Biên mục mô tả Bài 4. Phuơng pháp mô tả tài liệu

BI£N MôC M¤ T¶

Bµi 4
Ph¬ng ph¸p m« t¶ tµi liÖu

Giảng viên: Cấn Đình Thái
Trường CĐSP Hà Tây
Điện thoại: 0986425099


NỘI DUNG CHÍNH
1.

Phươ ng pháp mô tả sách có tác giả
1.1. Sách có tác giả cá nhân
1.2. Sách có tác giả tập thể

2. Phươ ng pháp mô tả sách không có tác giả.
3. Phươ ng pháp mô tả sách nhiều tập

11/21/16



2


1. Một số khái niệm
• Sách có tác giả cá nhân
• Sách có tác giả tập thể
•

Sách không có tác giả

11/21/16



3


2.Mô tả sách
I. Sách có tác giả
1.1 Tác giả cá nhân (1):
Khái niệm: Tác giả cá nhân là ngời sáng tác ra tác
phẩm và cũng có thể là một số ngời biên soạn, chủ
biên.
Dạng tài liệu đợc mô tả theo tên tác giả cá nhân:
Tài liệu có từ 1 đến 3 tác giả sẽ mô tả theo tên tác
giả đầu tiên.
Tài liệu có ngời biên soạn nh:
Từ điển,
Sách tra cứu

11/21/16



4

Sách có nội dung chủ yếu là giới thiệu tác phẩm của
ngời khác: MT theo tên ngời có tác phẩm giới thiệu.
Sách nghiên cứu có nội dung dùng tác phẩm của ng
ời khác để minh hoạ cho phần nghiên cứu của mình:
MT theo tên ngời nghiên cứu.

11/21/16



5


Phơng pháp ghi tên tác giả ở Tiêu đề:
Đối với tác giả là ngời nớc ngoài, tên có thể đợc viết
tắt, họ phải luôn viết đầy đủ và tên bao giờ cũng phải
là từ đầu tiên.
VD:
Họ kép: phân biệt giữa các từ là họ phải có dấu (-)
hoặc từ nối.
VD:
11/21/16



6


Mô tả sách
1.2 Tác giả tập thể (1):

Khái niệm:
Là những tác phẩm ra đời không phải
là kết quả nghiên cứu, sáng tạo của cá
nhân mà là của cả một tập thể ( cơ quan,
đoàn thể)

11/21/16



7


• Những loại tài liệu đượ c mô tả theo tên tác giả tập
thể:
- Tài liệu của các cơ quan chính quyền cao cấp của
Đảng, Nhà nước như: văn kiện, nghị quyết, quyết
định, điều lệ, tuyên ngôn…
- Tài liệu thông tin tra cứu: thông báo, hướ ng dẫn, sổ
tay, chươ ng trình, kế hoạch học tập, thư mục, mục
lục…

11/21/16



8


- Tài liệu mà trong tên gọi có liên quan đế n tên tập

thể như: Điều lệ Đả ng, điều lệ Đoàn, báo cáo khoa
học của các hội nghị, cơ quan.
- Tài liệu mà nội dung chỉ liên quan đế n cơ quan
công bố tài liệu và chỉ thực hiện trong cơ quan đó.

11/21/16



9


• Phương pháp mô tả:
- Đối với những tài liệu có chỉ tên riêng của một
tập thể thì ta ghi đầy đủ tên tập thể đó.
VD: Đại học Văn hóa Hà Nội.
- Đối với những tài liệu có tên tập thể cấp trên
và tên tập thể cấp dưới. Ta ghi tên tập thể cấp
trên và tên tập thể cấp dưới. Giữa tên tập thể
cấp trên và cấp dưới ngăn cách nhau bằng
dấu chấm (.).
VD:
§¶ng céng s¶n ViÖt Nam. Ban chÊp
hµnh
trung ¬ng
11/21/16



10

- Các cơ quan đị a phươ ng: ghi tên đị a phươ ng trướ c
rồi ghi tên cơ quan và cách nhau bằng dấu chấm (.)
VD: Hà Nội. Sở nội vụ

11/21/16



11


Mô tả sách
1.2 Tác giả tập thể (2):
Các cơ quan đoàn thể, các bộ, cơ quan
kinh tế, cơ quan nghiên cứu giáo dục, các
cơ quan của địa phơng thì chỉ khi nào tài
liệu đó là văn kiện, chỉ thị, nghị quyết báo
cáo...
Tài liệu thông tin tra cứu có liên quan tới tổ
chức, hoạt động của tập thể: thông báo,
mục lục, th mục, hớng dẫn.
mô tả theo tên cơ quan, tổ chức.
11/21/16



12

Mô tả sách
Cấu trúc tiêu đề tác giả tập thể: Có hai cách cấu trúc:
Tiêu đề đơn giản: Chỉ có tên riêng của tập thể; hoặc
trớc tên tập thể có tên địa lý.
VD:
Đại học Văn hoá Hà Nội
Tiêu đề phức tạp: Có tên tập thể cấp trên và tên tập
thể cấp dới. Giữa tên tập thể cấp trên và cấp dới
ngăn cách nhau bằng dấu chấm ( . )
VD:
Đảng cộng sản Việt Nam. Ban chấp hành
trung ơng
Đối với các tài liệu của Ban chấp hành Trung ơng thì
mô tả cho Ban chấp hành trung ơng: sau tên Đảng
CSVN là dấu chấm rồi đến Ban CHTW.
11/21/16



13


Mô tả sách
Cách trình bày tên tập thể ở tiêu đề mô tả:
Đối với những cơ quan cấp cao nhà nớc thì ghi tên
nớc trớc rồi đến tên cơ quan

VD:
Đối với các tổ chức, đoàn thể thì mô tả theo đúng

tên gọi (nh: hội liên hiệp phụ nữ Việt Nam) kể cả
các cơ quan nghiên cứu, các trờng Đại học thì mô
tả theo đúng tên gọi.

VD:
11/21/16



14


Mô tả sách
II. Sách không có tác giả hoặc có từ 4 tác giả trở lên
Vị trí trình bày: Tên sách sẽ là yếu tố đầu tiên trình
bày ở dòng đầu tiên từ vạch dọc thứ hai.
Những loại tài liệu đợc mô tả theo tên sách:

Tài liệu không có tác giả
TL có từ 4 tác giả trở lên
TL có ngời chủ biên mà tên ngời chủ biên đợc ghi ở dới
tên sách.
TL là SGK phổ thông, tác phẩm VHDG nớc ngoài dịch.
TL có tên sách chính là tên tác giả hoặc tên tác giả là từ
đầu tiên của tên sách (đối với sách Việt). Đối với sách n
ớc ngoài thì mô tả theo tên tác giả.

11/21/16

15


Mô tả sách
Cách trình bày tên sách ở yếu tố nhan đề chính (1):
TL có hai tên gọi (hai nhan đề) cùng một ngôn
ngữ: Nhan đề chính sẽ là tên ghi nổi bật nhất.
Nhan đề vừa có tên viết đầy đủ, vừa có tên viết
tắt: Nhan đề chính sẽ là nhan đề ghi đầu tiên.
TL có vài nhan đề khác nhau: Nhan đề chính sẽ
ghi tắt theo đúng thứ tự trình bày, giữa chúng sẽ đ
ợc ngăn cách bởi dấu chấm phẩy (;).
11/21/16



16


Mô tả sách
Cách trình bày tên sách ở yếu tố nhan đề chính (2):
Nhan đề ở bìa và trang tên sách khác nhau:
Nhan đề chính ở trang tên sách.
Nhan đề trang bìa thì ghi vào phần phụ chú.

Tên sách có niên biểu (năm, tháng...) có liên quan
đến tên TL:
MT niên biểu sau nhan đề, ngăn cách bằng dấu phẩy
hoặc để trong dấu ngoặc đơn.

TTS có tên chung của tuyển tập và tên riêng của
từng tập trong tuyển tập:
Nhan đề chính sẽ ghi tên chung của tuyển tập
Tên riêng của từng tác phẩm sẽ ghi ở phần phụ chú.

11/21/16



17


III. Sách nhiều tập
Khái niệm
- Sách nhiều tập gồm nhiều ấn phẩm mới phản ánh
đầy đủ nội dung của một tác phẩm.
- Về cấu tạo xuất bản: Sách nhiều tập cũng giống sách
một tập, nó chỉ khác sách một tập là có số thứ tự của
tập.
ấn phẩm nhiều tập có thể có nhiều loại:
Cả bộ sách có cùng tên gọi của cùng tác giả.

VD: Tam Quốc diễn nghĩa có tác giả là La Quán
Trung và có T.1; 2; 3...
11/21/16



18

Mô tả sách
Cả bộ sách của cùng tác giả có cùng một tên gọi chung
cho cả bộ sách rồi mỗi tập lại có một tên riêng.

VD: Con đờng đau khổ của Alechxay Tolxtoi gồm
3 tập:

T.1: Hai chị em

T.2: Năm mời tám

T.3: Buổi sáng ảm đạm.
Cả bộ sách có một tên chung nhng mỗi tập lại có một tên
riêng và tác giả riêng.
Cả bộ sách có chung tên gọi nhng mỗi tập lại có tác giả
riêng.

11/21/16



19


Phơng pháp mô tả sách nhiều tập
Phơng pháp mô tả ấn phẩm nhiều tập: là phơng pháp
mô tả tổng hợp hoặc còn gọi là mô tả hai cấp tức là
có phần chung và phần riêng. Theo phơng pháp này,

dữ liệu và thông tin về tất cả các tập hoặc các số của
bộ đợc tập hợp vào một đơn vị mô tả.
Phần chung phản ánh những dữ liệu th mục chung
cho cả bộ t liệu. ở phần chung hoặc phần cấp I nh
mô tả sách một tập nhng có một số điểm khác biệt
tức là yếu tố năm xuất bản thì phải ghi: năm xuất bản
- đầu - cuối hoặc ghi: năm xuất bản - đầu .tổng số tập. (chỗ để cách 1 cm là để khi nào có năm
xuất bản cuối thì ghi vào.). Phần đặc điểm số lợng
không ghi số trang mà thay vào đó ghi tổng số tập.

11/21/16



20


Mô tả sách
VD: T.1: 1992
T.2: 1993
T.3: 1994

sẽ ghi là:

1992 - 1994

Yếu tố số trang: Ghi tổng số tập tổng hợp ghi ở trên
sách.
. - tổng số tập ; khổ sách

11/21/16



21


Mô tả sách
Phần riêng liệt kê các tập, các số hiện có
trong th viện và các thông tin chỉ liên quan
đến một tập, một số trong bộ đó. ở phần riêng
để mô tả riêng từng tập và bắt đầu ghi ở vạch
dọc thứ hai. Nếu bắt đầu từ tờ phiếu mới thì
ghi ở ghi ơ vạch dọc thứ hai dới dòng kẻ
ngang.
T.1. - năm xuất bản. tr.
T.2. - năm xuất bản. tr.
T.3. - năm xuất bản. tr.
11/21/16



22


Mô tả sách
Chú ý:
Trờng hợp mỗi tập lại có một tên riêng:
T.1 : Tên riêng của tập. - năm xuất bản. - tr
Trờng hợp các tập lại chia nhỏ từng phần:

T.1 , Ph.1. - năm xuất bản. - tr
Trờng hợp các tập chia nhỏ nhng có tên riêng:
T.1 : Tên riêng
Ph.2. - năm xuất bản. - tr
11/21/16



23


Mẫu phiếu mô tả tổng hợp

Tiêu đề mô tả
Nhan đề chung của bộ sách = Nhan đề song
song : Thông tin liên quan đến nhan đề bộ sách /
Thông tin về trách nhiệm. - Lần xuất bản chung /
Thông tin về trách nhiệm liên quan đến lần xuất
bản. - Nơi xuất bản : Nhà xuất bản, năm xuất bản
tập đầu - năm xuất bản tập cuối. - Tổng số tập :
minh hoạ ; khổ sách + tài liệu kèm theo. - (Nhan đề
tùng th chung của bộ sách)
Phụ chú chung
ISBN chung
Số tập : Tên riêng của tập / Thông tin về trách
nhiệm của tập. - Năm xuất bản. - Khối lợng. - (tùng
th riêng). - Phụ chú riêng. - ISBN riêng ; giá tiền, số
lợng in
11/21/16

24


Mô tả sách
MT ấn phẩm chia theo hai cách

Nếu có đủ bộ: MT chung cho cả bộ
Mô tả riêng từng tập:
Theo tên chung bộ sách: giống mẫu
trên phần cấp 1, phần cấp 2 chỉ ghi
những cái riêng của tập.
Theo tên riêng của tập:

11/21/16



25