dao động tắt dần và dao động cưỡng bức

MD- YC

PPGD

KTBC

ND

CC


Ñaàu baøi


Nắm được các khái niệm dao động tắt
dần, dao động cưỡng bức, hiện tượng cộng
hưởng.
Nắm được điều kiện gây ra dao động
cưỡng bức và sự cộng hưởng cơ học.
Thông qua ảnh động khắc sâu cho học
sinh: dao động tắt dần phụ thuộc vào lực ma
sát của môi trường; hiện tượng cộng hưởng và
úng dụng của nó.
Đầu bài


Ñaàu baøi


Ñaàu baøi

1.Thế nào là dao động cùng pha và ngược pha?

Đầu bài


2. Trình bày tóm tắt phương pháp vector quay
của Frexnen?

Đầu bài


Ñaàu baøi


I. Dao động tắt dần:
1. Đònh nghóa: là dao động có biên độ giảm
dần theo thời gian.
x

O

t

Đầu bài


2. Nguyên nhân: do lực ma sát ngược chiều
chuyển động, sinh công âm và làm giảm
cơ năng của dao động nên biên độ giảm

dần. Fms lớn thì tắt dần nhanh, Fms nhỏ thì
tắt dần chậm.

Đầu bài


Ảnh động mô tả dao động tắt dần của cllx
trong nước.

Ảnh động mô tả dao động tắt
dần của cllx trong dầu.

Click here

Click here

Đầu bài


Ảnh động mô tả dao động tắt dần của cllx trong dầu
có lực cản lớn hơn.

Click here

Đầu bài


3. Ứng dụng: Có thể có lợi hoặc có hại. Ví dụ:
Để duy trì dao động của con lắc đồng hồ
người ta dùng dây cót với quả lắc. Khi con lắc

đến vò trí biên, dây cót giản ra một chút và một
phần năng lượng của con lắc truyền tới dây cót
để bù lại phần năng lượng tiêu hao trong một
nửa chu kỳ. Nhờ vậy dao động của con lắc được
duy trì.
•

Đầu bài


Để cho dao động cua khung xe ôtô chóng
tắt khi xe đi qua chỗ gồ ghề, người ta gắn vào
ôtô một bộ giảm xóc bằng lò xo. Gồm một
pittông chuyển động thẳng đứng trong một
xilanh chứa đầy dầu. Pittông gắn vào khung
xe, còn xilanh gắn vào trục bánh xe. Khi
khung xe dao động thì pittông dao động trong
xilanh có dầu. Do Fms lớn nên dao động chóng
tắt.
•

Đầu bài


II. Dao động cưỡng bức:
1. Đònh nghóa: là dao động của một hệ khi
chòu tác dụng của một ngoại lực tuần hoàn theo
thời gian f = F0 sin(ω t + ϕ ) , gọi là lực cưỡng
bức.
2. Đặc điểm:

•
Trong khoảng thời gian nhỏ ban đầu dao
động của hệ phức tạp do sự tổng hợp của dao
động riêng và dao động do ngoại lực gây ra.
•
Sau đó hệ dao động với tần số bằng
tần số của ngoại lực.
Đầu bài


3. Sự cộng hưởng:
a. Đònh nghóa: là hiện tượng biên độ của dao
động cưỡng bức tăng đến giá trò cực đại khi tần
số của ngoại lực cưỡng bức bằng tần số riêng
của hệ dao động ( f cb = f 0 ).

Đầu bài


b. Thí nghiệm minh họa:
Con lắc A gồm vật nặng có
khối lượng m gắn cố đònh vào
một thanh kim loại mãnh, có
tần số dao động riêng là f 0

L
A

m

Con lắc B gồm vật có khối
lượng M di động được trên
thanh kim loại mãnh có tần
số dao động thay đổi được
bằng cách dòch chuyển M

Đầu bài

B

M


L
A

Treo hai con lắc gần nhau, nối
hai thanh kim loạibằng một lò xo
mềm L, cho B dao động trong
mặt phẳng hình vẽ thì lò xo L tác
dụng vào A một lực cưỡng bức
với tần số f . Khi f = f 0 thì biên
độ của A cực đại.
Đầu bài

m

B

M

Ảnh động mô tả hiện tượng cộng hưởng.

Click here

Đầu bài


c. Ứng dụng: Sự cộng hưởng có thể:
Có lợi: Một em nhỏ cũng có thể đưa võng cho
người lớn với biên độ rất lớn nếu biết tác dụng lực đúng
cách. Chế tạo tần số ke á để đo tần số của dòng điện
xoay chiều.
•

Có hại: Một đoàn quân đi đều bước qua cầu,
nếu tần số bước bằng tần số riêng của cầu thì gây
ra dao động cộng hưởng có thể làm cầu gãy. Do đó
để tránh gãy vỡ do cộng hưởng, các bộ phận của
máy móc được chế tạo để có tần số riêng khác
nhiều so vối tần số của ngoại lực tác dụng lên các
bộ phận ấy.
•

Đầu bài


Ảnh động mô tả nguyên tắc
hoạt động của Tần số kế.

Click here
Đầu bài


Ñaàu baøi


1. Dao động tắt dần là gì? Khi nào xảy ra hiện
tượng dao động tắt dần? Biên độ của dao động
tắt dần phụ thuộc như thế nào vào lực ma sát của
môi trường?

Đầu bài


Dao động tắt dần: là dao động có biên độ giảm
dần theo thời gian
Khi có ma sát ngược chiều với chiều chuyển
động thì xảy ra hiện tượng dao động tắt dần.
Biên độ của dao động giảm càng nhanh khi lực
Ma sát càng lớn.

Đầu bài


2. Làm thế nào để gây ra một dao động cưỡng bức?

Đầu bài