Quản lý hiệu quả thiết bị dạy học ở trường tiểu học tân mỹ thành phố bắc giang, tỉnh bắc giang trong giai đoạn hiện nay

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

NGUYỄN THỊ ÚT BA

QUẢN LÝ HIỆU QUẢ THIẾT BỊ DẠY HỌC Ở
TRƢỜNG TIỂU HỌC TÂN MỸ THÀNH PHỐ BẮC GIANG ,
TỈNH BẮC GIANG TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

HÀ NỘI – 2016
1


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

NGUYỄN THỊ ÚT BA

QUẢN LÝ HIỆU QUẢ THIẾT BỊ DẠY HỌC Ở
TRƢỜNG TIỂU HỌC TÂN MỸ THÀNH PHỐ BẮC GIANG ,
TỈNH BẮC GIANG TRONG GIAI ĐOẠ N HIỆN NAY

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Mã số: 60 14 01 14

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Ngô Quang Sơn

HÀ NỘI – 2016
2


LỜI CẢM ƠN
Với tình cảm chân thành, tác giả bày tỏ lòng biết ơn đến Ban giám hiệu
cùng toàn thể các thầy cô giáo thuộc trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc
gia Hà Nội đã tạo mọi điều kiện, giúp đỡ trong thời gian tác giả học tập và
nghiên cứu tại trường.
Đặc biệt, tác giả xin được bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc đến
PGS.TS. Ngô Quang Sơn, người thầy đã định hướng, cung cấp những kiến
thức lý luận và thực tiễn đồng thời trực tiếp chỉ bảo, hướng dẫn tác giả tận
tình trong quá trình học tập, nghiên cứu để hoàn thành bản luận văn này.
Tác giả trân trọng cảm ơn sự quan tâm, giúp đỡ của các đồng chí lãnh
đạo Thành uỷ, Uỷ ban nhân dân , Phòng Giáo dục và Đào tạo Thành phố Bắc
Giang, cán bộ giáo viên trường Tiểu học Tân Mỹ , cùng gia đình và các bạn
đồng nghiệp đã khuyến khích, động viên, tạo điều kiện giúp đỡ tác giả trong
quá trình học tập và nghiên cứu thực hiện luận văn.
Do điều kiện nghiên cứu còn hạn chế, nên trong quá trình thực hiện,
luận văn không tránh khỏi những thiếu sót, khiếm khuyết. Kính mong được
sự chỉ bảo tận tình của các thầy giáo, cô giáo, cùng ý kiến đóng góp quý báu
của các bạn đồng nghiệp và bạn đọc để luận văn này có giá trị thực tiễn.
Xin trân trọng cảm ơn!
Hà Nội, tháng 11 năm 2015
Tác giả

Nguyễn Thị Út Ba

i

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
CBQL

Cán bộ quản lý

GD&ĐT

Giáo dục và Đào tạo

GV

Giáo viên

HS

Học sinh

HSG

Học sinh giỏi

PPDH

Phương pháp dạy học

QL TBDH

Quản lý thiết bị dạy học

QLGD

Quản lý giáo dục

TB

Thiết bị

TBDH

Thiết bị dạy học

ii


MỤC LỤC
Trang
Lời cảm ơn ......................................................................................................i
Danh mục viết tắt ............................................................................................
ii
Mục lục ............................................................................................................
iii
Danh mục các bảng .........................................................................................
vi
Danh mục các biểu đồ, sơ đồ ..........................................................................
vii
1
MỞ ĐẦU ........................................................................................................
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HIỆU QUẢ THIẾT
7

BỊ DẠY HỌC Ở TRƢỜNG TIỂU HỌC .....................................................
7
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ...............................................................
1.1.1. Nghiên cứu ở nước ngoài ......................................................................
7
1.1.2. Nghiên cứu ở Việt Nam .......................................................................
8
9
1.2. Một số khái niệm cơ bản có liên quan ..................................................
1.2.1. Quản lý ..................................................................................................
9
1.2.2. Quản lý giáo dục ...................................................................................
14
1.2.3. Quản lý nhà trường ..............................................................................
15
1.2.4. Biện pháp quản lý..................................................................................
17
1.2.5. Biện pháp quản lý hiệu quả ..................................................................
18
1.2.6. Thiết bị dạy học .....................................................................................
18
1.2.7. Quản lý thiết bị dạy học ........................................................................
20
20
1.3. Vai trò của TBDH trong việc đổi mới phương pháp dạy học ..............
22
1.4. Quản lý thiết bị dạy học trong trƣờng tiểu học ...................................
1.4.1. Đặc điểm tâm sinh lý học sinh tiểu học ................................................
22
1.4.2. Dạy học tiểu học với việc sử dụng các TBDH .....................................

23
1.4.3. Nguyên tắc quản lý TBDH....................................................................
24
1.4.4. Mục tiêu quản lý TBDH........................................................................
25
1.4.5.Vai trò và trách nhiệm của hiệu trưởng trường tiểu học trong
công tác quản lý TBDH...................................................................................
26
1.4.6. Nội dung quản lý hiệu quả TBDH ở trường tiểu học ...........................
27
33
1.5. Các yếu tố ảnh hƣởng đến việc quản lý TBDH ...................................
35
Kết luận chƣơng 1 .........................................................................................
iii


Chƣơng 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THIẾT BỊ DẠY HỌC Ở
TRƢỜNG TIỂU HỌC TÂN MỸ, THÀNH PHỐ BẮC GIANG,
36
TỈNH BẮC GIANG .............................................................................................
2.1. Giới thiệu trƣờng tiểu học Tân Mỹ, thành phố Bắc Giang, tỉnh
36
Bắc Giang. ...................................................................................................................
41
2.2. Tổ chƣ́c đánh giá thƣ̣c trạng .................................................................
42
2.3. Kết quả .................................................................................................................
2.3.1. Đối chiếu thiết bị dạy học của nhà trường với chuẩn thiết bị
của Bộ GD&ĐT .............................................................................................

42
2.3.2. Nhận thức về vai trò của thiết bị dạy học đối với chất lượng
dạy học ...........................................................................................................
43
2.3.3. Tình hình sử dụng và hiệu quả sử dụng thiết bị dạy .................................
học
44
2.3.4. Thực trạng quản lí và hiệu quả việc trang bị
, sử dụng và bảo quản
thiết bị dạy học của nhà trường
....................................................................................
52
2.4. Phân tích, đánh giá mặt mạnh, mặt yếu trong việc quản lý
hiệu quả trang bị, bảo quản, sử dụng thiết bị dạy học và những
59
nguyên nhân chính ...............................................................................................
2.4.1. Mặt mạnh...............................................................................................
59
2.4.2. Mặt yếu .................................................................................................
60
2.4.3. Những nguyên nhân chính làm cho việc trang bị, bảo quản,
sử dụng thiết bị dạy học ở trường Tiểu học Tân Mỹ, thành phố Bắc
Giang, tỉnh Bắc Giang chưa đạt hiệu quả cao .............................................
62
64
Kết luận chƣơng 2 ........................................................................................
Chƣơng 3 : BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HIỆU QUẢ VIỆC TRANG BỊ,
BẢO QUẢN VÀ SỬ DỤNG THIẾT BỊ DẠY HỌC Ở TRƢỜNG
TIỂU HỌC TÂN MỸ, THÀNH PHỐ BẮC GIANG, TỈNH BẮC
66

GIANG TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY................................................
3.1. Những yêu cầu mới đặt ra cho trƣờng Tiểu học Tân Mỹ,
66
thành phố Bắc Giang, tỉnh Bắc Giang trong giai đoạn hiện nay ..............
3.1.1. Yêu cầu về chuyển đổi mục tiêu và phương pháp dạy học (từ
truyền thụ kiến thức sang phát triển năng lực)................................................
66
3.1.2. Yêu cầu về thiết bị dạy học đáp ứng chuyển đổi mục tiêu và
phương pháp.................................................................................................................
67
iv


3.1.3. Yêu cầu việc sử dụng thiết bị trong dạy học đạt hiệu quả cao
...................
68
70
3.2. Những nguyên tắc đề xuất các biện pháp ............................................
3.3. Một số biện pháp quản lý hiệu quả của Hiệu trƣởng trong
71
việc trang bị, bảo quản và sử dụng thiết bị dạy học ..................................
3.3.1. Biện pháp 1: Nâng cao nhận thức cho đội ngũ giáo viên tiểu học
về tác dụng của TBDH trong việc đổi mới phương pháp dạy học ....................
71
3.3.2. Biện pháp 2: Tăng cường trang bị TBDH đáp ứng yêu cầu đổi
mới dạy học ở tiểu học ....................................................................................
74
3.3.3. Biện pháp 3: Tăng cường quản lý bảo quản TBDH đáp ứng
yêu cầu đổi mới dạy học ở tiểu học ................................................................
77

3.3.4. Biện pháp 4: Phát động phong trào sưu tầm TBDH và khuyến
khích GV tự làm các thiết bị đơn giản ........................................................
81
3.3.5. Biện pháp 5: Thường xuyên tập huấn kĩ năng khai thác, sử
dụng hiệu quả TBDH cho giáo viên................................................................
83
3.3.6. Biện pháp 6: Tăng cường quản lý việc sử dụng TBDH một
cách hiệu quả ...................................................................................................
87
90
3.4. Mối quan hệ giữa các biện pháp ...........................................................
91
3.5. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp ................
94
Kết luận chƣơng 3 .........................................................................................
96
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ...............................................................
1. Kết luận .......................................................................................................
96
2. Khuyến nghị ................................................................................................
97
99
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .....................................................
102
PHỤ LỤC.........................................................................................................................

v


DANH MỤC CÁC BẢNG

Trang
Bảng 2.1. Số lượng HS từ năm học 2011-2012 đến 2015-2016 ....................
36
Bảng 2.2. Kết quả học sinh giỏi ......................................................................
38
Bảng 2.3. Đánh giá của giáo viên về các vai trò của TBDH đối với
việc nâng cao chất lượng giáo dục tiểu học ....................................................
43
Bảng 2.4. Đánh giá của CBQL nhà trường về các vai trò của TBDH
đối với việc nâng cao chất lượng giáo dục tiểu học........................................
44
Bảng 2.5. Kết quả khảo sát giáo viên về tình hình sử dụngvà hiệu quả
sử dụng thiết bị dạy học ..................................................................................
44
Bảng 2.6. Kĩ năng sử dụng TBDH của giáo viên và học sinh ........................
46
Bảng 2.7. Bảng đánh giá hiệu quả của GV tự làm TBDH ..............................
47
Bảng 2.8. Tầm quan trọng của phong trào tự làm TBDH...............................
47
Bảng 2.9. Kết quả khảo sát học sinh về mức độ sử dụng TB tronghọc
giờ...............
48
Bảng 2.10. Tính thành thạo trong việc sử dụng TBDH ..................................
49
Bảng 3.1: Kết quả khảo nghiệm về tính cần thiết và tính khả thi
của các biện pháp đề xuất................................................................................
92

vi

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ
Trang
Biểu đồ 2.1. Số lượng HS từ năm học 2011-2012 đến 2015-2016 .................
37
Biểu đồ 2.2. Kết quả học sinh giỏi các cấp .....................................................
38
Biểu đồ 3.1. Khảo nghiệm về tính cần thiết của các biện pháp đề xuất .........
93
Biểu đồ 3.2. Khảo nghiệm về tính khả thi của các biện pháp đề xuất ...........
93

vii


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong sự phát triển kinh tế xã hội của đất nước, hòa chung vào xu thế toàn
cầu hóa, Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 4 tháng 11 năm 2013 của Ban chấp hành
trung ương nêu rõ quan điểm chỉ đạo: “Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và
đào tạo là đổi mới những vấn đề lớn, cốt lõi, cấp thiết, từ quan điểm, tư tưởng chỉ
đạo đến mục tiêu, nội dung, phương pháp, cơ chế, chính sách, điều kiện bảo đảm
thực hiện; đổi mới từ sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước đến hoạt
động quản trị của các cơ sở giáo dục-đào tạo và việc tham gia của gia đình, cộng
đồng, xã hội và bản thân người học; đổi mới ở tất cả các bậc học, ngành học”.
Cuộc cách mạng khoa học công nghệ bắt đầu từ những năm 50 của thế kỷ
XX, cho đến nay đã được tiếp nối bởi một loạt các cuộc cách mạng như cách mạng
công nghệ mới, cách mạng thông tin, cách mạng công nghệ sinh học đòi hỏi nhà
trường phải không ngừng nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực, đặc biệt là

năng lực thực hành. Vị trí của TBDH trong thời đại ngày nay không chỉ là phương
tiện hỗ trợ tích cực cho việc thực hiện nội dung và đổi mới PPDH mà còn là
phương tiện cung cấp kiến thức mới cho học sinh.
Sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đã đặt ra mục tiêu đến năm 2020
nước ta về cơ bản trở thành một nước công nghiệp phát triển. Để thực hiện được
nhiệm vụ này, nền giáo dục nước ta đang tiến hành đổi mới một cách toàn diện từ
mục tiêu, nội dung đến phương pháp dạy học. Định hướng cơ bản của công cuộc
đổi mới giáo dục đã được chỉ rõ trong các nghị quyết của Trung ương Đảng về vấn
đề giáo dục và đào tạo. Đó là:“Đổi mới mạnh mẽ phương pháp giáo dục và đào
tạo, khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện nếp tư duy sáng tạo của người
học, từng bước áp dụng các phương pháp tiên tiến và phương tiện dạy học hiện đại
vào quá trình dạy học”.

8


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Đặng Quốc Bảo (1999), Phương pháp nghiên cứu khoa học chuyên ngành
Quản lý giáo dục. NXB Hà Nội.
2. Đặng Quốc Bảo (1997), Một số khái niệm về quản lý giáo dục. Trường Cán bộ
Quản lý giáo dục Trung ương 1.
3. Đặng Quốc Bảo (2009), Quản lý nhà trường. Tập bài giảng các lớp Cao học,
Hà Nội.
4. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2000), Quyết định Số 41/2000/QĐ-BGDĐT ngày
07/09/2000 về việc ban hành quy chế thiết bị giáo dục trong trường mầm non,
trường phổ thông, của Bộ Giáo dục và Đào tạo
5. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2000), Điều lệ trường Tiểu học. Nhà xuất bản Giáo
dục, Hà Nội.
6. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2005), Quản lý giáo dục và đào tạo. Chương trình
dành cho CBQL GD&ĐT. Trường cán bộ quản lý giáo dục Hà Nội.

7. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2009), thông tư số 15/2009/TT-BGDĐT ngày
16/7/2009 của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT về việc ban hành Danh mục thiết bị dạy học
tối thiểu cấp Tiểu học.
8. Nguyễn Quốc Chí, Nguyễn Thị Mỹ Lộc (1996), Lý luận đại cương về quản lý.
Tập bài giảng các lớp Cao học chuyên ngành QLGD, Hà Nội.
9. Nguyễn Quốc Chí, Nguyễn Thị Mỹ Lộc (2010), Đại cương khoa học quản lý.
Nhà xuất bản Đại học Quốc Gia Hà Nội.
10. Nguyễn Minh Đạo (1997),Cơ sở khoa học quản lý, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.

11. Trần Khánh Đức (2002), Giáo dục và phát triển nguồn nhân lực trong thế kỷ
XXI. Nhà xuất bản Giáo dục, Đà Nẵng.
12. Tô Xuân Giáp ( 1997), Phương tiện dạy học. NXB giáo dục, Hà Nội
13. Đổi mới nội dung và phương pháp dạy học ở tiểu học - Bồi dưỡng thường
xuyên chu kỳ 2000 cho GV tiểu học – NXB GD 1998.
9


14. Phạm Minh Hạc (1986), Một số vấn đề về giáo dục và khoa học giáo dục.
NXB Giáo dục, Hà Nội.
15. Nguyễn Kỳ, Bùi Trọng Tuân (1984), Một số vấn đề của lý luận quản lý giáo
dục, Tủ sách Trường Cán bộ quản lý giáo dục – Bộ Giáo dục.
16. Trần Kiểm (2002), Khoa học quản lý nhà trường phổ thông. NXB ĐHQG Hà
Nội.
17. Trần Kiểm – Nguyễn Xuân Thức (2015), Đại cương khoa học quản lý và
quản lý giáo dục. Nhà xuất bản đại học sư phạm.
18. Nguyễn Văn Lê (1995), Khoa học quản lý nhà trường. NXB thành phố Hồ Chí
Minh.
19. Nguyễn Thị Mỹ Lộc, Nguyễn Đức Chính, Chuẩn và chuẩn hoá trong giáo
dục - Những vấn đề lí luận và thực tiễn. Tham luận Hội thảo "Chuẩn và Chuẩn hoá
trong giáo dục-Những vấn đề lí luận và thực tiễn ". Hà Nội 27/1/2005.

20. Hồ Chí Minh (1990), Về vấn đề giáo dục. Nhà xuất bản Giáo dục, Hà Nội.
21. Hà Thế Ngữ - Đặng Vũ Hoạt (1998), Giáo dục học, tập 1, Nxb Giáo dục, Hà Nội.
22. P. V. Zimin, M.I. Kônđakôp, N.I. Xaxerđôtôp (1985), Những vấn đề quản lý
trường học, Trường Cán bộ quản lý giáo dục - Bộ giáo dục.
23. Nguyễn Ngọc Quang (1989), Những khái niệm cơ bản về lý luận quản lý.
Trường cán bộ quản lý giáo dục, Hà Nội.
24. Nguyễn Ngọc Quang, Dân chủ hóa quản lý trường phổ thông, Nội san
Trƣờng CBQLGD TW 1.
25. Trần Doãn Quới (1980), Về thiết bị trường học giai đoạn hiện đại. Tổng công
ty CSVC và thiết bị Bộ giáo dục và Đào tạo.
26. Trần Doãn Quới (2000), Vai trò của thiết bị giáo dục xét trên quan điểm triết
học duy vật lịch sử, TTKHGD (Số 81), (tr 25-28).
27. Quốc hội nƣớc cộng hoà XHCN Việt Nam (2005), Luật giáo dục. NXB
Chính trị quốc gia, Hà Nội.
10


28. Vũ Trọng Rỹ (2004), Quản lý CSVC- thiết bị dạy học ở nhà trường phổ thông.
Giáo trình dùng cho học viên cao học QLGD.
29. Ngô Quang Sơn - Quản lý CSVC và TBDH - Bài giảng các lớp cử nhân.
30. Ngô Quang Sơn – Quản lý nâng cao hiệu quả sử dụng thiết bị giáo dục phục
vụ triển khai chương trình SGK tiểu học và trung học cơ sở. Tổng quan những vấn
đề và giải pháp – Đề tài khoa học.
31. Ngô Quang Sơn (2005), Vai trò của thiết bị giáo dục và việc đánh giá hiệu quả sử
dụng thiết bị giáo dục trong quá trình dạy học tích cực, Thông tin quản lý giáo dục số 3
năm 2005.
32. Ngô Quang Sơn (2005), “Một số biện pháp quản lý nhằm nâng cao hiệu quả sử
dụng thiết bị giáo dục, ứng dụng CNTT tại các TTGDTX và Trung tâm học tập cộng
đồng”, Đề tài khoa học cấp Bộ.

11