Bài soạn Ngữ văn 9 HKI tuần 5

Tuần : 05 / Tiết : Bài 05
VĂN BẢN: CHUYỆN CŨ TRONG PHỦ CHÚA TRỊNH
Trích “ Vũ trung tuỳ bút"
A. Mục tiêu :
- Kiến thức: Giúp học sinh thấy được cuộc sống xa hoa của vua chúa, sư ïnhũng nhiễu của quan lại thời Lê –
Trònh và thái độ phê phán của tác giả.
- Kó năng: Nhận biết đặc trưng cơ bản của loại tuỳ bút và đánh giá được giá trò nghệ thuật của những dòng ghi
chép đầy tính hiện thực này.
- Thái độ : Yêu và ghét rõ ràng.
B. Hoạt động dạy học:
1. Kiểm tra bài cũ: Sự phát triển của ngôn từ.
2. Kiểm tra việc soạn bài.
3. Bài mới: Bài học sử giúp học sinh phần nào hình dung được thực trạng đen tối của lòch sử nứớc ta thời Lê –
Trònh.
Nội dung hoạt động Hoạt động của giáo viên Hoạt độâng của học sinh
I. Đọc và tìm hiểu chú thích
Sách giáo khoa-trang 61,62
II. Tìm hiểu văn bản
1. Thói ăn chơi xa xỉ của
chúa Trònh và các quan
lại hầu cận trong phủ
chúa:
- Chúa cho xây dựng nhiều
cung điện, đình , đài ở các
nơi để ngắm cảnh đẹp, hao
tốn biết bao tiền của.
- Những cuộc dạo chơi diễu
ra thường xuyên” tháng 3,4
lần” với biết bao người hầu
hạ, bày nên trò giải trí lố
- Hướng dẫn đọc văn bản .

- Tìm hiểu tác giả qua sách giáo khoa.
- Tìm hiểu các từ khó.
• Thói ăn chơi xa xó của chúa Trònh và câc
quan lại hầu cận được miêu tả thông qua
những chi tiết nào?
• Hãy nhận xét về lời văn ghi chép sự việc
của tác giả?
• Tại sao kết thúc đoạn văn miêu tả này, tác
giả lại nói”….Kẻ thức giả biết đó là triệu bất
tường”(dấu hiệu không lành, điềm gở). Nó
như báo trước sự suy vong tất yếu của một
triều đại chỉ biết chăm lo đến chuyện ăn
chơi hưởng lạc trên mồ hôi, nước mắt và cả
xương máu của dân lành.
- Đọc văn bản.
- Tìm hiểu tác giả.
- Tìm hiểu các chú thích ở
sách giáo khoa .
- Suy nghó trả lời câu hỏi.
- Lắng nghe phần bài
giảng của giáo viên.
- Ghi chép nội dung bài
học vào vở.
lăng tốn kém.
- Cướp đoạt những của quý
trong thiên hạ về tô điểm
cho nơi ở của chúa.
Các sự việc đưa ra đều cụ
thể,chân thực và khách
quan, không xen lời bình của

tác giả.
2. Bọn quan lại hầu cận
trong phủ chúa rất được
sủng ái, bởi chúng đã
giúp chúa đắt lực trong
việc bày trò ăn chơi
hưởng lạc- vì thế mà
chúng ỷ thế hoành hành,
vơ vét của cải của nhân
dân.
3. Tổng kết:
Học ghi nhớ- sách giáo khoa-
trang 63
III. Luyện tập
- Hướng dẫn học sinh đọc tiếp đoạn tiếp theo
• Bọn quan lại hầu cận trong phủ chúa đã
nhũng nhiễu dân bằng những thủ đoạn
nào?
• Tìm hiểu ý nghóa đoạn văn cuối bài: “ Nhà
ta ở phương Hà Khẩu… cũng vì cớ ấy”
• Theo em, thể văn tuỳ bút trong bài có gì
khác so với thể truyện mà các em đã học ở
bài trước?
Gợi ý:
- Hướng dẫn so sánh văn bản với truyện “
Người con gái Nam Xương” để tìm sự khác
biệt.
 Tuỳ bút nhằm ghi chép về những con người,
những sự việc cụ thể ,có thực, qua đó tác giả bộc
lộ cảm xúc, suy nghó, nhận thức, đánh giá của

mình về con mgười và cuộc sống.
- Hướng dẫn học sinh đọc bài đọc thêm.
- Hướng dẫn viết đoạn văn ngắn trình bày
những điều em nhận thức được về tình trạng
đất nước ta vào thời vua Lê - Chúa Trònh cuối
thể kỉ 18.
- Đọc lại văn bản .
- Đọc đoạn văn tiếp theo.
- Suy nghó trả lời câu hỏi.
- Ghi chép nội dung vào
vở.
- Thảo luận nhóm.
- Đại diện trả lời câu hỏi.
- Nghe nhận xét bổ sung
của giáo viên.
- Đọc ghi nhớ, sách giáo
khoa .
- Đọc bài đọc thêm.
- Suy nghó viết đoạn văn
theo yêu cầu bài tập.
- Trình bày bài làm của
bản thân .
 Hướng dẫn chuẩn bò bài
1. Bài vừa học:
1. Bài sắp học
- Sự ăn chơi xa xỉ của chúa Trònh.
- Thủ đoạn , nhũng nhiễu dân của bọn quan
lại hầu cận.
- Tuỳ bút?
VĂN BẢN HOÀNG LÊ NHẤT THỐNG CHÍ

- Đọc kó văn bản .
- Tìm hiểu phần chú thích.
- Soạn bài theo câu hỏi sách giáo khoa .
.
Tuần : 05 / Tiết :
VĂN BẢN : HOÀNG LÊ NHẤT THỐNG CHÍ
( Hồi thứ 14)
A. Mục tiêu : : Giúp học sinh :
- Kiến thức: Cảm nhận được vẻ đẹp hào hùng của người anh hùng dân tộc Nguyễn Huệ trong chiến công đại phá
quân Thanh, sự thảm bại của bọn xâm lược và số phận của lũ vua quan phản dân , hại nước. Hiểu sơ bộ về
thể loại và giá trò nghệ thuật của lối văn trần thuật kết hợp miêu tả chân thực, sinh động.
- Kó năng: Tìm hiểu tốt VB.
- Thái độ : Giáo dục lòng yêu nước.
B. Hoạt động dạy học:
1. Kiểm tra bài cũ: - Sự ăn chơi xa xỉ của chúa Trinh được miêu tả như thế nào.?
- Thủ đoạn củcác quan hầu cận trong phủ chúa?
2. Bài mới: “ Hoàng Lê nhất thống chí” là một tác phẩm văn xuôi chữ Hán có quy mô lớn nhất trong Văn học Việt
Nam trung đại- Đoạn trích hồi 14, tái hiện lại cho chúng ta chiến công thần tốc đại phá quân Thanh của người anh
hùng Nguyễn Huệ, đồng thời cũng sẽ thấy được sự thảm bại của bọn bán nước và cướp nước.
Nội dung hoạt động Hoạt động của giáo viên Hoạt độâng của học sinh
I. Đọc tìm hiểu chú thích
1. Đại ý và bố cục văn bản:
- - Đại ý: đoạn trích miêu
tả chiến thắng lẫy lừng
của vua Quang Trung, sự
thảm bại cua quân tướng
nhà Thanh và số phận
của lũ vua quan phản
nước , hại dân.
- Bố cục: có thể phân

làm 3 đoạn.
2. Hình tượng người anh
hùng Nguyễn Huệ:
- Là con người hành động
mạnh mẽ, quyết đoán.
- Con người trí tuệ,

- Hướng dẫn học sinh đọc văn bản .
- Hướng dẫn học sinh tìm hiểu về tác giả: Ngô gia
Văn Phái.
- Hướng dẫn tìm hiểu phần chú thích ở sách giáo
khoa.
- Hướng dẫn tóm tắt từng đoạn truyện.
• Tìm đại ý và bố cục của văn bản .
Gợi ý: - Đoạn 1: từ đầu….năm Mậu Thân ( 1788):
Được tin báo quân Thanh đã chiến thắng Thăng Long,
Nguyễn Huệ lên ngôi hoàng đế và thân chinh cầm
quân dẹp giặc.
Đoạn 2: Tiếp… rồi kéo vào thành: cuộc hành quân
thần tốc và chiến thắng lẫy lừng của vua Quang
Trung.
Đoạn 3: Phần còn lại: Sự đại bại quân tướng nhà
- Đọc lại văn bản .
- Đọc , tìm hiểu tác giả ,
tác phẩm.
- Tìm hiểu phần chú
thích.
- Tóm tắt các đoạn
truyện.
- Tìm đại ý của văn bản.

- Tìm bố cục của văn bản.
- Ghi chép nội dung vào
vở
- Suy nghó, trả lời câu hỏi.
- Theo dõi học sinh.của
sáng suốt, nhạy
bén.
- Có ý chí quyết
thắng và có tầm
nhìn xa trông rộng.
- Có tài dụng binh
như thần.
- Có hình ảnh lẫm
liệt trong chiến
trận.
3. Sự thảm bại của quân
tướng nhà Thanh và số phận
thảm hại của bọn vua tôi
phản nước , hại dân:
- Nghe quân Tây Sơn
đánh đến nơi, tướng nhà
Thanh “sợ mất mật, ngựa
không đóng yên, người
không kòp mặc áo giáp…
chuồn qua cầu phao”; quân
thì sợ hãi xin hàng hoặc
bỏ chạy tán loạn xô đẩy
nhau rời xuống sông mà
chết.
- Lê Chiêu Thống

cùng mấy bề tôi chạy bán
sống , bán chết sang Tàu.
4. Tổng kết:
Ghi nhớ sách giáo khoa –
trang 74
III. Luyện tập
Thanh và tình trạng thảm hại của vua tôi Lê Chiêu
Thống.
• Qua đoạn trích tác phẩm, em cảm nhận
hình ảnh người anh hùng dân tộc Quang
Trung- Nguyễn Huệ như thế nào.?
• Theo em nguồn cảm hứng nào đã chi phối
nhòi bút của tác giả khi tạo dựng hình ảnh
người anh hùng dân tộc này.
Gợi ý: Quan điểm phản ảnh hiện thực của các tác giả
là tôn trọng sự thật lòch sử và ý thức dân tộc , từ đó
họ có thể viết hay như vậy về người anh hùng dân tộc
Nguyễn Huệ.
• Sự thảm bại của quân tướng nhà Thanh và
số phận bi đát của vua tôi Lê Chiêu Thống
phản nước, hại dân đã được miêu tả như
thế nào?
• Em có nhận xét gì về lối văn trần thuật ở
đây?
Gợi ý:
- Tôn Só Nghò chủ quan không chút đề phòng,
suốt ngày chỉ lo yến tiệc vui mừng.
- Quân lính mặc sức vui chơi.
Vì vậy khi nghe quân Tây Sơn tiến đánh:
- Tướng: Bỏ chạy không kòp mặc áo giáp.

- Quân: Dẫm , đạp lên nhau để thoát thân.
- Lối văn trần thuật: kể chuyện xen kẽ miêu tả
một cách sinh động, cụ thể, gây được ấn
tượng mạnh.
• Ngòi bút của tác giả khi miêu tả hai cuộc tháo
chạy( một của vua tôi Lê Chiêu Thống phản nước,
một của quân tướng nhà Thanh) có gì khác biệt ) ?
Hãy giải thích vì sao có sự khác biệt đó?
Gợi ý: Cả hai đều là tả thực, với những chi tiết cụ
giáo viên .
- Ghi nội dung vào vở.
- Đọc lại đoạn văn” Lại
nói, Tôn Só Nghò”….hết
- Suy nghó, trả lời câu hỏi.
- Theo dõi gợi ý của giáo
viên .
- Ghi chép nội dung vào
vở.
- Thảo luận nhóm.
- Đại diện trả lời câu hỏi.
- Đọc ghi nhớ sách giáo
khoa .
- Viết đoạn văn ngắn .
- Đọc phần chuẩn bò của
bản thân.