1
Tr
ng
i h c kinh t qu c dân
* * *
Bùi Th Ph
ng Th o
ào t o i ng cán b qu n lý
trong các doanh nghi p s h u nhà n c thu c ngành công nghi p t nh
hà tây giai
n 2007-2020
Chuyên ngành: Kinh t Lao
ng
Lu n v n th c s kinh t
Ng
ih
ng d n khoa h c: TS. Nguy n L
Hà N i, N m 2007
ng Trào
2
PH N M
1. Tính c p thi t c a
u t quy t
ch th tr
tài
nh hi u qu ho t
nghi p n
ng c a doanh nghi p nhà n
ng ph thu c r t l n vào ch t l
doanh nghi p. Trong b i c nh
nh m
U
tn
ng
c trong
i ng cán b qu n lý
c ang ngày càng có nh ng c i cách
h i nh p sâu h n, r ng h n vào n n kinh t th gi i, các doanh
c ta nói chung và doanh nghi p nhà n
c nói riêng ang ph i
t v i nh ng thách th c h t s c gay g t, trong khi ó n ng l c c a
cán b qu n lý còn nhi u m t h n ch . Vì v y, nâng cao ch t l
ng cán b qu n lý doanh nghi p nhà n
i
i ng
ng cho
i
c là vi c h t s c c p bách.
Trong quy ho ch t ng th phát tri n ngành công nghi p Hà Tây giai
n
n n m 2020 ã ánh giá kh n ng ti p c n m r ng th tr
ng và thu
hút ngu n v n
u t c a các doanh nghi p còn h n ch , nhi u doanh nghi p
còn thi u ch
ng, ch a có chi n l
nh; Do v y, trong quy ho ch
nghi p
ut
xây d ng th
c s n xu t kinh doanh dài h n và n
c p
n vi c khuy n khích các doanh
i m i công ngh , nâng cao trình
cán b qu n lý, chú tr ng
ng hi u ...
Trong nh ng n m qua, công tác ào t o cán b qu n lý trong các doanh
nghi p thu c s h u nhà n
c ngành công nghi p Hà Tây c ng ã
c
UBND t nh, các c p qu n lý, các doanh nghi p chú tr ng. Tuy nhiên, ch t
ng
i ng cán b qu n lý doanh nghi p v n còn nh ng b t c p, hi u qu
ch a cao, òi h i các c p qu n lý, các doanh nghi p c n t p trung h n n a
trong công tác ào t o cán b qu n lý doanh nghi p.
Chính t
òi h i khách quan c a cu c s ng ó mà
tài
ào t o
i
3
ng cán b qu n lý trong các doanh nghi p s h u nhà n
công nghi p t nh Hà Tây giai
c thu c ngành
n 2007 - 2020 có ý ngh a c lý lu n và th c
ti n.
2. M c ích nghiên c u
th ng hoá nh ng n i dung c b n liên quan
n lý lu n v cán b
qu n lý và ào t o cán b qu n lý trong doanh nghi p. Nghiên c u nh ng n i
dung c b n nh t c a ho t
ng ào t o cán b qu n lý doanh nghi p nh :
c ích c a ào t o, các nhân t
doanh nghi p, xác
nh h
ng
n ào t o cán b qu n lý
nh nhu c u, n i dung và các ph
ng pháp ào t o cán b
qu n lý doanh nghi p.
Phân tích, ánh giá
c th c tr ng ho t
trong doanh nghi p s h u nhà n
ch ra
c thu c ngành công nghi p t nh Hà Tây,
c nguyên nhân làm h n ch ho t
doanh nghi p s h u nhà n
ng ào t o cán b qu n lý
ng ào t o cán b qu n lý trong
c thu c ngành công nghi p t nh Hà Tây.
xu t m t s gi i pháp ào t o cán b qu n lý trong doanh nghi p s
u nhà n
c thu c ngành công nghi p t nh Hà Tây
phát tri n kinh t c a
hoá - hi n
3.
tn
c và doanh nghi p trong giai
n công nghi p
i hoá.
it
it
ng và ph m vi nghiên c u:
ng nghiên c u c a lu n v n là cán b qu n lý t tr
phòng, ban, phân x
ng, phó giám
ng ào t o cán b qu n lý
u nhà n
áp ng v i yêu c u
c
c, giám
ng, phó các
c các doanh nghi p, ho t
các doanh nghi p ngành công nghi p thu c s
t nh Hà Tây.
Ph m vi nghiên c u c a lu n v n là các doanh nghi p ngành công
nghi p thu c s h u Nhà n
c trên
a bàn t nh Hà Tây.
4
4. Ph
ng pháp nghiên c u
4.1 Ph
Ph
ng pháp lu n
ng pháp duy v t bi n ch ng: Lu n v n nghiên c u v ho t
ào t o cán b qu n lý c n nh n th c
qu n lý có tác
ng
ng và nh h
c l i, ào t o có tác
tác c a
ng
c s phát tri n c a
ng
i ng cán b
n công tác ào t o cán b qu n lý và
ng tr l i
i v i vi c t ng c
i ng . Các gi i pháp ào t o c n
i quan h t ng th và nhân qu gi a
ng n ng l c công
c nh n th c úng
i ng cán b v i môi tr
n trong các
ng xã h i,
kinh t , pháp lu t... Nghiên c u v gi i pháp ào t o c n xem xét, nghiên c u
tính h th ng, tính tr n v n c a nó trong m i liên quan gi a các thành t v i
nhau.
4.2 Ph
ng pháp nghiên c u
Lu n v n s d ng các ph
Ph
ng pháp nghiên c u sau ây:
ng pháp nghiên c u tài li u, v n b n, báo cáo c a các c quan v
công tác qu n lý ào t o cán b qu n lý.
Ph
ng pháp
u tra:
u tra th c tr ng v nhu c u ào t o cán b
qu n lý b ng phi u l y ý ki n.
Ph
ng pháp chuyên gia: L y ý ki n c a các chuyên gia
cán b qu n lý có trình
u ngành, các
và kinh nghi m v công tác ào t o nh m thu th p
thông tin v th c tr ng và gi i pháp ào t o cán b qu n lý.
Ph
ng pháp ánh giá: thu th p thông tin t nhi u ngu n khác nhau
trong vi c ánh giá công tác ào t o nh h c viên, gi ng viên, cán b công
ch c
các S . Qua các thông tin ó
i
n nh ng nh n xét, ánh giá v
th c tr ng công tác ào t o c ng nh tính kh thi, hi u qu c a nh ng gi i
pháp ào t o.
5
Ph
ng pháp phân tích t ng h p: Dùng s li u thu th p
tích th c tr ng ho t
th c ti n
c
ng ào t o, xem xét nh ng thành qu c a ho t
i v i công tác ào t o, t
phân
ng
ó rút ra nh ng k t lu n h u ích cho
khoa h c và th c ti n.
5. K t c u n i dung c a lu n v n
Ngoài ph n m
u, k t lu n, các b ng bi u, ph l c, danh m c tài li u
tham kh o, m c l c, n i dung lu n v n g m 3 ch
Ch
ng 1: C s lý lu n v
Ch
ng 2: Th c tr ng ho t
nghi p s h u nhà n
Ch
ng:
ào t o cán b qu n lý doanh nghi p.
ng ào t o cán b qu n lý t i các doanh
c thu c ngành công nghi p t nh Hà Tây.
ng 3: M t s gi i pháp ào t o cán b qu n lý trong các doanh
nghi p s h u nhà n
c thu c ngành công nghi p t nh Hà Tây.
6
CH
S
ÀO T O CÁN B
1.1 C
S
NG 1
LÝ LU N V
QU N LÝ DOANH NGHI P
LÝ LU N V CÁN B
QU N LÝ
1.1.1 M t s khái ni m
1.1.1.1 Khái ni m ào t o
Theo giáo trình Qu n tr nhân l c 2004 c a khoa Kinh t Lao
Dân s , tr
ng
i h c Kinh t Qu c dân thì:
ào t o k n ng)
c hi u là các ho t
ào t o (hay còn
ng và
c g i là
ng h c t p nh m giúp cho ng
i lao
ng có th th c hi n có hi u qu h n ch c n ng, nhi m v c a mình.
chính là quá trình h c t p làm cho ng
a mình, là nh ng ho t
ng
i lao
ng
ng h c t p
c a ng
ng n m v ng h n v công vi c
nâng cao trình
th c hi n nhi m v lao
u xét t góc
hay c s
i lao
ó
, k n ng c a
ng có hi u qu h n.
i t ch c công tác ào t o (doanh nghi p
ào t o), thì ào t o chính là ho t
p nh t nh ng ki n th c và k n ng nh t
ng nh m trang b , b i d
nh cho
it
ng
ng,
c ào t o.
1.1.1.2 Khái ni m cán b qu n lý
Theo giáo trình T ch c Lao
Lao
ng và Dân s , tr
qu n lý
ng
ng Khoa h c 1994 c a Khoa Kinh t
i h c Kinh t Qu c dân xác
c hi u là t t c nh ng ng
i lao
ng ho t
nh lao
ng
ng trong b máy
qu n lý và tham gia vào vi c th c hi n các ch c n ng qu n lý. Trên c s
ó
giáo trình này xác
c,
qu n
nh cán b qu n lý bao g m: giám
c và phó qu n
c, các tr
ng ngành,
c, phó giám
c công, tr
ng phó các
phòng, ban trong b máy qu n lý c a xí nghi p.
Theo giáo trình Qu n tr doanh nghi p 2004 c a khoa Qu n tr Kinh
7
doanh Công nghi p và Xây d ng thì, d a trên vi c phân lo i lao
doanh nghi p thành hai lo i: lao
nh ng
i thu c v b máy
ng tr c ti p và lao
ng trong
ng gián ti p, ã xác
u hành doanh nghi p là lao
ng gián ti p, lao
ng qu n lý.
Theo giáo trình Lý thuy t Qu n lý Kinh doanh, cho r ng Cán b qu n
tr kinh doanh (nhà qu n tr ) là ng
i n m gi m t ch c v trong b máy
qu n tr t i các doanh nghi p ho c các
doanh tr c ti p trên th tr
tr
n v kinh t tham gia s n xu t kinh
ng. Nh v y, nhà qu n tr là ng
ng phòng ho c ph trách m t b ph n
c, giám
i có ch c v t
n ch c v cao nh t là t ng giám
c hay ch nhi m
Trong lu n v n này, tác gi s d ng khái ni m cán b qu n lý n
Cán b qu n lý là nh ng ng
i lao
ng ho t
sau:
ng trong b máy qu n lý và
tham gia vào vi c th c hi n các ch c n ng qu n lý. Cán b qu n lý trong
doanh nghi p bao g m các ch c danh: giám
các phòng, ban, phân x
c, phó giám
c, tr
ng, phó
ng trong b máy qu n lý c a xí nghi p.
i ng cán b qu n lý: s không có câu tr l i khác nhau khi ph i tr
i câu h i "cán b qu n lý doanh nghi p g m nh ng ch c danh nào? ho c
i ng cán b qu n lý doanh nghi p có nh ng ch c danh nào?". Tuy v y,
trong lu n v n ã
u nhà n
tác
ng
c p
n ào t o
i ng cán b qu n lý doanh nghi p s
c thu c ngành công nghi p Hà Tây hàm ý công tác ào t o c n
n c ch nh th ,
n m i ch c danh trong
i ng cán b
1.1.1.3 Khái ni m Doanh nghi p s h u nhà n
Doanh nghi p s h u nhà n
ó.
c
c
c hi u là doanh nghi p có m t ph n
ho c hoàn toàn v n là v n c a nhà n
c. Theo ó, doanh nghi p s h u nhà
c s g m: Doanh nghi p có 100% v n nhà n
c, công ty c ph n nh ng
8
nhà n
c v n có m t t l nh t
nh v n góp trong ó, công ty TNHH nhà
c m t thành viên…
1.1.2 Phân lo i cán b qu n lý
1.1.2.1 Phân lo i theo v trí
Theo tiêu chí này, cán b qu n lý
c chia thành ba lo i: cán b qu n
lý c p cao, cán b qu n lý c p trung gian và cán b qu n lý c p c s
1.1.2.1.1 Cán b qu n lý c p cao
Là ng
nghi p. Ng
c, giám
i qu n lý chung t t c các ho t
i qu n lý
ng kinh doanh c a doanh
c p này g i là nhà qu n lý c p cao nh t (t ng giám
c...). N i dung ho t
ng qu n lý ch y u c a cán b qu n lý c p
cao là:
Ho ch
nh các m c tiêu, ph m vi ho t
nh nh ng v n
ng c a doanh nghi p, xác
, khó kh n l n và nh ng nguyên nhân c a chúng
tìm
bi n pháp gi i quy t;
Phê duy t nh ng
ng l i, các chính sách l n trong doanh nghi p. Phê
duy t c c u t ch c, các k ho ch ch
c nh ng m c tiêu ã
Xác
ng trình hành
ng l n nh m
t
ra;
nh các ngu n nhân s c n thi t và cung c p kinh phí ho t
ng
theo yêu c u công vi c;
Ph i h p m i ho t
ng c a ban tham m u và ch c n ng
u hành;
li u các bi n pháp ki m soát báo cáo, ki m tra, ánh giá hi u qu
a doanh nghi p;
Ch u trách nhi m hoàn toàn v nh ng nh h
ng t t x u c a các quy t
nh;
Báo cáo và ch u trách nhi m tr
cH i
ng qu n tr v tình hình và k t
9
qu ho t
ng c a doanh nghi p.
1.1.2.1.2 Cán b qu n lý c p trung gian
Là nh ng c p qu n lý
ng trên nh ng nhà qu n lý c p c s và d
các nhà qu n lý c p cao. Trong doanh nghi p, cán b qu n lý
có th là tr
ng, phó phòng ban, qu n
c, phó qu n
c p trung gian
c các phân x
Cán b qu n lý c p trung gian ti p nh n các chi n l
i
ng.
c, chính sách t
cán b qu n lý c p cao và bi n chúng thành các k ho ch, m c tiêu c th
chuy n
n cán b c p d
i dung ho t
i (cán b qu n lý c s ) th c hi n.
ng qu n lý c a c p trung gian:
ch c qu n lý các ho t
nhi m v , quy n h n
ng ch c n ng, nghi p v trong ph m vi
c phân công nh m th c hi n các chi n l
c c a
doanh nghi p;
m v ng m c tiêu c a doanh nghi p, m i quan h gi a các b ph n,
xác
nh nh ng khó kh n chính c a b ph n và nh ng nguyên nhân trong
ph m vi ho t
ng c a mình;
m v ng trách nhi m và ph m vi quy n h n
ho t
ng c n thi t ph i th c hi n
liên quan
n b ph n
t
c giao, xác
c k t qu ,
nh các
ngh nh ng v n
hoàn thành nhi m v ;
ngh nh ng ch
hình t ch c thích h p nh t
ng trình k ho ch hành
ng c a b ph n và mô
th c hi n công vi c;
a ch n nhân viên, giao công vi c theo ch c n ng cho các thành viên,
xây d ng tinh th n
ph n trên c s
Th
ng
i, phê chu n các th t c làm vi c trong ph m vi b
ng l i chung c a doanh nghi p;
ng xuyên ánh giá hi u qu công tác c a b ph n
n nh ng sai sót;
k p th i u n
10
Báo cáo k t qu
t
c c a b ph n lên c p trên theo úng quy n
c giao.
1.1.2.1.3 Cán b qu n lý c p c s
Là nh ng cán b qu n lý
qu n lý. Ng
i qu n lý c p này là
trách nhi m tr c ti p qu n lý
các
c p b c cu i cùng trong h th ng c p b c
c công, nhóm tr
u hành các ho t
ng, t tr
ng. H ch u
ng s n xu t kinh doanh t i
nv c s .
i dung ho t
ng qu n lý c a cán b qu n lý c p c s :
Qu n lý quá trình làm vi c, các ho t
ng c th hàng ngày c a công
nhân, nhân viên trong t , nhóm;
ng d n, ôn
vi c hàng ngày
t
c,
c m c tiêu chung trong doanh nghi p;
Báo cáo, xin ý ki n ch
Thông th
u khi n nhân viên, công nhân trong các công
o k p th i c a th tr
ng
nv.
ng, cán b qu n lý c p c s tr c ti p tham gia các công
vi c c th nh các nhân viên khác d
i quy n h .
1.1.2.2 Phân lo i theo ch c n ng qu n lý
Cán b qu n lý ch c n ng là ng
i qu n lý tr c ti p các ho t
th c a t ng ch c n ng trong m t t ch c. Ch c n ng th
ho t
ng có tính ch t t
ng t nhau, liên quan
nh t
nh trong m t t ch c. Các ch c n ng ch y u bao g m:
- Ch c n ng qu n lý nhân s
- Ch c n ng qu n lý tài chính k toán
- Ch c n ng qu n lý tác nghi p
- Ch c n ng nghiên c u và phát tri n
- Ch c n ng qu n lý Marketing...
ng c
ng là nhóm các
n nhau trong m t b ph n
11
Cán b qu n lý phân chia theo ch c n ng có th là nh ng ng
các phòng, b ph n ch c n ng, ó c ng chính là nh ng ng
i qu n lý
i làm công vi c
mang tính chuyên môn hoá.
1.1.3
c
m lao
1.1.3.1 Lao
Lao
ng c a cán b qu n lý doanh nghi p
ng c a cán b qu n lý doanh nghi p là lao
ng c a cán b qu n lý doanh nghi p là s tiêu hao s c lao
trí tu và th n kinh con ng
thay
n
ng trí óc.
i theo s bi n
i. Lao
i c a môi tr
ng c a cán b qu n lý th
nh quy t oán, nhanh chóng, k p th i
h i kinh doanh. Do v y, lao
ng xuyên
ng, không t p trung s chú ý vào m t
trong m t th i gian dài, cán b qu n lý doanh nghi p th
ra nh ng quy t
ng
ng ph i
a
ch p l y th i c và
ng c a cán b qu n lý doanh nghi p là lao
ng trí óc òi h i trách nhi m r t cao tr
c công vi c
c giao và tr
cs
thành công hay th t b i c a doanh nghi p.
1.1.3.2 Lao
ng c a cán b qu n lý doanh nghi p mang tính tâm lý
xã h i cao.
Con ng
i v a là ch th c a qu n lý v a là
doanh nghi p là m t t p th ng
Do v y, qu n lý doanh nghi p tr
th ng
i nên lao
i lao
it
ng c a qu n lý,
ng có m i liên h ch t ch v i nhau;
c h t là ho t
ng qu n lý con ng
i và t p
ng c a cán b qu n lý doanh nghi p mang tính tâm lý, xã
i cao. M t khác, lao
óc nên b n thân nó ã
ng c a cán b qu n lý doanh nghi p là lao
ng trí
t ra nh ng yêu c u cao v y u t tâm lý xã h i. Cán
qu n lý doanh nghi p ngoài nh ng công vi c mang tính chuyên môn còn
có trách nhi m duy trì b u không khí tâm lý t p th t t trong doanh nghi p
nh m t o
ng l c khuy n khích các thành viên trong doanh nghi p ph n
hoàn thành t t công vi c
c giao, nên lao
u
ng c a cán b qu n lý doanh
12
nghi p luôn mang tính tâm lý xã h i cao.
1.1.3.3 Trong ho t
ng lao
ng qu n lý doanh nghi p thông tin v a là
ng, v a là k t qu lao
Trong ho t
ng và v a là ph
ng qu n lý doanh nghi p
u t v t ch t thông th
it
ng ti n lao
i
ng
ng qu n lý không ph i là
ng mà là thông tin, trong ó ch y u là các thông
tin kinh t , nh ng thông tin kinh t ch a
c x lý g i là
it
ng qu n lý
mà các cán b qu n lý doanh nghi p c n tìm tòi và khai thác; nh ng thông tin
kinh t
ã
c cán b qu n lý x lý là k t qu c a qu n lý th
hi n b ng nh ng quy t
ph
ng ti n
truy n
ng
c th
nh qu n lý. M t khác, thông tin kinh t còn là
t
c m c tiêu qu n lý doanh nghi p. Ngày nay, khi
nhân lo i ang chuy n sang n n kinh t tri th c thì
qu n lý càng chi m v trí quan tr ng trong ho t
c
m này c a cán b
ng qu n lý doanh nghi p.
Vì v y, doanh nghi p mu n nâng cao kh n ng c nh tranh thì òi h i ph i
ph
ng ti n c s v t ch t
cán b qu n lý có
tin m t cách chính xác và k p th i nh t;
u
u ki n ti p nh n thông
ng th i, các doanh nghi p ph i
quan tâm ào t o và hu n luy n cán b qu n lý giúp h có th áp d ng nh ng
ti n b k thu t tiên ti n nh t
hi u qu cho vi c
phân tích, x lý thông tin nh m h tr có
a ra các quy t
nh c a cán b qu n lý trên c s thông
tin ã thu nh n và x lý.
1.1.3.4 Lao
qu không
nh l
ng cán b qu n lý là lao
ng
cd
ng a d ng, ph c t p, k t
i d ng v t ch t tr c ti p.
i cán b qu n lý có ch c n ng, nhi m v khác nhau; Do ó, n i
dung công vi c c a m i cán b qu n lý là khác nhau t o nên tính a d ng
trong lao
nhi u
it
ng c a cán b qu n lý. Lao
ng qu n lý
ng c a cán b qu n lý tác
bên trong, b nh h
ng
n
ng b i r t nhi u y u t t môi
13
tr
ng kinh doanh nên lao
ph m c a lao
ng qu n lý là lao
ng ph c t p. M t khác, s n
ng qu n lý doanh nghi p không th
nh l
ng v t ch t tr c ti p nên vi c ánh giá hi u qu lao
nghi p th
ng
cd
i
ng qu n lý doanh
ng r t khó kh n nh t là ánh giá k t qu riêng r c a t ng cán b
qu n lý doanh nghi p.
1.1.3.5 Lao
ng c a cán b qu n lý òi h i trách nhi m cao, n ng
ng linh ho t.
Ho t
ng c a cán b qu n lý doanh nghi p t vi c thu th p, phân tích
n x lý thông tin
có ý ngh a quy t
chí nh h
ho t
ng
a ra các quy t
nh tác
nh qu n lý; m i quy t
ng tr c ti p
n k t qu ho t
nh qu n lý
ng l , lãi, th m
n s t n t i và phát tri n c a doanh nghi p; Do ó, trong
ng c a mình cán b qu n lý òi h i ph i có trách nhi m cao. M t khác,
i cán b qu n lý th
trong b i c nh và
nh h
i m t v i nhi u v n
c n gi i quy t,
u ki n h t s c khác nhau, m t quy t
nh qu n lý s có
ng dây chuy n
ng ph i
n h u h t các l nh v c ho t
y, òi h i cán b qu n lý ph i r t n ng
a ra các quy t
ng và linh ho t khi x lý thông tin
nh qu n lý em l i hi u qu cao nh t. V i
òi h i các doanh nghi p ph i h t s c quan tâm
nhi m cán b qu n lý,
qu n lý doanh nghi p
cao tr
c các quy t
ng doanh nghi p. Do
ng th i ph i
m này,
n công tác quy ho ch, b
u t phát tri n n ng l c
h th c s n ng
c
i ng cán
ng, linh ho t và có trách nhi m
nh qu n lý.
1.1.4 Vai trò c a cán b qu n lý trong doanh nghi p
Cán b qu n lý doanh nghi p luôn luôn
quan tr ng quy t
th hi n
v trí trung tâm, óng vai trò
nh s t n t i, phát tri n c a doanh nghi p, vai trò ó
các khía c nh sau:
c
14
1.1.4.1 Cán b qu n lý quy t
nh chi n l
Trên c s phân tích, ánh giá môi tr
c c a doanh nghi p.
ng kinh doanh, các l c l
ng
nh tranh và ti m l c th c t c a doanh nghi p, cán b qu n lý b ng ki n
th c, k n ng, kinh nghi m và các ph
các xu h
ng, các ch tiêu kinh t , k thu t, xã h i... có liên quan
ng c a doanh nghi p làm c n c
Chi n l
xây d ng chi n l
c ch ra cho doanh nghi p c n i
nghi p con
ng i nh th nào;
nh t thi t ph i
hi n
ng pháp khác nhau ti n hành d báo
c c a doanh nghi p.
n âu và v ch ra cho doanh
ng th i, chi n l
c c th hoá b ng các chi n l
c các m c tiêu chi n l
c ã
ra.
c c a doanh nghi p
c b ph n
i quy t
nh cu i cùng v ho ch
a doanh nghi p. Chi n l
nh,
ng b
th c
ây là vai trò quan tr ng hàng
u c a cán b qu n lý doanh nghi p c p cao mà giám
ng
n ho t
c doanh nghi p là
u ch nh và th c hi n chi n l
c
c phát tri n doanh nghi p th hi n t m nhìn, kh
ng d báo và tính th c ti n c a giám
c và
i ng cán b qu n lý doanh
nghi p. Trong b i c nh c nh tranh ngày càng gay g t và toàn c u hoá, n u
doanh nghi p không có
và gi i pháp c th ,
nh h
ng chi n l
c úng
n v i các chính sách
ng b thì khó tránh kh i s th t b i trong c nh tranh,
nguy c t t h u ngày càng xa và phá s n là không th tránh kh i.
1.1.4.2 Cán b qu n lý doanh nghi p quy t
nh k t qu th c hi n
các m c tiêu doanh nghi p.
Ho ch
nh chi n l
c là công vi c tiên quy t, h t s c quan tr ng
i doanh nghi p, nh ng n u chi n l
th c hi n b ng s
c ó không
ng
c ó không
u hành sát sao, n ng
ng thì nh ng
nh h
ng chi n l
c t ch c tri n khai
ng thì nh ng
c t ch c tri n khai th c hi n b ng s
i
nh h
ng chi n
u hành sát sao,
c ó không th th c hi n
c. Do
15
y, không ph i ai khác
quy t
nh
nghi p. S
i ng cán b qu n lý doanh nghi p l i óng vai trò
i v i k t qu
u hành t ch c th c hi n chi n l
c c a doanh
u hành và qu n lý doanh nghi p th hi n trên m t s m t ch
u sau:
Cán b qu n lý doanh nghi p là ng
i c th hoá chi n l
nghi p thành các m c tiêu, các k ho ch và gi i pháp c th
c c a doanh
truy n
t
n
nh ng cá nhân, nh ng b ph n và toàn doanh nghi p th u hi u m c tiêu
chung doanh nghi p, k ho ch hành
ng c th c a t ng b ph n và cung
p cho m i thành viên trong doanh nghi p nh ng thông tin c n thi t
ng cho ho t
ng c a t t c m i ng
i cùng h
nh
ng vào vi c th c hi n các
c tiêu chung c a doanh nghi p.
Cán b qu n lý doanh nghi p v i vai trò h
ho ch
nh chi n l
i th
c c a doanh nghi p, cán b qu n lý doanh nghi p là
ng xuyên thu th p, x lý thông tin có liên quan tr c ti p
ng c a doanh nghi p t bên ngoài
tr
ng ngo i: Sau khi ã
ng kinh doanh
k p th i
phân tích, d báo s tác
a ra các quy t
các gi i pháp th c hi n ho c các chi n l
qu n lý doanh nghi p là ng
i bên ngoài nh m tranh th s
i
n ho t
ng c a môi
nh qu n lý nh m
c c a t ng b ph n.
u ch nh
ng th i, cán
u hành m i ng x c a doanh nghi p
ng h v m i m t
u
i
i v i doanh nghi p.
Cán b qu n lý có vai trò quan tr ng trong vi c xây d ng và hoàn thi n
mô hình t ch c, b trí và s d ng lao
ng.
th c hi n m c tiêu c a doanh
nghi p thì toàn b các nhi m v c n thi t c a doanh nghi p
phân công
n các
nv c s ,
u ph i
c
n cá nhân có th th c hi n chúng t t nh t.
Do v y, cán b qu n lý có vai trò quan tr ng trong vi c thi t k và
u ch nh
mô hình t ch c c ng nh vi c b trí cán b phù h p v i mô hình ó nh m
16
phát huy s c m nh, tính ch
ng sáng t o c a b máy t ch c, cán b trong
toàn doanh nghi p.
Cán b qu n lý là nh ng ng
i th c hi n công tác lãnh
nghi p. Cán b qu n lý ph i có ngh thu t lãnh
sao cho h
o, tác
ng
o trong doanh
n con ng
i
óng góp m t cách t nguy n và nhi t tình vào vi c th c hi n các
c tiêu c a doanh nghi p.
Cán b qu n lý là ng
tr
i
x
ng và quy t
nh vi c xây d ng môi
ng làm vi c thu n l i, minh b ch trong doanh nghi p b ng vi c xây d ng,
ban hành và h
ng d n th c hi n hành lang pháp lý n i b nh các n i quy,
quy ch , quy trình, các nguyên t c làm vi c... làm tiêu chu n
th c hi n t t ch c n ng, nhi m v
i
c giao.
Cán b qu n lý doanh nghi p là ng
nhân thành chi n l
m i ng
i ph i h p các chi n l
c c a nhóm, các chi n l
c c a cá
c c a nhóm thành chi n l
c
a doanh nghi p; các m c ích c a cá nhân hài hoà v i m c ích c a nhóm,
doanh nghi p; kh n ng kinh doanh c a cá nhân thành kh n ng kinh doanh
a nhóm và c a doanh nghi p. Cán b qu n lý doanh nghi p mu n th c hi n
t vai trò k t h p thì h ph i là nh ng ng
hi u th c ti n, có uy tín;
i có n ng l c chuyên môn, am
ng th i, h ph i có ngh thu t thu hút, thuy t
ph c và s d ng có hi u qu các
ng l c thúc
y
khuy n khích nhân
viên trong ph m vi có th c a doanh nghi p.
1.1.4.3 Cán b qu n lý doanh nghi p ch
ho t
ng c a doanh nghi p
Cán b qu n lý doanh nghi p là ng
công vi c ã giao; o l
thu c
o ki m tra, ki m soát toàn
ng và
i ph i th
u ch nh các ho t
tin ch c r ng nh ng k t qu
t
ng xuyên ki m tra
ng c a các b ph n tr c
c c a các cá nhân và b ph n
17
phù h p v i k ho ch. M t khác, ki m tra giám sát ho t
ng doanh nghi p
ng nh m phát hi n s m nh ng t n t i, sai l ch, tiêu c c
a ra bi n pháp
tác
ng,
u ch nh k p th i, giúp các cá nhân, b ph n hoàn thành các k
ho ch. Vi c ki m tra còn có ý ngh a xác
p v i tình hu ng th c ti n không
ho ch ã quy t
nh tr
nh k ho ch
có bi n pháp
c l p ra có phù
u ch nh l i chi n l
c,
c ó.
1.1.5 Nh ng yêu c u chung
i v i cán b qu n lý doanh nghi p
1.1.5.1 Yêu c u v ph m ch t chính tr
có th hoàn thành t t vai trò và ch c n ng c a ng
i cán b qu n lý
doanh nghi p, m i cán b qu n lý ph i có nh ng yêu c u v
nh. Tr
c h t ng
i cán b qu n lý ph i có ph m ch t chính tr và
t, ây là tiêu chu n hàng
n cho m i ho t
Nhà n
c và tài nh t
u nh m
mb os
nh h
o
ng chính tr
ng kinh doanh vì doanh nghi p nhà n
c
úng
c là tài s n c a
c.
Ph m ch t chính tr th hi n
i lý t
ng c a
nhi t tình cách m ng, lòng trung thành
ng, v i ch ngh a Mác -lênin và t t
ng H Chí Minh,
tinh th n t n tu v i công vi c, h t lòng h t s c vì s nghi p c a nhân dân; là
n l nh chính tr v ng vàng, kiên
Cán b qu n lý ph i là ng
trình
nh v i m c tiêu và con
i có tinh th n t giác h c t p, rèn luy n nâng cao
lý lu n, ph i bi t g n lý lu n v i th c ti n, phù h p v i
chính sách c a
ng và Nhà n
c. Trong
nh ng cán b gi ch c v lãnh
c c a ng
ngh nghi p.
o cao nh Giám
i cán b g m 2 m t c b n là
o
ng l i
u ki n c ch qu n lý ch a hoàn
ch nh, pháp lu t còn nhi u k h , càng òi h i cao v
o
ng XHCN.
c. Riêng
i v i
c thì yêu c u càng cao.
o
c cá nhân và
o
c
c cá nhân ó là ý th c, ni m tin và ý chí quy t tâm cao
18
iv i
ng l i chính tr c a
tn
c,
ng th i bi t tôn tr ng, gi gìn k
ng pháp lu t, s ng lành m nh, không tham ô, lãng phí, có trách nhi m
trong công vi c, có lòng nhân ái, ng x
bè và xã h i, có tinh th n h
úng
n trong quan h gia ình, b n
o
c ngh nghi p có ý ngh a r t
ng thi n...
quan tr ng, nó quan h ch t ch v i
o
c cá nhân, ó là: tinh th n trách
nhi m, t n tâm và k lu t trong công vi c, c g ng hoàn thành nhi m v k c
khi g p nh ng
ph
u ki n khó kh n, ph c t p, luôn c g ng tìm ra nh ng
ng ti n, gi i pháp và sáng ki n
hoàn thành nhi m v .
1.1.5.2 Yêu c u v n ng l c chuyên môn
Trên th c t hi n nay, n u ng
i cán b qu n lý t t không thì ch a
mà trong xu th h i nh p hi n nay còn òi h i ph i có n ng l c chuyên môn
cao là m t yêu c u h t s c quan tr ng
i v i m i cán b qu n lý nói chung
và cán b qu n lý kinh doanh nói riêng,
ng th i ây c ng là m t thi u h t
mà chúng ta ph i ra s c kh c ph c. N ng l c chuyên môn c a cán b qu n lý
doanh nghi p
c th hi n trên các m t sau ây: M t là: n m
c ki n th c
b n v kinh t và nghi p v kinh doanh c ng nh ki n th c kinh t chuyên
ngành; Hai là: có k n ng trong qu n lý và
nh ng ki n th c kinh doanh hi n
u hành, t ng b
i nh marketing, th tr
c ti p c n v i
ng ch ng khoán,
công ty c ph n...; Ba là: có kinh nghi m và ngh thu t qu n lý, có kh n ng
m b t th tr
oán s bi n
ng, d
ng c a các y u t khách quan tác
lý k p th i các tình h
doanh c a
xu h
lý cho
oán nhu c u tiêu dùng và kh n ng áp ng nhu c u,
n v , bi t
n kinh doanh và
ng; B n là: nh y c m v i tình hình ho t
nh h
ng tr
ng kinh
ng và phán oán k p th i k t qu kinh doanh,
ng l lãi, lên xu ng c a ho t
n v , không b
ng
ng kinh doanh
a ra quy t sách h p
c m i tình hu ng. N ng l c chuyên môn c a
19
cán b qu n lý doanh nghi p nh m
nv
m b o cho ho t
ng kinh doanh c a
t hi u qu cao, thu l i nhu n l n, làm l i cho xã h i và
tn
c. ó
là s k t h p gi a ki n th c v i kinh nghi m, khoa h c v i ngh thu t trong
kinh doanh.
1.1.5.3 Yêu c u v n ng l c t ch c và qu n lý
Bên c nh n ng l c chuyên môn thì n ng l c t ch c và qu n lý c ng là
t yêu c u quan tr ng c a cán b qu n lý doanh nghi p. N ng l c t ch c
và qu n lý th hi n trên ba m t ch y u là: M t là: T ch c và qu n lý s n
xu t bên trong n i b doanh nghi p nh m b o
m hi u qu quá trình t o ra
n ph m hàng hoá ho c d ch v , Hai là: Xây d ng h th ng các m i quan h
kinh doanh, t o ra m ng l
i cung c p và tiêu th cùng v i các quan h liên
doanh, liên k t,
i lý, bao tiêu, khách hàng t
ng
là: T ch c và
u hành b máy qu n lý s n xu t kinh doanh c a
ng nh p nhàng nh m t c máy hoàn ch nh và
qu n lý th hi n
trình
nh và g n bó; Ba
n v ho t
ng b . N ng l c t ch c
quan sát, phán oán tình hình di n bi n c a
ng qu n lý và c a th tr
th i, có
i n
ng
a ra nh ng quy t
u óc t ch c công vi c và
nh sát h p và k p
u hoà ph i h p các b ph n c p d
và h u quan, có kh n ng c m hoá và thu hút m i ng
id
i
i
i quy n vào công
vi c chung và m c tiêu chung. S phân bi t n ng l c chuyên môn và n ng l c
ch c qu n lý c ng ch có tính ch t t
môn cao thì phát hi n và nhìn nh n v n
nh v y có
u ki n thu n l i
ch c qu n lý còn òi h i trình
khi u v qu n lý kinh doanh,
ng
i. Ng
i có trình
chuyên
m t cách chu n xác, nhanh nh y,
t ch c qu n lý t t. Tuy nhiên n ng l c t
khoa h c và ngh thu t qu n lý, có n ng
c tích lu và nâng cao thông qua quá trình
c t p và rèn luy n nghiêm túc và dày công,
c th thách và ch t l c qua
20
th c t kinh doanh trên th tr
ng.
1.1.5.4 Yêu c u v phong cách làm vi c
Ngoài yêu c u v ph m ch t
o
c, n ng l c qu n lý, n ng l c
chuyên môn thì m t yêu c u h t s c quan tr ng v i cán b qu n lý doanh
nghi p là phong cách làm vi c. Ph m ch t chính tr hàng
u,
ng th i
phong cách làm vi c th t s khoa h c và bi t gi ch tín trong s n xu t kinh
doanh.
i v i cán b qu n lý doanh nghi p nhà n
i v i khách hàng, b o
a ra th tr
ng, b o
gi gìn s trung th c
m uy tín
c không ch gi lòng tin
i v i ch t l
ng hàng hoá và d ch v
m s tin c y trong quan h kinh doanh mà còn ph i
iv i
và pháp lu t trong ho t
ng và Nhà n
c, t giác ch p hành chính sách
ng kinh doanh, bi t
t l i ích c a
tn
c lên trên
i ích doanh nghi p, l i ích cá nhân.
Có th nói, môi tr
nghi p là th tr
p, òi h i ng
tr ng con ng
ng
ng ho t
ng ch y u c a cán b qu n lý doanh
ng, là n i di n ra quá trình kinh t h t s c sôi
i cán b qu n lý v a ph i có
o
ng và ph c
c, có thi n chí và tôn
i, có cu c s ng trong s ch, v a ph i có phong cách t ch ,
ng sáng t o, có tinh th n dám ngh dám làm, h ng hái xông pha và
dám ch p nh n r i ro, dám ch u trách nhi m v k t qu ho t
ng kinh doanh
a mình.
n yêu c u trên có m i quan h g n bó v i nhau, tác
n nhau nh m
ng và h tr
m b o uy tín, ph m ch t và c ng là th hi n n ng l c c a
cán b qu n lý s n xu t kinh doanh trong tình hình hi n nay, áp ng cho yêu
u c a s nghi p công nghi p hoá, hi n
1.2 NH NG N I DUNG C
ÀO T O CÁN B
i hóa
tn
c.
B N LIÊN QUAN
QU N LÝ DOANH NGHI P
N LÝ LU N
21
1.2.1 Vai trò c a ào t o cán b qu n lý
- Nâng cao n ng l c cho cán b qu n lý trong vi c óng góp vào ho t
ng c a doanh nghi p, trang b ki n th c, k n ng qu n lý doanh nghi p
th c hi n t t ch c n ng, nhi m v
-
c giao.
ào t o cán b qu n lý nh m áp ng các m c tiêu chi n l
xu t kinh doanh c a doanh nghi p. Trong n n kinh t th tr
cs n
ng, ch t l
ng
ngu n nhân l c tr thành m t trong nh ng l i th c nh tranh quan tr ng hàng
u c a các doanh nghi p
ph m vi c trong và ngoài n
c. Th c t ch ng t
ng, doanh nghi p nào chú tr ng l p k ho ch ào t o, có s
ut
úng
n
cho ào t o, phát tri n ngu n nhân l c thì hi u qu c a s n xu t - kinh doanh
em l i cao.
- Nâng cao trình
các ph
cho cán b qu n lý phù h p v i xu th
ng pháp qu n lý hi n
- Giúp cán b qu n lý
i thay c a
i trên th gi i.
a ra
c các chính sách qu n lý hi u qu
ngu n l c c a doanh nghi p.
-B id
ng ngu n cán b qu n lý doanh nghi p áp ng nhu c u phát
tri n b n v ng c a doanh nghi p trong t
ng lai.
1.2.2 Nguyên t c ào t o
Trong công tác ào t o ph i quán tri t các nguyên t c
quan
c,
m,
ng l i, chi n l
c phát tri n kinh t
m b o các
xã h i c a
ng và Nhà
m b o ào t o theo nhu c u; ào t o g n v i th c hành;
m b o tính
hi u qu th c t .
1.2.2.1 Nguyên t c
phát tri n kinh t xã h i c a
m b o các quan
ng và Nhà n
Nguyên t c này òi h i n i dung, ch
m,
ng l i, chi n l
c
c trong ào t o.
ng trình ào t o b i d
ng ph i
22
ph n ánh các
luôn
ng l i, ch tr
ng, chính sách c a
ng và Nhà n
c c i ti n và không ng ng hoàn thi n theo quá trình
c, c a công cu c c i cách cách hành chính Nhà n
1.2.2.2 Nguyên t c
m b o ào t o, b i d
c, ph i
im ic a
t
c.
ng theo nhu c u, áp
ng nhu c u ào t o.
Nguyên t c này yêu c u ào t o, b i d
ng ph i
c th c hi n trên c
nhu c u ào t o c a cán b , c a c quan, t ch c. N i dung, ch
giáo trình ào t o, b i d
ng ph i
c xác
ng trình,
nh theo nhu c u công tác th c
nâng cao n ng l c th c hi n công vi c c a cán b , công ch c. Hình
th c, th i gian ào t o c n
công tác khác nhau.
it
c nghiên c u th c hi n theo các ch c v , v trí
ào t o b i d
ng
m b o theo sát
ng ào t o c n th n, tránh vi c ào t o, b i d
it
ng, l a ch n
ng không úng
i
ng.
1.2.2.3 Nguyên t c ào t o b i d
ng g n li n v i th c hành.
Nguyên t c này òi h i công tác ào t o, b i d
thi t th c, ph i em
n cho ng
i h c nh ng ki n th c, k n ng th c t g n
li n v i công vi c c a h , th ng nh t v i công vi c h
ào t o ph i k t h p v i th c t , ph i liên quan
u ch c trách mà cán b
trình
i dung, ch
ang làm. N i dung
n k thu t chuyên môn, yêu
m nh n. Thông qua ào t o giúp cho ki n th c,
nghi p v , hi u qu công tác c a cán b
c m c ích h c
ng ph i h u ích và
làm vi c, h c
c nâng lên rõ r t,
t
s d ng trong công vi c. Vì v y, trong
ng trình ào t o ph i có t l lý thuy t và th c hành h p lý
giúp phát tri n k n ng chuyên môn nghi p v c a ng
1.2.2.4 Nguyên t c
i h c.
m b o tính hi u qu th c t trong ào t o.
Nguyên t c này yêu c u ào t o ph i chú tr ng
n hi u qu , không
23
nên chú tr ng hình th c ch y theo ch tiêu, s l
ng ào t o,
ng th i c ng
không phi n di n ch y theo ch ng ch , b ng c p. Trong ào t o ph i chú
tr ng s d ng kinh phí m t cách có hi u qu , ph i
các khâu t xác
m b o th c hi n t t
t t
nh nhu c u ào t o, l p k ho ch, th c hi n ào t o
n
khâu ánh giá.
1.2.3 Các nhân t
nh h
ng
n ào t o cán b qu n lý doanh
nghi p
1.2.3.1 M c tiêu phát tri n c a doanh nghi p
c ích c a ào t o cán b qu n lý doanh nghi p là t ng c
vào con ng
i nh m xây d ng
ng
u
i ng cán b qu n lý chuyên nghi p
th c hi n các m c tiêu phát tri n c a doanh nghi p. Do v y, khi xác
nh nhu
u ào t o cán b qu n lý doanh nghi p thì ph i xu t phát t m c tiêu phát
tri n c a doanh nghi p. Các ch
có s k t h p
m c
ng trình ào t o mu n
t k t qu thì ph i
cao nh t gi a m c tiêu phát tri n c a doanh nghi p và
c tiêu ào t o cán b qu n lý; n u m c tiêu phát tri n c a doanh nghi p là
cao nh ng các ch
ng trình ào t o cán b qu n lý l i
cán b qu n lý s không
ki n th c, k n ng
t ra
m c th p thì
gi i quy t các v n
t ra
a doanh nghi p trong hi n t i và càng không áp ng
c nh ng yêu c u
a doanh nghi p trong t
ng trình ào t o
ng lai. Ng
c l i, n u các ch
quá cao và xa r i m c tiêu phát tri n c a doanh nghi p thì s lãng phí và
nh ng ki n th c, k n ng
c ào t o không giúp ích nhi u
qu n lý trong quá trình gi i quy t nh ng v n
i v i cán b
t ra c a doanh nghi p trong
hi n t i.
1.2.3.2 Mô hình t ch c c a doanh nghi p
Mô hình t ch c c a doanh nghi p có nh h
ng
n ào t o cán b
24
qu n lý trên các m t sau:
m t quy mô t ch c
u doanh nghi p có quy mô l n, có nhi u
n v thành viên t c là có
cán b qu n lý nhi u thì vi c xây d ng và th c hi n các ch
o r t thu n l i vì
it
ng tham gia cùng m t ch
không nh ng thu n l i trong vi c xác
ng trình ào
ng trình ào t o l n
nh nhu c u ào t o
n vi c t ch c
các khoá ào t o cho cán b qu n lý.
ki u mô hình t ch c
Trong th c t có nhi u ki u mô hình t ch c c a doanh nghi p nh ng
có th khái quát thành hai ki u mô hình t ch c tiêu bi u:
t là, mô hình t ch c theo ki u hình tháp
Ki u mô hình t ch c này bao g m nhi u c p qu n lý trung gian, ây là
ki u mô hình t ch c
quan liêu, bao c p.
t quy t
c s d ng ph bi n trong c ch qu n lý hành chính,
c
m c a ki u mô hình t ch c này là kém n ng
nh qu n lý c a cán b qu n lý c p cao
ch m, có th b sai l ch m t ph n n i dung c a quy t
n c p d
nh và ng
i th
ng,
ng
c l i. Các
doanh nghi p có mô hình t ch c theo ki u hình tháp khi th c hi n tri n khai
công tác ào t o c ng g p ph i nh ng tr ng i, c th :
Khi tri n khai xây d ng k ho ch ào t o dài h n và t ng th th
ph i ti n hành thông qua nhi u qua nhi u c p, nhi u ng
u h t nh ng ng
ng
i tham gia trong ó
i tham gia không có ki n th c v qu n lý ngu n nhân l c
và nghi p v v công tác ào t o nên
h u h t các doanh nghi p vi c xây
ng k ho ch ào t o dài h n và t ng th th
trên th c t các doanh nghi p th
công tác ào t o r t h n ch .
ng g p r t nhi u khó kh n và
ng không có k ho ch ào t o t ng th nên
25
Vi c tri n khai các ch
ng t ,
quy t
có r t nhi u ng
ng
ng trình ào t o c th c ng g p khó kh n
nh tri n khai m t ch
ng trình ào t o c th c ng c n
i tham gia v i nhi u góc
khác nhau, vi c quy t
i tham gia ào t o, kinh phí c ng do nhi u ng
vi c tri n khai các ch
i quy t
nh, k t qu là
ng trình ào t o ch m và không có ng
nhi m cu i cùng v t ng ch
nh c
i ch u trách
ng trình ào t o nên hi u qu mang l i th
ng
th p. Phân c p th c hi n công tác ào t o gi a các c p qu n lý trong doanh
nghi p th
ng không rõ ràng, c th nên s
qu n lý th
ng di n ra nh h
ng tr c ti p
ùn
y trách nhi m gi a các c p
n vi c tri n khai các ch
ng
trình ào t o c th .
n
tr ng i nh t trong công tác ào t o là vi c v n d ng nh ng
ki n th c và k n ng ã
c trang b vào th c ti n. M c dù, ch
ào t o ki n th c và k n ng có th th ng nh t nh ng vi c quy t
án tri n khai vào th c t là r t khác nhau vì lý do nhi u ng
Tình tr ng c p trên không tham gia các ch
ng
i quy t
cho các ph
nh ph
nh ph
ng
i quy t
nh.
ng trình ào t o nh ng l i là
ng án áp d ng ki n th c, k n ng trong th c t
ã làm
ng án mang tính ch quan và h n ch hi u qu c a ph
ng án;
vi c không th ng nh t áp d ng ki n th c k n ng
các
ng trình
n v thành viên
c ào t o trong t t c
th c hi n nh ng m c tiêu chung c ng là nh ng h n
ch c a mô hình t ch c ki u hình tháp.
Hai là, ki u mô hình t ch c m ng
các quy t
nh qu n lý
nc pd
i và áp ng nhu c u khách hàng
t cách nhanh chóng và chính xác nh t thì h u h t các doanh nghi p
các
c tiên ti n ã th c hi n m nh m chính sách tái c c u b máy t ch c
doanh nghi p theo h
ng chuy n t mô hình t ch c theo ki u hình tháp sang