thuốc bổ

BS Phạm Khánh Biền
Bệnh viện Y Học dân tộc
TP Hồ Chí Minh
Bài thuốc đợc lu truyền có tên
bác mao tặng bác hồ
Nội dung bài thuốc gồm 24 vị thuốc Bắc nh sau :

Sa sâm 12 g Kỷ tử 8g
Phục linh 12 g Đại hồi 8g
Bạch truật 12 g Nhục quế 4g
Cam thảo 6 g Long nhãn 20g
Tần giao 8 g Đại táo 8 g
Đơng quy 12 g Độc hoạt 8g
Xuyên khung 12 g Mộc qua 8g
Bạch thợc 12 g Đỗ trọng 8g
Thục địa 12 g Hà thủ ô 8g
Thơng truật 8g Khơng hoạt 8g
Tục đoạn 8 g Đơn sâm 10g
Ngu tất 20g Phòng phong 8g
Toàn bộ bài thuốc có 24 vị thuốc có thể tạm chia thành 2 nhóm theo quan niệm
đông y:
1.Nhóm bổ d ỡng : Trong đó có thuốc bổ khí(trợ lực)- Bổ huyết(bổ mạch )-Bổ
thận-An thần
2.Nhóm hoạt huyết ,khu phong,chỉ thống ( l u thông máu huyết,trừ phong,giảm đau ).
Nói chung bài thuốc có nhiều vị thuốc ôn ấm hơn là vị thuốc mát. Phù hợp với
ngời thể hàn(ngời lạnh).Nếu muốn dùng cho ngời thể nhiệt(nóng trong ngời) thì nên
gia giảm vị thuốc và liều lợng đôi chút cho phù hợp với mạch lý.
Cách ngâm r ợu và sử dụng:
Một thang thuốc gồm 24 vị ngâm trong 1-1.5 lít rợu loại tốt, sau 3 ngày cho
thêm vào 0.5 kg đờng( hoặc không cần cho thêm đờng) và 250 ml nớc sôi để nguội,
tiếp tục ngâm sau 3 tuần hoặc lâu hơn nữa.

Uống ngày hai lần (sáng ,chiều) trớc bữa ăn,mỗi lần 0.5- 1 chung nhỏ.Có thể
uống thêm một lần trớc khi ngủ tối.
Theo kết quả nghiên cứu dợc lý hiện đại và một số vị trong bài thuốc cho thấy:
Tần giao :có tác dụng kháng viêm do thành phần Gentianine A tác động lên hệ
thần kinh làm hng phấn chức năng tuyến yên,vỏ thợng thận. Thuốc có tác dụng an thần
,giảm đau, giải nhiệt ,kháng histamin, chống choáng do dị ứng...
Độc hoạt : Có tác dụng giảm đau,an thần,kháng viêm rõ rệt....
Đ ơng quy : Làm tăng huyết sắc tố và hồng cầu. Tác dụng này có quan hệ với
hàm lợng vitamin B12 và axitfolic trong đơng quy còn có tác dụng làm giãn động mạch
vành, giảm tiêu hao lợng oxy của cơ tim ,tăng lu lợng máu của động mạch vành,giảm
ngng tập kết của tiểu cầu, chống sự hình thành huyết khối,có tác dụng làm giảm rối
loạn nhịp tim và hạ lipit huyết .Tác dụng làm giảm đau,an thần do tinh dầu đơng
quy,tác dụng bảo vệ gan, phòng ngừa glycogen gan giảm thấp.
Đơng quy còn có khả năng chống sự thiếu hụt vitaminE...
Xuyên khung: Có tác dụng ức chế ngng tập kết tiểu cầu và sự hình thành máu
cục, tác dụng an thần rõ rệt.
Bạch th ợc: Glucozit bạch thợc ức chế trung khu thần kinh nên có tác dụng an
thần , giảm đau, chống viêm,hạ nhiệt,chống sự hình thành huyết khối do tiểu cầu, tăng
lu lợng máu dinh dỡng cơ tim, có tác dụng bảo vệ gan ,làm hạ men
transaminaza.Với tác dụng chống co thắt cơ trơn của mạch máu , bạch thợc có tác dụng
giảm mạch ngoại vi và hạ áp nhẹ.Tổng glucozit bạch thợc có tác dụng điều chỉnh miễn
dịch của cơ thể.
Thục địa: Tác dụng kháng viêm, cờng tim,bảo vệ gan,lợi tiểu, chống chất phóng
xạ, chống nấm, làm hạ đờng huyết.
Kỷ tử : Có tác dụng làm tăng cờng tính miễn dịch của cơ thể, thành phần có tác
dụng là polysaccharide kỷ tử.Thuốc còn có tác dụng hạ cholesterol, chất betain của
thuốc bảo vệ gan chống thoái hoá mỡ,hạ đờng huyết.Thuốc còn có tác dụng tăng cờng
chức năng tạo máu của chuột nhắt trên thực nghiệm.
Đại táo: Trên thực nghiệm cho chuột nhắt uống nớc sắc đại táo , có thể trọng
tăng rõ , tăng cơ lực.Gây độc gan thỏ bằng cacbon tetracholoride và cho uống nớc sắc

đại táo ,protid toàn phần và albumin huyết thanh thỏ đều tăng rõ chứng minh đại táo có
tác dụng bảo vệ gan, tăng lực cơ thể và tăng trọng . Ngoài ra đại táo còn có tác dụng an
thần.
Mộc qua: Thuốc có tác dụng bảo vệ gan , làm hạ men SGOT_SGPT, nớc sắc
mộc qua có tác dụng tiêu sng rõ trên mô hình viêm khớp chuột nhắt do tiêm protein tác
dụng kháng viêm.
Đỗ trọng: Tác dụng chống viêm ,tăng cờng chức năng vỏ tuyến thợng thận, tác
dụng hng phấn hệ thống tuyến yên-vỏ tuyến thợng thận.Tác dụng giảm đau,an thần.
Hà thủ ô: Có tác dụng chống lão hoá. Thuốc làm chậm nhịp tim, làm tăng nhẹ l-
ợng máu động mạch vành và bảo vệ đợc cơ tim thiếu máu.Thành phần lecithin có thể
tác dụng giảm sơ cứng động mạch , chất oxy methylanthraquinone làm tăng nhu động
ruột có tác dụng nhuận tràng...
Đơn sâm: Có tác dụng làm giãn động mạch vành ,khiến lu lợng máu của động
mạch vành tăng rõ ,cải thiện chức năng tim, hạn chế nhồi máu cơ tim.Trên thực nghiệm
chuột nhắt hay chuột lớn , thuốc đều có tác dụng tăng hoặc kéo dài tỷ lệ sống trong
điều kiện thiếu oxy . Trên thực nghiệm thỏ gây xơ mỡ mạch ,thuốc có tác dụng làm
giảm triglyce rit của gan và máu . Thuốc còn có tác dụng kháng khuẩn, an thần ,ức chế
sự phát triển của tế bào ung th trên chuột thực nghiệm.
Bạch truật: Thuốc có tác dụng bổ ích cờng tráng , trên thực nghiệm thuốc có tác
dụng làm tăng trọng chuột,tăng sức bơi lội, tăng khả năng thực bào của hệ thống tế bào
lới, tăng chức năng miễn dịch của tế bào.Bạch truật có tác dụng tăng sự tổng hợp
protein ở ruột non. Nớc sắc bạch truật có tác dụng chống loét, trên thực nghiệm chứng
minh có tác dụng bảo vệ gan , phòng ngừa sự giảm sút glycogen ở gan .
Ngoài ra bạch truật còn có tác dụng an thần....

************************