Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực lữ hành quốc tế của việt nam

Ị H Ọ C NGOẠI THƯƠNG

VÀ KÍNH D O A N H Quốc TẾ
LNH KINH TẾ ĐỐI NGOẠI

ĩịJ ì
•Ỉ! «5

lí ¥
Ì

^ ""sái-*! -Mĩỉsẳs s

NANG Lực Sậm TRANH TRONG
m QUỐC TẾ CUA VIỆT NAM

én thưc hiên

Thị Kìm Duyên

: 43D - Khoa KT&KDQT
Giáo viên hướng dân : TS. Nguyễn Ván Minh


T R Ư Ờ N G ĐẠI H Ọ C NGOẠI T H Ư Ơ N G
KHOA KINH T Ế V À KINH DOANH QUỐC T Ế
C H U Y Ê N N G À N H KINH TÊ Đ ố i NGOẠI
***

KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP

GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG Lực CẠNH TRANH TRONG
LĨNH VỰC LỮ HÀNH QUỐC TÊ CỦA VIỆT NAM

Sinh viên thực hiện
Lóp

A13

Khoa

43D - Khoa

Giáo viên hướng dẫn

TS. Nguyễn Văn Minh

Nguyễn Thị Kim Duyên

Tsư VIỄN!
- li.". V Th\'OSG

ÌẰLũỉẨỮỈ.
Hà N
i - Tháng 6/2008

KT&KDQT

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
AFAS

APEC

ASEAN

ASEAN Framework

Hiệp định chung ASEAN về

Agreement ôn Services

Dịch vụ

Asia - Paciiìc Economic

Diễn đàn hợp tác châu Á -

Cooperation

Thái Bình Dương

Association of Southeast

Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á

Asian Nations
ASEANTA

Asean Tourism Association

Hiệp hội du lịch phi lợi nhuận các
quốc gia Đông Nam Á

FDI

Foreign Direct Investment

Đầu tư trực tiếp nước ngoài

GDP

Gross Domestic Products

Tổng sản phẩm quốc nội

MICE

ODA

Meeting Incentive Convention

Du lịch kết hợp hội họp, khen

Exibition

thưởng, hội nghị, triữn lãm

Official Development

Hỗ trợ phát triữn chính thức

Assitance
OECD

Organization for Economic

Tổ chức Hợp tác và Phát triữn

Cooperation and Development Kinh tế
PATA

SARS

Paciíic Asia Travel

Hiệp hội lữ hành Châu Á - Thái

Association

Bình Dương

Severe acute respiration

Hội chứng hô hấp cấp tính nặng

syndrome
TOEIC

TITC

Test of English for

Chứng chỉ tiếng Anh quốc tế về

Intemational Communication

giao tiếp

Tourism Iníbrmation

Trung tâm tin học du lịch

Technology Center


UNESCO

Uni
t ed Nations Educat ional

Tổ chức Giáo dục, Khoa học và

Scientiíĩc and Cultural

Văn hoa của Liên hiệp quốc

Organization
UNWTO

WB

The United Nations World

Tổ chức du lịch Thế giới trực

Tourism Organization

thuộc Liên hợp quốc

World Bank

Ngân hàng Thế giới

WEF

The world Econimic Forum

Diễn đàn kinh tế Thế giới

WTO

World Trade Organization

Tổ chức thương mại Thế giới

WTTC

World Travel & Tourism

Hội đồng du lịch và lữ hành

Council

Thế giới

ITDR

t
t
Insli u c for Tourism
Development Research

Viện nghiên cứu phát tri
n du lịch


MỤC LỤC
Ì

Lòi mở đáu
C H Ư Ơ N G ì: T Ổ N G Q U A N V Ề H O Ạ T Đ Ộ N G L Ữ H À N H V À N Ă N G Lực C Ạ N H
T R A N H T R O N G LỈNH v ự c L Ữ H À N H C Ủ A VIỆT N A M
ì. Một sô khái niệm cơ bản

4

:

4

1. Hoạt động ỉữ hành

4

/./. Quan niệm vé hoại động kinh doanh lữ hành

4

Ị.2. Chức năng của hoại động kinh doanh lữ hành quốc tế

5

13. Đặc điểm của sàn phẩm lữ hành quốc tế

ó

ỈA. Mội số xu hướng phái triển của du lịch lữ hành trẽn thế giới

8

2. Cạnh tranh và nàng lực cạnh tranh

13

2./. Cạnh tranh

Ị3

2.2. Năng lực canh tranh

14

l i . Năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực lữ hành

17

l. Khái niệm năng lực cạnh tranh trong lình vực lữ hành

18

2. Các nhãn tố ảnh hưởng tới khả năng cạnh tranh ngành du lịch tại các cấp cạnh tranh
khác nhau

19

ni. Các chỉ số đánh giá nàng lực cạnh tranh trong lĩnh vực lố hành

20

1. Hệ thống luật pháp, chính sách về du lịch và lữ hành

20

2. Cơ sờ hạ tầng và môi trường kinh doanh du lịch và lữ hành

20

3. Nguồn lực tự nhiên, văn hoa và nhân lực

22

C H Ư Ơ N G H: T H Ự C T R Ạ N G N À N G Lực C Ạ N H T R A N H T R O N G LĨNH v ự c L Ữ
H À N H QU
C TÊ
ì. Tổng quan ve hoạt động lữ hành tại Việt Nam

26
26

ỉ. Khái quát quá trình hình thành và phát triển hoạt động lữ hành tại Việt Nam

26

2. Hoạt động du lịch l ữ hành của Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế

28

2.1. Cam kết về dịch vụ du lịch của Việt Nam khi gia nhửp WTO

28

2.2. Hội nhửp vê du lịch của Việt Nam trong ASEAN
23. Áp lực cạnh tranh trong quá trình hội nhửp mở cửa ngành du lịch
l i . Thực trạng năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực lữ hành quốc tế của Việt Nam

3ỉ
33
35

1. Thực trạng hệ thống pháp luật, chính sách về du lịch lữ hành

35

2. Thực trạng năng lực cạnh tranh giá trong lĩnh vực l ữ hành quốc tế cùa V i ệ t Nam37
3. Thực trạng năng lực cạnh tranh về chất lượng sản phẩm và dịch vụ l ữ hành quốc tế ....40
4. Năng lực cạnh tranh về nguồn nhân lực

45

5. Thực trạng năng lực cạnh tranh về chất lượng cơ sở hạ lang

49

H I . Đánh giá nàng lực cạnh tranh trong lĩnh vực l ữ hành quốc tè của Việt Nam thông
qua chỉ số đánh giá năng lực cạnh tranh

54

IV. Đánh giá những tỐn tại và nguyên nhân của các tỐn tại trong lĩnh vực l ữ hành quốc
tế

60

1. Những tồn tại

60

/./. Các sản phẩm và dịch vụ lữ hành quốc tế của Việt Nam còn tỉíịhèo nàn và chất
lượng thấp

60

Ị.2. Thiếu nguồn nhân lực có trình độ cao và chuyên nghiệp

60

ỉ .3. Chất lượng cơ sở hặ tầng vẩn yếu kém

ÓI

ỈA. Những hặn chế về mặt marketing, quảng bá và tiếp thị thương hiệu (ỉn lịch Việt
Nam ra quốc tế
2. Nguyên nhân cùa những tồn tại

62
62

2. ỉ. Nguyên nhân từ phía Nhà nước

62

2.2. Nguyên nhàn lữ phía các doanh nghiệp du lịch lữ hành
2.3 Các nguyên nhân khác

65
67

C H Ư Ơ N G H I : G I Ả I P H Á P N Â N G C A O N Ă N G Lực C Ạ N H T R A N H T R O N G
LĨNH Vực L ữ H À N H Q U Ố C T Ê C Ủ A V I Ệ T N A M

69

ì. Định hướng, mục tiêu phát t r i ể n ngành d u lịch V i ệ t N a m và lĩnh vực l ữ hành
quốc tê

69

1. Mục tiêu phát triển ngành du lịch Việt Nam giai đoạn đến năm 2010 và tầm nhìn
2020

69

2. Định hướng nâng cao năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực l ữ hành quốc tế của Việt Nam70
l i . K i n h nghiệm nàng cao năng lực cạnh t r a n h t r o n g lĩnh vực d u lịch l ữ hành ở
một số nước

73

1. K i n h nghiệm nâng cao nàng lực cạnh tranh trong lĩnh vực du lịch l ữ hành ờ
Trung Quốc

73

2. Kinh nghiệm nâng cao năng lực cạnh tranh ương lĩnh vực du lịch lữ hành ở Thái Lan 75


3. Kinh nghiệm nâng cao năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực đu lịch l ữ hành ờ Malaysia 76

4. Một số bài học kinh nghiệm nâng cao năng lực canh tranh trong lĩnh vực lữ hành của
Việt Nam

77

in. Các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh trong lĩnh vục l ữ hành quốc tế

79

Ì. N h ó m giải pháp về cơ chế chính sách

79

Li. Đổi mới, hoàn thiện cơ chế, chính sách về du lịch và lữ hành quốc tế, tạo điêu
kiện thúc đẩy hoạt động lữ hành phát triển và tăng cường năng lực cạnh tranh

79

Ị.2. Khuyến khích, hỗ trợ phát triển, đa dạng hoa sản phẩm, loại hình du lịch và
tăng cường Hên kết trong hoại động du lịch và lữ hành

83

ậ.3. Xây dựng chiến lược cạnh tranh du lịch quốc gia, tăng cường kìmyếch trương
thương hiệu du lịch Việt Nam, tâng cường vai trỏ định hướng thị trường và hỗ trợ
xúc tiến du lịch

84

ỈA. Tập trung phái triển nguồn nhân lực quản lý lữ hành và hổ trợ phát triển nguồn

nhăn lực cho doanh nghiệp lữ hành quốc tế

87

ậ.5. Tăng cường bảo vệ mói trường và phát triển du lịch bèn vững
2. N h ó m giải pháp Hiệp hội

88
89

2.1. Vận động sớm thành lập Hiệp hội Lữ hành và Hiệp hội hướng dần viên

89

2.2. Hổ trợ nghiên cứu thị trường, cung cấp thông tin, tổ chức hội chợ hội nghị, hội
thảo chuyên dê cho doanh nghiệp lữ hành quốc tế

89

2.3. Bảo vệ quyền lợi của doanh nghiệp lữ hành quốc tế

90

2.4. Tổ chức các khoa đào tạo và bồi dưỡng nghiệp vụ lữ hành cho nguồn nhân lực
của các doanh nghiệp lữ hành
3. Nhóm giải pháp cho các doanh nghiệp l ữ hành

90
91

3. ậ. Giải pháp về thị trường, marketing

9Ị

3.2. Giải pháp về chất lượng sản phẩm và dịch vụ ậữhành

92

3.3. Giải pháp về íúĩg dụng khoa học và công nghệ

93

3.4. Giải pháp về phát triển nguồn nhân lực trong lĩnh vực lữ hành quốc tế.
3.5. Giải pháp về tổ chức quản lý và điều hành doanh nghiệp
3.6. Giải pháp khác

94
94
9Ớ

Kết luận

98

Tài liệu tham khảo

100


DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng ỉ: Phân tích khả nấng cạnh tranh à các cấp độ cạnh tranh khác nhau

19

Bảng 2: Mẫu cam kết của ngành dịch vụ du lịch và dịch vụ liên quan 29
Bảng 3: Giá một số chương trình tham quan ngắn ngày 37
Báng 4: Cạnh tranh vận tải dường không của một số thành phổ
ASEAN

39

Bảng 5: Cạnh tranh giá du lịch của Việt Nam và Thái lơn 39
Báng 6: xếp hạng năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực lở hành cùa Việt Nam và một
sổ nước trong khu vực

55

Bảng 7: xếp hạng năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực lở hành cứa Việt Nam vờ một
sô nước trong khu vực - chỉ số hành lang luật pháp

56

Bàng 8: xếp hạng nâng lực cạnh tranh trong lĩnh vực lở hành của Việt Nam và mội
số nước trong khu vực - chỉ số môi trường kinh doanh và cơ sở hạ tầng

57

Bảng 9: xếp họng nâng lực cạnh tranh trong lĩnh vực lở hành của Việt Nam và một
số nước trong khu vực - chỉ số nguồn lực tự nhiên, văn hóa và nhân lực

59


3£/ttMÍ Itiíttt iổi tiụ/tỉ ép

Lòi mở đầu
Ngày 7/11/2006 Việt Nam chính thức trở thành thành viên của Tổ chức
thương mại thế giới - WTO. Việc trở thành thành viên thứ 150 của Tổ chức thương
mại thế giới là một sự kiện có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, là yếu tố thúc đẩy và hỗ
trợ mạnh mẽ quá trình cải cách bên trong của nước ta, thu hút và sậ dụng có hiệu
quả các nguồn lực bên ngoài, khơi dậy và phát huy tiềm năng, thế mạnh của đất
nước. Gia nhập WTO

sẽ mở ra một giai đoạn phát triển mới, giai đoạn phát triển

trong bối cảnh hội nhập sâu và toàn diện vào nền kinh tế thế giới đang biến đổi
nhanh chóng, đưa lại những cơ hội và thuận lợi, khó khăn và thách thức lớn đan xen
cho tất cả các lĩnh vực, trong đó không thể không kể đến hoạt động du lịch.
Hoạt động lữ hành quốc tế của Việt Nam mới bắt đầu phát triển đã góp phần
quan trọng vào việc thu hút khách du lịch quốc tế vào Việt Nam. Khả năng cạnh
tranh thu hút khách du lịch quốc tê của các doanh nghiệp lữ hành quốc tế của Việt
Nam nói chung còn yếu so với các hãng lữ hành của nhiều đối thủ cạnh tranh trong
khu vực. Trong điểu kiện toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay, việc
nâng cao năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực lữ hành quốc tế để thu hút khách du lịch
quốc tế vào Việt Nam là một đòi hỏi cấp thiết. Các doanh nghiệp l ữ hành quốc tế
của Việt Nam nếu không có đủ năng lực tiếp cận thị trường quốc tế và khu vực, thiếu
một chiến lược cạnh tranh linh hoạt sẽ khó có khả năng cạnh tranh được với các đối
thủ cạnh tranh nước ngoài trong việc tiếp cận thị trường và thu hút khách quốc tế.
Với mong muốn góp một phần ý kiến của mình vào việc đánh giá thực trạng
và đưa ra giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực lữ hành quốc tế của

Việt Nam, em đã chọn đề tài "Giải pháp nâng cao năng lục cạnh tranh trong lĩnh
vục lữ hành quốc tế của Việt Nam" để làm đề tài khoa luận tốt nghiệp của mình.

Ì


~Tr//tì*tểJ '/lạt /ĩ/Ít-tyĩựMÙ^ĩỉttỉíiỉtt/

3ừttưí luận //í/ HựA tép

2. Đ ố i tượng nghiên cứu:
Năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực lữ hành quốc tế của Việt Nam trong điều
k i ệ n h ộ i n h ậ p q u ố c tế.

3. Mục đích nghiên cứu:
Thông qua việc đánh giá thực trang năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực lữ hành
q u ố c t ế c ủ a V i ệ t Nam. N h ữ n g điểm mạnh, điểm y ế u , cơ h ộ i , thách thức t r o n g g i a i
đoạn h ộ i nhập k i n h t ế q u ố c tế; học t ậ p k i n h n g h i ệ m nâng cao năng lực cạnh tranh
t r o n g lĩnh vực l ữ hành q u ố c t ế cùa m ộ t số nước có ngành d u lịch phát t r i ề n trên t h ế
g i ớ i ; đề x u ấ t m ộ t số g i ờ i pháp nâng cao năng lực cạnh tranh t r o n g lĩnh vực l ữ hành
q u ố c t ế ở V i ệ t Nam.

4. Nhiệm vụ nghiên cứu:
- Khái quát một số vấn đề lý luận và thực tiễn về cạnh tranh và năng lực cạnh
tranh t r o n g lĩnh vực l ữ hành q u ố c tế.
- Phân tích, đánh giá thực trạng năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực lữ hành
q u ố c tế.
- Đưa ra các định hướng chiến lược và giời pháp nâng cao năng lực cạnh tranh
t r o n g lĩnh v ự c l ữ hành, tăng cường vị t h ế trên thị trường để t h u hút khách q u ố c t ế
t r o n g điều k i ệ n h ộ i nhập q u ố c tế.

5. Phương pháp nghiên cứu:
Phương pháp quan sát thực tế; Phương pháp phân tích tổng hợp và phân tích
h ệ t h ố n g để đưa r a các đánh giá n h ậ n định; Phương pháp t h ố n g kê; Phương pháp d ự
báo và chuyên gia.

2