Giáo Dục Ứng Phó Với Biến Đổi Khí Hậu Vào Các Môn Học : Khoa Học, Lịch Sử Và Địa Lí

GIÁO DỤC ỨNG PHÓ VỚI BIẾN
ĐỔI KHÍ HẬU VÀO CÁC MÔN
HỌC : KHOA HỌC, LỊCH SỬ VÀ
ĐỊA LÍ

Đà Nẵng, tháng 8 năm 2013


Môn Khoa học
1. Mục tiêu:
Giáo dục biến đổi khí hậu trong môn Khoa học
nhằm:
- Củng cố, khắc sâu, mở rộng những hiểu biết
sơ đẳng về biến đổi khí hậu: ( nguyên nhân
gây ra biến đổi khí hậu, biến đổi khí hậu đang
diễn ra như thế nào, tác động của biến đổi khí
hậu đến Việt Nam như thế nào và ứng phó với
biến đổi khí hậu ).


Môn Khoa học
1. Mục tiêu:
-Xác định trách nhiệm cá nhân trong việc góp
phần làm giảm nhẹ và thích ứng với biến đổi
khí hậu.
- Hình thành và phát triển tình cảm yêu quý,
gần gũi với thiên nhiên và lối sống thân thiện
với môi trường.
-Có khả năng tham gia một số hoạt động ứng
phó với biến đổi khí hậu phù hợp với lứa tuổi.
- Thuyết phục bạn bè và người thân cùng

tham gia các hoạt động ứng phó với BĐKH.


Môn Khoa học
2. Phương thức tích hợp:
A. Tích hợp ở mức độ bộ phận:
Đối với môn Khoa học ở nội dung các bài học
và các hoạt động học tập cụ thể được coi là có
khả năng tích hợp ở mức độ bộ phận khi chỉ có
một phần nội dung của bài có liên quan tới nội
dung giáo dục BĐKH, với những bài này, giáo
viên cần lựa chọn những nội dung kiến thức tiêu
biểu, thiết thực, ngắn gọn, phù hợp để lồng ghép
một cách nhẹ nhàng, có hiệu quả mà không ảnh
hưởng đến nội dung chính của bài học.


Môn Khoa học
2. Phương thức tích hợp:

B. Tích hợp ở mức độ liên hệ
Đối với môn Khoa học ở nội dung các bài học và
các hoạt động học tập có nội dung không trực tiếp gắn
với nội dung giáo dục BĐKH nhưng có những phần
kiến thức và kỹ năng có yếu tố gần gũi, có ít nhiều liên
quan đến nội dung BĐKH. Với những hoạt động này,
giáo viên cần lựa chọn những nội dung kiến thức tiêu
biểu, thiết thực, ngắn gọn, phù hợp để lồng ghép một
cách nhẹ nhàng, có hiệu quả mà không ảnh hưởng đến
nội dung chính của hoạt động.

Những liên hệ mở rộng này cần lựa chọn trọng điểm,
tránh gượng ép, lan man không tập trung.


Nội dung tích hợp: Lớp 4
Chủ đề/ bài

Chủ đề
Con người và
sức khỏe:
- Bài: 6, 10
- Bài: 17

Nội dung tích hợp

- Thay đổi khẩu phần ăn hàng
ngày ( ăn nhiều rau xanh hơn,
vừa tốt cho sức khỏe, vừa góp
phần giảm phát thải khí nhà
kính ).
- Dạy bơi cho học sinh ( bơi là
một kĩ năng quan trọng giúp trẻ
em có thể tự bảo vệ mình trong
mùa bão lũ )

Mức độ tích hợp

Bộ phận

Nội dung tích hợp: Lớp 4
Chủ đề/ bài

Chủ đề
Vật chất và
năng lượng
- Bài: Bài:
22, 23

- Bài: Bài:
26, 28, 29

Nội dung tích hợp
- Tiết kiệm nước, bảo vệ nguồn nước là
bảo vệ môi trường sống của chúng ta là
góp phần giảm nhẹ BĐKH.
- Nhiệt độ tăng làm cho mưa trở nên thất
thường, phân bố lượng mưa ở các vùng
có sự thay đổi. Những vùng mưa nhiều,
lượng mưa trở nên nhiều hơn, cường độ
mưa lớn hơn. Các vùng hạn trở nên khô
hạn hơn. Hạn hán trong mùa hanh khô làm
nguy cơ cháy rừng.
- Không vứt rác, túi nilon, và các chất thải
xuống sông, hồ, kênh rạch làm ô nhiễm
nguồn nước. Tham gia tuyên truyền về tiết
kiệm nước, bảo vệ nguồn nước sạch.

Mức độ tích hợp

Liên hệ


Nội dung tích hợp: Lớp 4
Chủ đề/ bài
- Bài: 30, 32,
35, 36

- Bài: 38

Nội dung tích hợp
- Trong bầu khí quyển của trái đất, nitơ chiếm
khoảng 78%, oxy chiếm khoảng 21%. Hai khí
này chiếm tới 99% nhưng vai trò điều hòa khí
hậu của Trái Đất lại thuộc về 1% khí còn lại, đó
là khí nhà kính. Các khí nhà kính chính bao
gồm: Hơi nước, dioxit cacbon (CO2), mêtan
(CH4), nitơ oxit N2O), ôzôn và các hợp chất
halocacbon. Các khí nhà kính có thể phát sinh
từ tự nhiên và từ hoạt động sản xuất công
nghiệp.
- Thiên tai và các hiện tượng thời tiết cực đoan
ngày càng nhiều và khó kiểm sóạt, những năm
vừa qua hàng loạt hiện tượng thời tiết hiếm gặp
đã xuất hiện ở nước ta. Áp thấp nhiệt đới đã
xuất hiện ở Nam bộ vào giữa tháng 1 trong khi
mùa bão ở Nam bộ lại thường kết thúc vào cuối
tháng 11 hàng năm. ( những hiện tượng này là
biểu hiện của BĐKH).

Mức độ tích hợp

Liên hệ


Nội dung tích hợp: Lớp 4
Chủ đề/ bài
- Bài: 40

- Bài: 54

Nội dung tích hợp
- Thu gom và phân loại và xử lí rác, giảm
lượng khí thải độc hại của xe có động cơ
và của nhà máy, giảm bụi, khói đun bếp,
bảo vệ rừng và trồng nhiều cây xanh là
bảo vệ môi trường làm giảm nhẹ BĐKH.
- Ánh sáng mặt trời xuyên qua bầu khí
quyển sưởi ấm trái đất, một phần năng
lượng ánh sáng phản xạ lại không gian,
phần năng lượng ánh sáng còn lại làm bề
mặt trái đất nóng lên và phát nhiệt vào bầu
khí quyển, một phần nhiệt bị các khí nhà
kính giữ lại làm trái đất ấm hơn. Quy trình
này được gọi là hiệu ứng nhà kính.

Mức độ tích hợp

Liên hệ

Nội dung tích hợp: Lớp 4
Chủ đề/ bài
Chủ đề
Thực vật và
động vật .
- Bài: 60, 61

- Bài: 66

- Bài: 67, 68

Nội dung tích hợp
-Thực vật (cây xanh) có vai trò quan trọng đối
với môi trường và đời sống con người. trong
quá trình quang hợp cây xanh hấp thụ khí cacbo-nic (khí nhà kính) và nhả khí oxy. Quá trình
này làm giảm thiểu phát thải khí nhà kính, hạn
chế sự nóng lên của trái đất.
- Biến đổi khí hậu làm thay đổi môi trường tự
nhiên làm cho:
+ Nhiều loài vật sẽ di cư sang các vùng sinh
sống khác
+ Các loài sinh vật thay đổi cách thức sinh tồn
của mình
+ Nhiều loài thực vật hoa nở sớm hơn
+ Nhiều loài chim đã bắt đầu mùa di cư sớm
hơn
+ Nhiều động vật đã bắt đầu mùa sinh sản sớm
hơn
+ Nhiều loài côn trùng đã xuất hiện ở khu vực

khí hậu lạnh
+ Sâu bệnh phát triển phá hoại cây trồng.
- Nhắc lại các kiến thức về BĐKH ở bài trên.

Mức độ tích hợp

Bộ phận


Nội dung tích hợp: Lớp 5
Chủ đề/ bài

Chủ đề
Con người và
sức khỏe:
- Bài: 12, 13

Nội dung tích hợp

Mức độ tích hợp

- Nhiệt độ ấm hơn cho phép các
loài côn trùng gây bệnh và kí sinh
trùng như muỗi xuất hiện ở những Bộ phận
vùng mới đem theo các bệnh truyền
nhiễm như sốt rét và sốt xuất huyết.
-Giữ vệ sinh nhà ở và môi trường
xung quanh, diệt muỗi, diệt bọ gậy
và tránh muỗi đốt để phòng chống
bệnh sốt rét và bệnh sốt xuất huyết

là góp phần làm giảm nhẹ tác động
của BĐKH.


Nội dung tích hợp: Lớp 5
Chủ đề/ bài
Chủ đề
Vật chất và
năng lượng
- Bài: Bài: 27,
28
- Bài: Bài: 31
- Bài: Bài: 41
- Bài: Bài: 4243

Nội dung tích hợp
- khi sản xuất gốm, gạch, ngói,xi măng, con
người đã đốt than đá ( nhiên liệu hoá thạch) tạo
ra khí nitơ oxit (N2O), đây là khí gây hiệu ứng
nhà kính (làm trái đất nóng lên).
- Các vật liệu có nguồn gốc từ chất dẻo (túi nilo,
các đồ dùng gia đình…) khi thải ra môi trường
thường lâu bị phân huỷ gây ô nhiễm môi
trường.
- Con người đã sử dụng năng lượng mặt trời để
đun nấu nhằm tiết kiệm điện, ga
- Con người khai thác mỏ than, dầu và khí tự
nhiên tạo ra nguồn khí mê tan (CH4) lớn, đây
cũng là loại khí gây hiệu ứng nhà kính.
- Chặt cây bừa bãi để lấy củi, đốt than sẽ làm

tổn hại đến môi trường (giảm việc hấp thụ khí
cac bo nic, thay đổi hệ sinh thái ảnh hưởng đến
phát triển của hệ thực vật, động vật)

Mức độ tích hợp

Liên hệ


Nội dung tích hợp: Lớp 5
Chủ đề/ bài

Nội dung tích hợp

- Bài: Bài: 44 -Năng lượng gió là một loại năng lượng sạch,
khai thác năng lượng gío không phát thải khí
nhà king, không ảnh hưởng đến môi trường
- Bài: Bài: 45, sống.
48
- Các nhà máy nhiệt điện đốt rất nhiều than đá
tạo ra nguồn khí mê tan (CH4) lớn, đây cũng là
loại khí gây hiệu ứng nhà kính.
- Sử dụng năng lượng điện tiết kiệm (chỉ dùng
điện khi cần thiết, ra khỏi phòng nhớ tắt đèn,
quạt, TV…., tiết kiệm điện khi đun nấu, sưởi, là
quần áo, bật điều hoà: vì những việc này tiêu
tốn nhiều năng lượng điện).
để góp phần bảo vệ môi trường giảm khai thác
tài nguyên, giảm phát thải khí nhà kính.

Mức độ tích hợp

Liên hệ


Nội dung tích hợp: Lớp 5
Chủ đề/ bài
Chủ đề
Thực vật và
động vật .
- Bài: 61

Nội dung tích hợp
-Thực vật (cây xanh) có vai trò quan trọng đối với môi
trường và đời sống con người. trong quá trình quang
hợp cây xanh hấp thụ khí cac-bo-nic (khí nhà kính) và
nhả khí oxy. Quá trình này làm giảm thiểu phát thải khí
nhà kính, hạn chế sự nóng lên của trái đất.
- Biến đổi khí hậu làm thay đổi môi trường tự nhiên
làm cho:
+ Nhiều loài vật sẽ di cư sang các vùng sinh sống
khác
+ Các loài sinh vật thay đổi cách thức sinh tồn của
mình
+ Nhiều loài thực vật hoa nở sớm hơn
+ Nhiều loài chim đã bắt đầu mùa di cư sớm hơn
+ Nhiều động vật đã bắt đầu mùa sinh sản sớm hơn
+ Nhiều loài côn trùng đã xuất hiện ở khu vực khí
hậu lạnh
+ Sâu bệnh phát triển phá hoại cây trồng.

Mức độ tích hợp

Bộ phận


Nội dung tích hợp: Lớp 5
Chủ đề/ bài
- Chủ đề. Môi
trường và tài
nguyên thiên
nhiên
- Bài: 62, 63,
64

Nội dung tích hợp
-- Môi trường là nơi tiếp nhận những chất thải
trong sinh hoạt, trong quá trình sản xuất và
trong các hoạt động khác của con người. Nếu
không kiểm soát và xử lí các chất thải, môi
trường sẽ bị ô nhiễm ảnh hưởng nghiêm trọng
đến đời sống của con người.
- Khi con người đốt các nguyên liệu hoá thạch
( dầu mỏ, than đá, khí tự nhiên) và khi các chất
thải hữu cơ trong rác thải bị phân huỷ đã tạo ra
nguồn khí nhà kính là khí mêtan (CH4).
- Con người cần phải khai thác tài nguyên thiên
nhiên một cách hợp lí để tránh cạn kiệt tài
nguyên và góp phần bảo vệ môi trường, góp
phần làm giảm nhẹ BĐKH.

Mức độ tích hợp

Bộ phận


Nội dung tích hợp: Lớp 5
Chủ đề/ bài
- Bài: 65

- Bài: 66

Nội dung tích hợp
- Việc phá rừng ồ ạt ngoài những ảnh hưởng
trực tiếp đến môi trường và đời sống con
người, còn làm giảm thiểu sự hấp thụ khí CO2,
giải phóng khí CO2 từ cây xanh bị chết tức là
làm gia tăng sự phát thải khí nhà kính vào bầu
khí quyển đồng thời cũng là góp phần làm trái
đất nóng lên.
- Việc con người thay đổi mục đích sử dụng đất,
sử dụng nhiều phân bón hoá học, thuốc trừ sâu,
thuốc tăng trưởng và xả nhiều rác thải vào môi
trường đất đã làm môi trường đất bị ô nhiễm và
góp phần tạo ra khí nitơ ôxít (N2O), một loại khí
gây hiệu ứng nhà kính.

Mức độ tích hợp

Bộ phận

Nội dung tích hợp: Lớp 5
Chủ đề/ bài
- Bài: 67

- Bài: 68

Nội dung tích hợp
- BĐKH làm cho phân bố tài nguyên nước bị thay đổi,
nhiều nơi nguồn nước ngọt trở nên khan hiếm là do:
+ Nhiệt độ tăng khiến cho lượng nước bốc hơi ở cac
khu vực nước bề mặt như sông, hồ, ao, suối… tăng.
+ Lượng mưa thay đổi ảnh hưởng đến dòng chảy của
các con song, nhiều khu vực bị lũ lụt nghiêm trọng
vào mùa hè và bị hạn hán khốc liệt vào mùa khô. Hạn
hán ảnh hưởng lớn đến các hoạt động sản xuất, sinh
hoạt, đặc biệt nó dẫn đến tình trạng thiếu điện trầm
trọng.
+ Ở các vùng ven biển, nguồn nước ngầm bị nhiễm
mặn khi nước biển dâng.
- Bảo vệ nguồn nước, tiết kiệm nước là bảo vệ môi
trường sống của chúng ta góp phần làm giảm nhẹ
BĐKH.
- Hãy làm mọi việc để bảo vệ môi trường khi có thể,
hãy thực hiện một lối sống than thiện với môi trường
là góp phần làm giảm nhẹ và thích ứng với BĐKH.

Mức độ tích hợp

Bộ phận


Nội dung tích hợp: Lớp 5
Chủ đề/ bài
- Bài: 67

- Bài: 68
- Bài : 69,70

Nội dung tích hợp
- BĐKH làm cho phân bố tài nguyên nước bị thay đổi,
nhiều nơi nguồn nước ngọt trở nên khan hiếm là do:
+ Nhiệt độ tăng khiến cho lượng nước bốc hơi ở cac
khu vực nước bề mặt như sông, hồ, ao, suối… tăng.
+ Lượng mưa thay đổi ảnh hưởng đến dòng chảy của
các con song, nhiều khu vực bị lũ lụt nghiêm trọng
vào mùa hè và bị hạn hán khốc liệt vào mùa khô. Hạn
hán ảnh hưởng lớn đến các hoạt động sản xuất, sinh
hoạt, đặc biệt nó dẫn đến tình trạng thiếu điện trầm
trọng.
+ Ở các vùng ven biển, nguồn nước ngầm bị nhiễm
mặn khi nước biển dâng.
- Bảo vệ nguồn nước, tiết kiệm nước là bảo vệ môi
trường sống của chúng ta góp phần làm giảm nhẹ
BĐKH.
- Hãy làm mọi việc để bảo vệ môi trường khi có thể,
hãy thực hiện một lối sống than thiện với môi trường
là góp phần làm giảm nhẹ và thích ứng với BĐKH. Nhắc lại các nội dung giáo dục BĐKH đã được tích
hợp ở các bài trong chủ đề.

Mức độ tích hợp

Bộ phận


Môn Lịch sử và Địa lí
1. Mục tiêu:
A .Kiến thức:
-Biết một số hoạt động của con người làm BĐKH
-Biết ảnh hưởng tiêu cực của BĐKH đối với tự nhiên và
đời sống con người.
-Biết thế nào là hành động ứng phó với BĐKH. ( Thích
ứng và giảm nhẹ)

4


Môn Lịch sử và Địa lí
1. Mục tiêu:
B. Kĩ năng- Hành vi:
-Thay đổi hành vi , thực hiện lối sống thân thiện với
môi trường xung quanh.
-Tôn trọng bảo vệ cảnh quan thiên nhiên, hạn chế rác
thải ra môi trường.
-Sống tiết kiệm( tiết kiệm điện, nước, sử dụng các năng
lượng hiệu quả…), chia sẻ và hợp tác với mọi người.


Môn Lịch sử và Địa lí

C.Thái độ, tình cảm:
-Biết yêu quý, giữ gìn vẻ đẹp cảnh quan thiên nhiên và
môi trường xung quanh, phản đối các hành động gây
hại cho môi trường.
-Có ý thức trong việc sử dụng năng lượng tiết kiệm và
hiệu quả.
-Biết tự bảo vệ mình trước thiên tai, dịch bệnh.
-Tích cực tham gia các hoạt động ứng phó với BĐKH.
-Thuyết phục bạn bè và người thân cùng tham gia các
hoạt động ứng phó với BĐKH.


Nội dung tích hợp: Lớp 4
Chủ đề/ bài

- Bài: 1, 2,3

Nội dung tích hợp

- GD HS có ý thức bảo vệ rừng
và tham gia trồng cây góp phần
làm giảm thiểu thảm họa lũ
quét, lũ ống.
-Có ý thức bảo vệ, giữ gìn
nguồn tài nguyên rừng và tài
nguyên khoáng sản.
- Cách phòng chống lũ ở nhà,
trên đường đi học, ở trường.

Mức độ tích hợp

Bộ phận


Nội dung tích hợp: Lớp 4
Chủ đề/ bài

-Bài: 4

-Bài 5,6,7

Nội dung tích hợp

- GD HS có ý thức bảo vệ rừng và tham gia
trồng cây góp phần phủ xanh đất trống đồi trọc.
-Tác hại của việc sử dụng nhiều hóa chất đối
với sức khỏe con người và đối với cây chè và
các loại cây ăn quả khác. Chúng ta hãy thay thế
hóa chất bằng các biện pháp sih học hoặc các
chất có nguồn gốc từ thực vật.
-Ý nghĩa tác dụng của việc phủ xanh đất trống
đồi trọc.
-Tây Nguyên có hai mùa rõ rệt
-Giá trị của rừng TN , biết nguyên nhân và hậu
quả của việc mất rừng ở TN.
-Mối quan hệ giữa khí hậu và thực vật.
-Con người cần phải làm gì để bảo vệ rừng.
-Ý nghĩa và tầm quan trọng của tài nguyên
nước.
-GD HS yêu thiên nhiên, núi rừng, có ý thức

chăm sóc bảo vệ rừng và luôn thực hiện lối
sống thân thiện với môi trường.

Mức độ tích hợp

Liên hệ

Bộ phận


Nội dung tích hợp: Lớp 4
Chủ đề/ bài

-Bài: 9

Nội dung tích hợp

- Đà Lạt là thành phố du lịch cho nên các hoạt
động tiêu thụ rác thải nhiều.
- Đà Lạt là TP có nhiều loại rau xanh , hoa quả
có giá trị.
-GDHS có ý thức bảo vệ môi trường biết cách
hạn chế rác thải .
-Có ý thức tiết kiệm bảo vệ tài nguyên nước.
-Luôn thực hiện một loois sống thân thiện với
môi trườn và là tâm gương để lôi cuốn những
người xung quanh cùng thay đổi.
-Thay đổi khẩu phần ăn hàng ngày, ăn nhiều rau
xanh, hoa quả vừa tốt cho súc khỏe, vừa góp
phần giảm phát thải khí nhà kính.

Mức độ tích hợp

Liên hệ


Nội dung tích hợp: Lớp 4
Chủ đề/ bài

-Bài:
11,12,13,14

Nội dung tích hợp

- Khí hậu bốn mùa có nhiều ảnh hưởng đến
thiên nhiên nhiên và đời sống của con ngưởi
đồng bằng Bắc Bộ.
-Mùa hè hạn hán, mưa bão, mùa đông nhiệt độ
xuống thấp ảnh hưởng đến mùa màng và sức
khỏe của con người.
-GDHS có ý thức bảo vệ môi trường biết cách
hạn chế rác thải .
-Có ý thức tiết kiệm bảo vệ tài nguyên nước.
-Luôn thực hiện một lối sống thân thiện với môi
trườn và là tâm gương để lôi cuốn những người
xung quanh cùng thay đổi.
-Thay đổi khẩu phần ăn hàng ngày, ăn nhiều rau
xanh, hoa quả vừa tốt cho súc khỏe, vừa góp
phần giảm phát thải khí nhà kính.

Mức độ tích hợp

Liên hệ