Thực trạng vệ sinh môi trường và công tác quản lý chất thải tại công ty cổ phần Bia Hà Nội - Hải Dương năm 2011

B ăGÍOăD CăV̀ă ̀OăT O
TR
NGă IăH CăTH NGăLONG
KHOAăKHOAăH Că-ăS CăKH E

KH́AăLU NăT TăNGHI P
ăT̀I:

TH CăTR NGăV ăSINHăMÔIăTR
NG
ăV̀ăCÔNGăT́CăQU NăLụăCH TăTH Iă
T IăCÔNGăTYăC ăPH Nă
BIAăH̀ăN IăậăH IăD
NGăN Mă2011

Sinhăviênăth căhi năăăăăăăă
Chuyên ngành
Mã sinh viên

: Ph măMinhăThu
: Yăt ăcôngăc ng
: A12669

HƠăN iăậ 2012


B ăGÍOăD CăV̀ă ̀OăT O
TR
NGă IăH CăTH NGăLONG
KHOAăKHOAăH Că-ăS CăKH E

KH́AăLU NăT TăNGHI P
ăT̀I:

TH CăTR NGăV ăSINHăMÔIăTR
NG
ăV̀ăCÔNGăT́CăQU NăLụăCH TăTH Iă
T IăCÔNGăTYăC ăPH Nă
BIAăH̀ăN IăậăH IăD
NGăN Mă2011

Giáoăviênăh ngăd năăăăăă
Sinhăviênăth căhi năăăăăăăă
Chuyên ngành
Mã sinh viên

:
:
:
:

Th.SăV ăV năH i
Ph măMinhăThu
Yăt ăcôngăc ng
A12669

HƠăN iăậ 2012

Thang Long University Library

L IăĆMă N
Sau khi cu n khóa lu n t t nghi p c nhân y t công c ng đ c hoàn
thành, t n đáy lòng mình, tôi xin chân thành g i l i c m n đ n:
Các Th y, Cô giáo tr ng i h c Th ng Long đã t n tình gi ng d y,
h ng d n, giúp đ tôi hoàn thành ch ng trình h c t p.
ThS. V V n H i và th y giáo Nguy n
c i n, nh ng ng i th y
v i đ y nhi t huy t đã h ng d n cho tôi t xác đ nh v n đ nghiên c u, xây
d ng đ c ng, chia s thông tin và hoàn thành khóa lu n này.
Ban Lãnh đ o và cán b nhân viên Công ty c ph n Bia Hà N i – H i
D ng ; Vi n quan trác Môi tr ng t nh H i D ng n i tôi ti n hành nghiên
c u, đã t o đi u ki n giúp đ và tham gia vào nghiên c u.
Các anh em, b n bè thân h u đã khuy n khích tôi trên con đ ng h c
t p 4 n m qua.
Và cu i cùng tôi xin bày t lòng cám n đ i v i gia đình c a tôi, h đã
luôn bên đ ng viên, c v và ch m sóc cho tôi trong su t quá trình h c t p và
nghiên c u này.
Hà N i, ngày 7 tháng 7 n m 2012
Sinh viên

Ph măMinhăThu


M CăL C
CH

NGă1.

T NGăQUAN ..................................................................................... 1

1.1 Môiătr ngăvƠăb oăv ămôiătr ng. .....................................................................1
1.2 Ch tăth iăvƠăqu nălỦăch tăth i. ...........................................................................2
1.2.1
nh ngh a và phân lo i ch t th i. [20, 22, 33, 34, 43] .......................... 2
1.2.2
Qu n lý ch t th i. ....................................................................................3
1.3

nhăh

ngăc aăch tăth iăt iăconăng

iăvƠătìnhăhìnhăqu nălỦăch tăth iăt iăcácă

KCN………………… ....................................................................................................4
1.4 Th cătr ngăqu nălỦăch tăth iăt iăCôngătyăc ăph năBiaăHƠăN i-H iăD ngă.11
1.4.1
Gi i thi u chung. ................................................................................... 11
1.4.2

Quy trình s n xu t bia. ..........................................................................11

1.4.3

Hi n tr ng môi tr

ng Công ty c ph n Bia Hà N i – H i D

ng. .....15

1.5 Tìnhăhìnhăx ălỦăch tăth iăt iăCôngătyăc ăph năBiaăHƠăN iă- H iăD ng. .....17
1.5.1
X lý khí th i. ........................................................................................ 17
1.5.2
X lý n c th i. ..................................................................................... 19
1.5.3
X lý ch t th i r n. [2, 5, 15] ................................................................ 21
CH
2.1
2.1.1

NGă2.
IăT
NGăV̀ăPH
NGăPH́PăNGHIểNăC U ................... 22
iăt ng,ăđ aăđi m, th i gian nghiên c u. ..................................................... 22
i t ng. .............................................................................................. 22

2.1.2

a đi m nghiên c u: ............................................................................22

2.1.3

Th i gian nghiên c u .............................................................................22

2.2 Ph
2.2.1
2.2.2

ngăphápănghiênăc u. .................................................................................22
Thi t k nghiên c u. ..............................................................................22
Ph ng pháp ch n m u.........................................................................22

2.3 N i dung và các ch s nghiên c u. ..................................................................23
2.3.1
N i dung nghiên c u. ............................................................................23
2.3.2
2.4
2.5
2.6

Các ch s nghiên c u. ..........................................................................23
Ph ngăphápăvƠăk thu t thu th p thông tin. .................................................24
Ph ngăphápăx lý s li u nghiên c u:............................................................ 27
T ăch cănghiênăc u. ........................................................................................... 27

2.7
oăđ c nghiên c u. .......................................................................................... 27
CH
NGă3. K TăQU ăNGHIểNăC U .............................................................. 28
3.1 K tăqu ăđi uătraăkh oăsátăh ăth ngăn căth i t iăCôngăty. ............................ 28
3.1.1
Ngu n g c và thành ph n c a n c th i trong quá trình s n xu t bia.28
3.1.2
Tính ch t n c th i................................................................................28
3.2

K tăqu ăch ătiêuăviăsinhăv t. ...............................................................................32

Thang Long University Library


3.3

C ăs ăh ăt ngăvƠătrangăthi tăb . ........................................................................36

CH

NGă4. B̀NăLU N ........................................................................................ 37

4.1

Nh ngăy uăt ă nhăh

ngăt iăcácăch ătiêuăv ăsinhăn

căth i. .......................... 37

4.2
4.3

Th cătr ngăv ăcácăch ătiêuăn căth iăt iăCôngătyăBia. ....................................37
Hi uăqu ăc aăh ăth ngăx ălỦăn căth iăc aăCôngăty.......................................40

4.4 Hi uăqu ăt ăvi căcungăc păthi tăb ălaoăđ ngăchoăcôngănhơnăviên. .................41
CH
NGă5. K TăLU N ....................................................................................... 42
T̀IăLI UăTHAMăKH O........................................................................................... 43
PH ăL CăI: .................................................................................................................46

PH
NGăPH́PăX LụăN
C TH I B NG CÔNG NGH PHÂN H Y SINH
H C - AEROTEN .......................................................................................................46
PH ăL CăII: ................................................................................................................49
M T S HÌNH NH TH C T T I CÔNG TY BIA HÀ N I - H IăD
NG.
.......................................................................................................................................49


ĆCăCH ăVI TăT T

KỦăhi uăvi tăt t
KCN
GDP
BOD

Tênăđ yăđ
Khu công nghi p
T ng s n ph m Qu c n i.
Nhu c u oxy sinh hóa (Biochemical oxygen demand)

COD
DO
TSS

Nhu c u oxy hóa h c (Chemical oxygen demand)
Oxy hòa tan (Dissolved oxygen)
T ng ch t r n l l ng

CO
CO2
SO2

Khí Cacbon oxid
Khí Cacbon dioxide
Khí Sunfur dioxide

NO2
H2 S

Khí Nitrogen dioxide
Khí Hydro sunfua

NH3
HN – HD
TCVN

Amoniac
HƠ N i – H i D ng
Tiêu chu n Vi t Nam

CTRCN
CTRNH

Ch t th i r n công nghi p
Ch t th i r n nguy h i

TN & MT
dbA

TƠi nguyên vƠ Môi tr ng
n v đo m c đ n (đ xi ben A)

TCCP
MT

Tiêu chu n cho phép
Môi tr ng

Thang Long University Library


DANHăM CăĆCăB NG

B ng 1.1: H u qu b nhi m đ c khí NO2.
B ng 1.2: M c tiêu th n c t i Công ty Bia.
B ng 1.3: M c đ gơy n trong Công ty Bia HƠ N i – H i D
B ng 1.4: Ch t th i r n không nguy h i t i Công ty Bia.

ng.

B ng 3.1: K t qu phơn tích d̀ng th i t ng tr c khi vƠo h th ng x ĺ n
B ng 3.2 : M c đ tác đ ng c a NH3 đ n c th ng i.

c th i.

B ng 3.3: K t qu phơn tích đ u ra sau khi qua h th ng x ĺ n c th i.
B ng 3.4 : K t qu xét nghi m ch tiêu v t ĺ c m quan c a n c th i tr c x ĺ.
B ng 3.5. So sánh các ch tiêu ĺ h c c a n

c th i tr

c vƠ sau x ĺ.

B ng 3.6: K t qu phơn tích ch t l ng n c ngu n ti p nh n.
B ng 3.7: K t qu phơn tích ch t l ng n c th i sinh ho t.
B ng 3.8: Kh i l ng n c th i do ho t đ ng chuyên môn vƠ sinh ho t c a Công ty.
B ng 3.9: K t qu phơn tích n c m a ch y trƠn t Công ty.
B ng 3.10: K t qu xét nghi m ch tiêu vi sinh v t c a n c th i công nghi p tr c x ĺ.
B ng 3.11: So sánh các ch tiêu vi sinh v t c a n c th i tr c vƠ sau x ĺ.
B ng 3.12 : Các y u t vi khí h u t i Công ty C ph n bia HN-HD.
B ng 3.13 : Hi n tr ng môi tr ng không khí Công ty C ph n bia HN-HD.
B ng 3.14: Trang thi t b b o h công nhơn trong quá trình lƠm vi c.


DANHăM CăĆCăBI Uă
Bi u đ 1.1 : HƠm l

ng BOD5 trong n

c th i c a m t s KCN n m 2008.

Bi u đ 1.2: HƠm l ng Coliform trong n c th i m t s KCN n m 2008
Bi u đ 1.3: T n su t s l n đo v t TCVN c a m t s thông s t i sông

ng Nai.

Bi u đ 1.4: Di n bi n COD trên các sông qua các n m.
Bi u đ 1.5: HƠm l ng NH4+ trên sông C u, đo n ch y qua Thái Nguyên n m 2008.

Bi u đ 1.6: N ng đ khí SO2 trong khí th i m t s nhƠ máy t i KCN B c Th ng Long
(HƠ N i) vƠ KCN Tiên S n (B c Ninh).
Bi u đ 1.7: N ng đ khí SO2 trong không khí xung quanh m t s KCN mi n B c
n m 2006 - 2008.
Bi u đ 1.8: N ng đ NH3 trong không khí xung quanh KCN B c Th ng Long (HƠ
N i) n m 2006 - 2008.
Bi u đ 1.9: T l thƠnh ph n ch t th i r n phát sinh trung bình c a 1 s lo i hình KCN.

Thang Long University Library


DANHăM CăĆCăHÌNH
Hình 1.1: Ọ nhi m ch t th i r n.
Hình1.2 : S đ dơy chuy n s n xu t bia
Hình 1.3: S đ m t b ng Công ty Bia.
Hình 1.4: S đ h th ng x ĺ khí SO2 b ng s a vôi.
Hình 1.5: S đ công ngh x ĺ n c th i.


TăV Nă
Báo cáo t ng quan môi tr

ng ToƠn c u n m 2000 c a Ch

ng trình Môi

tr ng Liên H p Qu c (UNEP) vi t t t lƠ "GEO - 2000" là m t s n ph m c a h n 850
tác gi trên kh p Th gi i vƠ trên 30 c quan môi tr ng cùng các t ch c khác c a
Liên H p Qu c đư ph i h p tham gia biên so n đ a ra báo cáo đánh giá t ng h p v
môi tr ng ToƠn c u khi b c sang m t thiên niên k m i.

Th nh t: ó lƠ các h sinh thái vƠ sinh thái nhơn v n ToƠn c u b đe d a b i
s m t cơn b ng sơu s c trong n ng su t vƠ trong phơn b hƠng hoá vƠ d ch v . M t t
l đáng k nhơn lo i hi n nay v n đang s ng trong s nghèo khó vƠ xu h ng đ c d
báo lƠ s khác bi t s ngƠy cƠng t ng gi a nh ng ng i thu đ c l i ích t s phát
tri n kinh t vƠ công ngh vƠ nh ng ng i không b n v ng theo hai thái c c: s ph n
th nh vƠ s cùng c c đang đe d a s n đ nh c a toƠn b h th ng nhơn v n vƠ cùng
v i nó lƠ môi tr ng toƠn c u.
Th hai: Th gi i hi n đang ngƠy cƠng bi n đ i, trong đó s ph i h p qu n ĺ
môi tr ng quy mô Qu c t luôn b t t h u so v i s phát tri n kinh t - xư h i.
Nh ng thƠnh qu v môi tr
đang không theo k p nh p đ
ph n trên b m t Trái t đ
riêng mình, m t khác, l i c

ng thu đ c nh vƠo công ngh vƠ nh ng chính sách m i
vƠ quy mô gia t ng dơn s vƠ phát tri n kinh t . M i m t
c thiên nhiên ban t ng cho các thu c tính môi tr ng c a
ng ph i đ ng đ u v i hƠng lo t các v n đ mang tính

ToƠn c u đư vƠ đang n i lên. Nh ng khía c nh đ

c đ c p t i bao g m: “ Khí h u

Toàn c u bi n đ i và t n xu t thiên tai gia t ng, S suy gi m t ng Ôzôn (O3), Tài
nguyên b suy thoái, S gia t ng dân s , S suy gi m tính đa d ng sinh h c trên Trái
t và Tình tr ng ô nhi m môi tr ng đang x y ra quy mô r ng”.[44]
Ph i th y rõ r ng, hi n nay, ô nhi m môi tr ng vƠ b o v môi tr ng s ng
đang lƠ m i quan tơm c a toƠn nhơn lo i, nó không ph i lƠ v n đ c a riêng m t ngƠnh
hay m t qu c gia nƠo. Cùng v i các ho t đ ng phát tri n kinh t con ng i đang lƠm
cho tình tr ng ô nhi m môi tr ng s ng ngƠy m t gia t ng tính toƠn c u, nh h ng t i

ch t l ng cu c s ng vƠ s c kh e loƠi ng i. n c ta, cùng v i yêu c u phát tri n
kinh t xư h i, tình tr ng ô nhi m môi tr ng đư vƠ đang t ng lên m c báo đ ng t i
các khu đông dơn c , đô th , các khu công nghi p (KCN), nhƠ máy vƠ xí nghi p... [11,
14, 17]
Theo th ng kê, Vi t Nam đư có trên 800 c s s n xu t công nghi p v i kho ng
70 khu ch xu t (KCN t p trung). óng góp c a công nghi p vƠo GDP lƠ r t l n. M c
dù t ng tr ng GDP ch a đ t đ c con s 8% c a giai đo n 2000 - 2007 tr c kh ng
ho ng kinh t , nh ng Vi t Nam đ c coi lƠ m t trong nh ng n n kinh t có t c đ
t ng tr ng nhanh nh t Chơu Á. GDP n m 2009 c a Vi t Nam đ t 5,32% - đ ng th 3

Thang Long University Library


v t ng tr ng khu v c Chơu Á, sau Trung Qu c vƠ n
. 6 tháng đ u n m 2010,
GDP c a Vi t Nam đ t t i m c t ng tr ng 6,4% so v i cùng k n m 2009.[7]. Quá
trình phát tri n các KCN c ng b c l m t s khi m khuy t trong vi c x ĺ ch t th i
vƠ đ m b o ch t l ng môi tr ng.
Kho ng 70% trong s h n m t tri u m3 n c th i/ngƠy t các KCN đ c x
th ng ra các ngu n ti p nh n không qua x ĺ gơy ô nhi m môi tr ng n c m t. Có
t i 57% s KCN đang ho t đ ng ch a có h th ng x ĺ n c th i t p trung. Ch t
l ng n c m t t i nh ng vùng ch u tác đ ng c a ngu n th i t các KCN đư suy thoái.
Không khí các KCN đang b ô nhi m, m t s n i xu t hi n ô nhi m khí CO, SO 2,
NO2. L ng ch t th i r n t i các KCN ngƠy cƠng t ng, trong đó ch t th i r n nguy h i
chi m kho ng 20%, t l ch t th i r n có th tái ch ho c tái s d ng khá cao.[32]
C ng gi ng các ngƠnh ch bi n th c ph m khác, s t ng tr ng c a ngƠnh s n
xu t bia t i Vi t Nam đư có nh ng b c phát tri n m nh m . Bia đư đ c s n xu t t i
nhà máy Bia SƠi G̀n, HƠ N i cách đơy trên 100 n m. Hi n nay do nhu c u c a th
tr ng, m c tiêu th bia bình quơn theo đ u ng i vƠo n m 2011 lƠ 28 lít/ ng i/ n m,
bình quơn l ng bia t ng 20% m i n m.[2]. Tuy nhiên, s t ng tr ng c a ngƠnh

s n xu t bia c ng l i kéo theo các v n đ v môi tr ng. K t qu kh o sát ch t l ng
c a các c s s n xu t bia trong n c nh
HƠ N i, H i D ng, HƠ Tơy, HoƠ Bình…
cho th y r ng n c th i t các c s s n xu t bia n u không đ c x ĺ s có COD,
nhu c u oxy sinh hoá h c BOD, ch t r n l l ng SS,... chúng lƠ nh ng ngu n gơy ô
nhi m vƠ nguy hi m, nó có th lƠ y u t nguy c gơy b nh cho nhơn viên trong công ty
vƠ nh ng ng

i s ng

khu v c xung quanh.[8, 9, 16]. V y th c ch t các ngu n th i

đó có nh h ng ra sao, đư đ c x ĺ nh th nƠo?
Xu t phát t nh ng v n đ trên, chúng tôi đư th c hi n nghiên c u tìm hi u v :
“Th c tr ng v sinh môi tr ng và công tác qu n lý ch t th i t i Công ty c ph n
Bia Hà N i – H i D ng n m 2011” đ xác th c tình hình môi tr ng t i Công ty
v i m c tiêu:
ă1.ăMôăt ăth cătr ngăv ăsinhămôiătr

ngăc aăcôngătyăBiaăHNăậ HD.

ă2.ă ánhăgiáăcôngătácăqu nălỦăch tăth iăhi nănayăc aăcôngăty.


Ch

ngă1.ă

T NGăQUAN

Môi tr ng vƠăb oăv ămôiătr ng.
Vi t Nam hi n đang ph i đ i m t v i v n đ ô nhi m môi tr ng do nh h ng
c a quá trình Công nghi p hóa - Hi n đ i hóa vƠ đ c bi t lƠ t c đ t ng dơn s
m c
1.1

cao. Ọ nhi m môi tr ng di n ra nhi u l nh v c khác nhau: Ọ nhi m công nghi p,
nông nghi p, y t vƠ du l ch...
Lu t B o v môi tr ng đ c Qu c h i thông qua ngƠy 27/12/1993 đư nh n
m nh môi tr ng có t m quan tr ng đ c bi t đ i v i đ i s ng c a con ng i, sinh v t
vƠ s phát tri n kinh t , v n hóa xư h i c a đ t n c, dơn t c vƠ nhơn lo i. [3]
Môiătr ngălƠăgì?
Môi tr ng bao g m các y u t t nhiên vƠ y u t v t ch t nhơn t o quan h
m t thi t v i nhau, bao quanh con ng i, có nh h ng t i đ i s ng, s n xu t, s t n
t i, phát tri n c a con ng i vƠ thiên nhiên.
Hay theo m t cách đ nh ngh a khác: “Môi tr ng là không gian xung quanh
ta, g n nh t lƠ n i ta s ng, n i ta lƠm vi c, sinh ho t hƠng ngƠy, r ng h n lƠ c trên trái
đ t, b u khí quy n (không khí), v tr ”. [20, 26, 35, 39]
Ôănhi mămôiătr ngălƠăgì?
LƠ tình tr ng môi tr ng b ô nhi m b i các ch t hóa h c, sinh h c... gây
nh h ng đ n s c kh e con ng i, các c th s ng khác. Ọ nhi m môi tr
lƠ do con ng i vƠ cách qu n ĺ c a con ng i.

ng x y ra

chúng ta có th s ng trong môi tr ng trong s ch, không có khói b i, không
có mùi hôi, không có các bƠo t n m gơy b nh, không có vi trùng, vi khu n gơy b nh,
s ng tho i mái h n… chúng ta c n ph i b o v vƠ ch m sóc s s ng, s t n t i cho
môi tr ng. ó chính là v ăsinhămôiătr ng.
Nh ng ho t đ ng lƠm ô nhi m môi tr ng s ng nh : v t rác vƠ ch t th i trong

s n xu t nông nghi p (thu c sơu, phơn bón, ch n nuôi... ); công nghi p; y t (hóa
ch t)... b a bưi; ch t đ t phá r ng lƠm t n h i đ n lá ph i c a môi tr ng s ng… n u
không đ c kh c ph c, x ĺ s gơy ô nhi m môi tr ng tr m tr ng d n đ n đ i d ch
b nh, hi u ng nhƠ kính t ng thêm, lƠm bi n đ i khí h u, nh h
nghi p vƠ đ i s ng c a con ng i...

h
c
v
c

ng đ n s n xu t nông

Môi tr ng s ng c a con ng i theo ch c n ng đ c chia thƠnh các lo i:
a) Môi tr ng t nhiên: bao g m các nhơn t thiên nhiên nh v t ĺ, hoá
c, sinh h c, t n t i ngoƠi ́ mu n c a con ng i, nh ng c ng ít nhi u ch u tác đ ng
a con ng i. ó lƠ ánh sáng m t tr i, núi sông, bi n c , không khí, đ ng v t, th c
t, đ t, n c... Môi tr ng t nhiên cho ta không khí đ th , đ t đ xơy d ng nhƠ
a, tr ng cơy, ch n nuôi, cung c p cho con ng i các lo i tƠi nguyên khoáng s n c n
1

Thang Long University Library


cho s n xu t, tiêu th vƠ lƠ n i ch a đ ng, đ ng hoá các ch t th i, cung c p cho ta
c nh đ p đ gi i trí, lƠm cho cu c s ng con ng i thêm phong phú.
b) Môi tr ng xã h i: lƠ t ng th các quan h gi a ng i v i ng i. ó lƠ
nh ng lu t l , th ch , cam k t, quy đ nh, c đ nh... các c p khác nhau nh : Liên
H p Qu c, Hi p h i các n

c, qu c gia, t nh, huy n, c quan, lƠng xư, h t c, gia

đình, t nhóm, các t ch c tôn giáo, t ch c đoƠn th ... Môi tr

ng xư h i đ nh h

ng

ho t đ ng c a con ng i theo m t khuôn kh nh t đ nh, t o nên s c m nh t p th
thu n l i cho s phát tri n, lƠm cho cu c s ng c a con ng i khác v i các sinh v t
khác. [24]

1.2 Ch tăth iăvƠăqu nălỦăch tăth i.
nh ngh a và phân lo i ch t th i. [20, 22, 33, 34, 43]
Ch t th i: lƠ nh ng v t ch t đ c th i b sinh ra trong quá trình ho t đ ng s n
xu t, n u ng, sinh ho t c a con ng i. L u l ng c a nó nhi u hay ít ph thu c vƠo
1.2.1

nhi u y u t nh t ng tr ng, phát tri n kinh t , đ y m nh s n xu t, gia t ng dơn s ...
Phơn lo i ch t th i:
+ăTheoăd ng:
- Ch t th i d ng r n: phát sinh trong cu c s ng hƠng ngƠy trong quá trình s n
xu t… nh túi nilon, rác h u c …
- Ch t th i d ng l ng: phát sinh trong quá trình s n xu t tùy vƠo t ng ngƠnh
ngh , bùn c ng rưnh…
- Ch t th i d ng khí: khí th i nhƠ máy s n xu t, khói b i…
+ăTheoăngu năphátăsinhă:
- Ch t th i sinh ho t: phát sinh trong quá trình ho t đ ng s ng th ng ngƠy c a
con ng i nh túi nilon, h p đ ng th c u ng…
- Ch t th i công nghi p: sinh ra trong quá trình s n xu t vƠ m i ngƠnh ngh phát

sinh nh ng ch t th i khác nhau nh xi m có kim lo i, s n xu t xi m ng có b i đ t đá
vƠ thƠnh ph n nh ng ch t th i nƠy ph c t p khó x ĺ.
- Ch t th i nông nghi p: sinh ra trong quá trình tr ng tr t vƠ ch n nuôi…
+ăTheoăm căđ ănguyăhi mă:
- Ch t th i nguy h i (đ c h i): lƠ các ch t th i có th đ
ch t công nghi p, th

c sinh ra do các ho t

ng nghi p vƠ nông nghi p. Nó có th lƠ các ch t r n, ch t l ng,

ch t khí ho c ch t s t.
Trong đ nh ngh a ch t th i đ c h i không nói đ n các ch t th i r n sinh ho t,
nh ng th t ra r t khó phơn bi t m t cách toƠn di n ch t th i công nghi p v i ch t th i
sinh ho t. Ch t th i đ c h i không bao g m ch t th i phóng x vì lo i ch t th i nƠy đư
đ c h u h t các n c phơn cách vƠ t ch c qu n ĺ riêng.
2


đ c h i c a các ch t th i đ c h i r t khác nhau, có ch t gơy nguy hi m cho
con ng i nh các ch t cháy có đi m cháy th p, các ch t di t côn trùng, các v t li u
clo hoá phơn hu ch m, có ch t gơy tác đ ng nh h n nh ng kh i l ng c a nó l i lƠ
v n đ l n nh các ch t th i h m m , x , th ch cao phosphate c ho c các s t hydroxyt
khác.
Nh ng ch t th i có ch a nh ng hoá ch t không t ng h p có th gơy n , b t
cháy. Ti p xúc v i axít ho c ki m m nh gơy b ng da. Da h p th m t s thu c tr sơu
có th gơy ng đ c c p tính. Nh ng thùng, h̀m ch a ch t th i hoá ch t n u không
đ c x ĺ, đ b a bưi vƠo n i không đ c b o v t t có th gơy các tai n n ng đ c
nghiêm tr ng.
Các ch t th i đ c h i có th gơy ô nhi m môi tr ng tr c ti p nh bay h i hoá

ch t trong khí quy n ho c có th gơy ô nhi m gián ti p qua v n chuy n c a gió ho c
b m t n c, rau qu tr ng g n n i ch t th i có th h p th nh ng đ c t c a ch t th i.
Ch t th i đ c h i đã đ c quan tâm nh th nào? Các ch t th i đ c h i m i
ch đ c quan tơm t i t 10 đ n 15 n m tr l i đơy. Vi c ki m tra ch t th i đ c h i
th ng ch đ c quan tơm sau khi x y ra m t th m ho ho c sau m t đe do th m ho
môi tr ng. Sau s ki n nh ng ng i dơn ch t do n ph i cá b nhi m thu ngơn trong
n c bi n Minamata, Nh t lƠ n c đ u tiên đ a ra vi c ki m tra đ y đ các ch t th i
đ c h i (1960). N c Anh, sau s b t bình c a công chúng khi phát hi n nh ng thùng
r ng có ch a mu i xyanua trên đ t hoang mƠ tr em đư ch i trên đó thì m t U ban
cao c p ki m tra ch t th i đ c h i đ
qua. N

c thƠnh l p vƠ sau đó đư đ

c M , n m 1976, h th ng ki m tra ch t th i đ c h i đ

c pháp lu t thông
c thƠnh l p do s

ph n đ i c a công chúng vì s ô nhi m gơy nên b i các đ ng rác không đ c ki m
soát. Vi c ki m tra ch t th i đ c h i c ng gơy t n kém, nh ng kinh nghi m nhi u
n c phát tri n cho th y vi c d n s ch "các l i l m c a quá kh " c̀n t n ti n c a vƠ
th i gian h n nhi u, có khi g p t 10 đ n 100 l n. [14, 34, 35, 37].
- Ch t th i không nguy h i: Ch t th i công nghi p không ch a m t trong
nh ng y u t gơy nguy h i c a ch t th i công nghi p nguy h i, [8] ví d nh : gi y, bao
bì carton các lo i, v i v n… Chúng ta có th ph c h i, tái ch & kinh doanh chúng đ
ph c v cho cu c s ng hay đáp ng cho nhu c u th tr ng. Qua th i gian, các ngu n
nguyên li u t nhiên ngƠy cƠng c n ki t, n u con ng

i không s d ng m t cách ti t

ki m vƠ có hi u qu chúng ta s ph i đ i m t v i nh ng khó kh n khi tƠi nguyên khan
hi m.
1.2.2 Qu n lý ch t th i.
Qu n ĺ ch t th i (ti ng Anh: Waste management) lƠ vi c thu gom, v n chuy n,
x ĺ, tái ch , lo i b hay th m tra các v t li u ch t th i. Qu n ĺ ch t th i th ng liên
quan đ n nh ng v t ch t do ho t đ ng c a con ng

i s n xu t ra, đ ng th i đóng vai

3

Thang Long University Library


tr̀ gi m b t nh h ng c a chúng đ n s c kh e con ng i, môi tr ng hay tính m
quan. Qu n ĺ ch t th i c ng góp ph n ph c h i các ngu n tƠi nguyên l n trong ch t
th i. Qu n ĺ ch t th i có th bao g m ch t r n, ch t l ng, ch t khí ho c ch t phóng x ,
m i lo i đ c qu n ĺ b ng nh ng ph ng pháp vƠ l nh v c chuyên môn khác nhau.
Cách qu n ĺ ch t th i có ph n khác nhau t i nh ng qu c gia phát tri n vƠ đang
phát tri n, t i khu v c đô th và nông thôn, tùy vƠo lo i hình s n xu t dơn d ng hay
công nghi p. Qu n ĺ ch t th i vô h i t đ i t ng hƠnh chính vƠ dơn d ng các vùng
đô th th

ng lƠ trách nhi m c a c quan chính quy n đ a ph

ch t th i vô h i t đ i t

ng th

ng m i vƠ công nghi p th

ng, trong khi qu n ĺ
ng lƠ trách nhi m c a

nhƠ s n xu t.

1.3

nhăh ngăc aăch t th i t iăconăng
t iăcácăKCN.

iăvƠătìnhăhìnhăqu nălỦăch tăth iă

Trong t t c các ngƠnh: qu ng cáo, d ch v , công nghi p, nông nghi p, y t ,
xơy d ng, du l ch… thì vi c s n xu t ra s n ph m đ ng ngh a v i “s n xu t” ra rác th i
kèm theo, đó lƠ ch a k t i nh ng ch t th i đ a ra ngoƠi môi tr ng trong su t quá
trình di n ra ho t đ ng.
Theo Công trình kh o sát ch t th i toƠn c u c a T ch c HƠng h i Qu c t , c
t o ra t ng s n ph m qu c n i (GDP) 1 t USD s lƠm phát sinh kho ng 4.500 t n ch t
th i công nghi p, trong đó 20% lƠ ch t th i nguy h i (CTNH).[40]
Hi n nay có nhi u lo i công ngh khác nhau đ x ĺ ch t th i r n công nghi p
(CTRCN) vƠ ch t th i nguy h i. M c dù v y, m i công ngh ch có kh n ng ng d ng
t t trong m t ph m vi nh t đ nh. nhi u n c tiên ti n, ng i ta th ng x ĺ t p
trung 2 lo i ch t th i nƠy b ng cách k t h p nhi u quy trình công ngh khác nhau.
Theo Chi n l c qu n ĺ ch t th i qu c gia, CTRCN vƠ CTNH, ph i đ c x ĺ
t p trung theo quy trình khép kín. Tuy nhiên, do đi u ki n ch a cho phép nên hi n t i
m i đ a ph ng đ u ph i t v n đ ng theo cách riêng c a mình, d n đ n vi c m t cơn
đ i, gơy nh h ng t ng h x u.
Ch t l ng môi tr ng nhi u KCN đang xu ng c p nghiêm tr ng, tƠi

nguyên thiên nhiên có nguy c c n ki t do khai thác quá m c. “ ư đ n lúc c n nhìn
nh n l i vƠ thay đ i t duy phát tri n chuy n sang mô hình phát tri n m i, có tính b n
v ng h n”. ơy lƠ nh n đ nh c a lưnh đ o B TN & MT t i H i ngh qu c gia v đánh
giá tác đ ng môi tr ng vƠ cam k t b o v môi tr ng. [5]
Nh n xét c a Phó Giám đ c S TN&MT Lơm ng L ng V n Ng , nhi u n m
qua, các nhƠ đ u t h u nh ch chú tr ng đ n hi u qu kinh t , ít quan tơm đ n đ u t
các h ng m c công trình x ĺ đ b o v môi tr ng, k c tình tr ng x n c th i tr c
ti p vƠo ngu n n

c, ch m tri n khai th c hi n các bi n pháp x ĺ ô nhi m môi
4


tr ng. a s các d án sau khi có quy t đ nh phê duy t đánh giá tác đ ng môi tr ng
không xơy d ng các công trình x ĺ môi tr ng, ho c xơy d ng v i hình th c đ i phó
không theo quy đ nh vƠ theo cam k t trong báo cáo đánh giá tác đ ng môi tr ng.[24]
N m 2009, B TN & MT đư ban hành Thông t 08/2009/TT-BTNMT quy đ nh
v qu n ĺ vƠ b o v môi tr ng khu kinh t , khu công ngh cao, khu công nghi p vƠ
c m công nghi p. Do thông t m i ban hƠnh nên vi c tri n khai th c t c̀n ch a đ y
đ , bên c nh đó, b n thơn Thông t c ng ch a gi i quy t tri t đ các v n đ liên quan
đ n mô hình qu n ĺ môi tr ng KCN.[3][ Thông t 08/2009/TT-BTNMT]
Ph n l n KCN phát tri n s n xu t mang tính đa ngƠnh, đa l nh v c, tính ph c
t p v môi tr ng cao, do v y, yêu c u đ i v i công tác xơy d ng, th m đ nh Báo cáo
ánh giá tác đ ng môi tr ng vƠ giám sát môi tr ng các c s s n xu t nói riêng vƠ
ho t đ ng c a c KCN nói chung trong giai đo n ho t đ ng s r t khó kh n. C ng
chính vì đa ngƠnh, đa l nh v c trong KCN nên ch t l ng công trình vƠ công ngh x
ĺ ch t th i c n đ c đ u t mang tính đ ng b . T i nhi u KCN, ch t l ng n c th i
sau x ĺ v n ch a đ t quy chu n môi tr ng vƠ ch a n đ nh. Ngu n th i t KCN
m c dù t p trung nh ng th i l ng l n, trong khi đó công tác qu n ĺ c ng nh x ĺ
ch t th i KCN c̀n nhi u h n ch , do đó ph m vi nh h ng tiêu c c c a ngu n th i t

KCN lƠ r t l n.
Trong nh ng n m g n đơy, nhi u KCN đư hoƠn thƠnh h ng m c xơy d ng công
trình x ĺ n c th i t p trung. Tuy nhiên, t l nƠy c̀n r t th p (kho ng 43,3% các
KCN đang ho t đ ng) vƠ hi u qu ho t đ ng không cao, d n đ n tình tr ng n
c a KCN v n đ
có m t trong n

c th i ra ngoƠi v i th i l

ng ô nhi m cao, đi n hình lƠ l

c th i

ng BOD5

c th i.[5, 6, 12]

Bi u đ 1.1 : Hàm
l ng BOD5 trong
n c th i c a m t s
KCN n m 2008.
Ngu n: TCMT, 2009.

5

Thang Long University Library


L
trong n

ng Coliform
c th i m c

r t cao so v i QCVN.
Bi u đ 1.2: Hàm
l ng Coliform trong
n

c th i m t s KCN

n m 2008.
Ngu n: TCMT,
2008.

Bi u đ 1.3: T n su t
s l n đo v

t TCVN

c a m t s thông s
t i sông ng Nai.
Ngu n: S
TNMT
ng Nai, 2008.

Bi u đ 1.4: Di n bi n COD trên các sông qua các n m

Ngu n: TCMT, 2009.
6

Bi u đ 1.5:
HƠm l ng NH4+
trên sông C u, đo n
ch y quan Thái
Nguyên n m 2008.
Ngu n: TCMT,
2009.

T i không ít KCN, h th ng x ĺ khí th i c a các c s s n xu t c̀n h n ch ,
s sƠi, ph n l n ch mang tính hình th c đ i phó. Khí th i không th gi i quy t t p
trung gi ng nh n c th i mƠ c n x ĺ ngay t o ngu n. Khí th i do các c s s n xu t
th i ra môi tr ng ch a nhi u ch t đ c h i n u không đ c qu n ĺ, ki m soát t t t i
c s s n xu t s gơy nh h ng nghiêm tr ng t i s c kh e c a c ng đ ng xung
quanh.[18, 25]
Bi u đ 1.6: N ng đ
khí SO2 trong khí th i
m t s nhƠ máy t i
KCN B c Th ng Long
(HƠ N i) vƠ KCN Tiên
S n (B c Ninh).
Ngu n:
i H c Bách
Khoa Hà N i, 2009.

Bi u đ 1.7: N ng đ
khí SO2 trong không
khí xung quanh m t s
KCN mi n B c n m

2006-2008.
Ngu n: TCMT, 2009.

7

Thang Long University Library


Bi u đ 1.8: N ng đ
NH3 trong không khí
xung quanh KCN
B c Th ng Long (HƠ
N i) n m 2006-2008.
Ngu n:TCMT,2009

NO2 c ng là lo i khí r t đ c đ i v i s c kho con ng

i, đ c h n c NO.

nhi t đ bình th ng, NO2 th ng hay đi kèm v i N2O4 t o nên m t h n h p khí m u
đ , khó ng i và c c đ c.
C ng gi ng nh CO vƠ NO, NO2 t o liên k t v i hemoglobin làm gi m hi u
su t v n chuy n O2 c a máu đ ng v t. i v i con ng
li u d i đơy.[25, 39]
B ng 1.1: H u qu b nhi m đ c khí NO2
N ngăđ NO2

i, theo th ng kê ta có b ng s

Th i gian ti p xúc

H u qu

50 – 100 ppm

d

i 1h

viêm ph i trong 6 – 8 tu n

150 – 200 ppm

d

i 1h

gây phá hu dây khí qu n, gây t
vong n u th i gian nhi m đ c kéo
dài 3 – 5 tu n

500 ppm hay l n h n

2 – 10 ngày

gây t vong

Vi c hít ph i NO2 l n trong các h n h p khí khi đ t xenlulozo và phim nitro
xenluloz d n t i t vong. ư x y ra s c hai ng i b ch t vƠ 5 ng i b th ng khi
hít ph i NO2 rò r khi phóng tên l a v t đ i d ng Titan II Rock Kansas (Hoa K )

vào ngày 24/8/1978. NO2 l ng đ c dùng trong tên l a nh lƠ ch t oxy hoá N2H2.
C ch hoá sinh c th gi i thích tính đ c c a NO2 v n ch a đ c lƠm rõ. Ng i ta
cho r ng có th m t s h enzim c a t bào b phá hu b i NO2 .[40]
Các ch t nh SO2, NO, NO2, N2O4... do con ng i th i ra là ngu n ch y u gây
l ng đ ng acid trong b u khí quy n. Chúng có th k t v i khói hay b i t o thành b i
acid l u l i trong khí quy n. Chúng có th nh n nguyên t oxygen trong khí quy n và
sau đó hoƠ tan vƠo n c m a t o acid sulfuric H2SO4 và acid nitric HNO3, r i xu ng

8


d i d ng các tr n "m a acid", tác đ ng x u đ n s c kh e con ng
s ng sinh v t nói chung.[40, 42]

i nói riêng vƠ đ i

Quá trình thu gom vƠ v n chuy n ch t th i r n đa ph n do tr c ti p t ng doanh
nghi p trong KCN th c hi n. C̀n nhi u doanh nghi p ch a th c hi n nghiêm túc công
tác phơn lo i ch t th i r n. Ch t th i r n công nghi p c̀n b đ l n v i rác th i sinh
ho t, ch t th i nguy h i c̀n ch a phơn lo i vƠ v n chuy n đúng quy đ nh. Nhi u KCN
ch a có khu v c l u gi t m th i ch t th i nguy h i vƠ qua kh o sát m t s KCN cho
th y, trong thƠnh ph n ch t th i r n, t l ch t th i nguy h i th
n u không đ c phơn lo i t t.[2]. ThƠnh ph n c a ch t th i r n

ng chi m d i 20%
các KCN ph thu c

vƠo lo i hình c a các c s công nghi p trong KCN, không nh ng v y nó c̀n ph
thu c vƠo giai đo n phát tri n c a KCN. Trong giai đo n xơy d ng KCN, ch t th i r n
ch y u lƠ ph th i xơy d ng: đ t, đá, g ch, xi m ng, s t thép h h ng, bao bì, ph

th i… c̀n trong giai đo n đi vƠo ho t đ ng, ph th i xơy d ng m c dù phát sinh
không nhi u nh ng v n đ c thu gom l n v i ch t th i công nghi p.

9

Thang Long University Library


1.9a: KCN có nhi u c s d t may.

1.9b: KCN có nhi u c s gi y vƠ ch t o gi y.

1.9c: KCN có nhi u c s hóa ch t.

1.9d: KCN có nhi u c s ch t o thi t b v n t i.

Bi u đ 1.9: T l thƠnh ph n ch t th i r n phát sinh trung bình c a 1 s lo i hình KCN.

10


Hình 1.1: Ọ nhi m ch t th i r n

1.4 Th că tr ngă qu nă lỦă ch tă th iă t iă Côngă tyă c ă ph nă Bia HƠă N i-H iă
D ngă.
1.4.1 Gi i thi u chung.
Trong 10 n m tr l i đơy ngƠnh công nghi p s n xu t bia đư có nh ng b c t ng
tr ng nh y v t. Bên c nh các nhƠ máy bia m i hình thƠnh có r t nhi u d án đ u t
m r ng nơng công su t bia nh T ng công ty Bia R u n c gi i khát SƠi G̀n, T ng
công ty Bia R u n c gi i khát HƠ N i, các nhƠ máy bia đ a ph ng. Bên c nh đó,

ch t l ng c a s n ph m bia ngƠy m t đ c nơng cao đáp ng nhu c u tiêu dùng
không nh ng trong n c mƠ c̀n có giá tr xu t kh u, các tiêu chu n v ch t l ng v
sinh an toƠn th c ph m, ch ng ch ISO 9000, ISO 14000… đang đ c các nhƠ máy
đ a vƠo tri n khai áp d ng.[2]
Tuy nhiên, ngƠnh s n xu t bia nói riêng vƠ ngƠnh đ u ng nói chung đang đ i
m t v i nh ng v n đ v ô nhi m môi tr ng, đ c bi t lƠ ngu n n c th i. Do nó ch a
hƠm l ng ch t h u c cao nên khi th i vƠo môi tr ng gơy ô nhi m ngu n ti p nh n,
h sinh thái đ t vƠ khu v c ch a n

c th i. Vì v y, vi c qu n ĺ vƠ giám sát ch t l

ng

môi tr ng khu v c xung quanh các c s nƠy lƠ m t yêu c u th c t c n thi t vƠ c p
bách. [33]
1.4.2 Quy tr̀nh s n xu t bia.
Mô t quy trình s n xu t. [2, 16]
Nguyên li u s n xu t bao g m: malt, đ i m ch, m t ph n lƠ g o, hoa Houblon vƠ
m t s ch t ph gia khác. T l c a các thƠnh ph n trong nguyên li u tùy thu c vƠo
ch ng lo i bia s đ c s n xu t.
Các công đo n s n xu t chính:

11

Thang Long University Library


Hình1.2 : S đ dơy chuy n s n xu t bia
Nguyên li u
thay th

Malt

-B i
- Ti ng n

Nghi n

Ngơm (đ

D ch hóa

ng hóa)

L c trong thu h i
d ch đ ng
Hoa
Houblon

- Bã hèm
- N c th i

un sôi v i hoa
Houblon

L ng trong

Bã hoa

Men gi ng

LƠm l nh

Khí th i

Nhơn gi ng

Lên men
chính

L c trong bia t

Bia t

c th i

Chi t chai

Chai

Thanh trùng

- N c th i
- Nhi t d

Khí CO2

- Khí CO2
- C n men

i

- B t tr l c
- N c th i
- C n men
- N c th i
- Chai v
- V nhưn

i

R a kh trùng

-B i
- Ti ng n

Nhi t d

Lên men ph vƠ
tƠng tr

N

N u chín

Nghi n

Chi t keg

Dán nhãn,

x p thùng,
h p

Xu t x

12

ng

N

c th i


Chu n b :
Malt vƠ g o (g i t t lƠ nguyên li u) đ

c đ a đ n b ph n nghi n nguyên li u thƠnh

các m nh nh , sau đó chuy n sang n i g o vƠ n i malt đ ngơm, t o đi u ki n cho quá
trình chuy n hóa nguyên li u vƠ trích ly t i đa các ch t h̀a tan trong nguyên li u.
N u: G m 4 giai đo n:
- N u-đ ng hóa: Nguyên li u sau khi xay nghi n ti p t c đ c chuy n t i
thùng ch a đ chuy n vƠo h hóa vƠ đ ng hóa b ng cách s d ng h p n c gia nhi t
cùng v i h enzyme thích h p chuy n hóa các ch t khô h̀a tan thƠnh đ ng, acid
amin vƠ các ch t h̀a tan khác sau đó đ c đ a qua l c hèm đ tách đ ng vƠ các ch t
h̀a tan kh i bư bia.
- L c: D ch đ ng hóa đ c đ a qua b ph n l c khung b n nh m tách bư hèm
ra kh i n c mout. T ng th i gian c a quá trình l c (l c, r a, v sinh) kho ng 1h30
phút.

- un sôi v i hoa Houblon: D ch đ ng sau khi l c đ c h̀a tr n v i hoa
Houblon vƠ đun sôi trong 90 phút (dùng h i n c đ gia nhi t). M c đích c a quá
trình nh m n đ nh thƠnh ph n c a d ch đ

ng, t o cho s n ph m có mùi th m đ c

tr ng.
- L ng: D ch sau khi n u đ c đ a qua b n, l ng xoáy nh m tách c n hoa, t ng
th i gian c a quá trình l ng lƠ 1h30 phút.
Lên men:
LƠm l nh vƠ b sung oxy: D ch sau l ng có nhi t đ kho ng 85-95oC đ

c đem

h nhi t đ nhanh đ n 10oC vƠ b sung oxy v i n ng đ 0,6-0,8 mg O2/lít.
Chu n b men gi ng: N m men gi ng đ c nuôi c y trong ph̀ng thí nghi m,
ti n hƠnh nhơn gi ng trong các đi u ki n thích h p nh m t ng s l ng n m men tr c
khi đ a vƠo thùng lên men.
- Lên men chính: N c nha đ c c p b sung oxy, lƠm l nh đ n nhi t đ thích
h p đ ti n hƠnh quá trình lên men chính v i th i gian vƠ đi u ki n phù h p. Khí CO 2
sinh ra trong quá trình lên men đ c thu h i. Th i gian lên men chính lƠ 7 ngƠy.
- Lên men ph : D ch sau khi k t thúc giai đo n lên men chính đ c chuy n
sang giai đo n lên men ph đ hoƠn thi n ch t l ng bia (t o h ng vƠ v đ c tr ng).
Quá trình lên men nƠy di n ra ch m, tiêu hao m t l

ng đ

ng không đáng k , bia

đ c l ng trong vƠ bưo h̀a CO2. Th i gian lên men t 14-18 ngƠy tùy thu c vƠo yêu

c u c a t ng lo i bia.
- L c: Bia sau lên men đ

c đem l c đ lƠm bia có đ trong theo yêu c u.

13

Thang Long University Library


Hoàn thi n:
Bia sau l c ti n hƠnh bưo h̀a CO2. Bia t
chi t chai

thanh trùng
nh p kho
Các quy trình ph tr :

i thu đ

c chuy n sang công đo n

tiêu th .

Quy trình súc r a b n ch a vƠ đ ng ng t i ch (CIP) s d ng trong quá trình
s n xu t bia nh m đ m b o ch t l ng v sinh cao nh t.
- Kh u r a ban đ u:
Các b n ch a vƠ đ ng ng đ c r a b ng nóng đ lo i các ch t b n bám trên
b m t. N c r a không đ c tái s d ng mƠ th i ra h th ng x ĺ n c th i.
- Khơu r a b ng ch t t y r a:

Sau khi k t thúc quá trình r a ban đ u, các b n ch a vƠ đ ng ng đ c súc
r a b ng dung d ch t y r a nóng nhi t đ 70-85oC đ t y s ch các ch t b n c̀n bám
b m t. Ch t t y r a đ c thu h i đ dùng l i ho c đ
b .
- Khơu súc r a cu i cùng:
tr

c dùng cho khơu t y r a s

Các b n vƠ đ ng ng đ c súc r a l n cu i v i dung d ch n c nhi t đ môi
ng đ lƠm s ch các ch t t y r a c̀n l i. Ph n n c nƠy đ c thu h i vƠ tái s d ng

cho khơu súc r a s b .
Do v y, ngoƠi kh n ng đ m b o m c đ v sinh th c ph m, quy trình súc r a
tái s d ng cho phép ti t ki m tƠi nguyên n c vƠ hóa ch t s d ng.

14