Bài 21 phong trào yêu nước chống pháp của nhân dân việt nam trong những năm cuối thế kỉ XIX

CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ GIÁO VÀ CÁC EM HỌC SINH
ĐÃ THAM DỰ TIẾT HỌC NÀY


1. Hoàn thành quá trình xâm lược Việt Nam của thực dân
Pháp qua lược đồ sau:
1858

Tấn
công Đà
Nẵng (1)

1867

1862

Chiếm 3
tỉnh miền
Đông Nam
Kì (2)

Chiếm 3
tỉnh miền
Tây Nam
Kì (3)

1873

Đánh
chiếm
Bắc Kì

lần 1 (4)

1883

Đánh
chiếm
Bắc Kì
lần 2 (5)

2. Những bản Hiệp ước nhà Nguyễn từng bước đầu hàng Pháp
1862

Hiệp ước
Nhâm Tuất
(1)

1874

Hiệp ước
Giáp Tuất
(2)

1883

Hiệp ước
Hác - Măng
(3)

1884

Hiệp ước
Patơnốt
(4)


1858

1884

1896

Vua Hàm Nghi


BÀI 21:
PHONG TRÀO YÊU NƯỚC CHỐNG PHÁP CỦA
NHÂN DÂN VIỆT NAM TRONG NHỮNG NĂM CUỐI THẾ KỈ XIX
I. PHONG TRÀO CẦN VƯƠNG BÙNG NỔ
1. Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến tại Kinh thành
II. MỘT
SỐsự
CUỘC
NGHĨA
TIÊU
BIỂU
TRONG PHONG TRÀO
Huế và
bùngKHỞI
nổ phong
trào

Cần
Vương.
CẦN VƯƠNG VÀ PHONG TRÀO ĐẤU TRANH TỰ VỆ CUỐI THẾ KỈ XIX


I. PHONG TRÀO CẦN VƯƠNG BÙNG NỔ
1. Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến tại Kinh thành
Huế và sự bùng nổ phong trào Cần Vương.
a. Hoàn cảnh lịch sử:
Triều đình Huế

Nhân dân

Thực dân Pháp

Nhóm 1: Sau hiệp ước 1883 và 1884, thái độ của Triều đình
-Cơ bản hoàn thành cuộc
Phong
Chia làm 2 phái:
và nhân dân có những điểm gì nổi bật ?
trào đấu
xâm lược Việt Nam.
+ Chủ hòa: Kí hiệp ước
tranh của
-Thiết lập chế độ bảo hộ
đầu hàng thực dân
các văn
và bộ máy chính quyền
Pháp.
thân,

sĩ
thực
Nhóm 2: Thực dân Pháp đã có thái độ và âm mưu
gì dân ở Bắc Kì và
phu,
nhân
+ Chủ chiến: trong
Kiênviệc đối phó với triều đình Huế ?Trung Kỳ.
dân các
quyết đánh đuổi thực
địa
- Khống chế các hoạt
dân Pháp
phương
động của triều đình, âm
(Tôn Thất Thuyết, vua
diễn
ra
mưu tiêu diệt phe chủ
Hàm Nghi...)
sôi nổi
chiến.
Vua Hàm Nghi
Tôn Thất Thuyết


1. Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến tại Kinh thành Huế và sự
bùng nổ phong trào Cần Vương.
a. Hoàn cảnh lịch sử:
b. Cuộc phản công quân Pháp của phái chủ chiến tại kinh thành Huế

Cuộc phản công của phái chủ
chiến tại kinh thành Huế.
Đồn Mang
Cá
(5-7-1885)



- Đêm mồng 4 rạng sáng 5 / 7/ 1885:
Phe chủ chiến tấn công quân Pháp ở
đồn Mang Cá và tòa Khâm Sứ
- Rạng sáng 5/ 7/ 1885: Quân Pháp
phản công
Kết quả: Cuộc phản công quân Pháp
của phái chủ chiến thất bại và bị
thực dân Pháp đàn áp man rợ.

HOÀNG THÀNH

Tòa
Khâm Sứ
(5-7-1885)
Quân ta tấn công
Quân Pháp phản công

Vì vã,
saothiếu chu đáo.
+ Do ta chuẩn bị vội
cuộc phản

+ Thực dân Pháp
có ýđó
thức
công
lại đề phòng,
lực lượng của chúng
mạnh.
thấtcòn
bại?


LƯỢC ĐỒ CUỘC PHẢN CÔNG CỦA PHÁI
CHỦ CHIẾN TẠI KINH THÀNH HUẾ VÀ SỰ
BÙNG NỔ PHONG TRÀO CẦN VƯƠNG
Đồng Văn

CUỘC PHẢN CÔNG CỦA PHÁI CHỦ CHIẾN
TẠI KINH THÀNH HUẾ (5-7-1885)

Bãi Sậy
(1883-1892)
Ba Đình
(1886-1887)

188

Hương Khê
(1885-1895)

65

Ấu Sơn
(20-9-1885)

Đồn Mang Cá
(5-7-1885)

Quảng
Trạch

Tân Sở
(13-7-1885)

HUẾ Cửa Thuận An
QĐ

Đà Nẵng

àn
Ho

HOÀNG THÀNH
g
ản
Qu
đi

Bình Sơn
Quảng Ngãi

Binh thuyền Pháp
từ Bắc vào vào Huế
Phái chủ chiến
nổ súng đánh Pháp
Chiếu C.Vương
Cuộc k/nghĩa trong
ptrào C. Vương

a
gS

g
ờn
Đư

Chú giải

Đồng Hới

Bình Định

ị
Tr

Sông Cẩu

Tòa Khâm Sứ
(5-7-1885)

Tuy Hòa

Nha
Trang

Phan
Thiết

QĐ

n
ườ
Tr

gS

a

- Ngày
13/ 7/ 1885:
Tôn Thất
Thuyết
Chiếu
Vương
bùng
Tôn
Thất Cần
Thuyết
đưa đã
vuathổi
Hàm
Nghi

lấy
danh
nghĩa
vua
Hàm
Nghi
lửa(Quảng
đấu tranh
ra ngọn
Tân Sở
Trị) của nhân dân
xuống
chiếu Cần Vương kêu gọi
ta.
văn thân, sĩ phu cùng nhân dân cả
nước đứng lên giúp Vua cứu nước.


2. Các giai đoạn phát triển của phong trào Cần Vương.
Lập bảng theo mẫu:
Chia làm 2 giai đoạn:

Giai đoạn 1: Từ năm 1885 đến năm 1888.
Giai đoạn 2: Từ năm 1888 đến năm 1896.

Nội dung
Lãnh đạo
Lực lượng tham
gia
Địa bàn

Các cuộc khởi
nghĩa tiêu biểu
Kết quả

Giai đoạn 1

Giai đoạn 2


2. Các giai đoạn phát triển của phong trào Cần Vương.
Nội dung
Lãnh đạo
Lực lượng
tham gia
Địa bàn

Từ năm 1885 đến năm 1888

Từ năm 1888 đến năm 1896

Hàm Nghi, Tôn Thất Thuyết và các Các văn thân, sĩ phu yêu
văn thân, sĩ phu yêu nước
nước
Đông đảo nhân dân, có cả dân tộc thiểu số
Rộng lớn, ( Bắc Kì và Trung Kì )

Thu hẹp ( trọng tâm chuyển
lên vùng núi và trung du ).

Các cuộc Khởi nghĩa Ba Đình, Hương Khê, Khởi nghĩa

khởi nghĩa Bãi Sậy...
Hương Khê...
tiêu biểu
Kết quả

Hùng

Lĩnh,

Thất bại, vua Hàm Nghi bị thực Thất bại.
dân Pháp bắt

Tính chất: - Là phong trào yêu nước chống thực dân Pháp theo khuynh hướng và
ý thức hệ phong kiến...
- Thể hiện tính dân tộc sâu sắc.


II. MỘT SỐ CUỘC KHỞI NGHĨA TIÊU BIỂU TRONG PHONG TRÀO
CẦN VƯƠNG VÀ PHONG TRÀO ĐẤU TRANH TỰ VỆ CUỐI THẾ KỈ XIX.

1. Khởi nghĩa Bãi Sậy (1883 - 1892)
2. Khởi nghĩa Ba Đình (1886 - 1887)
3. Khởi nghĩa Hương Khê (1885 - 1896)
4. Khởi nghĩa Yên Thế (1884 - 1913)
Lập bảng hệ thống kiến thức về các cuộc khởi nghĩa tiêu biểu

Tên k/ nghĩa,
thời gian

Lãnh đạo

Địa bàn

Hoạt động
nổi bật

Ý nghĩa và
bài học kinh
nghiệm


II. MỘT SỐ CUỘC KHỞI NGHĨA TIÊU BIỂU TRONG PHONG TRÀO
CẦN VƯƠNG VÀ PHONG TRÀO ĐẤU TRANH TỰ VỆ CUỐI THẾ KỈ XIX.

1. Khởi nghĩa Bãi Sậy (1883 - 1892)
2. Khởi nghĩa Ba Đình (1886 - 1887)
3. Khởi nghĩa Hương Khê (1885 - 1896)
4. Khởi nghĩa Yên Thế (1884 - 1913)
Lập bảng hệ thống kiến thức về các cuộc khởi nghĩa tiêu biểu

Giai đoạn
1884 - 1892
1893 - 1897
1898 - 1908
1909 - 1913

Những đặc điểm nổi bật và hoạt động của nghĩa quân


1. Khởi nghĩa Bãi Sậy (1883 - 1892)

- Chia thành nhóm nhỏ: từ 20 đến 25
người (cơ động, linh hoạt).
- Vũ khí: chủ yếu tự tạo.
- Hoạt động du kích
Hoạt động binh vận.
Bài học: kinh nghiệm tác chiến ở
vùng đồng bằng.

Nguyễn Thiện Thuật


2. Khởi nghĩa Ba Đình (1886 - 1887)

- Lực lượng: tập trung (300 người).

20 - 01 - 1887

- Căn cứ: kiên cố, khó tiếp cận
+ Điểm mạnh: Thuận lợi cho đánh
chiến tuyến; mạnh về phòng thủ.
+ Điểm yếu: Dễ bị bao vây, cô lập.
Tấn công, rút lui đều khó khăn.
Bài học: Tránh thủ hiểm ở một
nơi, phải liên lạc với các cuộc khởi
nghĩa khác.

06 - 01 - 1887


3. Khởi nghĩa Hương Khê (1885 - 1896)

Địa bàn: Miền núi, rộng lớn (4 tỉnh
Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh,
Quảng Bình)
Vũ khí: Tự chế tạo được súng
trường (kiểu Pháp).
Chuẩn bị: Chu đáo, đào đắp
công sự liên hoàn.

Phan Đình Phùng


II. MỘT SỐ CUỘC KHỞI NGHĨA TIÊU BIỂU TRONG PHONG TRÀO
CẦN VƯƠNG VÀ PHONG TRÀO ĐẤU TRANH TỰ VỆ CUỐI THẾ KỈ XIX.
Khởi nghĩa Bãi Sậy.
Nhận xét chung

Khởi nghĩa Ba Đình.
Khởi nghĩa Hương Khê.

+ Kế tục được truyền thống yêu nước bất khuất của dân tộc, cổ vũ nhân
dân tiếp tục đứng lên chống Pháp.
+ Kinh nghiệm tác chiến ở vùng đồng bằng (khởi nghĩa Bãi Sậy)
+ Biết lợi dụng địa hình, địa vật, tránh cố thủ ở một nơi, cần hoạt động chiến
tranh du kích và liên hệ với các cuộc khởi nghĩa khác (Khởi nghĩa Ba Đình).
Phong trào Cần Vương kết thúc  Kết thúc khuynh hướng cứu
nước theo con đường phong kiến.


4. Khởi nghĩa Yên Thế (1884 - 1913)

Hoàng Hoa Thám (Đề Thám)
Lược đồ khởi nghĩa Yên Thế


4. Khởi nghĩa Yên Thế (1884 - 1913)
Giai đoạn
1884 - 1892

1893 - 1897

1898 - 1908

1909 - 1913

Những đặc điểm nổi bật và hoạt động của nghĩa quân


4. Khởi nghĩa Yên Thế (1884 - 1913)
Giai đoạn

Những đặc điểm nổi bật và hoạt động của nghĩa quân

1884 - 1892

Chuẩn bị lực lượng và chống lại nhiều cuộc tấn công
của Pháp.

1893 - 1897

Hai lần giảng hòa với Pháp nhưng vẫn ngấm ngầm

chuẩn bị lực lượng.

1898 - 1908

Thời gian hòa hoãn, vừa sản xuất vừa luyện tập quân
sự. Căn cứ là nơi hội tụ của nhiều nghĩa sĩ.

1909 - 1913

Thực dân Pháp tấn công, nghĩa quân phải di chuyển đi
nhiều nơi. Tháng 2/1913, Đề Thám bị sát hại. Phong
trào tan rã.



4. Khởi nghĩa Yên Thế (1884 - 1913)
- Phong trào kéo dài suốt 30 năm nhưng cuối cùng bị thực dân Pháp đàn áp và
dập tắt.
- Là phong trào đấu tranh lớn nhất của nông dân...nói lên ý chí và sức mạnh
bền bỉ, dẻo dai của nông dân.
- Nông dân chỉ thực sự là lực lượng của cách mạng khi có giai cấp tiên tiến
lãnh đạo.


II. MỘT SỐ CUỘC KHỞI NGHĨA TIÊU BIỂU TRONG PHONG TRÀO CẦN
VƯƠNG VÀ PHONG TRÀO ĐẤU TRANH TỰ VỆ CUỐI THẾ KỈ XIX.

Nội dung
Mục đích
Thời gian

Lãnh đạo
Kết quả

Phong trào Cần Vương

Khởi nghĩa Yên Thế


II. MỘT SỐ CUỘC KHỞI NGHĨA TIÊU BIỂU TRONG PHONG TRÀO CẦN
VƯƠNG VÀ PHONG TRÀO ĐẤU TRANH TỰ VỆ CUỐI THẾ KỈ XIX.

Nội dung

Phong trào Cần Vương

Khởi nghĩa Yên Thế

Mục đích

Giúp vua cứu nước, hưởng - Chống chính sách cướp
ứng lời kêu gọi của triều bóc, bình định của thực dân
đình
Pháp để bảo vệ cuộc sống
của mình. Mang tính chất tự
phát (tự vệ)

Thời gian

12 năm (1885 – 1896)

Lãnh đạo

Văn thân, sĩ phu yêu nước. Thủ lĩnh nông dân Yên Thế

Kết quả

Thất bại. Do mang nặng tư Thất bại. Do thiếu sự lãnh
tưởng phong kiến, chưa đạo của một giai cấp tiên tiến.
chuẩn bị chu đáo.

30 năm (1884 – 1913)


1

V

Ă

N

T

H

Â

N

H

A

I

S

Ô

N

N

V

Ư Ơ

N

G

V

Ă

N

L

Â

M

A

N G

I

Ê

R

I

N

M
H

A
Ấ

N
T

G
T

C

H

2
3

C

Ầ

4
5
6
7

T

Ô

T

Á
U

G

Y

Ế

T

Có
67 chữ
cái,
nơi
phái
chủ
chiến
phản
công
Pháp
Có
13
chữ
cái,
tên
một
người
đứng
đầunước
phái
chủ
chiến
Có
chữ
cái,
tên
thật
của
một

người
lãnh
đạo
Có
8
chữ
cái,
tên
phong
trào
yêu
của
Có
7
chữ
cái,
khái
niệm
chỉ
những
người
trí
thức
đỗ
đạt
CóCó
7 chữ
cái,
làtên
nơi

thực
dân
Pháp
đầy
ải
vua
Hàm
Nghi?
6 7chữ
cái,
một
huyện
thuộc
căn
cứ
Bãi
Sậy?
Có
chữ
cái,
là căn
cứ
của
cuộc
khởi
nghĩa
Bãi
Sậy?
ở
kinh

thành
Huế?
kinh
thành
Huế?
trào
Cần
Vương?
nhân phong
dân thời
Việt
Nam
cuối
thế kỉ XIX?
phong
kiến?
CHÌA KHÓA
Ư

N

G

L

Ị

C

H

CỦNG CỐ BÀI HỌC
Câu 1: Tại sao các cuộc khởi nghĩa trong phong trào Cần
Vương diễn ra chủ yếu ở Bắc Kì và Trung Kì?
Câu 2: Tại sao cuộc khởi nghĩa Hương Khê được coi là
cuộc khởi nghĩa tiêu biểu nhất trong phong trào Cần
Vương?
Câu 3: Nguyên nhân nào dẫn đến các cuộc khởi nghĩa
chống Pháp của nhân dân ta cuối thế kỉ XIX đều thất bại?


SEE YOU AGAIN!