CHUYÊN đề TRÒ CHƠI học tập TRONG GiẢNG dạy LỊCH sử lớp 4,5

CHUYÊN ĐỀ

TRÒ CHƠI HỌC TẬP
TRONG GiẢNG DẠY LỊCH SỬ LỚP 4,5


I. MỘT SỐ ĐIỂM CẦN LƯU Ý
MỤC TIÊU MÔN HỌC.
Góp phần bồi dưỡng và phát triển ở HS những thái độ và thói quen :
 Ham học hỏi, tìm hiểu để biết về lịch sử dân tộc.
 Yêu thiên nhiên, con người, quê hương, đất nước.
 Tôn trọng, bảo vệ cảnh quan thiên nhiên và các di tích lịch sử văn hóa.
ĐẶC TRƯNG DẠY HỌC LỊCH SỬ
Lịch sử là tất cả những sự việc diễn ra trong quá khứ và không bao giờ trở lại
Nhận thức Lịch sử phải dựa vào đâu ?
- Chứng cứ lịch sử
- Dấu tích của quá khứ
- Di tích lịch sử
- Tranh ảnh
- Hiện vật
- Lược đồ …
SÁCH GIÁO KHOA
 KÊNH CHỮ
- Chữ nhỏ gíới thiệu bối cảnh lịch sử, tiểu sử hoặc tư liệu tham khảo dẫn dắt sự kiện.
- Chữ in nghiêng định hướng hoạt động.
- Chữ vừa ghi nội dung kiến thức.
- Chú thích.
- Câu hỏi cuối bài giúp củng cố kiến thức.
 KÊNH HÌNH
- Minh họa cho kênh chữ.
- Định hướnghoạt động.

I/ CÁC
ĐẶT BƯỚC
VẤN ĐỀ
II/
THỰC HIỆN CHUYÊN ĐỀ
Trongdự
mỗi
môn đề
họcdođều
cótổphương
•Tham
chuyên
PGD
chức pháp đặc trưng
riêng
củathảo
nó nhưng
nếu biết
chọn
và vậnpháp
dụngtrong
linh
•Tổ
chức
luận cách
vận lựa
dụng
phương
hoạt dạy

các phương
giảng
bộ môn pháp đặc trưng kết hợp dạy tích cực,
cá thểgiảng
, theo
kiến thức kĩ năng cơ bản cụ thể
•Thao
rútchuẩn
kinh nghiệm
vào từng
bài học,đềtừng hoạt động, từng đối tượng HS,
•Tổng
kết chuyên
sẽ nâng cao kết quả tiết học, đạt được hiệu quả cao
nhất .


Lưu ý phương pháp THẢO LUẬN NHÓM
Giúp HS :
- Nhớ được 50% kiến thức .
CÁC
HƯỚNG
DẪN
GIẢNG
GỢI
Ý đồng
- Có năng
lựcBƯỚC
hợp
tác

, dụng
làm việc
cùng
đội
. DẠY

Lưu
ý
khi
sử
phương
pháp
ĐÀM
THOẠI
•Bước
1:
Đặt
vấn
đề,
định
hướng
mục
tiêu,
nhiệm
vụ học tập.
MỘT
SỐ
PHƯƠNG
- Bộc lộ
được

năng
lực,
ý nghĩ,
thần củaDẠY
trẻ HỌC
Đây
là đòn
bẩy
kích
thíchtinh
: PHÁP
•Bước
Tổ vào
chức
chokiến
HS
tiếp
cậnnội
với
nguồn
sử liệu (nêu yêu
- Tổ2:
chức
cho
những
dung
- HS
lĩnhlúc
hộinào,
thức

vững
chắc
hơn.gì ?
Kể
chuyện,
tường
thuật
- Những
phần
kiến
códựa
nhiều
cách
hiểucá
khác
nhau
cầu
cần
tìmthức
hiểu
trên
nguồn
sửthể
liệu).
- HS
phát
triển
tư
duy
tốt theo

hướng
hoá. .
- Những
vấnphải
đề phức
tạp
cần
tranh
để bị
thống
nhấtmới
ý kiến
Đóng
vai
•Bước
3:
HS
làm
việc
tìmkhéo
hiểu
khám
phá
kiến
(cá,
- GV
sử
dụng
léo
vàluận

chuẩn
kĩ .thức
rút ra nhậnTrong
xét... quá trình đặt
nhân,
nhóm).
câu hỏi
cần lưu ý :
Thảo
luận
nhóm
Đây là
kích
thích
:nhân,
•Bước
- đòn
Lựa
chọn
cu
hỏi
theo
từng nhóm,
đối tượng
HS.xét , bổ sung ).
4:
HS bẩy
trình
bày
(cá

nhận
HS
lĩnh
hội
kiến
thức
vững
chắc
hơn.
Câuthoại
hỏi phải
ràng(cung
và tường
•BướcĐàm
5:- GV
chốt
lại ngắn
kiến gọn,
thứcrõđúng
cấp minh.
thêm sự kiện
- HS phát
triển
tư
duy
tốt
theo
hướng
cá
thể

hoá.
-Không
đưa
raliên
câuhệ
hỏithực
vụn tế
vặtđể
, tuỳ
tiện
, hoặc
câu hỏi
Lịch
Sử
hay
giáo
dục
HS).
Trực
quan
-trả
GVlờiphải
Đ –sửS dụng
; C – khéo
K . léo và chuẩn bị kĩ .
Trong
trình
cầnkhó
lưu, ýđánh
: đố HS .

Miêu
tảđặtđặtcâucâuhỏihỏiquá
- quá
Không
- Lựa -chọn
cu hỏi
từng
HS.bên cạnh .
Không
đặt theo
câu hỏi
cóđối
đáptượng
án ngay
- Câu -hỏi
phảiđặt
ngắn
ràng
Tránh
câugọn,
hỏi rõ
mớm
lờivà
. tường minh.
- Không đưa ra câu hỏi vụn vặt , tuỳ tiện , hoặc câu hỏi trả lời Đ
–S;C–K.
- Không đặt câu hỏi quá khó , đánh đố HS .
- Không đặt câu hỏi có đáp án ngay bên cạnh .
-Tránh đặt câu hỏi mớm lời .

ÁP DỤNG PHƯƠNG PHÁP TRÒ CHƠI HỌC
TẬP TRONG DẠY HỌC LỊCH SỬ 4-5
Sử dụng trò chơi trong dạy học lịch sử thực
chất là cách thức giáo viên tổ chức hoạt động học
tập của học sinh, trong đó học sinh lĩnh hội, củng
cố khắc sâu những kiến thức cần thiết như tham
gia tích cực vào trò chơi. Trong quá trình dạy học
giáo viên sử dụng trò chơi khác nhau tuỳ thuộc
vào mục đích yêu cầu từng bài học.


GỢI Ý MỘT SỐ TRÒ CHƠI MỘT LỊCH SỬ 4-5
1- Trò chơi đóng vai :
Ở đây học sinh được đóng vai các nhân vật
trong bài học và vận dụng vốn kinh nghiệm đã có
để ứng xử thể hiện phù hơp tính cách nhân vật. Trò
chơi đóng vai có thể sử dụng đối với những bài học
có nhiều lời thoại hoặc những nội dung có thể xây
dựng thành kịch bản. Vậy giáo viên phải chuẩn bị:
Lời thoại trong bài để học sinh nắm được.
Phân vai cho mỗi học sinh.
Sau khi nhận vai, học sinh tiến hành chơi sao
cho các vai phù hợp với lời thoại .


Ví dụ1: Bài

14: Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Mông–

Nguyên
(Lịch sử lớp 4 -Trang 40)
*Giáo viên cho học sinh đóng các vai:
Vua Trần
Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn
Thái sư Trần Thủ Độ
Các bô lão.
*Cách chơi: 1 học sinh dẫn chuyện đọc “từ đầu đến Châu Âu và Châu Á ”.
-Học sinh đóng vai vua Trần hỏi Thái sư Trần Thủ Độ:
Nên đánh hay nên hoà (giọng lo lắng).
-Học sinh đóng vai Thái sư Trần Thủ Độ:
Đầu thần chưa rơi xuống đất, xin bệ hạ đừng lo.(Giọng cương quyết)
-Học sinh dẫn chuyện đọc lời dẫn tiếp .
-Học sinh đóng vai vua Trần hỏi các vị bô lão:
Nên đánh hay nên hoà.
-Học sinh trong vai bô lão đồng thanh trả lời:
Đánh
-Học sinh dẫn chuyện đọc lời dẫn tiếp .
-Học sinh vai Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn : Đọc lời Hịch tướng
sĩ.”Dẫu cho trăm thân này phơi ngoài nội cỏ,  nghìn xác này gói trong da
ngựa,  ta cũng vui lòng …”
-Học sinh dẫn chuyện đọc lời dẫn tiếp .
- Học sinh vai chiến sĩ hô to:
Sát thát
Qua trò chơi đóng vai, học sinh lĩnh hội kiến thức lịch sử hứng thú, tự
nhiên, sâu sắc hơn.


Ví dụ 2:
Bài 6:Quyết chí ra đi tìm đường cứu nước

(Lịch sử lớp 5-trang 14)
*Giáo viên cho học sinh đóng các vai
Anh Tư Lê
Nguyễn Tất Thành
Người dẫn chuyện
(Thông tin tìm hiểu vì sao Nguyễn Tất Thành muốn tìm con đường cứu nước 
mới)
*Cách chơi :
Người dẫn :
Câu 1 của thông tin
Nguyễn Tất Thành : Anh Lê,anh có yêu nước không ?
Anh Lê:
Tất nhiên là có chứ (Giọng ngạc nhiên )
Nguyễn Tất Thành: Anh có thể giữ bí mật được không
Anh Lê:
Có
Nguyễn Tất Thành :……….
Anh Lê:……………………
…………………………….
Sau khi thông tin được học sinh theo dõi giáo viên nêu câu hỏi 1 và 2 cho học
sinh thảo luận: Từ đố biết được khó khăn của Nguyễn Tất Thành khi dự định
ra nước ngoài.


GỢI Ý MỘT SỐ TRÒ CHƠI MỘT LỊCH SỬ 4-5
2- Trò chơi phóng viên nhí
Ở đây học sinh vào vai phóng viên đến phỏng vấn từng nhân vật
trong bài từ đó rút ra được nhận xét chung.
Ví dụ 3:
Bài 23: Thành thị thế kỉ XVI –XVII

(Lịch sử lớp 4-trang 57)
Khi tìm hiểu kinh đô Thăng Long. Giáo viên tổ chức cho học sinh
chơi trò chơi với các vai.
-Giáo sĩ Xanh Phôn-lô
-Nhà buôn người Anh
-Nhà văn Phạm Đình Hổ
Phóng viên phỏng vấn lần lượt các nhân vật về cảm nhận của họ
kinh thành Thăng Long.
-Nhà văn Phạm Đình Hổ: Đất kinh thành (Thăng Long)người
nhiều, nhà cửa san sát, thường hay có hoả hoạn …….
-Nhà buôn người Anh: Thành Thăng Long có thể so với nhiều
thành thị ở Á Châu, nhưng lại đông dân hơn …..
Qua trò chơi học sinh rút ra nhận xét chung về kiến thức Thăng
Long vào thế kỉ XVI –XVII là một trong những thành thị nổi tiếng thời
đố.


GỢI Ý MỘT SỐ TRÒ CHƠI MỘT LỊCH SỬ 4-5
3- Trò chơi ô chữ:
Trò chơi ô chữ là trò chơi biến tấu từ trò chơi trong chương
trình“Chiếc nón kì diệu” chương trình đang thu hút đông đảo
khán giả, trong đó có học sinh Tiểu học. Trò chơi này phát huy
được tính tích cực nhận thức của học sinh. Học sinh buộc phải
huy động vốn kiến thức, sự hiểu biết và sư nhanh trí để tham
gia trò chơi. Khi chơi, học sinh bị lôi cuốn vào trò chơi bởi sự
hấp dẫn, các em tưởng tượng mình như những nhân vật đang
được chơi trực tiếp trên truyền hình. Chính sự hấp dẫn đó đã
cuốn hút đông đảo học sinh tham gia. Ở trò chơi ô chữ, sự thi
đấu của học sinh diễn ra rất sôi nổi, số lượt người tham gia trò
chơi nhiều, vì nếu hết một lần quay mà học sinh này chưa trả

lời được thì học sinh khác phải nhanh chóng thay thế. Giáo
viên có thể sử dụng trò chơi này nhằm củng cố hoặc mở rộng
kiến thức lịch sử cho học sinh.
Cách thức tiến hành: Mỗi tổ cử một đại diện tham gia trò
chơi, cách chơi giống như trò chơi “Chiếc nón kì diệu ”Ở vòng
quay thứ nhất, tổ 1 dành quyền quay đến hết lượt. Nếu tổ 1
không trả lời được thì vòng quay chuyển sang tổ 2. Mỗi lần trả
lời đúng thì giáo viên cho một bông hoa đỏ. Tổ nào có nhiều
hoa nhất thì giành phần thắng .


Ví dụ 1: Bài 5:“Chiến thắng Bạch Đằng do Ngô
Quyền lãnh đạo (Năm938)”
(Lịch sử 4 –trang 21 )
Giáo viên chuẩn bị ô chữ “Chiến thắng Bạch
Đằng ”
kẻ 18 ô lên bảng .
Giáo viên nêu vấn đề: Ô chữ gồm 18 chữ cái, đây là
một chiến thắng vẻ vang mà nhân dân ta đã làm
nên, chấm dứt hơn 1000 năm Bắc thuộc.
Lần quay thứ nhất giáo viên cho tổ 1 chơi ,nếu tổ 1
không trả lời được, nhường quyền chơi cho tổ 2,…
Tổ thắng cuộc là tổ dành được số điểm cao nhất và
giải đúng ô chữ .


Ví dụ 2: Bài 24
Chiến thắng Điện Biên Phủ trên không
(Lịch sử 5- trang 51)
Giáo viên chuẩn bị ô chữ “Điện Biên Phủ trên

không”
kẻ 20 ô lên bảng .
Giáo viên nêu vấn đề: Ô chữ gồm 20 chữ cái, đây là
chiến thắng 12 ngày đêm cuối năm 1972 ở Hà Nội
và các thành phố khác ở miền Bắc .
Lần quay thứ nhất giáo viên cho tổ 1 chơi , nếu tổ 1
không trả lời được, nhường quyền chơi cho tổ 2,…
Tổ thắng cuộc là tổ dành được nhiều bông hoa đỏ
nhất và giải đúng ô chữ ở trên .


GỢI Ý MỘT SỐ TRÒ CHƠI MỘT LỊCH SỬ 4-5

4- Trò chơi “Bảy sắc cầu vồng ”, “đi tìm sự kiện ”
Trò chơi biến từ trò chơi trong chương trình “Bảy sắc
cầu vồng”.Trò chơi này đòi hỏi học sinh huy động vốn kiến
thức đã học để xử lí, phân tích nhanh những thông tin mà
giáo viên đưa ra để tìm ra câu trả lời đúng, rèn luyện cho
học sinh sự nhanh nhạy của tư duy qua đó học sinh nhớ
được các số liệu ,sự kiện, nhân vật lịch sử một cách chính
xác và bền lâu. Loại trò chơi này thường được sử dụng các
bài ôn tập hoặc các bài củng cố kiến thức của một giai đoạn
lịch sử nhất định.
Cách thức sử dụng trò chơi:
Giáo viên - cử mỗi tổ một học sinh đại diện tham gia trò
chơi.
- có thể thay hình thức bấm chuông bằng cách giơ
tay (ai giơ tay nhanh thì người đó dành quyền trả lời).
- Chuẩn bị các mốc lịch sử, ứng với mỗi mốc là các
sự kiện hoặc nhân vật lịch sử tiêu biểu.

Khi giáo viên nêu các mốc thời gian, học sinh nhanh chóng
xác định đúng sự kiện hoặc nhân vật lich sử đúng với mốc
đó (giáo viên nêu nhanh dứt khoát )


Ví dụ : Bài 11: Ôn tập: Hơn 80 năm chống thực đân Pháp xâm lược
và
đô hộ (1958-1945)
(Lịch sử lớp 5- trang 23 )
Giáo viên chuẩn bị các mốc thời gian xảy ra sự kiện chính, mỗi tổ 1 đại
diện tham gia trò chơi.
Tổng kết trò chơi, giáo viên biểu dương, khen thưởng những cá nhân
trả lời đúng, nhanh nhất và tìm được nhiều sự kiện nhất.
Giáo viên nêu
Ngày 1-9-1958

Học sinh
Thực dân Pháp xâm lược nước ta

Ngày 3-2-1930

Đảng cộng sản Việt Nam ra đời

Ngày 12-9-1930

Ngày Xô viết Nghệ tĩnh

Ngày 19-8-1945

Cách mạng Tháng 8 thành công

Bác Hồ đọc bản tuyên ngôn độc lập
Nước Việt Nam dân chủ cộng hoà ra đời

Ngày 2-9-1945
…………………………..

……………………………..


GỢI Ý MỘT SỐ TRÒ CHƠI MỘT LỊCH SỬ 4-5
5-Trò chơi hướng dẫn viên du lịch
Học sinh vào vai hướng dẫn viên giới thiệu cho các bạn kiến thức bài học thông
qua hình ảnh, tranh vẽ có trong bài hoặc sưu tầm được. Từ đó học sinh nắm lại
được nội dung bài học.
Ví dụ:
Bài 1: Nước Văn Lang (Sử dụng công nghệ thông tin)
(Lịch sử lớp 4- trang 11)
Giáo viên chiếu hình 1: Học sinh đây là lược đồ Bắc Bộ, Trung Bộ ngày nay.
Khoảng 700 năm trước công nguyên, ở khu vưc Sông Hồng, Sông Mã và Sông Cả,
nơi người lạc Việt sinh sống, nước Văn Lang ra đời. Kinh đô đặt ở Phong Châu
(Phú Thọ)
Giáo viên chiếu hình 2: Đứng đầu nhà nưôc có vua, gọi là Hùng Vương. Lăng
vua Hùng ở Phú Thọ.
Giáo viên chiếu hình 3,4,5: Đây là những đồ dùng như lưỡi cày, lưỡi xéo muôi
(bằng đồng )
Giáo viên chiếu hình 6,7,10: Đây là các hình vẽ trang trí trên trống đồng
Trò chơi này thường tổ chức cuối giờ học hướng dẫn viên vừa chỉ vừa thuyết
minh. Cả lớp nhớ lại buổi đầu dựng nước của dân tộc ta. Đây cùng chính là nhằm
cũng cố bài học.
Phương pháp sử dụng trò chơi trên đây có thể áp dụng rộng rãi trong quá trình

dạy học lịch sử ở trường tiểu học. Tuy nhiên, để giúp học sinh lĩnh hội, củng cố kiến
thức một cách tích cực, chủ động, sáng tạo và để nâng cao hiệu quả giờ học, việc tổ
chức trò chơi cho học sinh phải được tiến hành theo trình tự chặt chẽ, hợp lí.


KẾT LUẬN

-Sử dụng trò chơi trong dạy học lịch sử ở bậc Tiểu học là
một trong những biện pháp quan trọng nhằm hình thành cho
học sinh những biểu tượng về lịch sử Việt Nam một cách
chính xác, sinh động, gây hứng thú học tập lịch sử cho học
sinh, góp phần quan trọng vào việc đổi mới phương pháp dạy
học ở bậc tiểu học theo hướng tích cực hoá hoạt động nhận
thức của người học .
-Song giáo viên phải hiểu mục đích, yêu cầu, nội dung
của bài học để lựa chọn trò chơi cho phù hợp (với những bài
học có nhiều lời thoại giữa các nhân vật lịch sử khác nhau có
thể sử dụng trò chơi đóng vai còn đối với những bài về một
giai đoạn lịch sử, bài ôn tập có thể sử dụng trò chơi ô chữ …)
Sau khi lựa chọn được trò chơi, giáo viên chuẩn bị những
phương tiện cần thiết phục vụ cho trò chơi, kế hoạch chơi kể
cả những phần thưởng cho những người tham gia và người
thắng cuộc.


CẢM ƠN CÁC BẠN
ĐÃ THEO DÕI