Bài giảng quy tắc mô tả Anh Mỹ

BÀI GIẢNG
QUY TẮC BIÊN MỤC ANH – MỸ
Giảng viên: Cấn Đình Thái
Trường CĐSP Hà Tây
Điện thoại: 0986425099

Bài giảng này được soạn dựa trên nội dung “Bộ quy tắc biên mục Anh – Mỹ rút gọn, 1998” - Ấn bản
Việt ngữ lần thứ nhất - 2002


Loại tài liệu và Các nguồn cung cấp thông tin
•

LOẠI TÀI LIỆU
– Sách, sách mỏng, và
các loại văn bản được in
khác
– Các hồ sơ điện toán
[Tệp máy tính/ Nguồn tin
điện tử]
– Các loại hình vẽ (hình
ảnh, bích chương, đồ
hình treo tường, v.v...)
– Bản đồ và các loại đồ
hình khác
– Vi phẩm (microforms)
– Phim điện ảnh và băng
ghi hình
– Các bản nhạc
– Các tài liệu ghi âm
• Đĩa

• Băng

– Các vật ba chiều (mô
hình, tranh tầm sâu, các
trò chơi, v.v...)
11/21/16

•

NGUỒN THÔNG TIN
CHÍNH
– Trang nhan đề
– Màn hình nhan đề
– Chính tài liệu
– Chính tài liệu
– Khung nhan đề
– Chính tài liệu
– Trang nhan đề
• Nhãn (nếu có hai
nhãn, thì kết hợp cả
hai)
• Chính tài liệu và (các)
nhãn

– Chính vật đó

Soạn bởi C.Đ.Thái


Nguồn cung cấp thông tin

• nguồn thông tin chính trên số ấn hành đầu
tiên (đối với ấn phẩm nhiều kỳ)
• bất cứ nguồn nào khác trong tài liệu
• bất cứ nguồn nào khác đi kèm theo tài liệu
do nhà xuất bản hay cơ sở phát hành tài
liệu cung cấp (thí dụ, hộp đựng tài liệu,
các bản in đính kèm)
• tin lấy từ các nguồn bên ngoài tài liệu hay
do chính bạn tạo ra, bạn hãy đặt chúng
vào trong dấu ngoặc vuông ([ ])

11/21/16

Soạn bởi C.Đ.Thái


Phần mô tả được chia thành các vùng sau:
nhan đề và minh xác về trách nhiệm
ấn bản [lần xuất bản]
vùng đặc biệt (chỉ dành cho ấn phẩm liên tục [ấn phẩm
nhiều kì]; hồ sơ điện toán [tệp máy tính]; bản đồ, v.v...;
nhạc phẩm)
xuất bản, v.v...
mô tả vật chất
tùng thư
ghi chú (một vùng có thể được lập lại nhiều lần)
số tiêu chuẩn và các điều kiện thủ đắc [có được tài liệu]

11/21/16

Soạn bởi C.Đ.Thái


1. VÙNG NHAN ĐỀ VÀ MINH XÁC VỀ TRÁCH NHIỆM
•
•
•
•
•
•

Đặt một dấu chấm và một khoảng trống (. ) ở trước
nhan đề của một phần riêng rẽ, một phụ trương, hay
một đoạn.
Đặt phần định danh tài liệu tổng quát vào giữa dấu
ngoặc vuông ([ ]).
Đặt một khoảng trống, một dấu bằng và một khoảng
trống ở trước một nhan đề song song ( = ).
Đặt một khoảng trống, một dấu hai chấm và một
khoảng trống ở trước thông tin khác về nhan đề ( : ).
Đặt một khoảng trống, một dấu gạch chéo và một
khoảng trống ở trước minh xác về trách nhiệm ( / ).
Đặt một khoảng trống, một dấu chấm phẩy và một
khoảng trống ở trước mỗi minh xác khác về trách
nhiệm ( ; ).

11/21/16

Soạn bởi C.Đ.Thái

Nhan đề chính
• Ghi lại nhan đề chính đúng y như
tìm thấy trong nguồn thông tin chính
Trang bìa

Trang tên
tài liệu
11/21/16

Soạn bởi C.Đ.Thái


Nhan đề chính
• Nếu tên của một tác giả, nhà xuất
bản, v.v... là một phần của nhan đề
chính, ghi lại đúng như tài liệu trình
bày.
• Chú ý: Không lập lại tên đó trong
minh xác về trách nhiệm
• Xem ví dụ phần Bài 1 (tên tác giả
trùng tên tài liệu)

11/21/16

Soạn bởi C.Đ.Thái


Nhan đề chính
• Nếu không có nguồn thông tin chính

– cung cấp một nhan đề chính lấy ra từ
phần còn lại của tài liệu
– hay từ một nguồn khác (thí dụ, một tài
liệu tham khảo)
– tự tạo ra một nhan đề mang tính mô tả
nhưng ngắn gọn cho tài liệu (nhan đề
này phải được đặt trong dấu […])

11/21/16

Soạn bởi C.Đ.Thái


Nhan đề chính
• Nếu nhan đề xuất hiện bằng hai
ngôn ngữ hay nhiều hơn
– sử dụng nhan đề bằng ngôn ngữ chính
của tài liệu làm nhan đề chính
– sử dụng nhan đề nào xuất hiện trước

11/21/16

Soạn bởi C.Đ.Thái


Hướng dẫn định danh tài liệu
• Gợi ý định danh tài liệu tổng quát

11/21/16

Soạn bởi C.Đ.Thái


Ví dụ:
Word Perfect [hồ sơ điện toán] hay [tệp
máy tính]
Exploring the human body [bộ tài liệu]
Black and blue [tài liệu ghi âm]

11/21/16

Soạn bởi C.Đ.Thái


Nhan đề song song
• Nhan đề xuất hiện trong nguồn thông tin
chính bằng hai hay nhiều ngôn ngữ
– Chọn một trong các nhan đề đó làm nhan đề
chính (ngôn ngữ giống chính văn).
– Nhan đề song song ngăn cách nhan đề chính
bằng dấu “bằng” : =

• VD: Làn sóng thứ ba = The third wave

11/21/16

Soạn bởi C.Đ.Thái


Sách có nhan đề song song

11/21/16

Soạn bởi C.Đ.Thái


Thông tin khác về nhan đề
• Ghi lại thông tin khác về nhan đề (thí
dụ, một phụ đề) xuất hiện trong
nguồn thông tin chính
• Ngăn cách với nhan đề chính bằng
dấu “hai chấm”
• VD:
Những dòng nhật ký : Chuyện tình
huống giáo dục
• Có thể ghi nhiều phụ đề hoặc lược
bớt; ngăn cách bằng dấu hai chấm
11/21/16

Soạn bởi C.Đ.Thái


Sách có thông tin liên quan đến nhan đề

11/21/16

Soạn bởi C.Đ.Thái


Minh xác về trách nhiệm

• Luôn luôn ghi lại minh xác về trách
nhiệm xuất hiện đầu tiên trong
nguồn thông tin chính (trừ khi tên tác
giả, nhà xuất bản, v.v... đã xuất hiện
như một thành phần của nhan đề)
• Xem VD 6
Bí mật ngôi nhà bên cầu : Tiểu
thuyết / Mellissa Napier ; Đoàn
Đình Cừ, Nguyễn Xuân Lan dịch
11/21/16

Soạn bởi C.Đ.Thái


Minh xác về trách nhiệm
• Chú ý:
– Nếu không có minh xác về trách nhiệm nào
xuất hiện trong nguồn thông tin chính, đừng tạo
ra chúng
– Nếu một minh xác về trách nhiệm nêu ra tên
nhiều hơn ba người hay ba tập thể, loại bỏ tất
cả, chỉ giữ lại tên được nêu ra đầu tiên.
– Chỉ rõ việc loại bỏ các tên đó bằng ba dấu
chấm “ ... ” và thêm vào cụm từ [và những
người khác]
– Loại bỏ tất cả các danh hiệu, trình độ chuyên
môn

11/21/16

Soạn bởi C.Đ.Thái


Minh xác về trách nhiệm
London consequences : a novel /
edited by Margaret Drabble and B.S.
Johnson ; the work also of Paul
Ableman ... [và những người khác]

• (minh xác thứ nhì nêu ra tên của
mười lăm người khác)
11/21/16

Soạn bởi C.Đ.Thái


Nhan đề
• Tài liệu không có nhan đề chung:
– Chỉ làm một phần mô tả duy nhất nếu
trong các phần đó có một phần chiếm
ưu thế.
– Dùng nhan đề của phần đó làm nhan
đề chính và ghi lại các phần kia trong
một ghi chú

11/21/16

Soạn bởi C.Đ.Thái

2. VÙNG ẤN BẢN [VÙNG LẦN XUẤT BẢN]
• Khởi đầu vùng mô tả này bằng một
dấu chấm, một khoảng trống, một
gạch dài, và một khoảng trống (. — )
• Ghi lại thông tin cho vùng mô tả này
bằng thông tin lấy ra từ nguồn thông
tin chính (Xem VD 7)
In lần thứ 2, có sửa chữa

11/21/16

Soạn bởi C.Đ.Thái


Minh xác về trách nhiệm liên quan đến lần xuất
bản
• Nếu một minh xác về trách nhiệm chỉ liên
quan đến một hay vài ấn bản [lần xuất
bản] chứ không liên quan đến tất cả các
ấn bản [lần xuất bản], ghi lại minh xác đó
ngay sau minh xác về ấn bản [lần xuất
bản] nếu có một minh xác về ấn bản [lần
xuất bản]
• VD
. – Xuất bản lần 2 / Đinh Gia Khánh giới
thiệu

11/21/16

Soạn bởi C.Đ.Thái

Vùng đặc biệt
• ẤN PHẨM NHIỀU KÌ
• HỒ SƠ ĐIỆN TOÁN [TỆP MÁY
TÍNH]
• BẢN ĐỒ
• CÁC LOẠI ĐỒ HÌNH KHÁC
• NHẠC PHẨM

11/21/16

Soạn bởi C.Đ.Thái


Ấn phẩm liên tục (Ấn phẩm nhiều kỳ)
•
•
•
•

Khởi đầu vùng mô tả này bằng một dấu chấm, một
khoảng trống, một gạch dài, và một khoảng trống (.
— ).
Đặt sau phần định danh và/hoặc năm tháng của số
ấn hành đầu tiên một gạch nối và bốn khoảng trống
(-).
Đặt năm tháng theo sau phần định danh của số ấn
hành đầu tiên trong dấu ngoặc tròn ( ).
Khởi đầu một loạt số mới, v.v... bằng một khoảng

trống, một dấu chấm phẩy, và một khoảng trống
(;)

VD:
Private eye. — No. 1• Nếu số ấn hành đầu tiên của một ấn phẩm liên tục [ấn
phẩm nhiều kì] chỉ được định danh bằng năm tháng, ghi
lại năm tháng đó. Thay thế các chữ bằng các chữ viết tắt
tiêu chuẩn.
11/21/16

Soạn bởi C.Đ.Thái


Ấn phẩm liên tục (Ấn phẩm nhiều kỳ)
•

Nếu số ấn hành đầu tiên được xác định bằng cả
cách ghi số thứ tự, v.v... và năm tháng, ghi lại số
thứ tự, v.v... trước năm tháng.
VD:
Terrapin & turtle world. — Vol. 1, no. 1 (spring
1977)• Nếu số ấn hành đầu tiên thiếu phần định danh, ghi
lại như sau: “[No. 1]- ”
•

Nếu một ấn phẩm liên tục [ấn phẩm nhiều kì] đã ấn
hành được trọn bộ, ghi lại định danh và/hoặc năm
tháng của số ấn hành đầu tiên theo sau là định
danh và/hoặc năm tháng của số ấn hành cuối
cùng.

VD:
Quarter horse newsletter. — No. 1 (May
1973)-no. 17 (Sept. 1974)
11/21/16

Soạn bởi C.Đ.Thái


Hồ sơ điện toán (tệp máy tính)
• Khởi đầu vùng mô tả này bằng một dấu
chấm, một khoảng trống, một gạch dài, và
một khoảng trống (. — )
• Nếu thông tin đã có sẵn, sử dụng ngay để
ghi lại loại hình của hồ sơ [tệp]. Dùng một
trong các từ sau đây:
– dữ kiện điện toán [máy tính]
– chương trình điện toán [máy tính]
– dữ kiện và chương trình điện toán [máy tính]

VD: The 1988 U.S. general election,
demographics. — Dữ kiện điện toán
11/21/16

Soạn bởi C.Đ.Thái