Bài giảng vi khuẩn kỵ khí

VI KHUẨN KỴ KHÍ


MỤC TIÊU
 Phân loại vi khuẩn kỵ khí
 Liệt kê các yếu tố ảnh hưởng tới sự tăng trưởng

của VKKK
 Kể tên 1 số VKKK nội sinh và bệnh thường gặp
 Trình bày khả năng gây bệnh và đặc tính sinh học

của vi khuẩn thuộc nhóm Clostridium


Thế nào là vi khuẩn kỵ khí
 Là những vi khuẩn thiếu khả năng sử dụng

oxy, bị oxy làm hại tùy mức độ
 VKKK tuyệt đối: 0,5%
 VKKK tương đối: 2 - 8%
 VKKK dung nạp oxy


SINH LÝ VÀ ĐiỀU KiỆN TĂNG
TRƯỞNG
 Thiếu hệ thống cytochrome
 Có flavoprotein, thiếu catalase và peroxidase
 Superoxide dismutase (SOD)
 Fumarate reductase hoạt động trong trạng thái khử

SINH LÝ VÀ ĐiỀU KiỆN TĂNG
TRƯỞNG

 Tính nhạy cảm oxy
 Thế oxid-khử


VI KHUẨN KỴ KHÍ NỘI SINH
 VK thường trú ở da và niêm mạc
 Gây bệnh trong các trường hợp sau:
 Giảm Eh mô
 Hiệp đồng vi khuẩn
 Sự đề kháng của VK chống lại cơ chế bảo vệ bình

thường
 Hậu quả trị liệu: corticosteroid, kháng sinh, xạ trị…











VI KHUẨN KỴ KHÍ NGOẠI SINH
 TK (+)

 Sinh nha bào
 Hiện diện nhiều ở môi trường
 Sản xuất ngoại độc tố



CLOSTRIDIUM BOTULINUM
 TK(+), nhiều lông xung

quanh thân, di động, không
có nang, sinh bào tử ở gần
đầu
 D = 0.9-1.2 µm, dài 4-8 µm


CLOSTRIDIUM BOTULINUM
 Nuôi cấy: mt bình thường ở 35-37 độ/ kỵ khí, pH = 7.4-

7.6
 Sinh hóa: lên men glucose, fructose, levulose,

mannitol và sinh H2S
 Kháng nguyên: A, B,E, F, G gây bệnh cho người và C,

D gây bệnh cho động vật


CLOSTRIDIUM BOTULINUM
 Độc tố: polypeptide gây chết người với lượng độc tố <

1µg
 Độc tố này không bị hủy bởi dịch tiêu hóa và tồn tại

trong thực phẩm rất lâu
 Sức đề kháng:
 Nha bào có sức chịu đựng cao (nhiệt độ bình thường

tồn tại nhiều năm, autoclave 20-30 phút mới diệt
được)
 Hóa chất tiêu diệt được: HCl/1h, formalin/24h


CLOSTRIDIUM BOTULINUM
 Khả năng gây bệnh:
 Ngộ độc thức ăn:
 Đường lây: Tiêu hóa
 Cơ chế: độc tố=> dạ dày=> ruột=>máu và bạch huyết => synape

thần kinh-cơ gắn ganglioside => ức chế giải phóng acetylcholin =>
liệt mềm

 Lâm sàng: sụp mi mắt, đồng tử co dãn không đều, khó nói,

khó nuốt, có thể suy hô hấp
 Nhiễm độc vết thương: ít xảy ra


CLOSTRIDIUM BOTULINUM
 Chẩn đoán vi sinh vật:
 Nhuộm soi

 Nuôi cấy phân lập: BA, CA
 Tìm độc tố trong bệnh phẩm

 Phòng và điều trị:
 Phòng: huyết thanh kháng độc tố (5000-8000 đơn vị)
 Điều trị: rửa dạ dày + kháng sinh và huyết thanh kháng độc

tố


CLOSTRIDIUM TETANI
 TK(+), nhiều lông xung quanh

thân, di động, không có nang,
sinh bào tử ở tận cùng
 D = 0.5-1.7 µm, dài 2,1-18,1

µm


CLOSTRIDIUM TETANI
 Độc tố: gồm 2 loại (bị hủy ở 65°C/2 h)

- Tetanospasmin: Là độc tố thần kinh, tác động lên
thần kinh trung ương, gây các triệu chứng đặc hiệu
của bệnh uốn ván.
- Tetanolysin: Gây ly giải hồng người, thỏ và gây độc
cho tim
 Sức đề kháng:

- Nha bào bị phá hủy ở 120°C/30 phút, các hóa chất
như phenol 5% 15h, focmalin 3%/24 h