Bài giảng hội chứng ruột kích thích

HÄÜI CHÆÏN G
RUÄÜT KÊCH THÊCH
PGS TS TRÁÖN VÀN HUY


- HCRKT = bóỷn h lyù tióu hoùa maỷn tờnh, dióựn
bióỳn lión tuỷc hoỷc giaùn õoaỷn vồùi õỷc trổng
laỡ õau buỷn g, õỏửy buỷn g, rọỳi loaỷn tióu hoùa nhổ
õi chaớy , taùo boùn hoỷc xen keợ caớ hai.
- Tỏỳt caớ moỹi ngổồỡi bỗnh thổồỡn g trong cuọỹc
õồỡi õóửu ờt nhióửu coù caùc trióỷu chổùn g naỡy ,
nhổng ồớ caùc bóỷn h nhỏn HCRKT thỗ caùc trióỷu
chổùn g naỡy thổồỡn g gỷp hồn, nỷn g nóử hồn


HCRKT thổồỡng coù baớn chỏỳt rỏỳt õa daỷng.
Thổồỡng khọng chố coù caùc trióỷu chổùng tióu hoùa
maỡ thổồỡng coỡn coù caùc trióỷu chổùng nhổ móỷt
moới, khoù thồớ, õi tióứu nhióửu lỏửn, chaùn n, khoù
nguớ, lo lừng, trỏửm caớm....


HCRKT laỡ mọỹt bóỷnh lyù, mọỹt traỷng thaùi
khọng hoỡa hồỹp giổợa tinh thỏửn vaỡ nọỹi taỷng
hồn laỡ mọỹt bóỷnh lyù õỷc hióỷu.
HCRKT: chỏứn õoaùn thổồỡng coù tờnh tuỡy
tióỷn nhỏỳt vaỡ caớm tờnh nhỏỳt, coỡn õióửu trở thỗ
thổồỡng khọng hióỷu quaớ.
Họỹi õọửng phỏn loaỷi bóỷnh lyù tióu hoùa chổùc
nng ồớ Rome õaợ õởnh nghộa HCRKT dổỷa
trón cồ sồớ cuớa caùc trióỷu chổùng buỷng vaỡ

õổồỡng ruọỹt xaớy ra ồớ mọỹt tỏửn sọỳ nhỏỳt õởnh.



Dởch tóứ hoỹc
Giồùi : nổợ >> nam
Tuọứi : treớ nhióửu hồn ngổồỡi giaỡ, tỏửn suỏỳt thổồỡng giaớm
õi sau 50 tuọứi.
Tỏm lyù bóỷnh hoỹc : Tỏửn suỏỳt caùc trióỷu chổùng vóử tỏm
thỏửn thổồỡng gỷp ồớ nhoùm HCRKT cao gỏỳp 3 lỏửn so vồùi
nhoùm bóỷnh lyù tióu hoùa thổỷc thóứ , trong õoù thổồỡng gỷp
nhỏỳt laỡ lo ỏu, trỏửm caớm
tỏửn suỏỳt cuớa HCRKT cuợng lón õóỳn 13-71% trong
nhổợng nhoùm bóỷnh nhỏn tỏm thỏửn.


Sinh lyù bóỷn h
Vỏỷn õọỹng
HCRKT laỡ mọỹt tỗnh traỷng rọỳi loaỷn vỏỷn õọỹng ọỳng tióu hoùa
vồùi nhióửu bỏỳt thổồỡng vóử hoaỷt tờnh co cồ vaỡ hoaỷt õọỹng õióỷn
ồớ õoaỷn cuọỳi cuớa õaỷi traỡng.
tờnh tng phaớn ổùng thọi.
2.2. Tờnh nhaỷy caớm cuớa nọỹi taỷng
Sổỷ gia tng tờnh phaớn ổùng cuớa caùc taỷng
Sổỷ lión quan giổợa trióỷu chổùng daỷ daỡy ruọỹt vaỡ rọỳi loaỷn sinh
lyù
Nhổợng rọỳi loaỷn vóử caùc bỏỳt thổồỡng sinh lyù cuớa õaỷi traỡng coù
lión quan vồùi bỏỳt thổồỡng vóử nhu õọỹng ruọỹt
Sổỷ tng tờnh nhaỷy caớm nọỹi taỷng thổồỡng gỷp ồớ nhổợng bóỷnh
nhỏn tióu chaớy hồn laỡ nhổợng bóỷnh nhỏn taùo boùn

Cồ chóỳ bóỷnh sinh cuớa HCRKT
CRKT sau nhióựm khuỏứn vaỡ kyù sinh truỡng
HCRKT lión quan vồùi chu kyỡ kinh nguyóỷt :
CRKT lión quan õóỳn caùc tờn hióỷu serotonine :
coù sổỷ giaớm sọỳ lổồỹng thuỷ thóứ serotonin ồớ
nióm maỷc õaỷi traỡng, sổớ duỷng caùc thuọỳc õọửng
vỏỷn vồùi thuỷ thóứ 5-HT4 cho thỏỳy kóỳt quaớ khaù
tọỳt.


Cháøn âoạn
Tiãu chøn Rome II
Cạc triãûu chỉïng phi kẹo di täúi thiãøu 12 tưn, nhỉng
khäng bàõt büc phi liãn tủc, âau bủng hồûc khọ chëu
åí bủng våïi 2 trong 3 tênh cháút sau :
• Âau gim sau khi âải tiãûn
• Khåíi phạt âau cọ liãn quan våïi sỉû thay âäøi vãư säú láưn
âi cáưu
• Khåíi phạt âau cọ liãn quan våïi sỉû biãún âäøi vãư hçnh
thại ca phán


Caùc trióỷu chổùng gồỹi yù cho chỏứn õoaùn
Sọỳ lỏửn õaỷi tióỷn thay õọứi (> 3 lỏửn/ngaỡy hoỷc < 3
lỏửn/tuỏửn)
Tờnh chỏỳt phỏn bỏỳt thổồỡng (cổùng, loớng hoỷc toaỡn
nổồùc) >1/4 sọỳ lỏửn õaỷi tióỷn
Caớm giaùc bỏỳt thổồỡng khi õaỷi tióỷn (rỷn, õi gỏỳp hoỷc

caớm giaùc õaỷi tióỷn khọng hóỳt phỏn) >1/4 sọỳ lỏửn õaỷi tióỷn
i ra nhióửu nhỏửy >1/4 sọỳ lỏửn õaỷi tióỷn
ỏửy buỷng, caớm giaùc chổồùng buỷng >1/4 sọỳ ngaỡy


Caùc trióỷu chổùn g gồỹi yù chỏứn
õoaù
n
Bóỷnh sổớ keùo daỡi





Sổỷ õa daỷng cuớa caùc trióỷu chổùng
Phọỳi hồỹp vồùi caùc trióỷu chổùng cuớa caùc cồ quan khaùc
Phọỳi hồỹp vồùi lo ỏu hoỷc trỏửm caớm
Sổỷ suy giaớm chổùc nng khọng lión quan vồùi baớn
chỏỳt cuớa trióỷu chổùng


Caùc yóỳu tọỳ khọng uớn g họỹ chỏứn
õoaùn HCRKT
Khồới phaùt trióỷu chổùng ồớ ngổồỡi lồùn tuọứi
Dióựn bióỳn theo chióửu hổồùng tng dỏửn
Sọỳt
Suùt cỏn lión tuỷc
Chaớy maùu trổỷc traỡng do caùc nguyón nhỏn khọng
phaới xổồùt hỏỷu mọn hoỷc trộ

i cỏửu phỏn mồợ

Mỏỳt nổồùc







Xeùt nghióỷm cỏỷn lỏm saỡn g
Cho toaỡn bọỹ bóỷnh nhỏn

Hb, Hct, Baỷch cỏửu, tọỳc õọỹ lừng maùu

Nọỹi soi trổỷc traỡng hoỷc õaỷi traỡng sigma
4.2. Nóỳu tióu chaớy keùo daỡi hoỷc nỷng

Thm doỡ keùm hỏỳp thu

Cỏỳy phỏn, tỗm õọỹc tọỳ clostridium difficile, trổùng giun vaỡ
kyù sinh truỡng khaùc

Nọỹi soi õaỷi traỡng
4.3. taùo boùn, buọửn õi ngoaỡi gỏỳp hoỷc soùn phỏn

Nghión cổùu vóử lổu chuyóứn õaỷi traỡng

chổùc nng hỏỷu mọn-trổỷc traỡng (õo aùp lổỷc)

Sióu ỏm trong hỏỷu mọn (endo-anal)


ióửu trở
Nguyón từc chung
ióửu trở HCRKT coỡn tuỡy thuọỹc vaỡo tổỡn g bóỷn h
nhỏn cuỷ thóứ vaỡ kóỳt hồỹp õióửu trở trióỷu chổùn g
vồùi sổỷ bióỳn õọứi caùc rọỳi loaỷn vóử tỏm lyù vaỡ
hoaỡn caớn h sọỳn g
Thaùi õọỹ õióửu trở cuớa ngổồỡi thỏửy thuọỳc trong
lỏửn tióỳp xuùc õỏửu tión vồùi bóỷn h nhỏn coù tỏửm
quan troỹn g rỏỳt lồùn . Bióỳt lũn g nghe chu õaùo
Cỏửn cho bóỷn h nhỏn õuớ thồỡi gian õóứ trỗnh baỡy
bóỷn h sổớ, khuyóỳn khờch bóỷn h nhỏn mọ taớ roợ
raỡn g traỷn g thaùi tỏm lyù cuớa hoỹ. chởu khoù giaới
thờch trổỷc tióỳp caùc trióỷu chổùn g cho bóỷn h
nhỏn.


Thuọỳc : chuớ yóỳu giuùp laỡm giaớm
caùc trióỷu chổùng
• Thuốc chống co thắt đối với triệu chứng đau bụng
•
•
•
•
•

Dicyclomie
Hyoscyamine

Mebeverine
Alverine
Dầu bạc hà

10-20 mg, 3 lần ngày, trước ăn
10-20 mg, 4 lần ngày
135 mg, 2 lần ngày, 30 phút trước ăn
60-120mg, 3 lần ngày, trước ăn
1-2 viên , 30 phút trước ăn


Chäún g tiãu chaíy
• Loperamide 2-8 mg/ng chia nhiãöu láön
• Diphenoxylate 2-6 v/ ng
• Cholestyramine 1-3 goïi ngaìy, 30 phuït
træåïc àn


Chäún g taïo boïn
•
•

Methyl cellulose
Voí caïm
nhoí nhiãöu láön

1-3 goïi ngaìy
1-9 goïi ngaìy chia

Chäún g tráöm caím
•
•
•

Imipramine
10-100 mg/ngaìy
Amitriptylline 10-75 mg/ngaìy
Fluoxetine
20-60 mg/ngaìy
Paroxetine
20-50 mg/ngaìy


• Cáưn lỉu l thúc chỉỵa triãûu chỉïn g
ny cọ thãø lm nàûn g hån triãûu chỉïn g
khạc .
• loperamide lm gim âi chy nhỉng
lm tàng cm giạc âáưy bủn g.
• Tiãút thỉûc nhiãưu xå hồûc cạc thúc
chäún g tạo bọn cọ thãø lm tàng cm
giạc âáưy bủn g hồûc tháûm chê âau
bủn g.
• Cạc thúc chäún g co thàõt giụp lm
thun gim triãûu chỉïn g âau bủn g
nhỉng lải gáy tạo bọn hồûc sau âọ


chóỳ phỏứm laỡm thay õọứi tờnh nhaỷy caớm hoỷc
tờnh phaớn ổùng cuớa nọỹi taỷng bũng caùch sổớ

duỷng caùc thuọỳc gừn vaỡo caùc thuỷ thóứ õỷc hióỷu
vồùi Serotonin ồớ ruọỹt.
Cht i vn 5-HT 3 (Alosetron): iu tr
tiờu chy
Hot húa kờnh Chloride (Lubiprostone):
iu tr tỏo bún


Caùc phổồng phaùp õióửu trở
khaùc
thọi mión, thổ giaợn, õióửu trở bọứ sung...
thóứ duỷc trở lióỷu nhổ xoa boùp, chỏm cổùu, phaớn xaỷ lióỷu
phaùp... goùp phỏửn caới thióỷn chỏỳt lổồỹng sọỳng
tỏm lyù lióỷu phaùp