trên thế giới và ở Việt Nam”, Viện Chính sách công, Viện Nhà nước và pháp

luật, Nxb Đại học Quốc gia, H.
13.

Đảng cộng sản Việt Nam (2006), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X,
Nxb Chính trị quốc gia Hà Nội.

14.

Trần Bạch Đằng (2003), "Dân chủ ở cơ sở một sức mạnh truyền thống của dân tộc
Việt Nam", Tạp chí Cộng sản, (35).

15.

Hồng Hà (2000), Dân chủ và tập trung dân chủ, lý luận và thực tiễn, Nxb Khoa học
xã hội, Hà Nội.

16.

Trương Hồ Hải (2014), Hoàn thiện pháp luật về cơ chế dân chủ cơ sở ở Việt Nam hiện
nay theo tinh thần Hiến pháp năm 2013, trong “Một số vấn đề lý luận, thực tiễn về dân
chủ trực tiếp, dân chủ cơ sở trên thế giới và ở Việt Nam”, Viện Chính sách công, Viện
Nhà nước và pháp luật, NXB Đại học Quốc gia, H.

17.

Bùi Thị Hạnh (2009), Thực hiện dân chủ cơ sở tại tỉnh Bắc Giang - Thực trạng và
giải pháp, Luận văn Thạc sỹ, Học viện hành chính quốc gia, Hà Nội.

18.

Vũ Văn Hiền (2005), Quy chế dân chủ ở cơ sở, vấn đề lý luận và thực tiễn, Nxb
Chính trị quốc gia, Hà Nội.

19.

Hội đồng quốc gia chỉ đạo biên soạn (1995), Từ điển Bách khoa Việt Nam, tập 1,
Nxb Sự thật, Hà Nội.

20.

Khoa Luật - Đại học Quốc gia Hà Nội (2007), Giáo trình Lí luận chung về nhà
nước và pháp luật, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội.

21.

Khoa Luật, Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội (1993), Giáo trình Lý luận chung về
Nhà nước và Pháp luật, Hà Nội.

22.

Nguyễn Văn Lập (2006), Đảng Cộng sản Trung Quốc và vấn đề cải cách dân chủ,
Nxb Thông tấn xã Việt Nam, Hà Nội.

23.

Liên đoàn Lao động tỉnh Thanh Hóa (2005), Báo cáo tổng kết 10 năm (2005-2014)
thực hiện Nghị quyết 4a/NQ-BCH TLĐVN ngày 06/01/2005 của Ban Chấp hành
Tổng liên đoàn lao động Việt Nam khóa IX về “Nâng cao hiệu quả hoạt động công

đoàn tham gia xây dựng và thực hiện quy chế dân chủ ở cơ quan, đơn vị, doanh
nghiệp, (tháng 7/2014).

24.

Liên đoàn Lao động Tỉnh Thanh Hóa (2014), Báo cáo Công tác tham gia thực hiện


Quy chế dân chủ trong CNVCLĐ 6 tháng đầu năm và phương hướng nhiệm vụ 6
tháng cuối năm 2014, (Số 29/BC-LĐLĐ ngày 23/5/2014).
25.

Nguyễn Khắc Mai (1997), Dân chủ - Di sản văn hóa Hồ Chí Minh, Nxb Sự Thật,
Hà Nội.

26.

Hồ Chí Minh (1985), Nhà nước và pháp luật, Nxb Pháp lý, Hà Nội.

27.

Hồ Chí Minh (1985), Toàn tập, tập 8, Nxb Sự thật, Hà Nội.

28.

Hồ Chí Minh (1986), Về Đảng cầm quyền, Nxb Sự thật, Hà Nội.

29.

Hồ Chí Minh (1996), Toàn tập, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.

30.

Hồ Chí Minh (2000), Toàn tập, tập 5, Nxb Chính trị Quốc gia Hà Nội.

31.

Hồ Chí Minh (2000), Toàn tập, tập 7, Nxb Chính trị Quốc gia Hà Nội.

32.

Trần Quang Nhiếp (1999), “Để thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở”, Tạp chí Cộng
sản, (2).

33.

Phạm Ngọc Quang (2004), “Thực hiện dân chủ ở cơ sở trong quá trình đổi mới:
thành tựu, vấn đề và giải pháp", Tạp chí Lý Luận chính trị, (3).

34.

Hoàng Thị Kim Quế (chủ biên) (2007), Giáo trình Lí luận chung về nhà nước và pháp
luật, Khoa Luật- Đại học Quốc gia Hà Nội, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội.

35.

Quốc hội (1992), Hiến pháp nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam 1992, sửa
đổi, bổ sung năm 2013.

36.

Nguyễn Văn Sáu - Hồ Văn Thông (2003), Thực hiện Quy chế dân chủ và xây dựng
chính quyền cấp xã ở nước ta hiện nay, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.

37.

Nguyễn Văn Sáu (2005), Thể chế dân chủ và phát triển nông thôn Việt Nam hiện
nay, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.

38.

Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Thanh Hóa (2013), Báo cáo tổng kết công tác phát
triển doanh nghiệp năm 2013.

39.

Sở Nội vụ, Ủy ban nhân dân tỉnh Thanh Hóa (2012), Báo cáo về công tác cải cách
hành chính và thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở, số 184 BC-SNV, (ngày
10/4/2012).

40.

Nguyễn Thị Tâm (2000), Tư tưởng Hồ Chí Minh về dân chủ với việc thực hiện
QCDC ở cơ sở trong giai đoạn hiện nay, Luận văn Thạc sĩ Chính trị học, Học viện


Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh.
41.

Nguyễn Minh Tuấn (2000), Dân chủ ở xã từ góc nhìn pháp lý, Nxb Công an nhân

dân, Hà Nội.

42.

Nguyễn Minh Tuấn (2006), Dân chủ ở xã từ góc nhìn pháp lý, Nxb Công an nhân
dân, Hà Nội.

43.

Nguyễn Minh Tuấn (2014), “Bàn về các hình thức dân chủ và việc mở rộng dân
chủ ở Việt Nam”, Tạp chí Nhà nước và Pháp luật, (6).

44.

Dương Thị Tươi (2014), Các yếu tố ảnh hưởng đến việc thực hiện pháp luật về dân
chủ cơ sở ở Việt Nam hiện nay, trong “Một số vấn đề lý luận, thực tiễn về dân chủ
trực tiếp, dân chủ cơ sở trên thế giới và ở Việt Nam”, Viện Chính sách công, Viện
Nhà nước và pháp luật, Nxb Đại học Quốc gia, H.

45.

Đào Trí Úc (2014), Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm
2013 và vấn đề hoàn thiện dân chủ trực tiếp, dân chủ cơ sở ở Việt Nam, trong “Một
số vấn đề lý luận, thực tiễn về dân chủ trực tiếp, dân chủ cơ sở trên thế giới và ở
Việt Nam”, Viên Chính sách công, Viện Nhà nước và pháp luật, Nxb Đại học Quốc
gia, H.

46.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội (2007), Pháp lệnh số 34/2007/PL-UBTVQH11 ngày

20/4/2007 về thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn.

47.

UBND tỉnh Thanh Hóa (2013), Số 80/BC-UBND, Báo cáo tình hình thực hiện cải
cách hành chính 6 tháng đầu năm và nhiệm vụ trọng tâm 6 tháng cuối năm 2013,
(ngày 05/7/2013).

48.

Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh Thanh Hóa (2013), Báo cáo thực hiện Quy
chế dân chủ cơ sở năm 2013, Thanh Hóa.

49.

UBND tỉnh Thanh Hóa (2014), Báo cáo điều chỉnh, bổ sung Quy hoạch tổng thể
phát triển kinh tế - xã hội tỉnh Thanh Hóa đến năm 2020, định hương đến năm
2030.

50.

Nguyễn Cửu Việt (chủ biên) (1995), Giáo trình Luật Hành chính Việt Nam, Khoa
Luật- Đại học Quốc gia Hà Nội, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội.