GIÁO DỤC TƯ TƯỞNG, ĐẠO ĐỨC CHO HỌC SINH THÔNG QUA NHÀ TRƯỜNG.

Giáo dục tư tưởng, đạo đức cho học sinh thông qua nhà trường

MỤC LỤC
A. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài…………………………………………………………
2. Mục đích thực hiện đề tài………………………………………………...
B.
I.
1.
a.
b.
2.
a.
b.
c.
d.


II.

PHẦN NỘI DUNG
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KHOA HỌC…………………………………...
Vài nét về lịch sử nghiên cứu…………………………………………...
Các nghiên cứu ở nước ngoài…………………………………………….
Các nghiên cứu ở trong nước…………………………………………….
Một số khái niệm liên quan…………………………………………….
Khái niệm về Giáo dục…………………………………………………..
Khái niệm về Đạo đức…………………………………………………...
Khái niệm về Tư tưởng………………………………………………….
Khái niệm về Giáo dục đạo đức…………………………………………
Mục tiêu của Giáo dục đạo đức………………………………………….

Chức năng của Giáo dục đạo đức………………………………………..
GIÁO DỤC TƯ TƯỞNG, ĐẠO ĐỨC CHO HỌC SINH THÔNG
QUA

NHÀ

TRƯỜNG……………………………………………………..
1. Ở bậc Tiểu học………………………………………………………….
a. Mục tiêu của việc Giáo dục tư tưởng, đạo đức cho học sinh Tiểu học thông
qua nhà trường…………………………………………………………...
b. Vai trò của nhà trường trong việc Giáo dục tư tưởng, đạo đức cho học sinh
bậc Tiểu học……………………………………………………………...
c. Giáo dục tư tưởng, đạo đức cho học sinh Tiểu học thông qua quá trình dạy
học…………………………………………………………………………

SINH VIÊN : LÊ THỊ MINH HOÀNG

1


Giáo dục tư tưởng, đạo đức cho học sinh thông qua nhà trường

d. Giáo dục tư tưởng, đạo đức cho học sinh Tiểu học thông qua hoạt động
ngoài

giờ

lên

lớp…………………………………………………………………

2. Ở bậc Trung học cơ sở…………………………………………………...
a. Mục tiêu của việc Giáo dục tư tưởng, đạo đức cho học sinh Trung học cơ sở
thông qua nhà trường………………………………………………………
b. Vai trò của nhà trường trong việc Giáo dục tư tưởng, đạo đức cho học sinh
bậc Trung học cơ sở………………………………………………………..
c. Giáo dục tư tưởng, đạo đức cho học sinh Trung học cơ sở thông qua quá
trình

dạy

học……………………………………………………………………..
3. Ở bậc Trung học phổ thông……………………………………………...
a. Mục tiêu của việc Giáo dục tư tưởng, đạo đức cho học sinh Trung học phổ
thông thông qua nhà trường………………………………………………..
b. Vai trò của nhà trường trong việc Giáo dục tư tưởng, đạo đức cho học sinh
bậc Trung học phổ thông…………………………………………………...
c. Giáo dục tư tưởng, đạo đức cho học sinh Trung học phổ thông thông qua quá
trình dạy học………………………………………………………………..
C.
I.
II.
1.
2.
3.

PHẦN KẾT LUẬN
ĐÁNH GIÁ PHẠM VI ĐỀ TÀI……………………………………….
KIẾN NGHỊ, ĐỀ XUẤT……………………………………………….
Đối với Bộ Giáo dục và Đào tạo……………………………………………
Đối với Sở Giáo dục và Đào tạo……………………………………………

Đối với nhà trường………………………………………………………….

A. PHẦN MỞ ĐẦU

SINH VIÊN : LÊ THỊ MINH HOÀNG

2


Giáo dục tư tưởng, đạo đức cho học sinh thông qua nhà trường

1. Lý do chọn đề tài:
Trong những năm qua đất nước ta chuyển mình trong công cuộc đổi
mới sâu sắc và toàn diện, từ một nền kinh tế tập trung quan liêu bao cấp sang
nền kinh tế nhiều thành phần vận hành theo cơ chế thị trường có sự quản lí
của nhà nước. Với công cuộc đổi mới chúng ta có rất nhiều thành tựu to lớn
rất đáng tự hào về phát triển kinh tế - xã hội, văn hóa - giáo dục. Tuy nhiên
mặt trái của cơ chế cũng ảnh hưởng tiêu cực đến sự nghiệp giáo dục, trong
đó sự suy thoái về đạo đức và những giá trị nhân văn tác động đến một số bộ
phận các em thanh niên, học sinh: Có lối sống thực dụng, thiếu ước mơ và
hoài bão, lập thân, lập nghiệp, tiêu cực trong kiểm tra thi cử, … Thêm vào
đó là sự du nhập của văn hóa phẩm đồi trụy thông qua các phương tiện như:
phim ảnh, games, mạng Internet, mạng xã hội,… đã làm ảnh hưởng đến
quan điểm, tâm sinh lý, thái độ của học sinh về cuộc sống, các mối quan hệ,
tình bạn, tình yêu,…
Trong những năm gần đây thực trạng đã cho thấy rằng nhiều gia đình,
cha mẹ mải lo làm ăn, lo kiếm tiền, lo cuộc sống mà không lo đến sự giáo
dục đạo đức, lối sống văn minh, học tập của con trẻ. Hàng loạt các hàng
quán mọc lên với đủ các loại hình như Games, Bida, Internet … và nhiều
loại hình khác. Ảnh hưởng của các loại hình đó là nhiều thanh niên xấu đã

lôi kéo các em học sinh tham gia và dính vào các tệ nạn xã hội làm suy đồi
về nhận thức tư tưởng và lối sống đúng đắn của các em. Các trang web
“đen” thì đa dạng, các loại hình tội phạm ngày càng phức tạp đã làm ảnh
hưởng rất nhiều đến các emchưa có lập trường bền vững. Do đó, sẽ tác động
ít nhiều khiến cho các emhọc sinh ngày càng có nhận thức sai lệch, đạo đức
SINH VIÊN : LÊ THỊ MINH HOÀNG

3


Giáo dục tư tưởng, đạo đức cho học sinh thông qua nhà trường

đi xuống và kéo theo sự học tập và phát triển nhân cách không được tích
cực.
Con người chúng ta luôn đóng một vai trò thiết yếu và cốt lõi trong sự
nghiệp hình thành và phát triển đất nước ngày một đi lên trong công cuộc đổi
mới và hiện đại hóa . Xã hội có văn minh và tiến bộ hay không cũng là nhờ sự
đóng góp tích cực không ngừng của từng cá nhân trong cộng đồng. Là những
tiềm năng tương lai của đất nước, mỗi cá nhân nên chú trọng trong việc bồi
dưỡng giáo dục, cụ thể hơn là tích cực trao dồi và nâng cao tư tưởng, đạo đức,
lối sống lành mạnh, đúng đắn, để trở thành người có đức có tài… mà nhà
trường là một nền tảng quan trọng. Đó chính là những lí do cho tôi chọn đề
tài: “Giáo dục tư tưởng, đạo đức cho học sinh thông qua nhà trường”.
2. Mục đích thực hiện đề tài:
Tuyên truyền, giáo dục cho học sinh về tư tưởng, chính trị, hành vi,
lối sống theo các chuẩn mực đạo đức đúng đắn. Giúp học sinh duy trì tốt nề
nếp và thực hiện các nội quy của nhà trường.
Giúp cho các em chủ động, tích cực tham gia vào các hoạt động giáo dục và
tự mình rèn luyện đạo đức. Cho học sinh thấy được môi trường học tập, giáo
lưu, trao đổi, chia sẽ thông tin an toàn và thân thiện. Xây dựng môi trường tự

nhiên, xã hội, công nghệ giúp các em hình thành và phát triển nhân cách.
Phát huy hơn nữa vai trò của giáo viên bộ môn thực hiện các công tác chủ
nhiệm. Phát huy tích cực vai trò của Đoàn thanh niên trong giáo dục đạo đức
học sinh.

SINH VIÊN : LÊ THỊ MINH HOÀNG

4


Giáo dục tư tưởng, đạo đức cho học sinh thông qua nhà trường

B.PHẦNNỘI DUNG
I.
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KHOA HỌC
1. Vài nét về lịch sử nghiên cứu:
a. Các nghiên cứu ở nước ngoài
Ở phương Đông từ thời cổ đại, Khổng Tử (551 – 479 TCN ) trong các tác
phẩm: “Dịch, Thi, Thư, Lễ, Nhạc Xuân Thu” rất xem trọng việc giáo dục đạo đức.
Ở phương Tây, nhà triết học Socrat (470 – 399 TCN) đã cho rằng đạo đức
và sự hiểu biết quy định lẫn nhau. Có được đạo đức là nhờ ở sự hiểu biết, do vậy
chỉ sau khi có hiểu biết mới trở thành có đạo đức.
Aristoste (384 – 322 TCN) cho rằng không phải hy vọng vào Thượng đế áp
đặt để có người công dân hoàn thiện về đạo đức, mà việc phát hiện nhu cầu trên
trái đất mới tạo nên được con người hoàn thiện trong quan hệ đạo đức.
b. Các nghiên cứu ở trong nước
Chủ Tịch Hồ Chí Minh đã nói: “Có tài mà không có đức thì là người vô
dụng”. Người coi trọng mục tiêu, nội dung giáo dục đạo đức trong các nhà trường
như: “Đoàn kết tốt”, “Kỷ luật tốt”, “Khiêm tốn, thật thà, dũng cảm”, “Con người
cần có bốn đức: cần - kiệm - liêm - chính, mà nếu thiếu một đức thì không thành

người”.
Kế thừa tư tưởng của Người, có rất nhiều tác giả nước ta đã nghiên cứu về
vấn đề này như: Phạm Minh Hạc, Hà Thế Ngữ, Nguyễn Đức Minh, Phạm Hoàng
Gia, Phạm Tất Dong và nhiều tác giả khác.

SINH VIÊN : LÊ THỊ MINH HOÀNG

5


Giáo dục tư tưởng, đạo đức cho học sinh thông qua nhà trường

2. Một số khái niệm liên quan:
a. Khái niệm về Giáo dục
Giáo dục là hoạt động hướng tới con người thông qua một hệ thống các biện
pháp tác động nhằm truyền thụ những tri thức và kinh nghiệm, rèn luyện kỹ năng
và lối sống, bồi dưỡng tư tưởng và đạo đức cần thiết cho đối tượng, giúp hình
thành và phát triển năng lực, phẩm chất, nhân cách phù hợp với mục đích, mục tiêu
chuẩn bị cho đối tượng tham gia lao động sản xuất và đời sống xã hội.
b. Khái niệm về Đạo đức
Đạo đức là một hình thái ý thức xã hội bao gồm những nguyên tắc và chuẩn
mực xã hội, nhờ đó con người tự giác điều chỉnh hành vi cho phù hợp với lợi ích,
hạnh phúc của mình và sự tiến bộ của xã hội trong mối quan hệ giữa con người với
con người và con người với tự nhiên.
c. Khái niệm về Tư tưởng
Tư tưởng là một hệ thống những quan điểm, quan niệm, luận điểm được xây
dựng trên một nền tảng triết học (thế giới quan và phương pháp luận) nhất quán,
đại biểu cho ý chí, nguyện vọng của một giai cấp, một dân tộc, được hình thành
trên cơ sở thực tiễn nhất định và trở lại chỉ đạo hoạt động thực tiễn, cải tạo hiện
thực.

d. Khái niệm về Giáo dục đạo đức
Ngày nay giáo dục đạo đức cho học sinh là giáo dục lòng trung thành với
Đảng, hiếu với dân, yêu quê hương đất nước, có lòng vị tha, nhân ái, cần cù, liêm
SINH VIÊN : LÊ THỊ MINH HOÀNG

6


Giáo dục tư tưởng, đạo đức cho học sinh thông qua nhà trường

khiết và chính trực. Đó là đạo đức Xã hội chủ nghĩa, là đạo đức của cá nhân, tập
thể và chủ nghĩa nhân đạo mang tính tích cực, khác với đạo đức vị kỷ, cá nhân.
Giáo dục đạo đức cho học sinh gắn chặt với giáo dục tư tưởng – chính trị, giáo dục
truyền thống và giáo dục bản sắc văn hóa dân tộc, giáo dục pháp luật nhà nước Xã
hội chủ nghĩa, cung cấp cho học sinh những phương thức ứng xử đúng đắn trước
những vấn đề của xã hội,… giúp cho các em có khả năng tự kiểm soát được hành
vi của bản thân một cách tự giác. Có khả năng chống lại những biểu hiện lệch lạc
về lối sống, tránh các tệ nạn xã hội và các thế lực xấu làm ảnh hưởng.
Giáo dục đạo đức là một mặt của hoạt động giáo dục nhằm xây dựng cho thế
hệ trẻ những tính cách nhất định và bồi dưỡng cho họ những quy tắc, hành vi thể
hiện trong giao tiếp với mọi người, với công việc, với Tổ quốc. Giáo dục đạo đức
cần phải được coi trọng đặc biệt, nhất là trong sự nghiệp Cách mạng hiện nay của
dân tộc khi mà nước ta gia nhập WTO. Giáo dục đạo đức cho thế hệ trẻ là làm cho
nhân cách của họ phát triển đúng về mặt đạo đức, tạo cơ sở để họ ứng xử đúng đắn
trong các mối quan hệ của các nhân với người khác.
 Mục tiêu của Giáo dục đạo đức
Chuyển hóa những nguyên tắc, chuẩn mực đạo đức xã hội thành những phẩm
chất đạo đức nhân cách cho học sinh, hình thành ở học sinh thái độ đúng đắn trong
giao tiếp, ý thức tự giác thực hiện các chuẩn mực của xã hội, thói quen chấp hành
các quy định của pháp luật.

 Chức năng của Giáo dục đạo đức
Làm cho học sinh thấm nhuần sâu sắc thế giới quan Mác-Lênin, tư tưởng đạo
đức Hồ Chí Minh, chủ trương, chính sách của Đảng, sống và làm việc theo pháp
luật, sống có kỷ cương, nề nếp, có văn hóa trong các mối quan hệ giữa con người
với tự nhiên, với xã hội và giữa con người với nhau.
SINH VIÊN : LÊ THỊ MINH HOÀNG

7


Giáo dục tư tưởng, đạo đức cho học sinh thông qua nhà trường

II.

GIÁO DỤC TƯ TƯỞNG, ĐẠO ĐỨC CHO HỌC SINH THÔNG

QUA NHÀ TRƯỜNG
1. Ở bậc Tiểu học:
a. Mục tiêu của việc Giáo dục tư tưởng, đạo đức cho học sinh Tiểu học
thông qua nhà trường
- Trang bị cho học sinh tiểu học những hiểu biết nhất định về đạo đức của xã
hội đối với cá nhân, các yêu cầu biểu thị dưới dạng các chuẩn mực đạo đức, các
quy tắc đạo đức, các khái niệm đạo đức, các nguyên tắc đạo đức, các lý tưởng
đạo đức,… để giúp cho học sinh ý thức được ý nghĩa, tính đúng đắn, giá trị của
các hành vi đạo đức phù hợp với các yêu cầu để ứng xử đúng đắn trong các tình
huống đạo đức.
- Hình thành cho học sinh kinh nghiệm đạo đức, thói quen đạo đức thông qua
việc tổ chức cho các em tập dượt trong các hoạt động (học tập, lao động, công tác
xã hội, sinh hoạt tập thể,…). Thói quen hành vi đạo đức chỉ được hình thành và trở
nên bền vững thông qua hoạt động, mối quan hệ đa dạng với những người khác,

trẻ em tự khẳng định, tự tin đó là điều quan trọng trong việc ứng xử đạo đức.
- Bồi dưỡng cho học sinh ý thức, thái độ, hành vi đối với phẩm giá của con
người trong quan hệ đối với người khác..
b. Vai trò của nhà trường trong việc Giáo dục tư tưởng, đạo đức cho học
sinh bậc Tiểu học

SINH VIÊN : LÊ THỊ MINH HOÀNG

8


Giáo dục tư tưởng, đạo đức cho học sinh thông qua nhà trường

- Làm cho học sinh Tiểu học nhận thấy rằng cần làm cho hành vi ứngxử của
mình phù hợp với lợi ích của xã hội, giúp cho các em lĩnh hội các lý tưởng đạo
đức, các nguyên tắc đạo đức, các chuẩn mực đạo đức để đảm bảo sự phù hợp đó.
- Bồi dưỡng tình cảm đạo đức tích cực và bền vững các phẩm chất ý chí (thật
thà, dũng cảm, kỷ luật, kiên trì…) để đảm bảo cho hành vi đạo đức luôn luôn nhất
quán với yêu cầu đạo đức.
- Rèn luyện thói quen hành vi đạo đức, làm cho chúng trở thành bản tính tự nhiên của
cá nhân và duy trì lâu bền các thói quen đó để ứng xử đúng đắn trong mọi hoàn cảnh.
- Giáo dục văn hóa ứng xử thể hiện sự tôn trọng và quý trọng lẫn nhau của con
người, bảo quản tính nhân đạo, trình độ thẩm mĩ cao của các quan hệ cá nhân trong
cuộc sống.
- Việc bồi dưỡng tình cảm đạo đức và rèn luyện thói quen hành vi đạo đức là
nhằm hình thành bản lĩnh đạo đức vững vàng cho học sinh. Song cần chú ý rằng
nếu trình độ phát triển nhân cách về mặt đạo đức nhất là về mặt ý thức đạo đức
không tương ứng với trình độ phát triển của tình cảm đạo đức, của thói quen hành
vi đạo đức thì sẽ gặp nhiều khó khăn, lúng túng, thậm chí mắc sai lầm trong ứng
xử đạo đức khi gặp các tình huống khó khăn; niềm tin đạo đức và tình cảm đạo đức

được hình thành không chắc chắn, phiến diện. Mặt khác nếu việc truyền thụ kiến
thức đạo đức được tiếp thu một cách hình thức thì sẽ gặp tai họa là lời nói và việc
làm không thống nhất với nhau, lý trí và tình cảm không thống nhất với nhau, nảy
sinh hiện tượng phân đôi nhân cách, hiện tượng đạo đức giả.
c.

Giáo dục tư tưởng, đạo đức cho học sinh Tiểu học thông qua quá trình
dạy học

SINH VIÊN : LÊ THỊ MINH HOÀNG

9


Giáo dục tư tưởng, đạo đức cho học sinh thông qua nhà trường

Bản thân quá trình dạy học và ngay trong các nhiệm vụ dạy học là nhằm góp
phần giáo dục tư tưởng đạo đức, nhân cách cho học sinh. Tính chất giáo dục của
việc dạy học đòi hỏi nhà giáo phải khai thác đúng đắn, sâu sắc nội dung các môn
học, thông qua việc dạy học mà thực hiện các yêu cầu, nhiệm vụ giáo dục nhằm
phát triển các phẩm chất đạo đức, hoàn thiện nhân cách học sinh.
Trước hết phải nói tới quá trình dạy học môn Đạo đức ở trường. Thông qua
môn học này mà học sinh có được một hệ thống khái niệm, tri thức đạo đức. Nhờ
đó học sinh có thể hiểu được mục đích hành động, biết được cần phải làm gì, phân
biệt được “cái tốt và cái xấu”, “cái đạo đức và cái vô đạo đức” v.v… Trên cơ sở
đó, các em định hướng đúng trong các hiện tượng phong phú và phức tạp ở quanh
mình và có được tính tự giác trong quá trình học tập. Ở bậc Tiểu học, việc dạy và
học môn Đạo Đức với tư cách là môn học cũng có tác dụng đặc biệt, thông qua việc
dạy học môn Đạo Đức nhằm thực hiện được các nhiệm vụ :
- Cung cấp cho học sinh các tri thức sơ đẳng về các chuẩn mực đạo đức gắn với

kinh nghiệm sống, giúp học sinh hình thành, định hướng về giá trị đạo đức, biết
các nghĩa vụ, trách nhiệm và phân biệt được cái đúng cái sai, cái thiện cái ác. Từ
đó có nguyện vọng thông qua hoạt động mà đưa các chuẩn mực, các giá trị ấy vào
mọi lĩnh vực của cuộc sống (phù hợp với trình độ nhận thức, tập quán hành vi đạo
đức đang hình thành ở mỗi em).
- Trên cơ sở đó giúp các em tập luyện trong đời sống thực tế, hình thành các
hành vi, tập quán hành vi lành mạnh, góp phần tạo nên lối sống phù hợp với các
chuẩn mực đạo đức văn hóa.
Nếu thực hiện tốt các nhiệm vụ trên chúng ta đã và sẽ đặt được những viên gạch
hồng đầu tiên trong quá trình giáo dục, bồi dưỡng hình thành cơ sở ban đầu của tư

SINH VIÊN : LÊ THỊ MINH HOÀNG

10


Giáo dục tư tưởng, đạo đức cho học sinh thông qua nhà trường

cách đạo đức người công dân, người chiến sĩ, những người chủ tương lai của đất
nước, của dân tộc. Các em cũng hiểu bổn phận, nghĩa vụ, trách nhiệm của mình
trong các mối quan hệ xã hội, đòi hỏi trong giáo lưu, giao tiếp ứng xử phải tuân
theo các chuẩn mực đạo đức, nhất là trong điều kiện xã hội phát triển nhanh chóng,
mạnh mẽ và phức tạp trong cơ chế thị trường. Cụ thể là:
+ Quan hệ với gia đình (cha mẹ, ông bà, anh chị em)
+ Quan hệ với nhà trường (thầy cô giáo, bạn bè)
+ Quan hệ với cộng đồng (làng xóm, đoàn thể, xã hội)
+ Thái độ và quan hệ với lao động, với công việc hàng ngày
+ Thái độ và quan hệ với tài sản công cộng, với môi trường, với các di sản văn
hóa, với thiên nhiên…
+ Ý thức về nghĩa vụ đối với Tổ quốc, đối với dân tộc

+ Ý thức đối với trách nhiệm bổn phận, lợi ích chính đáng của bản thân…
Ngoài môn Đạo đức, tất cả các môn học khác ở Tiểu học, đặc biệt là môn
Tiếng Việt, Tự nhiên và Xã hội, môn Toán đều có khả năng tiềm tàng, nếu được
khai thác tốt, đúng hướng, nhằm vào việc giáo dục đạo đức. Chẳng hạn ở môn
Tiếng Việt qua các câu chuyện kể, các bài văn, bài thơ có nội dung phong phú, sinh
động ca ngợi vẻ đẹp của đất nước, ca ngợi văn hóa, các tập quán truyền thống tốt
đẹp của đất nước, của dân tộc nếu được khai thác, tiến hành đúng đắn sẽ mở rộng
được kiến thức về đạo đức, về truyền thống văn hóa, về kinh nghiệm, lối sống
mang tính dân gian, phản ánh bản sắc đạo đức của dân tộc. Tất cả sẽ giáo dục, bồi
dưỡng cho học sinh tình yêu quê hương đất nước, lòng tự hào dân tộc và kể cả các
chuẩn mực sơ giản trong giao tiếp, ứng xử về đạo đức …

SINH VIÊN : LÊ THỊ MINH HOÀNG

11


Giáo dục tư tưởng, đạo đức cho học sinh thông qua nhà trường

Khi hướng dẫn học sinh học bài, làm bài nhờ vận dụng đúng các nguyên tắc
và phương pháp giáo dục và dạy học sẽ giúp học sinh đi từ mức độ dễ đến khó, từ
đơn giản đến phức tạp và nâng cao dần,… sẽ tập luyện cho học sinh thói quen vượt
khó khăn hoàn thành nhiệm vụ học tập, bước đầu hoàn thành các phẩm chất ý chí,
các nét tính cách, lòng yêu chân lý, yêu văn hóa khoa học. Cũng nhờ vậy mà tầm
mắt của các em ngày càng mở rộng, càng phong phú thêm, góp phần làm cho kiến
thức đạo đức, thái độ đạo đức về cuộc sống, vốn sống, kinh nghiệm sống của các
em phát triển dần.
Trong quá trình học tập cùng nhau các mối quan hệ về lợi ích giữa cá nhân
với tập thể sẽ hình thành tinh thần đoàn kết gắn bó với nhau vì lợi ích chung cũng
sẽ phát triển nâng cao dần. Hơn thế nữa do được giáo dục tốt, được gia đình quan

tâm theo dõi, chăm sóc hàng ngày, học sinh dần dần sẽ ý thức được mối quan hệ
giữa cá nhân với tư cách là con cái, là học sinh với lợi ích của gia đình và bản thân.
Tất cả sẽ là cơ sở để xây dựng nên ý thức của học sinh về nghĩa vụ, trách nhiệm, về
bổn phận với mọi người, với gia đình và xa hơn nữa là với xã hội. Khi hoàn thành
tốt các nhiệm vụ học tập, phù hợp với sự mong đợi của gia đình, của xã hội, các
em sẽ được đánh giá, khen thưởng, sẽ hình thành được những tình cảm trong sáng,
tích cực phù hợp với lứa tuổi học đường.
Tất nhiên đều cần và có thể bồi dưỡng cho các em thông qua việc dạy môn Đạo
đức và quá trình dạy học nói chung ở Tiểu học. Các quan hệ nêu trên đòi hỏi phải có
sự phối kết hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội nhằm vào mục tiêu chung: Bồi
dưỡng, hình thành nhân cách của người công dân tương lai từ trong nhà trường Tiểu
học.

SINH VIÊN : LÊ THỊ MINH HOÀNG

12


Giáo dục tư tưởng, đạo đức cho học sinh thông qua nhà trường

d.

Giáo dục tư tưởng, đạo đức cho học sinh Tiểu học thông qua hoạt động
ngoài giờ lên lớp

- Tổ chức các buổi sinh hoạt dưới cờ vào mỗi thứ hai hàng tuần, biểu dương các
tập thể, cá nhân, uốn nắn những thiếu sót và giới thiệu, định hướng những nội dung
cần giáo dục cho học sinh.
- Tổ chức tốt các ngày chủ điểm trong năm học gắn với kỷ niệm các ngày lễ lớn
của dân tộc, thông qua đó giáo dục truyền thống cách mạng, lòng tự hào dân tộc, ý

chí quật cường và tình yêu quê hương đất nước cho học sinh. Thông thường mỗi
tháng trong năm học đều có ngày lễ lớn chẳng hạn: Kỷ niệm cách mạng thánh Tám
và Quốc khánh 2/9 .Ngày 20/10: Thành lập Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam. Ngày
nhà giáo Việt Nam 20/11. Ngày thành Quân đội nhân dân Việt Nam, ngày quốc
phòng toàn dân 22/12. Ngày thành lập Đảng cộng sản Việt Nam 3/2. Ngày thành
lập Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh 26/3. Ngày giỗ Tổ Hùng Vương10/3
âm lịch. 30/4…Ngoài ra còn nhiều ngày kỷ niệm khác nữa. Dựa vào các ngày lễ
vừa nêu trên, có thể tổ chức cho các em sinh hoạt theo chủ đề với nhiều nội dung
phong phú chẳng hạn:
+ Tháng 11: Trao đổi về tình thầy trò, ca hát, đọc thơ, kể chuyện, tiểu phẩm nói
về thầy giáo, cô giáo.
+ Tháng 12: Hãy tìm tấm gương về người con anh hùng của đất nước, của
quê hương;
+ Tháng 4: Sưu tầm tranh ảnh, tư liệu về Quân đội nhân dân Việt Nam…
Với những chủ đề trên, các em trao đổi, thảo luận sôi nổi, được phép trình
bày quan điểm riêng của mình về chủ đề đó. Giờ sinh hoạt trở nên hấp dẫn, hứng

SINH VIÊN : LÊ THỊ MINH HOÀNG

13


Giáo dục tư tưởng, đạo đức cho học sinh thông qua nhà trường

thú và qua đó, giáo viên chủ nhiệm nắm bắt được suy nghĩ và hành động của học
sinh, trên cơ sở đó có biện pháp giáo dục đạo đức cho phù hợp.
- Tổ chức cho học sinh tiếp xúc, giao lưu trò chuyện với người thật việc thật.
Nhân kỷ niệm các ngày lễ lớn tùy nội dung cần giáo dục thông qua các ngày lễ ấy
nhà trường mời các vị lão thành cách mạng, các anh hùng lực lượng vũ trang,
những người đạt thành tích cao trong lao động sản xuất, …, về trường gặp gỡ, trò

chuyện, giao lưu với học sinh.
- Đẩy mạnh các hoạt động thiết thực phù hợp với lứa tuổi mang tính giáo dục
như:
+ Hoạt động văn nghệ, thể dục thể thao (yêu quê hương đất nước, mừng Đảng
mừng xuân, nhớ ơn Bác Hồ, hướng về ngày 20/11,…). Đây là loại hình hoạt động
khá hấp dẫn đối với học sinh Tiểu học, thu hút được nhiều em tham gia.
+ Hoạt động đền ơn đáp nghĩa như: Áo lụa tặng bà, chăm sóc giúp đỡ gia đình
thương binh liệt sĩ, viếng và chăm sóc nghĩa trang liệt sĩ, đóng góp vào quỹ xây
dựng nhà tình thương, trồng cây nhớ ơn Bác, …
+ Hoạt động mang tính giáo dục lòng nhân ái như tham gia các đợt ủng hộ
đồng bào bị thiên tai, bão lụt, tham gia các chương trình vì người nghèo, phong
trào giúp bạn vượt khó, …
+ Hoạt động “Hội thi thiếu nhi”: Hội thi thiếu nhi là đỉnh cao của phong trào
thiếu nhi, là kết quả của quá trình phấn đấu, học tập, rèn luyện theo mục tiêu giáo
dục toàn diện. Qua hội thi thiếu nhi, các em sẽ đánh giá được kết quả rèn luyện của
mình và đó chính là cơ hội, là môi trường để các em trao đổi thêm kinh nghiệm
học tập, hoạt động với các bạn của mình. Hội thi thiếu nhi còn là ngày hội của các

SINH VIÊN : LÊ THỊ MINH HOÀNG

14


Giáo dục tư tưởng, đạo đức cho học sinh thông qua nhà trường

em, vừa mang tính chất của cuộc thi tài, nên đã tạo được bầu không khí thi đua hào
hứng, sôi nổi, hấp dẫn trong các hoạt động.
- Tổ chức các hoạt động tập thể trong phạm vi toàn trường tạo điều kiện để các
em hình thành các mối quan hệ, gắn bó với nhau vì quyền lợi, danh dự chung, gây
niềm vinh dự, tự hào về lớp mình, rất có ý nghĩa và tác dụng sâu sắc đến nhận

thức, tình cảm của học sinh. Thực tế hoạt động tập thể của các nhà trường có thể
là các hoạt động như: Lao động tập thể, các cuộc thi tài năng, sang kiến của cá
nhân, tổ chức giao lưu trong tập thể giữu các khối lớp, ... Mỗi giáo viên cần nhận
thức về tác dụng giáo dục của tập thể, biết dựa vào các giai đoạn hình thành và
phát triển của tập thể và các nhiệm vụ giáo dục để tìm ra các biện pháp, hình thức
tổ chức giáo dục trong tập thể đạt tới hiệu quả giáo dục theo mục tiêu của cấp học.
Từ đó nếp sống đạo đức của các em sẽ có chuyển biến tốt, trước hết là tinh thần
đoàn kết, ý thức tập thể, biết giúp đỡ nhau trong mọi hoạt động. Qua hoạt động tập
thể, lòng nhân ái, tính vị tha, tinh thần dũng cảm, trách nhiệm vì tập thể được thể
hiện rõ và chính những hoạt động đó đã đẩy mạnh phong trào học tập của các em
hơn.
2. Ở bậc Trung học cơ sở:
a. Mục tiêu của việc Giáo dục tư tưởng, đạo đức cho học sinh Trung học
cơ sở thông qua nhà trường
- Hình thành cho học sinh ý thức các hành vi ứng xử của bản thân phải phù hợp
với lợi ích xã hội; giúp học sinh lĩnh hội được một cách đúng mức các chuẩn mực
đạo đức được quy định.
- Biến kiến thức đạo đức thành niềm tin, nhu cầu của mỗi cá nhân để đảm bảo
các hành vi cá nhân được thực hiện.

SINH VIÊN : LÊ THỊ MINH HOÀNG

15


Giáo dục tư tưởng, đạo đức cho học sinh thông qua nhà trường

- Bồi dưỡng tình cảm đạo đức, tính tích cực và bền vững, và các phẩm chất ý
chí để đảm bảo cho hành vi luôn theo đúng các yêu cầu đạo đức.
- Rèn luyện thói quen hành vi đạo đức để trở thành bản tính tự nhiên của mỗi cá

nhân và duy trì lâu bền thói quen này.
- Giáo dục văn hóa ứng xử đúng mực thể hiện sự tôn trọng và quý trọng lẫn
nhau của con người.
b. Vai trò của nhà trường trong việc Giáo dục tư tưởng, đạo đức cho học
sinh bậc Trung học cơ sở
- Làm cho học sinh thấm nhuần sâu sắc thế giới quan Mac Leenin, tư tưởng
đạo đức Hồ Chí Minh, chủ trương chính sách của Đảng.
- Giáo dục đạo đức giúp cho học sinh phân biệt được việc xấu việc tốt,việc
nên làm, việc không nên làm, bài trừ hủ tục mê tín dị đoan.
- Giáo dục học sinh về giá trị sống, phát triển thái độ, tình cảm, niềm tin đúng
đắn với sự vật, hiện tượng xã hội.
- Hình thành khái niệm và niềm tin đạo đức cho người được giáo dục.
+ Phổ biến các quy tắc, tiêu chuẩn, quy định trong hành vi đạo đức.
+ Hình thành niềm tin đạo đức, làm cho tin tưởng vững chắc vào chân lý, lẽ
phải thừa nhận những quy tắc, tiêu chuẩn, quy định không thể làm khác được.
- Bồi dưỡng tình cảm đạo đức : làm cho người được giáo dục cảm thấy rung
cảm trước những hành vi của mình và của người khác trong các mối quan
hệ.
- Bồi dưỡng ý chí cách mạng :
+ Thống nhất giữa nói và làm, làm việc gì cũng phải làm đến cùng vì cuộc
sống bản thân và xã hội.
+ Luôn biết đổi mới cách nghĩ, cách làm trong bất cứ hoàn cảnh nào.
SINH VIÊN : LÊ THỊ MINH HOÀNG

16


Giáo dục tư tưởng, đạo đức cho học sinh thông qua nhà trường

- Rèn luyện đạo đức :

+ Lặp đi lặp lại những hành vi đạo đức làm cho chúng trở thành những nhu
cầu đạo đức.
+ Làm cho người học thống nhất giữa ý thức và hành vi, biến chúng thành
nhu cầu và nét tính cách ở họ.
- Thấm nhuần các chuẩn mực và quy tắc đạo đức xã hội trong ý thức, tình
cảm, thói quen hành vi, hình thành lối sống mới tiên tiến, đậm đà bản sắc
dân tộc.
- Tham gia tích cực, tự giác có hiệu quả vào các hoạt động chính trị - xã hội
nhằm phục vụ lợi ích của nhân dân lao động.
- Có bản lĩnh để đấu tranh không khoan nhượng chống những tư tưởng thù
địch, phản động, lối sống buông thả, bài trừ hủ tục, mê tín dị đoan… Đức
dục được tiến hành thông qua việc dạy các môn học, trong đó có môn đạo
đức và giáo dục công dân, có vị trí đặc biệt quan trọng trong các hoạt động
và giao lưu người học.
Theo định hướng ngày nay, giáo dục tư tưởng - đạo đức có ưu thế trong việc
hình thành và phát triển ở học sinh các năng lực: tư duy ( độc lập, phê phán), giao
tiếp - ứng xử - hợp tác, tự nhận thức, điều chỉnh hành vi bản thân và tự chịu trách
nhiệm, hòa nhập và tham gia các hoạt động xã hội, có khả năng thích ứng trước
những thay đổi của xã hội.

SINH VIÊN : LÊ THỊ MINH HOÀNG

17


Giáo dục tư tưởng, đạo đức cho học sinh thông qua nhà trường

c.

Giáo dục tư tưởng, đạo đức cho học sinh Trung học cơ sở thông qua

quá trình dạy học

Bằng phương pháp phong phú, đa dạng, chất lượng học tập của học sinh, sinh
viên sẽ được nâng cao năng lực hoạt động sáng tạo phát triển, nhân cách được hoàn
thiện.
- Thông qua việc giảng dạy các môn học như: đạo đức, GDCD,…sẽ giúp học
sinh hình thành thế giới quan, nhân sinh quan, hiểu được nguồn cội đất
nước và sự phát triển của lịch sử Việt Nam, từ đó tạo nên lòng tự hào dân
tộc, tình yêu quê hương đất nước,….
- Các hình thức học tập, kết hợp vui chơi giải trí tạo nên môi trường sống
lành mạnh, nếp sống văn minh.
- Nghệ thuật có chức năng nhận thức giải trí, đem lại cho con người niềm
vui, sự lạc quan, tác động tới tư tưởng đạo đức và thế giới quan.
- Tổ chức các hoạt động xã hội, tạo cho con người mối quan hệ xã hội đa
dạng, phong phú, thông qua đó làm tăng nhận thức của học sinh, sinh viên
về xã hội ngày càng hoàn thiện.
- Xây dựng chế độ sinh hoạt tập thể hợp lý, nghiêm túc, có kế hoạch tổ chức
tạo thói quen sống có văn hóa, ý chí và nghị lực.
- Giúp học sinh nhận thức được những khái niệm cơ bản về văn hóa thẩm mĩ,
nhận ra giá trị đích thực của nền văn minh nhân loại…giá trị cuộc sống
chân chính.
- Giáo dục HS thành những công dân có trách nhiệm, hiểu biết và có thể
tham gia hiệu quả vào đời sống chính trị-xã hội của đất nước…
- Dạy cho học sinh, sinh viên các môn Mác-Lenin, tư tưởng Hồ Chí Minh để
từ đó học sinh, sinh viên dần hình thành thói quen sống và noi gương.
- Học tập, sáng tạo như Mác và chủ tịch Hồ Chí Minh.

SINH VIÊN : LÊ THỊ MINH HOÀNG

18

Giáo dục tư tưởng, đạo đức cho học sinh thông qua nhà trường

- Phương châm “mỗi thầy cô giáo là một tấm gương sáng cho học sinh noi
theo”.
3. Ở bậc Trung học phổ thông:
a. Mục tiêu của việc Giáo dục tư tưởng, đạo đức cho học sinh Trung học
phổ thông thông qua nhà trường
- Chuyển hóa những nguyên tắc, chuẩn mực đạo đức xã hội thành những phẩm
chất đạo đức nhân cách cho học sinh, hình thành ở học sinh thái độ đúng đắn trong
giao tiếp, ý thức tự giác thực hiện các chuẩn mực của xã hội, thói quen chấp hành
các quy định của pháp luật.
- Cho học sinh thấy được môi trường trường học tập an toàn và thân thiện,
những tấm gương sáng của thầy cô, của bạn bè giúp các em học tập, noi theo và
rèn luyện đạo đức.
- Giáo dục cho học sinh truyền thống yêu nước, tôn sư trọng đạo, có phẩm chất,
năng lực, tư duy sáng tạo; biết vận dụng kiến thức đã học vào thực tế cuộc sống,
điều chỉnh các hành vi đạo đức, lối sống.
- Tuyên truyền, giáo dục học sinh về tư tưởng, chính trị, hành vi, lối sống theo
các chuẩn mực đạo đức.
b. Vai trò của nhà trường trong việc Giáo dục tư tưởng, đạo đức cho học
sinh bậc Trung học phổ thông
- Làm cho học sinh thấm nhuần các chuẩn mực và các quy tắc đạo đức XHXN
trong ý thức, tình cảm và thói quen hành vi. Hình thành lối sống mới tiên
tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.
- Hình thành bản lĩnh để đấu tranh không khoan nhượng chống những đối
tượng thù địch, phản động,lối sống buông thả, bày trừ hủ tục, mê tín dị đoan.
- Hình thành cho học sinh thế giới quan cách mạng, hệ tư tưởng của chủ nghĩa
Mác-Lê Nin và tư tưởng Hồ Chí Minh.

SINH VIÊN : LÊ THỊ MINH HOÀNG

19


Giáo dục tư tưởng, đạo đức cho học sinh thông qua nhà trường

- Giáo dục cho học sinh nắm vững đường lối, chính sách của Đảng và Nhà
nước.
- Giáo dục cho học sinh nắm vững các nguyên tắc và những chuẩn
mực đạo đức XHCN, chủ nghĩa yệu nước và chủ nghĩa quốc tế chân chính,
lòng nhân ái, lòng yêu lao động, tinh thần kỷ luật tự giác, lòng tự hào dân
tộc, ý thức giữ gìn bản sắc văn hóa và truyền thống dân tộc.
- Giáo dục cho học sinh về văn hóa chung, về bảo vệ môi trường, tinh thần
hợp tác…
- Giáo dục đạo đức giúp cho con người nhận biết việc xấu, việc tốt, việc nên
làm, việc không nên làm.
- Giáo dục học sinh về giá trị sống, thái độ, tình cảm, niềm tin đúng đắn với
sự vật – hiện tượng xã hội.
c. Giáo dục tư tưởng, đạo đức cho học sinh Trung học phổ thông thông
qua quá trình dạy học
- Cung cấp cho học sinh các tri thức chuyên sâu về các chuẩn mực đạo đức gắn với
kinh nghiệm sống, giúp học sinh hình thành, định hướng về giá trị đạo đức, biết
các nghĩa vụ, trách nhiệm và phân biệt được cái đúng cái sai, cái thiện cái ác. Từ
đó có nguyện vọng thông qua hoạt động mà đưa các chuẩn mực, các giá trị ấy vào
mọi lĩnh vực của cuộc sống.
- Tổ chức các hoạt động như : hoạt động lớp học, hoạt động câu lạc bộ, các sự kiện
nhà trường (liên quan đến những ngày lễ, giáo dục thể chất, các chuyến tham quan
thực tế và các hoạt động phục vụ xã hội). Các hoạt động đặc biệt này kết hợp chặt
với nội dung của môn đạo đức hay giáo dục công dân.

- Thông qua các môn học như: đạo đức, GDCD,…sẽ giúp học sinh hình thành thế
giới quan, nhân sinh quan, hiểu được nguồn cội đất nước và sự phát triển của lịch
sử Việt Nam, từ đó tạo nên lòng tự hào dân tộc, tình yêu quê hương đất nước.

SINH VIÊN : LÊ THỊ MINH HOÀNG

20


Giáo dục tư tưởng, đạo đức cho học sinh thông qua nhà trường

- Giúp học sinh nhận thức được những khái niệm cơ bản về văn hóa thẩm mĩ, nhận
ra giá trị đích thực của nền văn minh nhân loại…giá trị cuộc sống chân chính.
- Giáo dục HS thành những công dân có trách nhiệm, hiểu biết và có thể tham gia
hiệu quả vào đời sống chính trị-xã hội của đất nước…

B. PHẦN KẾT LUẬN
I.
ĐÁNH GIÁ PHẠM VI ĐỀ TÀI:
- Với đề tài : Giáo dục tư tưởng, đạo đức cho học sinh thông qua nhà trường,
ta có thể phát triển nhân rộng nó ra thêm trong các tiết dạy hoặc thông qua
các hoạt động của trường.
- Ta cần phải lồng ghép giáo dục tư tưởng, đạo đức vào trong các chương
trình học chính khóa , các hoạt động sinh hoạt Đoàn thể, ngoài giờ lên lớp.

SINH VIÊN : LÊ THỊ MINH HOÀNG

21

Giáo dục tư tưởng, đạo đức cho học sinh thông qua nhà trường

- Các nhà trường ở nước ta hiện nay đang rất quan tâm đến vấn đề giáo dục và
bồi dưỡng đạo đức cho học sinh, nhằm bồi dưỡng thế hệ trẻ vừa có đức, vừa
có tài để các em trưởng thành và trở thành người có ích trong xã hội.
II.
KIẾN NGHỊ, ĐỀ XUẤT:
1. Đối với Bộ Giáo dục và Đào tạo
Tăng cường công tác quản lý chỉ đạo hoạt động giáo dục tư tưởng, đạo đức
cho học sinh, cho người học toàn xã hội. Chịu trách nhiệm xây dựng, thống
nhất kế hoạch, mục tiêu, nội dung chương trình phù hợp với đặc điểm người
học, trình độ giáo dục, điều kiện vùng miền để ngăn ngừa và phòng chống các
hiện tượng trái với chuẩn mực của xã hội.
2. Đối với Sở Giáo dục và Đào tạo
- Chỉ đạo các trường cụ thể hoá kế hoạch giáo dục đạo đức truyền thống
từng năm học. Hàng năm nên tổ chức các buổi hội thảo, chuyên đề về giáo dục
tư tưởng, đạo đức để các trường có thể học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau trong
công tác dạy học.
- Tổ chức các lớp bồi dưỡng cho giáo viên về kỹ năng vận dụng bài học vào
giáo dục tư tưởng, đạo đức. Đối với Giáo viên chủ nhiệm cần bồi dưỡng kỹ
năng lập kế hoạch chủ nhiệm.
3. Đối với nhà trường
- Tăng cường sự quan tâm chỉ đạo sát sao hơn nữa của chi bộ Đảng, Ban Giám
hiệu, các tổ chức đoàn thể, các lực lượng giáo dục trong và ngoài trường đối với
công tác giáo dục tư tưởng, đạo đức cho học sinh.

SINH VIÊN : LÊ THỊ MINH HOÀNG

22

Giáo dục tư tưởng, đạo đức cho học sinh thông qua nhà trường

- Thường xuyên đổi mới nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức để giáo dục
cho học sinh, nhằm thu hút người học tham gia học tập rèn luyện một cách tích
cực.
- Việc kiểm tra đánh giá kết quả của hoạt động giáo dục tư tưởng, đạo đức cho
học sinh phải đảm bảo công bằng, công khai, khen thưởng, phê bình, nhắc nhở kịp
thời.

SINH VIÊN : LÊ THỊ MINH HOÀNG

23