(Luận án tiến sĩ) Thu hút đầu tư của doanh nghiệp vào nông nghiệp tỉnh Bắc Ninh

H CăVI NăCHệNHăTR ăQU CăGIAăH ăCHệăMINH

NGUY NăXUỂNă

NG

THUăHỎTă UăT ăC AăDOANHăNGHI Pă
VẨOăNỌNGăNGHI PăT NHăB CăNINH

LU NăỄNăTI NăS ăKINHăT

HẨăN I,ă2015


H CăVI NăCHệNHăTR ăQU CăGIAăH ăCHệăMINH

NGUY NăXUỂNă

NG

THU HỎTă UăT ăC AăDOANHăNGHI Pă
VẨOăNỌNGăNGHI PăT NHăB CăNINH
Chuyên ngành

:ăQu nălỦăkinhăt

Mã s

: 62 34 04 10

LU NăỄNăTI NăS ăKINHăT

Ng

ih

ng d n khoa h c: PGS,TS TR NHăTH ăỄIăHOA

HẨăN I - 2015


L IăCAMă OAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên c u c a
riêng tôi. Các s li u nêu trong Lu n án là trung th c,
có ngu n g c rõ ràng. Nh ng k t lu n khoa h c c a
Lu n án ch a t ng đ

c ai công b trong b t k công

trình nào khác.
TỄCăGI ăLU NăỄN

Nguy năXuơnă

ng


M CăL C
M ă U
Ch ngă1. T NGăQUANăTỊNHăHỊNHăNGHIểNăC UăLIểNăQUANăă

LU NăỄN

Trang
1
Nă

ăTẨIă

11
1.1. T ng quan tình hình nghiên c u n c ngoài liên quan đ n đ tài
11
1.2. T ng quan tình hình nghiên c u trong n c liên quan đ n đ tài lu n án 18
1.3. Nh ng v n đ rút ra t các công trình nghiên c u đư đ c đ c p trên và
nh ng v n đ c n ti p t c nghiên c u
24

Ch ngă 2. C ă S ă Lụă LU Nă VẨă KINHă NGHI Mă CHệNHă QUY Nă T NHă THUă
HỎTă UăT ăC AăDOANHăNGHI PăVẨOăNỌNGăNGHI P
27

2.1. Khái quát v đ u t c a doanh nghi p vào nông nghi p và vi c chính
quy n t nh thu hút đ u t c a doanh nghi p vào nông nghi p
27
2.2. N i dung thu hút đ u t c a doanh nghi p vào nông nghi p t nh
50
2.3. Nh ng nhân t c b n nh h ng t i thu hút đ u t c a doanh nghi p vào
nông nghi p m t t nh
59
2.4. Kinh nghi m thu hút đ u t c a doanh nghi p vào nông nghi p m t s đ a
ph ng trong n c và bài h c cho B c Ninh

64
Ch ngă3. TH CăTR NGăTHUăHỎTă
NỌNGăNGHI PăT NHăB CăNINH

UăT ăC AăDOANHăNGHI PăVẨO

68
3.1. i u ki n t nhiên, kinh t , xư h i nh h ng đ n thu hút đ u t c a doanh
nghi p vào nông nghi p t nh B c Ninh
68
3.2. Th c tr ng thu hút đ u t c a doanh nghi p vào nông nghi p t nh B c Ninh 71
3.3. ánh giá chung v thu hút đ u t c a doanh nghi p vào nông nghi p t nh
B c Ninh
104

Ch ngă 4. QUANă I Mă VẨă GI Iă PHỄPă THUă HỎTă
NGHI PăVẨOăNỌNGăNGHI PăT NHăB CăNINH

Uă T ă C Aă DOANHă

119
4.1. nh h ng phát tri n nông nghi p và quan đi m thu hút đ u t c a doanh
nghi p vào nông nghi p t nh B c Ninh đ n n m 2020
119
4.2. Gi i pháp ợ y m nh thu hút ợ u t c a doanh nghi p vào nông nghi p
t nh B c Ninh
130
K TăLU N
149
KI NăNGH

152
DANHăM CăCỄCăCỌNGăTRỊNHăC AăTỄCăGI ă ĩăCỌNGăB ăLIểNăQUANă
LU NăỄN
DANHăM CăTẨIăLI UăTHAMăKH O
PH ăL C

Nă


DANHăM CăCỄCăCH ăVI TăT TăTRONGăLU NăỄN
BHNN
BVTV
DNNN
FDI
GD- T
GDP
GTGT
HTX
KCHT
KCN
KCX
KH-CN
KH & T
KTQT
NHNN
NN & PTNT
NNCNC
NSNN
ODA
PCI

R&D
TCTD
TNHH
TNDN
TW
UBND
VCCI
WB
WTO
XNK
XT T
XTTM

B o hi m nông nghi p
B o v th c v t
Doanh nghi p Nhà n c
u t tr c ti p n c ngoài
Giáo d c đào t o
T ng s n ph m qu c n i
Giá tr gia t ng
H p tác xư
K t c u h t ng
Khu công nghi p
Khu ch xu t
Khoa h c và công ngh
K ho ch và u t
Kinh t qu c t
Ngân hàng nhà n c
Nông nghi p và Phát tri n nông thôn
Nông nghi p công ngh cao

Ngân sách nhà n c
Vi n tr phát tri n chính th c
Ch s n ng l c c nh tranh c p t nh
Nghiên c u và phát tri n
T ch c tín d ng
Trách nhi m h u h n
Thu nh p doanh nghi p
Trung ng
U ban nhân dân
Phòng th ng m i và công nghi p Vi t Nam
Ngân hàng th gi i
T ch c th ng m i th gi i
Xu t nh p kh u
Xúc ti n đ u t
Xúc ti n th ng m i


DANHăM CăB NG,ăH P,ăHỊNH
Trang

Danhăm căb ng
B ng 3.1: Các chính sách h tr phát tri n nông nghi p c a t nh B c Ninh
giai đo n 2009 - 2013
B ng 3.2: H tr s n xu t cho doanh nghi p
B ng 3.3: C c u v n vay c a các doanh nghi p nông nghi p B c Ninh
B ng 3.4: T tr ng các lo i v n vay trên t ng v n (%)
B ng 3.5: C c u ngu n v n c a doanh nghi p nông nghi p (%)
B ng 3.6: C c u ngu n v n c a doanh nghi p có ngu n g c t ngân sách
nhà n c
B ng 3.7: Kinh phí nghiên c u, ng d ng khoa h c, k thu t vào nông nghi p

B ng 3.8: Ngu n v n huy đ ng c a m t s d án nghiên c u, ng d ng
khoa h c, k thu t vào s n xu t nông nghi p giai đo n 2011 -2013
B ng 3.9: S doanh nghi p và h p tác xư ho t đ ng trong nông nghi p đ n
n m 2013
B ng 3.10: S doanh nghi p chia theo l nh v c ho t đ ng
B ng 3.11: S doanh nghi p đ u t vào nông nghi p t nh B c Ninh phân
theo hình th c t ch c s n xu t
B ng 3.12: S l ng doanh nghi p t nhân, công ty trách nhi m h u h n t
nhân, công ty c ph n không có v n nhà n c
B ng 3.13: V n đ u t th c hi n c a doanh nghi p giai đo n 2009 – 2013
B ng 4.1: K ho ch phát tri n ngành nông nghi p đ n n m 2020

74
83
84
84
85
86
94
96
105
109
110
111
112
128

Danhăm căhình
Hình 3.1: L i nhu n c a doanh nghi p nông nghi p
73

Hình 3.2: T ng l i nhu n c a HTX
73
Hình 3.3: C c u lao đ ng nông nghi p phân chia theo trình đ chuyên
môn, k thu t (%)
91
Hình 3.4: C c u đ u t c a Nhà n c cho cho nông nghi p B c Ninh giai
đo n 2009-2013
92
Hình 3.5: T ng đ u t cho thu l i t các ngu n v n giai đo n 2009 – 2013 92
Hình 3.6: u t vào thu l i B c Ninh giai đo n 2009 – 2013
93
Hình 3.7: S doanh nghi p, HTX
109


1
M ă

Uă

1.ăTínhăc păthi tăc aăđ ătƠiănghiênăc uă
C ng nh nhi u n

c nông nghi p khác trên th gi i, đ i v i Vi t Nam,

nông nghi p là m t ngành kinh t quan tr ng c a n n kinh t . Giá tr ngành nông
nghi p chi m kho ng 20% GDP c a c n

c. Là n

nông nghi p, do v y, nông nghi p là ngành kinh t đ

c có nhi u ti m n ng v
c Nhà n

c r t quan tâm.

ư có nhi u chính sách quan tr ng đ i v i nông nghi p. Nh ng đ i m i c ch
qu n lỦ trong nông nghi p th i k đ u c a công cu c đ i m i, đi n hình là c
ch “Khoán 100”, “Khoán 10” trong nông nghi p, đư có tác đ ng to l n, gi i
phóng ti m n ng c a nhân dân lao đ ng và c a n n kinh t . Nh ng chính sách
này đư góp ph n quan tr ng vào vi c đ a n n kinh t thoát kh i tình tr ng thi u
l

ng th c trong nhi u n m và tr thành n

c xu t kh u g o đ ng th ba th

gi i, sau Thái Lan và M (1989). Xu t kh u nông s n hàng n m hi n mang l i
h n 30 t USD, đ a Vi t Nam tr thành m t n

c xu t kh u nông s n khá l n

trên th gi i. ây là ngu n ngo i t này góp ph n quan tr ng cho s nghi p công
nghi p hóa hi n đ i hóa n n kinh t . Nh ng thành công này góp ph n quan tr ng
giúp cho n n kinh t thoát kh i th i k kh ng ho ng và chuy n sang giai đo n
ti n hành công nghi p hóa hi n đ i hóa n n kinh t .
Tuy nhiên, nông nghi p Vi t Nam trong nh ng n m g n đây đang g p
nhi u khó kh n. Khó kh n trong tiêu th s n ph m, do ph i c nh tranh v i nông
s n nh p kh u, giá tr s n l

ng nông nghi p không t ng nhanh đ

c n a do

di n tích canh tác b thu h p do quá trình đô th hóa và công nghi p hóa. M t
khác, n ng su t lao đ ng nông nghi p t ng ch m cùng v i s n l

ng ti m n ng

c a nông nghi p đư t i h n,…Có nhi u nguyên nhân d n t i tình tr ng đó, trong
đó, ph i k đ n nguyên nhân t chính sách c a Nhà n
l c tài chính, đ u t c a nhà n

c. Do gi i h n v ngu n

c cho nông nghi p không đ t o “gia t c” cho

nông nghi p. Trong khi đó, chính sách c a nhà n

c và môi tr

ng đ u t cho


2
s n xu t nông nghi p ch a đ h p d n đ thu hút các doanh nghi p ngoài nhà
n

c đ u t vào l nh v c nông nghi p.

Tình hình trên c ng là th c tr ng chung c a nhi u t nh

Vi t Nam.

B c

Ninh, nông nghi p đóng m t vai trò quan tr ng trong quá trình tích lu v n cho
s nghi p công nghi p hoá, hi n đ i hóa nói chung và quá trình đ y m nh công
nghi p hoá, hi n đ i hóa nông nghi p, nông thôn nói riêng. Tuy v y, c ng nh
nhi u t nh, s tham gia đ u t c a doanh nghi p vào nông nghi p
còn r t h n ch , trong khi đ u t c a Nhà n

c (trung

ng và đ a ph

gi i h n b i ngu n v n đ u t , hi u qu s d ng v n nhà n

ng) b

c trong đ u t cho

nông nghi p không cao. Theo đó, nông nghi p t nh ch a có đ

c s b t phá

trong phát tri n, ti m n ng, l i th v nông nghi p c a t nh ch a đ
t i đa cho phát tri n kinh t đ a ph

B c Ninh

c khai thác

ng.

Có ba nhóm nguyên nhân d n đ n vi c doanh nghi p ch a tích c c đ u t
vào nông nghi p. M t là, do k t c u h t ng
môi tr

khu v c nông thôn còn r t l c h u,

ng kinh doanh thi u thu n l i. Hai là, do nông nghi p là ngành s n xu t

d g p nhi u r i ro do th i ti t, thiên tai, d ch b nh, do s b t n c a th tr

ng.

Ba là, do chính sách c a chính quy n t nh ch a đ h p d n đ h tr , khuy n
khích doanh nghi p đ u t vào nông nghi p. Trong đó, nguyên nhân th ba có
th đ

c coi là nguyên nhân chính. Chính sách c a Nhà n

chính quy n t nh đ

c Trung

ng và c a

c coi là chìa khóa trong vi c thu hút đ u t c a doanh

nghi p và nông nghi p t nh, góp ph n khác ph c đ

c nh ng h n ch đó.

Th c t đó đòi h i chính quy n t nh B c Ninh c n có nh ng đ t phá trong
c ch , chính sách thu hút đ u t c a doanh nghi p vào nông nghi p đ a ph

ng,

th c s k t n i ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p v i kinh t nông nghi p
đ a ph

ng, k t n i s n xu t c a nông dân v i th tr

ng. Th c t đó c ng đòi

h i c n có s nghiên c u m t cách c b n, toàn di n, có h th ng các c ch ,
chính sách c a chính quy n t nh nh m đ y m nh thu hút đ u t c a doanh
nghi p vào nông nghi p t nh B c Ninh, thúc đ y s n xu t nông nghi p c a đ a


3
ph

ng, góp ph n vào quá trình công nghi p hóa, hi n đ i hóa t nh B c Ninh và

c ac n

c.

ó c ng là lỦ do tác gi l a ch n ch đ : “Thu hút đ u t c a doanh

nghi p vào nông nghi p t nh B c Ninh” làm đ tài nghiên c u cho Lu n án ti n s .
2. M căđíchăvƠănhi măv ănghiênăc u
V m c đích nghiên c u
- Phân tích c s lỦ lu n và th c ti n c a vi c chính quy n t nh thu hút
đ u t c a doanh nghi p vào nông nghi p đ a ph

ng.

- Phân tích th c tr ng chính quy n t nh B c Ninh thu hút đ u t c a doanh
nghi p vào nông nghi p t nh B c Ninh.
-

xu t nh ng gi i pháp ch y u đ thu hút các doanh nghi p đ u t vào

nông nghi p

t nh B c Ninh trong th i gian t i.

V nhi m v nghiên c u
Th c hi n m c đích nói trên, đ tài có nhi m v :
+ H th ng hóa và làm rõ h n c s lỦ lu n, kinh nghi m v chính quy n
t nh thu hút đ u t c a doanh nghi p vào nông nghi p đ a ph

ng.

+ Phân tích, đánh giá th c tr ng chính quy n t nh B c Ninh thu hút đ u t
c a doanh nghi p vào nông nghi p
+

xu t h th ng các gi i pháp nh m khuy n khích, thu hút các doanh

nghi p đ u t vào nông nghi p
3.
-

t nh B c Ninh trong th i k v a qua.

iăt

t nh B c Ninh trong nh ng n m t i.

ngănghiênăc uăvƠăph măviănghiênăc u

it

ng nghiên c u

it

ng nghiên c u c a Lu n án là vi c chính quy n t nh thu hút đ u t

c a doanh nghi p vào nông nghi p c a đ a ph
Thu hút đ u t đ

ng.

c nghiên c u là vi c chính quy n t nh th c hi n các

bi n pháp, chính sách trong vi c thu hút đ u t c a doanh nghi p vào nông
nghi p. C p t nh là c p th c hi n các chính sách c a Nhà n
th i, trong ph m vi đ

c trung

ng.

ng

c phân c p, c p t nh có quy n ban hành các chính sách


4
riêng, thu hút đ u t v i đi u ki n tuân th các quy đ nh chung c a Nhà n
trung
n

c

ng. Nh v y, đ a bàn c p t nh s là n i t ch c các chính sách c a Nhà

c trung

ng, đ ng th i là n i ban hành và th c thi chính sách c a t nh.

Chính vì th , Lu n án nghiên c u các c ch , chính sách c a chính quy n c p
t nh trong thu hút đ u t và vi c chính quy n t nh th c hi n các chính sách
chung c a Nhà n

c trung

ng trong vi c khuy n khích các doanh nghi p đ u

t vào l nh v c nông nghi p nói chung.
- Ph m vi nghiên c u
V không gian, Lu n án nghiên c u vi c thu hút đ u t c a các lo i hình
doanh nghi p vào nông nghi p trên đ a bàn t nh B c Ninh.
+ Ch th thu hút đ u t là chính quy n t nh B c Ninh.
+

it

ng thu hút đ u t là các doanh nghi p. ó là các ch th đ u t

c n thu hút. H là các doanh nghi p trong n
n

c và doanh nghi p có v n đ u t

c ngoài. Hình th c pháp lỦ c a doanh nghi p là doanh nghi p nhà n

c,

doanh nghi p t nhân, công ty c ph n, công ty trách nhi m h u h n, doanh
nghi p có v n đ u t n

c ngoài, h p tác xư, h nông dân. Nh v y, “Doanh

nghi p” trong Lu n án này đ

c hi u là t t c các t ch c kinh t đ

c thành

l p, ho t đ ng theo Lu t Doanh nghi p, Lu t H p tác xư và các h nông dân s n
xu t kinh doanh trong l nh v c nông nghi p nh m m c tiêu l i nhu n.
+ L nh v c thu hút đ u t c a doanh nghi p là l nh v c nông nghi p. L nh
v c nông nghi p

đây bao g m: tr ng tr t, ch n nuôi, thu s n, ch bi n nông

s n và m t s ho t đ ng liên quan ph c v s n xu t nông nghi p. ó là các ho t
đ ng đ u t k t c u h t ng ph c v s n xu t nông nghi p; đ u t phát tri n
khoa h c, công ngh trong nông nghi p; đ u t cho đào t o trong nông nghi p
nh các ch

ng trình khuy n nông, các l p t p hu n chuy n giao công ngh s n

xu t nông nghi p, các ch

ng trình ph bi n thông tin tuyên truy n; đ u t s n

xu t, kinh doanh các d ch v ph c v s n xu t nông nghi p v gi ng cây tr ng,
v t nuôi, b o v th c v t, thú y, v t t nông nghi p, s n xu t th c n ch n nuôi.
N i hàm c a khái ni m thu hút đ u t vào nông nghi p trong lu n án này


5
không ch bó h p

góc đ thu hút vào ho t đ ng s n xu t tr c ti p ra các s n

ph m nông nghi p mà có ngh a r ng h n là thu hút đ u t c a doanh nghi p vào
các khâu trong chu i giá tr s n ph m nông nghi p.

u t c a doanh nghi p vào

nông nghi p không ch thông qua hình th c t ch c s n xu t tr c ti p c a doanh
nghi p trong nông nghi p mà còn thông qua hình th c liên k t, h p tác c a
doanh nghi p v i ng

i nông dân trong s n xu t nông nghi p.

Xét v quan h qu n lỦ, đ u t có th đ
ti p.

c th c hi n tr c ti p ho c gián

u t gián ti p là hình th c đ u t trong đó ng

tham gia qu n lỦ, đi u hành doanh nghi p.
trong đó ng

i b v n không tr c ti p

u t tr c ti p là hình th c đ u t

i b v n tr c ti p tham gia qu n lỦ, đi u hành doanh nghi p ho c

tr c ti p tham gia vào m t khâu trong chu i giá tr nông s n.
Lu n án này ch nghiên c u các ho t đ ng đ u t tr c ti p c a doanh nghi p.
V n i dung nghiên c u, c ng nh nhi u ngành trong n n kinh t , s n xu t
nông nghi p bao g m m t chu i v i nhi u ho t đ ng có m i liên h v i nhau, t
s n xu t cho t i tiêu th s n ph m. Thu hút đ u t c a doanh nghi p vào nông
nghi p vì th có th di n ra

nhi u khâu trong chu i giá tr s n xu t. Trong Lu n

án này, vi c thu hút đ u t c a doanh nghi p vào nông nghi p ch t p trung vào
khâu s n xu t và tiêu th , ch bi n nông s n. V i ph m vi đó, Lu n án s không
nghiên c u vi c thu hút đ u t c a doanh nghi p vào các ngành h tr hay t o ra
các đ u vào cho s n xu t nông nghi p nh s n xu t phân bón, thu c b o v th c
v t, máy móc nông nghi p…
Thu hút đ u t c a doanh nghi p vào nông nghi p là v n đ nghiên c u
g n k t gi a thu hút đ u t và đ u t vào ngành nông nghi p. Ngành nông
nghi p có nh ng đ c thù riêng v ch th s n xu t (r i r c, ít liên k t, nh l ), t
li u s n xu t ch y u là đ t đai manh mún. H n n a, doanh nghi p hi u theo
ngh a r ng nh t có th bao g m c các h gia đình s n xu t hàng hoá đ bán. Do
đó, thu hút đ u t c a doanh nghi p vào nông nghi p không ch bao hàm các gi i
pháp chính sách g n ch t v i doanh nghi p, tác đ ng tr c ti p t i doanh nghi p
mà còn g m các gi i pháp chính sách liên quan đ n ng

i nông dân và t ch c


6
c a h . Tuy nhiên, lu n án này không nghiên c u toàn b chính sách c a nhà
n

c áp d ng đ i v i nông dân và các t ch c liên k t ng

i nông dân mà ch

nghiên c u các bi n pháp chính sách có tác đ ng đ n chi phí s n xu t, đ n vi c
hình thành giá c và ch t l

ng s n ph m. C th là các chính sách h tr tài

chính đ gi m chi phí đ u vào nh h tr gi ng, b o v th c v t, thú y và ng
d ng chuy n giao khoa h c công ngh vào s n xu t.
V th i gian, Lu n án nghiên c u vi c chính quy n t nh thu hút đ u t c a
các lo i hình doanh nghi p vào nông nghi p t nh B c Ninh t n m 2009 đ n n m
2013 và các gi i pháp đ
4. Ph

ngăphápăti păc năvƠăph

4.1. Ph
H

c đ xu t h

ng đ n 2020.
ngăphápănghiênăc uăă

ng pháp ti p c n nghiên c u

ng ti p c n nghiên c u c a đ tài Lu n án là nghiên c u t 3 n i dung

thu hút đ u t (xây d ng chi n l

c thu hút đ u t , xây d ng và th c hi n các chính

sách thu hút đ u t , c i cách th t c hành chính và th c hi n các h tr khác) mà
chính quy n t nh th c hi n. Các n i dung này đ
t

ng là các doanh nghiêp (đư đ

c xác đ nh

c th c hi n nh m thu hút các đ i

ph n ph m vi nghiên c u c a đ tài

Lu n án). M c tiêu thu hút đ u t c a các doanh nghi p mà chính quy n t nh h

ng

t i là các m c tiêu trung gian và các m c tiêu c th . M c tiêu trung gian c a thu
hút đ u t g m t o môi tr

ng đ u t thu n l i, đ nh h

ng đ u t , khuy n khích

đ u t và ki m soát ho t đ ng đ u t c a doanh nghi p. M c tiêu cu i cùng là s
t ng tr

ng và n đ nh đ u t c a doanh nghi p, b o đ m th c hi n các m c tiêu

kinh t - xư h i c a đ a ph
đó đ

c th hi n

ng trong chi n l

c phát tri n c a t nh. Các m c tiêu

m t s ch tiêu c th nh s l

ng doanh nghi p đ

c thu hút,

t c đ thu hút đ u t c a doanh nghi p, t ng s v n đ u t c a doanh nghi p, quy
mô v n đ u t c a doanh nghi p, l nh v c đ

c thu hút.

có c s phân tích nguyên nhân (thành công và ch a thành công) c a
thu hút đ u t c a doanh nghi p vào nông nghi p t nh, Lu n án phân tích các
nguyên nhân nh h
t nh. (Xem s đ d

ng t i thu hút đ u t c a doanh nghi p vào nông nghi p
i đây).

7
S ăđ ă1:ăKhungăphơnătíchăthuăhútăđ uăt ăc aădoanhănghi păvƠoănôngănghi păđ aăph

M C TIÊU
TRUNG GIAN

Cácănhơnăt ă nhă
h ng
-Chi n l c , quy
ho ch qu c gia
- Ti m n ng, l i
th đ a ph ng
- Ph ng th c s n
xu t, v n hóa,
thói quen
- Chính sách thu
hút đ u t c a đ a
ph ng khác
- N ng l c cán b

N iădungăthuă
hútăđ uăt ăc aă
doanhănghi p
- Xây d ng
chi n l c thu
hút đ u t
- Th c hi n
chính sách c a
chính

quy n
TW và T nh
- Th c hi n các
bi n pháp v
th t c hành
chính và h tr
doanh nghi p

iă
t ngă
thu hút
đ uăt

-Doanh
nghi p

- T o môi tr ng
đ u t thu n l i
- nh h ng đ u
t c a doanh
nghi p vào
nông nghi p
- Khuy n khích
đ ut c a
doanh nghi p
vào nông
nghi p
- Ki m soát ho t
đ ng đ u t
c a doanh

nghi p

ngă(t nh)

M C TIÊU
CU I CÙNG

T ng tr

ng

H th ng
ch tiêu b o đ m
t ng tr ng
-S l ng doanh
nghi p
-T c đ gia t ng
doanh nghi p
-T ng v n đ u t
-Quy mô v n
đ ut
- L nh v c đ u
t
- Hình th c đ u
t

n đ nh

H th ng ch tiêu
b o đ m n đ nh

Ngu n: Xây d ng c a tác gi .

M c tiêu kinh t
- xư h i


8

4.2. Ph
Ph

ng pháp nghiên c u c a đ tài Lu n án

ng pháp lu n c a ch ngh a duy v t bi n ch ng và duy v t l ch s đ

c

s d ng trong toàn b quá trình nghiên c u và phân tích các n i dung nghiên c u
c a Lu n án.
Ph

ng pháp nghiên c u ch đ o đ

c s d ng trong Lu n án là phân tích

và t ng h p. Ngoài ra, Lu n án s d ng các ph

ng pháp chuyên ngành nh mô

hình hóa, th ng kê, so sánh… Các k t lu n c a Lu n án đ
logic và các s li u t ng h p, thu th p đ

c d a trên suy lu n

c.

Tùy t ng n i dung, Lu n án s s d ng nh ng ph

ng pháp phù h p.

i v i m c tiêu t ng h p, h th ng hóa có b sung nh ng v n đ lỦ thuy t
Ch

ng 1 và Ch

ng 2, ph

ng pháp ch đ o đ

c s d ng là nghiên c u tài

li u, thu th p và t ng h p nh ng tài li u trong và ngoài n

c.... qua đó, xây d ng

khung kh lỦ thuy t cho các n i dung nghiên c u ti p theo.
n i dung phân tích, đánh giá th c tr ng chính quy n t nh B c Ninh thu
hút đ u t c a các doanh nghi p vào nông nghi p t nh (Ch
ch đ o đ

c s d ng là ph

ng 3), ph

ng pháp

ng pháp thu th p t li u, s li u thông qua ph ng

v n các chuyên gia, đi u tra kh o sát, quan sát, phân tích, so sánh,ầ
Ch

ng 4, ph

ng pháp ch đ o đ

c s d ng là ph

SWOT, đ xu t gi i pháp d a trên k t qu phân tích

- Ph
đ a ph

các n i dung tr

c...

ng pháp h i Ủ ki n chuyên gia, doanh nghi p và kh o sát t i th c

ng c ng đ

lu n và đ xu t đ
đ

ng pháp phân tích

c s d ng đ đánh giá th c tr ng, c ng c thêm các k t
c các gi i pháp có tính th c ti n, kh thi. Ph

c s d ng trong Ch
4.3 Ph

ng 3 và Ch

ng pháp này

ng 4.

ng pháp thu th p s li u

4.̀.1 S li u th c p
Lu n án thu th p thông tin, d li u t các v n b n liên quan t i c ch ,
chính sách, các s li u th ng kê t UBND t nh, các c quan ch c n ng thu c
UBND t nh B c Ninh nh S K ho ch và

u t , S Tài chính, S Nông


9

nghi p & Phát tri n nông thôn t nh B c Ninh, C c Th ng kê B c Ninh, Chi c c
tr ng tr t,….S li u đi u tra c a T ng c c Th ng kê c ng đ

c s d ng đ

phân tích th c tr ng

B c Ninh v i

B c Ninh và so sánh, đ i chi u tình hình

các t nh trong khu v c

ng b ng Sông H ng. Ngoài ra, đ tài còn s d ng s

li u t sách, báo, t p chí, các công trình nghiên c u đư công b …
4.̀.2 S li u s c p
D li u, s li u s c p đ
-

c thu th p d a trên hai lo i đi u tra.

i u tra ph ng v n có đ nh h

ng đ

c th c hi n v i các đ i t

cán b lưnh đ o các s , ban, ngành, cán b qu n lỦ nhà n
pháp này, các ch đ l n, các câu h i chính đ

c chu n b tr

c. Theo ph

ng là
ng

c, sau đó thông

qua ph ng v n cá nhân ho c nhóm đ thu th p thông tin.
-

i u tra b ng phi u tiêu chu n đ

c th c hi n thông qua l a ch n đ i

di n các huy n, các đ n v s n xu t kinh doanh trong nông nghi p đ ph ng v n,
thu th p thông tin.
- T ng s phi u l y Ủ ki n cá nhân và t ch c là kho ng 300 phi u.
4.4 Ph

ng pháp phân tích s li u

4.́.1 Ph

ng pháp th ng kê so sánh và th ng kê mô t

Th ng kê so sánh: đ phân tích, đánh giá so sánh gi a các th i đi m, th i
k ; so sánh các ch tiêu ph n ánh th c tr ng.

Th ng kê mô t : s d ng các s bình quân, s t

ng đ i, s tuy t đ i, bi u

b ng, s li u, đ th bi u di n các n i dung c a Lu n án.
4.́.2 Ph
ây là ph

ng pháp phân tích ma tr n SWOT
ng pháp phân tích v n đ trên quan đi m h th ng, t c là phân

tích các y u t bên trong h th ng (S – Strong –

i m m nh, W- Weak –

i m

y u ) và bên ngoài h th ng (O – Opportunity – C h i, T – Threat – Thách th c).
Ph

ng pháp này dùng đ làm rõ đi m m nh, đi m y u, c h i và thách th c khi

th c hi n thu hút đ u t c a doanh nghi p vào nông nghi p t nh. T đó l a ch n
và đ a ra các gi i pháp thích h p cho vi c thu hút đ u t c a doanh nghi p vào
nông nghi p trên đ a bàn t nh B c Ninh.


10

5. Nh ngăđóngăgópăm iăv ăkhoaăh căc aălu năán

- Lu n gi i và làm rõ h n m t s v n đ lỦ lu n v thu hút đ u t c a các
doanh nghi p vào l nh v c nông nghi p nói chung và vi c thu hút đ u t c a
chính quy n c p t nh.

ó là đ a ra và phân tích khái ni m thu hút đ u t c a

doanh nghi p vào nông nghi p đ a ph

ng (t nh), xác đ nh 7 đ c đi m c a thu hút

đ u t c a doanh nghi p vào nông nghi p, trình bày 7 vai trò đ lu n gi i cho s
c n thi t ph i thu hút đ u t c a doanh nghi p vào nông nghi p. Các n i dung thu
hút đ u t c a doanh nghi p vào nông nghi p m t t nh đ

c c th hóa, g n v i

phân c p qu n lỦ v ch c n ng nhi m v c a chính quy n c p t nh.
- Phân tích, đánh giá th c tr ng vi c thu hút đ u t c a chính quy n t nh
B c Ninh đ i v i các doanh nghi p đ u t vào nông nghi p

t nh B c Ninh trong

giai đo n t 2009 đ n 2013, lu n án đư ch ra nguyên nhân c a nh ng h n ch
trong thu hút đ u t c a doanh nghi p vào nông nghi p, trong đó nh n m nh bên
c nh các nguyên nhân khách quan, nguyên nhân ch quan d n đ n doanh nghi p
đ u t vào B c Ninh vào nông nghi p còn ít v s l
bi n pháp, chính sách thu hút ch a đ

ng, nh v quy mô là các

c chú tr ng, ch a phù h p.

- Phân tích SWOT trong thu hút đ u t c a doanh nghi p vào nông nghi p
t nh B c Ninh, đ xu t m t s gi i pháp ch y u đ t ng c

ng thu hút đ u t c a

doanh nghi p vào nông nghi p t nh B c Ninh trong th i gian t i n m 2020. Các
gi i pháp nh n m nh vào h
theo h

ng thu hút đ u t c a doanh nghi p vào nông nghi p

ng nông nghi p đô th , công ngh cao, ch t l

tri n các s n ph m l i th c a đ a ph

ng cao, h

ng vào phát

ng.

6. K tăc uăc aălu năán
Ngoài ph n m đ u, k t lu n và danh m c tài li u tham kh o; n i dung
lu n án đ

c k t c u thành 4 ch

ng v i 12 ti t .

11

Ch ngă1
T NGăQUANăTỊNHăHỊNHăNGHIểNăC UăLIểNăQUAN
Nă ăTẨIăLU NăỄN
1.1.ăT NGăQUANăTỊNHăHỊNHăNGHIểNăC Uă ăN
Nă

CăNGOẨIăLIểNăQUANă

ăTẨI

1.1. Các nghiên c u lý thuy t v thuăhútăđ uăt ăvƠoănôngănghi p
1.1.1.1. Nghiên c u v các nhân t

Theo h

nh h

ng t i đ u t vào nông nghi p

ng nghiên c u này, đư có m t vài công trình nghiên c u

đ

c th c hi n, trong đó, đáng chú Ủ t i nghiên c u “Các nhân t

h

ng t i đ u t

nh

trong l nh v c nông nghi p” c a tác gi Nguy n

c

Thành n m 2008 [57]. Nghiên c u này đư th c hi n rà soát và t ng k t các
nghiên c u lý thuy t qu c t v mô hình đ u t nói chung và đ u t trong
nông nghi p nói riêng nh m h th ng hóa các nhân t
trong nông nghi p. Các nghiên c u đ u h
nh h

nh h

ng t i đ u t

ng t i vi c xác đ nh các nhân t

ng đ n đ u t trong nông nghi p. Các lỦ thuy t đư ch ra các nhân t

sau đây có nh h

ng đ n đ u t nói chung là giá c a các y u t đ u vào cho

s n xu t, giá đ u ra, c u v s n ph m, r i ro c a ngành và m c thu .
riêng ngành nông nghi p, các nghiên c u đư ch ra các nhân t
đ u t là kh n ng ti p c n th tr

nh h

iv i
ng đ n

ng, m c n đ nh và rõ ràng v quy n tài

s n, đ c bi t là đ t đai, kh n ng ti p c n ngu n tín d ng và công c tài chính
vi mô, kh n ng ti p c n các công c b o hi m, k t c u h t ng, kh n ng ti p
c n thông tin, kh n ng ti p c n tri th c và công ngh , b n quy n phát minh
sáng ch , truy n th ng c ng đ ng (xư h i) trong h p tác, s c m nh c a các t
ch c xư h i đoàn th , thu , phí, đ c đi m c a h s n xu t nông nghi p, các
ngu n l c, thu nh p, m c ti t ki m c a h s n xu t. Ngoài ra, các đi u ki n
bên ngoài khác nh trình đ hi n t i c a toàn b n n nông nghi p, n n nông
nghi p

vào giai đo n phát tri n nào, đi u ki n khí h u, th nh

c a vùng, đ c tính c a ngành hàng, môi tr

ng đ c thù

ng chính tr , pháp lu t, môi tr

ng


12

hành chính

đ a ph

c p… c ng nh h

ng, trình đ qu n lỦ hành chính công

đ a ph

ng các

ng t i thu hút đ u t vào nông nghi p.

Trên c s t ng k t, nghiên c u này đư h th ng hóa và ch ra r ng, các
nghiên c u qu c t cho r ng có hai nhóm nhân t t o ra nh h

ng cùng chi u và

trái chi u t i hành vi đ u t c a doanh nghi p. Nhóm nhân t có nh h
chi u v i l

ng đ u t (các nhân t càng t ng v quy mô thì l

t ng) bao g m: (1) Giá đ u ra (khuynh h

ng cùng

ng đ u t càng

ng c a ngành); (2) khuynh h

ng n ng

su t c a ngành; (3) c u c a ngành trong dài h n; (4) kh n ng ti p c n th tr

ng;

(5) m c n đ nh và rõ ràng v quy n tài s n; (6) kh n ng ti p c n ngu n tín d ng
và công c tài chính; (7) kh n ng ti p c n các công c b o hi m; (8) c s h
t ng; (9) kh n ng ti p c n thông tin; (10) kh n ng ti p c n tri th c và công
ngh ; (11) đ m b o v quy n phát minh, sáng ch ; (12) trình đ hi n th i c a n n
nông nghi p (t cung t c p; h n h p và chuyên môn hóa); (13) đi u ki n khí h u
th nh

ng.
Nhóm nhân t có nh h

càng t ng v quy mô thì l

ng ng

c chi u v i l

ng đ u t (các nhân t

ng đ u t càng gi m): (1) m c lưi su t; (2) Giá các

y u t đ u vào; (3) m c thu ph i n p; (4) m c đ r i ro, b t tr c c a ngành; (5)
th t c hành chính.

Các nghiên c u này tuy không đ c p t i các bi n pháp thu hút đ u t
nh ng c ng đư góp ph n xây d ng c s cho các nghiên c u n i ti p liên
quan đ n vi c xây d ng chính sách c a Nhà n

c đ h tr khu v c nông

nghi p. B i vì b n ch t c a chính sách h tr nông nghi p b n v ng, k c
đ u t công, không ph i h
xu t, mà ph i h

ng đ n nh ng k t qu ng n h n c a quá trình s n

ng t i vi c xây d ng m t n n t ng đ khuy n khích đ u t

t nhân vào khu v c nông nghi p. Vi c phát hi n đúng đ n các nhân t
h

ng là c s đ đ nh h

nh

ng cho ho t đ ng c i cách v pháp lỦ, hành chính

và tài chính công trong khu v c nông nghi p.

ng th i, góp ph n giúp quy

ho ch, xác đ nh m c tiêu, cách th c và khuôn kh các can thi p c a Nhà
n

c vào l nh v c này [57].


13

1.1.2 Nghiên c u v chính sách thu hút đ u t
h

ng nghiên c u này, m t s tác gi đư t p trung phân tích các chính sách

c a chính ph đ i v i nông nghi p và thu hút đ u t c a doanh nghi p vào nông
nghi p. Có th t i m t s nhà kinh t h c n i ti ng nh David Colman và Trevor

Young (1994) [6], Frank Ellis (1995) [25].,…
Ch khi nh ng nh n th c v vai trò và t m quan tr ng c a nông nghi p đ

c

hi u đúng, đ thì vai trò và t m quan tr ng c a vi c thu hút đ u t vào nông
nghi p m i đ

c coi tr ng. Nói cách khác, s phát tri n c a các quan ni m v thu

hút đ u t vào nông nghi p g n li n v i s phát tri n trong nh n th c v vai trò
c a nông nghi p.
Sang th p k 60 c a th k XX, cu c “Cách m ng xanh” m ra kh n ng
cân đ i an ninh l

ng th c trên th gi i và nhi u n

c đang phát tri n d a ch

y u vào nông nghi p đ ti n hành công nghi p hóa, vai trò c a nông nghi p đư tr
nên tích c c h n đ i v i s phát tri n kinh t . Do v y, nông nghi p đ

c u tiên

đ u t . Tuy nhiên, vai trò này ch nh m m c tiêu đóng góp cho công nghi p hóa.
Nh ng n m 1970, nông nghi p đ

c xem xét d

i m t góc đ t ng quát

h n, g n v i vi c đáp ng nh ng nhu c u c n b n và phân ph i l i l i ích t quá
trình phát tri n kinh t và xư h i nông thôn. Trong các ch

ng trình và chính sách

xu t hi n thu t ng phát tri n nông thôn t ng h p, trong đó xóa đói gi m nghèo,
phát tri n nông thôn, phát tri n c ng đ ng đ

c g n v i ho t đ ng s n xu t nông

nghi p (Frank Ellis và Stephen Biggs, 2001). Theo Frank Ellis (1995), có 9 chính
sách ch y u nh h
tr

ng t i s n xu t nông nghi p là:

ng, giá c , th y l i, c gi i hóa, nghiên c u, l

th c. Ông đư chia các chính sách đó và ch ra s

t đai, đ u t , tín d ng, th
ng th c và an ninh l

nh h

ng

ng c a nó đ n s n xu t

nông nghi p.[25]
Nghiên c u c a P.Timmer & McCulloch (2005) ch ra r ng, ho t đ ng c a
các doanh nghi p ch u s ki m soát và h tr c a hàng lo t các chính sách. M t
là, các chính sách c th

nh h

ng đ n doanh nghi p: Chính sách c a chính ph


14

h tr phát tri n doanh nghi p. Hai là, các quy đ nh và lu t liên quan đ n kinh
doanh: bao g m các quy đ nh qu n tr ho t đ ng c a doanh nghi p bao g m vi c
đ ng kỦ và các yêu c u báo cáo. Ba là, chính sách, các quy đ nh và lu t pháp liên
quan đ n thu : bao g m các lo i thu nh thu thu nh p, thu l i nhu n, thu
hàng hoá và d ch v . B n là, các quy đ nh, lu t liên quan đ n lao đ ng: liên quan

ch t ch đ n ch t l

ng công vi c, lao đ ng. N m là, quy đ nh, lu t, chính sách

liên quan đ n xu t kh u, th

ng m i: g m các chính sách đ nh l

nh p kh u, gi y phép) và phi đ nh l

ng (h n ng ch

ng (thu ), c n tr nh p kh u, h n ch xu t

kh u. Sáu là, quy đ nh, lu t, chính sách tài chính, tín d ng: quy đ nh, lu t, chính
sách tài chính nh h

ng t i s ti p c n c a doanh nghi p v v n, tài chính, kh u

hao…B y là, chính sách liên quan đ n giáo d c: tác đ ng t i s phát tri n c a
doanh nghi p có th tr c ti p ho c gián ti p. Tám là, các chính sách liên quan đ n
đ i m i: h tr phát tri n th

ng m i gi a các doanh nghi p và đ y m nh đ i m i

công ngh . Chín là, chính sách, lu t, quy đ nh liên quan đ n môi tr
đ n các quy đ nh v môi tr
h

ng: liên quan

ng và có tác đ ng t i ho t đ ng kinh doanh và đ nh

ng c a doanh nghi p [84, tr 6].
1.1.2ăCácănghiênăc uăth căch ngăv ăthuăhútăđ uăt ăvƠoănôngănghi pă ă

cácăqu căgia
1.1.2.1 Nghiên c u th c ch ng

các n

c phát tri n

N m 1991, Halvorsen, trong bài vi t “Tác đ ng c a thu lên đ u t vào
nông nghi p”, đ ng trên t p chí Kinh t và Th ng kê, s 73, đư nghiên c u s
nh h

ng c a chính sách thu lên đ u t vào nông nghi p

mô hình kinh t l

ng đ

cl

ng nh h

M n m 1986 lên đ u t nông nghi p n

ng c a

M . Ông s d ng

o lu t c i cách thu

c này. K t qu cho th y, vi c bưi b

hình th c tín d ng thu đ u t (m t hình th c t ng thu đánh vào đ u t nông
nghi p) đư làm gi m t ng đ u t trong khu v c nông nghi p, đ ng th i t o ra
s d ch chuy n đ u t vào công c s n xu t sang nhà x

ng. C th , hình th c

tín d ng thu là hình th c Chính ph cho phép doanh nghi p n thu trong


15

kho ng th i gian nh t đ nh và đánh m c lưi su t c đ nh t

ng ng nh đ i v i

các kho n vay tín d ng. N m 1961 là n m đ u tiên hình th c tín d ng thu
đ

c gi i thi u, theo đó, Chính ph áp d ng m c lưi su t t 7% chi phí đ u t

c a doanh nghi p, đ i v i nh ng doanh nghi p n thu trên 8 n m, cho t i 0%
đ i v i doanh nghi p n thu d

i 4 n m. Hình th c này ngay l p t c làm giá

thuê công c gi m 6,5% và nhà x

ng gi m 2,6%, khi n l

ng đ u t vào

công c lao đ ng c a doanh nghi p vào nông nghi p tính trong n m 1962 t ng
205 tri u đô la M , chi m 56,7% t ng đ u t vào công c c a c n
1969 và 1970, hình th c này không đ
t ng, l
đ

c. N m

c áp d ng đư khi n cho giá công c

ng đ u t công c vào nông nghi p gi m. N m 1971, hình th c này

c áp d ng tr l i, m t l n n a khi n l

ng đ u t t ng lên. Tính trong giai

đo n 1962 – 1978, l

ng đ u t đư t ng 712 tri u đô la M so v i giai đo n

tr

ng đ u t vào công c c a c n

c, chi m 3,2% l
c tính, l

c, và theo nh tác gi

ng đ u t này đư t ng 1,4% so v i m c đ u t x y ra n u hình

th c tín d ng thu không đ

c đ a ra.[89]

1.1.2.2 Nghiên c u th c ch ng

các n

Nông nghi p là ngành kinh t quan tr ng

c đang phát tri n
nhi u qu c gia, nh t là các n

c

đang phát tri n. Chính vì th , có khá nhi u các nghiên c u th c ch ng v m i
quan h gi a các chính sách nói chung, chính sách thu hút đ u t và s phát tri n
trong ngành nông nghi p

các qu c gia này.

T ng quan th c t Velazco & Zepeda (2001) kh o sát tr

ng h p Peru cho

th y kh n ng t đ u t trong l nh v c nông nghi p c a các h nông dân nhìn
chung là y u, và s đ u t c a t nhân h u nh không t n t i [98]. Trong khi đó,
m t s nghiên c u l i ghi nh n kh n ng t n t i đ u t t nhân vào các công trình
nông nghi p nh h th ng đi n n ng
nông thôn

Chile (Jadresic, 2000), h th ng c p n

c

Vi t Nam và Cam-pu-chia (Salter, 2003). Nh ng s khác bi t nh

th cho th y tính đa d ng phong phú c a các nhân t chi ph i hành vi đ u t trong
l nh v c nông nghi p.


16

Theo truy n th ng, chính quy n thành ph xem vai trò c a h nh cung c p
d ch v công ch y u, v i r t ít t m nhìn nh th nào h có th đóng m t vai trò
trong vi c thu hút các nhà đ u t , đ c bi t là h tr
Chính ph đư thúc đ y các đ a ph
nông nghi p.

nông nghi p.

Nicaragua

ng đ u t đ c ng c chu i giá tr s n ph m

t o chu i giá tr , d án hình thành các m i quan h doanh nghi p

nông nghi p đư hình thành (ACORDAR ). ây là d án thúc đ y s tham gia c a
lưnh đ o chính quy n thành ph và các nhà lưnh đ o nông nghi p và kinh doanh
nông nghi p đ a ph

ng. D án ACORDAR đư t o thu n l i cho m i quan h và

thúc đ y đ i tho i gi a các bên liên quan khác trong chu i giá tr . K t qu là, các
kho n đ u t

c a chính quy n đ a ph

14.630.000 USD dành cho đ

ng t ng 19,5 tri u USD (trong đó,

ng giao thông và c s h t ng n

USD dành cho t i các c s b o qu n, v sinh môi tr

c và 4.780.000

ng và ti p c n th tr

đ t o đi u ki n cho đ u t c a doanh nghi p vào các chu i giá tr trái cây t

ng),
i,

rau qu , cà phê, đ u đ và đen, ca cao, r và c [105].
D

án ACORDAR đ

c th c hi n trong 5 n m (2007 - 2012) v i b n

giai đo n. M t là, chính quy n thành ph và các t ch c s n xu t g p g đ th o
lu n v t m quan tr ng c a chu i giá tr đ

c l a ch n. Hình thành cam k t chính

tr và tài chính b ng v n b n. Hai là, phát tri n n ng l c c a nông dân, giúp nông
dân hi u pháp lu t và chính sách c a thành ph và ph n nh nhu c u c a h v i
chính quy n đ a ph

ng. Ba là, khuy n khích h p tác xư nông nghi p đ tham gia

vào c quan ra quy t đ nh thành ph , h c làm th nào đ v n đ ng chính quy n
đ a ph
ch

ng trong các cu c h p th tr n. B n là, đ đ m b o tính b n v ng c a

ng trình liên k t, làm cho nông dân tham gia vào các ho t đ ng, thành ph đư

xây d ng m t ti n trình chính tr c ng c lòng tin và m i liên k t gi a chính
quy n và công dân b ng cách c i thi n tính minh b ch c a chính quy n thành
ph , công b hàng quỦ giá tr c a các kho n đ u t , thành ph khuy n khích h p
tác xư và khuy n khích nông dân tham d các cu c h p c a chính quy n v các
v n đ liên quan đ n l i ích c a mình [105].


17

B ng cách h tr

3.068 ng

ACORDAR đư t ng c

i tham gia tr c ti p trong 25 thành ph ,

ng n ng l c c nh tranh cho chu i giá tr các s n ph m

nông nghi p, t ng 66% s n l

ng s n xu t, 98% doanh s bán hàng. Thu nh p

trung bình c a nông dân hàng n m t 2.400 USD đ n 4.600 USD trong vòng b n
n m. K t qu là nó giúp t o ra 23.600 vi c làm m i và 20.000 nông dân và gia
đình trong 25 thành ph
Ngoài ra, m

Nicaragua đ

c h

ng l i t ch

ng trình [105].

i sáu quy đ nh pháp lu t đ h tr phát tri n chu i giá tr đ

c xây

d ng bao g m r ng và phòng cháy nông nghi p, b o v và s d ng đ y đ ngu n
n

c, quy đ nh c a khu v c th y l i, nông nghi p, qu n lỦ và b o v r ng đ u

ngu n và b o t n thiên nhiên. Kinh nghi m th c hi n ch
Nicaragua cho th y, thành công c a quá trình h p tác th

ng

ng trình này
các thành ph có

truy n th ng minh b ch, lưnh đ o dân ch , c ng nh v i các h p tác xư tr

ng

thành, n i nông dân có m i quan h m nh m và làm vi c t t v i nhau [105].
N m 2011, NEPAD – OECD đư kh i đ ng “Ch

ng trình khuôn kh chính

sách cho đ u t trong l nh v c nông nghi p (PFIA)” nh m h tr các qu c gia
đang phát tri n đánh giá và thi t k chính sách thu hút đ u t c a khu v c t nhân
vào nông nghi p hi u qu , đ m b o s phát tri n b n v ng [99]. Các n
và kém phát tri n th
môi tr

c đang

ng có xu t phát đi m kinh t th p, c s h t ng y u kém,

ng đ u t khó kh n khi n đ u t c a t nhân vào nông nghi p g n nh

không có.

thu hút đ u t vào nông nghi p, các chính sách thu hút không nên

đ n thu n là nh ng u đưi, h tr tr c ti p dành cho khu v c t nhân, mà ph i k t
h p cùng nhi u nhóm chính sách kinh t khác t v mô t i vi mô. Theo đó,
khuy n ngh 10 nhóm gi i pháp chính sách bao g m: chính sách đ u t ; xúc ti n
đ u t ; phát tri n ngu n nhân l c, nghiên c u và chuy n giao khoa h c công
ngh ; chính sách th

ng m i; chính sách môi tr

ng; chính sách đ m b o hành vi

kinh doanh có trách nhi m; phát tri n c s h t ng; phát tri n khu v c tài chính;
thu quan và qu n lỦ r i ro. Bài nghiên c u đư đ a ra các tiêu chí c th cho t ng

nhóm chính sách nh ng nhìn chung, có th tóm g n l i trong m t s v n đ sau:
(1) các chính sách ph i đ m b o tính minh b ch, d ti p c n và d đoán, xóa b


18

hoàn toàn s phân bi t gi a các nhà đ u t ; (2) Chính ph ph i t o l p môi tr

ng

đ u t thu n l i b ng gi m thi u các th t c hành chính, nâng cao n ng l c qu n
lỦ, phát tri n c s h t ng và thu hút, đào t o ngu n nhân l c; đ ng th i, xây
d ng c ch

ng phó v i r i ro nông nghi p, (3) đ m b o quy n và l i ích cho

doanh nghi p đ u t nh quy n s h u tài s n, s h u trí tu , có c ch gi i quy t
tranh ch p và đ m b o hành vi có trách nhi m c a m i đ i t

ng trong các giao

d ch; (4) các chính sách u đưi cho doanh nghi p ph i d a trên các cam k t qu c
t ; (5) các d án đ u t ph i đ m b o thân thi n v i môi tr

ng. [99]

Nh v y, có th th y r ng, đư có m t s nghiên c u d

i góc đ lỦ thuy t

c ng nh th c ch ng v thu hút đ u t vào nông nghi p nói chung, trong đó có
đ u t c a t nhân vào nông nghi p. Nói chung, các nghiên c u ti p c n d

i góc

đ phân chia n n kinh t thành hai khu v c là khu v c t và khu v c công, do đó,
thu hút đ u t c a doanh nghi p vào nông nghi p là m t khía c nh c a thu hút
đ u t t khu v c t và đ

c nghiên c u l ng ghép trong n i dung thu hút đ u t

c a t nhân.
1.2. T NG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN C Uă TRONGă N
Nă

C LIÊN QUAN

TÀI LU N ÁN

1.2.1. Các nghiên c u v thu hút đ u t c a doanh nghi p vào nông nghi p
Là m t qu c gia nông nghi p, do đó, gi i pháp phát tri n nông nghi p nói
chung và thu hút đ u t vào nông nghi p nói riêng đư đ
c ud

i nhi u góc đ khác nhau.

n

c nhi u tác gi nghiên

c ta, có m t s nghiên c u đáng chú Ủ

sau đây:
Nghiên c u “T ng quan nghiên c u v môi tr
Nam” [84 ]c a Vi n Chính sách và Chi n l
n m 2005 đư kh o sát xu h

ng đ u t nông thôn Vi t

c phát tri n nông nghi p nông thôn

ng đ u t c a doanh nghi p trong và ngoài n

(FDI) vào nông nghi p nông thôn; đ ng th i đ a ra nh ng h n ch v môi tr

c
ng

đ u t trong vi c thu hút đ u t , h tr doanh nghi p nông nghi p phát tri n và
tác đ ng c a các chính sách, lu t, quy đ nh hi n hành nh h
c a doanh nghi p.

ng t i ho t đ ng


19

Th nh t, v xu h

ng đ u t : th y l i là l nh v c nh n đ

c nhi u đ u t

nh t t m i thành ph n kinh t (k c đ u t t NSNN).

i v i xu h

t FDI, l

ng t ng lên m nh k

ng FDI trong nông nghi p còn r t nh , có xu h

ng đ u

t sau đ i m i (1995) nh ng l i gi m m nh trong h n 10 n m ti p theo. Các d
án ch y u v n là 100% n

c ngoài v i 75% t ng s , các d án liên doanh

chi m 24% t ng s , trong khi các d án h p đ ng h p tác kinh doanh ch chi m
t tr ng r t nh kho ng 1%. Bên c nh đó, t l

TNN trong nông nghi p chi m

t tr ng th p và đang gi m d n, phân b ngu n v n c ng không đ ng đ u gi a
các đ a ph

ng.

Th hai, v nh ng h n ch c a môi tr

ng đ u t trong thu hút đ u t .

Nghiên c u ch ra r ng đ i v i t ng lo i hình doanh nghi p, nh ng c n tr là
khác nhau. C th , đ i v i các doanh nghi p trong n

c, ti p c n đ t đai, ti p c n

tài chính là các c n tr chính, trong khi đó, v i các doanh nghi p n

c ngoài, các

c n tr chính l i là v n đ liên quan t i v n t i, đi n, b t n v v mô, ti p c n đ t
đai hay tham nh ng và các DNNN thì l i g p khó kh n nh t v v n đ ti p c n tài
chính, quy đ nh lao đ ng, v n t i và trình đ công nhân.
Th ba, v tác đ ng c a các chính sách t i ho t đ ng c a doanh nghi p.
Nghiên c u kh ng đ nh các lu t, quy đ nh tác đ ng r t l n t i ho t đ ng c a
doanh nghi p. Tuy nhiên, m c dù doanh nghi p ch u chi ph i b i r t nhi u các
lu t nh : Lu t Doanh nghi p, Lu t Lao đ ng, Lu t
t ng, Lu t Khuy n khích đ u t trong n

t đai, Lu t Thu giá tr gia

c, Lu t H p tác xư, Lu t

ut n

ngoài nh ng ch Lu t Doanh nghi p và Lu t Thu giá tr gia t ng có nh h

c
ng

m nh m , thúc đ y ho t đ ng c a doanh nghi p.
c i thi n môi tr

ng đ u t vào nông nghi p, thúc đ y s phát tri n c a

các thành ph n kinh t nh t là các doanh nghi p, nghiên c u này đư đ a ra m t s
khuy n ngh chính sách quan tr ng. Các chính sách chú Ủ vào c i thi n v qu n lỦ
đ u t , môi tr

ng h tr đ u t , trong đó t p trung vào các v n đ sau:

M t là, c n thành l p m t c quan chuyên trách v vi c qu n lỦ FDI, làm
c u n i gi a các nhà đ u t và các nhà ho ch đ nh chính sách đ u t . M c tiêu