Bài Giảng Sinh Lý Thận

Sinh lý thËn
Bµi 1

Chøc n¨ng bµi tiÕt níc tiÓu
cña thËn


I. Sơ lợc về giAI phẫu, mô học thận

1. Đơn vị cấu trúc chức năng ( Nephron )
* Tiểu cầu thận : gồm cuộn mạch và
khoang bao Bowman
* Tiểu quản : gồm ống lợn gần, quai
Henle và ống lợn xa.
Có 2 loại Nephron : Nephron vỏ và
Nephron tủy



2- Đặc điểm mạch máu thận
- XP từ ĐMC bụng nên có áp lực lớn
- ở cầu thận: ĐM đến mạng mao
mạch ĐM đi


Neph.vá

§M th¼ng

Neph.tñy

3. Bé m¸y cËn tiÓu cÇu : gåm mét phÇn
TCT, èng lîn xa, ®.m ®Õn vµ ®.m ®i.

èng lîn xa
TB Maculadensa

TÕ bµo cËn cÇu
(TB hat)

§éng m¹ch ®i
TB lacis

§éng m¹ch ®Õn
Mét phÇn TCT


4- HÖ TK
do hÖ TK giao c¶m chi
phèi


Ii- cƠ CHế tạo nớc tiểu
1. Quá trình siêu lọc ở CầU THậN:
- Là lọc nớc, các chất hòa tan trong nớc
từ h.tơng m.mạch cuộn mạch sang
khoang bao Bowman qua màng SL
- Là q.trình thụ động, nhng rất mạnh,
170-180 l / 24h
Có 2 yếu tố quyết định cho q.trình SL là

màng SL và áp suất lọc


1.1. Màng SL có 3 lớp :
Lớp tế bào nội mô m.mạch có lỗ thủng (160 Ao)
Lớp màng nền chủ yếu đợc tạo nên bởi sợi
collagen và proteoglycan có lỗ (110 A) mang
điện tích âm.
Tế bào biểu mô có chân cua bao Bowman,
giữa các chân tạo nên khe hở (70 A).
Màng SL có tính thấm chọn lọc : không cho
qua các tế bào máu, các chất h.cơ ptl > 70.000.
Các thành phần khác giống h.tơng và có ASTT
bằng h.tơng. Các chất qua màng SL phụ thuộc
vào ptl và sự mang điện tích âm


10

60
60

60
32

32
18

18

1.2. áp suất lọc FP là áp lực đẩy nớc, các chất
hòa tan trong nớc từ h.tơng m.mạch cuộn mạch
sang bao Bowman qua màng SL.
FP đợc tạo nên bởi 3 áp suất thành phần:
áp suất máu m.mạch cuộn mạch (GP) bằng
60 mmHg, đẩy nớc, các chất h.tan trong nớc từ h.t
ơng m.mạch cuộn mạch sang khoang bao
Bowman qua màng siêu lọc.
áp suất keo h.tơng m.mạch cuộn mạch (GCP)
bằng 32mmHg, do protein h.tơng tạo ra, có tác
dụng giữ nớc lại cho h.tơng.


áp suất bao Bowan (CP-capsular
presure), bằng 18 mmHg, là áp suất thủy
tĩnh của dịch lọc có trong bao Bowman,
đẩy nớc quay trở lại h.tơng.
ĐK có dịch lọc là FP > 0, nghĩa là
GP > GCP + CP
Công thức lọc là:
CP)
18 )

FP = GP (GCP +
= 60 ( 32 +


Ngời ta còn xác định chỉ số phân số lọc
tiểu cầu (FF) là tỉ lệ % giữa dịch lọc

ml/phut-(GFR) và lợng huyết tơng qua thận
ml/phút,-(RBF):
FF = GFR/RBF = 125/660 = 19-21%.
Hệ số lọc tiểu cầu ký hiệu là Kf, là số ml
dịch lọc có trong 1 phút khi FP =1mmHg,
Kf = 12,5 ml/min. mmHg.
Mức lọc cầu thận GFR (glomerular
filtration rate) là số ml dịch lọc có trong 1
phút, GFR = Kf . FP = 12,5 . 10 = 125 (ml/min).
Xác định GFR bằng hệ số thanh thải của
inulin: Cin = 125 ml/min (Inulin loc 100%).


1.3. Những yếu tố ảnh hởng tới quá
trình siêu lọc
Cơ chế tự điều hòa GFR của bộ
máy cận tiểu cầu.
Cơ chế điều hòa của hệ thần kinh
giao cảm.
Sự biến đổi cấu trúc màng SL.
Sự biến đổi FP khi có sự biến đổi
GP, GCP, CP.


2. Quá trình tái hấp thu: xảy ra ở ống thận
2.1. Tái hấp thu ở ống lợn gần
Khoảng 65% các chất đợc tái hấp thu (hoàn
toàn, không hoàn toàn, chủ động, bị động)
- Glucose: 100%, tích cực
- K+ :

100%, tích cực
- HCO3- : 99,99%, tích cực (liên quan
với C.A), một phần bị động
- Na+ : 65%, tích cực
- Nớc: theo ALTT
- Ure: 60% khuếch tán
- Chất khác: sulfat, P., nitrat-tích cực.


2.2. T¸i hÊp thu ë quai Henle
- Kho¶ng 20%
- Nh¸nh lªn: vËn chuyÓn
tÝch cùc Na+
- Nh¸nh xuèng: hÊp thu thô
®éng níc.


2.3. Tái hấp thu ở ống lợn xa
- Phụ

thuộc vào nhu cầu cơ thể và
khối lợng, chất lợng dịch đi qua
ống lợn xa.
- Nớc:
- Na+ :

nhờ ADH
nhờ Aldosteron

3. Qu¸ tr×nh bµi tiÕt tÝch cùc: chñ yÕu
x¶y ra ë èng lîn xa
3.1 Bµi tiÕt H+
DIch kE

Lòng ong luon

Te bào ong luon

Na+
K+
K+
HCO3-

Na+

HCO3CA

H+

CO2 + H20→H2CO3

H+


3.2. Tæng hîp vµ bµi tiÕt NH3.
3.3. Bµi tiÕt K+
3.4. Bµi tiÕt c¸c chÊt ®éc, c¸c
chÊt l¹, acid Hippuric, P.A.H,
c¸c acid m¹nh.

BµI 2
thËn víi c¢n b»ng néi m¤i.
§IÒu hßa chøc n¡ng thËn


I. ThËn ®iÒu hßa c©n b»ng
néi m«i.
1. ThËn ®iÒu hßa c©n b»ng acidbase cña m¸u
1.1. Bµi tiÕt H+
Liªn quan víi hÖ ®Öm èng
thËn (hÖ ®Öm phosphat, hÖ ®Öm
c¸c acid h÷u c¬ yÕu, tæng hîp vµ
bµi tiÕt NH3 )


1.2- Bai tiet NH3
èng l¦în xa BT. NH3 d.dang NH4Cl
NH3 + H+ + Cl-

NH4Cl

Qua th¶i NH4+ thËn th¶i 40 - 60 mEq H+/
24 giê


1.3- T¸i hÊp thu HCO3Sù bµi tiÕt H+, t¸i hÊp thu HCO3-, tæng hîp vµ
bµi tiÕt NH3.
DÞch kÏ Te bào èng thËn

Lòng èng thËn
NaHCO3 Na2HPO4 A-

Na+

NaCl

Na+

HCO3-

H+

CA

H2CO3

CO2 + H20→H2CO3 CO2
Acid glutamic
Glutamin + NH3
-NH2

H2O
NaH2PO4 AH

NH4Cl


2- ThËn ®iÒu hßa c©n b»ng níc –

c¸c chÊt ®iÖn gi¶i cña m¸u
2.1. §iÒu hßa c©n b»ng c¸c chÊt
®iÖngi¶i Na+, K+(Aldosteron)
2.2. §iÒu hßa c©n b»ng níc (A.D.H)


3. ThËn ®iÒu hßa huyÕt ¸p
HE R.A.A dieu hòa huyet áp
HA
Te bào can tieu cau
RBF
Renin

Angitensinogen
Huyet áp

Khoi luong máu
luu hành

Convertin enzym

Angiotensin I
Co mach

Angiotensin II
Aldosteron
Tái hap thu Na+
o ong than