Thực trạng viết luận văn thạc sĩ chuyên ngành tài chính nhà nước và một vài gợi ý

NỘI DUNG TRÌNH BÀY
„

„

Thực trạng viết luận văn thạc sĩ chuyên ngành Tài
chính Nhà nước.
Các đề xuất cải tiến .


THỰC TRẠNG
„

Các luận văn thạc sĩ chuyên ngành TCNN có thể
chia thành hai dạng:
‰

‰

„

Hoạch định chính sách, hoàn thiện chính sách (giải
quyết vấn đề chính sách) hay còn gọi là dạng dự án.
Nghiên cứu hàn lâm dạng lặp lại.

Thời gian qua, chủ yếu học viên lựa chọn dạng
giải quyết các vấn đề thuộc dạng chính sách hay
dự án để nghiên cứu.
‰

Tuy nhiên, tính học thuật rất yếu.


THỰC TRẠNG
„

„

Học viên không rõ làm gì, phụ thuộc vào giáo
viên hướng dẫn.
Tiến sĩ:
‰
‰

‰

‰

Biết mới nhưng không biết thế nào là mới.
Biết cần tính khoa học nhưng không biết thế nào là
tính khoa học.
Không nắm rõ: Nhận thức luận – phương pháp luận
– phương pháp và công cụ nghiên cứu.
Không biết thế giới đã phát triển đến đâu.
4


1. Luận văn dạng giải quyết các vấn đề
chính sách/dự án
„

Cấu trúc luận văn thường kết cấu 3 chương:
‰
‰
‰

„

(1) Cơ sở lý luận;
(2) Phân tích thực trạng và;
(3) Đề xuất các giải pháp.

Học viên cố gắng phân bổ số trang của 3 chương
thật đều nhau. Lý do tại sao?


Đánh giá giá trị nghiên cứu
„

Tên đề tài:
‰

‰

Thường chọn rất rộng, đôi khi vô nghĩa/không xác định
nghĩa hoặc rất chung chung.
Ví dụ: tên đề tài nâng cao hiệu quả tín dụng nhà
nước….
„

Cụm từ “hiệu quả tín dụng nhà nước” có nghĩa rất chung
chung và rất rộng => học viên gặp rất nhiều khi phân tích và
đề xuất giải pháp.


Đánh giá giá trị nghiên cứu
„

Xác định mục tiêu nghiên cứu của đề tài không
phù hợp, gần giống như quy trình thực hiện luận
văn.
‰

Ví dụ: đề tài hoàn thiện chính sách thuế nhà đất, các học
viên thường viết:
„

Mục tiêu của đề tài: (i) Hệ thống hóa lý luận thuế nhà đất; (ii)
Nghiên cứu các bài học kinh nghiệm cải cách thuế các nước;
(iii) Đánh giá thực trạng chính sách thuế nhà đất; và (vi) Đưa ra
một số giải pháp hoàn thiện …


Đánh giá giá trị nghiên cứu
„

Xác định phạm vi nghiên cứu rất chung chung, giống
như xác định phạm vi thu thập dữ liệu:
‰

„

Thời gian, giai đoạn phát triển…

Cần lưu ý rằng, phạm vi nghiên cứu được xác định
dựa vào tiếp cận khung lý thuyết và yêu cầu phân
tích của đề tài nghiên cứu.
‰

‰

Từ mục tiêu và lý thuyết nghiên cứu của đề tài => quyết
định cách tiếp cận và phạm vi nghiên cứu (đơn vị phân tích
và biên trị nghiên cứu)
Ví dụ: đánh giá sự hài lòng doanh nghiệp FDI ….
„

Đơn vị phân tích là các doanh nghiệp FDI và biên trị chính là các
biến/yếu tố tạo ra sự hài lòng…


Đánh giá giá trị nghiên cứu
„

Phương pháp nghiên cứu:
‰

‰

Học viên không coi trọng phương pháp nghiên cứu;

hoặc không nắm rõ phương pháp nghiên cứu là gì.
Học viên thường liệt kê hàng loạt các phương pháp có
tính chất chiếu lệ nhưng không minh chứng đã vận dụng
như thế nào trong nghiên cứu.
„

„

Phương pháp duy vật biện chứng, lịch sử (thuộc về bản thể luận
và nhận thức luận – ontology and epistemology);
Phương pháp tổng hợp; phương pháp phân tích; phương pháp
thống kê…(rất chung chung)???


Phương pháp NCKH
SUY DIỄN
QUY NẠP
Định lượng
Định tính
Kiểm định LTKH
Xây dựng LTKH
Phương sai
Quá trình
(process theorizing) LÝ THUYẾT (variance theorizing)
ỨNG DỤNG

Nguồn: Nguyễn Đình
Thọ, 2008

Phối hợp

(triangulation)

10


Đánh giá giá trị nghiên cứu
„

Về cơ sở lý luận:
‰

‰

Nhìn tổng quát, học viên có hiểu cơ sở lý luận nhưng chưa
nắm rõ vai trò của cơ sở lý luận là cơ sở để phân tích và đưa
ra giải pháp của đề tài nghiên cứu.
Do không xác định được lý thuyết nghiên cứu nên học viên
không xác định được cách tiếp cận, phạm vi nghiên cứu,
biên trị - giá trị giới hạn của các khái niệm trong mô hình
nghiên cứu.


Đánh giá giá trị nghiên cứu
„

Về cơ sở lý luận (tt):
‰

Học viên thường viết phân tích cơ sở lý luận tương tự như
nội dung của một quyển sách giáo khoa.

„

„

Ví dụ với đề tài về hoàn thiện chính sách thuế nhà đất, học viên viết
phần cơ sở lý luận bao gồm tất cả những gì về thuế và thuế nhà đất,
rất chung chung; thậm chí viết lại các nội dung của luật thuế…
Như đề tài nâng cao hiệu quả tín dụng nhà nước, học viên không
hiểu nâng cao ở điểm gì, tiếp cận lý thuyết nào ở đây mà chủ yếu liệt
kê các nội dung như khái niệm, vai trò tín dụng nhà nước …


Đánh giá giá trị nghiên cứu
„

Về phân tích thực trạng:
‰

Học viên chưa đưa ra được kết quả cụ thể từ phân tích của
mình mà chủ yếu là mô tả hiện trạng, tức là không xác
định hay phân biệt đâu là vấn đề thực chất và đâu là triệu
chứng của vấn đề.
„

„

Chẳng hạn khi đề cập về vấn đề chuyển dịch cơ cấu kinh tế, học
viên cho rằng thuế đã góp phần tác động. Đây chỉ là triệu chứng
của vấn đề chứ chưa phải là vấn đề thực chất. Nếu đưa ra vấn đề
như vậy thì khó có thể có những biện pháp xử lý cụ thể.

Tương tự như phần cơ sở lý luận, trong phần này học viên biết
cách phân tích thực trạng, nhưng chưa nắm được vai trò của nó
trong luận văn.


Đánh giá giá trị nghiên cứu
„

Về đề xuất giải pháp:
‰

‰

Đây là nhược điểm lớn nhất trong luận văn. Các giải pháp
thường không liên quan đến nhiều cơ sở lý luận và phân
tích thực trạng.
Cách lập luận thường thiếu cơ sở, gán ép, “mệnh lệnh”;
thậm chí không nghiên cứu, nhưng vẫn đưa ra giải pháp
=> không có giá trị về mặt khoa học.


Đánh giá giá trị nghiên cứu
„

Đánh giá chung:
‰
‰
‰

‰

Luận văn cấu thành rất rời rạc, dàn đều...
Không có phương pháp nghiên cứu rõ ràng, khoa học.
Góc độ tiếp cận quá chung chung. Thiếu lý thuyết nền làm
cơ sở nghiên cứu, chủ yếu dựa vào sách giáo khoa và các
loại báo phổ thông.
Trích dẫn không đúng quy định, hệ thống tài liệu tham
khảo không chọn lọc, không nghiêm túc.


2. Dạng nghiên cứu hàn lâm lặp lại
„

Nghiên cứu dạng lặp lại đối với chuyên ngành
TCNN không nhiều nhưng thỉnh thoảng vẫn có. Tuy
nhiên, dạng nghiên cứu này cũng có những hạn chế.
‰

‰

Học viên không nắm rõ lý thuyết để đưa ra các giả thuyết
nghiên cứu; chủ yếu dựa vào suy nghĩ của tác giả hơn là
dựa vào lý thuyết và các nghiên cứu khám phá.
Nói chung, học viên thường thực hiện nghiên cứu một các
máy móc.


3. Hướng khắc phục
„

„

„

Cần đưa vào nhiều môn học cung cấp lý thuyết cho
học viên để học nắm bắt được sự phát triển lĩnh vực
đang nghiên cứu.
Cần trang bị thêm phương pháp nghiên cứu cho
giảng viên và sinh viên.
Cần phân loại phạm vi nghiên cứu các loại luận văn


Sâu

Luận án
tiến sĩ
Luận án
thạc sĩ
Luận án
đại học

Rộng
Nguồn: Nguyễn Đình Thọ, 2008


MỘT SỐ GỢI Ý
VÀ ĐỀ XUẤT CẢI TIẾN
„

„

Định dạng luận văn thạc sĩ chuyên ngành
TCNN
Các đề xuất cải tiến


Định dạng luận văn thạc sĩ
chuyên ngành TCNN
„

Luận văn thạc sĩ chuyên ngành TCNN có thể thực
hiện dưới hai dạng:
‰
‰

Dạng dự án
Dạng nghiên cứu hàn lâm


Định dạng luận văn
Nghiên cứu dự án/chính sách
„

Yêu cầu khoa học:
‰
‰

Đây là dạng nghiên cứu ứng dụng.
Luận văn phải nâng cao kỹ năng xác định và giải quyết
vấn đề cũng như phương pháp nghiên cứu và thu thập dữ

liệu để phục vụ nghiên cứu.


Định dạng luận văn
Nghiên cứu dự án/chính sách
„

Yêu cầu khoa học:
‰

Lựa chọn đề tài nghiên cứu
„
„
„

‰

Từ các bài báo khoa học;
Từ thông tin báo chí;
Từ gợi ý của các chuyên gia….

Các dạng đề tài ứng dụng trong khu vực công:
„

„
„

Công dân hài lòng với chất lượng cuộc sống/an ninh trong cộng
đồng hay không?
Đánh giá chương trình liệu có đáp ứng mục tiêu hay không?

Quyết định sự lựa chọn chính sách nào là thích hợp nhất…


Định dạng luận văn
Nghiên cứu dự án/chính sách
Yêu cầu

Dạng luận văn tốt nghiệp
Cử nhân

Thạc sĩ

Mục tiêu

Giải quyết vấn đề thực Giải quyết vấn đề thực
tiễn
tiễn
(chính
sách;
ngành…

Phạm vi

Rộng

Hẹp

Lý thuyết

Sách giáo khoa

Sách giáo khoa và báo
khoa học

Nghiên cứu

Mô tả định tính và Mô tả, giải thích định
định lượng, kết hợp
tính và định lượng, kết
hợp (lặp lại I và II)

Nguồn: Nguyễn Đình Thọ, 2008


Định dạng luận văn
Nghiên cứu dự án/chính sách
„

Mục tiêu nghiên cứu:
‰

„

Giải quyết các vấn đề thực tiễn của chính sách, quản lý.

Phạm vi nghiên cứu của đề tài không nên quá
rộng.
‰

Đi vào nghiên cứu một khâu, một mảng hoạt động của

một đơn vị/ngành, hay một vấn đề chính sách nhất
định.
„

„

Không nên đi vào nghiên cứu các loại đề tài: hoàn thiện phân
cấp ngân sách, hoàn thiện quản lý…
Cần tiếp cận hẹp hơn và gắn với khung phân tích lý thuyết để
tiếp cận nghiên cứu…


Định dạng luận văn
Nghiên cứu dự án/chính sách
„

Trong khu vực công, người nghiên cứu sử dụng
nhiều lý thuyết để định hướng nghiên cứu
‰

‰

Lý thuyết được định nghĩa như là một tập hợp các giả
thuyết có tính khái quát, gắn kết với nhau hoặc như là
một sự giải thích đã được kiểm tra về các sự kiện hay
hiện tượng nào đó.
Lý thuyết được sử dụng để giải thích thực tế và được
phát triển bằng việc sử dụng phương pháp khoa học để
kiểm tra liệu chúng giải thích một vài hiện tượng có
chính xác hay không.

„

Tuy nhiên, có những lý thuyết chưa được kiểm định