Tiết 97-98 Người trong bao - Sêkhôp

Ngời trong bao
Sê-khốp
A. MụC TIêU CầN ĐạT
Giúp HS:
- Hiểu đợc giá trị t tởng của truyện ngắn Ngời trong bao: phê phán sâu sắc lối sống
trong bao hèn nhát, cá nhân, ích kỉ và hủ lậu của một bộ phận trí thức Nga cuối thế kỉ XIX, qua
hình tợng nhân vật Ngời trong bao của Bêlicốp.
- Hiểu đợc nghệ thuật xây dựng hình tợng nhân vật điển hình, sáng tạo biểu tợng, cách kể
chuyện độc đáo; giọng điệu vừa mỉa mai châm biếm vừa trầm buồn. Củng cố kĩ năng phân tích
nhân vật và khái quát chủ đề của truyện.
- Có thái độ căm ghét và đấu tranh với lối sống thu mình trong bao: háo danh, xu nịnh,
giáo điều, sợ hãi, hèn hạ trớc quyền lực. Từ đó, góp phần xây dựng đạo đức và lối sống trung
thực, tự tin, lành mạnh, chan hoà với mọi ngời vì lí tởng cao đẹp.
B. PHơNG TIệN THựC HIệN
SGK, SGV, Giáo án, Tài liệu tham khảo, hình ảnh (nếu có).
C. CáCH THứC TIếN HàNH
GV sử dụng hệ thống câu hỏi dẫn dắt HS cắt nghĩa, phân tích, bình luận chi tiết, hình ảnh,
nhân vật, lời văn, chủ đề t tởng của tác phẩm.
D. TIếN TRìNH LêN LớP
1. ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ
3. Bài mới
Hoạt động của GV và HS Kiến thức cần đạt
GV giới thiệu ngắn gọn những
đặc sắc của văn học Nga TK XIX
và nhà văn Sêkhốp.
HS tóm tắt tác phẩm.
HS thảo luận, tìm hiểu bố cục
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả: SGK

- Sêkhốp là một
trong những đại biểu
lớn cuối cùng của
CNHT Nga.
- Là nhà cách tân
thiên tài trong lĩnh
vực truyện ngắn và
kịch nói.
- Tác phẩm của Sêkhốp đã nghiêm khắc lên án chế độ xã
hội bất công, thói cờng bạo và cuộc sống ăn hại của những
tầng lớp cầm quyền Nga đơng thời; phê phán sự bất lực của
giới trí thức và sự sa đoạ về tinh thần của một bộ phận trong
số họ; đồng thời biểu hiện sâu sắc sự đồng cảm, trân trọng
đối với ngời lao động nghèo; tình yêu thắm thiết và niềm tin
mạnh mẽ vào tơng lai của nhân dân Nga, đất nớc Nga.
2. Tác phẩm
a. Xuất xứ: Ngời trong bao (1898) là một trong ba
truyện ngắn (Khóm phúc bồn tử, Một chuyện tình yêu) có
chung chủ đề phê phán lối sống tầm thờng, dung tục tiẻu t
sản, lối sống của một kiểu ngời, một bộ phận trí thức trong
xã hội Nga những năm cuối thế kỉ XIX.
b. Tóm tắt
c. Bố cục: 3 phần
truyện (có thể có những cách chia
bố cục khác nhau).
GV hớng dẫn HS đọc một số
đoạn tiêu biểu (giọng đọc chậm,
hơi buồn, thoáng chút mỉa mai,
châm biếm. Chú ý thay đổi giọng
đọc trong những đoạn đối thoại).

GV có thể cho HS thảo luận
theo nhóm.
- Nhóm 1: Tái hiện chân dung
ngoại hình của Bêlicốp? Nhận xét.
- Nhóm 2: làm rõ tính cách, lối
sống của Bêlicốp.
+ Chọn một vài chi tiết tiêu biểu
miêu tả tính cách Bêlicốp?
+ Tìm câu văn khái quát tính
cách Bêlicốp?
+ Bản thân Bêlicốp nhìn nhận
nh thế nào về lối sống của mình ?
Bêlicốp có biết thái độ, suy nghĩ
của mọi ngời về mình không ?
Điều đó làm y trở nên nh thế nào?
Vì sao Bêlicốp chết ? Em có
nhận xét gì về cái chết của
Bêlicôp? ý nghĩa chi tiết cái chết
của Bêlicốp?
- Mở truyện: Cuộc trò chuyện giữa hai ngời bạn Ivan
Ivanứt và thầy giáo Burơkin.
- Thân truyện: Cuộc đời và tính cách Bêlicôp.
- Kết truyện: Nhận xét của bác sĩ thú y ngời nghe
chuyện.
II. Đọc hiểu
1. Nhân vật Bêlicốp
* Ngoại hình:
- Gơng mặt nhợt nhạt,
nhỏ bé, choắt lại nh mặt
chồn.

- Cách ăn mặc phục sức:
giày, ủng, kính, ô tất cả
đều để trong bao, mang
bao, cho vào bao Khác
ngời, kì dị.
* Tính cách, lối sống
- ý nghĩ cũng cố giấu
trong bao, không bao giờ
dám có ý kiến riêng về bất
cứ một vấn đề nhỏ, lớn
nào.
Khát vọng mãnh liệt, kì dị: thu mình vào trong vỏ, tạo
cho mình một thứ bao có thể ngăn cách, bảo vệ mọi ảnh h-
ởng, tác động của cuộc sống con ngời >< mọi ngời trong tr-
ờng học, trong môi trờng xã hội.
- Nhút nhát, ghê sợ hiện tại nhng lại ngợi ca, tôn sùng
quá khứ (say mê tiếng Hi Lạp cổ).
- Thích sống theo những thông t, chỉ thị một cách máy
móc, giáo điều, rập khuôn nh cái máy vô hồn (buồng ngủ,
quan hệ với bạn đồng nghiệp, tình yêu muộn mằn với
Varenca).
- Cô độc, luôn luôn lo lắng, sợ hãi, sợ tất cả - sợ nhỡ lại
xảy ra chuyện gì .
Con ngời hèn nhát, cổ lỗ, kì quái.
- Bản thân lại luôn luôn thoả mãn, luôn hài lòng, tự tin
với lối sống của mình. (xem đó mới là sống, mới là ngời có
trách nhiệm, là công dân tốt của nhà nớc, là viên chức mẫn cán
với cấp trên. Đó là lẽ sống, lối sống, triết lí sống tự nhiên của y.
y ngạc nhiên và không thể chịu đợc cách sống của chị em
Varenca, y ngạc nhiên đến hốt hoảng vì có ngời vẽ tranh châm

biếm chế giễu tình yêu đầu của y, y không hiểu vì sao cái anh
chàng Côvalencô lại có thể đối xử thô bạo, bất nhã để đáp lại
thịnh tình của y)
- Bêlicôp tự nguyện, tự giác tuân thủ nghiêm túc và th-
ờng xuyên lối sống trong bao đó. Y không hề biết và
không thể biết suy nghĩ, thái độ ghê sợ, khinh ghét, chế
giễu, của mọi ngời đối với y. Đó chính là cái làm cho y
trở nên kì quái nhất, cô độc nhất.
- Bêlicôp chết Cái chết bất ngờ nhng tất yếu (về mặt
logic) + Biện pháp nghệ thuật Sêkhôp dùng để đẩy tính
cách nhân vật lên đỉnh cao, Bêlicôp cuối cùng đã tìm cho
mình đợc cái bao tốt nhất, bền vững nhất nằm vĩnh viễn
trong quan tài.
Bêlicôp điển hình cho một kiểu ngời, một hiện tợng
Qua những chi tiết đã tìm hiểu,
em hãy nhận xét về nhân vật
Bêlicốp? Kiểu ngời Bêlicốp, lối
sống Bêlicôp đợc gọi là gì?
Lối sống và con ngời Bêlicôp đã
ảnh hởng đến tinh thần và hoạt
động của mọi ngời ra sao?
Thái độ xử sự của mọi ngời đối
với y khi y còn sống? Điều đó có
làm thay đổi Bêlicôp hay không?
Giải thích thái độ, tình cảm của
mọi ngời đối với Bêlicốp khi y đã
qua đời. Tình cảm và thái độ ấy
nói lên điều gì?
Sau khi Bêlicôp chết, tính cách
ấy đã chấm dứt vĩnh viễn cha? Vì

sao nh thế? Qua đó, tác giả muốn
nói lên điều gì ?
Nêu những đặc sắc về mặt nghệ
thuật của tác phẩm?
xã hội đã và đang tồn tại trong cuộc sống của một bộ phận
trí thức Nga: hèn nhát, cổ hủ, máy móc, giáo điều. đó là
kiểu ngời trong bao, lối sống trong bao.
2. ảnh hởng của lối sống và con ngời Bêlicôp đến mọi
ngời và thái độ của mọi ngời đến Bêlicôp
- Lối sống và con ngời Bêlicôp đã ảnh hởng mạnh mẽ và
dai dẳng đến lối sống và tinh thần của anh chị em trong tr-
ờng nơi y làm việc, trong cả thành phố nơi y sống.
- Khi Bêlicốp còn sống: mọi ngời ghét, sợ y, tránh xa y.
Có ngời muôn thay đổi y bằng cách gán với Varenca, có
ngời khinh ghét ra mặt, mắng thẳng vào mặt, gây gổ với y,
đẩy y ngã lăn xuống cầu thang, Kết quả: không thể
thay đổi, biến đổi tính cách, cách sống cuả Bêlicôp mà ngợc
lại còn luôn bị tính cách và lối sống ấy đầu độc, làm cho sợ
hãi, ám ảnh tinh thần mọi ngời suốt 15 năm trời, cho đến
tận khi y chết.
- Sau khi Bêlicôp chết, mọi ngời nhẹ nhõm, nhng sau đó
cuộc sống nặng nề lại trở lại. Tính cách ấy lại tiếp tục xuất
hiện và gây ảnh hởng nặng nề đến cuộc sống hiện tại và t-
ơng lai của cả dân thành phố.
Qua đó, tác giả khái quát ảnh hởng, tác động dai
dẳng, nặng nề của kiểu ngời Bêlicốp, lối sống Bêlicôp đã
ám ảnh, đầu độc bầu không khí trong lành của văn hoá, đạo
đức và tiến bộ xã hội nớc Nga đơng thời. Y chính là con đẻ,
là hệ quả của chế độ phong kiến chuyên chế đang phát triển
mạnh trên con đờng t bản hoá ở nớc Nga cuối TK XIX. Hiện t-

ợng, lối sống, kiểu ngời Bêlicôp còn sống lâu dài nh một
hiện tợng xã hội mang tính phổ biến rộng rãi, mang tính qui
luật trong lịch sử phát triển của xã hội loài ngời. Tính cách,
lối sống và kiểu ngời ấy chỉ có thể chấm dứt, hoặc thay đổi
tận gốc cùng với cả xã hội với một cuộc cách mạng xã hội.
III. Tổng kết
1. Những đặc sắc nghệ thuật
- Chọn ngôi kể: nhân vật kể chuyện (Burơkin - xng tôi),
ngời kể chuyện (tác giả - ngôi thứ ba) Vừa đảm bảo tính
khách quan vừa thể hiện tính chủ quan, gây cảm giác gần
gũi, chân thật.
- Cốt truyện: lồng
Truyện kể của tác giả về hai ngời đi săn về muộn.
Truyện kể của Burơkin về Bêlicôp.
- Giọng kể: mỉa mai, châm biếm mà trầm tĩnh, chậm
buồn, bề ngoài có vẻ khách quan, bình thản nhng giấu bên
trong sự bức xúc, trăn trở mạnh mẽ, sâu sắc.
- Nghệ thuật xây dựng nhân vật điển hình với tính cách
kì quá mà vẫn chân thực, có ý nghĩa tiêu biểu.
- Đối lập giữa các kiểu ngời, các tính cách và lối sống
trái ngợc.
- Nghệ thuật xây dựng biểu tợng: hình ảnh (cái bao) và
lời nói (sợ nhỡ lại xảy ra chuyện gì) vừa có ý nghĩa cụ thể
vừa có ý nghĩa biểu trng (chi tiết cái chết của Bêlicôp).
- Kết thúc truyện bằng cách trực tiếp phát biểu chủ đề
qua một câu cảm gây ấn tợng mạnh với ngời đọc.
2. Nội dung
- Tác phẩm lên án, phê phán mạnh mẽ kiểu ngời trong
bao, lối sống trong bao và tác hại của nó đối với hiện tại và
Rút ra chủ đề t tởng của tác

phẩm?
GV hớng dẫn HS thảo luận về ý
nghĩa thời sự của truyện ngắn Ngời
trong bao.
Thử chỉ ra những biến thể của
kiểu ngời trong bao, lối sống trong
bao mà bản thân đợc biết hoặc đợc
chứng kiến ?
HS đọc ghi nhớ SGK.
GV hớng dẫn HS luyện tập.
tơng lai của nớc Nga.
- Tác phẩm bức thiết cảnh báo và kêu gọi mọi ngời cần
phải thay đổi cuộc sống, cách sống, không thể sống tầm th-
ờng, hèn nhát, ích kỉ, vô vị và hủ lậu mãi nh thế!
- Ng ời trong bao có ý nghĩa thời sự rộng rãi và sâu sắc
với đơng thời ở nớc Nga và có ý nghĩa toàn thế giới, lâu dài
đến tận ngày nay. (Khi nào xã hội loài ngời trở nên trong
sách, lành mạnh và tự do, khi mỗi cá nhân ý thức đợc mục
đích và cách sống của mình thống nhất với các chuẩn mực
văn hoá, đạo đức của cộng đồng hiện đại thì lối sống
trong bao mới triệt để chấm dứt, kiểu ngời trong bao
mới không còn lí do tồn tại).
* Ghi nhớ : SGK
III. Luyện tập
1. Kể sáng tạo truyện bằng cách nhập vai nhân vật
Bêlicôp xng tôi (mình), (kể cả sau khi chết).
2. Viết đoạn kết khác cho truyện, đảm bảo thể hiện rõ
chủ đề t tởng của tác phẩm.
3. Nhan đề truyện là sáng tạo độc đáo của tác giả,
không nên và không thể thay.

4. Thành ngữ VN: Co vòi rụt cổ, Rùa rụt cổ, Con ốc
nằm co, Rắn mồng năm, Nhát nh thỏ đế
3. Hớng dẫn học sinh tự học : Viết một đoạn văn nói về ý nghĩa thời sự của truyện ngắn
Ngời trong bao.
4. Dặn dò: Chuẩn bị bài Thao tác lập luận bình luận.