Sự tham gia của người nhập cư vào hoạt động đoàn thể (qua nghiên cứu trường hợp tại địa bàn phường phúc đồng, quận long biên, thành phố hà nội)

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
-----------------------------------------------------

TRỊNH THỊ THÙY DUNG

SỰ THAM GIA CỦA NGƢỜI NHẬP CƢ
VÀO HOẠT ĐỘNG ĐOÀN THỂ
(Nghiên cứu trường hợp tại phường Phúc Đồng, quận Long Biên,
thành phố Hà Nội)

LUẬN VĂN THẠC SĨ XÃ HỘI HỌC

Hà Nội - 2016


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
-----------------------------------------------------

TRỊNH THỊ THÙY DUNG

SỰ THAM GIA CỦA NGƢỜI NHẬP CƢ
VÀO HOẠT ĐỘNG ĐOÀN THỂ
(Nghiên cứu trường hợp tại phường Phúc Đồng, quận Long Biên,
thành phố Hà Nội)

Chuyên ngành: Xã hội học
Mã số: 60 31 03 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ XÃ HỘI HỌC

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. Phạm Văn Quyết

Hà Nội - 2016


LỜI CAM ĐOAN
Luận văn “Sự tham gia của người nhập cư vào hoạt động đoàn thể
(Nghiên cứu trường hợp tại địa bàn phường Phúc Đồng, quận Long biên,
thành phố Hà Nội)” là công trình nghiên cứu của riêng tôi, dưới sự hướng
dẫn của PGS.TS. Phạm Văn Quyết, trường Khoa học xã hội và Nhân văn. Các
tài liệu sử dụng tham khảo, trích dẫn trong Luận văn đều đảm bảo rõ nguồn,
trung thực. Các kết quả nghiên cứu được công bố trong Luận văn là hoàn toàn
chính xác, không trùng lặp với các công trình khoa học đã công bố trong và
ngoài nước.
Tôi xin cam đoan điều này là đúng sự thật. Nếu sai, tôi hoàn toàn chịu
trách nhiệm trước pháp luật.
Hà Nội, ngày 29 tháng 12 năm 2015
Tác giả

TRỊNH THỊ THÙY DUNG


LỜI CẢM ƠN
Tác giả luận văn xin trân trọng cảm ơn các thầy, cô giáo Khoa Xã Hội
Học, Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn, Đại học quốc gia Hà Nội
đã tận tình dạy dỗ, chỉ bảo, cung cấp nhiều kiến thức bổ ích cho tác giả trong
suốt hai năm học vừa qua.
Tác giả xin trân trọng cảm ơn PGS.TS. Phạm Văn Quyết, trường Khoa
học xã hội và Nhân văn đã tận tình hướng dẫn, chỉ bảo để tác giả thực hiện và
hoàn thành luận văn.

Mặc dù tác giả đã cố gắng để hoàn thiện luận văn, nhưng do hạn chế về
thời gian nghiên cứu nên luận văn sẽ không tránh khỏi những sai sót. Tác giả
mong muốn nhận được sự góp ý của các nhà khoa học, các thầy cô giáo và
đồng nghiệp để luận văn hoàn thiện hơn.
Xin trân trọng cảm ơn!
Hà Nội, ngày 29 tháng 12 năm 2015
Tác giả

TRỊNH THỊ THÙY DUNG


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

TRƢỜNG ĐH KHXH&NV

Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

GIẤY XÁC NHẬN
Về việc đồng ý cho học viên sử dụng dữ liệu nghiên cứu
PGS.TS Phạm Văn Quyết - Chủ nhiệm đề tài “Hoà nhập xã hội của người
nhập cư”, đề tài khoa học cấp Đại học Quốc gia năm 2014 - 2015, xác nhận:
Học viên Trịnh Thị Thùy Dung là học viên cao học khoa XHH khoá 2013 2015 được sử dụng dữ liệu sơ cấp của đề tài để thực hiện luận văn cao học với đề
tài: “Sự tham gia của người nhập cư vào hoạt động đoàn thể (Qua nghiên cứu
trường hợp tại phường Phúc Đồng – quận Long Biên – thành phố Hà Nội)
Hà Nội, ngày 5 tháng 6 năm 2015
Chủ nhiệm đề tài

PGS. TS Phạm Văn Quyết

MỤC LỤC
MỤC LỤC
DANH MỤC BẢNG
DANH MỤC BIỂU ĐỒ
PHẦN MỞ ĐẦU .......................................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài ...............................................................................................1
2. Ý nghĩa của đề tài ............................................ Error! Bookmark not defined.
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu ..................... Error! Bookmark not defined.
4. Đối tƣợng, khách thể, phạm vi nghiên cứu ... Error! Bookmark not defined.
5. Câu hỏi nghiên cứu ......................................... Error! Bookmark not defined.
6. Giả thuyết nghiên cứu ..................................... Error! Bookmark not defined.
7. Phƣơng pháp nghiên cứu................................ Error! Bookmark not defined.
8. Mẫu nghiên cứu ............................................... Error! Bookmark not defined.
9. Khung lý thuyết ............................................... Error! Bookmark not defined.
NỘI DUNG CHÍNH ................................................ Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI ............. Error!
Bookmark not defined.
1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu ..................... Error! Bookmark not defined.
1.2. Cơ sở lý thuyết .............................................. Error! Bookmark not defined.
1.2.1. Lý thuyết Hòa nhập xã hội .................... Error! Bookmark not defined.
1.2.2. Lý thuyết sự lựa chọn hợp lý ................. Error! Bookmark not defined.
1.2.3. Lý thuyết vốn xã hội co cụm .................. Error! Bookmark not defined.
1.3.4. Lý thuyết về di dân ................................. Error! Bookmark not defined.
1.3. Các khái niệm công cụ ................................. Error! Bookmark not defined.
1.3.1. Khái niệm “Hòa nhập xã hội”............... Error! Bookmark not defined.
1.3.2.Khái niệm “Cộng đồng” ......................... Error! Bookmark not defined.
1.3.3. Khái niệm “Sự tham gia xã hội” ........... Error! Bookmark not defined.
1.3.4. Khái niệm “Lao động nhập cư” ............ Error! Bookmark not defined.

1.3.5. Khái niệm “Hoạt động đoàn thể” .......... Error! Bookmark not defined.
1.4. Tổng quan địa bàn nghiên cứu ................... Error! Bookmark not defined.


CHƢƠNG 2. MỨC ĐỘ THAM GIA HOẠT ĐỘNG ĐOÀN THỂ CỦA NGƢỜI
LAO ĐỘNG NHẬP CƢ TẠI ĐỊA PHƢƠNG CƢ TRÚError! Bookmark not
defined.
2.1. Hoạt động mang tính chất cộng đồng chungError!

Bookmark

not

defined.
2.2. Hoạt động mang tính chất hƣớng riêng đến nhóm cộng đồng nhất định
............................................................................... Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 3. NHỮNG YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN MỨC ĐỘ THAM GIA HOẠT
ĐỘNG ĐOÀN THỂ CỦA NGƢỜI NHẬP CƢ TẠI ĐỊA PHƢƠNG CƢ TRÚ
................................................................................... Error! Bookmark not defined.
3.1. Các yếu tố từ ngƣời nhập cƣ. ...................... Error! Bookmark not defined.
3.2. Yếu tố xuất phát từ chính quyền địa phƣơngError!

Bookmark

not

defined.
3.3. Yếu tố xuất phát từ ngƣời dân sở tại .......... Error! Bookmark not defined.
PHẦN 3. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ......... Error! Bookmark not defined.
TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................2

PHỤ LỤC


DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1. Mức độ tham gia vào các hoạt động đoàn thể tại địa phương cư trú
của người nhập cư ........................................... Error! Bookmark not defined.
Bảng 3.1 Nghề nghiệp ảnh hưởng mức độ tham gia hoạt động quyên góp, từ thiện
......................................................................... Error! Bookmark not defined.
Bảng 3.2. Số lượng bạn bè có thể tin tưởng được của người nhập cư ..... Error!
Bookmark not defined.
Bảng 3.3. Mức độ thăm hỏi của chính quyền đại phương sở tại ảnh hưởng tới
mức độ tham gia hoạt động bầu cử của người nhập cưError! Bookmark not
defined.
Bảng 3.4. Mức độ thăm hỏi của chính quyền địa phương ảnh hưởng mức độ tham
gia hoạt động bầu cử tại đị phương nơi đnag sinh sống của người nhập cư.... Error!
Bookmark not defined.
Bảng 3.5 Mức độ đến thăm của người dân sở tại ảnh hưởng mức độ tham gia của
người dân nhập cư vào các hoạt động lễ hội tại địa phương nơi đang sinh sống
......................................................................... Error! Bookmark not defined.


DANH MỤC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 2.1. Mức độ được mời tham gia hoạt động đoàn thể của người nhập
cư tại địa phương cư trú .................................. Error! Bookmark not defined.
Biểu đồ 2.2. Mức độ tham gia hoạt động từ thiện của người dân nhập cư
......................................................................... Error! Bookmark not defined.
Biểu đồ 2.3. Mức độ tham gia vào hoạt động lễ hội của người dân nhập cư tại
địa phương cư trú ............................................ Error! Bookmark not defined.
Biểu đồ 2.4. Mức độ tham gia hoạt động họp tổ dân phố/xóm và hoạt động
bầu cử tại địa phương cư trú của người nhập cưError!

Bookmark

not

defined.
Biểu đồ 2.5. Mức độ tham gia vào các hoạt động hội đồng hương thành phố,
tổ/nhóm/câu lạc bộ người nhập cư, tổ chức đoàn thể bất kỳ ở địa phương
......................................................................... Error! Bookmark not defined.
Biểu đồ 3.1. Giới tính của người dân nhập cư ảnh hưởng tới mức độ tham gia
các lễ hội của địa phương nơi đang sinh sống Error! Bookmark not defined.
Biểu đồ 3.2. Giới tính của người dân nhập cư ảnh hưởng tới mức độ tham gia
các hoạt động văn hóa, du lịch, thể thao của địa phương nơi sinh sống.. Error!
Bookmark not defined.
Biểu đồ 3.3. Giới tính của người dân nhập cư ảnh hưởng tới mức độ tham gia
các hoạt động văn hóa, du lịch, thể thao của công tyError! Bookmark not
defined.
Biểu đồ 3.4. Việc làm khi rảnh rỗi .................. Error! Bookmark not defined.
Biểu 3.5. Mức độ thăm hỏi của người nhập cư đối với người dân sở tại, chính
quyền sở tại và đoàn thể địa phương............... Error! Bookmark not defined.
Biểu đồ 3.6. Cách giải quyết khi gặp khó khăn của người nhập cư ........ Error!
Bookmark not defined.
Biều đồ 3.7. Mức độ khó khăn khi tiếp xúc với chính quyền sở tại ........ Error!
Bookmark not defined.


Biểu đồ 3.8. Thái độ và ứng xử xã hội mà người dân nhập cư gặp phải trong
đời sống hàng ngày ......................................... Error! Bookmark not defined.

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Việt Nam là một nước đang phát triển với tốc độ công nghiệp hóa, hiện
đại hóa, đô thị hóa nhanh. Đi kèm với đó là hiện tượng đất nông nghiệp bị thu
hẹp, lao động tại nông thông dư thừa, thêm vào đó là sự chênh lệch mức thu
nhập giữa thành thị và nông thôn gia tăng khoảng cách giàu nghèo. Chính vì
vậy mà rất nhiều người trong độ tuổi lao động đã di cư từ nông thôn ra thành
thị với mong muốn tìm kiếm cơ họi việc làm, gia tăng mức thu nhập bản thân
và giảm mức chênh lệch giàu nghèo.
Hà Nội là một trong những đô thị có mật độ dân cư đông đúc nhất trong
nước (2087 người/km2) nhưng hàng năm vẫn có một lượng lớn người lao
động từ ngoại tỉnh nhập cư đến đây. Sở dĩ người dân thường đổ về Hà Nội vì
những nguyên nhân sau: Thứ nhất, do nông nghiệp nước ta có những bước
phát triển vượt bậc trong việc tăng năng suất và sản lượng, dẫn tới “dư thừa”
lao động. Đặc biệt là vùng đồng bằng sông Hồng “đất chật người đông”, thời
gian lao động dư thừa nhiều, đồng thời mặt độ dân số đông, diện tích canh tác
thì có hạn. Điều đó tất yếu dẫn đến việc một bộ phận người lao động phải ra
đi tìm việc ở các thành phố lớn nhằm tăng thêm thu nhập. Sự khác biệt về tiền
lương và thu nhập giữa các vùng, đặc biêt giữa nông thôn và thành thị là yếu
tố thúc đẩy quá trình di dân tới đô thị. Họ chấp nhận những công việc nặng
nhọc, vất vả để mưu sinh và để có tiền gửi về cho gia đình. Thứ hai, Hà Nội
(cũng như thành phố Hồ Chí Minh và các đô thị lớn khác) là miền đất hứa của
nhiều người về môi trường giáo dục và đào tạo, có điều kiện y tế và chăm sóc
sức khỏe, có đời sống văn hóa tinh thần cao hơn, có các phương tiện thông tin
đại chúng và các dịch vụ tiện ích khác…
Một lực lượng lớn lao động từ các vùng miền đổ đến các đô thị để làm
việc đem đến những thuận lợi và khó khăn nhất định. Về mặt thuận lợi có thể


TÀI LIỆU THAM KHẢO

Tài tiệu tiếng Việt
1.

Nguyễn Tuấn Anh (2011) Vốn xã hội và mấy vấn đề đặt ra trong nghiên
cứu vốn xã hội ở Việt Nam hiện nay. Tạp chí XHH số 3 (115), 2011

2.

Trần Trọng Đức (2001), Những vấn đề xã hội của người nhập cư ở thành
phố Hồ Chí Minh. NXB Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn, 2001

3.

Lê Quốc Hội và Nguyễn Hoài Thu (2015), Tác động của di cư trong
nước đến gỉam nghèo ở Việt Nam. Tạp chí kinh tế phát triển. Số 212,
tháng 02/2015.

4.

Lê Ngọc Hùng, Lịch sử và lý thuyết xã hội học.Đại học Quốc gia Hà
Nội, 2009

5.

Douglas S.Massey(1994) , Các nguồn gốc xã hội và kinh tế của nhập cư.
Tạp chí Kinh tế toàn cầu, số 10 (89), 2001

6.

Lê Ngọc Lân và Phùng Thị Kim Anh (2006),Chính sách việc làm cho lao

động nữ nông thôn trong thời kỳ đổi mới. Tạp chí Xã hội học số 5(90),
2006.

7.

Nguyễn Thanh Liêm (2008), Di dân, phát triển và bất bình đẳng ở Việt
Nam trên đường đổi mới và hội nhập. Tạp chí Kinh tế & Phát triển số
8(51), 2008

8.

Phạm Văn Quyết và Trần Văm Kham (2015), Sự hòa nhập xã hội của
người di cư tại các đô thị ở Việt Nam: Hướng đến một mô hình trợ giúp.
Tạp chí XHH, số 8 (197), 2015

9.

Phạm Văn Quyết và Trần Văm Kham (2015), Hòa nhập xã hội: Một số quan
điểm lý thuyết triển khai nghiên cứu. Tạp chí XHH, số 10 (199), 2015

10. Phạm Thanh Thôi, Đời sống xã hội của thanh niên nhập cư lao động phổ
thông tại các cơ sở sản xuất nhỏ tại thành phố Hồ Chí Minh. Tạp chí
Khoa học trường Đại học Mở thành phố Hồ Chí Mình, số 5 (33) 2013


Tài liệu tiếng anh
11. Phạm Văn Quyết và Trần Văn Kham (2015), Social Inclusion of the Poor
Migrants in the Contemporary Vietnamese Urban Life: A Quantitative
Analysis. Social sciences (Published online), 10/2015
Tài liệu Internet

12. Lê Ngọc Bình, Khái niệm cơ bản liên quan đến người lao động và sửa
dụng lao động, />18/2/2009
13. Trần Tâm Đức, Các khái niệm cơ bản liên quan đến nguồn lao động ở
nông

thôn,

/>
nguon-lao-dong-va-su-dung-nguon-lao-dong-o-nong-thon/b592cf68,
26/1/2003
14. Trương

Văn

Lập,

Định

nghĩa

đoàn

thể,

02/10/2005
15. Phạm

Đức

Minh,

Dân

nhập

cư

bao

giờ

hết

kỳ

thị.

15/3/2009
16. Nguyễn Hà Thanh, Hào hoa Hà thnafh phai nhạt vì người nhập cư.
5/12/2011
17. Diện tích, dân số và mật độ dân số năm 2013 phân theo địa phương,
/>18. Số liệu thống kê năm 2011,
/>