BÀI GIẢNG QUY HOẠCH môi TRƯỜNG bài 1 nhập môn

Viện Môi trường và Tài nguyên

Quy hoạch môi trường
(Bài 1 : Nhập môn)
Cán bộ giảng dạy :
PGS.TS. Phùng Chí Sỹ


1. Số tiết :
- Lý thuyết :
- Tiểu luận :

21
9

2. Tổ chức lớp học :
- Yêu cầu về trang thiết bị giảng dạy : Máy
tính, đèn chiếu, Projector, bảng, bút viết.


3. Đánh giá khóa học :
3.1. Phương thức đánh giá khóa học – Liên tục cả quá
trình
- Tiểu luận :
- Thi :
- Tham dự giờ giảng :
+ Nếu đi học đủ :
+ Bỏ 1 buổi :
+ Bỏ 50% số buổi học :

50%

50%
100% điểm
Bị trừ 0,5 điểm
Không được thi

3.2. Hình thức đánh giá :
- Kiểm tra sĩ số
- Cho bài tập viết tiểu luận
- Đánh giá cuối kỳ : Chấm chuyên đề + chấm thi


4. Mục tiêu :
4.1. Mục tiêu chung :
Chương trình đào tạo môn học “Quy
hoạch môi trường" được xây dựng nhằm
cung cấp cho học viên các kiến thức nâng
cao về quy hoạch môi trường phục vụ bảo
vệ môi trường và khai thác, sử dụng hợp
lý tài nguyên thiên nhiên nhằm phát triển
bền vững.


4. Mục tiêu (tt)
4.2. Mục tiêu cụ thể :
- Kiến thức : Chương trình đào tạo môn học
“Quy hoạch môi trường" được xây dựng nhằm
cung cấp cho học viên các kiến thức chuyên
môn về cơ sở pháp lý, phương pháp luận và kỹ
thuật xây dựng quy hoạch môi trường gắn với
chiến lược/quy hoạch phát triển bền vững kinh

tế xã hội tại một vùng lãnh thổ (quận/huyện,
tỉnh/thành, vùng kinh tế, vùng kinh tế trọng điểm,
lưu vực sông ...).


4. Mục tiêu (tt)
- Kỹ năng : Chương trình đào tạo môn học “Quy
hoạch môi trường" sẽ góp phần nâng cao kỹ
năng của học viên trong nghiên cứu khoa học,
có khả năng đánh giá và hiểu biết quy trình triển
khai xây dựng quy hoạch môi trường gắn với
quy hoạch phát triển bền vững kinh tế xã hội tại
một vùng lãnh thổ. Học viên sau khi kết thúc
khóa học có thể làm việc tại các trường đại học,
viện nghiên cứu, các cơ quan quản lý tài nguyên
và môi trường có liên quan ở trung ương cũng
như ở địa phương.


5. Các môn học tiên quyết :
- Quản lý môi trường.
- Quản lý tổng hợp tài nguyên.
- Đánh giá tác động môi trường
- Địa chất môi trường
- Hệ thống thông tin địa lý
- Mô hình hoá môi trường
- Công nghệ môi trường


6. Nội dung môn học

PHẦN I : LÝ THUYẾT


1. KHÁI NIỆM QUY HOẠCH MÔI TRƯỜNG

1.1. Tình hình nghiên cứu QHMT trên Thế
giới và Việt Nam
1.2. Khái niệm QHMT và QHBVMT
1.3. Mục tiêu của quy hoạch môi trường
1.4. Mối quan hệ giữa QHMT và phát triển
bền vững
1.5. Hệ thống tổ chức quản lý môi trường


2. CƠ SỞ PHÁP LÝ PHỤC VỤ QUY HOẠCH MÔI
TRƯỜNG
2.1. Các văn bản chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban
chấp hành Trung ương Đảng
2.2. Luật BVMT và các Luật liên quan (Tài
nguyên đất, nước, khoáng sản, rừng, biển …)
2.3. Các văn bản của Chính phủ (Nghị định
Chính phủ, Quyết định của Thủ tướng Chính
phủ)
2.4. Các văn bản quy định của Bộ Tài nguyên và
Môi trường và các Bộ/ngành liên quan (Thông
tư, quyết định)
2.5. Các văn bản, quy định của địa phương

3. NỘI DUNG VÀ QUY TRÌNH XÂY DỰNG QUY
HOẠCH MÔI TRƯỜNG
3.1. Nội dung QHMT
3.1.1. Đặt vấn đề (Sự cần thiết, Căn cứ pháp lý để lập QHMT)
3.1.2. Phân vùng lãnh thổ phục vụ quy hoạch, đánh giá hiện trạng
và quy hoạch phát triển KTXH tại vùng nghiên cứu
3.1.3. Đánh giá hiện trạng môi trường gây ra bởi hiện trạng
phát triển KTXH, đánh giá khả năng chịu tải
3.1.4. Dự báo các tác động môi trường gây ra bởi quy hoạch
phát triển KTXH, dự báo khả năng chịu tải
3.1.5. Xác định những vấn đề môi trường cấp bách
3.1.6. Xây dựng các quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ QHMT
3.1.7. Xây dựng các kế hoạch/chương trình/dự án BVMT tại
vùng nghiên cứu.
3.1.8. Sắp xếp ưu tiên và kế hoạch thực hiện
3.1.9. Trách nhiệm và phân công thực hiện QHMT
3.1.10. Xây dựng bản đồ QHMT phục vụ phát triển KTXH.


3. NỘI DUNG VÀ QUY TRÌNH XÂY DỰNG QUY
HOẠCH MÔI TRƯỜNG (tt)
3.2. Quy trình xây dựng QHMT
3.2.1. Chuẩn bị
3.2.2. Thu thập thông tin hiện có về KTXH, tài nguyên,
môi trường (hiện trạng, quy hoạch).
3.2.3. Điều tra, khảo sát thu thập bổ sung thông tin về
hiện trạng và quy hoạch phát triển KTXH, tài nguyên,
môi trường.
3.2.4. Soạn thảo bản QHMT và xin ý kiến góp ý của các
bên liên quan (trong đó có các cơ quan nhà nước, các tổ

chức chính trị xã hội, nghề nghiệp, các chuyên gia …).
3.2.5. Phê chuẩn QHMT
3.2.6. Thực hiện và quản lý, giám sát QHMT.


4. PHÂN VÙNG LÃNH THỔ PHỤC VỤ XÂY
DỰNG QUY HOẠCH MÔI TRƯỜNG VÙNG

4.1. Mục tiêu phân vùng
4.2. Tiêu chí phân vùng
4.3. Cấu trúc địa hình
4.4. Phân vùng chức năng môi trường


5. PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ KỸ THUẬT XÂY
DỰNG QUY HOẠCH MÔI TRƯỜNG VÙNG
5.1. Phương pháp xử lý thống kê (Statistics)
5.2. Phương pháp lập bảng liệt kê (checklist)
5.3. Phương pháp mạng lưới (Network)
5.4. Phương pháp ma trận (Matrix)
5.5. Phương pháp đánh giá nhanh (Rapid Assessment)
5.6. Phương pháp mô hình hóa môi trường
(Environmrntal Modelling)
5.7. Phương pháp chuyên gia (Delphi)
5.8. Phương pháp chồng ghép bản đồ (GIS)
5.9. Phương pháp phân tích lợi ích – chi phí mở rộng
(Cost Benefit Analysis)
5.10. Các phương pháp khác (Điều tra khảo sát, lấy
mẫu phân tích, phân tích mạnh, yếu, cơ hội và thách
thức (SWOT), tham vấn cộng đồng …).

6. LẬP VÀ THUYẾT MINH BẢN ĐỒ QUY HOẠCH
MÔI TRƯỜNG VÙNG

6.1. Lập bản đồ quy hoạch môi trường
6.1.1. Tỷ lệ bản đồ
6.1.2. Các bản đồ nền
6.1.3. Các bản đồ tổng hợp
6.1.4. Bản đồ quy hoạch môi trường


6. LẬP VÀ THUYẾT MINH BẢN ĐỒ QUY HOẠCH
MÔI TRƯỜNG VÙNG (tt)

6.2. Thuyết minh bản đồ quy hoạch môi
trường
6.2.1. Hệ thống màu sắc, chú giải trên bản
đồ quy hoạch môi trường
6.2.2. Sử dụng bản đồ quy hoạch môi
trường phục vụ quy hoạch phát triển
KTXH.


PHẦN 2 : TIỂU LUẬN


7. MỘT SỐ NGHIÊN CỨU ĐIỂN HÌNH VỀ QUY
HOẠCH MÔI TRƯỜNG
7.1. Nghiên cứu quy hoạch môi trường cho 01

địa phương (quận/huyện, tỉnh/thành phố trực
thuộc trung ương).
7.2. Nghiên cứu quy hoạch môi trường cho 01
ngành (Công nghiệp, nông nghiệp, du lịch, khai
khoáng, giao thông …)
7.3. Nghiên cứu xây dựng quy hoạch môi trường
phục vụ quy hoạch phát triển KTXH cho 01 vùng
lãnh thổ (Vùng Kinh tế trọng điểm, vùng kinh tế).


7. Tài liệu học tập :
7.1. Sách tham khảo bắt buộc
[1]. Phùng Chí Sỹ, Nguyễn Thế Tiến. Quy hoạch môi
trường, NXB Đại học Quốc gia TP.Hồ Chí Minh, 2012
[2]. Võ Quyết Thắng, 2001.Quy hoạch môi trường.Hà
Nội.Đại học Quốc gia Hà Nội.
[3]. Phạm Ngọc Đăng, Quản lý môi trường đô thị và
Khu công nghiệp, 2002
[4]. Quy hoạch đa dạng sinh học quốc gia : đường
lối chỉ đạo dựa trên những kinh nghiệm ban đầu trên
thế giới, 1995. Tài liệu dịch của Viện Tài nguyên Thế
giới (Hoa Kỳ). Cục Môi trường,Hà Nội, 161 trang.
[5].Các văn bản pháp luật về Bảo vệ Môi trường (Tập
I-VI)


7.2. Sách và tài liệu tham khảo tùy ý
[1]. ADB, 1991. Guidelines for Intergrated Regional
Economic-cum-Environmental Development
Planning. Environment Paper No 3.

[2]. Frederic O. Sargen; Paul Lusk; Josd A. Rivera
and Mariá Varela, 1991. Rural Environmental
Planning for Sustainable Communities.Island Press.
[3]. John Tillman Lyle, 1999. Design for Human
Ecosystems. Island Press, Washington D.C.
[4]. Ortolano, Leonard, 1992. Environmental
Planning. John Wiley & Sons, New York.
[5]. Susan Buckingham-Hatfield & Bob Evans
(Editorial Leader), 1996.Environmental Planning and
Sustainability. John Wiley & Sons, New York.


7.2. Sách và tài liệu tham khảo tùy ý
[6]. United State Environmental Protection Agency (US
EPA), 1994. Environmental Planning for Small
Communities – A Guidefor Local Decision Makers. Office
of RegionalOperations and State/Local Relations,
Washington.
[7]. Báo cáo Hội nghị khoa học lần thứ nhất do Chương
trình “Bảo vệ môi trường và Phòng tránh thiên tai”, Bộ
Khoa học & Công nghệ tổ chức tại Đồ Sơn, 2003, NXB
Khoa học Kỹ thuật.
[8]. Báo cáo đề tài nhà nước KC-08.03 “ Nghiên cứu Quy
hoạch môi trường phục vụ quy hoạch phát triểnKTXH tại
Vùng kinh tế trọng điểm Miền Trung” (Chủ nhiệm đề tài :
PGS.TS. Phùng Chí Sỹ).


7.3. Các tài liệu khác

•
•
•
•
•

Các báo cáo Quy hoạch phát triển KTXH
Niên giám thống kê
Các bản đồ.
Các báo cáo khoa học khác có liên quan
Các luận án tiến sĩ, luận văn cao học có liên
quan.


XIN CÁM ƠN !