LUẬN văn THẠC sĩ HOẠT ĐỘNG của mặt TRẬN tổ QUỐC THAM GIA xây DỰNG ĐẢNG bộ HUYỆN THANH TRÌ THÀNH PHỐ hà nội HIỆN NAY

MỤC LỤC

Trang
3

MỞ ĐẦU

Chương 1

HOẠT ĐỘNG CỦA MẶT TRẬN TỔ QUỐC THAM GIA
XÂY DỰNG ĐẢNG Ở ĐẢNG BỘ HUYỆN THANH TRÌ
THÀNH PHỐ HÀ NỘI - NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ
LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN

1.1.

16

Mặt trận Tổ quốc và những vấn đề cơ bản về hoạt động
của Mặt trận Tổ quốc tham gia công tác xây dựng Đảng ở

1.2.

Đảng bộ huyện Thanh Trì thành phố Hà Nội
Thực trạng và kinh nghiệm hoạt động của Mặt trận Tổ

16

quốc tham gia công tác xây dựng Đảng ở Đảng bộ huyện
Thanh Trì thành phố Hà Nội
Chương 2

40

YÊU CẦU VÀ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG HOẠT
ĐỘNG CỦA MẶT TRẬN TỔ QUỐC THAM GIA XÂY
DỰNG ĐẢNG Ở ĐẢNG BỘ HUYỆN THANH TRÌ
THÀNH PHỐ HÀ NỘI HIỆN NAY

2.1.

65

Những nhân tố tác động và yêu cầu tăng cường hoạt động
của Mặt trận Tổ quốc tham gia công tác xây dựng Đảng ở

2.2.

Đảng bộ huyện Thanh Trì thành phố Hà Nội hiện nay
Những giải pháp tăng cường hoạt động của Mặt trận Tổ

65

quốc tham gia công tác xây dựng Đảng ở Đảng bộ huyện
Thanh Trì thành phố Hà Nội hiện nay
KẾT LUẬN
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

78
101

103
109

3


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

Chữ viết đầy đủ
Ban chấp hành Trung ương
Cán bộ, đảng viên
Cộng hòa xã hội chủ nghĩa
Chủ nghĩa đế quốc
Chủ nghĩa xã hội
“Diễn biến hòa bình”
Mặt trận Tổ quốc
Nhà xuất bản chính trị quốc gia
Trong sạch vững mạnh
Xã hội chủ nghĩa

Chữ viết tắt
BCHTW
CB, ĐV
CHXHCN
CNĐQ
CNXH
“DBHB”
MTTQ
Nxb CTQG
TSVM

XHCN

4


MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài
Hệ thống chính trị nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam bao gồm
Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội.
Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là tổ chức liên minh chính trị, liên hiệp tự nguyện
của tổ chức chính trị, các tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội và các cá
nhân tiêu biểu. Đảng Cộng sản Việt Nam vừa là tổ chức thành viên, vừa lãnh
đạo MTTQ Việt Nam. Khoản 2 Điều 1 Luật Mặt trận Tổ quốc qui định: “Mặt
trận Tổ quốc Việt Nam là bộ phận của hệ thống chính trị nước Cộng hòa xã
hội chủ nghĩa Việt Nam do Đảng cộng sản Việt Nam lãnh đạo, là cơ sở chính
trị của chính quyền nhân dân, nơi thể hiện ý chí, nguyện vọng, tập hợp khối
đại đoàn kết toàn dân, phát huy quyền làm chủ của nhân dân, nơi hiệp thương,
phối hợp và thống nhất hành động của các thành viên, góp phần giữ vững độc
lập dân tộc, chủ quyền quốc gia và toàn vẹn lãnh thổ thực hiện thắng lợi sự
nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước vì mục tiêu dân giàu, nước
mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh” [41].
Tham gia xây dựng Đảng, xây dựng Nhà nước là một trong những
nhiệm vụ cơ bản của MTTQ Việt Nam được xác định trong nhiều văn kiện
quan trọng của Đảng Cộng sản Việt Nam như: Nghị quyết số 07-NQ/TW
ngày 17/11/1993 của Bộ Chính trị khoá VII về đại đoàn kết toàn dân tộc và
tăng cường Mặt trận Dân tộc thống nhất, Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn
quốc lần thứ VIII, Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX, Nghị
quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X, Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ
XI, Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội

(Bổ sung, phát triển năm 2011); Và, gần đây, Bộ Chính trị đã ban hành Quyết
định 217-QĐ/TW ngày 12/12/2013 của Bộ Chính Trị Về việc ban hành Quy
chế giám sát và phản biện xã hội của MTTQ Việt Nam và các đoàn thể chính
trị - xã hội; Quyết định số 218-QĐ/TW ngày 12/12/2013 của Bộ Chính trị ban

5


hành quy định về việc MTTQ Việt Nam, các đoàn thể chính trị - xã hội và
nhân dân tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền…Những văn
kiện trên đã thể chế hoá trong Hiến pháp nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa
Việt Nam khoá XIII, kỳ họp thứ 6 thông qua ngày 28 tháng 11 năm 2013, tại
Điều 9 khẳng định: MTTQ Việt Nam là tổ chức liên minh chính trị, liên hiệp
tự nguyện của tổ chức chính trị, các tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội
và các cá nhân tiêu biểu trong các giai cấp, tầng lớp xã hội, dân tộc, tôn giáo,
người Việt Nam định cư ở nước ngoài, Luật MTTQ Việt Nam và nhiều đạo
luật khác.
Đảng Cộng sản Việt Nam là Đảng cầm quyền. Sức mạnh của Đảng là ở
sự gắn bó máu thịt với nhân dân, Vì vậy, giữ vững mối liên hệ máu thịt giữa
Đảng và nhân dân, phát huy vai trò của nhân nhân tham gia xây dựng và bảo
vệ Đảng là vấn đề có tính nguyên tắc, một trong những nhân tố tạo nên sức
mạnh to lớn của Đảng, của cách mạng.
MTTQ Việt Nam là thành viên trong hệ thống chính trị, có vai trò quan
trọng trong vận động, tập hợp, tổ chức quần chúng xây dựng Đảng.Trong quá
trình thực hiện chức năng chính trị, MTTQ Việt Nam là công cụ của Đảng, là
hình thức chính trị để Đảng tập hợp quần chúng, vận động, giáo dục và thu
hút các lực lượng xã hội vào các phong trào cách mạng thực hiện các nhiệm
vụ chính trị của Đảng.
MTTQ Việt Nam và các tổ chức thành viên là lực lượng quan trọng
trong việc “tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện đường lối của Đảng,

chính sách và pháp luật Nhà nước; tham gia xây dựng, chỉnh đốn Đảng, thực
hiện giám sát của nhân dân đối với công tác và đạo đức, lối sống của cán bộ,
đảng viên, công chức, đại biểu dân cử và các cơ quan nhà nước” [17, tr.130].
Thực tiễn trong những năm đất nước đổi mới đã chỉ rõ, mối quan hệ giữa
Đảng với nhân dân phụ thuộc rất lớn vào phát huy vai trò của MTTQ và các
tổ chức chính trị - xã hội tham gia xây dựng Đảng, chính quyền, quản lý Nhà
6


nước, quản lý xã hội.
MTTQ Việt Nam có vai trò quan trọng trong việc góp phần xây dựng
các chủ trương, chính sách của Đảng, phản ánh ý kiến của nhân dân về các
vấn đề bức xúc trong đời sống xã hội để Đảng kịp thời đề ra những chủ
trương, chính sách hợp lý trong quá trình lãnh đạo nhằm giải quyết, điều
chỉnh cho phù hợp với thực tiễn. Mặt trận góp phần đưa đường lối chính sách,
các nghị quyết của Đảng vào cuộc sống. Trong quá trình vận động nhân dân
thực hiện chủ trương, chính sách, nghị quyết của Đảng, thông qua ý kiến quần
chúng nhân dân. MTTQ Việt Nam kịp thời đề xuất với Đảng về những khiếm
khuyết trong đường lối, chính sách của Đảng. Với tư cách là cơ sở quần
chúng của Đảng, MTTQ Việt Nam thông qua hoạt động của mình đã góp
phần phát huy sức mạnh bộ máy tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh ở các
cấp. MTTQ Việt Nam phối hợp hành động với các tổ chức thành viên thực
hiện tốt chủ trương, đường lối của Đảng. Vận động nhân dân phát huy tích
cực tinh thần làm chủ của mình trong việc xây dựng và bảo về Đảng, giám sát
hoạt động của cấp uỷ đảng và đảng viên để kịp thời phát hiện những sai sót,
khiếm khuyết của cấp uỷ đảng, đảng viên trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo.
Trong những năm qua, MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội ở huyện
Thanh Trì thành phố Hà Nội đã phát huy vai trò của mình trong tham gia xây
dựng Đảng, thực hiện dân chủ ở cơ sở thông qua việc thực hiện chức năng,
nhiệm vụ, giải quyết mối quan hệ giữa cấp ủy Đảng, chính quyền với nhân

dân, các tổ chức chính trị - xã hội. Hoạt động của MTTQ ở huyện Thanh Trì
đã có sự đổi mới và có những đóng góp quan trọng vào nhiệm vụ xây dựng hệ
thống chính trị, phát triển kinh tế xã hội và giữ gìn trật tự an toàn xã hội, tham
gia xây dựng Đảng, chính quyền.
Tuy nhiên, thực tiễn phát triển kinh tế - xã hội đã làm nảy sinh nhiều
mối quan hệ giữa các giai tầng, giữa Đảng và quần chúng nhân dân ở cơ sở,
nhiều chủ trương, chính sách của Đảng chậm được đưa vào cuộc sống, khối
7


đại đoàn kết toàn dân và mối quan hệ giữa Đảng, chính quyền và nhân dân ở
địa phương chưa thật bền chặt và đang đứng trước những khó khăn mới. Mặt
khác, do nhiều nguyên nhân khác nhau, ở một số nơi, công tác lãnh đạo của tổ
chức đảng đối với phát huy vai trò của MTTQ tham gia xây dựng Đảng chưa
được quan tâm đúng mức. Do đó hoạt động tham gia xây dựng Đảng của
MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội còn nặng về hình thức, hiệu quả chưa
cao. Vì vậy nghiên cứu phát huy vai trò của MTTQ tham gia xây dựng Đảng
ở huyện Thanh Trì thành phố Hà Nội là vấn đề có ý nghĩa lý luận và thực tiễn
cấp thiết hiện nay
Từ thực tiễn và ý nghĩa đó, tác giải luận văn chọn đề tài “ Hoạt động
của Mặt trận Tổ quốc tham gia xây dựng Đảng ở Đảng bộ huyện Thanh
Trì, thành phố Hà Nội hiện nay” làm luận văn thạc sĩ.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Hoạt động và đổi mới hoạt động của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là vấn
đề quan trọng, luôn được Đảng ta quan tâm lãnh dạo, chỉ đạo; được nhiều cán bộ
lãnh đạo, nhiều nhà khoa học quan tâm nghiên cứu. Đã có nhiều công trình đề tài
khoa học được nghiệm thu, công bố. Dưới đây là một số công trình tiêu biểu:
* Sách, đề tài khoa học
- (1995), Đặc điểm, nội dung, phương thức lãnh đạo của đảng trong hệ
thống chính trí. Mối quan hệ giữa Đảng và Nhà nước và các đoàn thể, tổ

chức xã hội, Đề tài khoa học cấp Nhà nước KX.05.06
- Lê Hữu Nghĩa, Hoàng Chí Bảo, Bùi Đình Biên (2008), Đổi mới quan
hệ giữa đảng, Nhà nước và các tổ chức chính trị - xã hội, Nxb CTQG, Hà Nội.
- Nguyễn Hữu Đồng (2009), Đảng và các tổ chức chính trị - xã hội
trong hệ thống chính trị ở Việt Nam hiện nay, Nxb CTQG, Hà Nội.
- Nguyễn Lam, Đổi mới nội dung, phương thức hoạt động của Mặt trận
Tổ quốc, đã phân tích và khẳng định đổi mới nội dung và phương thức hoạt
động là yêu cầu cần thiết, khách quan và có tính lịch sử cụ thể của MTTQ Việt

8


Nam. Trước yêu cầu nhiệm vụ cách mạng hiện nay và để hoàn thành sứ mệnh
lịch sử của mình, MTTQ Việt Nam phải tự vươn lên, tự đổi mới.
- Nguyễn Thọ Ánh (2012), Thực hiện chức năng giám sát và phản biện
xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam hiện nay, Nxb, Chính trị Quốc gia - Sự
thật, Hà Nội .
- Nguyễn Thị Hiền Oanh (2005), Vai trò của Mặt trận Tổ Quốc Việt
Nam đối với việc thực hiện quyền làm chủ của nhân dân ở Việt Nam hiện
nay”, Nxb Lý luận Chính trị, H.2005.
- Nguyễn Văn Pha, Phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam
trong hoạt động giám sát và phản biện xã hội, góp phần xây dựng Đảng và
Nhà nước trong sạch vững mạnh, Kỷ yếu hội thảo khoa học của Ủy Ban
Trung ương MTTQ Việt Nam về Đổi mới nội dung, phương thức hoạt động
của MTTQ, Hà Nội, 2011. Trong bài viết này, tác giả khẳng định, giám sát và
phản biện xã hội là một chức năng quan trọng của Mặt trận. Mặt trận thực hiện
giám sát hoạt động của các cơ quan Đảng, Nhà nước, cán bộ, công chức, đảng
viên, tham gia góp ý kiến xây dựng đường lối, chủ trương, chính sách của
Đảng và pháp luật của nhà nước trước khi ban hành.
- Nguyễn Văn Vĩnh, Xây dựng đội ngũ cán bộ chuyên trách và lực

lượng cộng tác viên của hệ thống tổ chức Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong
thời kì mới. Trong bài viết này, tác giả đề cập trên cơ sở xác định đúng chức
năng, nhiệm vụ Ủy ban MTTQ các cấp phải kết hợp xây dựng đội ngũ cán bộ
chuyên trách với xây dựng đội ngũ cộng tác viên không chuyên trách là những
chuyên gia giỏi trên các lĩnh vực liên quan đến công tác Mặt trận.
- Phạm Hùng (2012), Tuyển tập 250 câu hỏi đáp dành cho Chủ tịch Mặt
trận Tổ quốc các cấp, Nxb, lao động.
- Phạm Ngọc Quang (2008), Những vấn đề lý luận và thực tiễn mới đặt
ra trong tình hình hiện nay, Nxb CTQG, Hà Nội. Tác giả đã trình bày bản
chất của dân chủ, những thuận lợi và khó khăn đối với việc phát huy dân chủ
9


trong điều kiện hệ thống chính trị một Đảng cầm quyền duy nhất ở Việt Nam.
Tác giả cho rằng, để phát huy dân chủ trong điều kiện một Đảng cầm quyền
cần xác lập và từng bước hoàn thiện hệ thống giám sát, phản biện xã hội.
Theo tác giả, trong hệ thống giám sát, phản biện xã hội ở Việt Nam, MTTQ,
các đoàn thể chính trị - xã hội có vai trò vô cùng quan trọng. Để việc giám sát
phản biện có chất lượng, cần tạo mọi điều kiện để các chủ thể thực hiện sự
phản biện. Đồng thời phải nâng cao năng lực, bản lĩnh của chủ thể thực hiện
sự phản biện, giám sát, coi đó là một vấn đề bức thiết hiện nay.
- (2002), Sổ tay công tác Mặt trận trong cuộc vận động toàn dân đoàn
kết xây dựng đời sống văn hoá ở khu dân cư, Hà Nội.
- Trần Ngọc Nhân (2003), Cẩm nang công tác Mặt trận tham gia xây
dựng nhà nước pháp quyền xã họi chủ nghĩa Việt Nam, Hà Nội.
- Ủy Ban Trung ương Mặt trận Tổ Quốc Việt Nam (năm 2009) có công
trình: “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn công tác Mặt trận” do Vũ Trọng
Kim chủ biên. Nội dung của cuốn sách bàn về phát huy vai trò của Mặt trận
Tổ Quốc Việt Nam trong thực hiện nhiệm vụ tập hợp, xây dựng khối đại đoàn
kết toàn dân tộc trong thời kỳ đổi mới và hội nhập quốc tế.

- Uỷ ban Trung ương MTTQ Việt Nam, Văn kiện Đại hội Trung ương
MTTQ Việt Nam lần thứ VIII, nhiệm kỳ 2014-2019.
- Uỷ ban MTTQ Thành phố Hà Nội, Văn kiện Đại hội MTTQ Việt Nam
thành phố Hà Nội lần thứ XVI, nhiệm kỳ 2014-2019.
- Uỷ ban MTTQ huyện Thanh Trì, Văn kiện Đại hội MTTQ Việt Nam
huyện Thành Trì lần thứ XV, nhiệm kỳ 2014 -2019.
- Vũ Trọng Kim , Tập bài giảng về công tác Mặt trận, Nxb, Chính trị
Quốc gia- Sự thật, Hà Nội .2015
- Vũ Đình Quyên, Trần Như Thảo, Vai trò, vị trí, quyền hạn, trách
nhiệm của Mặt trận Tổ quốc Việt nam và chế độ chính sách với hoạt động tín
ngưỡng, tôn giáo, Nxb Lao động, Hà Nội.

10


- Vũ Oanh (1995), Đại đoàn kết dân tộc, phát huy nội lực, nâng cao
hiệu quả hợp tác quốc tế thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước,
Nxb CTQG, Hà Nội. Tác giả đã luận giải vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt
Nam trong sự nghiệp đại đoàn kết dân tộc, phát huy nội lực, nâng cao hiệu
quả hợp tác quốc tế thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
* Luận văn, luận án
- Lê Thanh Hải (2009), Sự lãnh đạo của Huyện uỷ đối với Mặt trận Tổ
quốc Việt Nam ở các huyện miền núi tỉnh Thanh Hoá giai đoạn hiện nay, luận
văn thạc thạc sỹ, chuyên ngành Xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam, Học
viện Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh.
- Nguyễn Văn Hồng (2007), “Sự lãnh đạo của Tỉnh uỷ Tiền Giang đối
với Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội giai đoạn hiện nay”,
luận văn thạc sỹ chuyên ngành xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam, Học viện
Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh.
- Nguyễn Văn Lộc (2012), “Tỉnh uỷ Bình Dương lãnh đạo Mặt trận Tổ

quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội trong giai đoạn hiện nay”, luận văn
thạc thạc sỹ, chuyên ngành Xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam, Học viện
Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh.
- Trần Minh Quang (2008), Sự lãnh đạo của Huyện uỷ đối với Mặt trận
Tổ quốc Việt Nam huyện ở thành phố Cần Thơ trong giai đoạn hiện nay, luận
văn thạc sỹ, chuyên ngành Xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam, Học viện
Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh.
* Các bài đăng, tạp chí, báo
- Đỗ Duy Thường (2006), “Đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng
đối với Mặt trận Tổ quốc Việt Nam”, Báo Điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam
(4-3-2006).
- Lê Bá Trình (2011), “Đổi mới nội dung và phương thức hoạt động
của Mặt trận và các đoàn thể nhân dân”, Báo Nhân dân (ngày 19-4-2011).

11


- Nguyễn Phú Trọng (2002), "Sự lãnh đạo của Đảng và sức mạnh đại
đoàn kết dân tộc", Tạp chí Cộng sản, Trong bài viết này, tác giả đã phân tích,
luận giải sâu sắc quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí
Minh, quan điểm của Đảng về vai trò, nhiệm vụ của MTTQ Việt Nam
- Nguyễn Thế Trường (2014), “Tiếp tục đổi mới nội dung, phương thức
hoạt động của mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp, đáp ứng yêu cầu, nhiệm
vụ trong tình hình mới”, báo Vĩnh Phúc (ngày 06-6-2014).
- PGS.TS Dương Xuân Ngọc (2006), “Đổi mới phương thức lãnh đạo
của Đảng đối với Mặt trận Tổ quốc Việt Nam”, Báo Điện tử đảng Cộng sản
Việt Nam (4-3-2006).
- Phạm Thế Duyệt (2003), "Thực hiện đại đoàn kết dân tộc và những
vấn đề đặt ra cho hệ thống chính trị hiện nay", Tạp chí Cộng sản, Tác giả đã
luận giải sâu sắc vai trò của MTTQ Việt Nam trong hệ thống chính trị đất

nước; chỉ rõ trách nhiệm của Đảng, Nhà nước đối với công tác Mặt trận nhằm
phát huy vai trò của MTTQ Việt Nam đối với việc xây dựng và phát huy sức
mạnh của khối đại đoàn kết dân tộc trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ
quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
- Trần Quang Hải (2011), “Đổi mới nội dung và phương pháp vận động
nhân dân của MTTQ các đoàn thể”, Tạp chí Dân Vận (01-2011).
- Vũ Dương Châu (2010), “Một số giải pháp tiếp tục đổi mới phương
thức hoạt động của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam”, Tạp chí Mặt trận, số 83.
Các bài viết, các công trình nghiên cứu đã đề cập đến một số vấn đề lý
luận chung, một số nội dung cơ bản của mở rộng dân chủ ở cơ sở tương đối
sâu sắc, chỉ ra được những cơ sở lý luận thực tiễn khoa học, những thuận lợi,
khó khăn và bài học kinh nghiệm, giải pháp hữu hiệu để thực hiện tốt hơn
chức năng, nhiệm vụ của MTTQ Việt Nam các cấp.
Tuy nhiên chưa có công trình nào nghiên cứu một cách cơ bản, hệ
thống chuyên sâu về hoạt động của MTTQ tham gia công tác xây dựng Đảng

12


ở Đảng bộ huyện Thanh Trì thành phố Hà Nội. Vì vậy, tác giả lựa chọn vấn
đề hoạt động của MTTQ tham gia công tác xây dựng Đảng ở Đảng bộ huyện
Thanh Trì thành phố Hà Nội làm đề tài luận văn cao học chuyên ngành Xây
dựng Đảng và Chính quyền Nhà nước .
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài
*Mục đích nghiên cứu
Làm rõ những vấn đề cơ bản về lý luận, thực tiễn và đề xuất giải pháp
tăng cường hoạt động của Mặt trận Tổ quốc tham gia xây dựng Đảng ở Đảng bộ
huyện Thanh Trì thành phố Hà Nội hiện nay.
* Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu làm rõ những vấn đề cơ bản về hoạt động của MTTQ

tham gia xây dựng Đảng ở Đảng bộ huyện Thanh Trì thành phố Hà Nội.
- Đánh giá thực trạng hoạt động của MTTQ tham gia xây dựng Đảng ở
Đảng bộ huyện Thanh Trì thành phố Hà Nội, rút ra những nguyên nhân, kinh
nghiệm và chỉ ra những vấn đề đặt ra đối với hoạt động tham gia xây dựng
Đảng ở Đảng bộ huyện Thanh Trì, thành phố Hà Nội hiện nay.
- Xác định yêu cầu đề xuất giải pháp nhằm tăng cường hoạt động của
MTTQ tham gia xây dựng Đảng ở Đảng bộ huyện Thanh Trì thành phố Hà
Nội hiện nay .
4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
* Đối tượng nghiên cứu
Hoạt động của MTTQ tham gia xây dựng Đảng ở Đảng bộ huyện
Thanh Trì, thành phố Hà Nội hiện nay.
* Phạm vi nghiên cứu
Luận văn tập trung nghiên cứu hoạt động tham gia xây dựng Đảng của
MTTQ huyện Thanh Trì thành phố Hà Nội. Các số liệu, tư liệu phục vụ cho
nghiên cứu giới hạn từ 2010 đến nay.
13


5. Cơ sở lý luận, thực tiễn và phương pháp nghiên cứu
* Cơ sở lý luận
Trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh,
quan điểm của Đảng về công tác xây dựng Đảng; về MTTQ và các tổ chức
chính trị - xã hội tham gia xây dựng Đảng là cơ sở lý luận của đề tài.
* Cơ sở thực tiễn
Toàn bộ hiện thực hoạt động của MTTQ huyện Thanh Trì tham gia xây
dựng Đảng, thông qua nghiên cứu các báo cáo tổng kết của các cơ quan chức
năng ở huyện Thanh Trì, thành phố Hà Nội; kết quả, trao đổi, tọa đàm, tổ
chức trung cầu ý kiến ….của tác giả.
* Phương pháp nghiên cứu

Trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ
Chí Minh, luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu của khoa học
chuyên ngành và khoa học liên ngành. Trong đó tập trung vào những phương
pháp: Phương pháp lô gíc, lịch sử, phân tích, tổng hợp, so sánh, khái quát hóa,
hệ thống cấu trúc, tổng kết thực tiễn, tọa đàm, trao đổi với cấp ủy, chính
quyền, cán bộ Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội; điều tra xã
hội học…
6. Ý nghĩa của đề tài
Kết quả nghiên cứu của luận văn cung cấp luận cứ khoa học giúp cấp
ủy các cấp của Đảng bộ thành phố Hà Nội trong lãnh đạo, chỉ đạo hoạt động
tham gia xây dựng Đảng của Mặt trận Tổ quốc. Mặt trận Tổ quốc và các tổ
chức chính trị - xã hội ở cơ sở có thể sử dụng kết quả nghiên cứu của luận văn
để đổi mới hoạt động tham gia xây dựng Đảng.
Luận văn làm tài liệu tham khảo để giảng dạy, nghiên cứu ở các trường
Đảng, trung tâm giáo dục chính trị các quận, huyện.

14


7. Kết cấu của đề tài
Luận văn gồm: Phần mở đầu, 2 chương (4 tiết); phần kết luận và kiến
nghị; danh mục tài liệu tham khảo; phụ lục.

15


Chương 1
HOẠT ĐỘNG CỦA MẶT TRẬN TỔ QUỐC THAM GIA
XÂY DỰNG ĐẢNG Ở ĐẢNG BỘ HUYỆN THANH TRÌ THÀNH PHỐ HÀ NỘI
NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN

1.1. Mặt trận Tổ quốc và những vấn đề cơ bản về hoạt động của
Mặt trận Tổ quốc tham gia xây dựng Đảng ở Đảng bộ huyện Thanh Trì
thành phố Hà Nội
1.1.1. Mặt trận Tổ quốc huyện Thanh Trì, thành phố Hà Nội
* Khái quát chung về huyện Thanh Trì, thành phố Hà Nội
Huyện Thanh Trì là huyện ngoại thành Hà Nội, phía Tây Bắc giáp các
quận Thanh Xuân, phía Bắc giáp quận Hoàng Mai, phía Tây giáp quận Hà
Đông, phía Đông giáp huyện Gia Lâm và tỉnh Hưng Yên với Sông Hồng là
ranh giới tự nhiên, phía Nam giáp huyện Thanh Oai và huyện Thường Tín.
Thanh Trì là huyện sản xuất nông nghiệp. Các sản phẩm chính là lúa, ngô,
đậu đỗ, rau xanh. Về công nghiệp có: nhà máy phân lân Văn Điển, nhà máy pin
Văn Điển, nhà máy đệm Hanvico, nhà máy lắp ráp ô tô GM, khu công nghiệp Ngọc
Hồi. Trên địa bàn huyện có Học viện kỹ thuật mật mã, Đại học Công nghệ Giao
thông vận tải, Cao đẳng kinh tế công nghiệp, Viện đại học Mở Hà Nội đứng chân.
Tổ chức hành chính huyện Thanh Trì gồm thị trấn Văn Điển và 15 xã:
Thanh Liệt, Đông Mỹ, Yên Mỹ, Duyên Hà, Tam Hiệp, Tứ Hiệp, Ngũ Hiệp,
Ngọc Hồi, Vĩnh Quỳnh, Tả Thanh Oai, Đại Áng, Vạn Phúc, Liên Ninh, Hữu
Hòa, Tân Triều.
Hệ thống chính trị huyện Thanh Trì được thành lập theo quy định của
Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Đảng bộ huyện Thanh
Trì được thành lập theo quy định của Điều lệ Đảng. Đảng bộ huyện Thanh Trì
trực thuộc Đảng bộ thành phố Hà Nội. Hệ thống tổ chức cơ sở đảng của Đảng
bộ huyện Thanh Trì bao gồm 52 tổ chức cơ sở đảng ở xã, thị trấn, cơ quan,
16


bệnh viện. Tổng số đảng viên của Đảng bộ huyện Thanh Trì, tính đến quý 2
năm 2015 là 8.813 đảng viên.
Đảng bộ huyện Thanh Trì có chức năng là hạt nhân chính trị lãnh đạo

mọi lĩnh vực của huyện; bảo đảm cho đường lối, chính sách của Đảng được tổ
chức thực hiện có kết quả ở cấp huyện và trực tiếp tiến hành công tác xây
dựng Đảng vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức.
Đảng bộ huyện Thanh Trì Thành phố Hà Nội có các nhiệm vụ: Trực
tiếp lãnh đạo hệ thống chính trị và lãnh đạo mọi mặt đời sống chính trị, xã
hội, bảo đảm thực hiện đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật Nhà nước,
nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân; xây dựng hệ thống chính
trị vững mạnh. Lãnh đạo xây dựng chính quyền, các tổ chức kinh tế, hành
chính, quốc phòng, an ninh và các đoàn thể chính trị - xã hội trong sạch, vững
mạnh; chấp hành đúng pháp luật và phát huy quyền làm chủ của nhân dân.
Lãnh đạo nhân dân tham gia xây dựng và thực hiện đường lối, chính
sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Lãnh đạo các tổ chức chính trị - xã
hội khác trong hệ thống chính trị thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ chăm
lo và bảo vệ lợi ích thiết thực và chính đáng của đoàn viên, hội viên và nhân
dân. Giáo dục và nâng cao trình độ mọi mặt cho đoàn viên, hội viên và nhân
dân. Tổ chức động viên nhân dân tham gia xây dựng các chính sách, pháp
luật, tham gia quản lý Nhà nước, xây dựng chính quyền và giám sát hoạt động
của chính quyền.
Chăm lo xây dựng Đảng vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức;
chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ. Lãnh đạo xây dựng Đảng bộ trong sạch
vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức; thực hiện đúng nguyên tắc tập
trung dân chủ; nâng cao chất lượng sinh hoạt đảng, thực hiện tự phê bình và
phê bình, giữ gìn kỷ luật và tăng cường sự đoàn kết thống nhất trong Đảng;
thường xuyên giáo dục, rèn luyện, quản lý cán bộ, đảng viên, nâng cao phẩm
chất chính trị, đạo đức cách mạng, trình độ kiến thức, năng lực công tác cho
17


cán bộ, đảng viên. Tham gia xây dựng và quy chế hoạt động của cấp ủy, bảo
đảm vai trò lãnh đạo của cấp ủy, tổ chức đảng trong hệ thống chính trị địa

phương. Kiểm tra, giám sát việc thực hiện, bảo đảm các nghị quyết, chỉ thị
của Đảng và pháp luật của Nhà nước được chấp hành nghiêm chỉnh; kiểm tra,
giám sát tổ chức đảng và đảng viên chấp hành Điều lệ Đảng
* Mặt trận Tổ quốc huyện Thanh Trì Thành phố Hà Nội
Khoản 1, Điều 1 Luật MTTQ Việt Nam quy định: “MTTQ Việt Nam là
tổ chức liên minh chính trị, liên hiệp tự nguyện của tổ chức chính trị, các tổ
chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội và các cá nhân tiêu biểu trong các giai
cấp, các tầng lớp xã hội, các dân tộc, các tôn giáo và người Việt Nam định cư ở
nước ngoài” [41]. Ở đây cần thống nhất nhận thức về khái niệm tổ chức liên
minh chính trị. Liên minh chính trị là sự liên kết tự nguyện của các tổ chức và
cá nhân tiêu biểu hướng tới mục tiêu chung của dân tộc là dân giàu, nước
mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Việc xác định MTTQ Việt Nam là một tổ
chức liên minh chính trị tự nguyện đã phản ánh và khẳng định đúng bản chất
chính trị của MTTQ Việt Nam. Liên minh chính trị, liên hiệp tự nguyện xuất
phát từ nhu cầu khách quan của nhiệm vụ cách mạng, nhưng MTTQ Việt Nam
không tự động hình thành mà nhất thiết phải có yếu tố tổ chức, lãnh đạo, chỉ
đạo hoạt động tuân theo Hiến pháp và pháp luật.
Ngay từ khi mới ra đời, Đảng ta đã đặc biệt quan tâm tổ chức, lãnh đạo
xây dựng Mặt trận Việt minh để tuyên truyền, giáo dục, tổ chức, vận động,
tập hợp quần chúng nhân dân vào sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, xây
dựng và bảo vệ Tổ quốc. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, MTTQ Việt Nam qua
các thời kỳ đã không ngừng lớn mạnh, tập hợp, đoàn kết và phát huy sức
mạnh của toàn dân tộc, tạo nên sự đồng thuận xã hội, góp phần to lớn vào
thắng lợi của cách mạng qua các thời kỳ, xây dựng nên truyền thống đoàn kết,
dân chủ, gắn bó trung thành với lợi ích của giai cấp, dân tộc, nhân dân lao
động. MTTQ Việt Nam không có hội viên, chỉ có thành viên, bao gồm thành
18


viên có tổ chức và thành viên cá nhân. Các tổ chức thành viên: Đảng Cộng

sản Việt Nam, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, Đoàn thanh niên Cộng
sản Hồ Chí Minh, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, Hội Nông dân Việt Nam,
Hội Cựu chiến binh Việt Nam và các tổ chức xã hội nghề nghiệp khác. Trong
MTTQ Việt Nam còn có các cá nhân tiêu biểu, họ là những người có uy tín
cao, có quan hệ và ảnh hưởng tốt, có sức thuyết phục đối với một giai cấp,
một tầng lớp xã hội, cộng đồng dân cư, dân tộc, tôn giáo và cộng đồng người
Việt Nam ở nước ngoài. Thông qua những cá nhân tiêu biểu này, MTTQ Việt
Nam có thể lôi cuốn, tập hợp lớp người mà họ có quan hệ ảnh hưởng tham gia
vào khối đại đoàn kết dân tộc, cùng nhau phối hợp hành động chung vào sự
nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Trong giai đoạn hiện nay, Đảng ta chỉ rõ: Thực hiện đại đoàn kết các
dân tộc, tôn giáo, giai cấp, tầng lớp, thành phần kinh tế, mọi giới, mọi lứa
tuổi, mọi vùng đất nước, người trong đảng và người ngoài đảng, người đang
công tác và người đã nghỉ hưu, mọi thành viên trong đại gia đình các dân tộc
Việt Nam dù sống trong nước hay ở nước ngoài. Lấy mục tiêu giữ vững độc
lập, thống nhất, vì dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh làm
điểm tương đồng; tôn trọng những ý kiến khác nhau không trái với lợi ích
chung của dân tộc, xây dựng tinh thần cởi mở, tin cậy lẫn nhau, hướng tới
tương lai. Theo đó khối đại đoàn kết toàn dân trong MTTQ Việt Nam luôn
được củng cố và phát triển sâu rộng trên cơ sở liên minh vững chắc giai cấp
công nhân với giai cấp nông dân và tầng lớp trí thức.
Hệ thống tổ chức của MTTQ Việt Nam theo cấp hành chính: Trung
ương, tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương (gọi chung là cấp tỉnh); huyện,
quận, thị xã, thành phố trực thuộc tỉnh (gọi chung là cấp huyện); xã, phường,
thị trấn (gọi chung là cấp xã). Ở mỗi cấp hành chính có Uỷ ban MTTQ Việt
Nam. Dưới cấp xã, có Ban công tác mặt trận. MTTQ Việt Nam tổ chức theo
nguyên tắc liên hiệp tự nguyện các thành viên. Các thành viên tham gia
19

MTTQ Việt Nam đều có địa vị bình đẳng và độc lập về tổ chức.
MTTQ huyện Thanh Trì thành phố Hà Nội là một bộ phận của hệ thống
chính trị huyện, do huyện ủy lãnh đạo, là cơ sở chính trị của chính quyền nhân
dân địa phương, nơi thể hiện ý chí, nguyện vọng, tập hợp khối đại đoàn kết
toàn dân, phát huy quyền làm chủ của nhân dân, nơi hiệp thương, phối hợp và
thống nhất hành động của các thành viên, nhằm xây dựng địa phương vững
mạnh về chính trị, phát triển về kinh tế- xã hội, vững mạnh về quốc phòng - an
ninh, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
* Chức năng của MTTQ Việt Nam huyện Thanh Trì thành phố Hà Nội
Căn cứ vào chức năng của MTTQ Việt Nam (Khoản 2, Điều 1, Chương
I của Luật MTTQ Việt Nam, quy định về chức năng của MTTQ), MTTQ
huyện Thanh Trì có các chức năng sau: MTTQ Việt Nam là cơ sở chính trị
của chính quyền nhân dân; đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính
đáng của Nhân dân; tập hợp, phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc,
thực hiện dân chủ, tăng cường đồng thuận xã hội; giám sát, phản biện xã hội;
tham gia xây dựng Đảng, Nhà nước, hoạt động đối ngoại nhân dân góp phần
xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
* Nhiệm vụ của Mặt trận Tổ quốc huyện Thanh Trì thành phố Hà Nội
Căn cứ vào nhiệm vụ của MTTQ Việt Nam, cấp huyện có Uỷ ban
MTTQ đại diện, điều hành mọi hoạt động của MTTQ cấp mình. MTTQ
huyện Thanh Trì có các nhiệm vụ: 1) Tập hợp, xây dựng khối đại đoàn kết
toàn dân, tăng cường sự nhất trí về chính trị, tinh thần trong nhân dân. 2)
Tuyên truyền, động viên nhân dân phát huy quyền làm chủ, thực hiện đường
lối, chủ trương, chính sách của Đảng, nghiêm chỉnh thi hành Hiến pháp và
pháp luật. 3) Giám sát hoạt động của chính quyền, đại biểu dân cử và cán bộ,
công chức xã, thị trấn, tập hợp ý kiến, kiến nghị của nhân dân để phản ánh,
kiến nghị với cấp uỷ đảng và chính quyền các cấp. 4) Tham gia xây dựng
Đảng và củng cố chính quyền nhân dân. Cùng chính quyền cơ sở chăm lo,

20

bảo vệ quyền lợi và lợi ích chính đáng của nhân dân. Ngoài ra Ủy ban MTTQ
còn có nhiệm vụ, quyền hạn thảo luận và quyết định những vấn đề khác thuộc
nhiệm vụ, quyền hạn của Ủy ban MTTQ do Ban Thường trực trình.
Cơ cấu, bộ máy tổ chức của MTTQ huyện Thanh Trì thành phố Hà
Nội: Ủy ban MTTQ bao gồm người đại diện cấp uỷ Đảng và người đứng đầu
các tổ chức thành viên cùng cấp, do Đại hội cùng cấp bầu ra. Các thành viên:
Huyện ủy, Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Hội Liên hiệp phụ nữ;
Hội Cựu chiến Binh; Liên đoàn lao động, Hội Nông dân,…. Một số cá nhân
tiêu biểu trong các giai cấp, tầng lớp xã hội, các dân tộc, tôn giáo; không cơ
cấu đại diện các cơ quan nhà nước ở địa phương như Hội đồng nhân dân, Uỷ
ban nhân dân, công an, tư pháp… vào Ủy ban MTTQ. Số lượng uỷ viên Ủy
ban MTTQ do Đại hội MTTQ quyết định. Qua thực tiễn, số lượng uỷ viên,
Ủy ban MTTQ thường cơ cấu từ 45 đến 65 người, trong đó có các giới, đặc
biệt là nữ, các cá nhân tiêu biểu và có ít nhất 30% uỷ viên là người ngoài
Đảng. Giúp việc cho Ủy ban MTTQ có bộ phận chuyên trách.
Hiện nay, MTTQ huyện Thanh Trì có 20 tổ chức thành viên và 59 vị ủy
viên Ủy ban, Ban Thường trực gồm 5 vị (01 chủ tịch là Ủy viên Ban Thường
vụ Huyện ủy, 02 phó chủ tịch, 02 ủy viên thường trực).
MTTQ cấp xã, thị trấn có 586 ủy viên, 100% các đơn vị có đủ 5 thường
trực (Trong đó 1 chủ tịch, 2 phó chủ tịch); Chủ tịch MTTQ xã, thị trấn gồm
16 đồng chí (Trong đó ủy viên Ban Thường vụ Đảng ủy 05đ/c, chiếm
31,25%; Đảng ủy viên 10 đ/c, chiếm 62,5%)
Toàn huyện có 91 Ban công tác Mặt trận, với 1.295 thành viên.
* Mối quan hệ cơ bản của Ủy ban MTTQ huyện Thanh Trì, thành phố
Hà Nội
- Mối quan hệ giữa Ủy ban MTTQ cấp trên với Ủy ban MTTQ cấp dưới:
Điều lệ MTTQ Việt Nam quy định:
Quan hệ giữa Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp trên với Ủy ban MTTQ Việt

21


Nam cấp dưới là quan hệ hướng dẫn, kiểm tra.
Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp dưới thực hiện chủ trương, chương trình
hoạt động của Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp trên; thực hiện chế độ báo cáo và
kiến nghị với Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp trên về các vấn đề liên quan đến tổ
chức và hoạt động của Ủy ban MTTQ Việt Nam.
Ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp trao đổi kinh nghiệm, phối hợp và
giúp đỡ nhau trong hoạt động.
Ủy ban MTTQ mỗi cấp giữ mối liên hệ chẵn chẽ với Ủy ban MTTQ
cấp trên và Ủy ban MTTQ cấp dưới trong việc thông báo tình hình, phản ánh
tình hình, trong việc tập huấn, bồi dưỡng cán bộ, trao đổi kinh nghiệm trong
hoạt động, trong việc phối hợp và tổ chức các phong trào thi đua yêu nước,
các cuộc vận động.
MTTQ huyện Thanh Trì Thành phố Hà Nội là thành viên của hệ thống
chính trị huyện, hoạt động trên cơ sở Hiến pháp và pháp luật, đồng thời là lực
lượng hỗ trợ đắc lực cho các hoạt động lãnh đạo của cấp ủy và quản lý của
chính quyền địa phương.
- Quan hệ giữa MTTQ với Huyện ủy vừa là quan hệ giữa tổ chức với
thành viên tổ chức thực hiện, vừa là quan hệ phân công phối hợp. Huyện ủy
vừa là thành viên của MTTQ vừa là lực lượng lãnh đạo Mặt trận. Điều này xuất
phát từ chức năng, nhiệm vụ của Đảng cầm quyền.
Theo đó, nội dung lãnh đạo của huyện ủy đối với MTTQ thể hiện ở việc
định hướng chính trị, giúp đỡ các tổ chức thành viên của MTTQ xác định mục
tiêu, chức năng, nhiệm vụ, xây dựng các nguyên tắc tổ chức, định ra chương
trình hành động. Huyện ủy lãnh đạo công tác cán bộ của MTTQ từ việc đào
tạo, bồi dưỡng, quy hoạch, sử dụng vào các cương vị lãnh đạo chủ chốt của các
tổ chức xã hội; chăm lo công tác đào tạo, bồi dưỡng bố trí cán bộ của MTTQ;
kiến nghị và giới thiệu cán bộ với MTTQ để các tổ chức đó bầu cử một cách

dân chủ; phát huy vai trò tiên phong gương mẫu của các tổ chức đảng, đảng
viên và làm tốt công tác vận động quần chúng thực hiện đường lối, chính sách
22


của Đảng, pháp luật của Nhà nước, chống tiêu cực, mê tín dị đoan, ảnh hưởng
văn hoá đồi truỵ; cấp uỷ cơ sở nghiên cứu xem xét, đánh giá, góp ý vào các
mục tiêu, chương trình, kế hoạch hoạt động của MTTQ. Chăm lo giáo dục, rèn
luyện phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên là thành
viên của MTTQ. Giáo dục ý thức tổ chức kỷ luật của Đảng, pháp luật của Nhà
nước, nội quy và quy chế hoạt động của MTTQ; giáo dục lối sống lành mạnh,
trong sáng, chống quan liêu, tham nhũng, lãng phí.
Với tư cách là một thành viên trong MTTQ, huyện ủy tham gia vào
MTTQ và có trách nhiệm như mọi thành viên khác. Đại diện cấp ủy Đảng tham
gia trong Ủy ban MTTQ có trách nhiệm tham gia sinh hoạt, thực hiện hiệp
thương dân chủ và phối hợp thống nhất hành động, giáo dục, vận động đảng
viên gương mẫu thực hiện chương trình hành động chung đã được các tổ chức
thành viên thỏa thuận và tích cực tham gia công tác mặt trận ở khu dân cư.
Hoạt động của MTTQ chịu sự lãnh đạo, chỉ đạo của Huyện ủy. MTTQ
thảo luận và tham gia ý kiến vào việc quyết định các vấn đề thuộc về đường
lối, chính sách của Đảng, pháp luật Nhà nước, chủ trương, kế hoạch phát triển
kinh tế - xã hội của huyện. Các hoạt động của MTTQ phải theo đúng chức
năng, nhiệm vụ, không được trái với các quan điểm của Đảng, pháp luật Nhà
nước. Nghiêm túc thực hiện chế độ báo cáo, xin ý kiến chỉ đạo của Huyện ủy
theo đúng quy chế.
- Quan hệ giữa MTTQ với chính quyền huyện là quan hệ phối hợp để
thực hiện nhiệm vụ và quyền hạn theo quy định của Hiến pháp và pháp luật,
được thực hiện theo quy chế phối hợp công tác do Ủy ban MTTQ và Ủy ban
nhân huyện ban hành theo nguyên tắc tôn trọng lẫn nhau, không can thiệp vào
công việc nội bộ của nhau và luôn tôn trọng tính độc lập của MTTQ. Chính

quyền huyện thể chế hoá và thực hiện các quan điểm, chủ trương của Đảng về
xây dựng và phát huy vai trò của MTTQ. Đồng thời phát huy vai trò của
MTTQ, các đoàn thể nhân dân, bảo đảm phát huy quyền làm chủ của nhân dân,

23


tích cực tham gia xây dựng chính quyền, giám sát hoạt động của cán bộ, công
chức nhà nước về thực hiện nghĩa vụ công dân.
Ủy ban nhân dân huyện tạo điều kiện để MTTQ hoạt động có hiệu quả.
Theo đó, Ủy ban huyện có trách nhiệm bảo đảm các điều kiện pháp lý để
MTTQ tham gia vào việc động viên, tuyên truyền giáo dục thành viên, hội viên
thực hiện nhiệm vụ; bảo đảm quyền tự do hoạt động của MTTQ trong khuôn
khổ pháp luật; giám sát, kiểm tra hoạt động và chấp hành luật pháp của MTTQ.
Thực hiện các nghị quyết, chương trình hành động của MTTQ, phát huy tính
tích cực của nhân dân, các thành viên của MTTQ tham gia quản lý xã hội, quản
lý Nhà nước, xây dựng và thực hiện các chủ trương, kế hoạch, kiểm tra, giám
sát công việc của chính quyền và cán bộ, công chức. Hỗ trợ MTTQ về kinh
phí, các điều kiện và phương tiện vật chất, bảo vệ các hoạt động chính đáng
của MTTQ trong việc giáo dục chính trị, tư tưởng, thực hiện quyền lợi và nghĩa
vụ của các thành viên, tạo điều kiện để MTTQ thực hiện chức năng, nhiệm vụ,
mục tiêu của mình.
MTTQ huyện tham gia giới thiệu đề cử và bầu cử đại biểu nhân dân
vào các cơ quan quyền lực ở địa phương; tham gia vào việc đề ra các kế
hoạch, phương hướng phát triển kinh tế, xã hội, văn hoá, giáo dục, củng cố
quốc phòng, an ninh, đóng góp vào hoạt động xây dựng luật pháp, thực hiện
một số nhiệm vụ cụ thể khi được chính quyền uỷ quyền. Các tổ chức thành
viên của MTTQ tự giác thi hành pháp luật, tham gia tích cực vào hoạt động
quản lý của chính quyền; thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát hoạt động của
chính quyền, các đại biểu dân cử, các công chức trong việc tuân theo pháp

luật Nhà nước, đường lối của Đảng.
- Quan hệ giữa MTTQ và các tổ chức thành viên trong huyện là quan
hệ hợp tác bình đẳng, đoàn kết, tôn trọng lẫn nhau, phối hợp và thống nhất
hành động, thể hiện ở các phương diện sau:
Về mặt tổ chức, các tổ chức chính trị - xã hội và Mặt trận đều độc lập

24


với nhau về tổ chức. Mỗi tổ chức đều có hệ thống cơ cấu bộ máy riêng, thực
hiện những mục đích, tôn chỉ riêng, có điều lệ riêng, có con dấu riêng nhưng
đều hành động vì mục tiêu xây dựng huyện Thanh Trì ngày càng giàu đẹp,
văn minh; xứng đáng là huyện anh hùng của Thủ đô anh hùng.
Uỷ ban MTTQ huyện giữ mối liên hệ và phối hợp công tác với các tổ
chức thành viên. Các tổ chức chính trị - xã hội với tư cách là thành viên của
Mặt trận có quyền yêu cầu Uỷ ban Mặt trận bảo vệ quyền lợi chính đáng của
mình, yêu cầu Uỷ ban Mặt trận cùng cấp tổ chức hiệp thương để phối hợp với
các thành viên có liên quan nhằm hưởng ứng sáng kiến của mình về các cuộc
vận động nhân dân thực hiện chương trình của Mặt trận. Mặt khác, Uỷ ban
Mặt trận trong mối quan hệ chặt chẽ với các tổ chức thành viên thực hiện việc
cung cấp thông tin về hoạt động của Uỷ ban mình cho các thành viên; đôn đốc
các thành viên thực hiện đúng chính sách đại đoàn kết dân tộc và tham gia
công tác Mặt trận.
Trong quan hệ với Uỷ ban Mặt trận, các tổ chức chính trị - xã hội trong
quan hệ chính trị với tư cách là thành viên của Mặt trận có quyền thảo luận,
chất vấn, phê bình, kiến nghị về tổ chức và hoạt động của Uỷ ban Mặt trận
cũng như giới thiệu người để hiệp thương cử vào Uỷ ban MTTQ các cấp. Uỷ
ban Mặt trận lắng nghe ý kiến thảo luận, chất vấn, phê bình, kiến nghị đó để
xem xét, điều chỉnh cho phù hợp nhằm nâng cao chất lượng bộ máy tổ chức
và hoạt động của Mặt trận.

Phối hợp chặt chẽ trong tổ chức vận động quần chúng nhân dân thực
hiện các chương trình hành động của Mặt trận; cùng với Uỷ ban Mặt trận thảo
luận về tình hình và kết quả phối hợp thực hiện chương trình hành động thời
gian qua, quyết định chương trình hoạt động của Mặt trận trong thời gian tới.
Cùng phối hợp và thống nhất hành động với các tổ chức để thực hiện nhiệm vụ
như: Tuyên truyền, vận động cán bộ, đoàn viên, hội viên và các tầng lớp nhân
dân thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước,
25


Nghị quyết của Hội đồng nhân dân, quyết định của Uỷ ban nhân dân; động
viên nhân dân giám sát hoạt động của cơ quan, đại biểu dân cử, cán bộ công
chức nhà nước, phối hợp thực hiện quy chế dân chủ và hoạt động tự quản ở
cộng đồng dân cư.
Trong cơ cấu thành phần Uỷ ban Mặt trận, người đứng đầu các tổ chức
chính trị - xã hội, thông qua hiệp thương, được cử vào Uỷ ban Mặt trận.
Trong mối quan hệ với tổ chức chính trị - xã hội là thành viên của mình,
Uỷ ban Mặt trận tạo điều kiện hỗ trợ giúp đỡ các thành viên hoạt động trong
khuôn khổ Điều lệ của các thành viên.
- Quan hệ giữa Ủy ban MTTQ với nhân dân
Đây là mối quan hệ rất quan trọng, có nội dung và rất phong phú rộng
khắp vừa trực tiếp, vừa đại diện diễn ra thường xuyên trên mọi lĩnh vực của đời
sồng xã hội.
Ủy ban MTTQ đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng
của nhân dân; mở rộng và đa dạng hóa các hình thức tập hợp đoàn kết các
tầng lớp nhân dân bằng các hình thức tổ chức đa dạng, phát huy vai trò các cá
nhân tiêu biểu, giới thiệu các cá nhân tiêu biểu là ủy viên Ủy ban MTTQ; xây
dựng cộng đồng dân cư tự quản (khu dân cư tự quản bảo vệ môi trường, khu
dân cư điểm về an toàn giao thông, phòng chống tội phạm, HIV/AIDS,..),
hoạt động trên cơ sở hương ước, quy ước; động viên, hỗ trợ nhân dân thực

hiện dân chủ, quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân, thực
hiện đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước ;
thường xuyên tập hợp ý kiến, kiến nghị của nhân dân để phản ánh, kiến nghị
với Đảng và các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền; cùng với Nhà nước chăm
lo, bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của nhân dân.
Nhân dân tham gia tổ chức và hoạt động của MTTQ thông qua các tổ
chức thành viên của MTTQ, cá nhân tiêu biểu là ủy viên Ủy ban MTTQ các
cấp và tham gia các hoạt động do MTTQ phát động, tổ chức.
Thông qua MTTQ và các tổ chức thành viên của MTTQ, nhân dân
26


tham gia ý kiến, phản ánh, kiến nghị với MTTQ về các vấn đề nhân dân quan
tâm để phản ánh, kiến nghị với Đảng, Nhà nước.
Nhân dân giám sát hoạt động của MTTQ để đảm bảo MTTQ thực hiện
đầy đủ quyền và trách nhiệm theo quy định của pháp luật.
1.1.2. Những vấn đề cơ bản về hoạt động của Mặt trận Tổ quốc tham
gia công tác xây dựng Đảng ở Đảng bộ huyện Thanh Trì thành phố Hà
Nội
* Quan niệm hoạt động của Mặt trận Tổ quốc tham gia xây dựng Đảng
ở Đảng bộ huyện Thanh Trì, thành phố Hà Nội
Để có quan niệm khoa học về hoạt động của MTTQ tham gia xây dựng
Đảng ở Đảng bộ huyện Thanh Trì thành phố Hà Nội cần nghiên cứu khái
niệm hoạt động nói chung. Theo từ điển tiếng Việt: “Hoạt động là tiến hành
những việc làm có quan hệ với nhau chặt chẽ nhằm một mục đích nhất định
trong đời sống xã hội [49, tr.436]. Như vậy hoạt động là quá trình tích cực, có
mục đích nhằm thỏa mãn nhu cầu của cá nhân và xã hội. Hoạt động ở đây là
hoạt động có đối tượng, trong quá trình đó chủ thể sử dụng kiến thức, kinh
nghiệm tác động lên đối tượng theo mục đích xác định từ trước. Bất cứ một
hoạt động nào đó của cá nhân, tổ chức đều phải xác định mục đích, nội dung,

phương thức, các phương tiện, điều kiện bảo đảm cho hoạt động. Chủ thể hoạt
động phải có ý thức sâu sắc tình hình và nhiệm vụ, có kiến thức về đối tượng,
có tư duy sáng tạo và có ý chí quyết tâm cao.
Khi nghiên cứu quan niệm hoạt động của MTTQ tham gia xây dựng
Đảng ở Đảng bộ huyện Thanh Trì thành phố Hà Nội cần làm rõ nghĩa của từ
tham gia. Theo từ điển tiếng Việt tham gia có nghĩa là: “Góp phần hoạt động
của mình vào một hoạt động, một tổ chức chung nào đó. Tham gia kháng
chiến.Tham gia đoàn chủ tịch. Tham gia hội nghị. Tham gia ý kiến [49,
tr.878]. Theo đó tham gia ở đây được hiểu là hoạt động của một chủ thể nào
đó phối kết hợp với một chủ thể đã xác định để giúp chủ thể đó thực hiện mục

27