sử dụng kiến thức liên môn vào giảng dạy phần lịch sử lớp 9.

A. ĐẶT VẤN ĐỀ
Việc sử dụng kiến thức liên môn vào dạy học hiện nay đang được Bộ
GD&ĐT đặt thành một vấn đề bức thiết. Trong nhà trường phổ thông, các môn
học có sự liên quan mật thiết với nhau. Nhiệm vụ của nhà trường THCS là phải
cung cấp vững kiến thức liên môn cho học sinh. Đặc biệt trong giảng dạy lịch
sử, để học sinh nắm vững kiến thức, có hứng thú với bộ môn giáo viên cần phải
sử dụng nguồn kiến thức liên môn vào dạy học.
Trong sự nghiệp đổi mới giáo dục hiện nay, việc phát huy tính tích cực
học tập của học sinh nhằm nâng cao chất lượng học tập bộ môn đang là mối
quan tâm hàng đầu. Việc sử dụng kiến thức liên môn là một trong những
nguyên tắc quan trọng trong dạy học, nhất là dạy học lịch sử đã và đang có đóng
góp không nhỏ vào việc phát huy tính tích cực, chủ động học tập của học sinh,
góp phần nâng cao chất lượng học tập bộ môn . Trên cơ sở đó giáo dục, khơi dậy
tình cảm, tư tưởng, đạo đức làm chuẩn mực cho mọi hành vi trong cuộc sống,
góp phần phát triển toàn diện học sinh.
Mặt khác, để đảm bảo yêu cầu đổi mới nội dung và phương pháp giáo
dục, người giáo viên phải là người luôn tự tìm tòi, sáng tạo, chủ động truyền tải
kiến thức theo hướng tích cực trên cơ sở “lấy học sinh làm trung tâm”, bằng
cách đa dạng hóa các phương pháp, các cách thức tổ chức dạy học, trong đó có
cả việc sử dụng nguồn kiến thức liên môn vào giảng dạy.
Trong dạy học lịch sử nói chung, chương trình lịch sử lớp 9 nói riêng với
nhiều nội dung phong phú, sinh động, phản ánh những đổi thay to lớn, phức tạp
và có những đảo lộn bất ngờ của thế giới và một chặng đường đầy biến động
của đất nước ta thời hiện đại. Nhất là những thắng lợi vĩ đại của dân tộc ta như
cách mạng tháng Tám, chiến thắng Điện Biên Phủ chấn động địa cầu,… Việc
giáo viên sử dụng các nguồn kiến thức liên môn như Địa lý, Âm nhạc, Văn học,
… vào giảng dạy là điều rất cần thiết. Mặt khác, đối tượng học sinh lớp 9, các
em đã được làm quen với kĩ năng sưu tầm, tìm kiếm, xử lý thông tin, tổng hợp
kiến thức,…từ lớp 6,7,8. Vậy nên, giáo viên làm tốt được nguyên tắc này, sẽ
giúp học sinh không những nắm vững nội dung, khắc sâu kiến thức của bài học
mà các em sẽ say mê, hứng thú học tập, yêu thích môn lịch sử.

Như vậy, việc sử dụng kiến thức liên môn rất cần thiết trong dạy học các
môn nói chung, môn lịch sử nói riêng. Song với khuân khổ của đề tài này, tôi
chỉ đi sâu vào nghiên cứu việc sử dụng kiến thức liên môn vào giảng dạy
phần lịch sử lớp 9. Từ đó, góp phần nâng cao chất lượng dạy học bộ môn lịch
sử nói chung ở trường THCS Nga An.

1


B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ:
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN:
Bộ môn lịch sử ở trường phổ thông có vai trò quan trọng trong việc hình
thành thế giới quan, tình cảm, đạo đức, phát triển năng lực nhận thức và hành
động… cho học sinh. Tuy nhiên, hiện nay chất lượng giảng dạy và học tập bộ
môn Lịch sử chưa thực sự làm cho xã hội an tâm. Vì thế, việc đổi mới một cách
toàn diện về nội dung và phương pháp dạy học Lịch sử là rất cần thiết. Một
trong những yếu tố đó là việc sử dụng kiến thức liên môn vào giảng dạy các
môn học nói chung và dạy học lịch sử nói riêng.
Dạy học liên môn là một trong những nguyên tắc quan trọng trong quá
trình dạy học. Đây được coi là một quan niệm dạy học hiện đại, nhằm phát huy
tính tích cực học tập của học sinh, đồng thời nâng cao chất lượng giáo dục nói
chung trong các nhà trường.
Vậy dạy học liên môn là gì? Dạy học liên môn là hình thức tìm tòi những
nội dung giao thoa giữa các môn học với nhau, những khái niệm, tư tưởng
chung giữa các môn học, tức là con đường tích hợp những nội dung từ một số
môn học có liên hệ với nhau. Từ những năm 60 của thế kỉ XX, người ta đã đưa
vào giáo dục ý tưởng tích hợp việc xây dựng chương trình dạy học. Tích hợp là
một khái niệm của lý thuyết hệ thống, nó chỉ trạng thái liên kết các phần tử riêng
rẽ thành cái toàn thể, cũng như quá trình dẫn đến trạng thái này.
Việc dạy học liên môn nhằm làm cho kiến thức các môn học bổ sung cho

nhau, hiểu sâu sắc hơn sự kiện đang học. Trong dạy học lịch sử, việc dạy học
theo nguyên tắc liên môn được thực hiện tính kế thừa trong nhận thức các khóa
trình lịch sử dân tộc và thế giới từ cổ đại đến hiện đại, làm cho học sinh hiểu rõ
sự phát triển của xã hội một cách liên tục, thống nhất, nhận thấy mối quan hệ
hữu cơ giữa các lĩnh vực của đời sống xã hội, tính toàn diện của lịch sử.
Dạy học liên môn giúp học sinh tích cực, chủ động huy động những kiến
thức đã học để hiểu sâu, toàn diện hơn một sự kiện lịch sử. Học sinh được ôn
tập, củng cố, tổng hợp các kiến thức ở mức độ cao hơn và biết vận dụng thông
minh vào học tập.
II. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU:
1. Thực trạng:
Như chúng ta đã biết, trong những năm gần đây, việc đổi mới phương
pháp dạy học đã được triển khai đồng loạt và có hiệu qủa ở tất cả các bộ môn,
trong đó có bộ môn Lịch sử. Và một trong những phương pháp dạy học tích cực
“lấy học sinh làm trung tâm” - đó là nguyên tắc dạy học sử dụng kiến thức liên
môn, nhằm phát huy tính tích cực chủ động, sáng tạo của học sinh. Từ đó, nâng
cao chất lượng, hiệu quả giáo dục bộ môn, đang được nhiều giáo viên quan tâm.

2


Đối với bộ môn khoa học lịch sử nói chung và phần lịch sử lớp 9 nói
riêng, nguyên tắc này cũng thực sự rất cần thiết. Vì dạy học liên môn có vai trò
quan trọng, góp phần bổ sung kiến thức các môn học khác cho bài giảng, làm
cho giờ học sôi nổi, học sinh hứng thú, chủ động tiếp thu kiến thức.Và việc sử
dụng kiến thức liên môn vào trong giờ học lịch sử đặt ra yêu cầu là học sinh phải
tích cực sưu tầm các nguồn tài liệu có liên quan đến kiến thức lịch sử, đồng thời
còn rèn luyện các kỹ năng thực hành cho các em, đặc biệt là đối tượng học sinh
lớp 9.
Về phía giáo viên: Từ trước đến nay không phải giáo viên nào cũng đã sử

dụng tốt nguyên tắc dạy học này vào giờ dạy của mình. Có thể là do tắc trách,
thiếu tâm huyết với nghề, năng lực hạn chế, hoặc chưa nhận thức đúng về ý
nghĩa to lớn của nguyên tắc dạy học này. Nên nhiều giáo viên đã bỏ qua, hoặc
có sử dụng nhưng qua loa, đại khái, chiếu lệ. Khiến cho giờ học lịch sử trở nên
khô khan, học sinh tiếp thu bài thụ động, nhàm chán. Niềm say mê và hứng thú
học tập bộ môn Lịch sử của các em cũng giảm sút nghiêm trọng. Thậm chí, còn
gây tâm lý “sợ” môn Lịch sử. Vì thế nên, chất lượng đại trà của môn lịch sử lớp
9 cũng giảm sút, dẫn đến việc chọn đội tuyển học sinh giỏi tham gia ôn thi học
sinh giỏi cấp huyện cũng kém chất lượng và học sinh đạt giải không cao.
Đối với học sinh, hầu như các em chưa thực sự tự giác trong việc tự tìm
hiểu kiến thức liên môn vào giờ học. Tâm lý học lịch sử là môn học khô khan,
nhiều sự kiện khó nhớ khiến các em không hứng thú với việc tìm tòi, sưu tầm
kiến thức liên môn. Hầu hết các em đều thụ động, phụ thuộc vào sách giáo khoa.
Trên thực tế, các bộ môn khoa học xã hội có mối quan hệ với nhau: giữa
Lịch sử - văn học, giữa Lịch sử - Địa lý,… và ngược lại. Ngoài ra, các môn khoa
học tự nhiên cũng có thể bổ sung kiến thức và làm phong phú cho các môn khoa
học xã hội trong một phạm vi nhất định. Kiến thức của các môn có thể bổ sung,
hỗ trợ cho nhau. Vì vậy, việc vận dụng nguyên tắc liên môn vào dạy học là một
trong những phương pháp khá quan trọng, không thể thiếu được, nhất là đối với
bộ môn Lịch sử. Vì, dạy học lịch sử là việc thực hiện tính kế thừa trong nhận
thức các quá trình lịch sử dân tộc và thế giới từ cổ đến kim, làm cho học sinh
hiểu rõ sự phát triển của lịch sử xã hội loài người một cách thống nhất, liên tục,
tránh nhận thức rời rạc, tản mạn. Đồng thời, học sinh có thể thấy mối quan hệ
hữu cơ giữa các lĩnh vực của đời sống xã hội, giữa các môn học, từ đó phát triển
tư duy cho học sinh.
Từ những điều nói trên, bản thân mạnh dạn đưa ra đề tài: Sử dụng kiến
thức liên môn vào giảng dạy phần lịch sử lớp 9. Từ đó, nhằm góp phần nâng
cao chất lượng giảng dạy học tập bộ môn lịch sử ở trường THCS Nga An.

3

2. Kết quả của thực trạng:
Qua khảo sát điều tra cho thấy còn rất nhiều giáo viên không sử dụng
kiến thức liên môn vào dạy học lịch sử. Vì vậy, mà chất lượng dạy học giảm sút,
nhiều em học sinh nêu rõ quan điểm là không thích học lịch sử hoặc khi cho các
em lựa chọn môn học yêu thích của mình thì rất ít em lựa chọn môn lịch sử; khi
được chọn vào đội tuyển học sinh giỏi để ôn thi tuyến huyện thì các em tìm mọi
lý do để thoái thác…
Năm học 2013-2014, bản thân đã tiến hành khảo sát kiểm tra đầu năm ở
lớp 9A, 9B trường THCS Nga An (lấy lớp 9A là lớp thực nghiệm, 9B là lớp đối
chứng), kết quả như sau:
Lớp Tổng
Giỏi
Khá
TB
Yếu
Kém
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
SL
%
số
9A 31

3
9.7
5
16.1 18
58.1 5
16.1 0
0
9B 30
2
6.7
4
13.3 19
63.3 5
16.7 0
0
III. GIẢI PHÁP VÀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN:
1.Tìm kiếm, sưu tầm kiến thức liên môn ở các bộ môn khoa học khác.
1.1. Về phía giáo viên:
Có rất nhiều giáo viên quan niệm rằng để dạy học đạt kết quả tốt, giáo
viên chỉ cần có kiến thức chuyên môn vững vàng là đủ. Đây là một quan điểm
hết sức sai lầm và phiến diện, nhất là đối với bộ môn Lịch sử. Nếu giáo viên chỉ
nắm vững kiến thức của bộ môn mình thì việc truyền đạt kiến thức cho học sinh
sẽ chỉ dừng lại ở việc nắm kiến thức chứ không thể giúp học sinh hiểu sâu sắc sự
kiện lịch sử.
Việc dạy học liên môn đòi hỏi giáo viên lịch sử không chỉ có kiến thức
vững vàng bộ môn mà còn phải nắm vững nội dung chương trình các môn học ở
trường phổ thông như: Địa lý, Văn học, Giáo dục công dân, Âm nhạc,…Thậm
chí, có những hiểu biết nhất định về các môn khoa học tự nhiên, như Toán, Sinh
học, Vật lý,…
Đây là một yêu cầu quan trọng để mang lại hiệu quả cho bài giảng. Chỉ có

nắm vững kiến thức bộ môn và có sự hiểu biết sâu rộng về các môn học khác thì
giáo viên mới có sự chọn lựa chính xác những kiến thức liên môn cần cung cấp
cho học sinh hoặc yêu cầu các em giải quyết các tình huống có vấn đề khi có
liên quan đến nguồn kiến thức liên môn. Công việc này, đòi hỏi giáo viên phải
nghiên cứu kĩ các tài liệu: SGK, SGV, tài liệu tham khảo, truy cập Internet,…
Chương trình lịch sử lớp 9 - một chặng đường lịch sử có nhiều biến cố to
lớn và sự kiện trọng đại. Để truyền tải những nội dung kiến thức lịch sử cơ bản
đến học sinh, đòi hỏi giáo viên phải có kiến thức chuyên môn vững vàng. Đồng
thời phải biết khai thác, tìm kiếm nguồn kiến thức liên môn của các môn học
khác, cụ thể như sau:

4


Ví dụ: Một số bài trong phần lịch sử lớp 9
Tên bài
Kiến thức lịch sử cơ bản
của từng bài học
Bài 7: Các nước Mĩ -Tình hình Mĩ La –tinh
La-tinh
-Thắng lợi của cách mạng
Cu Ba dưới sự chỉ huy của
Phi-đen Ca-xtơ-rô và công
cuộc xây dựng chủ nghĩa
xã hội.
Bài 19: Nhật Bản
-Tình hình Nhật Bản sau
chiến tranh
- Sự “thần kì”của nền kinh
tế Nhật Bản

- Chính sách đối nội và đối
ngoại.
Bài 12: Những thành - Những thành tựu chủ yếu
tựu chủ yếu và ý nghĩa của cuộc cách mạng khoa
lịch của cách mạng học kĩ thuật
khoa học - kĩ thuật.
- Ý nghĩa, tác động

Bài 24: Cuộc đấu tranh
bảo vệ và xây dựng
chính quyền dân chủ
nhân dân.

-Tình hình nước ta sau
cách mạng tháng Tám
- Các biện pháp để giải
quyết giặc đói, giặc dốt,
khó khăn về tài chính,
ngoại xâm, nội phản.

Kiến thức liên môn có
liên quan
- Liên hệ thực tế - hiểu
biết xã hội - tình đoàn
kết, sự giúp đỡ giữa hai
nước Cu Ba và Việt
Nam.
-Lồng ghép môn Giáo
dục công dân – giáo dục
học sinh có ý thức vươn

lên, cần cù trong lao
động, học tập; sống tiết
kiệm,…
-Tích hợp môn Tin học
để nói về sự ra đời máy
tính điện tử - một thành
tựu quan trọng của thế kỉ
XX.
-Tích hợp môn Sinh học
khi giảng về phương
pháp sinh sản vô tính; sự
ra đời của “Bản đồ gien
người”,…Tích hợp khoa
học vũ trụ - cho phép
con người đặt chân lên
mặt trăng, bay vòng
quanh trái đất,…
-Tích hợp kiến thức môn
Địa lý để xác định vị trí
của vĩ tuyến 16.
-Tích hợp kiến thức môn
Ngữ văn với tác phẩm
“Vợ nhặt” của Kim Lân,
để khắc sâu nạn đói năm
1945 đã cướp đi 2 triệu
đồng bào ta,…

Bài 27; Bài 28:….
1.2. Đối với học sinh:
5

Để lĩnh hội và hiểu sâu sắc được kiến thức cơ bản của bài học, giáo viên
yêu cầu các em sưu tầm, soạn bài trước ở nhà bằng cách: Giáo viên gợi ý cho
học sinh tìm hiểu những kiến thức liên môn như: Địa lý, Văn học, Âm nhạc,
Giáo dục công dân… bằng cách lập bảng thống kê, soạn bài trước ở nhà, cụ thể
như sau:
Ví dụ: Phần lịch sử Việt Nam lớp 9 giai đoạn từ 1945-1954
Tên bài
Kiến thức lịch sử cơ bản Kiến thức liên môn có
của từng bài học
liên quan

Trên cơ sở học sinh lập bảng thống kê, tìm hiểu được các nguồn kiến thức
liên môn có liên quan đến từng bài học, giáo viên hướng dẫn học sinh khai thác,
sử dụng vào bài học. Từ đó, giúp học sinh chủ động lĩnh hội các kiến thức cơ
bản của bài học và qua đó các em chủ động huy động những kiến thức liên môn
đã học để hiểu sâu sắc, toàn diện một sự kiện lịch sử.
2. Lựa chọn kiến thức liên môn vào giảng dạy:
Trên cơ sở sưu tầm, tìm kiếm các nguồn kiến thức của các môn học khác,
giáo viên lựa chọn kiến thức liên môn để dạy học cho sinh một cách phù hợp,
hiệu quả. Không phải bài giảng nào, mục nào giáo viên cũng sử dụng kiến thức
liên môn vào giảng dạy… Có khi kiến thức liên môn sẽ được sử dụng vào việc
kiểm tra bài cũ, dạy kiến thức mới của một mục nào đó, hoặc tổng kết nội dung
của một học lịch sử.
Ví dụ: đối với bài 24 - lịch sử lớp: “Cuộc đấu tranh bảo vệ và xây dựng
chính quyền dân chủ nhân dân (1945-1946)”.Trong mục I-Tình hình nước ta sau
cách mạng tháng Tám. Để làm rõ mối nguy hiểm của giặc ngoại xâm – giáo viên
cần sử dụng đến bản đồ Việt nam – chỉ rõ ranh giới từ vĩ tuyến 16 trở ra Bắc và
từ vĩ tuyến 16 trở vào Nam có những kẻ thù nào? (Tích hợp kiến thức của môn

Địa Lý vào khai thác kiến thức mới). Nhưng đối với bài 27: Cuộc kháng chiến
toàn quốc chống thực dân Pháp xâm lược kết thúc (1953-1954) thì chúng ta có
thể tích hợp kiến thức môn Âm nhạc vào phần giới thiệu bài.
Để sử dụng một cách có hiệu quả các kiến thức liên môn vào dạy học,
chúng ta có nhiều phương pháp: Ví dụ: Dạy học theo dự án; Phương pháp trực
quan; Phương pháp thực địa; Phương pháp dạy học đặt và giải quyết vấn đề.
2.1 Vận dụng kiến thức liên môn vào giảng dạy bằng việc sử dụng phương pháp
dạy học đặt và giải quyết vấn đề.
Đây chính là một trong những hình thức dạy học vận dụng kiến thức liên
môn để giải quyết những vấn đề đặt ra trong bài học một cách hiệu quả nhất.
Ví dụ: Khi giáo viên dạy mục 2.Chiến Điện Biên Phủ(1954) - (bài 27SGK Lịch sử 9) - Giáo viên nêu tình huống có vấn đề, yêu cầu học sinh suy nghĩ

6


trả lời, cụ thể: Trên cơ sở nào, Pháp - Mĩ chọn Điện Biên phủ để xây dựng thành
một tập đoàn cứ điểm mạnh nhất Đông Dương? Đối với câu hỏi này, học sinh
quan sát lược đồ, liên hệ đến kiến thức môn Địa lý để giải thích - có hai lý do để
Pháp - Mĩ chọn Điện Biên Phủ, đó là: Có vị trí chiến lược quan trọng; chúng
muốn gây khó khăn cho ta trong việc tiếp tế, hậu cần.
Như vậy, những tình huống có vấn đề giúp học sinh tò mò, động não, giải
quyết vấn đề một cách tích cực, chủ động.
2.2. Phương pháp trực quan cũng là một trong những phương pháp dạy học tích
cực và được sử dụng dạy học tích hợp - dạy học liên môn một cách có hiệu quả.
Trong dạy học lịch sử nói chung, phương pháp trực quan, góp phần quan
trọng tạo biểu tượng cho học sinh, cụ thể hóa các sự kiện và khắc phục tình
trạng hiện đại hóa lịch sử của học sinh. Đối với dạy học liên môn cũng vậy, đồ
dùng trực quan cũng là chỗ dựa để hiểu sâu sắc bản chất của sự kiện lịch sử ,
thấy được mối liên hệ giữa môn học này với môn học kia.
Ví dụ: Khi muốn xác định vị trí của Điện Biên Phủ thì nhất thiết ta phải

sử dụng đồ dùng trực quan là bản đồ, để tạo biểu tượng về tầm quan trọng của vị
trí Điện Biên Phủ trên bản đồ, từ đó mới có thể hiểu sâu sắc vì sao Pháp cho xây
dựng Điện Biên Phủ trở thành một tập đoàn cứ điểm mạnh nhất Đông Dương.
Hoặc cho học sinh xem một cuốn phim tài liệu (“Chiến thắng Điện Biên Phủ”
hay “Vài hình ảnh về cuộc đời hoạt động của Hồ Chủ Tịch”…); Cũng có thể là
hàng loạt các câu thơ, bài thơ liên quan đến chiến thắng Điện Biên Phủ, đến lãnh
tụ Nguyễn Ái Quốc - Bác Hồ,…học sinh sẽ có những tình cảm mạnh về lòng
yêu mến lãnh tụ, những vị anh hùng, chiến sĩ cách mạng, giáo dục thái độ căm
thù bọn xâm lược và chiến tranh…
Với tất cả ý nghĩa giáo dưỡng, giáo dục và phát triển, đồ dùng trực quan
góp phần to lớn nâng cao chất lượng dạy học lịch sử nói chung, dạy học liên
môn nói riêng, gây hứng thú học tập cho học sinh. Nó là chiếc “cầu nối” giữa
quá khứ với hiện tại, giữa bộ môn khoa học này với bộ môn khoa học kia.
3. Sự thay đổi trong thiết kế giáo án vận dụng kiến thức liên môn:
Như đã nói mục đích của sáng kiến là sử dụng kiến thức liên môn vào giảng
dạy lịch sử sẽ có tác dụng làm cho học sinh không những hào hứng học tập mà
còn chủ động lĩnh hội kiến thức. Từ đó, giúp cho học sinh hiểu sâu, nhớ lâu kiến
thức lịch sử.
Ví dụ khi dạy mục 2.Chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ (1954)( Tiết 34Lịch sử lớp 9 - bài 27: Cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp xâm
lược kết thúc (1953-1954)) ở lớp học đối chứng (lớp 9B) chúng ta sẽ tiến hành
như sau.
Tiết 34-35. Bài 27:
Cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp xâm lược kết thúc

7


(1953-1954)
I. Mục tiêu bài học:
1. Về kiến thức:

Cung cấp cho học sinh những hiểu biết
- Về âm mưu mới của Pháp – Mĩ ở Đông Dương trong Kế hoạch Na-va(5-1953)
nhằm giành thắng lợi quân sự quyết định, “kết thúc chiến tranh trong danh dự”
- Chủ trương, kế hoạch tác chiến Đông – Xuân 1953-1954 của ta nhằm phá Kế
hoạch Na-va của Pháp – Mĩ bằng cuộc tiến công chiến lược Đông – Xuân 19531954 và bằng chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ(1954) giành thắng lợi quân sự
quyết định.
2. Về tư tưởng:
Bồi dưỡng cho học sinh lòng yêu nước, tinh thần cách mạng, tình đoàn
kết dân tộc, đoàn kết với nhân dân Đông Dương, đoàn kết quốc tế, niềm tin vào
sự lãnh đạo của Đảng và niềm tự hào dân tộc.
3. Về kĩ năng:
Rèn luyện cho học sinh kĩ năng phân tích, nhận định, đánh giá.
II.Thiết bị, đồ dùng dạy học:
- Lược đồ cuộc tiến công chiến lược Đông – Xuân 1953-1954
- Lược đồ chiến dịch Điện biên Phủ
- Một số tranh ảnh.
III. Tiến trình tổ chức dạy học:
1. Kiểm tra bài cũ:
- Nêu những thắng lợi của quân và dân ta trên mặt trận quân sự từ 19501953?
- Ý nghĩa của Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng ?
2. Giới thiệu bài mới
3. Dạy và học bài mới
Hoạt động của GV và HS
Nội dung kiến thức cần đạt
Hoạt động 1: Cá nhân
2. Chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ
GV nêu câu hỏi: Vì sao Pháp – Mĩ
(1954):
chọn Điện Biên Phủ để xây dựng
- Có vị trí chiến lược quan trọng

thành một tập đoàn cứ điểm mạnh?
HS dựa vào SGK trả lời
GV nêu câu hỏi: Điện Biên Phủ được - Điện Biên Phủ được xây dựng thành
xây dựng như thế nào?
một tập đoàn cứ điểm mạnh nhất Đông
HS dựa vào SGK trả lời
Dương, với 49 cứ điểm và chia thành 3
phân khu, với 16.200 quân, vũ khí hiện
đại.
GV nêu câu hỏi: Để tiêu diệt cứ điểm
Điện Biên Phủ chúng ta phải làm gì?
Tại sao chúng ta quyết tâm tiêu diệt

8


tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ?
HS suy nghĩ trả lời
GV giới thiệu lược đồ chiến dịch Điện - Diễn biến:
Biên Phủ.
GV nêu câu hỏi: Dựa vào lược đồ hãy
trình bày diễn biến của chiến dịch
Điện Biên Phủ (HS đã chuẩn bị ở nhà)
GV yêu cầu HS nhận xét phần tường
thuật của bạn.
GV nêu câu hỏi: chiến dịch Điện Biên
Phủ được chia làm mấy đợt?
Chia làm 3 đợt:
+ Đợt 1: Từ 13/3-17/3/1954
+ Đợt 2: 30/3-26/4/1954

+ Đợt 3: Từ 1/5-7/5/1954
Hoạt động 2: Nhóm, cá nhân.
- Kết quả:Ta tiêu diệt và bắt sống
GV cho HS thảo luận nhóm với câu
16.200 tên địch, thu và phá hủy toàn bộ
hỏi: Kết quả và ý nghĩa của chiến dịch phương tiện chiến tranh, bắn rơi và bắn
Điện Biên Phủ?
cháy 62 máy bay các loại.
GV hướng dẫn HS trả lời câu hỏi và
- Ý nghĩa: Làm phá sản hoàn toàn Kế
nhấn mạnh đây là một chiến thắng vĩ hoạch Na-va, buộc Pháp phải kí kết
đại của dân tộc ta ở thế kỉ XX – lừng hiệp định Giơ-ne-vơ chấm dứt chiến
lẫy năm châu, chấn động địa cầu
tranh.
HS dựa vào nội dung SGK để thảo
luận và trình bày kết quả.
GV nhận xét, bổ sung và kết luận.
Ngược lại khi dạy mục 2.Chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ (1954)( Tiết
34- Lịch sử lớp 9 - bài 27: Cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp
xâm lược kết thúc (1953-1954)) ở lớp học thực nghiệm (lớp 9A) chúng ta sẽ tiến
hành như sau.
Tiết 34-35. Bài 27:
Cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp xâm lược kết thúc
(1953-1954)
I. Mục tiêu bài học:
1. Về kiến thức:
Cung cấp cho học sinh những hiểu biết
- Về âm mưu mới của Pháp – Mĩ ở Đông Dương trong Kế hoạch Na-va(5-1953)
nhằm giành thắng lợi quân sự quyết định, “kết thúc chiến tranh trong danh dự”
- Chủ trương, kế hoạch tác chiến Đông – Xuân 1953-1954 của ta nhằm phá Kế

hoạch Na-va của Pháp – Mĩ bằng cuộc tiến công chiến lược Đông – Xuân 19531954 và chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ(1954) giành thắng lợi quân sự quyết
định.
2. Về tư tưởng:
9


Bồi dưỡng cho học sinh lòng yêu nước, tinh thần cách mạng, tình đoàn
kết dân tộc, đoàn kết với nhân dân Đông Dương, đoàn kết quốc tế, niềm tin vào
sự lãnh đạo của Đảng và niềm tự hào dân tộc.
3. Về kĩ năng:
Rèn luyện cho học sinh kĩ năng phân tích, nhận định, đánh giá.
II.Thiết bị, đồ dùng dạy học:
* Về phía giáo viên:
- Giáo án, thiết bị dạy học (Băng hình, hình ảnh, tài liệu....)
- Chuẩn bị nguồn kiến thức liên môn: Văn học, Địa lý, Âm nhạc, Giáo dục công
dân.
* Về phía học sinh: Sau khi học xong tiết 33, giáo viên chia lớp thành 4 nhóm,
yêu cầu học sinh các nhóm về nhà chuẩn bị cho bài mới theo các nội dung sau:
- Nhóm 1: Vẽ lược đồ Việt nam – đánh dấu vị trí Điện Biên Phủ trên bản đồ.
Tìm hiểu vị trí chiến lược của Điện Biên Phủ. (Tích hợp môn Địa Lý)
- Nhóm 2: Sưu tầm những bài thơ, câu thơ nói đến chiến thắng Điện Biên Phủ
(Tích hợp môn Ngữ Văn)
- Nhóm 3: Tìm những bài hát liên quan đến việc kéo pháo vào trận địa và chiến
thắng Điện Biên Phủ.(Tích hợp môn Âm nhạc)
- Nhóm 4: Tìm hiểu tấm gương tiêu biểu ở Thanh Hóa đã hi sinh trong chiến
dịch Điện Biên Phủ. (Tích hợp môn Giáo dục công dân)
Chuẩn bị bài trước ở nhà, chuẩn bị tài liệu kiến thức liên môn phục vụ cho nội
dung bài học: Môn Địa Lý, môn Ngữ Văn, môn Giáo dục công dân, môn Âm
nhạc.
III. Tiến trình tổ chức dạy học

1. Kiểm tra bài cũ. Câu hỏi trắc nghiệm (GV đưa lên máy chiếu)
2. Giới thiệu bài mớ
GV không giới thiệu bài trực tiếp như cách thông thường, GV cho HS
nghe giai điệu ca khúc “Giải phóng Điện Biên” của nhạc sĩ Đỗ Nhuận. GV nêu
câu hỏi: Ca khúc các em vừa thưởng thức, ca ngợi chiến thắng lịch sử nào của
dân tộc ta ở thế kỉ XX? Nhờ có sự chuẩn bị bài trước ở nhà và tìm hiểu nguồn
kiến thức liên môn, các em HS lớp thực nghiệm đều có thể dễ dàng, chủ động
trả lời câu hỏi của giáo viên.(HS nhóm 3 đại diện trả lời. Giáo viên dẫn vào bài
mới
3. Dạy và học bài mới
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
- GV treo lược đồ hành chính Việt
2. Chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ
(1954):
Nam.
- GV nêu câu hỏi: Dựa vào lược đồ và - HS quan sát lược đồ và tích hợp với
kiến thức môn Địa Lý để giải thích
những kiến thức đã học hãy cho biết
( đại diện HS nhóm 1 trả lời): Điện
trên cơ sở nào Pháp – Mĩ cho xây
Biên Phủ có vị trí chiến lược quan
dựng Điện Biên Phủ trở thành tập

10


đoàn cứ điểm mạnh nhất Đông
Dương?
GV có thể bổ sung: Điện Biên Phủ là

một thung lũng, một cánh đồng lòng
chảo dài 18km, rộng 6-8km, có vị trí
chiến lược quan trọng. Nó được coi là
“con mắt” của Đông Dương, từ đó có
thể nhìn xuống toàn bộ Tây Bắc, Việt
Bắc, nhìn sang Lào và Thái Lan.
- GV chiếu một vài hình ảnh (Hồ Chủ
Tịch giao nhiệm vụ cho đồng chí Võ
Nguyên Giáp; cho HS nghe một đoạn
trong ca khúc “Hò kéo pháo” của
nhạc sĩ Văn Cao…),GV nêu câu hỏi:
Chúng ta sẽ phải làm gì để chiến
thắng địch ở Điện Biên Phủ?
- GV bổ sung: Âm nhạc thực sự là
một động lực quan trọng có giá trị
thôi thúc lòng người, có thêm sức
mạnh để chúng ta vượt qua những khó
khăn, nguy nan – quyết tử cho tổ quốc
quyết sinh.
- GV nêu câu hỏi: Một tấm gương
người Thanh Hóa đã hi sinh trong lúc
kéo pháo vào trận địa, đó là ai? Em có
cảm nhận gì về sự hi sinh đó?
- GV bổ sung, kết luận: Lồng ghép
giáo dục học sinh lòng biết ơn, sự
kính trọng các anh hùng liệt sĩ.
- GV chiếu lược đồ chiến dịch Điện
Biên Phủ. Giới thiệu phần chú giải.
- GV nêu câu hỏi: Dựa vào lược đồ
hãy tường thuật diễn biến chiến dịch

Điện Biên Phủ?
- GV yêu cầu HS nhận xét, kết luận
- GV cho HS thảo luận nhóm với câu
hỏi: Kết quả và ý nghĩa của chiến dịch
Điện Biên Phủ?
- GV hướng dẫn HS trả lời câu hỏi và

trọng như thế nào và Pháp-Mĩ muốn
gây khó khăn cho ta trong việc tiếp tế,
hậu cần.

- HS ghi nội dung vào vở
- HS nghe và quan sát để trả lời( HS
được tích hợp kiến thức môn Âm
Nhạc- Đại diện nhóm 3 trả lời)).Từ đó,
cảm nhận được tác dụng to lớn của Âm
nhạc đối với cuộc sống nói chung, đối
với chiến đâu chống giặc nói riêng

- Đây là một câu hỏi khó, nhưng nhờ
có sự chuẩn bị bài ở nhà, HS nhóm 4
đại diên trả lời và rút ra cảm nhận của
mình về sự hi sinh của người anh hùng
Tô Vĩnh Diện – HS tích hợp kiến thức
môn Giáo dục công dân.
- HS quan sát lược đồ và trình bày biễn
biến ( Đã chuẩn bị trước ở nhà)

- HS ghi diễn biến chính của chiến dịch
- HS dựa vào nội dung SGK để thảo

luận và trình bày kết quả.
- HS ghi vào vở kết quả và ý nghĩa

11


nhấn mạnh đây là một chiến thắng vĩ
đại của dân tộc ta ở thế kỉ XX – lừng
lẫy năm châu, chấn động địa cầu
- GV nhận xét, bổ sung và kết luận.
- GV nêu câu hỏi: Hãy đọc những bài
thơ, hoặc câu thơ về chiến thắng lịch
sử Điện Biên Phủ?

- HS được tích hợp kiến thức môn Ngữ
Văn để trả lời, đó là bài thơ:“Hoan hô
chiến sĩ Điện Biên”; “Chín năm là một
Điện Biên; Nên vành hoa đỏ nên thiên
sử vàng”,…

- GV bổ sung, kết luận: Chiến thắng
Điện Biên Phủ lừng lẫy năm châu,
chấn động địa cầu, được nhiều nhà
thơ, nhà văn, nhà chính trị ca ngợi.
Sau khi dạy xong bài tôi tiến hành kiểm tra 15 phút câu hỏi là: Trên cơ sở
nào, Pháp – Mĩ cho xây dựng thành một tập đoàn cứ điểm mạnh nhất Đông
Dương? Nêu ý nghĩa của chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ và hãy thể hiện ý
nghĩa đó bằng một bài thơ hoặc những câu thơ của nhà thơ Tố Hữu.
Kết quả là: ở lớp đối chứng (lớp 9B) với 30 học sinh chỉ 12/30 em trả lời
được hai câu hỏi trên. Ngược lại với lớp thực nghiệm (lớp 9A) với 31 học sinh

kết quả là 27/31 em đã trả lời được hai câu hỏi trên. Như vậy, thiết nghĩ rằng
đây chẳng phải là điều mà những người giáo viên dạy lịch sử như chúng ta đang
mong muốn hay sao.
4. Một số lưu ý khi sử dụng kiến thức liên môn vào dạy học lịch sử:
- Về phía học sinh: tự giác, tích cực chuẩn bị bài ở nhà; tự khai thác, tìm kiếm
kiến thức liên môn có liên quan đến bài học lịch sử.
- Về phía giáo viên: Có kiến thức chuyên môn vững vàng. Chịu khó tìm kiếm
kiến thức liên môn trong SGK của các môn học khác, tài liệu tham khảo, truy
cập Internet...Lựa chọn kiến thức liên môn vào từng mục, bài phù hợp với nhiều
phương pháp, đặc biệt là phương pháp đặt và giải quyết vấn đề; phương pháp
trực quan, kĩ thuật đặt câu hỏi, đặc biệt là những câu hỏi gợi mở nhằm khuyến
khích học sinh suy nghĩ những kiến thức liên môn có liên quan đến bài học.
Qua thực tế tôi nhận thấy khi dạy học sử dụng kiến thức liên môn- tích
hợp kiến thức của các môn học khác sẽ giúp giáo viên tiếp cận tốt hơn, hiểu rõ
hơn, sâu sắc hơn những vấn đề đặt ra. Từ đó, tổ chức hướng dẫn học sinh sẽ linh
hoạt hơn, sinh động hơn. Học sinh có hứng thú học tập, tìm tòi, khám phá nhiều
kiến thức và được suy nghĩ, sáng tạo nhiều hơn.Từ đó, vận dụng kiến thức vào
thực tế tốt hơn.
Sau đây tôi xin trình bày một phần giáo án thực nghiệm
Tiết 34- Bài 27:

12


CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG THỰC DÂN PHÁP XÂM LƯỢC
KẾT THÚC (1953-1954).
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC:
1. Về kiến thức:
* Cung cấp cho học sinh những hiểu biết
- Về âm mưu mới của Pháp - Mĩ ở Đông Dương trong Kế hoạch Na-va (5-1953)

nhằm giành thắng lợi quân sự quyết định, “kết thúc chiến tranh trong danh dự”
- Chủ trương, kế hoạch tác chiến Đông - Xuân 1953-1954 của ta nhằm phá Kế
hoạch Na-va của Pháp - Mĩ bằng cuộc tiến công chiến lược Đông - Xuân 19531954 và bằng chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ(1954) giành thắng lợi quân sự
quyết định.
* Thông qua tiết học các em:
- Với việc khai thác kiến thức môn Địa Lý, giúp học sinh thấy được vị trí chiến
lược quan trọng của Điện Biên Phủ trên bản đồ Việt nam. Từ đó hiểu sâu sắc
hơn vấn đề vì sao Pháp chọn Điện Biên Phủ để quyết chiến với ta.
- Đồng thời, nhờ những kiến thức của bộ môn Văn học, Âm nhạc giúp các em
khắc sâu nỗi vất vả, cực nhọc của quân và dân ta trong việc chuẩn bị cho chiến
dịch lịch sử Điện Biên Phủ. Thắng lợi của chiến dịch lịch sử Điện Biên Phủ
chính là nhờ sự chuẩn bị chu đáo và hết sức khẩn trương của quân và dân ta.
Những bài thơ, câu thơ của nhà thơ Tố Hữu đã làm tăng giá trị và ý nghĩa to lớn
của chiến thắng Điện Biên Phủ đối với nhân dân Việt Nam và bạn bè thế giới.
- Giáo viên vận dụng kiến thức của môn Giáo dục công dân về việc giáo dục
học sinh truyền thống “uống nước nhớ nguồn” để các em biết ơn, lòng kính
trọng các anh hùng liệt sĩ đã hi sinh để bảo vệ độc lập tự do cho dân tộc.
- Học sinh được mở rộng kiến thức nhờ các nguồn tư liệu khác: hình ảnh tư liệu,
“Tiếng sấm Điện Biên Phủ”- của NXB Quân đội nhân dân; Lê Duẩn- “Dưới lá
cờ vẻ vang của Đảng, vì độc lập tự do, vì CNXH tiến lên giành thắng lợi mới”NXB Sự thật, H, 1970, tr.50,..
2. Về tư tưởng:
- Bồi dưỡng cho học sinh lòng yêu nước, tình đoàn kết dân tộc, đoàn kết
với nhân dân Đông Dương, đoàn kết quốc tế, niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng
và niềm tự hào dân tộc.
- Giáo dục tinh thần tự học, yêu thích môn Lịch sử và các môn học khác
như: Văn học, Địa Lý, Âm nhạc, Giáo dục công dân.
3. Về kĩ năng:
- Rèn luyện cho HS kĩ năng phân tích, nhận định, đánh giá.
- Kỹ năng lắng nghe và hoạt động nhóm.
- Rèn kỹ năng khai thác tranh ảnh, khai thác lược đồ.

- Rèn kỹ năng vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết các vấn đề về lịch sử.

13


- Kỹ năng liên kết các kiến thức giữa các phân môn.
- Kỹ năng khái quát nội dung bài học bằng sơ đồ tư duy.
II. THIẾT BỊ, ĐỒ DÙNG DẠY HỌC:
* Về phía giáo viên:
- Giáo án, thiết bị dạy học (Băng hình, hình ảnh, tài liệu....)
- Chuẩn bị nguồn kiến thức liên môn: Văn học, Địa lý, Âm nhạc, Giáo dục công
dân.
* Về phía học sinh: Sau khi học xong tiết 33, giáo viên chia lớp thành 4 nhóm,
yêu cầu học sinh các nhóm về nhà chuẩn bị cho bài mới theo các nội dung sau:
- Nhóm 1: Vẽ lược đồ Việt nam – đánh dấu vị trí Điện Biên Phủ. Tìm hiểu vị trí
chiến lược của Điện Biên Phủ. (Tích hợp môn Địa Lý)
- Nhóm 2: Sưu tầm những bài thơ, câu thơ nói đến chiến thắng Điện Biên Phủ
(Tích hợp môn Ngữ Văn)
- Nhóm 3: Tìm những bài hát liên quan đến việc kéo pháo vào trận địa và chiến
thắng Điện Biên Phủ.(Tích hợp môn Âm nhạc)
- Nhóm 4: Tìm hiểu tấm gương tiêu biểu ở Thanh Hóa đã hi sinh trong chiến
dịch Điện Biên Phủ. (Tích hợp môn Giáo dục công dân)
III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC:
1. Kiểm tra bài cũ.
GV không kiểm tra bài cũ như cách thông thường, GV cho HS nghe giai
điệu ca khúc “Giải phóng Điện Biên” của nhạc sĩ Đỗ Nhuận. GV nêu câu hỏi:
Ca khúc các em vừa thưởng thức ca ngợi chiến thắng lịch sử nào của dân tộc ta
ở thế kỉ XX? Nhờ có sự chuẩn bị bài trước ở nhà và tìm hiểu nguồn kiến thức
liên môn, các em HS lớp thực nghiệm đều có thể dễ dàng, chủ động trả lời câu
hỏi kiểm tra bài cũ của giáo viên.

2. Giới thiệu bài mới
3. Dạy và học bài mới
Hoạt động của giáo viên và học sinh
Nội dung cần đạt
Hoạt động 1: Cá nhân
2. Chiến dịch lịch sử Điện
GV chiếu lược đồ hành chính Việt nam lên
Biên Phủ (1954):
màn hình. HS quan sát.
GV hỏi: Trên cơ sở nào, Pháp – Mĩ chọn Điện
Biên Phủ xây dựng thành một tập đoàn cứ điểm
mạnh nhất Đông Dương?
HS nhóm 1 trả lời: Tích hợp kiến thức môn Địa
Lý: Điện Biên Phủ thuộc tỉnh Lai Châu, ở vùng
Tây Bắc nước ta Điện Biên Phủ có vị trí chiến
lược quan trọng; chúng muốn gây khó khăn cho
ta trong việc tiếp tế, hậu cần.
GV bổ sung: Điện Biên Phủ là một thung lũng,
một cánh đông lòng chảo dài 18 km, rông 6-> 8

14


km, nó được coi là “con mắt” của Đông
Dương, từ đó có thể nhìn sang Trung quốc, nhìn
xuống toàn bộ Tây Bắc, nhìn sang Lào và Thái
Lan => Có vị trí trí chiến lược quan trọng
GV hỏi: Âm mưu của Pháp-Mĩ ở Điện Biên
Phủ?
HS trả lời

GV hỏi: Các chuyên gia của Pháp- Mĩ có đánh
giá như thế nào về cứ điểm Điện Biên Phủ?
GV chiếu một vài hình ảnh.
GV hỏi: Trước tình hình đó, Bộ chính trị
Trung ương Đảng có chủ trương như thế nào?
GV hỏi: Em biết gì về bác Võ Nguyên Giáp?
HS trả lời. GV bổ sung.
GV Dùng máy chiếu đưa một vài hình ảnh
minh họa cho công tác chuẩn bị.
GV hỏi: Để thắng địch ở ĐBP, quân ta có sự
chuẩn bị như thế nào.
HS trả lời
GV cho HS nghe một đoạn cac khúc “Hò kéo
pháo” của nhạc sĩ Văn Cao.
* GV tích hợp kiến thức Âm nhạc: Giai điệu
các em vừa nghe là bài hát nào, của ai? Tác
dụng?
HS nhóm 3 đại diện trả lời: Đó là bài hát “Hò
kéo pháo” của nhạc sĩ Văn Cao…
GV bổ sung: “Hò kéo pháo” ra đời ngay giữa
lúc quân và dân ta đang kéo pháo vào trận địa.
Là động lực lớn giúp bộ đội ta nhanh chóng
đưa được những khẩu pháo lớn vào trận địa.
GV hỏi: Hãy nêu một tấm gương là người
Thanh Hóa, đã hi sinh trong lúc kéo pháo vào
trận địa? Em có suy nghĩ gì về sự hi sinh đó?
HS nhóm 4 trả lời: Đó là anh hùng Tô Vĩnh
Diện - Sự hi sinh của anh là tinh thân - quyết tử
cho tổ quốc quyết sinh.
* Tích hợp kiến thức môn Giáo dục công dânlồng ghép giáo dục cho học sinh về ý thức biết

ơn, lòng kính trọng các anh hùng liệt sĩ.

* Âm mưu của Pháp - Mĩ ở
Điện Biên Phủ:
- Na-va cho xây dựng Điện
Biên Phủ thành một tập đoàn
cứ điểm mạnh nhất Đông
Dương… => “Pháo đài bất
khả xâm phạm.
* Chủ trương của ta:
- Đầu tháng 12/1953, Bộ chính
trị Trung ương Đảng quyết
định mở chiến dịch Điện Biên
Phủ.
- Điện Biên Phủ trở thành
điểm quyết chiến giữa ta và
địch.

.

15


GV kết luận: Đến tháng 3/1954 mọi chuẩn bị
của ta đã hoàn tất.
GV sử dụng Hình 54: Lược đồ chiến dịch Điện
Biên Phủ(1954) đưa vào máy chiếu yêu cầu HS
trình bày diễn biến
HS trình bày ( đã chuẩn bị bài ở nhà)
GV hỏi: Chiến dịch Điện Biên Phủ diễn ra qua

mấy đợt?
HS trả lời: Chia làm 3 đợt

-> Đến tháng 3/1954 mọi
chuẩn bị của ta đã xong
*Diễn biến:

Chia làm 3 đợt:
- Đợt 1: Từ 13/3-17/3/1954
- Đợt 2: 30/3-26/4/1954
- Đợt 3: Từ 1/5-7/5/1954
* Kết quả: Ta tiêu diệt và bắt
sống 16.200 tên địch, thu và
phá hủy toàn bộ phương tiện
chiến tranh, bắn rơi và bắn
cháy 62 máy bay các loại.
* Ý nghĩa: làm phá sản hoàn
toàn kế hoạch Na-va.

Hoạt động 2: Nhóm, cá nhân
GV cho HS thảo luận nhóm với câu hỏi: Kết
quả và ý nghĩa của chiến dịch Điện Biên Phủ?
HS thảo luận và trình bày kết quả
GV bổ sung: Chiến thắng Điện Biên Phủ “đã
được ghi vào lịch sử dân tộc như một Bạch
Đằng, một Chi Lăng hay một Đống Đa ở thế kỉ
XX, và đi vào lịch sử thế giới như một chiến
công chói lọi, đột phá thành trì của hệ thống
nô dịch thuộc địa của chủ nghĩa đế quốc”. (Lê
Duẩn)

* Tích hợp kiến thức môn Ngữ Văn
Để nhấn mạnh hơn GV yêu cầu: Đọc một số
bài thơ, những câu thơ nói đến chiến thắng
Điện Biên Phủ?
HS nhóm 2 đại diện đọc bài thơ: “Hoan hô
chiến sĩ Điện Biên”(Tố Hữu);
“Chín năm là một Điện Biên; Nên vành hoa đỏ
nên thiên sử vàng”,…
GV bổ sung, kết luận:
IV. CỦNG CỐ BÀI: Em hãy khái quát nội dung bài học bằng việc vẽ một sơ
đồ tư duy.
V. BÀI TẬP: GV cho học sinh làm một số bài tập.
VI. HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ:
- Dùng lược đồ tường thuật chiến dịch Điện Biên Phủ.

16


* Tích hợp (Kiến thức môn Địa lý vẽ lược đồ chiến dịch Điện Biên Phủ)
* Tích hợp ( Kiến thức môn Âm nhạc – học thuộc bài hát “Hò kéo pháo” của
nhạc sĩ Văn Cao)
- Chuẩn bị tiết 35- bài 27: nội dung của Hiệp định Giơ-ne-vơ; Nguyên nhân
thắng lợi và ý nghĩa lịch sử của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (19451954).
IV. KIỂM NGHIỆM:
Sau một thời gian thực nghiệm sáng kiến giảng dạy theo phương pháp liên
môn – tích hợp ở lớp 9A làm lớp thực nghiệm và lấy lớp 9B làm lớp đối chứng
của trường THCS Nga An, tôi có tiến hành điều tra và kiểm tra trắc nghiệm, thu
được kết quả như sau:
Câu hỏi điều tra: Em có yêu thích học môn Lịch sử?
Có

Không
Khối lớp
Tổng số
SL
%
SL
%
9A
31
28
90.3
3
9.7
9B
30
13
43.3
17
56.7
Bài kiểm tra 15 phút:
Lớp Tổng
Giỏi
Khá
TB
Yếu
Kém
SL
%
SL
%

SL
%
SL
%
SL %
số
9A 31
10
32.3 15
48.4 6
19.3 0
0
0
0
9B 30
2
6.7
10
33.3 14
46.7 4
13.3 0
0
Như vậy, với kết quả như trên tôi đã mạnh dạn, tích cực sử dụng kiến thức
liên môn vào giảng dạy bộ môn lịch sử lớp 9. Qua một thời gian, chất lượng
giảng dạy của bộ môn lịch sử lớp 9 nói riêng và môn Lịch sử nói chung đã được
nâng lên rõ rệt. Các em học sinh thì học tập tích cực, chủ động, hiểu sâu, nhớ lâu
kiến thức và có biểu tượng chính xác về sự kiện, hiện tượng lịch sử. Hầu hết các
em học sinh đều phấn khởi mỗi khi đến tiết học lịch sử và tỏ ra rất yêu thích
môn lịch sử, thích học lịch sử. Vậy nên, trong năm học 2014-2015, khi chọn đội
tuyển học sinh giỏi để ôn thi tuyến huyện có rất nhiều em xin tham gia, một số

em đã đạt giải ở các môn khác trong năm học trước cũng muốn chuyển sang ôn
luyện môn lịch sử. Cụ thể trong năm học 2014-2015, đội tuyển học sinh giỏi lớp
9 có 3 em tham gia thì 2 em đạt giải (trong đó có 1 em giải nhì, 1 em giải ba).
C. KẾT LUẬN
1. Kết luận:
17


Qua thực tế quá trình dạy học tôi thấy rằng việc kết hợp kiến thức các
môn học vào để giải quyết một vấn đề nào đó trong một môn học là việc làm hết
sức cần thiết. Điều đó, đòi hỏi người giáo viên bộ môn không chỉ nắm chắc môn
mình dạy mà còn phải không ngừng trau dồi kiến thức các môn học khác để tổ
chức, hướng dẫn các em giải quyết các tình huống, các vấn đề đặt ra trong môn
học một cách nhanh nhất, hiệu quả nhất.
Đồng thời tôi thấy rằng “tích hợp” là một khái niệm được sử dụng trong
nhiều lĩnh vực. Đặc biệt trong giáo dục tích hợp kiến thức liên môn vào giải
quyết các vấn đề trong một môn học sẽ giúp học sinh hiểu rộng hơn, sâu hơn về
vấn đề đặt ra trong môn học đó.
Mặt khác, quan điểm dạy học vận dụng kiến thức liên môn cần được hiểu
toàn diện và phải được quán triệt trong toàn bộ môn học; quán triệt trong mọi
khâu của quá trình dạy học; quán triệt trong mọi yếu tố của hoạt động học tập;
liên môn – tích hợp trong chương trình, tích hợp trong SGK, tích hợp trong
phương pháp dạy học của giáo viên và tích hợp trong hoạt động học tập của học
sinh; Tích hợp trong sách đọc thêm, tham khảo tài liệu, truy cập Interrnet…
Quan điểm dạy học “lấy học sinh làm trung tâm” đòi hỏi việc tích cực hóa hoạt
động học tập của học sinh trong mọi mặt, trên lớp và ngoài giờ; tìm mọi cách
phát huy năng lực tự học của học sinh, phát huy tinh thần dân chủ, bồi dưỡng
lòng tin cho học sinh thì các em mới tự tin và học tốt được.
Vậy nên, việc dạy từng bài trong SGK Lịch sử THCS nói chung, dạy từng
bài trong SGK Lịch sử lớp 9 nói riêng, giáo viên có thể vận dụng kiến thức liên

môn như một động lực để hướng dẫn học sinh học tập tích cực, chủ động. Dạy
học liên môn là một phương pháp quan trọng, góp phần bổ sung, làm phong phú
thêm nội dung bài học. Vì vậy, có nắm chắc và sử dụng thành thạo các kiến thức
liên môn thì việc giảng dạy môn lịch sử lớp 9 nói riêng và bộ môn Lịch sử nói
chung ở trường THCS mới đạt hiệu quả, chất lượng cao.
2. Kiến nghị, đề xuất:
Từ việc khẳng định sử dụng kiến thức liên môn như một động lực trong dạy
học lịch sử nói chung, phần lịch sử lớp 9 nói riêng, tôi xin đề xuất một số ý kiến:
- Nhà trường nên trang bị thêm nhiều phòng máy - kết nối Internet, mua máy
chiếu, màn hình mới,…
- Về phía giáo viên chịu khó trau dồi, tham khảo các nguồn tài liệu để phục vụ
tốt cho quá trình dạy học. Đồng thời phải biết sử dụng máy tính, máy chiếu
thành thạo. Thường xuyên khai thác tư liệu trên Internet, để phục vụ cho công
tác giảng dạy.

18


XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG Nga Sơn, ngày 16 tháng 04 năm 2015
ĐƠN VỊ
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của
mình viết, không sao chép nội dung của
người khác.
Người thực hiện

Nguyễn Thị Phượng

19