cac thanh phan chinh cua cau (1)

I. Phân biệt thành phần chính với
thành phần phụ của câu:
1. Các thành phần câu đã học .
Trạng ngữ, chủ ngữ, vị ngữ,
định ngữ, bổ ngữ…

Kể tên các thành phần câu đã học ?

2


2. Tìm thành phần trong câu
Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế thanh
TN

CN

niên cường tráng.

VN

(Tô Hoài)

3


3. Lần lượt bỏ từng thành phần câu nêu trên và rút ra
nhận xét.
Chẳng bao lâu, tơi
TN
CN

đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng.
VN

Về cơ bản ý nghóa câu không thay đổi.
Không biết ai trở thành thanh niên.
Không hiểu tơi như thế nào.

4


- Là thành phần chính bắt
buộc có mặt
-Thành phần phụ khơng bắt buộc

Trong câu phần
Thành
phần
nào
bắt buộc
có mặt
cólàthể
lược
bớt
thành
phần
nào

Những thành phần bắt buộc phải có mặt
để câu có cấu tạo hồn chỉnh và diễn đạt ý

trọn vẹn Là các thành phần chính.Thành
phần khơng bắt buộc có mặt gọi là thành
phần phụ
…

5


I/PHÂN BIỆT THÀNH PHẦN CHÍNH VỚI THÀNH PHẦN PHỤ CỦA CÂU

1/Tìm hiểu ví dụ :
2/Bài học
II. VỊ NGỮ

1/Đặc điểm vị ngữ:
a/Tìm hiểu ví dụ:

-Vị ngữ có thể kết
hợp với những từ
nào ở phía trước ?

Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một chàng dế thanh niên cường tráng.

Vị ngữ có khả năng kết hợp với phó từ chỉ quan hệ thời
gian: đã, sẽ, đang, vừa, mới, sắp,...
-Vị ngữ trả lời cho những câu hởi như thế nào ?
Có thể trả lời các câu hỏi :Làm sao ?Như thế nào?Làm gì ?...
6

I/PHÂN BIỆT THÀNH PHẦN CHÍNH VỚI
THÀNH
Phân
tíchPHẦN
cấu PHỤ CỦA CÂU
1/Tìm hiểu ví dụ :
tạo của vị ngữ
2/Ghi nhớ
II. VỊ NGỮ

1/Đặc điểm vị ngữ

trong các câu
sau :

a/Một buổi chiều, tôi ra đứng cửa hang như mọi khi, xem hồng hơn
VN
VN
xuống.
- Cụm từ: 2 Cụm động từ
b/Chợ Năm Căn, nằm sát bên bờ sông, ồn ào, đông vui, tấp nập.
VN1
VN2
VN3
VN4
- Cụm từ :Cụm ĐT, TT
c/Cây tre là người bạn thân của nông dân Việt Nam (...).Tre, nứa, mai,
VN
vầu giúp người trăm cơng nghìn việc khác nhau.
VN

- Cụm từ :Cụm DT, ĐT
-Tìm cấu tạo VN các câu trên ?

7


I/PHÂN BIỆT THÀNH PHẦN CHÍNH VỚI THÀNH PHẦN PHỤ CỦA CÂU
II. VỊ NGỮ

1/Đặc điểm vị ngữ
2/Cấu tạo vị ngữ
Ghi nhớ (SGK)
III/ Chủ ngữ:
1/Đặc điểm chủ ngữ
a/Một buổi chiều, tôi ra đứng cửa hang như mọi khi, xem hồng hơn
xuống.
b/ Chợ Năm Căn nằm sát bên bờ sông, ồn ào, đông vui, tấp nập.
c/ Cây tre là người bạn thân của nông dân Việt Nam (...).Tre, nứa, mai,
vầu giúp người trăm nghìn cơng việc khác nhau.
- Cho biết giữa chủ ngữ và vị ngữ có mối quan hệ như thế nào ?
+ Chủ ngữ nêu tên sự vật, hiện tượng...
+ Vị ngữ biểu thị hành động trạng thái, đặc điểm của sự vật ...

8


I/PHÂN BIỆT THÀNH PHẦN CHÍNH VỚI THÀNH PHẦN PHỤ CỦA CÂU
II. VỊ NGỮ

1/Đặc điểm vị ngữ

2/Cấu tạo vị ngữ
III/ CHỦ NGỮ:
1/Đặc điểm chủ ngữ
2/Cấu tạo chủ ngữ
- Chủ ngữ có thể trả lời cho những câu hỏi như thế nào ?
Chủ ngữ thường trả lời cho câu hỏi Ai? Con gì? Cái gì?...

9


I/PHÂN BIỆT THÀNH PHẦN CHÍNH VỚI THÀNH PHẦN PHỤ CỦA CÂU
II. VỊ NGỮ

1/Đặc điểm vị ngữ
2/Cấu tạo vị ngữ
III/ CHỦ NGỮ:

1/Đặc điểm chủ ngữ
2/Cấu tạo chủ ngữ
a/Một buổi chiều, tôi ra đứng cửa hang như mọi khi, xem hồng hơn
xuống.
1từ (đại từ)
b/ Chợ Năm Căn nằm sát bên bờ sông, ồn ào, đông vui, tấp nập.
Cụm danh từ
c/ Cây tre là người bạn thân của nông dân Việt Nam (...).Tre, nứa, mai,
vầu giúp người trăm nghìn cơng việc khác nhau.
Từ (danh từ)
- Câu có một hay nhiều chủ ngữ.

10

Tiết 107 : CÁC THÀNH PHẦN CHÍNH CỦA CÂU
I/PHÂN BIỆT THÀNH PHẦN CHÍNH VỚI THÀNH PHẦN PHỤ CỦA CÂU
II. VỊ NGỮ

1/Đặc điểm vị ngữ
2/Cấu tạo vị ngữ
III/ CHỦ NGỮ:

1/Đặc điểm chủ ngữ
2/Cấu tạo chủ ngữ
Ghi nhớ (SGK)

-Em hãy cho biết
chủ ngữ có những
đặc điễm gì và có
cấu tạo như thế nào

11


Lun tËp
Bài tập 1 : Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong những

câu sau. Cho biết chủ ngữ, vị ngữ có cấu tạo như thế
nào?
(1) Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một thanh niên
cường tráng. (2) Đôi càng tôi mẫm bóng. (3) Những
cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt.

(4) Thỉnh thoảng, muốn thử sức lợi hại của những
chiếc vuốt, tôi co cẳng lên, đạp phanh phách vào các
ngọn cỏ. (5) Những ngọn cỏ gâõy rạp, y như có nhát
dao vừa lia qua.
(Tô Hoài)

12


 Chẳng bao lâu, tôi đã trở thành một thanh niên cường tráng.
VN( Cụm DT)
CN(ĐT)
 Đôi càng tôi mẫm bóng.
CN(cụm DT)

VN(cụm DT)

 Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt.

CN(cụm DT)

VN(hai cụmTT)

 Thỉnh thoảng, muốn thử sự lợi hại của những chiếc vuốt, tôi
co cẳng lên đạp phanh phách vào các ngọn cỏ.

CN (ĐT)

VN(hai cụm động từ)

 Những ngọn cỏ gẫy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua.
CN(Cụm DT)

VN(Cụm ĐT)

13


Bài 2: Đặt ba câu theo yêu cầu sau.
 Một câu có vị ngữ trả lời câu hỏi Làm gì? Để kể lại một việc
tốt em hoặc bạn em mới làm được.
Trong giờ kiểm tra, em đã cho bạn mượn bút.
TN
CN
VN
 Một câu có vị ngữ trả lời câu hỏi Như thế nào? Để tả hình dáng
hoặc tính tình đáng yêu của một bạn trong lớp em.
Bạn em rất tốt.
CN
VN
 Một câu có vị ngữ trả lời câu hỏi Là gì? Để giới thiệu một
nhân vật trong truyện em vừa đọc với các bạn trong lớp.
Bạn Lan là lớp trưởng
CN
VN

14


CỦNG CỐ

1. Dòng nào dưới đây nêu chính xác nhất về vai trò thành
phần chính của câu?
A. Là những thành phần bắt buộc phải có mặt của câu.
B. Là những thành phần không bắt buộc phải có mặt của câu.
C. Là những thành phần bắt buộc phải có mặt để câu có
cấu tạo hoàn chỉnh và diễn đạt được một ý trọn vẹn.

15


Hướng dẫn học
ở nhà
 Về nhà làm bài tập 3 SGK trang 94.
 Chuẩn bị: soạn bài “Câu trần thuật ñôn”.

16