Bài 7: Cuộc vận động cách mạng tháng Tám

Baứi 7 : Cuoọc vaọn ủoọng
caựch maùng thaựng Taựm
(1939 1945)
Gv: PHM TUYT MAI
TRNG THPT NGễ QUYN

I. TÌNH HÌNH VIỆT NAM TRONG CHIẾN
I. TÌNH HÌNH VIỆT NAM TRONG CHIẾN
TRANH THẾ GIỚI THỨ HAI
TRANH THẾ GIỚI THỨ HAI
•
1.
1.
Hoàn cảnh lòch sử.
Hoàn cảnh lòch sử.
•
a.
a.
Thế giới.
Thế giới.
•
–
–
1/9/1939 : Thế chiến II bùng nổ, đến
1/9/1939 : Thế chiến II bùng nổ, đến
tháng 6/1940, Đức chiếm Pháp.
tháng 6/1940, Đức chiếm Pháp.

•
–
–
Nhật tiến sát biên giới Việt – Trung.
Nhật tiến sát biên giới Việt – Trung.
•
Thiên
hòang
Hirô
Hitô


•
b.
b.
Trong nước.
Trong nước.
•
–
–
9/1939 : Đảng Cộng sản Đông Dương rút
9/1939 : Đảng Cộng sản Đông Dương rút
vào bí mật, chuẩn bò cho một cao cách
vào bí mật, chuẩn bò cho một cao cách
mạng mới.
mạng mới.
•
–
–
22/9/1940 : Nhật tấn công Lạng Sơn.

22/9/1940 : Nhật tấn công Lạng Sơn.
Pháp thỏa hiệp với Nhật. Nhân dân ta một
Pháp thỏa hiệp với Nhật. Nhân dân ta một
cổ hai tròng.
cổ hai tròng.
•
–
–
Nhật lôi kéo một số đòa chủ, tư sản làm
Nhật lôi kéo một số đòa chủ, tư sản làm
tay sai.
tay sai.
•
–
–
Mâu thuẫn giữa nhân dân ta với Pháp –
Mâu thuẫn giữa nhân dân ta với Pháp –
Nhật ngày càng trở nên gay gắt.
Nhật ngày càng trở nên gay gắt.

Nguyễn Văn Cừ chủ trì hội nghị
trung ương 6 ( 11/1939)

•
2.
2.
Nội dung chủ trương chuyển hướng chỉ đạo cách
Nội dung chủ trương chuyển hướng chỉ đạo cách
mạng.
mạng.

•
–
–
Hội nghò Trung ương VI (6/11/1939, tại Hóc Môn)
Hội nghò Trung ương VI (6/11/1939, tại Hóc Môn)
đề ra chủ trương mới :
đề ra chủ trương mới :
•
Kẻ thù chủ yếu trước mắt : bọn đế quốc – phát xít
Kẻ thù chủ yếu trước mắt : bọn đế quốc – phát xít
Pháp Nhật.
Pháp Nhật.
•
Nhiệm vụ hàng đầu & cấp bách nhất của cách mạng
Nhiệm vụ hàng đầu & cấp bách nhất của cách mạng
Đông Dương là vấn đề
Đông Dương là vấn đề
giải phóng dân tộc
giải phóng dân tộc
.
.
•
Tạm gác khẩu hiệu cách mạng ruộng đất.
Tạm gác khẩu hiệu cách mạng ruộng đất.
•
Thành lập chính phủ Cộng hòa dân chủ Đông
Thành lập chính phủ Cộng hòa dân chủ Đông
Dương.
Dương.
•

Hội nghò thành lập Mặt trận dân tộc thống nhất
Hội nghò thành lập Mặt trận dân tộc thống nhất
phản đế Đông Dương nhằm đoàn kết rộng rãi các
phản đế Đông Dương nhằm đoàn kết rộng rãi các
tầng lớp, giai cấp, dân tộc ở Đông Dương.
tầng lớp, giai cấp, dân tộc ở Đông Dương.
•
Dùng bạo lực cách mạng : kết hợp đấu tranh chính
Dùng bạo lực cách mạng : kết hợp đấu tranh chính
trò với đấu tranh vũ trang.
trò với đấu tranh vũ trang.

•
3.
3.
Ý nghóa
Ý nghóa
.
.
•
–
–
Đảng ta giương cao ngọn cờ giải
Đảng ta giương cao ngọn cờ giải
phóng dân tộc, tăng cường Mặt
phóng dân tộc, tăng cường Mặt
trận dân tộc thống nhất, đấu
trận dân tộc thống nhất, đấu
tranh bạo lực làm bùng lên phong
tranh bạo lực làm bùng lên phong

trào đấu tranh giải phóng dân tộc.
trào đấu tranh giải phóng dân tộc.
•
–
–
Cách mạng Việt Nam bước sang
Cách mạng Việt Nam bước sang
thời kỳ mới :
thời kỳ mới :
thời kỳ trực tiếp chuẩn
thời kỳ trực tiếp chuẩn
bò mở đường
bò mở đường
đi tới thắng lợi của
đi tới thắng lợi của
Cách mạng Tháng Tám 1945.
Cách mạng Tháng Tám 1945.

II. Những phát súng đầu tiên báo hiệu
II. Những phát súng đầu tiên báo hiệu
thời kì đấu tranh mới.
thời kì đấu tranh mới.
•
1.
1.
Cuộc khởi nghóa Bắc Sơn (27/9/1940).
Cuộc khởi nghóa Bắc Sơn (27/9/1940).
•
a.
a.

Nguyên nhân.
Nguyên nhân.
•
–
–
22/9/1940 : Nhật đánh Lạng Sơn, Pháp thua,
22/9/1940 : Nhật đánh Lạng Sơn, Pháp thua,
chạy qua châu Bắc Sơn.
chạy qua châu Bắc Sơn.
•
b.
b.
Diễn biến.
Diễn biến.
•
–
–
27/9/1940 : nhân dân Bắc Sơn đã tước khí giới
27/9/1940 : nhân dân Bắc Sơn đã tước khí giới
của quân Pháp, thành lập chính quyền CM và đội
của quân Pháp, thành lập chính quyền CM và đội
du kích Bắc Sơn.
du kích Bắc Sơn.
•
–
–
Nhật – Pháp thỏa hiệp, Pháp tập trung lực
Nhật – Pháp thỏa hiệp, Pháp tập trung lực
lượng đàn áp nhân dân Bắc Sơn rất dã man
lượng đàn áp nhân dân Bắc Sơn rất dã man

.
.
•
–
–
20/10/1940 : Pháp đánh úp Vũ Lăng, nghóa quân
20/10/1940 : Pháp đánh úp Vũ Lăng, nghóa quân
rút vào rừng đánh du kích.
rút vào rừng đánh du kích.

Vũ khí của đội du kích
Bắc Sơn dùng
Nồi cơm

ĐựNG THứC ĂN CủA DU KÍCH BắC SƠN

•
2.
2.
Cuộc khởi nghóa Nam Kỳ (23/11/1940).
Cuộc khởi nghóa Nam Kỳ (23/11/1940).
•
a.
a.
Nguyên nhân.
Nguyên nhân.
•
–
–
11/1940 : Pháp điều lính người Việt đến biên giới

11/1940 : Pháp điều lính người Việt đến biên giới
Campuchia – Thái Lan nên binh lính và nhân dân
Campuchia – Thái Lan nên binh lính và nhân dân
Nam Kỳ rất bất bình. Tình thế rất cấp bách, Đảng bộ
Nam Kỳ rất bất bình. Tình thế rất cấp bách, Đảng bộ
Nam Kỳ quyết đònh khởi nghóa.
Nam Kỳ quyết đònh khởi nghóa.
•
b
b
. Diễn biến.
. Diễn biến.
•
–
–
Lệnh khởi nghóa đã ban hành nhưng kế hoạch bò lộ :
Lệnh khởi nghóa đã ban hành nhưng kế hoạch bò lộ :
Xứ ủy bò bắt, Pháp chủ động đối phó.
Xứ ủy bò bắt, Pháp chủ động đối phó.
•
–
–
Đêm 22 rạng 23/11/1940, khởi nghóa vẫn bùng nổ ở
Đêm 22 rạng 23/11/1940, khởi nghóa vẫn bùng nổ ở
hầu khắp các tỉnh Nam Kỳ.
hầu khắp các tỉnh Nam Kỳ.
•
–
–
Nhiều nơi lập được chính quyền.

Nhiều nơi lập được chính quyền.
•
–
–
Pháp đàn áp dã man : ném bom, tàn sát nhân dân,
Pháp đàn áp dã man : ném bom, tàn sát nhân dân,
xử bắn nhiều đảng viên : Nguyễn Văn Cừ, Nguyễn Thò
xử bắn nhiều đảng viên : Nguyễn Văn Cừ, Nguyễn Thò
Minh Khai … Đảng bò tổn thất nặng.
Minh Khai … Đảng bò tổn thất nặng.

LÁ CỜ ĐỎ SAO VÀNG LẦN
ĐẦU TIÊN XUẤT HIỆN

Hỡi những ai máu đỏ da vàng
Hỡi những ai máu đỏ da vàng
Hãy chiến đấu dưới cờ thiêng Tổ
Hãy chiến đấu dưới cờ thiêng Tổ
quốc
quốc
Nền cờ thắm máu đào vì nước
Nền cờ thắm máu đào vì nước
Sao vàng tươi, da của giống nòi
Sao vàng tươi, da của giống nòi
Đứng lên mau hồn nước gọi ta rồi
Đứng lên mau hồn nước gọi ta rồi
Hỡi sỹ nông công thương binh
Hỡi sỹ nông công thương binh
Đoàn kết lại như sao vàng năm
Đoàn kết lại như sao vàng năm

cánh.
cánh.



Nguyễn Văn Cừ
Nguyễn Thị Minh Khai
Hà Huy Tập

•
3.
3.
Cuộc binh biến Đô Lương
Cuộc binh biến Đô Lương


(13/1/1941).
(13/1/1941).
•
a.
a.
Nguyên nhân.
Nguyên nhân.
•
–
–
Binh lính người Việt ở Nghệ An bất
Binh lính người Việt ở Nghệ An bất
bình về việc họ bò Pháp điều sang biên
bình về việc họ bò Pháp điều sang biên

giới Lào – Thái Lan làm bia đỡ đạn.
giới Lào – Thái Lan làm bia đỡ đạn.
•
b.
b.
Diễn biến.
Diễn biến.
•
–
–
13/1/1941 : Đội Cung chỉ huy 36 binh
13/1/1941 : Đội Cung chỉ huy 36 binh
lính chiếm đồn Chợ Rạng, đến tối,
lính chiếm đồn Chợ Rạng, đến tối,
chiếm đồn Đô Lương rồi kéo về Vinh
chiếm đồn Đô Lương rồi kéo về Vinh
nhưng bò Pháp đánh bại.
nhưng bò Pháp đánh bại.
•
–
–
Đội Cung và 10 người bò xử tử.
Đội Cung và 10 người bò xử tử.

xã Hoà Sơn - Đô Lương - Nghệ An

•
4.
4.
Nguyên nhân thất bại, ý nghóa, bài học

Nguyên nhân thất bại, ý nghóa, bài học


kinh
kinh
nghiệm
nghiệm
•
a.
a.
Nguyên nhân thất bại
Nguyên nhân thất bại
.
.
•
–
–
Nổ ra chưa đúng thời cơ. Lực lượng cách mạng
Nổ ra chưa đúng thời cơ. Lực lượng cách mạng
chưa được tổ chức và chuẩn bò đầy đủ.
chưa được tổ chức và chuẩn bò đầy đủ.
•
b.
b.
Ý nghóa.
Ý nghóa.
•
–
–
Nêu cao tinh thần anh dũng, bất khuất của nhân

Nêu cao tinh thần anh dũng, bất khuất của nhân
dân Việt Nam, giáng những đòn mạnh vào thực
dân Việt Nam, giáng những đòn mạnh vào thực
dân Pháp và nghiêm khắc cảnh cáo phát xít Nhật.
dân Pháp và nghiêm khắc cảnh cáo phát xít Nhật.
•
–
–
Các cuộc khởi nghóa đó “là những tiếng súng
Các cuộc khởi nghóa đó “là những tiếng súng
báo hiệu cho cuộc khởi nghóa toàn quốc”.
báo hiệu cho cuộc khởi nghóa toàn quốc”.
•
c
c
. Bài học kinh nghiệm.
. Bài học kinh nghiệm.
•
–
–
Bài học về khởi nghóa vũ trang, về xây dựng lực
Bài học về khởi nghóa vũ trang, về xây dựng lực
lượng vũ trang và chiến tranh du kích, trực tiếp
lượng vũ trang và chiến tranh du kích, trực tiếp
chuẩn bò cho Tổng khởi nghóa tháng Tám.
chuẩn bò cho Tổng khởi nghóa tháng Tám.

I. Tình hình ĐD dưới ách thống trò
I. Tình hình ĐD dưới ách thống trò
của Nhật – Pháp

của Nhật – Pháp


•
1.
1.
Quá trình Nhật xâm lược Đông Dương.
Quá trình Nhật xâm lược Đông Dương.
•
–
–
Sau khi thua Nhật ở Lạng Sơn (22/9/1940),
Sau khi thua Nhật ở Lạng Sơn (22/9/1940),
Pháp phải mở cửa Đông Dương cho Nhật
Pháp phải mở cửa Đông Dương cho Nhật
•
–
–
12/41 : Pháp cam kết hợp tác với Nhật về
12/41 : Pháp cam kết hợp tác với Nhật về
mọi phương diện.
mọi phương diện.
•
–
–
Từ tháng 9/1940, Pháp – Nhật câu kết với
Từ tháng 9/1940, Pháp – Nhật câu kết với
nhau nhưng chúng đều ngấm ngầm chuẩn bò
nhau nhưng chúng đều ngấm ngầm chuẩn bò
đối phó với nhau.

đối phó với nhau.
•
–
–
9/3/1945 : Nhật đảo chính, đuổi Pháp khỏi
9/3/1945 : Nhật đảo chính, đuổi Pháp khỏi
Đông Dương.
Đông Dương.

•
2.
2.
Về kinh tế (thủ đoạn bóc lột).
Về kinh tế (thủ đoạn bóc lột).
•
a. Thủ đoạn của Nhật.
a. Thủ đoạn của Nhật.
•
–
–
Công ty Nhật đầu tư nhiều vốn ở nhiều
Công ty Nhật đầu tư nhiều vốn ở nhiều
ngành công thương.
ngành công thương.
•
–
–
Buộc Pháp cung cấp nguyên liệu, nhu
Buộc Pháp cung cấp nguyên liệu, nhu
yếu phẩm và bắt nhân dân ta phá lúa

yếu phẩm và bắt nhân dân ta phá lúa
trồng đay.
trồng đay.
•
b. Thủ đoạn của Pháp.
b. Thủ đoạn của Pháp.
•
–
–
Thực hiện chính sách “kinh tế chỉ huy”,
Thực hiện chính sách “kinh tế chỉ huy”,
tăng thuế, cưỡng bức mua lương thực với
tăng thuế, cưỡng bức mua lương thực với
giá rất rẻ.
giá rất rẻ.

•
3.
3.
Về chính trò (thủ đoạn chính trò lừa bòp).
Về chính trò (thủ đoạn chính trò lừa bòp).
•
a. Thủ đoạn của Nhật.
a. Thủ đoạn của Nhật.
•
–
–
Nhật lôi kéo một số tư sản, đòa chủ làm tay sai
Nhật lôi kéo một số tư sản, đòa chủ làm tay sai
để lập các đảng phái thân Nhật.

để lập các đảng phái thân Nhật.
•
–
–
Tuyên truyền : khu thònh vượng chung “Đại
Tuyên truyền : khu thònh vượng chung “Đại
Đông Á”, văn hóa và sức mạnh của Nhật.
Đông Á”, văn hóa và sức mạnh của Nhật.
•
b. Thủ đoạn của Pháp.
b. Thủ đoạn của Pháp.
•
–
–
Thi hành chính sách hai mặt :
Thi hành chính sách hai mặt :
•
Tiếp tục đàn áp, khủng bố phong trào cách mạng.
Tiếp tục đàn áp, khủng bố phong trào cách mạng.
•
Dùng nhiều thủ đoạn lừa bòp lôi kéo trí thức,
Dùng nhiều thủ đoạn lừa bòp lôi kéo trí thức,
thanh niên… để nhân dân ta lầm tưởng Pháp là
thanh niên… để nhân dân ta lầm tưởng Pháp là
“bạn”.
“bạn”.

•
4.
4.

Hậu quả về xã hội.
Hậu quả về xã hội.
•
–
–
Nền kinh tế Việt Nam vào tình
Nền kinh tế Việt Nam vào tình
trạng kiệt quệ.
trạng kiệt quệ.
•
–
–
Đời sống của các tầng lớp, giai cấp
Đời sống của các tầng lớp, giai cấp
vô cùng điêu đứng, khổ cực.
vô cùng điêu đứng, khổ cực.
•
–
–
Mọi tầng lớp nhân dân đều chống
Mọi tầng lớp nhân dân đều chống
Pháp – Nhật, tham gia cuộc đấu tranh
Pháp – Nhật, tham gia cuộc đấu tranh
giải phóng dân tộc.
giải phóng dân tộc.

Những người chết đói ở trại Giáp
Bát được cải táng về nghĩa trang
Hợp Thiện (Hà Nội) - Ảnh: Võ An
Ninh

Bia tưởng niệm nạn nhân chết đói
tại đường Kim Ngưu (Hà Nội) -
Ảnh: Q.T.

IV. Hội nghò trung ương VIII (5/1941) và việc
IV. Hội nghò trung ương VIII (5/1941) và việc
thành lập Mặt trận Việt Minh.
thành lập Mặt trận Việt Minh.
•
1.
1.
Hoàn cảnh
Hoàn cảnh
.
.
•
a.
a.
Thế giới
Thế giới
.
.
•
–
–
Đức chuẩn bò tấn công Liên Xô.
Đức chuẩn bò tấn công Liên Xô.
•
–
–

Nhật vào Đông Dương câu kết với Pháp, và bí
Nhật vào Đông Dương câu kết với Pháp, và bí
mật chuẩn bò chiến tranh Thái Bình Dương.Thế
mật chuẩn bò chiến tranh Thái Bình Dương.Thế
giới hình thành hai trận tuyến : Phe đồng minh và
giới hình thành hai trận tuyến : Phe đồng minh và
phe phát xít
phe phát xít
•
b.
b.
Trong nước.
Trong nước.
•
–
–
Đời sống dân ta cực khổ dưới hai tầng áp bức
Đời sống dân ta cực khổ dưới hai tầng áp bức
Nhật – Pháp.
Nhật – Pháp.
•
–
–
NAQ về nước (28/1/1941) và triệu tập Hội nghò
NAQ về nước (28/1/1941) và triệu tập Hội nghò
TW Đảng VIII (10/5/1941) tại Pắc Bó (tỉnh Cao
TW Đảng VIII (10/5/1941) tại Pắc Bó (tỉnh Cao
Bằng).
Bằng).

Bác Hồ về Pắc Pó – Cao
bằng

•
2.
2.
Nội dung Hội nghò Trung ương VIII
Nội dung Hội nghò Trung ương VIII
.
.
•
*
*
Chủ trương mới của Đảng
Chủ trương mới của Đảng
:
:
•
- Đặt nhiệm vụ giải phóng dân tộc lên hàng đầu vì
- Đặt nhiệm vụ giải phóng dân tộc lên hàng đầu vì
mâu thuẫn giữa dân tộc ta với bọn đế quốc phát
mâu thuẫn giữa dân tộc ta với bọn đế quốc phát
xít Pháp – Nhật trở thành mâu thuẫn chủ yếu
xít Pháp – Nhật trở thành mâu thuẫn chủ yếu
nhất, vận mệnh nước nhà nguy vong Không lúc
nhất, vận mệnh nước nhà nguy vong Không lúc
nào bằng
nào bằng
•
–

–
Kẻ thù chính trước mắt là đế quốc phát xít
Kẻ thù chính trước mắt là đế quốc phát xít
Pháp – Nhật.
Pháp – Nhật.
•
–
–
Tiếp tục tạm gác khẩu hiệu “tòch thu ruộng đất
Tiếp tục tạm gác khẩu hiệu “tòch thu ruộng đất
của đòa chủ”.
của đòa chủ”.
•
- Chuẩn bò mọi điều kiện để khởi nghóa vũ trang,
- Chuẩn bò mọi điều kiện để khởi nghóa vũ trang,
giành chính quyền.
giành chính quyền.
•
–
–
Hội nghò TW 8 có
Hội nghò TW 8 có
tác dụng quyết đònh
tác dụng quyết đònh
đối với
đối với
thắng lợi của Cách mạng tháng 8/1945.
thắng lợi của Cách mạng tháng 8/1945.