TIỂU LUẬN CHUYÊN NGÀNH xây DỰNG PHẨM CHẤT đạo đức CÁCH MẠNG CHO cán bộ ĐẢNG VIÊN TRONG sự NGHIỆP đổi mới ở nước TA HIỆN NAY

XÂY DỰNG PHẨM CHẤT ĐẠO ĐỨC CÁCH MẠNG CHO CÁN BỘ
ĐẢNG VIÊN TRONG SỰ NGHIỆP ĐỔI MỚI Ở NƯỚC TA HIỆN NAY
Trước yêu cầu của sự nghiệp đổi mới đất nước theo định hướng xã hội
chủ nghĩa với mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, dân giàu nước
mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Một sự nghiệp cách mạng lớn lao
như vậy muốn giành được thắng lợi hoàn toàn đòi hỏi phải có những con
người xã hội chủ nghĩa, những con người đó trước hết phải là những con
người có đạo đức cách mạng như Bác Hồ đã dạy: “đạo đức cách mạng là phải
có tinh thần tận tuỵ hy sinh vì dân, vì nước và quyết tâm một đời đấu tranh
cho Đảng, cho cách mạng. Đạo dức cách mạng là tuyệt đối trung thành với
Đảng, với nhân dân…đạo đức cách mạng còn là hết sức phấn đấu để thực
hiện mục tiêu của Đảng, hết sức trung thành phục vụ giai cấp công nhân và
nhân dân lao động”1. Trong giai đoạn cách mạng hiện nay trước sự tác động
ảnh hưởng của mặt trái cơ chế thị trường, của toàn cầu hoá gây những tổn hại
không nhỏ đến việc xây dựng đạo đức, lối sống của đội ngũ cán bộ đảng viên,
thêm vào đó là sự chống phá của các thế lực thù địch trên tất cả các lĩnh vực
đời sống xã hội, làm cho một bộ phận cán bộ, đảng viên nhạt phai lý tưởng
chiến đấu, vi phạm đạo đức nhân cách của người cán bộ, đảng viên, dẫn đến
thoái hoá biến chất làm ảnh hưởng đến uy tính của Đảng. Vì vậy, nghiên cứu
vấn đề xây dựng phẩm chất đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên trong
sự nghiệp đổi mới ở nước ta hiện nay là vấn đề có ý nghĩa cả về mặt lý luận
và thực tiễn.
Đạo đức thuộc lĩnh vực đời sống tinh thần, là một bộ phận của kiến trúc
thượng tầng xã hội, có vai trò điều chỉnh hành vi của con người, là sự thể hiện
mối quan hệ ứng xử và hành vi của con người đem lại lợi ích cho con người
và xã hội. Như vậy đạo đức là một hình thái ý thức xã hội, bao gồm những hệ
thống những nguyên tắc, quy tắc và chuẩn mực nhất định, điều chỉnh hành vi
1

Hồ Chí Minh toàn tập, Tập 9 Nxb CTQG, H. 1995 tr 285

1


của con người trong mối quan hệ giữa con người với con người, giữa cá nhân
với cộng đồng, giữa con người với môi trường sinh thái đáp ứng với lợi ích
của con người và nhu cầu của sự phát triển, tiến bộ xã hội, gắn với một giai
cấp, một chế độ xã hội và thời đại lịch sử nhất định. Trong bất kỳ một xã hội
nào cũng cần hình thành những nguyên tắc sống để con người tuân theo,
nhằm ổn định trật tự xã hội, đảm bảo cho sự phát triển của mỗi người và toàn
xã hội. Trong đời sống có những nguyên tắc, chuẩn mực đạo đức chung cho
mọi thời đại, song vẫn có những nguyên tắc, chuẩn mực phù hợp với từng giai
đoạn lịch sử nhất định, vì thế bản chất và nội dung của đạo đức trong các chế
độ xã hội khác nhau có biểu hiện khác nhau, và mỗi giai đoạn lịch sử nhất
định đạo đức cũng có những biểu hiện khác nhau phù hợp với điều kiện hoàn
cảnh của thời kỳ lịch sử đó.
Dưới chế độ xã hội chủ nghĩa, những quan niệm, quan hệ, nguyên tắc,
chuẩn mực đạo đức là sự kế thừa những giá trị đạo đức tốt đẹp nhất của
truyền thống đạo đức dân tộc và đạo đức nhân loại, đồng thời đạo đức xã hội
chủ nghĩa cũng làm phong phú thêm, phát triển thêm những giá trị đạo đức
mới. Đạo đức xã hội chủ nghĩa là đạo đức cách mạng, đạo đức cách mạng là
sự hiện thân trực tiếp của tư tưởng, là một biểu hiện sinh động của thế giới
quan, là cốt lõi của nhân sinh quan cộng sản chủ nghĩa, chỉ đạo, định hướng
tư duy và hành động của con người. Bởi vậy, người có đạo đức cách mạng
phải là người sẵn sàng hy sinh vì sự nghiệp cách mạng, vì hạnh phúc của nhân
dân, vì công bằng và lẽ phải, sống hạnh phúc lành mạnh. Ngược lại sự suy
thoái về đạo đức tất yếu dẫn đến sự suy thoái về tư tưởng và hành động, đưa
con người tới chổ mất phẩm chất, nhân cách người cách mạng. Khi luận giải
về đạo đức cách mạng Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: đạo đức cách mạng
là quyết tâm suốt đời đấu tranh cho Đảng, cho cách mạng. Đó là điều chủ chốt
nhất. Ra sức làm việc cho Đảng, giữ vững kỷ luật Đảng, thực hiện tốt đường

lối chính sách của Đảng, đặt lợi ích của Đảng và của nhân dân lên trước lợi

2


ích riêng của cá nhân mình. Hết lòng hết sức phục vụ nhân dân, vì Đảng, vì
dân mà đấu tranh quên mình, gương mẫu trong công việc. Ra sức học tập chủ
nghĩa Mác- Lênin, luôn tự phê bình và phê bình để nâng cao tư tưởng và cải
tiến công tác của mình và cùng đồng chí mình tiến bộ.
Đạo đức cách mạng trong giai đoạn cách mạng ở nước ta hiện nay vẫn
là đạo đức cách mạng mà Đảng và Bác Hồ đã dày công xây dựng trong hơn
nữa thế kỷ qua. Tuy nhiên đạo đức cách mạng đó phải được phát triển lên
một trình độ mới, đó là một nền đạo đức được đổi mới cùng với sự nghiệp đổi
mới theo hướng những nhân tố xã hội chủ nghĩa sẽ ngày càng mở rộng trong
các chuẩn mực đạo đức của xã hội, các chuẩn mực đạo đức hình thành từ thời
cơ chế tập trung quan liêu bao cấp phải được điều chỉnh cho phù hợp với việc
chuyển sang thời kỳ kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Một nền
kinh tế nhiều thành phần tất yếu sẽ sản sinh ra một nền đạo đức không thuần
nhất. Đạo đức xã hội Việt Nam trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội là
một nền đạo đức thống nhất, nhưng lại chứa đựng những quan niệm, những
môi trường đạo đức khác nhau, thậm chí đối lập nhau, tác động ảnh hưởng lẫn
nhau và đấu tranh với nhau, giành dật địa vị chủ đạo trong đời sống tinh thần
của xã hội.
Đạo đức cách mạng có vai trò rất quan trọng trong đời sống tinh thần
của xã hội xã hội chủ nghĩa, và vai trò của nó ngày càng quan trọng hơn bao
giờ hết trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta
hiện nay. Đạo đức cách mạng được biểu hiện ở thế giới quan, nhân sinh quan
cộng sản chủ nghĩa, lập trường giai cấp công nhân trong mỗi cán bộ đảng
viên, mỗi con người và cộng đồng xã hội. Thế giới quan, nhân sinh quan, lập
trường giai cấp công nhân đó chỉ đạo mọi tư duy và hành động của con người,

xã hội Việt Nam vươn lên đấu tranh vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội
công bằng, dân chủ, văn minh. Đạo đức cách mạng là phương thức điều chỉnh
thái độ hành vi con người trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, nó có sứ

3


mạnh to lớn trong xây dựng và cải tạo con người, ngược lại sự suy thoái
xuống cấp về đạo đức là dấu hiệu của sự suy thoái xã hội, đây là nguy cơ rất
nghiêm trọng gây nên sự mất ổn định trật tự xã hội, làm cho xã hội bị chệch
hướng trong tiến trình phát triển.
Đạo đức giúp cho con người hoàn tiện tính cách của mình, những
người có đức hạnh bao giờ cũng có phẩm chất cao quý, điều đó được nhân
dân ta thường dùng những từ ngữ tốt đẹp nhất để ca ngợi làm tấm gương sáng
để noi theo, ngược lại những kẻ không có đạo đức nhân dân ta giành cho sự
phê phán giễu cợt, phỉ báng. Như vậy quần chúng nhân dân lao động bằng
kinh nghiệm thực tiễn đã phác hoạ ra ở mức độ nào đó những tiêu chuẩn, giá
trị đạo đức, khuôn mẫu về cách ứng xử của con người trong xã hội, chính nhờ
những hành vi đạo đức tốt, con người mới đem lại hạnh phúc cho mình và cho
người khác, như C.Mác đã nói: Người hạnh phúc nhất là người biết đem hạnh
phúc cho người khác, câu nói đó càng có ý nghĩa quan trọng trong điều kiện
nước ta hiện nay. Nghị quyết hội nghị Trung ương 5 khoá VIII, Đảng ta đã
nêu lên phương châm xây phải đi đôi với chống, lấy xây làm chính. Muốn
khẳng định được vai trò chủ đạo trên thực tế đạo đức cách mạng phải đấu
tranh khắc phục môi trường đạo đức tư sản, môi trường này có xu hướng phát
triển cùng với sự phát triển của nền kinh tế nhiều thành phần và cơ chế thị
trường, cùng với sự mở cửa giao lưu, hội nhập kinh tế, văn hoá thế giới.
Chúng ta không chống đạo đức tư sản một cách hư vô chủ nghĩa, trong văn
hoá đạo đức của xã hội tư sản hiện đại, có những yếu tố tích cực, nhân văn và
dân chủ mà xã hội ta cần và có thể tiếp thu, phát triển, nhưng về cơ bản chúng

ta không thể chấp nhận những chuẩn mực đạo đức tư sản, coi đó là định
hướng giá trị đạo đức của xã hội ta trên bước đường đi lên chủ nghĩa xã hội.
Trong giai đoạn cách mạng hiện nay, muốn xây dựng đạo đức cách mạng,
chúng ta phải ra sức chống chủ nghĩa cá nhân, chống quan liêu, tham nhũng,
đặc quyền đặc lợi, bên cạnh cái bản chất tư hữu và gia trưởng phong kiến,

4


ngày càng có nhiều tư tưởng mang màu sắc tư sản nảy sinh từ cơ cấu kinh tế
và cơ chế thị trường, trong đó các yếu tố tư bản chủ nghĩa tác động ảnh hưởng
rất nguy hiểm đòi hỏi chúng ta phải ngăn cản, loại trừ tác động ảnh hưởng của
nó. Mặt khác chúng ta đang chứng kiến một sự du nhập ồ ạt thiếu phê phán,
chọn lọc các chuẩn mực đạo đức, lối sống của xã hội tư bản chủ nghĩa, những
chuẩn mực đạo đức đó mà ngay cả xã hội tư bản chủ nghĩa phải lên tiếng cảnh
báo về tính chất phá hoại của chúng đối với cộng đồng xã hội.
Đạo đức cách mạng theo định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta hiện
nay phải là một nền đạo đức chung của toàn xã hội, trong nền đạo đức chung
đó, có một môi trường đạo đức cực kỳ quan trọng đóng vai trò là hạt nhân của
đạo đức xã hội, chính là đạo đức của Đảng cộng sản, đạo đức trong Đảng
Cộng sản, đạo đức của những người đảng viên hoạt động trong công cuộc xây
dựng và bảo vệ Tổ quốc, đó cũng là đạo đức của toàn bộ hệ thống chính trị do
Đảng lãnh đạo. Đạo đức xã hội và đạo đức của Đảng có mối quan hệ hữu cơ
với nhau, tác động thúc đẩy lẫn nhau, Đảng là một bộ phận của xã hội cho nên
đạo đức của Đảng, trong Đảng và mỗi cán bộ đảng viên cũng là một bộ phận
đạo đức xã hội. Một nền đạo đức xã hội phát triển lành mạnh, tiến bộ hay
xuống cấp, suy thoái sẽ tác động tích cực hay tiêu cực đến đạo đức của Đảng.
Tuy nhiên, Đảng là một bộ phận lãnh đạo xã hội, là đội tiên phong của giai
cấp công nhân và cả dân tộc cho nên đạo đức của Đảng, trong Đảng lại là đầu
tàu thúc đẩy sự phát triển đi lên của đạo đức xã hội. Đạo đức của đảng đóng

vai trò lãnh đạo, nêu gương cho xã hội noi theo, điều này có tầm quan trọng
đặc biệt đối với nước ta, một nước có nền văn hiến lâu đời, nhân dân ta rất coi
trọng đạo đức và đánh giá người cán bộ lãnh đạo, tổ chức lãnh đạo của mình
trước hết về mặt đạo đức, lối sống. Đạo đức cách mạng của người cán bộ
đảng viên, còn được thể hiện trong cuộc đấu tranh chống những quan điểm, tư
tưởng sai trái, phản động, đặc biệt là chủ nghĩa cá nhân, bệnh quan liêu, tham
nhũng, kiêu ngạo, hiếu danh, lười biếng, kém kỷ luật, ích kỹ, cục bộ…Hiện

5


nay trước những diễn biến phức tạp của tình hình thế giới, trước những cám
dỗ của điều kiện vật chất làm xuất hiện tư tưởng lối sống thực dụng, chạy
theo đồng tiền, coi thường đạo lý, sự suy thoái về đạo đức, lối sống của một
số cán bộ đảng viên đang là một nguy cơ đe doạ chế độ xã hội chủ nghĩa mà
chúng ta đang xây dựng. Vì vậy đòi hỏi Đảng, Nhà nước, mỗi tổ chức và con
người phải nhận thức đầy đủ sự phá hoại của nó, đấu tranh khắc phục bằng
nhiều hình thức và biện pháp để xây dựng đạo đức cách mạng làm cơ sở nền
tảng cho đất nước ta thực hiện thắng lợi nền kinh tế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa vì mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, như lời Bác Hồ
thường căn dặn: “Người cách mạng phải có đạo đức cách mạng làm nền tảng
mới hoàn thành được nhiệm vụ cách mạng vẻ vang”2.
Tuy nhiên, cũng cần phải thừa nhận rằng xây dựng đạo đức cách mạng
của Đảng, tổ chức Đảng, và từng cán bộ đảng viên hiện nay khó khăn và phức
tạp hơn nhiều so với giai đoạn cách mạng trước, bởi vì những yêu cầu đạo
đức trên một số mặt cụ thể nào đó mới hơn và đòi hỏi cao hơn, mặt khác,
những điều kiện khách quan về mặt tồn tại xã hội ngày nay đặt ra những thách
thức nghiệt ngã và phức tạp hơn, song xét đến cùng việc tu dưỡng, rèn luyện
đạo đức của người cán bộ đảng viên bao giờ cũng xuất phát từ ý thức chủ
động, tự giác của từng người quyết định. Từ khi đất nước ta bước vào thời kỳ

đổi mới, hoàn cảnh để xây dựng đạo đức cách mạng có mặt càng trở nên phức
tạp. Việc xây dựng một Đảng đạo đức, văn minh không chỉ trong điều kiện
Đảng cầm quyền trong môi trường hoà bình, mà còn là cầm quyền trong điều
kiện phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, cầm quyền
trong điều kiện còn tồn tại môi trường đạo đức, văn hoá, lối sống tư sản đang
hàng ngày, hàng giờ gây sức ép tác động vào tổ chức Đảng, đảng viên, vào
các tổ chức của hệ thống chính trị do Đảng lãnh đạo. Đây thực sự là một cuộc
đấu tranh gay go, quyết liệt giữa đạo đức cách mạng theo định hướng xã hội
2

Hồ Chí Minh toàn tập, tập 9, Nxb CTQG, H. 1996, trang 283.

6


chủ nghĩa và đạo đức tư sản. Ví dụ như về thói tham nhũng trong bộ máy nhà
nước không phải đến hiện nay mới có, trong kháng chiến chống Pháp đã từng
có như vụ tham nhũng của Trần Dụ Châu, nhưng chỉ đến hiện nay, khi lề thói
kinh doanh tư bản chủ nghĩa và cơ chế thị trường được phát triển mở rộng,
khi động cơ lợi nhuận làm cho hành vi hối lộ trở nên phổ biến, chi phí hối lộ
được tính vào giá trị đồng tiền gắn với quyền lực, thì tệ nạn tham nhũng mới
có quy mô rộng lớn và tác động phá hoại đối với bộ máy kinh tế và chính trị
của chúng ta càng mạnh mẽ. Đánh giá thực trạng về sự suy thoái phẩm chất
đạo đức của cán bộ đảng viên, Đại hội VI của Đảng nhận định: Vấn đề đạo
đức xã hội đang được đặt ra một cách cấp bách. Trong xã hội đang diễn ra
một cuộc đấu tranh giữa hai lối sống, lối sống có lý tưởng lành mạnh, trung
thực, sống bằng năng lực của mình; và lối sống thực dụng, dối trá, ích kỷ, ăn
bám, chạy theo đồng tiền. Đại hội nhấn mạnh: Những hành vi lộng quyền,
tham nhũng của một số cán bộ, nhân viên nhà nước chưa bị trừng trị nghiêm
khắc, kịp thời. Văn kiện Đại hội VII viết: “Sự suy thoái về phẩm chất đạo đức

của một bộ phận cán bộ đảng viên là rất nghiêm trọng” 3. Hội nghị Đại biểu
toàn quốc giữa nhiệm kỳ (khoá VII) tháng 1. 1994 nêu 4 quan điểm liên quan
đến sự suy thoái đạo đức cán bộ đảng viên: 1. Than nhũng, quan liêu là biểu
hiện tập trung của sự suy thoái đạo đức, lối sống và chủ nghĩa cá nhân trong
cán bộ đảng viên; 2. Tham nhũng, quan liêu trở thành một trong bốn nguy cơ
đối với chế độ mà Hồ Chí Minh, Đảng và nhân dân ta đã lựa chọn; 3. Đấu
tranh chống tham nhũng, quan liêu là vấn đề nóng hổi, bức bách nhất hiện
nay; 4. Cuộc đấu tranh đó phải được tiến hành một cách triệt để, kiên quyết,
trong cả hệ thống chính trị ở tất cả các cấp, các ngành từ Trung ương đến địa
phương và cơ sở. Tổng kết 10 năm đổi mới, Đại hội VIII chỉ rỏ: Suy thoái về
đạo đức trong cán bộ, đảng viên tăng lên về số lượng và phức tạp hơn. Những
năm 60 - 70, suy thoái đạo đức xẩy ra trong “một số ít” cán bộ, đảng viên,
ĐCSVN Văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII, Nhà xuất bản Sự thật, H, 1991, tr48.

3

7


những năm 80 là “một số”, “một bộ phận”, những năm 90 là “một bộ phận
không nhỏ”. Từ cán bộ, đảng viên đến cán bộ có chức, có quyền, lây lan xâm
nhập vào cán bộ cao cấp, vụ sau cao hơn vụ trước. Hai năm sau Đại hội Đảng
VIII, Văn kiện Hội nghị Ban chấp hành Trung ương Đảng lần thứ năm (khoá
VIII),7. 1998 chỉ rõ những năm gần đây tình trạng suy thoái về đạo đức, lối
sống có chiều hướng gia tăng rất đáng lo ngại. Một trong những biểu hiện gia
tăng rất đáng lo ngại đó là: “Sự suy thoái nghiêm trọng về đạo đức, lối sống ở
một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên có chức, có quyền, kể cả cán bộ,
cao cấp”4. Nữa năm sau, tại Hội nghị Ban chấp hành Trung ương sáu lần 2
khoá VIII (1.1999), Đảng ta nhận định nếu không khắc phục được những yếu
kém, tiêu biểu trong số đó là sự suy thoái đạo đức, lối sống của một bộ phận

không nhỏ cán bộ, đảng viên thì có thể đưa Đảng đến nguy cơ tự huỷ mình.
Thực tế đó đã đưa Đảng đến một quyết định quan trọng chính thức phát động
cuộc vân động xây dựng Đảng, chỉnh đốn Đảng. Tại Đại hội IX của Đảng,
Đảng chỉ rõ: Trong kiểm điểm chung, các cấp uỷ, các tổ chức Đảng đều thống
nhất đánh giá một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên thường là những
người có chức, có quyền, buông lỏng rèn luyện, sa ngã trước đồng tiền để chủ
nghĩa cá nhân trỗi dậy, chi phối dẫn đến suy thoái về đạo đức. Sau hơn hai
năm thực hiện Nghị quyết Đại hội IX, tại Hội nghị Ban chấp hành Trung
ương lần thứ chín (khoá IX) 1. 2004, Đảng ta nhận định rằng: Sự suy thoái về
đạo đức, lối sống trong cán bộ, đảng viên không những chưa được ngăn chặn
và đẩy lùi mà còn rất nghiêm trọng, phổ biến tập trung vào 4 lĩnh vực: xây
dựng cơ bản, quản lý nhà đất, tài chính doanh nghiệp, chi tiêu ngân sách.
Đánh giá tổng quát sau hơn 20 năm đổi mới, Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ
X khẳng định: “Năng lực và phẩm chất của nhiều cán bộ, công chức còn yếu,
một bộ phận không nhỏ thoái hoá, biến chất. Dân chủ ở nhiều nơi bị vi phạm,
kỷ cương phép nước chưa nghiêm. Quan liêu, tham nhũng, lãng phí còn
4

.ĐCSVN Văn kiện BCH Trung ương lần thứ năm khoá VIII, Nhà xuất bản CTQG, H, 1998, tr 28.

8


nghiêm trọng”5. Tình trạng suy thoái đạo đức của một bộ phận cán bộ, đảng
viên hiện nay là hệ quả tác động, ảnh hưởng của nhiều yếu tố, cả khách quan
và chủ quan, đặc biệt một số nhân tố cơ bản, chủ yếu đó là:
Thứ nhất, do tác động của mặt trái cơ chế thị trường, đây là nhân tố cơ
bản, bao trùm và chủ yếu tác động đến tình trạng suy thoái đạo đức của một
bộ phận cán bộ, đảng viên hiện nay. Kinh tế thị trường với bản chất vốn có
của nó, luôn lấy quan hệ cạnh tranh làm phương thức tồn tại chủ yếu, lấy việc

thu lợi nhuận trong quá trình sản xuất, kinh doanh làm mục đích tối thượng.
Vì vậy, bên cạnh mặt tích cực của nó là làm năng động sự phát triển kinh tế xã hội, kinh tế thị trường còn chứa đựng những mặt tiêu cực và đối lập với
bản chất của chủ nghĩa xã hội. Mặt trái của kinh tế thị trường ở nước ta hiện
nay thể hiện trên hai phương diện cơ bản: Sự phân hoá giàu nghèo quá mức
và tâm lý sùng bái đồng tiền. Đó cũng là 2 phương thức tác động, ảnh hưởng
chủ yếu của mặt trái kinh tế thị trường đến đời sống đạo đức của xã hội, từ đó
tác động đến ý thức, tình cảm và hành vi đạo đức của cán bộ, đảng viên của
Đảng. Sự phân hoá giàu nghèo quá mức trong xã hội đã tạo ra sự chênh lệch
đáng kể về mức sống, qua đó đến nếp sống, lối sống, hình thành chủ nghĩa cá
nhân, tham vọng quyền lực, bệnh quan liêu, hình thức trỗi dậy ở một bộ phận
cán bộ. Mặt khác, tâm lý sùng bái đồng tiền, chủ nghĩa cá nhân cực đoan cũng
len lỏi vào các mối quan hệ, ứng xử, nó làm biến dạng các mối quan hệ gây
tổn hại đến uy tín, bản chất, truyền thống tốt đẹp của người cán bộ, đảng viên
của Đảng.
Thứ hai, sự tấn công của các thế lực thù địch lợi dụng mặt trái của kinh
tế thị trường, mở cửa, hội nhập quốc tế để chống phá chúng ta về đạo đức.
Đây là một thách thức rất nghiêm trọng đối với quá trình lành mạnh hoá đời
sống đạo đức của xã hội và cán bộ, đảng viên ở nước ta hiện nay. Tính chất
nghiêm trọng của sự phá hoại chúng ta về đạo đức của các thế lực thù địch
5

.ĐCSVN Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thư X, Nxb CTQG, H. 2006, tr 175.

9


không những ở cả trong mục đích chính trị của chúng, mà còn ở cả trong
những thủ đoạn phá hoại hết sức thâm độc và xảo quyệt, tinh vi. Cái đích mà
kẻ thù nhằm tiến tới trong việc phá hoại chúng ta về đạo đức là làm bằng hoại
các giá trị truyền thống đạo đức tốt đẹp của dân tộc, bản chất truyền thống tốt

đẹp của Đảng, lý tưởng cách mạng, niềm tin vào Đảng vào chế độ xã hội chủ
nghĩa của cán bộ, đảng viên. Bằng các thủ đoạn mua chuộc, lôi kéo, lợi dụng
các diễn đàn, hội nghị, các hoạt động giao lưu văn hoá, mở rộng quan hệ hợp
tác, đầu tư, các thế lực thù địch ra sức tuyên truyền, tiêm nhiễm lối sống thực
dụng, đề cao chủ nghĩa cá nhân cực đoan, vì đồng tiền bất chấp đạo lý, pháp
luật vào trong một bộ phận dân cư, nhất là thế hệ trẻ, một số cán bộ có chức, có
quyền trong bộ máy Đảng, Nhà nước, các đoàn thể xã hội kể cả trong quân đội.
Thứ ba, do tình trạng mất dân chủ, buông lỏng việc quản lý, rèn luyện
cán bộ, đảng viên ở nhiều đơn vị cơ sở và sự thiếu tu dưỡng, rèn luyện của
cán bộ, đây là nhân tố chủ quan, quan trọng dẫn đến sự suy thoái đạo đức ở
một bộ phận cán bộ, đảng viên ở nước ta hiện nay. Đây không những là nhân
tố tác động trực tiếp đến tình trạng suy thoái đạo đức ở một bộ phận cán bộ,
đảng viên, mà còn là điều kiện để những tác động tiêu cực từ mặt trái của
kinh tế thị trường xâm nhập vào đời sống đạo đức của cán bộ, đảng viên của
toàn bộ xã hội, và là kẽ hở để các thế lực thù địch lợi dụng khai thác nhằm
chống phá chúng ta về đạo đức. Thực tế cho thấy, những năm vừa qua tỷ lệ
cán bộ, đảng viên vi phạm kỷ luật phải xử lý có liên quan đến đạo đức, lối
sống như tham ô, lãng phí, làm thất thoát nghiêm trọng tài sản của nhà nước
thường rơi vào các đơn vị để tình trạng mất dân chủ kéo dài. Ơ những đơn vị
đó, việc thực hiện dân chủ mang nặng tính hình thức, công tác quản lý cán bộ,
đảng viên của cấp uỷ đảng luôn bị buông lỏng, ý kiến của các cá nhân có
chức, có quyền trở thành nghị quyết của tập thể. Hiện tượng mất đoàn kết nội
bộ xảy ra thường xuyên, các biểu hiện tiêu cực của cán bộ, đảng viên không
được đấu tranh, phê bình thẳng thắn, trung thực, điều đó đã góp phần tạo ra

10


những tác nhân làm suy thoái, biến chất một bộ phận cán bộ, đảng viên của
Đảng. Mặt khác, trong điều kiện đổi mới đất nước, cùng với quá trình phát

triển đời sống kinh tế - xã hội, đời sống vật chất tinh thần của đội ngũ cán bộ,
đảng viên cũng được cải thiện, nâng cao rõ rệt, điều đó cũng làm nảy sinh tâm
lý hưởng thụ, đề cao nhu cầu lợi ích cá nhân, buông lỏng sự tu dưỡng, rèn
luyện đạo đức của một bộ phận cán bộ, đảng viên. Sự thiếu thường xuyên tu
dưỡng, rèn luyện đạo đức đã làm mất dần khả năng miễn dịch của đội ngũ cán
bộ trước những tác động ảnh hưởng của mặt trái cơ chế thị trường, sự tấn
công phá hoại của các thế lực thù địch, kéo theo đó là sự trượt dài của họ vào
xu thế suy thoái đạo đức. Đảng ta chỉ rõ: “Tình trạng tham nhũng với sự suy
thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán
bộ, đảng viên đang cản trở việc thực hiện đường lối, chủ trương, chính sách của
Đảng, gây bất bình và làm giảm lòng tin trong nhân dân”6. Đây cũng là bốn nguy
cơ đe doạ sự sống còn của chế độ xã hội chủ nghĩa mà Đảng và nhân dân ta đã
lựa chọn.
Như vậy, việc xây dựng đạo đức cách mạng, đặc biệt là đạo đức cách
mạng của cán bộ, đảng viên trong sự nghiệp đổi mới là một công việc không
hề đơn giản, về thực chất đó là một cuộc đấu tranh phức tạp và lâu dài trong
mỗi con người, trong từng tổ chức và cả hệ thống chính trị, nhăm mục đích
xây dựng chủ thể đạo đức của xã hội ta trên con đường đi lên chủ nghĩa xã
hội, đây cũng là nhân tố chủ quan có vai trò quyết định trực tiếp tới thắng lợi
của sự nghiệp cách mạng nước ta trong giai đoạn đổi mới hiện nay. Thực
trạng sau hơn 20 năm đổi mới, cùng với sự phát triển về kinh tế - xã hội, trên
lĩnh vực văn hoá và đạo đức chúng ta cũng đã xây dựng và tạo được bước
ngoặt căn bản trong sự phát triển đạo đức xã hội, tương ứng với bước ngoặt
trong kinh tế, song bên cạnh đó, thực tiễn đất nước cũng đang đặt ra hàng loạt
vấn đề về xây dựng đạo đức cách mạng cho đội ngũ cán bộ đảng viên. Nghị
6

.ĐCSVN. Văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX, Nhà xuất bản CTQG, H. 2001, trang 67.

11

quyết Trung ương 6 khoá VIII đã chi ra: Bước vào thời kỳ đổi mới chúng ta
đã có phần lúng túng và buông lỏng mặt trận tư tưởng, văn hoá, theo đó cũng
buông lỏng mặt trận đạo đức, bộ phận cốt lỏi của văn hoá; diễn ra sự xuống
cấp không đáng có về mặt văn hoá và đạo đức, đặc biệt là đạo đức người cán
bộ đảng viên. Vì vậy, ngày nay sự nghiệp đổi mới vì mục tiêu độc lập dân tộc
và chủ nghĩa xã hội đang đòi hỏi chúng ta phải ra sức củng cố nền đạo đức
cách mạng, phát triển nó lên một trình độ mới đáp ứng với những yêu cầu mới
của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Đây cũng chính là
cuộc đấu tranh không đơn giản, mà phải đấu tranh lâu dài, kiên trì, bền bỉ, vừa
kiên quyết nhưng không nóng vội. Tuy nhiên cuộc đấu tranh đó nhất định sẽ
thắng lợi, bởi vì không những cách mạng đòi hỏi phải thắng lợi mà chúng ta
có những điều kiện cho phép cuộc đấu tranh đó giành thắng lợi, chỉ cần toàn
Đảng, toàn dân và toàn quân ta có quyết tâm xây dựng đạo đức cách mạng,
giương cao ngọn cờ “Sống chiến đấu, lao động và học tập theo gương Bác Hồ
vĩ đại”, ra sức tấn công vào mọi thói hư tật xấu phi đạo đức, những hành vi xa
rời, trái ngược với những chuẩn mực đạo đức dân tộc, nhân văn và xã hội chủ
nghĩa, ra sức chống chủ nghĩa cá nhân dưới tất cả mọi màu sắc thì nhất định
chúng ta sẽ giành được thắng lợi.
Để khắc phục một cách có hiệu quả những tác động ảnh hưởng tiêu
cực, đồng thời nâng cao đạo đức cách mạng cho người cán bộ đảng viên trong
sự nghiệp đổi mới ở nước ta hiện nay, trước mắt cần thực hiện tốt một số giải
pháp cơ bản sau:
Một là, tăng cường giáo dục đạo đức, lối sống cho cán bộ, đảng viên.
Trong bối cảnh chủ nghĩa xã hội thế giới đang lâm vào khủng hoảng,
nền kinh tế đất nước phát triển theo cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ
nghĩa, thì vấn đề xây dựng mục tiêu lý tưởng chính trị làm cơ sở cho đạo đức
cách mạng là yêu cầu hàng đầu của vấn đề giáo dục đạo đức cách mạng. Vì
vậy, phải coi trọng công tác giáo dục nâng cao trình độ lý luận để xây dựng

12


thế giới quan, nhân sinh quan của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí
Minh. Đó là cơ sở lý luận để người cán bộ, đảng viên xem xét đánh giá các
mối quan hệ xã hội; giải quyết xử lý hài hoà các quan hệ lợi ích, định hướng
đúng đắn cho nhận thức và hành động. Từ sự giác ngộ về mục tiêu, lý tưởng
làm cho người cán bộ, đảng viên có niềm tin tuyệt đối vào sự lãnh đạo của
đảng, nhận thức sâu sắc bổn phận và trách nhiệm đối với Đảng, với nhân dân
và với đồng chí, trên cơ sở đó ý thức được phẩm chất đạo đức, lối sống mà họ
phải có và phải thường xuyên tu dưỡng rèn luyện. Giáo dục đạo đức lối sống
cho cán bộ, đảng viên, trước hết phải mở rộng và nâng cao chất lượng giáo
dục chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm,
chính sách của Đảng, pháp luật nhà nước. Phải tiến hành giáo dục một cách
thường xuyên và có hệ thống, từ đó giúp cho cán bộ, đảng viên tự giác đấu
tranh, phê bình và tự phê bình kiên quyết khắc phục mọi ảnh hưởng tiêu cực
của xã hội cũng như các tàn dư đạo đức cũ. Song song với quá trình đó là phải
thường xuyên giáo dục đạo đức cộng sản chủ nghĩa, đặc biệt là phẩm chất,
nhân cách, đạo đức Hồ Chí Minh, phải nêu cao tấm gương sáng ngời tinh thần
yêu nước, tinh thần quốc tế vô sản, suốt đời tận tuỵ chiến đấu cho sự nghiệp
giải phóng dân tộc, giải phóng nhân dân, giải phóng nhân loại của Hồ Chí
Minh làm cơ sở cho cán bộ, đảng viên, tự giáo dục rèn luyện. Tiến hành giáo
dục đạo đức mới cộng sản chủ nghĩa, một nền đạo đức tiến bộ nhất trong lịch
sử, nền đạo đức đó lấy chủ nghĩa tập thể làm nồng cốt, đề cao lối sống mới
mỗi người vì mọi người, mọi người vì mỗi người, giúp cho mọi cán bộ, đảng
viên nhận thức đầy đủ về đạo đức cách mạng, từ đó có hành vi đạo đức đúng
nêu cao được tính tiên phong gương mẫu, có tinh thần trách nhiệm cao trước
mọi công việc, khiêm tốn, giản dị, có cuộc sống trong sạch lành mạnh, được
nhân dân quý mến. Không ngừng giáo dục, phát huy những phẩm chất tốt đẹp

của đạo đức truyền thống dân tộc và tiếp thu những giá trị, chuẩn mực đạo
đức tiến bộ của nhân loại, để xây dựng phẩm chất nhân cách cho người cán

13


bộ, đảng viên, đảm bảo cho mỗi cán bộ, đảng viên là tấm gương sáng về
phẩm chất đạo đức cách mạng cho quần chúng noi theo.
Hai là, đổi mới mạnh mẽ công tác cán bộ, đi đôi với đẩy mạnh phong
trào chống quan liêu tham nhũng, vi phạm đạo đức nhân cách của cán bộ,
đảng viên.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói cán bộ là góc của mọi công việc,
công việc thành công hay thất bại là do cán bộ tốt hay kém. Thực trạng đất
nước ta hiện nay, Đảng Cộng sản Việt Nam là đảng duy nhất cầm quyền. Do
đó, sự suy thoái về đạo đức cách mạng, sự xuất hiện chủ nghĩa cá nhân trong
cán bộ, đảng viên hiện nay có nguyên nhân cơ bản từ công tác cán bộ. Nói
cách khác, giải pháp Nhà nước nâng cao đạo đức cách mạng, chống chủ nghĩa
cá nhân trong cán bộ đảng viên cần bắt đầu từ công tác cán bộ. Thực tế cho
thấy công tác cán bộ của Đảng còn nhiều bất cập, kiểm tra thi hành, xử lý kỷ
luật, thưởng phạt chưa nghiêm. Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X của
Đảng đã chỉ ra những yếu kém, bất cập của công tác cán bộ. Chưa làm tốt
việc quản lý và giám sát cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo, chưa khắc
phục được những biểu hiện tiêu cực trong công tác cán bộ, đánh giá cán bộ là
khâu rất yếu, vẫn còn hiện tượng chạy chức, chạy quyền, chạy tội, chạy bằng
cấp… Sự yếu kém bất cập trong công tác cán bộ là nguyên nhân hàng đầu dẫn
đến suy thoái đạo đức cách mạng của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng
viên. Vì vậy, để nâng cao đạo đức cách mạng cho cán bộ đảng viên, một giải
pháp cơ bản quan trọng là phải tiến hành đổi mới mạnh mẽ công tác cán bộ.
Phải mở rộng và phát huy dân chủ, thực hiện công khai minh bạch trong công
tác cán bộ; đổi mới và hoàn thiện chế độ bầu cử, mở rộng quyền tiến cử và tự

ứng cử; đổi mới mạnh mẽ, triển khai đồng bộ các khâu đánh giá, quy hoạch,
đào tạo, bồi dưỡng, luân chuyển, bố trí, sử dụng, xây dựng và thực hiện chính
sách cán bộ; xây dựng và thực hiện chính sách phát triển và trọng dụng nhân
tài. Đi đôi với đổi mới mạnh mẽ công tác cán bộ, phải đẩy mạnh phong trào

14


chống quan liêu tham nhũng, vi phạm đạo đức nhân cách của người cán bộ,
đảng viên. Cần nhận thức rằng hiệu quả của công tác chống quan liêu tham
nhũng có liên quan đến phẩm chất đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên,
là vấn đề hệ trọng của Đảng và Nhà nước. Sự tồn vong của Đảng, nhà nước
và chế độ, thể hiện năng lực Đảng cầm quyền, hiệu quả quản lý của Nhà
nước, khâu đột phá để nâng cao đạo đức cách mạng của mọi cán bộ, đảng
viên phụ thuộc rất lớn vào phong trào đấu tranh chống quan liêu tham nhũng.
Đại hội X khẳng định: đấu tranh phòng chống tham nhũng lãng phí là một
nhiệm vụ trọng tâm của công tác xây dựng Đảng, là nhiệm vụ trực tiếp
thường xuyên của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội. Những người cộng sản
phải đối xử với quan liêu, tham nhũng như giặc ngoại xâm, như tội phản
quốc. Theo VI.Lênin việc xử nhẹ đã là lố bịch, đáng sỉ nhục đối với những
người cộng sản, người cách mạng, thì việc đáng xử mà không xử còn tồi tệ
hơn. Thực tế cho thấy rằng để chống quan liêu, tham nhũng có hiệu quả, cần
tăng quyền hạn cho uỷ ban kiểm tra các cấp; ban hành quy định khuyến khích,
biểu dương, bảo vệ những người có tinh thần đấu tranh, tố cáo cán bộ, đảng
viên quan liêu, tham nhũng; trừng trị nghiêm khắc những hành vi, việc làm
với mục đích trả thù người đấu tranh, tố cáo tham nhũng; đồng thời xử lý
nghiêm những người lợi dụng dân chủ, lợi dụng đấu tranh chống tham nhũng
vì vụ lợi cá nhân.
Ba là, phát huy tốt vai trò của các tổ chức đảng trong quản lý, giáo
dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên.

Người cán bộ, đảng viên theo tư tưởng Hồ Chí Minh, vừa là người lãnh
đạo, vừa là người đầy tớ của nhân dân, đối với họ vừa là thành viên vừa là
chủ thể trong xây dựng tổ chức. Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt nhấn mạnh
vai trò quan trọng của tổ chức đảng đối với quản lý, giáo dục, rèn luyện cán
bộ, đảng viên. Trong giai đoạn hiện nay phải đổi mới và tiến hành tốt hơn nữa
công tác quản lý cán bộ đảng viên, chú trọng đến các mối quan hệ xã hội của

15


đảng viên. Kết hợp chặt chẽ giữa quản lý của tổ chức đảng nơi đảng viên sinh
hoạt, với tổ chức đảng nơi đảng viên cư trú. Một mặt tổ chức đảng phải có
quy định chặt chẽ những việc đảng viên không được làm, mặt khác đảng viên
phải trung thực, thẳng thắn thật thà và chủ động báo cáo mọi vấn đề về bản
thân và gia đình khi tổ chức đảng yêu cầu. Trong thời gian qua, không ích
nơi, cán bộ, đảng viên có những biểu hiện trái với đạo lý truyền thống tốt đẹp
của dân tộc, trái với chuẩn mực đạo đức cách mạng, họ có mức sống quá cách
biệt, lối sống rất xa lạ bị dư luận xã hội lên án, nhân dân không đồng tình,
nhưng trong tổ chức đảng không nắm chắc, không nghiêm túc đấu tranh, thậm
chí bao che, dung túng. Chính vì vậy, trong thời gian tới đối với những biểu
hiện sai trái với đạo lý của dân tộc thì trong tổ chức đảng phải là nơi trước
tiên tạo thành dư luận lên án. Những hành vi thiếu văn hoá không đúng với
chuẩn mực đạo đức mới, lối sống mới của mọi cán bộ, đảng viên đều phải
được xem xét phân tích đầy đủ và xử lý kịp thời. Muốn vậy phải thường
xuyên nâng cao chất lượng sinh hoạt của các tổ chức đảng, thực hiện tốt
nguyên tắc tập trung dân chủ, đẩy mạnh tự phê bình và phê bình. Trong học
tập, trong sinh hoạt và công tác phải tôn trọng điều lệ nguyên tắc, chế độ,
đồng thời phải luôn luôn có tình đồng chí, thương yêu giúp đỡ lẫn nhau. Đúng
như Hồ Chí Minh đã chỉ ra: tự phê bình và phê bình “cốt để giúp nhau sửa
chữa, giúp tiến bộ. Cốt để sửa đổi cách làm việc cho tốt hơn. Cốt để đoàn kết

thống nhất nội bộ”7. Phê và tự phê phải hướng tới xây dựng những chuẩn mực
“nhân, nghĩa, trí, dũng, liêm”, đồng thời trong phê bình và tự phê bình phải có
lòng yêu thương, chân thành, bao dung độ lượng, trung thực, nhân nghĩa, sáng
suốt, vô tư thì tự phê bình và phê bình mới đạt được kết quả đích thực. Phân
tích chất lượng và sàng lọc đảng viên phải được tiến hành có nền nếp thường
xuyên, tiến hành tốt công tác kiểm tra đảng, kịp thời phát hiện và đấu tranh
với những biểu hiện sai trái làm lành mạnh các mối quan hệ công tác. Theo
7

Hồ Chí Minh, toàn tập, tập 5, Nxb CTQG, H, 1995, tr 232.

16


Hồ Chí Minh: “Sửa chữa sai lầm, cố nhiên cần dùng cách giải thích, thuyết
phục, cảm hoá, dạy bảo. Song không phải tuyệt nhiên không dùng xử phạt” 8.
Đối với người đã thoái hoá biến chất, bị quần chúng oán ghét thì kiên quyết
xử lý để làm trong sạch nội bộ, lấy lại niềm tin của quần chúng nhân dân.
Bốn là, đẩy mạnh cuộc vận động đổi mới chỉnh đôn Đảng và cải cách
bộ máy hành chính để nâng cao hiệu lực của tổ chức và hiệu quả hoạt động
của đội ngũ cán bộ, đảng viên.
Hai cuộc vận động tuy ở hai lĩnh vực khác nhau, nhưng đều nhằm mục
đích nâng cao hiệu lực của tổ chức và hiệu quả hoạt động của cán bộ, đảng
viên. Vì vậy, cần phải tiến hành kiên quyết, đồng bộ làm cho bộ máy tổ chức
Đảng, Nhà nước và mỗi cán bộ, đảng viên nâng cao được đạo đức cách mạng,
hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Hai cuộc vận động có thể sử dụng nhiều
biện pháp khác nhau, nhưng hai vấn đề lớn cần quan tâm là giáo dục xây
dựng con người có phẩm chất đạo đức cách mạng, có trí tuệ, có bản lĩnh và
năng lực để hoàn thành nhiệm vụ, đồng thời loại bỏ những phần tử thoái hoá
biến chất ra khỏi bộ máy Đảng, Nhà nước làm cho bộ máy trong sạch, vững

mạnh, đội ngũ cán bộ, đảng viên nâng cao được phẩm chất, đạo đức cách
mạng, hết lòng phục vụ Tổ quốc, phục vụ nhân dân. Đại hội đại biểu toàn
quốc lần thứ X nhận định: “sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối
sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên diễn ra nghiêm trọng; tệ
quan liêu, tham nhũng, lãng phí chưa được ngăn chặn, đẩy lùi, làm giảm lòng
tin của cán bộ, đảng viên và nhân dân” 9. Điều đó chứng tỏ mặc dù Đảng, Nhà
nước có nhiều cố gắng, quyết tâm đấu tranh chống tham nhũng, chống tiêu
cực, loại bỏ những cán bộ, đảng viên đã thoái hoá biến chất ra khỏi bộ máy
Đảng và Nhà nước. Nhưng chúng ta vẫn chưa thực hiện được một cách đồng
bộ, kiên quyết, kịp thời, vì vậy nâng cao đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng
8
9

.Hồ Chí Minh, toàn tập, tập 5, Nxb CTQG, H. 1995, tr 284.
.ĐCSVN Văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X, Nxb CTQG, H. 2006, tr 274.

17


viên đòi hỏi Đảng và Nhà nước nêu cao quyết tâm với tinh thần kiên quyết,
triệt để hơn nữa trong đổi mới chỉnh đốn Đảng và cải cách bộ máy Nhà nước,
thực hiện tốt lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu “chỉnh đốn lại Đảng,
làm cho mỗi đảng viên, mỗi đoàn viên, mỗi cán bộ đều ra sức làm tròn nhiệm
vụ Đảng giao cho mình, toàn tâm, toàn ý phục vụ nhân dân”10.
Năm là, kết hợp chặt chẽ việc bồi dưỡng, rèn luyện, giáo dục của tổ
chức với việc đề cao trách nhiệm tự tu dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng
của từng cán bộ, đảng viên.
Mỗi cán bộ, đảng viên là một thực thể xã hội, là tổng hoà các mối quan
hệ xã hội. Vì vậy, việc bồi dưỡng và rèn luyện của mỗi cán bộ, đảng viên có
cả yếu tố chủ quan và khách quan. Đối với sự tiến bộ của mỗi cán bộ, đảng

viên thì yếu tố chủ quan là trực tiếp quyết định, thiếu nổ lực chủ quan, không
thực sự tự giác, thiếu quyết tâm nghị lực thì dù điều kiện khách quan có thuận
lợi đến mấy cũng không tiếp thu được đầy đủ sự giáo dục giúp đỡ của tổ
chức. Đúng như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “đạo đức cách mạng không
phải trên trời sa xuống, nó do đấu tranh, rèn luyện bền bỉ hàng ngày mà phát
triển và củng cố. Cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện càng
trong”11. Vì vậy, để nâng cao phẩm chất đạo đức cách mạng “trung với nước,
hiếu với dân” mỗi cán bộ, đảng viên phải phát huy trách nhiệm trước Đảng,
trước dân, trước quần chúng, thường xuyên tự tu dưỡng, rèn luyện khắc phục
mọi khó khăn, mọi sự cám dỗ của tiền tài, vật chất, danh vọng. Luôn luôn
trung thành với Đảng, Tổ quốc và với nhân dân, kiên định với mục tiêu độc
lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Trong giai đoạn cách mạng hiện nay, việc rèn
luyện phẩm chất đạo đức cách mạng của mỗi cán bộ, đảng viên chính là nêu
cao tính Đảng, chấp hành nghiêm túc chỉ thị Nghị quyết của Đảng về những
điều đảng viên không được làm, thực hành tiết kiệm chống lãng phí và chất
10
11

Hồ Chí Minh toàn tập, Tập 12, Nxb CTQG, H. 2002, tr 503.
Hồ Chí Minh toàn tập, Tập 9, Nxb CTQG, H. 2002, tr 29.

18


hành nghiêm kỷ luật Đảng. Mặt khác, mỗi cán bộ, đảng viên phải hết sức coi
trọng và tiếp thu sự giáo dục, hướng dẫn, kiểm tra, giám sát của tổ chức. Phải
khép mình vào tập thể, chịu sự quản lý, giáo dục của tập thể, đó là điều kiện
quan trọng để rèn luyện mình tốt hơn và cũng là góp phần xây dựng tổ chức
vững mạnh. Rèn luyện phẩm chất đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên là
nội dung hành động cụ thể, thiết thực, là nhiệm vụ cơ bản thường xuyên, lâu

dài là trách nhiệm tự tu dưỡng, tự rèn luyện của mỗi cán bộ, đảng viên trước
Đảng, trước nhân dân. Vì vậy mỗi cán bộ, đảng viên phải thường xuyên tự tu
dưỡng, tự rèn luyện đạo đức cách mạng, không ngừng nâng cao trình độ mọi
mặt đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ cách mạng trong giai đoạn mới.
Nâng cao đạo đức cách mạng cho người cán bộ, đảng viên trong sự
nghiệp đổi mới ở nước ta hiện nay là một tất yếu khách quan; là cuộc đấu
tranh phức tạp lâu dài trong mỗi con người, trong từng tổ chức và trong toàn
xã hội. Những biểu hiện của đạo đức cách mạng trong sự nghiệp đổi mới đã
có những thay đổi, phát triển theo định hướng xã hội chủ nghĩa, trong đó
cuộc đấu tranh giữa đạo đức cách mạng xã hội chủ nghĩa với đạo đức cũ, đạo
đức tư sản là một thực tế của cuộc đấu tranh giai cấp trên lĩnh vực văn hoá,
đạo đức và ý thức hệ. Trong giai đoạn cách mạng hiện nay trước sự tác động
của mặt trái cơ chế thị trương, sự chống phá của các thế lực thù địch, một số
cán bộ, đảng viên suy thoái về phẩm chất đạo đức, lối sống, đòi hỏi phải có
giải pháp thích hợp để nâng cao đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên.
Thực hiện tốt điều đó trước mắt cần phải tiến hành đồng bộ trên tất cả các
giải pháp, trong đó phải tăng cường giáo dục đạo đức, lối sống cho cán bộ,
đảng viên; đổi mới mạnh mẽ công tác cán bộ, đi đôi với đẩy mạnh phong trào
chống quan liêu tham nhũng; phải phát huy tốt vai trò của các tổ chức đảng
trong quản lý, giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng, đồng thời đẩy mạnh
cuộc vận động xây dựng chỉnh đốn Đảng và cải cách bộ máy hành chính Nhà
nước, kết hợp chặt chẽ việc bồi dưỡng, rèn luyện, giáo dục của tổ chức với

19


việc đề cao trách nhiệm tự tu dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng của từng
cán bộ, đảng viên. Có như vậy chất lượng đạo đức cách mạng của người cán
bộ, đảng viên sẽ không ngừng được nâng cao, đáp ứng tốt yêu cầu nhiệm vụ
cách mạng trong giai đoạn hiện nay. Đối với bản thân là người cán bộ cách

mạng của Đảng, của quân đội trong quá trình học tập và làm theo tấm gương
đạo đức Hồ Chí Minh. Trước hết nhận thức rằng Đạo đức cách mạng của
người cán bộ đảng viên luôn luôn là một tiêu chuẩn quan trọng của mỗi con
người; Đạo đức cách mạng không phải từ trên trời sa xuống hay tự nhiên mà
có, nó do đấu tranh, rèn luyện bền bỉ hàng ngày mà phát triển và củng cố. Do
đó bản thân không ngừng học tập, tu dưỡng rèn luyện, vô luận trong hoàn
cảnh nào cũng phải quyết tâm đấu tranh chống mọi biểu hiện tiêu cực, suy
thoái về phẩm chất đạo đức, lối sống. Góp phần cùng đơn vị xây dựng các giá
trị chuẩn mực đạo đức của người quân nhân cách mạng, sẵn sàng nhận và
hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ được giao.

20