“ Biện pháp hình thành biểu tượng về số lượng cho trẻ 5 – 6 tuổi thông qua trò chơi học tập

GVHD: Trần Thị Hà
A.
1.

MỞ ĐẦU

Lý do chọn đề tài
Giáo dục Mầm Non là bậc học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân.
Đây là bậc học nền tảng trong việc giáo dục nhân cách con người phát triển toàn
diện. Chính vì vậy, mục tiêu giáo dục nước ta hiện nay là “giúp trẻ phát triển thể
chất- tình cảm- trí tuệ và thẩm mỹ”. Hình thành cho trẻ những cơ sở đầu tiên và
một số kỹ năng như quan sát, so sánh, phân tích, tổng hợp và suy luận cần thiết
để bước vào trường phổ thông.
Hình thành biểu tượng toán cho trẻ nói chung và hình thành biểu tượng số
lượng cho trẻ nói riêng là một nội dung vô cùng quan trọng góp phần thực hiện
mục tiêu giáo dục mầm non. Các biểu tượng về toán có thể hình thành một cách
ngẫu nhiên, hoặc hình thành một cách tự giác thông qua các hoạt động có sự
định hướng của người lớn.
Toán học đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống hàng ngày của trẻ, giúp
trẻ nhận thức thế giới xung quanh trong các mối quan hệ về số lượng, hình dạng,
kích thước, vị trí trong không gian và định hướng thời gian. Hình thành biểu
tượng toán cho trẻ Mầm non là một trong những môn học cơ bản ở trường Mầm
non, là rất quan trọng trong việc thực hiện mục tiêu giáo dục. Đồng thời, thông
qua môn học này giúp cho việc giáo dục trí tuệ trẻ Mầm non đặt nền tảng cho sự
phát triển nhân cách và chuẩn bị cho trẻ đến trường tiểu học. Hình thành biểu
tượng toán cho trẻ có một vị trí quan trọng trong quá trình đào tạo. Bởi nó không
chỉ trang bị cho giáo viên những kiến thức, kỹ năng cần thiết mà còn chỉ ra sự
cần thiết cung cấp cho trẻ biểu tượng toán học đầy đủ, kịp thời trước khi bước
vào trường tiểu học nhằm đáp ứng yêu cầu ngày phát triển của xã hội.
Việc hình thành biểu tượng về số lượng cho trẻ Mẫu giáo lớn đóng vai trò
to lớn đối với sự phát triển các quá trình nhận thức của trẻ, giúp trẻ nhận biết

được dấu hiệu số lượng và mối quan hệ số lượng có trong sự vật, hiện tượng của
thế giới xung quanh trẻ, hình thành ở trẻ biểu tượng về con số, mối quan hệ giữa
chúng và quy luật hình thành dãy số tự nhiên, hình thành ở trẻ những kỹ năng
nhận biết như: so sánh số lượng, đếm, thêm, bớt, chia số lượng... Cho trẻ làm
SVTH: Đỗ Thị Diễm

1


GVHD: Trần Thị Hà

quen với biểu tượng số lượng thông qua trò chơi học tập có tác dụng phát triển
tính ổn định của tri giác.
Trò chơi học tập có ý nghĩa giáo dục và phát triển to lớn. Nó tác động trực
tiếp đến việc củng cố kiến thức, và phát triển quá trình nhận thức: cảm giác, tri
giác, tư duy, tưởng tượng…thông qua trò chơi trẻ giải quyết một số nhiệm vụ
của trí thức lĩnh hội kỹ năng về ngôn ngữ, chính xác hóa các điểm tựa, các khái
niệm đơn giản vì nhiệm vụ chơi chính là nhiệm vụ nhận thức dưới hình thức
chơi và nhiệm vụ nà đặt ra yêu cầu trẻ phải phân tích, tổng hợp, so sánh, giúp trẻ
tích cực hoạt động, kích thích ngôn ngữ của trẻ, từ đó hình thành hàng loạt các
sản phẩm trí tuệ cần thiết co việc tiếp thu kiến thức mới: nhanh trí, linh hoạt, có
óc quan sát. Nhờ trò chơi học tập mà trẻ tiếp thu được một số tính chất của đồ
vật (hình dạng, kích thước, màu sắc), định hướng trong không gian, âm thanh
cũng như nắm được một số đặc tính của đồ vật. Trò chơi học tập không chỉ phát
triển trí tuệ mà còn giáo dục phẩm chất đạo đức của trẻ như tính thật thà, tính tổ
chức, tính tự lập.
“Học mà chơi, chơi mà học” xuất phát từ những lý do trên mà em đã chọn
đề tài “ Biện pháp hình thành biểu tượng về số lượng cho trẻ 5 – 6 tuổi thông
qua trò chơi học tập ở trường mầm non Hoa Anh Đào - Tam Xuân 1 - Núi
Thành - Quảng Nam ”.

2. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu và đề xuất một số biện pháp hình thành biểu tượng về số lượng
cho trẻ 5 – 6 tuổi tại trường mầm non Hoa Anh Đào - Tam Xuân 1 - Núi Thành Quảng Nam.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu những cơ sở lý luận về việc hình thành biểu tượng về số
lượng cho trẻ 5 – 6 tuổi.
- Tìm hiểu về thực trạng dạy học nhằm hình thành những biểu tượng về số
lượng cho trẻ mẫu giáo ở trường mầm non Hoa Anh Đào.
- Đề xuất một số biện pháp nâng cao hiệu quả giảng dạy về biểu tượng số
lượng cho trẻ 5-6 tuổi.
SVTH: Đỗ Thị Diễm

2


GVHD: Trần Thị Hà

4. Phương pháp nghiên cứu
- Điều tra và quan sát
5. Đối tượng và khách thể nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Biện pháp hình thành biểu tượng về số lượng cho
trẻ 5-6 tuổi ở trường mầm non.
- Khách thể nghiên cứu: Quá trình hình thành biểu tượng số lượng cho trẻ
5-6 tuổi thông qua trò chơi học tập.

SVTH: Đỗ Thị Diễm

3

GVHD: Trần Thị Hà

B. PHẦN NỘI DUNG
CHƯƠNG 1 : CƠ SỞ LÝ LUẬN
1. Một số vấn đề về biểu tượng số lượng
1.1. Khái niệm về biểu tượng số lượng
1.1.1. Khái niệm về biểu tượng
- Theo triết học Mác - Lê Nin: Biểu tượng là hình ảnh về khách thể đã
được tri giác còn lưu lại trong bộ óc con người và do một tác động nào đó được
tái hiện nhớ lại
- Các nhà tâm lý học cho rằng: Biểu tượng là sản phẩm của quá trình trí
nhớ và tưởng tượng. Biểu tượng thường là “Mẫu” những “đoạn” nào đó của tri
giác, so với hình ảnh của tri giác biểu tượng không ổn định bằng, nó thường hay
dao động (khi trực tiếp nhìn người bạn thì hình ảnh của tri giác về người bạn rất
ổn định, nhưng nếu chỉ nhớ lại thì biểu tượng về người bạn thường lờ mờ hơn).
Theo họ, biểu tượng là sự xâm nhập giữa tính trực quan vừa có tính khái quát,
nên biểu tượng được coi như bước quá độ giữa hình tượng và khái niệm và là
giai đoạn chuyển tiếp từ nhận thức cảm tính lên nhận thức lý tính.
Tóm lại: Thì biểu tượng là “Từ những tri giác nhận thức cảm tính chuyển
sang nhận thức cao hơn đó là biểu tượng”.
1.1.2. Khái niệm về biểu tượng số lượng
Biểu tượng số lượng là phát triển những hình ảnh về đặc trưng số lượng
của các tập hợp còn lưu lại và được tái hiện trong óc của trẻ khi các tập hợp ấy
không còn được trẻ tri giác trực tiếp hay tác động vào các giác quan của trẻ như
trước. Từ đó, giúp trẻ ngày càng đa dạng và phong phú hơn về biểu tượng số
lượng, mối liên hệ và quan hệ số lượng biểu tượng.
1.2. Đặc điểm phát triển biểu tượng về số lượng của trẻ Mầm non nói
chung và trẻ 5 – 6 tuổi nói riêng
Trẻ sinh ra và lớn lên giữa thế giới của các sự vật hiện tượng đa dạng.
Ngay từ nhỏ trẻ đã được tiếp xúc và làm quen với những nhóm vật có màu sắc,

kích thước và số lượng phong phú, với các âm thanh chuyển động có ở xung

SVTH: Đỗ Thị Diễm

4


GVHD: Trần Thị Hà

quanh trẻ. Trẻ lĩnh hội số lượng của chúng bằng các giác quan khác nhau như:
Thị giác, thính giác, giác quan vận động…
Trẻ từ 5 – 6 tuổi có khả năng phân tích chính xác các phần tử của tập hợp,
các tập con trong tập lớn. Trẻ khái quát được một tập lớn gồm nhiều tập con và
ngược lại nhiều tập hợp riêng biệt có thể gộp lại với nhau theo một đặc điểm
chung nào đó để tạo thành một tập lớn, khi đánh giá độ lớn của các tập hợp, trẻ
mẫu giáo lớn ít bị ảnh hưởng bởi các yếu tố: màu sắc, kích thước, vị trí sắp đặc
của các phần tử của tập hợp.
Hoạt động đếm của trẻ mẫu giáo lớn đã phát triển lên một bước mới, trẻ rất
có hứng thú đếm và phần lớn trẻ nắm được trình tự của các số từ 1-10, thậm chí
còn nhiều số hơn nữa. Trẻ biết thiết lập tương ứng 1:1 trong quá trình đếm, mỗi
từ số ứng với một phần tử của tập hợp mà trẻ đếm. Trẻ không chỉ hiểu rằng, khi
đếm thì số cuối cùng là số kết quả ứng với toàn bộ nhóm vật, mà trẻ còn bắt đầu
hiểu con số là chỉ số cho số lượng phần tử của tất cả các tập hợp có cùng độ lớn
không phụ thuộc vào những đặc điểm, tính chất cũng như cách sắp đặt của
chúng.
Trẻ 5-6 tuổi bắt đầu hiểu mối quan hệ thuận nghịch giữa các số liền kề của
dãy số tự nhiên (mỗi số đứng trước nhỏ hơn số đứng sau một đơn vị và mỗi số
đứng sau lớn hơn số đứng trước một đơn vị). Trên cơ sở đó dần dần trẻ hiểu quy
luật thành lập dãy số tự nhiên n±1. Kĩ năng đếm của trẻ ngày càng trở nên thuần
thục, trẻ không chỉ đếm đúng số lượng các nhóm vật mà còn cả các âm thanh và

các động tác. Qua đó trẻ hiểu sâu sắc hơn vai trò của số kết quả. Mặt khác, trẻ
không chỉ đếm từng vật mà còn đếm từng nhóm vật. Trẻ hiểu sâu sắc hơn ý
nghĩa của khái niệm đơn vị - đơn vị của phép đếm có thể là cả nhóm vật chứ
không chỉ là từng vật riêng lẻ.
Hơn nữa dưới tác động của dạy học, trẻ lớn không chỉ biết đếm xuôi mà
còn đếm ngược trong phạm vi 10, trẻ nhận biết được các số từ 1-10. Trẻ hiểu
rằng mỗi con số không chỉ được diễn đạt bằng lời nói mà còn có thể viết và
muốn biết số lượng của các vật trong nhóm không nhất thiết lúc nào cũng phải
đếm, mà đôi lúc chỉ cần nhìn con số biểu thị số lượng của chúng. Việc làm quen
SVTH: Đỗ Thị Diễm

5


GVHD: Trần Thị Hà

trẻ với các con số có tác dụng phát triển tư duy trừu tượng cho trẻ, phát triển khả
năng trừu tượng số lượng khỏi những vật cụ thể, dạy trẻ thao tác với các kí hiệu
- các con số.
Như vậy, cần tiếp tục phát triển biểu tượng về tập hợp cho trẻ mẫu giáo 5-6
tuổi, bước đầu cho trẻ làm quen với một số phép tính trên tập hợp, điều đó tạo
cơ sở cho trẻ học các phép tính đại số sau này ở trường phổ thông. Tiếc tục dạy
trẻ phép đếm trong phạm vi 10, trẻ lớn không chỉ đếm từng vật riêng lẻ, mà còn
đếm từng nhóm vật, nhờ vậy mà tư duy trẻ tiếp tục được phát triển, làm cho trẻ
hiểu sâu sắc hơn khái niệm đơn vị, tạo tiền đề cho trẻ hiểu bản chất của các phép
tính đại số mà trẻ sẽ học ở trường phổ thông.
1.3. Quá trình dạy học nhằm hình thành biểu tượng về số lượng cho trẻ
5 – 6 tuổi
1.3.1. Nội dung hình thành biểu tượng số lượng cho trẻ 5 – 6 tuổi
Nội dung hình thành cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi các biểu tượng về số lượng

cần hướng tới việc củng cố và làm sâu sắc hơn những kiến thức, kỹ năng mà trẻ
đã được học từ các lớp trước. Hơn nữa nội dung dạy trẻ phải có tác dụng thúc
đẩy sự phát triển trí tuệ và tư duy toán học trẻ nhỏ. Ngay từ các lớp mẫu giáo bé,
nhỡ, trẻ đã được làm quen với các bài tập học cách phân tách các tập con trong
tập lớn theo dấu hiệu như: màu sắc, kích thước, hình dạng,…Trẻ đã nắm được
các biện pháp so sánh độ lớn của các tập hợp hoặc các tập con trong tập lớn
bằng cách thiết lập mối tương ứng 1:1 giữa các phần tử của các tập hợp hoặc của
các tập con, xác định mối quan hệ của chúng và diễn đạt mối quan hệ đó bằng
lời nói. Trẻ đã nắm được kỹ năng đếm trong phạm vi 5, xác định số lượng các
phần tử trong tập hợp hay số các tập lớn bằng phép đếm và phản ánh độ lớn của
tập hợp bằng từ số.
Ở mẫu giáo lớn, giáo viên cần tiếp tục phát triển biểu tượng về tập hợp cho
trẻ. Nếu trẻ bé, nhỡ thường nhận biết tập hợp theo dấu hiệu bên ngoài dễ nhận
thấy như: màu sắc, kích thước, hình dạng, thì trẻ mẫu giáo lớn cần nhận biết các
tập hợp theo những dấu hiệu phức tạp hơn đối với trẻ. Ví dụ: trẻ phân loại đồ

SVTH: Đỗ Thị Diễm

6


GVHD: Trần Thị Hà

chơi theo vật liệu tạo nên chúng (đồ chơi bằng nhựa, đồ chơi bằng gỗ…), sau đó
trẻ đếm để xác định và so sánh số lượng từng loại đồ chơi.
Trẻ mẫu giáo lớn tiếp tục học đếm xác định số lượng trong phạm vi 10, trẻ
được làm quen với cách lập các số tiếp theo 5 số đầu của dãy số tự nhiên (6, 7,
8, 9, 10) trên cơ sở so sánh các tập hợp cụ thể có độ lớn bằng nhau hoặc hơn
kém nhau một phần tử. Trẻ học cách tạo các tập hợp với số lượng nhật định
bằng cách thêm bớt. Trẻ học cách hình thành số tiếp theo từ số đứng trước bằng

cách thêm 1 vào số đứng trước, qua đó trẻ hiểu được mối quan hệ giữa các số
liền kề thuộc dãy số tự nhiên. Dạy trẻ nhận biết các con số từ 1-10.
Ngoài ra, nội dung dạy trẻ còn hướng vào việc làm quen trẻ vói các phép
biến đổi đơn giản như: thêm, bớt, chia các nhóm đồ vật có số lượng đối tượng
trong phạm vi 10 làm hai phần theo các cách khác nhau, trên cơ sở đó làm quen
trẻ với thành phần con số trong giới hạn 10 từ hai số nhỏ hơn, dạy trẻ tạo một
tập hợp theo con số cho trước từ hai tập hợp nhỏ hơn.
1.3.2. Quá trình hình thành biểu tượng số lượng cho trẻ mầm non
Quá trình thành biểu tượng số lượng cho trẻ mẫu giáo là quá trình tổ chức
mang tính hệ thống, có kế hoạch, nhằm mục đích phát triển các năng lực nhận
thức nói chung và năng lực nhận biết số lượng, mối quan hệ số lượng nói riêng
cho trẻ, bên cạnh đó trang bị cho trẻ hệ thống những biểu tượng sơ đẳng, phát
triển và hình thành các kỹ năng, kỹ xảo nhận biết tương ứng. Trên cơ sở đó góp
phần hình thành và phát triển nhân cách toàn diện cho trẻ.
Có thể nói, quá trình hình thành biểu tượng số lượng, con số và phép đếm
cho trẻ mẫu giáo nói riêng và mẫu giáo lớn nói chung luôn đóng vai trò to lớn
đối với sự phát triển các quá trình nhận thức của trẻ, giúp trẻ nhận biết được dấu
hiệu số lượng và mối quan hệ số lượng có trong các sự vật, hiện tượng của thế
giới xung quanh trẻ, hình thành ở trẻ biểu tượng về con số, mối quan hệ giữa
chúng và qui luật hình thành dãy số tự nhiên, hình thành ở trẻ những kĩ năng
nhận biết như: so sánh số lượng, đếm, thêm, bớt chia số lượng… Tất cả những
kiến thức, kĩ năng đó là cơ sở để trẻ dễ dàng học phép đếm và các phép tính đại
số ở trường tiểu học.
SVTH: Đỗ Thị Diễm

7


GVHD: Trần Thị Hà

Hiện nay giáo dục mầm non đã và đang diễn ra quá trình đổi mới các hoạt
động giáo dục nói chung và hoạt động hình thành biểu tượng số lượng, con số và
phép đếm cho trẻ mẫu giáo lớn theo hướng tích hợp nói riêng nhằm phát huy
tính tích cực, độc lập, sáng tạo của trẻ trong quá trình hoạt động. Tuy nhiên, hiệu
quả của quá trình giáo dục này chưa cao do nhiều nguyên nhân khác nhau. Một
trong những nguyên nhân là do giáo viên chưa biết sử dụng các biện pháp hình
thành biểu tượng số lượng, con số và phép đếm theo hướng tích hợp cho trẻ sao
cho linh hoạt và phù hợp. Vì vậy, cần có sự nghiên cứu các biện pháp hình thành
biểu tượng số lượng, con số và phép đếm cho trẻ mẫu giáo lớn và cách thức sử
dụng chúng nhằm nâng cao hiệu quả của quá trình dạy học này.
Quá trình hình thành biểu tượng số lượng cho trẻ 5 – 6 tuổi được tiến hành
theo các giai đoạn sau:
+Giai đoạn 1: Tích lũy biểu tượng số lượng cho trẻ (được diễn ra ở mọi lúc
mọi nơi).
+Giai đoạn 2: Dạy trên hoạt động học tập có chủ đích được diễn ra theo các
hoạt động cụ thể sau:
•

Hoạt động 1: Ôn luyện những kiến thức, kỹ năng xác định số lượng và mối

•

quan hệ số lượng đã học làm cơ sở cho việc học những kiến thức, kỹ năng mới.
Hoạt động 2: Học kiến thức, kỹ năng xác định số lượng và mối quan hệ số

•

lượng mới.
Hoạt động 3: Luyện tập những kiến thức, kỹ năng xác định số lượng và mối

•

quan hệ số lượng đã học.
Hoạt động 4: Trẻ vận dụng những kiến thức, kỹ năng đã học vào các điều kiện,
hoàn cảnh khác nhau.
+ Giai đoạn 3: Củng cố và ứng dụng một cách sáng tạo những kiến thức, kỹ
năng đã học (trên hoạt động học và ở mọi lúc, mọi nơi).

1.4. Trò chơi học tập cho trẻ lứa tuổi Mầm non
1.4.1. Khái niệm trò chơi
SVTH: Đỗ Thị Diễm

8


GVHD: Trần Thị Hà

Trong từ điển tiếng Việt xuất bản năm 1992, chữ “trò” được hiểu là một
hình thức mua vui bày ra trước mặt mọi người. Chữ “chơi” là một từ chung để
chỉ các hoạt động lúc nhàn rỗi, ngoài giờ làm việc nhằm mục đích giải trí là
chính. Từ đó, trò chơi được hiểu là những hoạt động làm thỏa mãn những nhu
cầu của con người, trước hết là vui chơi, giải trí. Theo những quan điểm giáo
dục, trò chơi vừa là phương tiện phát triển toàn diện nhân cách vừa là hình thái
tổ chức cuộc sống. Đối với trẻ em, trò chơi là hoạt động giúp trẻ tái tạo các hành
động của người lớn và các quan hệ giữa họ, định hướng nhận thức đồ vật và
nhận thức xã hội. Trong trò chơi, nhu cầu và các phẩm chất của trẻ về thể lực, trí
tuệ, đạo đức và ý chí được hình thành, thỏa mãn, thể hiện và phát triển. Trẻ em
do được chơi nên phát triển. Do vậy, chơi là hoạt động chủ đạo trong giáo dục
trẻ em.
1.4.2. Khái niệm trò chơi học tập

Là loại trò chơi có định hướng rõ ràng. Nó là một hình thức học tập có hiệu
quả. Qua trò chơi trẻ giải quyết nhiệm vụ học tập một cách nhẹ nhàng, thoải
mái, giúp trẻ vượt qua khó khăn trong học tập bởi trẻ tiếp thu nhiệm vụ học tập
như là nhiệm vụ chơi.
Hay trong tâm lý học đại cương và giáo dục học trẻ em đưa ra khái niệm
trò chơi học tập như sau: “Trò chơi có luật và những nội dung cho trước, là trò
chơi của sự nhận thức, hướng đến sự mở rộng, chính xác hoá, hệ thống hóa các
biểu tượng đã có nhằm phát triển các năng lực trí tuệ, giáo dục lòng ham hiểu
biết của trẻ - trong đó nội dung học tập kết hợp với hình thức chơi”.
1.4.3. Trò chơi học tập ở lứa tuổi mầm non
Trò chơi học tập là trò chơi có luật và có nội dung tri thức gắn với hoạt
động học tập của trẻ. Đó là trò chơi của sự nhận thức, hướng đến sự mở rộng,
chính xác hóa, hệ thống hóa biểu tượng của trẻ về thế giới xung quanh. Trong
trò chơi học tập trẻ giải quyết nhiệm vụ nhận thức dưới hình thức chơi nhẹ
nhàng, thoải mái. Trò chơi học tập không chỉ giúp trẻ phát triển các năng lực trí
tuệ mà còn có tác dụng rèn luyện các phẩm chất đạo đức và cả thể lực.
1.5. Tầm quan trọng của trò chơi học tập ở trường Mầm non
SVTH: Đỗ Thị Diễm

9


GVHD: Trần Thị Hà

Trò chơi học tập có tầm quan trọng đối với việc giáo dục và phát triển nhân
cách nói chung và trí tuệ của trẻ mẫu giáo nói riêng. Việc “dạy học” cho trẻ mẫu
giáo bằng trò chơi học tập đã tạo cho trẻ khả năng giải quyết nhiệm vụ nhận
thức dưới hình thức chơi nhẹ nhàng, không bị áp đặt, nâng cao hứng thú của trẻ,
phát triển năng lực tập trung chú ý, tạo điều kiện thuận lợi cho những hành động
có định hướng phù hợp với lời chỉ dẫn của cô và đảm bảo cho việc lĩnh hội tri

thức, kỹ năng một cách tốt hơn. Những nhiệm vụ chơi và hành động chơi đòi hỏi
trẻ em tích cực huy động các tri thức, kỹ năng, kỹ xảo của mình để đạt được kết
quả mà trò chơi đặt ra. Dưới ảnh hưởng của trò chơi học tập trong sự phát triển
trí tuệ của trẻ mẫu giáo có một bước tiến rất quan trọng: đó là sự chuyển hóa các
thao tác bên ngoài đối với đồ vật vào các thao tác trí tuệ bên trong dưới dạng
những biểu tượng và khái niệm. Nhờ cấu trúc đặc biệt của luật chơi có chứa
đựng những yêu cầu, đòi hỏi mới đối với phương thức giải quyết nhiệm vụ nhận
thức dẫn đến giúp trẻ làm chủ được hoạt động của chính mình. Trẻ nhận được sự
thỏa mãn ngày càng lớn hơn do sự nỗ lực về trí tuệ mang lại. Trò chơi học tập
của trẻ được thể hiện ở sự mong muốn hiểu biết cái mới do chính trò chơi tạo ra,
do người dẫn dắt và chính đứa trẻ độc lập thực hiện nhiệm vụ nhận thức dưới
hình thức chơi một cách vui vẻ, thú vị.
Ngay trong trò chơi học tập đã chứa đựng những điều kiện cần thiết để phát
triển năng lực trí tuệ của trẻ, đặc biệt là trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi. Nếu trò chơi học
tập được sử dụng thành hệ thống sẽ góp phần quan trọng vào việc phát triển các
quá trình tri giác, cảm giác và biểu tượng của trẻ mẫu giáo. Các chuyên gia về
tâm lý trẻ em đã đánh giá cao vai trò của trò chơi học tập đối với sự phát triển trí
tuệ ở trẻ, trò chơi học tập bao giờ cũng có sự dự tính trước nhằm đồng thời phát
triển một số năng lực và phẩm chất trí tuệ như: sự chú ý, sự cố gắng nỗ lực của
trí tuệ, nhu cầu phát triển ngôn ngữ, biểu tượng về số lượng của trẻ mẫu giáo.
Chính vì thế mà trò chơi học tập được sử dụng như một phương tiện dạy học có
hiệu quả cho trẻ mẫu giáo, đặc biệt là việc chuẩn bị cho trẻ mẫu giáo vào trường
phổ thông.
SVTH: Đỗ Thị Diễm
10


GVHD: Trần Thị Hà

Trò chơi học tập là phương tiện hình thành và phát triển tri thức có hiệu

quả cho trẻ mẫu giáo nói chung và trẻ 5-6 tuổi nói riêng. Trò chơi học tập giúp
trẻ được rèn luyện về mặt trí tuệ, phát triển hoạt động nhận thức. Trò chơi học
tập đã dạy cho trẻ tư duy, dạy cho trẻ tự nhận thức được hoàn cảnh xung quanh
và cố gắng tìm ra lối thoát. Trẻ mẫu giáo lớn có đặc điểm muốn hiểu rõ luật
chơi, đặc biệt muốn học cách giải quyết nhiệm vụ nhận thức phức tạp và khó
khăn hơn so với sức của chúng. Trong khi đó, những trò chơi học tập bao giờ
cũng chứa đựng những nhiệm vụ nhận thức khác nhau có mối liên hệ chặt chẽ
với hoạt động trí tuệ của trẻ mẫu giáo lớn. Mặt khác, trong trò chơi học tập còn
chứa đựng những ẩn số mà muốn tìm được lời giải đáp đòi hỏi trẻ phải tập trung
chú ý, tích cực tìm kiếm các phương thức giải quyết nhiệm vụ nhận thức, cố
gắng huy động vốn hiểu biết của mình và lựa chọn những thao tác tư duy cần
thiết để tìm ra lối thoát phù hợp nhất. Chẳng hạn, khi chơi ghép tranh, xếp hình
từ các nguyên vật liệu chơi khác nhau đòi hỏi trẻ phải khảo sát đồ vật, nắm được
tính chất của đồ vật, tỷ lệ giữa các bộ phận và cách sắp xếp chúng trong không
gian hoạt động phân tích, tổng hợp phức tạp vì thế nó có sự tác động mạnh đến
quá trình tri giác, tư duy của trẻ cũng như đến khả năng định hướng trong không
gian của chúng. Trò chơi học tập đã cung cấp và mở rộng biểu tượng về thế giới
xung quanh cho trẻ, giúp cho vốn từ của chúng ngày càng phong phú.
1.6. Vai trò của trò chơi học tập đối với việc hình thành biểu tượng số
lượng cho trẻ 5 – 6 tuổi
- Trò chơi học tập giúp nâng cao hứng thú học tập cho trẻ, đặc điểm cơ bản
của dạy học mầm non là trẻ học mà chơi, chơi mà học, trò chơi học tập được sử
dụng rất nhiều trong quá trình hình thành biểu tượng về số lượng cho trẻ. Việc
sử dụng hợp lý trò chơi học tập sẽ làm tăng hứng thú học tập của trẻ, làm cho
việc học đối với trẻ trở nên thoải mái, nhẹ nhàng hơn. Trong một tiết học toán,
đặc biệt là hoạt động hình thành biểu tượng số lượng cho trẻ, phương pháp trò
chơi luôn được sử dụng nhiều, sử dụng trò chơi được coi như một phương pháp
dạy học khi toàn bộ tiết học được vào một trò chơi mà trẻ là người tham gia
SVTH: Đỗ Thị Diễm
11

GVHD: Trần Thị Hà

chính. Sử dụng trò chơi được xem là một biện pháp dạy học khi chỉ một phần
của tiết học được lồng vào nội dung chơi.
- Trò chơi học tập giúp trẻ tiếp thu những tri thức về biểu tượng số lượng
một cách tự nhiên và thoải mái. Trò chơi học tập có ý nghĩa giáo dục và phát
triển to lớn. Nó tác động trực tiếp đến việc củng cố kiến thức và phát triển các
quá trình nhận thức như: cảm giác, tri giác, tư duy, tưởng tượng,… Thông qua
trò chơi, trẻ phải giải quyết một số nhiệm vụ của trí lực, lĩnh hội kỹ năng về
ngôn ngữ, chính xác hóa biểu tượng, vì nhiệm vụ chơi chính là nhiệm vụ nhận
thức dưới hình thức chơi và chính nhiệm vụ này đặt ra yêu cầu bắt trẻ phải phân
tích, tổng hợp, so sánh, phân loại và khái quát hóa.
Tóm lại, trò chơi học tập có vai trò rất quan trọng trong việc hình thành
biểu tượng toán cho trẻ, nó là phương tiện khá tiện ích để giúp trẻ tiếp nhận các
biểu tượng toán một cách dễ dàng nhất. Giáo viên mầm non cần thu thập nhiều
trò chơi học tập phong phú, đa dạng để tổ chức cho trẻ làm quen với biểu tượng
toán có hiệu quả cao.
1.7. Tiểu kết chương 1
Qua chương 1 nghiên cứu cở sở lý luận việc hình thành biểu tượng số
lượng cho trẻ 5-6 tuổi, có thể thấy việc hình thành biểu tượng số lượng cho trẻ
mẫu giáo nói chung và cho trẻ 5-6 tuổi nói riêng có vai trò rất quan trọng trong
việc phát triển toàn diện nhân cách trẻ, đặc biệt đối với việc giáo dục trí tuệ cho
trẻ, là cơ sở chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1 và việc học tập ở các bậc học sau này
được tốt hơn. Trẻ 5-6 tuổi rất hứng thú với hoạt động nhận biết số lượng và mối
quan hệ với số lượng. Đặc biệt là các biểu tượng số lượng được tổ chức thông
qua trò chơi học tập.

SVTH: Đỗ Thị Diễm

12


GVHD: Trần Thị Hà

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG DẠY HỌC NHẰM HÌNH THÀNH
BIỂU TƯỢNG VỀ SỐ LƯỢNG CHO TRẺ 5 – 6 TUỔI Ở TRƯỜNG MẦM
NON HOA ANH ĐÀO – TAM XUÂN 1 – NÚI THÀNH – QUẢNG NAM
THÔNG QUA TRÒ CHƠI HỌC TẬP
2.1. Vài nét về trường mầm non Hoa Anh Đào
Mầm non Hoa Anh Đào được thành lập mới vào ngày 1/8/2013 nằm trên
địa bàn thôn Khương Mỹ xã Tam Xuân 1 khu đông dân cư, nhưng phần đông là
con em lao động có thu nhập thấp, đời sống còn khó khăn nên việc duy trì sĩ số
chưa đạt kết quả cao.Trong những năm qua, được sự quan tâm chỉ đạo của các
cấp lãnh đạo, đến nay trường đã đạt được tiên tiến xuất sắc, ủy ban nhân dân
tỉnh tặng bằng khen. Trường mầm non Hoa Anh Đào hiện đang thực hiện theo
chương trình đổi mới.

2.2. Nhận thức của giáo viên trong việc hình thành biểu tượng số lượng
cho trẻ 5 – 6 tuổi ở trường mầm non Hoa Anh Đào – Tam Xuân 1 – Núi
Thành – Quảng Nam thông qua trò chơi học tập
Việc dạy trẻ làm quen với toán nói chung và hình thành biểu tượng số
lượng nói riêng đã có nhiều thay đổi trong phương pháp dạy so với chương trình
cải cách trước đây về nội dung kiến thức cũng như cách dạy của giáo viên, tiến
bộ nhất là hình thức dạy toán không cứng ngắt rập khuôn, nhưng được tổ chức
như những dạng hành động tạo tình huống cho trẻ được trãi nghiệm trên vật thật
cho trẻ tự phát hiện và giải quyết vấn đề. Đồ dùng dạy học mang tính thực tế,
SVTH: Đỗ Thị Diễm
13

GVHD: Trần Thị Hà

những nguyên vật liệu rất gần gũi với trẻ như: Bao diêm, hộp bút… và mang
tính chủ điểm giúp cho kiến thức của trẻ thấm sâu.
2.2.1. Thực trạng nội dung chương trình hình thành biểu tượng số
lượng cho trẻ 5 – 6 tuổi ở trường Mầm non
2.2.1.1. Mục đích điều tra
Quá trình điều tra nhằm tìm hiểu: Thực trạng trình độ giáo viên đang trực
tiếp giảng dạy trẻ Mẫu giáo lớn ở trường Mầm non Hoa Anh Đào.
Thực trạng nhận thức của giáo viên trong việc hình thành những biểu
tượng về số lượng cho trẻ Mẫu giáo lớn.
2.2.1.2. Điều tra đối với giáo viên
Bảng 1 : Tầm quan trọng của việc hình thành biểu tượng số lượng cho trẻ
mẫu giáo lớn thông qua trò chơi học tập
Giáo viên (18 cô)
Tỉ lệ

Quan trọng
13
72%

Không quan trọng
5
28%

Qua việc khảo sát quá trình giảng dạy của giáo viên về nội dung hình thành
biểu tượng về số lượng cho trẻ Mẫu giáo tôi thấy:
- 100% giáo viên đều xác định đúng nội dung hình thành biểu tượng số
lượng cho trẻ 5-6 tuổi bao gồm những nội dung sau đây:

+ Phát triển biểu tượng về tập hợp cho trẻ.
+ Dạy trẻ phép đếm xác định số lượng trong phạm vi 10, củng cố phát trển
kỹ năng đếm cho trẻ.
+ Dạy trẻ thêm, bớt trong phạm vi 10.
+ Dạy trẻ chia các nhóm đối tượng trong phạm vi 10 làm hai phần theo các
cách khác nhau.
+ Trẻ làm quen với các chữ số từ 1 đến 10 và sử dụng các chữ số để biểu
thị số lượng các nhóm đối tượng.
- Lượng kiến thức trong các nội dung hoạt động ở các lớp phù hợp với đặc
điểm nhận thức của trẻ.
SVTH: Đỗ Thị Diễm
14


GVHD: Trần Thị Hà

- Trẻ nhận biết và so sánh số lượng của vật và vận dụng những kiến thức
đã học được vào trong các trò chơi.
- Bên cạnh đó, số giáo viên chưa thực sự gây hứng thú học ở trẻ, đồ dùng
dạy của cô cần phải đa dạng hơn nữa. Cô chưa đưa ra được các phương pháp cụ
thể giúp trẻ có hứng thú học.
2.2.1.3. Đối với trẻ
Bảng 2 : Nhận thức của trẻ
Tổng số
60 trẻ

Tốt

Khá

10

30

Trung bình

Kém

16

6

Bảng 3 : Nội dung phương pháp dạy
Tổng số
trẻ 60

Hứng thú

Bình thường

13

36

Không hứng thú
11

Nhận xét:
Qua điều tra quá trình học tập của trẻ về nội dung hình thành các biểu
tượng về kích thước cho trẻ mẫu giáo lớn .Thu được kết quả như sau:

- Trình độ nhận thức của trẻ đạt 16.7% tốt, khá đạt 50% và 26.67% là
trung bình, 6.7% trẻ chưa nhận thức được.
- Ý kiến của trẻ về nội dung bài học hứng thú chiếm 21.67%, bình thường
chiếm 60% và 18.3% trẻ chưa hứng thú học.
Kết quả cho thấy, sự tiếp thu của trẻ là không đồng đều, có trẻ rất nhanh
nhẹn hiếu động, có trẻ thì chậm chạp thụ động vì vậy dẫn đến quá trình tiếp thu
kiến thức của trẻ cũng bị hạn chế. Ngoài ra điều kiện cơ sở vật chất còn chưa
đáp ứng được yêu cầu như: Phòng học hơi chật, đồ dùng còn hạn chế. Đặc biệt
là giáo viên thiếu hiểu biết về nội dung, phương pháp, cách sử dụng các biện
pháp nên khi truyền đạt kiến thức cho trẻ vẫn sơ sài chưa đi sâu vào trọng tâm
của bài. Kết quả này cho ta về nội dung bài vẫn còn thấp, phương pháp giảng
dạy của giáo viên vẫn chưa thực sự gây hứng thú cho trẻ.
SVTH: Đỗ Thị Diễm
15


GVHD: Trần Thị Hà

Về cách dạy của giáo viên tuy đã nắm được chương trình đổi mới hình
thức. Nhưng giáo viên chưa thực sự tạo được tình huống có vấn đề cho trẻ được
trãi nghiệm, mày mò tự khám phá, tự bổ sung cho nhau. Thường giáo viên hay
đưa ra những câu hỏi đóng, không tư duy hoặc trẻ không biết thì cô giải thích
luôn. Hay trẻ trả lời có sự sáng tạo theo ý của mình thì giáo viên lại cho là chưa
đúng với câu hỏi, khiến giờ học trở nên cứng ngắt, nặng nề và những bài tập
thường là bài tập tái tạo. Vì thế, việc hình thành biểu tượng toán ban đầu cho trẻ
sẽ không khắc sâu trong trẻ, làm cho giờ học toán không mấy hứng thú.
2.3. Tiểu kết chương 2
Qua chương 2, tôi đã làm rõ thực trạng về việc dạy học nhằm hình thành
biểu tượng số lượng cho trẻ tại trường mầm non Hoa Anh Đào trên địa bàn xã
Tam Xuân 1 – Núi Thành – Quảng Nam và tôi thấy rằng hầu hết giáo viên đã

nhận thức đúng đắn về sự cần thiết phải phát triển biểu tượng số lượng cho trẻ 56 tuổi thông qua các hoạt động khác nhau, trong đó có trò chơi học tập. Tuy
nhiên, giáo viên còn lúng túng trong việc lựa chọn nội dung các hình thức trong
hoạt động trò chơi học tập để hình thành biểu tượng số lượng cho trẻ, chưa sử
dụng nhiều hình thức khác nhau để đem lại hiệu quả. Chình vì vậy, dẫn đến hiệu
quả của quá trình hình thành biểu tượng số lượng cho trẻ 5-6 tuổi còn chưa cao.
Vì vậy, tôi cảm thấy cần có những biện pháp nâng cao hơn, sáng tạo, phù
hợp với trẻ hơn, để trẻ dễ dàng nắm bắt và tiếp thu. Do vậy, tôi đã suy nghĩ và
tìm ra một số biện pháp để hình thành biểu tượng số lượng cho trẻ 5 – 6 tuổi
thông qua trò chơi học tập.

SVTH: Đỗ Thị Diễm
16


GVHD: Trần Thị Hà

CHƯƠNG 3: BIỆN PHÁP HÌNH THÀNH BIỂU TƯỢNG SỐ
LƯỢNG CHO TRẺ 5 – 6 TUỔI THÔNG QUA TRÒ CHƠI HỌC TẬP
3.1. Nguyên tắc thiết kế và sử dụng trò chơi học tập nhằm hình thành
biểu tượng số lượng cho trẻ 5 – 6 tuổi
3.1.1. Đảm bảo mục tiêu giáo dục nói chung và mục đích hình thành
biểu tượng số lượng cho trẻ 5-6 tuổi nói riêng
Hình thành biểu tượng số lượng cho trẻ là một trong những nội dung của
chương trình chăm sóc – giáo dục trẻ mầm non. Với đặc điểm, vị trí và sự phối
hợp với các nội dung giáo dục khác đã góp phần thực hiện mục tiêu GDMN,
hình thành cho trẻ cơ sở ban đầu về nhân cách con người, tạo nền tảng và chuẩn
bị cho trẻ bước vào học ở các bậc phổ thông sau này.
Việc tổ chức trò chơi học tập nhằm hình thành biểu tượng số lượng cho trẻ
cần phải góp phần thực hiện mục tiêu GDMN và mục tiêu phát triển nhận thức
cho trẻ. Có thể nói, mục tiêu chương trình chăm sóc – giáo dục trẻ mầm non đưa

ra khá toàn diện và phù hợp với yêu cầu của thời đại. Nội dung hình thành biểu
tượng số lượng là một trong những nội dung của chương trình chăm sóc giáo
dục trẻ mầm non được phối hợp và lồng ghép với các nội dung giáo dục khác
như giáo dục thẩm mỹ, giáo dục âm nhạc,… nhằm hoàn thiện và thực hiện các
mục tiêu đã đề ra.
Vì vậy, có thể nói trò chơi học tập là một phương tiện, hình thức khá hữu
hiệu trẻ có thể vừa học vừa chơi, “chơi mà học, học mà chơi”, tạo cho trẻ một
trạng thái vô cùng thoải mái, vui tươi khi học điều đó sẽ đem lại hiệu quả cao.
Thông qua trò chơi học tập giúp trẻ củng cố, hình thành biểu tượng số lượng cho
mình. Chính vì thế, giáo viên cần phải vận dụng một cách tốt nhất, đưa ra những
chủ đề phù hợp với nội dụng bài học trong quá trình lồng ghép hướng tới mục
tiêu phát triển biểu tượng số lượng cho trẻ 5-6 tuổi cụ thể: Cho trẻ luyện tập
cách so sánh của 2 nhóm đối tượng trong phạm vi 10 bằng cách xếp tương ứng
1:1; dạy trẻ sắp xếp nhóm đối tượng theo sự tăng hay giảm dần về số lượng của
các nhóm và sử dụng các từ: nhiều nhất, ít hơn, ít nhất…. Dạy trẻ tạo nhóm các
đối tượng theo đặc điểm hay dấu hiệu nào đó như: màu sắc, hình dạng, kích
SVTH: Đỗ Thị Diễm
17


GVHD: Trần Thị Hà

thước và một số đặc điểm khác, luyện tập cho trẻ tạo nhóm 1-2 dấu hiệu cho
trước, tự phân chia thành các nhóm theo dấu hiệu chung của nhóm, tự nhận ra
dấu hiệu chung của nhóm cho trước, tìm ra 1 đối tượng không thuộc nhóm; Dạy
trẻ phép đếm xác định số lượng lại và đếm chúng; Dạy trẻ nhận biết các con số
trong phạm vi 10, dạy trẻ nắm được mối quan hệ giữa các số liền kề thuộc dãy
số tự nhiên, nhận biết các con số chỉ số lượng và con số thứ tự trong phạm vi 10;
Cho trẻ làm quen với các phép biến đổi số lượng và mối quan hệ số lượng đơn
giản như: thêm, bớt, chia các nhóm có sơ lượng đối tượng trong phạm vi 10 làm

hai phần theo các cánh khác nhau.
Như vậy, việc lựa chọn và sử dụng các hình thức trò chơi trong quá trình
dạy học không chỉ thõa mãn nhu cầu vui chơi ở trẻ mà đó còn là phương tiện
đáp ứng nhu cầu nhận thức của trẻ về biểu tượng số lượng. Qua đó góp phần
nâng cao hiệu quả việc hình thành biểu tượng số lượng cho trẻ 5-6 tuổi.
3.1.2. Trò chơi học tập phải phù hợp với đặc điểm nhận thức của trẻ 5 – 6 tuổi
Dựa vào đặc điểm phát triển tâm lý của trẻ mầm non nói chung và trẻ 5-6
tuổi nói riêng mà tôi đưa ra các biện pháp phù hợp với sự tiếp thu và nhận thức
của từng trẻ trong quá trình hình thành biểu tượng số lượng, thông qua đó trẻ
học hỏi và nhận biết dưới sự tổ chức, hướng dẫn, điều kiện của giáo viên. Mỗi
biểu tượng số lượng được hình thành ở trẻ bắt đầu từ sự nhận biết, gọi tên dựa
vào dấu hiệu nhận biết bên ngoài sau đó cùng với các hoạt động, trẻ sẽ đối
chiếu, so sánh, phân tích và khái quát hóa để đi đến nhận biết các dấu hiệu số
lượng đặc trưng. Vì thế, trò chơi học tập cần phải đưa ra các hình thức nhằm
hướng tới việc giải quyết các nhiệm vụ hình thành biểu tượng số lượng cho trẻ,
đồng thời là một cơ hội để giúp trẻ được vui chơi.
Ở trẻ 5-6 tuổi đã có khả năng phân tích chính xác các đối tượng trong
nhóm, các nhóm nhỏ trong nhóm lớn, khi đánh giá độ lớn của các tập hợp, trẻ ít
bị ảnh hưởng bởi các yếu tố: màu sắc, kích thước, vị trí sắp đặt trong không
gian, chính vì thế, khi hình thành biểu tượng số lượng cho trẻ thông qua trò chơi
học tập, trẻ ít chịu sự tác động của các yếu tố trên, nên làm nâng cao chất lượng
của hoạt động. Bên cạnh đó, trẻ không chỉ nắm được kết quả phép đếm, mà trẻ
SVTH: Đỗ Thị Diễm
18


GVHD: Trần Thị Hà

bắt đầu hiểu con số chỉ số lượng phần tử tập hợp, nó không chỉ phụ thuộc vào
đặc điểm, tính chất cũng như cách sắp đặt của chúng trong không gian,… Vì thế

các biện pháp đưa ra phải phù hợp với cơ sở vật chất, không gian lớp, trường
học. Tuy nhiên, trong cùng một độ tuổi nhưng mỗi trẻ lại có đặc điểm riêng về
nhận thức cũng như trình độ tiếp thu khác nhau. Vì vậy, khi tổ chức các biện
pháp hình thành biểu tượng số lượng cho trẻ thông qua trò chơi học tậ cần chú ý
đến đặc điểm phát triển riêng của mỗi các nhân để có những phương pháp dạy
cho phù hợp.
3.1.3. Trò chơi học tập phải phù hợp với điều kiện cơ sở vật chất của
trường, lớp ở địa phương
Khi xây dựng và tổ chức các biện pháp nhằm hình thành biểu tượng số
lượng cho trẻ 5-6 tuổi thông qua trò chơi học tập cần phải tạo sự hợp lý giữa các
nội dung hình thành biểu tượng số lượng với quá trình tổ chức trò chơi cho trẻ.
Các hình thức tôt chức trò chơi cho trẻ không chỉ là hình thức, là phương tiện để
trẻ vận dụng những kiến thức về biểu tượng số lượng và kỹ năng xác định số
lượng vào trò chơi. Qua đó những kiến thức về biểu tượng số lượng và kỹ năng
xác định số lượng của trẻ củng được củng cố và khắc sâu hơn. Bên cạnh đó, các
tổ chức hoạt động trò chơi có lồng ghép hình thành biểu tượng số lượng cho trẻ
cần phù hợp với điều kiện cơ sở vật chất của trường và lớp học…
Việc xây dựng và tổ chức trò chơi học tập nhằm hình thành biểu tượng về
số lượng cho trẻ là vô cùng quan trọng. Thế nhưng không phải ở trường nào việc
tổ chức trò chơi cũng gặp những thuận lợi về vật chất và đạt được kết quả cao.
Quá trình tổ chức trò chơi phụ thuộc rất nhiều về cở sở vật chất của trường và
tình hình phát triển tại địa phương.
Trong khi tổ chức giáo viên cần lựa chọn những nội dung chơi và đồ dùng
đồ chơi phù hợp với điều kiện vật chất của trường. Cụ thể như, tùy vào điều kiện
cơ sở vật chất của trường thế nào, trang thiết bị dạy học ra sao, lớp học có đủ
rộng để tổ chức trò chơi đó không, tùy vào tình hình phát triển của địa phương
mà cần lựa chọn và chuẩn bị đồ dùng dạy học cho phù hợp… nhưng dù trong
điều kiện nào thì giáo viên cũng cần phải lựa chọn và chuẩn bị đồ dùng đồ chơi
SVTH: Đỗ Thị Diễm
19

GVHD: Trần Thị Hà

đa dạng, phong phú, bắt mắt tạo hứng thú cho trẻ và quá trình chơi đạt kết quả
cao hơn.
Nắm được những yếu tố trên để từ đó đưa ra biện pháp vận dụng cho hợp
lý, có như vậy thì quá trình hình thành biểu tượng số lượng cho trẻ mới thật sự
đem lại hiệu quả.
3.2. Thiết kế và sử dụng trò chơi học tập nhằm hình thành biểu tượng
về số lượng cho trẻ 5-6 tuổi
Hệ thống trò chơi học tập trong đề tài này được xây dựng theo cấu trúc gồm:
-Dạy trẻ các số mới từ 6-10, giới thiệu các chữ số trong phạm vi 10.
-Dạy trẻ so sánh, thực hiện các phép biển đổi trong phạm vi 10, mối quan
hệ số lượng trong phạm vi 10.
-Dạy trẻ chia một nhóm có số lượng trong phạm vi 10 thành 2 phần theo
các cách khác nhau.
3.2.1. Trò chơi học tập được sử dụng trong nội dung dạy trẻ các số mói
từ 6-10, giới thiệu các chữ số trong phạm vi 10
3.2.1.1. Trò chơi “Đi chợ”




Mục đích: nhận biết số lượng trong phạm vi 10
Chuẩn bị: Quầy bán hàng với nhiều loại thực phẩm khác nhau: rau, củ, quả…
Cách chơi: Một trẻ làm “người bán hàng”, các trẻ khác làm “người mua hàng”.
Khi mua hàng “người mua hàng” phải nói số lượng hàng mình cần mua là bao
nhiêu, “người bán hàng” phải tìm và đưa cho “người mua hàng” đúng số lượng
đó.

3.2.1.2. Trò chơi “Đặt đúng vị trí”




Mục đích: Giúp trẻ nhận biết các ký hiệu số và các bộ phận cơ thể
Chuẩn bị: Vẽ những con số có kích thước to hơn bàn chân của trẻ lên giấy bìa



và khoanh tòn lại chữ số 0 đến số 10, xếp các con số lộn xộn lên sàn.
Cách chơi: Yêu cầu trẻ: đặt chân phải vào số 3, đặt tay trái vào số 1, quỳ gối vào
số 4,…
Sau đó cho một trẻ ra yêu cầu trẻ thực hiện
Trẻ thực hiện xong phát cho trẻ một mảnh giấy nhỏ ở trên đó có các dãy số
từ 0 đến 10. Cho trẻ khoanh tròn lại chữ số trẻ vừa thực hiện.
3.2.1.3. Trò chơi “Hình dáng chữ số”
SVTH: Đỗ Thị Diễm
20


GVHD: Trần Thị Hà




Mục đích: Giúp trẻ nhận biết mặt chữ số và hình dạng của các con số.
Chuẩn bị: Những con số từ 0 đến 10 được cắt rời từ bìa.
Cách chơi: Yêu cầu trẻ xếp những con số có hình dáng chỉ có đường thẳng
(1,4). Những số có hình dáng từ những đường cong (0, 3, 6, 8, 9). Những con số

vừa có đường thẳng vừa có đường cong (2, 5). Những số có lỗ hổng ở giữa (0, 6,
8, 9)
3.2.1.4. Trò chơi “Người đưa thư”



Mục đích: Củng cố các biểu tượng về toán của trẻ, nhận biết con số từ 1-10 bằng



các hình thức khác nhau (hình các đồ vật, chấm tròn, chữ số).
Củng cố và phát triển vốn từ cho trẻ.
Chuẩn bị:
- Mỗi trẻ một thẻ chấm tròn (từ 1-10 chấm tròn).
-Các thẻ vẽ số lượng đố vật tương ứng với các thẻ chấm tròn bỏ vào một



cái giỏ.
-Một bộ thẻ chữ số 1-10.
Cách chơi:
Cho trẻ ngồi thành vòng cung, phát cho mỗi trẻ 1 thẻ chấm tròn. Chọn một
trẻ làm người đưa thư cầm thẻ số, vừa đi vừa đọc:
Này bạn ơi
Tôi đưa thư
Từ nơi xa
Đến nơi đây
Nào bạn hãy cho tôi biết số nhà.
Người đưa thư đọc đến câu cuối cùng và dừng lại ở bạn nào, bạn ấy giơ thẻ
số của nhà mình lên. Ngươi đưa thư chọn tất cả những thẻ có số lượng đồ vật và

chữ số tương úng đưa cho người đó. Nếu sai sẽ không được đưa thư nữa mà đổi
vai cho người khác. Nếu đúng thì trẻ đó lại tiếp tục đi đưa thư. Mỗi người đưa
thu chỉ đưa từ 2-3 số nhà. Nếu đến số nhà mà trong giỏ không có thẻ có số lượng
tương ứng thì nói: “nhà bác không có thư” và tiếp tục đi sang nhà khác.
Có thể thay thế số lượng đồ vật bằng các tranh lô tô đồ vật, con vật để cho
trẻ phân loại.
3.2.2. Những trò chơi học tập sử dụng trong nội dung dạy trẻ so sánh,
thực hiện các phép biến đổi trong phạm vi 10, mối quan hệ số lượng trong
phạm vi 10
3.2.2.1. Trò chơi “Gia đình”
SVTH: Đỗ Thị Diễm
21


GVHD: Trần Thị Hà



Mục đích: Trẻ nhớ được thứ tự của mình.
Cách chơi: Cô chia lớp thành các nhóm, mỗi nhóm là 1 gia đình có 3 người. Cô
cho tập thẻ điểm danh theo thứ tự 1, 2, 3; 1 ,2 ,3…cho đến hết và quy định số
cho mỗi gia đình 1, 2, 3, 4, 5, 6,…Mỗi người tự nói tên mình và đóng vai số 1 là
bố, số 2 là mẹ, số 3 là con.
Khi cô giáo gọi đến gia đình nào thì bố nói tên trước, mẹ nói tiếp theo và
con nói cuối cùng.
Ví dụ: Quản trò gọi gia đình 5 (người số 1 nói: Hùng, người số 2 nói :Mai,
người số 3 nói: Thảo).
Cô giáo gọi nhanh dần số thứ tự của các gia đình. Người nào nói tên mình






không đúng vị trí là phạm luật, gia đình phạm quy không được tham gia.
Có thể quy định một gia đình có 4,5,…người (thêm ông, bà..).
3.2.2.2. Trò chơi “Thi xem ai thông minh”
Mục đích: Trẻ biết mối quan hệ hơn kém, thêm bớt trong pham vi 10.
Chuẩn bị: Trẻ chấm tròn.
Cách chơi: Cô gắn những thẻ chấm tròn lên bảng, cô cho trẻ sắp xếp từ ít đến
nhiều, từ nhỏ đến lớn các thẻ chấm tròn.
Cô cho nhóm 2-3 trẻ chơi mỗi lần để thi đua với nhau.
3.2.2.3. Trò chơi “Tìm đúng số nhà”




-

Mục đích: Trẻ biết mối quan hệ các số trong phạm vi 10.
Chuẩn bị: Thẻ chấm tròn, bộ chữ số làm các số nhà.
Cách chơi:
Cô phát cho mỗi trẻ 1 thẻ chấm tròn. Các trẻ cầm thẻ chấm tròn trên tay vừa đi

-

vừa hát bài “trời nắng trời mưa”.
Khi cô hô hiệu lên, trẻ chạy về số nhà theo hiệu lệnh của cô.
Ví dụ: khi cô hô “ít hơn 5” thì những trẻ có thẻ số chấm tròn ít hơn 5 chạy
về nhà còn các trẻ khác đứng lại.
3.2.2.4. Trò chơi “Tìm người láng giềng”





Mục đích: Biết mối quan hệ các số trong phạm vi 10.
Chuẩn bị: Bộ chữ số
Cách chơi: Cô gắn các số quanh lớp làm số nhà của người láng giềng. Cô phát
cho mỗi trẻ một số. Trẻ phải đến đúng nhà người láng giềng có số nhà nhỏ hơn
hay lớn hơn theo hiệu lệnh của cô “Tìm người láng giềng có số nhà ít hơn” có
nghĩa là người láng giềng có số nhà ít hơn kề sát. “Tìm người láng giềng nhiều

SVTH: Đỗ Thị Diễm
22


GVHD: Trần Thị Hà

hơn” có nghĩa là người láng giềng có số nhà lớn hơn kề sát (số kề trước và số kề
sau).
3.2.2.5. Trò chơi “Tìm số liền kề nhau”




Mục đích: Củng cố các biểu tượng về hai số liền kề
Chuẩn bị: Giáo viên chuẩn bị bộ thẻ chữ số hình vương, đánh số từ 1-10.
Cách chơi: Cô chia trẻ theo từng nhóm 10 người, cho 10 trẻ ngồi thành hình
vòng cung, phát cho mỗi trẻ một thẻ số. Giáo viên ngồi trước các trẻ giơ cao số
của mình.

Ví dụ: Cô đưa số 2 thì bạn có số 1 và số 3 đứng lên giơ cao số của mình.

SVTH: Đỗ Thị Diễm
23


GVHD: Trần Thị Hà

3.2.3. Trò chơi học tập được sử dụng trong nội dung dạy trẻ chia một nhóm
có số lượng trong phạm vi 10 thành hai phần theo các cánh khác nhau
3.2.3.1. Trò chơi “Tập tầm vông”




Mục đích: Trẻ biết chia 1 nhóm đối tượng thành hai phần.
Chuẩn bị: Một số hạt hồng xiêm.
Cách chơi: Cô cho trẻ đếm số lượng hạt hồng xiêm trong tay. Cô dấu hai tay ra
sau lưng và đọc:
“Tập tầm vông tay không tay có
Tập tầm vó tay có tay không
Đố ai đoán được mỗi tay cô có mấy hạt?”
Cô cho trẻ đoán và sau đó kiểm tra kết quả.
Cô cho trẻ lên làm thay cô.
3.2.3.2. Trò chơi “Tìm về đúng nhà”




Mục đích: Luyện cho trẻ cách chia 1 nhóm đối tượng thành 2 phần.

Chuẩn bị: Các thẻ chấm tròn có số lượng bằng nhau, mỗi thẻ được tách ra làm



hai phần và mỗi phần được tô màu khác nhau, bộ chữ số.
Cách chơi: Mỗi trẻ cầm 2 số của mình, vừa nhảy vừa hát bài “trời nắng tròi
mưa”. Khi có hiệu lệnh, trẻ chạy về nhà có số chấm tròn 2 màu giống nhu số ở
hai thẻ của mình.
Ví dụ: Trẻ có số 1 và số 5 thì về nhà có 1 chấm xanh và 5 chấm đỏ, nhà 1
chấm đỏ và 5 chấm xanh.
3.2.3.3. Trò chơi “Xe tìm khách”





Mục đích: Trẻ biết tạo nhóm có số lượng 10 từ hai phần.
Chuẩn bị: Thẻ số từ 1-9 cho trẻ đeo.
Cách chơi: Mỗi bạn chọn 1 thẻ số bất kỳ đeo vào cổ. Thẻ hình vuông sẽ là số xe,
thẻ hình tròn sẽ là số vé. Cô mở nhạc, trẻ đi quanh lớp, nhạc dừng trẻ sẽ kết hợp
thành 1 đôi xe khách sao cho số xe cộng vào số vé bằng 10.

SVTH: Đỗ Thị Diễm
24


GVHD: Trần Thị Hà

3.3. Tiểu kết chương 3
Trên cơ sở nghiên cứu lí luận và thực tiễn, tôi đã xác định được nguyên tắc

xây dựng biện pháp tổ chức trò chơi học tập nhằm nâng cao hiệu quả hình thành
biểu tượng số lượng cho trẻ 5-6 tuổi. Khi xây dựng biện pháp hình thành biểu
tượng số lượng cho trẻ 5-6 tuổi thông qua trò chơi học tập phải góp phần thực
hiện mục tiêu giáo dục Mầm non nói chung, nội dung hình thành biểu tượng số
lượng cho trẻ 5-6 tuổi nói riêng, phải phù hợp với nhận thức và khả năng của trẻ
5-6 tuổi. Bên cạnh đó hướng vào trẻ, giúp trẻ phát huy tối đa tính tích cực, tự
giác, nhận thức của mình. Cần phải tạo ra sự hợp lý giữa nội dung hình thành
biểu tượng số lượng với quá trình tổ chức trò chơi học tập, phù hợp với điều
kiện về cơ sở vật chất của trường và địa phương.
Trên những nguyên tắc đó, tôi đã đề xuất ra một số trò chơi nhằm hình
thành biểu tượng số lượng cho trẻ 5-6 tuổi, đồng thời cũng chia rõ trong hệ
thống trò chơi học tập bao gồm những phần cụ thể nào, giáo viên có thể dễ dàng
sử dụng để góp phần nâng cao và phát triển nhận thức về biểu tượng số lượng
cho trẻ.

SVTH: Đỗ Thị Diễm
25