Một số biện pháp hướng dẫn trẻ 25 đến 36 tháng tuổi làm quen tác phẩm văn học

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TỈNH THANH HÓA
PHÒNG GIÁO DỤC HUYỆN NGA SƠN

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

MỘT SỐ BIỆN PHÁP HƯỚNG DẪN TRẺ 25 – 36 THÁNG
TUỔI LÀM QUEN VỚI TÁC PHẨM VĂN HỌC TRONG
TRƯỜNG MẦM NON NGA YÊN

Người thực hiện: Mai Thị Nguyệt
Chức vụ : Giáo viên
Đơn vị công tác : Trường Mầm non Nga Yên
SKKN thuộc lĩnh vực: Chuyên môn

THANH HÓA, NĂM 2015

1


A - ĐẶT VẤN ĐỀ
Tác phẩm văn học là loại hình nghệ thuật, là một kho tàng trí thức giữ vai trò
lớn đối với con người nói chung và đặc biệt là đối với trẻ mầm non nói riêng .Là
con đường hướng con người đến vẻ đẹp hoàn thiện cả về trí thức lẫn tâm hồn,
hướng con người đến cái chân, thiện, mỹ. Cũng chính vì điều này nên các tác
phẩmvăn học luôn là đề tài hấp dẫn đối với các nhà nghiên cứu, nhà văn, nhà
thơ. Có lẽ vì vậy mà khi nhắc đến tác phẩm văn học là ta lại cảm thấy rất quen
thuộc, rất gần gũi nhưng không vì thế mà nhàm chán mà ngược lại ta lại thấy rất
hấp dẫn và lôi cuốn. Qua bao thời gian tác phẩm văn học vẫn mãi trường tồn vẫn
như thách thức với thời gian bởi giá trị cuộc sống và tính nghệ thuật của nó.
Một nhà thơ đã nói rằng:
“ Thơ như bài hát ru ngây ngất đầu giường thơ bé”.

Đối với trẻ mầm non đặc biệt là trẻ 25-36 tháng, trẻ chưa hiểu gì về tác
phẩm văn học, nhưng từ lúc còn nằm nôi trẻ được nghe những bài ca dao, tục
ngữ trong lời ru của mẹ hay những câu chuyện cổ tích thần kỳ qua lời kể thì
thầm của bà thì đã đưa trẻ đến một thế giới bình yên hạnh phúc ở đó có những
con người tốt làm những điều tốt, việc tốt .
Cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học là giúp trẻ có một tâm hồn trong
sáng hơn, giúp trẻ cảm nhận về tình mẹ, tình thân trong gia đình, tình yêu quê
hương đất nước, yêu tất cả những gì xung quanh trẻ. Qua các tác phẩm văn học
trẻ biết kính trọng lễ phép với người trên biết nhường nhịn em nhỏ đoàn kết giúp
đỡ mọi người biết đánh giá hành vi tốt xấu để từ đó trẻ có những hành vi đẹp và
ước muốn tạo ra cái đẹp.
Những bài thơ câu chuyện ngắn gọn, dễ hiểu là chiếc cầu nối là phương
tiện dìu dắt trẻ những tiếng nói đầu tiên, những bước đi đầu tiên. Ngôn ngữ
trong những bài ca dao, bài thơ câu chuyện là tấm gương mẫu mực về lời ăn
tiếng nói cho trẻ học tập đồng thời kích thích ngôn ngữ, tư duy, trí tưởng tượng
của trẻ phát triển làm cho trẻ hoạt động tích cực hơn, trẻ thể hiện được mong
muốn của bản thân từ đó có mối quan hệ tốt với mọi người xung quanh.Vì vậy
việc dạy trẻ làm quen với tác phẩm văn học là quan trọng và cần thiết, có thể tận
dụng ở mọi lúc mọi nơi khi ở nhà cũng như khi đến trường. Đặc biệt trường
mầm non là một môi trường thuận lợi để cung cấp kiến thức cho trẻ thông qua
hoạt động văn học.
Nhận thức được tầm quan trọng của văn học đối với trẻ mầm non như vậy,
là giáo viên đang trực tiếp dạy trẻ tôi thấy mình cần có phương pháp như thế nào
để giúp trẻ ham thích hoạt động và tiếp nhận một cách nhẹ nhàng hơn .Chính vì
vậy nên tôi chọn Đề Tài “Một số biện pháp hướng dẫn trẻ 25-36 tháng tuổi
làm quen tác phẩm văn học” để nghiên cứu và tìm ra phương pháp dạy học như
thế nào cho có hiệu quả.
2

B- GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ
Hoạt động văn học rất quan trọng đối với trẻ mầm non, là phương tiện để
ngôn ngữ trẻ phát triển giúp trẻ có đủ vốn từ để nói năng lưu loát, diễn đạt gãy
gọn, sử dụng từ đúng lúc, đúng chỗ.
Ở độ tuổi 25-36 tháng tuổi thì tư duy của trẻ là tư duy trực quan hành
động và đang chuẩn bị bước vào giai đoạn tư duy trực quan hình tượng, trẻ đã có
khả năng cảm thụ được các tác phẩm có nội dung và hình thức nghệ thuật tương
đối phức tạp, trẻ có khả năng xác định được thái độ của mình đối với các nhân
vật và sự kiện phản ánh trong tác phẩm .
Song không phải trẻ nào cũng đạt được như vậy với nhóm 25-36 tháng tuổi
mà tôi chủ nhiệm thì việc cảm thụ tác phẩm văn học của trẻ còn chưa đồng đều
đa số trẻ chưa biết đọc đúng nhịp và diễn cảm các bài thơ, các bài đồng dao, ca
dao, khả năng kể chuyện của trẻ còn hạn chế trẻ chưa biết thể hiện ngữ điệu các
nhân vật trong câu chuyện. Sự chú ý của trẻ trong giờ học chưa cao và thời gian
chưa lâu, đa số trẻ chưa mạnh dạn tự tin khi cô gọi lên. Nhiều trẻ chưa biết đọc
biết kể diễn cảm tác phẩm văn học.
II - THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ.
1.Thực trạng chung.
Ban giám hiệu luôn quan tâm và chỉ đạo sát sao về công tác chăm sóc giáo
dục trẻ.
Bản thân luôn không ngừng học tập và nâng cao trình độ chuyên môn
nghiệp vụ, nhiệt tình trong công tác chăm sóc và giáo dục trẻ.
Phụ huynh luôn quan tâm tới lớp, tới việc học tập của con em mình
Trình độ nhận thức của trẻ không đồng đều, số trẻ nam nhiều hơn số trẻ nữ
do đó gặp rất nhiều khó khăn.
Cơ sở vật chất của trường còn thiếu vườn thiên nhiên, vườn cổ tích để cho
trẻ quan sát và học tập.
2. Đối với giáo viên.
Năm hoc 2014-2015 tôi được nhà trường phân công chủ nhiệm nhóm 25-36

tháng tuổi với tổng số trẻ trong lớp là 24 cháu là một giáo viên trực tiếp đứng lớp
nên tôi nắm vững được khả năng tiếp thu của từng cháu.
Song nhìn chung mỗi cháu có mỗi đặc điểm, mỗi cá tính khác nhau nhưng có
một đặc điểm chung là dễ nhớ, chóng quên.Vì thế để thực hiện đề tài này tôi đã
gặp không ít khó khăn.
3. Đối với học sinh.
- Sự phát triển khả năng cảm thụ tác phẩm văn học của mỗi trẻ là khác nhau.
Tuy cùng một lứa tuổi nhưng lại ở mức nhận thức khác nhau
- Đa số trẻ trong lớp đều là con em gia đình bố mẹ có điều kiện nên được quan
tâm và chiều chuộng.

3


4. Kết quả thực trạng trên.
Vào đầu năm học tôi đã khảo sát chất lượng trẻ với kết quả như sau:
S
Số Nội dung khảo sát
Kết quả
S trẻ
T
Đạt
Tốt
khá
TB
Số % Số
%
Số
%
trẻ

trẻ
trẻ
Trẻ chú ý lằng nghe 6
25 8
33 7
29
1 24
cô đọc thơ kể
chuyện
Trẻ thuộc thơ,
5
21 7
29 8
33
2 24
chuyện
Trẻ hiểu nội dung
4
17 6
25 9
37
3 24
tác phẩm
Trẻ đọc thơ kể
4
17 7
29 8
33
4 24
chuyện diễn cảm

4
17 8
33 8
33
5 24
Khả năng diễn đạt
mạnh lạc

Chưa đạt
Số
trẻ
3

%

4

17

5

21

5

21

4

17

13

Với kết quả trên tôi băn khoăn trăn trở để tìm ra phương pháp,biện pháp khắc
phục thực trạng trên. Tôi đã mạnh dạn áp dụng một số biện pháp để nâng cao
chất lượng cho trẻ 25-36 tháng tuổi làm quen với tác phẩm văn học mà tôi chủ
nhiệm.
III- GIẢI PHÁP VÀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN
1. Các giải pháp.
1.1: Sử dụng đồ dùng trực quan.
1.2: Xây dựng môi trường cho trẻ làm quen tác phẩm văn học.
1.3: Tổ chức cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học thông qua hoạt động chơitập có chủ định cho trẻ.
1.4: Lồng ghép cho trẻ làm quen tác phẩm văn học thông qua các hoạt động
khác.
1.5: Cho trẻ làm quen với văn học ở mọi lúc mọi nơi.
1.6: Tuyên truyền và phối hợp với các bậc phụ huyh.
2. Tổ chức thực hiện
2.1: Sử dụng đồ dùng trực quan
Với trẻ mầm non thì việc sử dụng đồ dùng trực quan là khâu quan trọng nó
quyết định tiết dạy có thành công hay không .Với trẻ nhóm 25-36 tháng tuổi thì
tư duy của trẻ là tư duy trực quan hành động và đang phát triển sang loại tư duy
trực quan hình tượng vì vậy đòi hỏi cô chuẩn bị đồ dùng phải đẹp, sáng tạo màu
4


sắc tươi sáng có đường nét rõ ràng an toàn và thuận tiện khi sử dụng. Khi sử
dụng đồ dùng trực quan trong các hoạt động chơi - tập có chủ định thì phải sử
dụng triệt để, có tính khoa học, gọn nhẹ tránh rườm rà rắc rối để làm sao cho trẻ
dễ quan sát, dễ hiểu và nắm được nội dung tác phẩm một cách dễ dàng nhất
đồng thời phải đưa ra hợp lý đúng lúc thì mới đạt được hiệu quả cao.

Ví dụ : Ở chủ đề: “Bé với cây, rau, quả và những bông hoa đẹp” khi dạy
trẻ bài thơ “ bắp cải xanh” tôi chuẩn bị mô hình về các loại cây, rau thật để giới
thiệu bài cho trẻ làm cho trẻ hứng thú để vào bài học một cách nhẹ nhàng hơn.

(Hình ảnh rau bắp cải)
Hay ở trong các câu chuyện tôi có thể sử dụng bộ rối dẹt khi kể chuyện cho
trẻ nghe
Ví dụ: Khi kể cho trẻ nghe câu chuyện : “Quả thị”
Tôi tạo hứng thú cho trẻ bằng cách: cho trẻ xem các hình rối: Bà cụ, Bạn
Mèo, Bạn vịt, quả thị áo xanh, quả thị áo vàng và gọi tên các hình rối này, sau
đó trò chuyện với trẻ về nội dung câu chuyện.Từ đó làm cho trẻ hứng thú và
hiểu nội dung câu chuyện một cách dễ dàng hơn.
Bên cạnh đó khi cho trẻ làm quen tác phẩm văn học tôi còn sử dụng sa
bàn chọn những nhân vật mà trẻ thích kết hợp di chuyển nhân vật đó trên sa bàn,
nói đến đâu đưa nhân vật ra đến đó, lời kể đi theo nhân vật sử dụng
Ví dụ :Khi kể cho trẻ nghe câu chuyện “Thỏ con nhanh trí” tôi làm sa bàn
về câu chuyện có nhân vật Thỏ mẹ, Thỏ con và chó sói. Lời dẫn “Trong khu
rừng nọ có một chú Thỏ mẹ và một chú Thỏ con. Một hôm trước khi ra đông ăn
cỏ Thỏ mẹ dặn Thỏ con” thì đồng thời cô cũng đưa nhân vật Thỏ mẹ và Thỏ con
chuyển động từ trong cánh gà ra giữa sa bàn sao cho lời kể khớp với con vật
đang di chuyển. Ngoài ra tôi còn sưu tầm, lựa chọn các loại băng đĩa có hình ảnh
phù hợp với nội dung của các tác phẩm văn học có trong chủ đề để cho trẻ được
trải nghiệm
.
5


Ví dụ : Trong nội dung câu chuyện “ Đôi bạn nhỏ” tôi đã chọn băng đĩa có các
con vật như Gà con, Vịt con, Con cáo

Hay trong câu chuyện “ Thỏ ngoan “ tôi đã dùng đầu đĩa ti vi ghi âm tiếng
gõ cửa, tiếng mưa rơi, tiếng gió thổi ào ào.. và bật mở cho trẻ nghe, tôi thấy trẻ
rất thích được xem, được nghe những hình ảnh, tiếng động đó và phần nào hiểu
được nội dung của tác phẩm văn học.
Như vậy việc sử dụng đồ dùng trực quan mà tôi tiến hành đã gây được
hứng thú rất cao trẻ chăm chú nghe cô kể chuyện và hiểu nội dung một cách dễ
dàng.
Víi từng hoạt động và đề tài cụ thể, tôi dùng các thủ thuật khác nhau để
dẫn dắt vào bài chuyển hoạt động một cách linh hoạt, hơn nữa với mỗi hoạt

6


động phải chuẩn bị hệ thống câu hỏi có tính lôgic để đàm thoại với trẻ một cách
sôi nổi, luôn lấy trẻ làm trung tâm cho mọi hoạt động để phát huy trí tưởng
tượng, cũng như cảm xúc của trẻ, tính liên hệ thực tiễn phù hợp với từng nội
dung hoạt động mà trẻ không bị áp đặt một cách gò bó.
2.2: Xây dựng môi trường cho trẻ làm quen tác phẩm văn học.
Môi trường giáo dục có vai trò hết sức to lớn đối với công tác chăm sóc giáo
dục trẻ, đặc biệt môi trường văn học có ý nghĩa đặc biệt quan trọng hơn bởi tác
phẩm văn học là một chỉnh thể nghệ thuật, cần giúp trẻ nhận ra các mối quan hệ
biểu hiện giữa hoàn cảnh, trạng thái tình cảm, tình huống truyện và nhân vật,
giữa lời kể, lời thuật, lời bạch trữ tình và ngôn ngữ nhân vật, giữa không khí, âm
sắc, giọng điệu chung của tác phẩm văn học và hành động của nhân vật. Chưa
yêu cầu trẻ phải nhớ hết mối quan hệ phức tập và chưa đòi hỏi trẻ phân biệt
được chính, phụ trong truyện mà chỉ nhằm giúp trẻ nhận ra tính liên tục của cốt
truyện trong mối liên quan đến nhân vật trung tâm của tác phẩm.
Để giúp trẻ cảm thụ tốt tác phẩm văn học thì việc tạo cơ hội cho trẻ tiếp xúc
với tác phẩm văn học phải thường xuyên vì vậy xây dựng môi trường văn học
trong và ngoài lớp học là điều tôi luôn chú trọng.

2.2.1:Xây dựng môi trường trong lớp học.
Ngay từ đầu năm học tôi đã xây dựng một góc thư viện mang nội dung
văn học bằng cách đưa các hình ảnh bài thơ, câu chuyện nổi bật vào góc thư
viện. Trang bị cho góc các loại truyện tranh trong chương trình, sưu tầm các loại
sách ngoài chương trình phù hợp với trẻ như: chuyện nhi đồng, tạp chí tập san,
những bài thơ câu chuyện ngoài chương trình có nội dung phù hợp với lứa tuổi
và chủ đề thực hiện.
Để cho góc thư viện được phong phú hơn tôi đã làm những cuốn truyện tranh
và viết chữ to ở phía dưới dán lên những mảng tường trống hướng dẫn trẻ tri
giác những tranh truyện giúp trẻ có thể tự đọc
Ví dụ: Ở chủ đề: “Những con vật đáng yêu” tôi đã trang trí hình ảnh các
con vật ngộ nghĩnh gần gũi với trẻ như trong câu chuyện: “Đôi bạn nhỏ”
“ Thỏ con không vâng lời”.
Trong bài thơ: “Đàn gà con” tôi làm mô hình bài thơ có mấy chú gà con
lông vàng đang đứng trên mâm tròn và những hạt thóc vàng để trưng bày trong
góc để cho trẻ nhìn thấy mô hình mà hình dung nhớ lại nội dung của bài thơ.
Để cho góc thư viện thêm phong phú tôi xây dựng góc văn học với tiêu đề
“Thư viện thân thiện” tôi chuẩn bị hình ảnh, nhân vật trong bài thơ, câu chuyện
trẻ đã học, khi cho trẻ hoạt động yêu cầu trẻ chọn hình ảnh trong bài thơ hay
7


nhân vật trong câu chuyện mà trẻ thích rồi đọc, kể lại bài thơ câu chuyện có hình
ảnh nhân vật mà trẻ đã chọn với sự hướng dẫn và giúp đỡ của giáo viên.

Ngoài ra tôi còn đi sâu vào làm một số đồ dùng trực quan cho trẻ hoạt động
như: Một số con rối dẹt có bánh xe, có cử động tay chân để trẻ học kể chuyện,
đọc thơ .
Điều đặc biệt nữa là tôi suy nghĩ làm các loại rối tay. Qua nghiên cứu tìm
tòi tôi đã vận dụng làm từ các quả bóng, chổi rơm, đĩa nhựa đồ chơi, để làm mặt

rối sau đó dùng vải hoặc len móc làm váy, thân tay để khi sử dụng không bị thô
và cứng các khuôn mặt có thể thay đổi tuỳ vào nội dung bài thơ hay câu chuyện
cho trẻ làm quen.
Ví dụ: Tôi may các con giống bằng vải, con rối bằng len, rạ làm nhà tranh
để làm mô hình cho các câu chuyện .

8


Ở góc thư viện của lớp ngoài các tranh ảnh, sách thì lớp tôi còn được nhà trường
đầu tư về phương tiện nghe nhìn với các loại đĩa CD về các câu chuyện cổ tích
phù hợp với nội dung chương trình

(Hình ảnh các con rối )
2.2: Môi trường ngoài lớp học.
Với môi trường ngoài lớp học trên những mảng tường trống ở bên ngoài
lớp tôi đã vẽ những hình ảnh, các nhân vật có trong bài thơ câu chuyện để khi
hoạt động dạo chơi ngoài trời tôi gợi mở cho trẻ cùng nhau kể chuyện.
Ví dụ : Tôi vẽ hình ảnh các con vật nghộ nghĩnh như: con gà, con vịt, con cáo,
con thỏ…

Kết quả : Tôi đã làm được bộ tranh thơ, mô hình về rối dẹt phục vụ cho
truyện kể, tranh về câu chuyện sáng tạo.
Như vậy việc tạo môi trường văn học cho trẻ làm quen là việc làm vô
cùng quan trọng bởi đó là chỗ dựa, là cơ sở gợi mở cho trẻ có cảm xúc về tác
phẩm văn học.

9

2.3. Tổ chức cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học thông qua hoạt động
chơi - tập có chủ định cho trẻ.
Đối với trẻ 25-36 tháng tuổi việc tổ chức hoạt động chơi - tập có chủ định là
yêu cầu quan trọng đòi hỏi cao về kiến thức, kỹ năng sư phạm và khả năng
truyền thụ của người giáo viên đặc biệt là văn học. Để thu hút, lôi cuốn trẻ tham
gia vào hoạt động một cách tích cực, chủ động tôi chọn lựa các hình thức tổ
chức phù hợp, hấp dẫn như qua tổ chức hội thi: “Bé yêu thơ”, sử dụng câu đố và
đặc biệt là lựa chọn những hình ảnh thật đẹp, những nhân vật thật ngộ nghĩnh,
sáng tạo đưa vào công nghệ thông tin để trẻ hoà nhập, hoá thân thành nhân vật
mà tôi lắp ghép được, từ đó trẻ chú ý xem, lắng nghe cô kể chuyện dẫn đến trẻ
nắm bắt được, nội dung câu truyện và tham gia hoạt động một cách chủ động và
sáng tạo.Với từng chủ đề cụ thể tôi đưa ra hệ thống câu hỏi đã chuẩn bị có tính
lôgic để đàm thoại với trẻ. Vì vậy khi cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học tôi
luôn nghiên cứu kỹ tác phẩm, xác định được mục đích, lựa chọn hình thức cho
phù hợp, cách giới thiệu bài, giọng đọc, kể diễn cảm tác phẩm văn học.
Muốn cho trẻ hứng thú vào hoạt động của mình thì tôi luôn tìm tòi cách
giới thiệu bài như thế nào cho hay, hấp dẫn .Có nhiều hình thức giới thiệu bài
hay, hấp dẫn và nhẹ nhàng bằng các hình thức như qua câu đố, bài hát, lời
dẫn và qua tranh ảnh, các phương tiện công nghệ thông tin.Trước khi cho trẻ
làm quen với tác phẩm văn học nào tôi cần phải giới thiệu về tác phẩm văn
học đó cho trẻ được làm quen với bối cảnh, các nhân vật, hình ảnh và tạo mọi
điều kiện, thời gian tạo không khí học tập vui vẻ, thoải mái để trẻ có thể tham
gia vào tác phẩm một cách có ý nghĩa.Ví dụ1: Ở hoạt động kể chuyện: “Đôi
bạn nhỏ”
Tôi đọc câu đố: “Con gì chân ngắn
Mà lại có màng
Mỏ bẹt màu vàng
Hay kêu cạp cạp ”
Các con cùng xem đó là con gì nhé! Tôi kích vào hình ảnh con vịt trong vi
tính cho trẻ xem

Bây giờ cô có câu đố khó hơn các con hãy chú ý nhé!
“Cái mỏ xinh xinh
Hai chân tý xíu
Lông vàng mát dịu
Chiếp, chiếp suốt ngày”
Tôi kích hình ảnh gà con trong vi tính

10


Vịt con và Gà con là hai nhân vật trong câu chuyện “Đôi bạn nhỏ ’’mà hôm nay
cô sẽ kể cho các con nghe đấy.
Ví dụ 1: Hoạt động thơ “Hoa nở” ở chủ đề “ Bé với cây, rau, quả và những
bông hoa đẹp”
Tôi chuẩn bị ở góc khám phá khoa học về các loài hoa và cho trẻ đi tham
quan như (Hoa hồng ,hoa cúc, hoa đồng tiền)

Ở góc khám phá khoa học có những gì? (Có các loại hoa)
Các loại hoa này dùng để làm gì?
Còn có rất nhiều các loài hoa có loài hoa dùng để trang trí cũng có loài hoa
thì kết trái cho chúng ta quả ngọt bây giờ cô mời các con về chỗ ngồi của mình
nghe cô đọc bài thơ “Hoa kết trái”để xem còn có những loài hoa gì cho chúng ta
quả ngọt nhé.

11


Với các câu chuyện tôi có thể cho trẻ hóa trang các nhân vật trong câu chuyện
để giới thiệu bài làm cho trẻ rất tò mò
Khi cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học việc tổ chức cho trẻ đàm thoại nhằm

củng cố và khắc sâu kiến thức cho trẻ, ở phần này nếu không tổ chức tốt sẽ gây
cho trẻ cảm giác nhàm chán.
Để giúp trẻ đàm thoại tốt cũng có thể sử dụng hình thức thông thường là
cho trẻ ngồi tại chỗ và nghe cô đọc câu hỏi nhưng trong quá trình giảng dạy tôi
thấy thay đổi hình thức đàm thoại gây được hứng thú nhiều hơn đối với trẻ
Ví dụ: Ở câu chuyện “ Quả thị” trong chủ đề “ Cây, rau, quả và những bông
hoa đẹp” khi đàm thoại với trẻ tôi tổ chức dưới hình thức “Ai nhanh h¬n” tôi
chuẩn bị cây thị có nhiều quả và mỗi một quả mang theo một câu hỏi cho trẻ lên
hái quả và trả lời về các câu hỏi yêu cầu trẻ lên bắt thăm và trả lời câu hỏi cho
các bạn nghe.
Cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học là một biện pháp cực kỳ quan
trọng, để trẻ thuộc và nhớ lâu tác phẩm thì dạy trẻ đọc thuộc thơ và biết kể lại
chuyện là biện pháp đòi hỏi cô phải nghiên cứu và tìm ra hình thức nào cho hay,
hấp dẫn và trẻ dễ tiếp nhận.
Cô có thể cho trẻ đọc kể theo cá nhân hay theo nhóm. Cô đánh giá nhận
xét về bài thơ câu chuyện bạn vừa kể, theo dõi cách sử dụng đồ dùng trực quan
của trẻ để nhận xét, góp ý
Ví dụ : Hoạt động văn học“Thơ”.“Bạn mới” trong chủ đề “Bé và các bạn”
Khi cho trẻ đọc thơ cô mời trẻ lên đọc và yêu cầu trẻ chỉ vào tranh theo
trình tự nội dung bài thơ qua đó trẻ có thể nhớ lại nội dung bài thơ qua tranh và
biết được cách sử dụng tranh khi đọc thơ.
Ngoài ra thì tổ chức cho trẻ đóng kịch là một phương pháp tốt nhất giúp
trẻ nhớ lâu tác phẩm để trẻ đóng kịch tốt tôi dạy cho trẻ thuộc truyện, tôi là
người dẫn truyện và khuyến khích trẻ kể cùng cô trẻ có thể đọc lời thoại của các
nhân vật .
Để chuẩn bị cho trẻ đóng kịch cô chuẩn bị truyện, trang phục, sân khấu nhạc
nền
Ví dụ : Truyện “Đôi bạn nhỏ” ở chủ đề “Những con vật đáng yêu” thì cho
trẻ đàm thọai về các nhân vật và cử chỉ điệu bộ của các con vật như: Khi gà con
trông thấy cáo gà con như thế nào? Bạn vịt khi nghe bạn gọi đẫ làm gì? Cáo

không bắt được gà và vịt cáo làm sao?
Qua cách làm này tôi đã giúp trẻ phát triển khả năng ghi nhớ, rèn luyện
ngôn ngữ mạch lạc, làm tăng sự cảm thụ hiểu biết tác phẩm văn học của trẻ
trong các hoạt động tiếp theo.
2.4: Lồng ghép cho trẻ làm quen tác phẩm văn học thông qua các hoạt
động khác.
Thông qua các hoạt động như: Âm nhạc, nhận biết tập nói, hoạt động với đồ
vật, tôi củng cố kiến thức về văn học cho trẻ. Ở những hoạt động học này các tác
phẩm văn học đến với trẻ qua hình thức giới thiệu bài hay củng cố bài.

12


2.4.1: Trong hoạt động âm nhạc khi dạy hát bài “Bắp cải xanh” để giới thiệu
bài hát tôi cho trẻ đọc bài thơ “Bắp cải xanh” đàm thoại với trẻ về bài thơ và
giới thiệu tên bài hát.
2.4.2: Với hoạt động cho trẻ nhận biết tập nói tôi cũng đã lồng ghép hoạt động
văn học cho trẻ.
Ví dụ :Đề tài: “Làm quen một số loài hoa” trong chủ đề “Bé với cây, rau,
quả và những bông hoa đẹp” khi kết thúc hoạt động học tôi cho trẻ đọc bài thơ
“Hoa kết trái” để trẻ mở rộng vốn hiểu biết của mình về các loại hoa.

2.4.3: Khi dạy trẻ hoạt động với đồ vật : Xếp ngôi nhà kể cho trẻ nghe câu
chuyện “ Thỏ ngoan” để có nhà cho bác Gấu trú mưa khỏi bị ướt người giữa
rừng các con có đồng ý giúp bác Gấu có được ngôi nhà không? Như vậy trẻ rất
hứng thú khi tham gia vào hoạt động .
Để tránh tình trạng trẻ bị nhàm chán, mệt mỏi khi làm quen với tác phẩm văn
học, tôi luôn tổ chức đan xen những trò chơi vận động nhằm thay đổi những
trạng thái giữa động và tĩnh cho trẻ. Từ nội dung của các tác phẩm văn học tôi
chuyển sang các trò chơi một cách nhẹ nhàng để trẻ thông qua “chơi mà học,

học mà chơi”
Ví dụ: Trong câu chuyện: Quả trứng tôi cho trẻ đội mũ vịt vào chơi “ Chuyển
trứng vào ổ” sau khi chuyển hết trứng vào ổ tôi nói mời các chú vịt đi ngủ thôi “.
Trẻ ngồi nhắm mắt giả vờ ngủ , tôi giả làm tiếng gà gáy ò ó o … trời sáng rồi
cho trẻ mở mắt ra và tôi nói cho trẻ biết sau một đêm số trứng của trẻ chuyển về
đã nở ra những chú vịt đó cho trẻ . Tôi thấy trẻ rất thích thú và hăng hái tích cực
tham gia vào hoạt động mà ý nghĩa câu chuyện được khắc sâu hơn.
2.5: Cho trÎ làm quen với văn học ở mọi lúc mọi nơi.
Ngoài các hoạt động chơi - tập có chủ định tôi còn tận dụng các thời điểm
trong ngày để cho trẻ được làm quen với tác phẩm văn học ở mọi lúc mọi nơi
với bài sắp học, ôn bài cũ, kể chuyện theo tranh.

13


2.5.1: Trong hoạt động đón trẻ.
Trong hoạt động đón trẻ tôi cho trẻ xem tranh , mô hình , mở các loại
băng đĩa về các bài thơ, câu chuyện phù hợp với nội dung trong chương trình
cho trẻ nghe, hay yêu cầu trẻ đọc, kể lại tác phẩm mà cô đã cho trẻ làm quen
trong chủ đề để từ đó luyện phát âm và ngôn ngữ cho trẻ đồng thời cũng giúp đỡ
trẻ đến với tác phẩm văn học gần gũi hơn.

14


2.5.2: Trong hoạt động góc.
Để tạo hứng thú cho trẻ tôi cho trẻ đọc bài thơ phù hợp với nội dung
chương trình và đàm thoại với trẻ về buổi chơi.
Ví dụ: Ở chủ đề “Bé và các bạn” tôi cho trẻ đọc bài thơ “Bạn mới” và đàm
thoại để về góc chơi. Cứ như thế sau nhiều câu chuyện, bài thơ sâu chuỗi lại tôi

thấy có hẳn bức tranh hoàn cảnh quá sinh động gợi cảm xúc tạo môi trường cho
trẻ hoạt động, đồng thời giúp trẻ khắc sâu kiến thức nội dung và có nhiều hứng
thú với các tác phẩm văn học hơn. Hay sau khi cho trẻ chơi xong tôi cho trẻ đọc
bài thơ “Giờ chơi” và khuyến khích thu dọn đồ chơi.
2.5.3: Hoạt động dạo chơi ngoài trời.
Với hoạt động dạo chơi ngoài trời việc lồng ghép cho trẻ làm quen tác
phẩm văn học càng gây được hứng thú nhiều hơn cho trẻ thông qua hoạt động
quan sát và thông qua trò chơi.
Ví dụ: Trong chủ đề “Cây, rau, quả và những bông hoa đẹp ” khi cho trẻ quan
sát cây bắp cải tôi cho trẻ đọc bài thơ“Cây bắp cải ” rồi đàm thoại

Hay ở chủ đề “Những con vật đáng yêu” khi cho trẻ quan sát con gà tôi có thể
cho trẻ đọc bài thơ “ Đàn gà con”. Tôi đã cho trẻ quan sát băng đĩa hình ảnh con
gà con
Khi tổ chức chơi trò chơi cho trẻ thì các bài đồng dao trong dân gian là tác phẩm
văn học dễ lôi cuốn trẻ với các câu từ gần gũi dễ hiểu, ngắn gọn và vui tươi. Vì
vậy trò chơi dân gian là trò chơi mà tôi hay tổ chức cho trẻ chơi.

15


Ví dụ: Trò chơi “Lộn cầu vồng” “Dung dăng dung dẻ” “Nu na nu nống”
Thả đỉa ba ba”…
2.5.4: Hoạt động ăn trưa.
Trong ăn trưa để giúp trẻ ăn ngon miệng và cũng là cho trẻ tiếp xúc thêm
với tác phẩm văn học tôi đọc cho trẻ nghe các bài thơ, câu chuyện ca dao, đồng
dao vui tươi nhộn nhịp nói về các thực phẩm và giáo dục trẻ trong bữa ăn .
Chẳng hạn trước khi chia ăn cho trẻ tôi thường xuyên cho trẻ đọc bài thơ “ Giờ
ăn”. Thông qua bài thơ nhằm nhắc nhở trẻ trước khi ăn phải rửa tay sạch sẽ,
ngồi vào bàn xúc cơm ăn gọn gàng , không làm rơi vãi cơm. Hay với chủ đề:

“Cây, rau, quả và những bông hoa đẹp” trước khi cho trẻ ăn tôi cho trẻ đọc bài
thơ: Bắp cải xanh và hỏi trẻ rau bắp cải là loại rau ăn bằng gì? Ăn rau bắp cải sẽ
cung cấp chất gì?. Từ đó khuyến khích trẻ phải ăn thêm rau để có nhiều vitamin
và chất khoáng giúp cho cơ thể mau lớn và khoẻ mạnh.

16


2.5.5: Hoạt động ngủ trưa.
Để giúp trẻ đi vào giấc ngủ nhẹ nhàng hơn và có tinh thần thoải mái trước
khi cho trẻ lên giường đi ngủ tôi thường cho trẻ đọc bài thơ “ Giờ ngủ” để từ đó
nhắc nhở trẻ lên giường đi ngủ là phải nằm lặng im, hai mắt nhắm , không nói
chuyện, từ các bài thơ, bài ca dao được các nghệ sĩ ngâm và ru có nội dung phù
hợp với lứa tuổi tôi sưu tầm trên mạng, trên thông tin đại chúng tôi làm thành
đĩa CD và mở nhỏ cho trẻ nghe khi trẻ bắt đầu đi ngủ và như thế sẽ giúp trẻ đi
vào giấc ngủ rễ ràng hơn.
2.5.6: Hoạt động trả trẻ.
Kết thúc một hoạt động trong ngày thì hoạt động trả trẻ là hoạt động giúp
trẻ có được một tâm thế thoải mái trước khi ra về vì vậy các tác phẩm văn học
là yếu tố phù hợp nhất để cung cấp cho trẻ. Ở thời gian này tôi đã sưu tầm các
loại đĩa CD về các câu chuyện cổ tích và mở cho trẻ xem .Tùy vào từng chủ đề
mà tôi lựa chọn nội dung câu chuyện cho phù hợp. Một hình thức nữa mà tôi
thực hiện có hiệu quả là cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học theo các chủ đề,
tôi tổ chức cho các cháu trong lớp liên hoan biểu diễn văn nghệ. Nó có tác dụng
cổ vũ động viên các cháu giỏi đồng thời cũng khuyến khích các cháu yếu nhút
nhát tham gia vào các hoạt động nghệ thuật. Trong các buổi biểu diễn văn nghệ
của trường tôi đăng ký cho các cháu lên tham gia đọc thơ, kể chuyện đồng thời
trong buổi biểu diễn tôi cũng động viên các cháu nhút nhát lên tham gia nhằm
khích lệ trẻ.
2.6: Tuyên truyền và phối hợp với các bậc phụ huynh.

17


Tuyên truyền và phối hợp cho các bậc phụ huynh là việc làm quan trọng mà
giáo viên cần nắm bắt được. Ngoài thời gian ở trường thì thời gian ở nhà của trẻ
cũng góp phần tích cực giúp trẻ hiểu và cảm nhận tác phẩm tốt hơn.
Thời gian trẻ ở nhà thì buổi tối trước khi đi ngủ trẻ được nghe những câu
chuyện cổ tích ,những bài thơ bài ca dao đó là lời ru nhẹ nhàng đưa trẻ vào giấc
ngủ một cách dễ dàng hơn.
+ Tôi luôn trao đổi với phụ huynh tạo điều kiện để trẻ được nghe đài, xem
các chương trình thiếu nhi có nội dung liên quan đến văn học.
+ Tôi phô tô các bài thơ câu chuyện trong chương trình gửi đến các phụ
huynh để họ nắm bắt được và kết hợp dạy trẻ ở nhà. Gợi ý cho cha mẹ kể
chuyện đọc thơ cho trẻ nghe và nên lắng nghe trẻ kể lại
+ Trao đổi với gia đình nên khích lệ khích lệ trẻ đã làm tốt .
+ Kêu gọi phụ huynh quyên góp, ủng hộ tranh,sách truyện nguyên vật liệu
để làm đồ dùng đồ chơi.
+ Trao đổi với phụ huynh cho trẻ đi học đều đặn giúp trẻ tiếp thu bài có
hệ thống và đạt hiệu quả hơn.
Sau khi kết hợp với phụ huynh tôi thấy trẻ rất hứng thú khi đọc thơ hay
tham gia kể chuyện, trẻ tự tin lên rất nhiều khi thể hiện các tác phẩm văn học
trước cô giáo và bạn bè, việc cho trẻ làm quen tác phẩm văn học trở nên nhẹ
nhàng và đạt hiệu quả cao hơn.
IV- KIỂM NGHIỆM
* Vào đầu năm học tôi đã khảo sát chất lượng trẻ với kết quả như sau:
S
S
T

Số Nội dung khảo sát
trẻ

Kết quả
Đạt
Tốt
Số %
trẻ

1

2
3
4

24

khá
Số
trẻ

Chưa đạt

%

TB
Số
trẻ

%

Số
trẻ

%

Trẻ chú ý lắng nghe 6
cô đọc thơ kể chuyện

25

8

33

7

29

3

13

Trẻ thuộc thơ, chuyện

5

21

7

29

8

33

4

17

Trẻ hiểu nội dung tác 4
phẩm
Trẻ đọc thơ kể chuyện 4
diễn cảm

17

6

25

9

37

5

21

17

7

29

8

33

5

21

24
24
24

18


4
5

24

17

8

33

8

33

4

17

Khả năng diễn đạt
mạnh lạc
* Khảo sát cuối năm học cho thấy:

S
S
T

Số Nội dung khảo sát
trẻ

Kết quả
Đạt
Tốt
Số %
trẻ

1

2

3
4
5

24

khá
Số
trẻ

Chưa đạt

%

TB
Số
trẻ

%

Số
trẻ

%

Trẻ chú ý lắng nghe 8
cô đọc thơ kể chuyện

33

10

42

6

25

Trẻ thuộc thơ, chuyện

7

29

9

38

8

33

Trẻ hiểu nội dung tác 8
phẩm
Trẻ đọc thơ kể chuyện 9
diễn cảm
8
Khả năng diễn đạt
mạnh lạc

33

10

42

5

21

1

0,4

38

9

38

5

21

1

0,4

33

10

42

5

21

1

0,4

24
24
24
24

C- KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT
Như vậy Có thể nói rằng cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học là việc
làm không thể thiếu được ở độ tuổi mầm non bởi thông qua văn học trẻ không
những tiếp thu được giá trị đạo đức mà còn góp phần phát triển về ngôn ngữ,
vốn từ cách để trẻ nói năng lưu loát .
Để làm tốt được điều này giáo viên cần nắm bắt tâm lý và khả năng vốn có của
trẻ để có biện pháp phù hợp
Có biện pháp lôi cuốn trẻ vào hoạt động học thoải mái nhẹ nhàng .
Tạo điều kiện để trẻ thể hiện khả năng của mình trước bạn bè.
Luôn lấy trẻ làm trung tâm sử dụng câu hỏi mở phát triển tính tích cực ở trẻ
* Ý kiến đề xuất.
- Đối với nhà trường
Cần tham mưu với các cấp lãnh đạo địa phương cũng như tuyên truyền

vận động sự ủng hộ của phụ huynh để bổ xung xây dựng vườn thiên nhiên, vườn
19


cổ tích.Thường xuyên mở các lớp tập huấn, chuyên đề cho giáo viên nhằm tăng
hiệu quả trong công tác chăm sóc và giáo dục trẻ và nâng cao trình độ chuyên
môn nghiệp vụ.
Trên đây là những kinh nghiệm của tôi trong việc cho trẻ 25-36 tháng tuổi
làm quen với tác phẩm văn học. Vậy tôi rất mong được sự đóng góp và bổ sung
của hội đồng khoa học, các cấp lãnh đạo để tôi phát huy được chuyên môn của
mình góp phần tích cực vào công việc dạy trẻ tốt nhất.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN CỦA
THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Nga Sơn, ngày 12 tháng 04 năm 2015
Tôi xin cam đoan SKKN này là do tôi
tự nghiên cứu và tìm tòi, không sao
chép của người khác.
Người thực hiện

Mai Thị Nguyệt

20