Tăng cường công tác quản lý nhà nước về tài nguyên rừng trên địa bàn thành phố cẩm phả, tỉnh quảng ninh

i

L IC M

N

Trong kho ng th i gian th c hi n đ tài lu n v n t t nghi p th c s , tác gi
đã g p nhi u khó kh n trong vi c chu n b tài li u, thu th p d li u s c p và th c p.
Tuy nhiên, v i s n l c c a b n thân và s giúp đ t n tình các th y cô giáo tr
i h c Th y l i, các cán b qu n lý Khoa sau

i h c, cô giáo h

ng

ng d n, gia đình,

b n bè và đ ng nghi p trong su t quá trình h c t p và công tác.
Tác gi xin trân tr ng c m n các th y cô trong Ban giám hi u tr
h c Th y l i, Khoa sau

ng

i

i h c đã đ ng viên và t o m i đi u ki n đ tác gi có th

yên tâm v i công vi c nghiên c u.
Tác gi c ng xin g i l i c m n cô giáo PGS.TS Ngô Th Thanh Vân - ng
đã h

i

ng d n ch b o t n tình, đ ng viên tác gi trong su t quá trình nghiên c u đ

hoàn thành lu n v n này.
Tác gi xin chân thành c m n lãnh đ o, cán b công nhân viên

y ban nhân

dân thành ph C m Ph , H t Ki m Lâm thành ph C m Ph , Công ty TNHH MTV
Lâm nghi p C m Ph , Công ty TNHH MTV Lâm nghi p Hoành B , S Nông
nghi p và phát tri n Nông thôn T nh Qu ng Ninh cung c p tài li u đ tác gi có c
s th c ti n hoàn thành lu n v n.
M c dù đã có nhi u c g ng hoàn thành n i dung nghiên c u b ng t t c
n ng l c và s nhi t tình c a b n thân, tuy nhiên lu n v n này không th tránh kh i
nh ng thi u sót, tác gi r t mong nh n đ

c các ý ki n đóng góp quý báu c a các

th y, cô và đ ng nghi p đ hoàn thi n h n n a nh n th c c a mình.
Xin chân thành c m n!


ii

L I CAM OAN
Tôi cam đoan bài lu n v n “T ng c

ng công tác qu n lý nhà n

c v tài

nguyên r ng trên đ a bàn thành ph C m Ph , t nh Qu ng Ninh” là công trình khoa
h c nghiên c u đ c l p c a riêng tôi. T t c các n i dung c a công trình nghiên c u
này hoàn toàn đ

c hình thành và phát tri n t nh ng quan đi m c a chính cá nhân tôi.

Các s li u và k t qu đ

c nêu trong lu n án là hoàn toàn trung th c.

M t l n n a, tôi xin kh ng đ nh v s trung th c c a l i cam k t.
Tác gi

Tr n Th Th

ng


iii

M CL C
M C L C ................................................................................................................................ iii
DANH M C B NG ............................................................................................................... vi
DANH M C S

, BI U

.......................................................................................... vii

DANH M C VI T T T ...................................................................................................... viii
M
U .....................................................................................................................................
1.Tính c p thi t c a đ tài ...........................................................................................................
2. M c đích nghiên c u c a đ tài .............................................................................................
3. Ph
4.

ng pháp nghiên c u ........................................................................................................
it

ng và ph m vi nghiên c u .........................................................................................

5. Ý ngh a khoa h c và th c ti n c a đ tài ..............................................................................
6. K t qu d ki n đ t đ

c........................................................................................................

7. N i dung c a lu n v n ............................................................................................................
CH

NG 1 C

S

LÝ LU N VÀ TH C TI N V R NG VÀ QU N LÝ TÀI

NGUYÊN R NG .................................................................................................................... 1
1.1. Khái ni m, đ c đi m, vai trò c a tài nguyên r ng ...............................................1

1.1.1. Khái ni m tài nguyên r ng ................................................................................1
1.1.2.

c đi m c a tài nguyên r ng. .........................................................................3

1.1.3. Vai trò c a tài nguyên r ng ...............................................................................4
1.2. Qu n lý nhà n

c v tài nguyên r ng ..................................................................6

1.2.1. Khái ni m QLNN v tài nguyên r ng ...............................................................6
1.2.2 N i dung QLNN v tài nguyên r ng..................................................................7
1.2.2.1. Nhóm n i dung v qu n lý và phát tri n tài nguyên r ng..............................9
1.2.2.2. Nhóm n i dung v b o v tài nguyên r ng ..................................................16
1.2.3. Nh ng nhân t

nh h

ng đ n công tác QLNN v tài nguyên r ng

n

c ta

trong nh ng n m qua.................................................................................................19
1.2.3.1. Nhân t v c ch chính sách, t ch c b máy qu n lý; trình đ , n ng l c và
ph m ch t đ o đ c c a cán b qu n lý .....................................................................19
1.2.3.2. Nhân t v đi u ki n t nhiên ......................................................................20
1.2.3.3. Nhân t v kinh t - xã h i ...........................................................................20
1.2.3.4. Nhân t v vai trò c a c ng đ ng ................................................................22

iv

1.3. Th c tr ng công tác qu n lý Nhà n

n

c v tài nguyên r ng

c ta trong

nh ng n m qua ..........................................................................................................22
1.3.1. T ch c h th ng qu n lý Nhà n

c v tài nguyên r ng ................................22

1.3.2. Nh ng quy đ nh hi n hành trong qu n lý Nhà n
1.4.2 Kinh nghi m

n

c v tài nguyên r ng........24

c ngoài ...............................................................................30

1.5. T ng quan nh ng công trình nghiên c u có liên quan d n đ tài ......................31
K T LU N CH
CH

NG 1 ...................................................................................................... 33

NG 2 TH C TR NG CÔNG TÁC QU N LÝ NHÀ N

C V

TÀI

NGUYÊN R NG TRÊN A BÀN THÀNH PH C M PH ................................ 34
2.1. c đi m t nhiên, kinh t - xã h i c a Thành ph C m Ph , T nh Qu ng Ninh ....34
2.1.1.

c đi m t nhiên ...........................................................................................34

2.1.2.

c đi m kinh t - xã h i ................................................................................36

2.2. Th c tr ng công tác qu n lý Nhà n

c v tài nguyên r ng trên đ a bàn Thành

ph C m Ph , t nh Qu ng Ninh ................................................................................38
2.2.1. T ch c và phân c p qu n lý Nhà n c v tài nguyên r ng trên đ a bàn Thành ph ....38
2.2.2. Hi n tr ng qu n lý tài nguyên r ng trên đ a bàn Thành ph ..........................40
2.2.3. Tình hình th c hi n công tác qu n lý Nhà n

c v tài nguyên r ng trên đ a

bàn Thành ph ...........................................................................................................45

2.2.3.1. Nhóm n i dung v qu n lý và phát tri n tài nguyên r ng............................45
2.2.3.2. Nhóm n i dung v b o v tài nguyên r ng ..................................................69
2.3. ánh giá vi c th c hi n công tác QLNN v tài nguyên r ng c a Thành ph ...74
2.3.1. Nh ng k t qu đ t đ

c ..................................................................................74

2.3.2. Nh ng t n t i, h n ch và nguyên nhân ..........................................................76
K T LU N CH
CH

NG 3

NG 2 ...................................................................................................... 79
XU T M T S

TÁC QU N LÝ NHÀ N

C V

GI I PHÁP NH M T NG C

NG CÔNG

TÀI NGUYÊN R NG TRÊN

A BÀN

THÀNH PH C M PH , T NH QU NG NINH
N N M 2020......................... 80

3.1. nh h ng phát tri n kinh t xã h i c a Thành ph giai đo n 2015-2020 .............80
3.2. Nguyên t c và quan đi m đ xu t các gi i pháp trong qu n lý Nhà n

c v tài

nguyên r ng...............................................................................................................83
3.3.

xu t gi i pháp nh m t ng c

ng công tác qu n lý Nhà n

c v tài nguyên

r ng trên đ a bàn Thành ph C m Ph t i n m 2020 ...............................................87


v

3.3.1. Hoàn thi n công tác quy ho ch r ng...............................................................87
3.3.2. Hoàn thi n và nâng cao n ng l c t ch c b máy qu n lý Nhà n

c v tài

nguyên r ng c a Thành ph ......................................................................................90
3.3.3. Th c hi n các n i dung qu n lý Nhà n

c v tài nguyên r ng ......................92

3.3.4. Áp d ng công ngh m i trong qu n lý tài nguyên r ng .................................93

3.3.5. T ng c

ng công tác tuyên truy n và giáo d c c ng đ ng.............................95

3.4. M t s gi i pháp h tr khác ..............................................................................97
K T LU N CH

NG 3 .................................................................................................... 105

K T LU N VÀ KI N NGH .......................................................................................... 106
1. K t lu n ...............................................................................................................106
2. Ki n ngh .............................................................................................................107
TÀI LI U THAM KH O
PH L C


vi

DANH M C B NG
B ng 2.1: C c u trình đ cán b QLNN v tài nguyên r ng c a C m Ph ............39
B ng 2.2: T ng h p t l che ph r ng tính theo đ n v hành chính .......................40
B ng 2.3: Hi n tr ng r ng và đ t r ng phân theo ch c n ng s d ng .....................41
B ng 2.4: Di n tích r ng và đ t lâm nghi p phân theo ch qu n lý .........................42
B ng 2.5: T ng h p kh i l

ng g r ng khai thác, ch bi n, tiêu th và xu t nh p

kh u c a các c s ch bi n lâm s n t i C m Ph th c hi n n m 2014 ...................44
B ng 2.6:

i chi u di n tích đ t lâm nghi p theo Q s 4903/Q – UBND n m

2007 và Q s 2668/Q – UBND n m 2014 trên đ a bàn Thành ph ....................49
B ng 2.7: B ng th ng kê di n tích đ t có r ng ngoài quy ho ch ba lo i r ng .........53
B ng 2.8: T l che ph r ng t n m 2009 - 2014 trên đ a bàn Thành ph .............54
B ng 2.9: T ng h p k t qu giao đ t lâm nghi p cho các h gia đình .....................55
B ng 2.10: Ý ki n c a ch r ng sau khi đ

c giao đ t r ng s n xu t .....................56

B ng 2.11: T ng h p di n tích r ng và đ t r ng l n giao cho các doanh nghi p nhà
n

c trên đ a bàn Thành ph .....................................................................................57

B ng 2.12: T ng h p các t ch c, cá nhân trên đ a bàn đã th c hi n tr ng r ng thay
th tính đ n tháng 30/10/2015 ...................................................................................59
B ng 2.13: K t qu c p GCNQSD đ t r ng t i 05 ph

ng, xã có di n tích r ng l n

trên đ a bàn Thành ph ..............................................................................................61
B ng 2.14: Tình hình vay v n đ đ u t tr ng r ng t i 05 ph

ng, xã có di n tích

r ng l n .....................................................................................................................62


vii

DANH M C S
S đ 1.1: H th ng qu n lý nhà n

, BI U

c v tài nguyên r ng theo chi u d c ..............23

S đ 2.1: H th ng t ch c PCCCR trên đ a bàn Thành ph ..................................70
Bi u đ 2.1: So sánh di n tích r ng s n xu t và r ng phòng h tr

c và sau rà soát

đi u ch nh c c b 3 lo i r ng n m 2014 ...................................................................51
Bi u đ 2.2: Giao đ t, giao r ng phân theo ch qu n lý...........................................58


viii

DANH M C VI T T T
Ch vi t t t

Ch vi t đ y đ

BNN

B Nông nghi p

BNN&PTNT

B Nông nghi p và phát tri n Nông thôn

BTN&MT

B Tài nguyên và Môi tr

CNH - H H

Công nghi p hóa – Hi n đ i hóa

CP

Chính ph

DVMTR

D ch v môi tr

DNNN

Doanh nghi p Nhà n

H BT

H i đ ng B tr

HG

H gia đình

KHCN

Khoa h c công ngh

KT – XH

Kinh t - Xã h i

N

Ngh đ nh

NN&PTNT

Nông nghi p và phát tri n Nông thôn

PCCCR

Phòng cháy ch a cháy r ng

QH

Qu c h i

Q

Quy t đ nh

QLBV

Qu n lý b o v

QL&BVTNR

Qu n lý và b o v tài nguyên r ng

QLNN

Qu n lý nhà n

TN&MT

Tài nguyên và Môi tr

TNHH MTV

Trách nhi m h u h n m t thành viên

TKV

T p đoàn than khoáng s n Vi t Nam

TT

Thông t

TTLT

Thông t liên t ch

UBND

y ban nhân dân

ng

ng r ng
c

ng

c
ng


M

U

1.Tính c p thi t c a đ tài
Thành ph C m Ph tr c thu c t nh Qu ng Ninh v i t ng di n tích t nhiên
là 48.645,40 ha, là m t Thành ph công nghi p, ch y u là khai thác than, s n l
khai thác than hàng n m đ t t 25 đ n 30 tri u t n. Có khai tr

ng

ng khai thác than l thiên

r ng l n, nhi u d án s n xu t v t li u xây d ng, nhi t đi n đã và đang đ

c đ u t xây

d ng trên đ a bàn Thành ph nh : Nhà máy Xi m ng C m Ph , Nhà máy nhi t đi n
C m Ph , Trung tâm đi n l c Mông D

ng,...Bên c nh nh ng thành t u to l n c a

s nghi p công nghi p hóa, hi n đ i hóa mang l i, chúng ta c ng ph i gánh ch u
nh ng h u qu n ng n c a chính s phát tri n đó, ch t th i, khí th i làm ô nhi m
môi tr

ng, ngu n n

c b nhi m b n, b u không khí b v n đ c, phá v t ng khí

quy n, làm th ng t ng ôzôn, di n tích r ng và đ t r ng b thu h p,...Trong b i c nh phát
tri n kinh t nh hi n nay đã làm suy gi m đáng k ngu n tài nguyên này.
Thành ph C m Ph có di n tích r ng là: 20.224,26 ha ch y u là r ng s n
xu t tr ng cây Keo. T l che ph r ng n m 2014 đ t 54,0%. M i n m Thành ph khai
thác kho ng 40.000 - 50.000 m3 g Keo t r ng tr ng, cây phân tán. S n l
ph c v ch y u cho m c đích th

ng g

ng m i nh g ch ng lò, xu t kh u d m g ,... v

công tác qu n lý b o v r ng c ng đã đ

c quan tâm ch đ o và đ t đ

cm ts k t

qu kh quan nh : Giao, khoán qu n lý b o v r ng cho h gia đình, cá nhân, c ng
đ ng dân c thôn,...Hoàn thành công tác rà soát quy ho ch l i 3 lo i r ng. Th c
hi n công tác theo dõi di n bi n r ng và đ t lâm nghi p hàng n m. Xây d ng, hình
thành các Ban ch huy các c p v nh ng v n đ c p bách trong qu n lý b o v r ng
và phòng cháy ch a cháy r ng,...
Nh m s d ng tài nguyên r ng và đ t r ng b n v ng, tho mãn các yêu c u
phòng h đ phát tri n kinh t xã h i, gi v ng an ninh qu c phòng và ch quy n
qu c gia, b o v môi tr

ng sinh thái, đ ng th i đ m b o cung c p nguyên li u

ph c v công nghi p ch bi n và các ngành kinh t khác; khai thác ti m n ng s
d ng đ t đai h p lý h n t o ra nhi u s n ph m cho xã h i; góp ph n, nâng cao đ i
s ng ng

i dân và ng

i lao đ ng tr c ti p v i ngh r ng; thu hút các thành ph n

kinh t tham gia phát tri n lâm nghi p và nh t là vi c phát tri n lâm nghi p trên m i
lo i r ng c n đ

c th c hi n theo đúng quy ho ch, đúng m c đích phát tri n c a

m i lo i r ng và phù h p v i đ nh h

ng phát tri n kinh t xã h i c a T nh Qu ng

Ninh và c a Thành ph trong giai đo n t i.


i u đó cho th y đ góp ph n cho vi c b o v môi tr
xã h i c a đ a ph
bi t là t ng c

ng và phát tri n kinh t

ng, thì m t trong nh ng v n đ quan tr ng c n đ

c quan tâm đ c

ng h n n a công tác qu n lý b o v và phát tri n tài nguyên r ng.

Do th c tr ng qu n lý không t t nên trên đ a bàn thành ph v n còn tình
tr ng vi ph m các quy đ nh v b o v r ng nh tranh ch p, l n chi m, san g t đ t
r ng trái phép, chuy n đ i m c đích đ t r ng sang khai thác than trái phép, tình
tr ng ng

i dân đ t r ng v n di n ra,...

Xu t phát t nh ng yêu c u, đi u ki n th c ti n trên, tác gi đã ch n đ tài
“T ng c

ng công tác qu n lý Nhà n

c v tài nguyên r ng trên đ a bàn Thành

ph C m Ph , T nh Qu ng Ninh” làm đ tài lu n v n t t nghi p c a mình, v i mong

mu n đóng góp nh ng ki n th c và hi u bi t c a mình trong công tác qu n lý ngu n
tài nguyên r ng c a đ a ph

ng.

2. M c đích nghiên c u c a đ tài
Lu n v n nghiên c u nh m đ xu t m t s gi i pháp t ng c
qu n lý Nhà n

ng công tác

c v tài nguyên r ng trên đ a bàn thành ph C m Ph nói riêng và

t nh Qu ng Ninh nói chung trong th i gian t i.
3. Ph

ng pháp nghiên c u
gi i quy t các v n đ c a lu n v n, đ tài áp d ng ph

c u sau: ph
th ng hóa; ph

ng pháp đi u tra kh o sát; ph
ng pháp k th a; ph

ng pháp nghiên

ng pháp th ng kê; ph

ng pháp h

ng pháp phân tích t ng h p; ph

ng pháp

đ i chi u v i h th ng v n b n pháp quy.
4.
a.

it
it

ng và ph m vi nghiên c u
ng nghiên c u
it

ng nghiên c u c a đ tài là công tác qu n lý Nhà n

r ng trên đ a bàn Thành ph C m Ph , các nhân t
nh m hoàn thi n h n n a ch t l

nh h

c v tài nguyên

ng và nh ng gi i pháp

ng và thành qu c a công tác này.

b. Ph m vi nghiên c u

- Ph m vi nghiên c u v n i dung và không gian: N i dung nghiên c u c a đ
tài là công tác qu n lý Nhà n

c v tài nguyên r ng trên đ a bàn Thành ph C m Ph .

- Ph m vi v th i gian: Lu n v n s thu th p các s li u trong th i gian t
n m 2010 - 2014 đ đánh giá th c tr ng, và đ ra các gi i pháp t ng c
qu công tác này cho đ n n m 2020.
5. Ý ngh a khoa h c và th c ti n c a đ tài

ng hi u


a. Ý ngh a khoa h c
Nh ng k t qu nghiên c u h th ng hóa c s lý lu n và th c ti n v công
tác qu n lý và hi u qu qu n lý Nhà n

c v tài nguyên r ng là nh ng nghiên c u

có giá tr tham kh o trong h c t p, gi ng d y và nghiên c u các v n đ qu n lý Nhà
n

c v b o v và phát tri n tài nguyên r ng.

b. Ý ngh a th c ti n
Nh ng phân tích đánh giá và gi i pháp đ xu t là nh ng tham kh o h u ích có
giá tr g i m trong công tác qu n lý Nhà n

c v tài nguyên r ng

T nh Qu ng Ninh

nói chung và Thành ph C m Ph nói riêng trong giai đo n hi n nay.
6. K t qu d ki n đ t đ c
Nh ng k t qu mà đ tài nh m đ t đ

c nh sau:

- H th ng nh ng c s lý lu n v tài nguyên r ng, vai trò c a tài nguyên
r ng đ i v i môi tr ng, s nghi p phát tri n kinh t xã h i c a qu c gia, v n đ
qu n lý Nhà n c v tài nguyên r ng và nh ng nhân t nh h ng đ n hi u qu c a
công tác này và nh ng công trình nghiên c u có liên quan đ n đ tài.
- ánh giá th c tr ng s d ng và công tác qu n lý Nhà n c v tài nguyên
r ng trên đ a bàn Thành ph C m Ph , t nh Qu ng Ninh trong th i gian v a qua,
qua đó đánh giá nh ng k t qu đ t đ c c n phát huy và nh ng t n t i c n tìm gi i
pháp kh c ph c, hoàn thi n.
xu t m t s gi i pháp c b n và kh thi nh m kh c ph c các t n t i
trong công tác qu n lý và s d ng tài nguyên r ng trên đ a bàn Thành ph C m Ph ,
t nh Qu ng Ninh trong th i gian t i, nh m góp ph n phát tri n kinh t - xã h i c a
đ a ph

ng ngày m t hi u qu h n.

7. N i dung c a lu n v n
Ngoài nh ng n i dung quy đ nh c a m t b n lu n v n th c s nh : ph n m
đ u, k t lu n ki n ngh , danh m c tài li u tham kh o,...lu n v n g m có 3 ch
n i dung chính:

ng

- Ch

ng 1: C s lý lu n và th c ti n v r ng và qu n lý tài nguyên r ng

- Ch

ng 2: Th c tr ng công tác qu n lý Nhà n c v tài nguyên r ng trên đ a
bàn Thành ph C m Ph , T nh Qu ng Ninh;

- Ch

ng 3:

xu t m t s gi i pháp nh m t ng c
n

ng công tác qu n lý Nhà

c v tài nguyên r ng trên đ a bàn Thành ph C m Ph , T nh

Qu ng Ninh đ n n m 2020.


1

CH
C

S

NG 1

LÝ LU N VÀ TH C TI N V R NG

VÀ QU N LÝ TÀI NGUYÊN R NG
1.1. Khái ni m, đ c đi m, vai trò c a tài nguyên r ng
1.1.1. Khái ni m tài nguyên r ng
1. Khái ni m r ng
R ng là m t trong nh ng b ph n quan tr ng nh t c u thành nên sinh quy n.
Ngoài ý ngh a v ngu n tài nguyên sinh v t, r ng còn là y u t đ a lý không th
thi u đ

c trong t nhiên. Nó có vai trò c c k quan tr ng t o nên c nh quan vì có

tác đ ng m nh m đ n các y u t khí h u, đ t đai. Chính vì v y, r ng không ch có
ch c n ng trong phát tri n KT – XH mà nó còn có ý ngh a đ c bi t trong vi c b o
v môi tr

ng sinh thái.

Theo quan đi m h c thuy t v h sinh thái thì r ng đ

c xem nh là m t h

sinh thái đi n hình trong sinh quy n. Nói cách khác h sinh thái r ng là m t h
th ng bao g m qu n xã sinh v t và các y u t môi tr
t

ng tác gi a chúng v i nhau. Các y u t môi tr

ng v t lý, trong đó có s

ng v t lý trong h sinh thái bao

g m khí h u, ánh sáng, không khí và các y u t dinh d

ng. Qu n xã sinh v t bao

g m các loài th c v t, đ ng v t, vi sinh v t.
Theo h c thuy t v r ng c a Morodov Sukasov thì r ng đ
qu n l c sinh đ a. Qu n l c sinh đ a r ng đ

c coi là m t

c hi u là m t kho nh r ng nh t đ nh

có s đ ng nh t v t thành c u trúc và đ c tính c a các thành ph n h p thành.
Ngh a là đ ng nh t v th m th c v t, th gi i đ ng v t, th gi i vi sinh v t, các đi u
ki n v khí h u, đ t đai. Trong đó có s đ ng nh t v các quá trình tác đ ng qua l i
l n nhau, có cùng m t ki u trao đ i ch t và n ng l
qu n l c và v i môi tr

ng gi a các h p ph n trong

ng. [11]

Theo Lu t B o v và phát tri n r ng n m 2004: R ng là m t h sinh thái bao
g m qu n th th c v t r ng, đ ng v t r ng, vi sinh v t, đ t r ng và các y u t môi
tr

ng khác, trong đó cây g , tre n a ho c h th c v t đ c tr ng là thành ph n chính có

đ che ph c a tán r ng t 0,1 tr lên. R ng g m: r ng tr ng và r ng t nhiên trên đ t
r ng s n xu t, đ t r ng phòng h , đ t r ng đ c d ng. [1, đi u 3, kho n 1]


2

Nh v y, ta có th hi u đ n gi n r ng là m t h sinh thái, trong đó qu n xã
th c v t thân g chi m u th và gi vai trò quy t đ nh trong vi c t o l p nên ti u
hoàn c nh r ng th

ng có quy đ nh đ che ph c a tán r ng t 0,1 tr lên.

2. Khái ni m tài nguyên r ng
Tài nguyên thiên nhiên là nh ng y u t v t ch t c a t nhiên mà con ng

i

có th s d ng tr c ti p đ t o ra nh ng s n ph m v t ch t nh m th a mãn cho nhu
c u c a xã h i. Là b ph n c a môi tr

ng t nhiên đ

c hình thành và bi n đ i do

quá trình phát tri n c a t nhiên và ph i tr i qua quá trình lâu dài. [14]
Hi u theo ngh a r ng, tài nguyên r ng là m t b ph n c a tài nguyên thiên
nhiên h u h n có kh n ng t ph c h i bao g m r ng và đ t r ng. M t khác, tài
nguyên r ng là m t lo i tài s n đ c bi t c a qu c gia nên đ hi u tài nguyên r ng

c n hi u qua các góc đ khác nhau.
D

i góc đ sinh v t h c tài nguyên r ng là khái ni m đ ch h sinh thái

th ng nh t, hoàn ch nh gi a sinh v t và ngo i c nh.
D

i góc đ kinh t tài nguyên r ng là t li u s n xu t đ c bi t, ch y u c a

ngành lâm nghi p. V i t cách là đ i t
tác đ ng c a con ng

ng lao đ ng, tài nguyên r ng là đ i t

ng

i thông qua vi c tr ng, khai thác lâm s n cung c p cho nhu

c u xã h i. V i t cách là t li u lao đ ng, khi tài nguyên r ng phát huy các ch c
n ng phòng h nh gi đ t, gi n

c, đi u hòa dòng ch y, ch ng cát bay, b o v

đ ng ru ng, b o v khu công ngh , b o v đô th ,...
D

i góc đ pháp lý tài nguyên r ng là tài s n Qu c gia do Nhà n

c th ng

nh t qu n lý và s d ng. [14]
Tài nguyên r ng có vai trò r t quan tr ng đ i v i khí quy n, đ t đai, mùa
màng, cung c p các ngu n gen đ ng th c v t quý hi m cùng nhi u l i ích khác.
R ng giúp đi u hòa nhi t đ , ngu n n

c và không khí. Con ng

i có th s d ng

tài nguyên thiên nhiên này đ khai thác, s d ng ho c ch bi n ra nh ng s n ph m
ph c v cho nhu c u đ i s ng.
c ng khác nhau. [35]

nh ng vùng khí h u khác nhau thì tài nguyên r ng


3

1.1.2.

c đi m c a tài nguyên r ng

1. M t s khái ni m c b n v phân lo i r ng
Phân lo i r ng là công tác h t s c quan tr ng trong qu n lý tài nguyên r ng c a
m i qu c gia. T i n

c ta, đ thu n ti n cho công tác qu n lý và quy ho ch lâm nghi p,

Chính ph đã s d ng h th ng phân lo i r ng và đ t r ng theo các ch c n ng.

- R ng đ c d ng: R ng đ c d ng là lo i r ng đ

c xác đ nh v i m c đích là

b o t n thiên nhiên, m u chu n h sinh thái r ng c a qu c gia, ngu n gen th c v t
và đ ng v t r ng, nghiên c u khoa h c, b o v di tích l ch s , v n hóa và danh lam
th ng c nh, ph c v ngh ng i, nghiên c u, th c nghi m khoa h c, du l ch.
- R ng phòng h : R ng phòng h đ u ngu n nh m đi u ti t ngu n n
các dòng ch y, các h ch a n

c cho

c đ h n ch l l t, gi m xói mòn, b o v đ t đai,

h n ch b i l p các lòng sông, lòng h ; r ng phòng h ven bi n nh m ch ng gió
h i, ch n cát bay, phòng h nông nghi p, b o v các khu dân c , các khu đô th , các
vùng s n xu t, các công trình khác; r ng phòng h môi tr
đính đi u hòa khí h u, ch ng ô nhi m

ng sinh thái, nh m m c

khu dân c , các đô th và các khu công

nghi p, k t h p ph c v du l ch, ngh ng i.
- R ng s n xu t: R ng s n xu t có th là r ng tr ng ho c r ng t nhiên do Nhà
n

c th ng nh t qu n lý và giao ho c cho các t ch c thuê đ s n xu t kinh doanh:
+ Lâm tr

ng qu c doanh nay đ

c chuy n thành các công ty trách nhi m

h u h n m t thành viên lâm nghi p làm nhi m v b o v , s n xu t, kinh doanh r ng
trên ph m vi r ng và đ t lâm nghi p đ

c giao.

+ Tr m b o v ho c đ i s n xu t là đ n v tr c thu c công ty và là c p qu n
lý, th c hi n k ho ch s n xu t c a Công ty
R ng s n xu t là r ng t nhiên đ

c Nhà n

c giao ho c cho thuê đ các h

gia đình, cá nhân, h p tác xã,...(g i là ch r ng) th c hi n b o v , s n xu t kinh
doanh. Tùy theo quy mô, kinh nghi m qu n lý mà ch r ng có th t ch c các hình
th c s n xu t kinh doanh v
2.

n r ng, trang tr i,...[16]

c đi m c a tài nguyên r ng
Tài nguyên r ng là m t th t ng h p ph c t p có m i quan h qua l i gi a

các cá th trong qu n th , gi a các qu n th trong qu n xã và có s th ng nh t gi a
chúng v i hoàn c nh trong t ng h p đó.

4

Tài nguyên r ng luôn luôn có s cân b ng đ ng, có tính n đ nh, t đi u hòa
và t ph c h i đ ch ng l i nh ng bi n đ i c a hoàn c nh và nh ng bi n đ i v s
l

ng sinh v t, nh ng kh n ng này đ

c hình thành do k t qu c a s ti n hóa lâu

dài và k t qu c a s ch n l c t nhiên c a t t c các thành ph n r ng.
Tài nguyên r ng có kh n ng t ph c h i, trao đ i cao và có phân b đ a lý.
Tài nguyên r ng có s cân b ng đ c bi t v s trao đ i n ng l

ng và ch t,

luôn luôn t n t i quá trình tu n hoàn sinh v t, trao đ i v t ch t n ng l

ng, đ ng

th i nó th i ra kh i h sinh thái các ch t và b sung thêm vào đó m t s ch t t các
h sinh thái khác.
Tài nguyên r ng t v n đ ng c a các quá trình n m trong các tác đ ng t

ng

n đ nh b n v ng c a h sinh thái r ng. [16]

h ph c t p d n t i s

1.1.3. Vai trò c a tài nguyên r ng
R ng gi vai trò to l n trong n n kinh t qu c dân và trong đ i s ng xã h i.
Trong Lu t B o v và phát tri n r ng có ghi “R ng là tài nguyên quý báu c a đ t
n

c, có kh n ng tái t o là b ph n quan tr ng c a môi tr

ng sinh thái, có giá tr

to l n đ i v i n n kinh t qu c dân, g n li n v i đ i s ng c a nhân dân v i s s ng
còn c a dân t c”. [14] M t s vai trò c th nh sau:
1. Vai trò phòng h b o v môi tr

ng sinh thái

R ng có tác d ng đi u hòa khí h u, là lá ph i xanh c a trái đ t ngoài vai trò
s n xu t oxy và các h p ch t h u c , r ng còn có vai trò r t quan tr ng trong vi c
cân b ng l

ng cacbonic đ

c th i ra t các quá trình phun trào núi l a, phân hóa

đá vôi, phân h y xác đ ng v t, th c v t và các ho t đ ng s ng c a con ng

i. Vì

v y s t n t i c a th c v t r ng c ng nh h sinh thái r ng có vai trò r t quan tr ng
trong vi c ch ng l i hi n t

ng nóng lên và s bi n đ i khí h u c a trái đ t.

R ng b o v đ t, t ng đ phì nhiêu, b i d
n i có r ng, đ t đ

c b o v t t, h n ch hi n t

nh ng n i có đ a hình d c.

ng ti m n ng cho đ t.

nh ng

ng xói mòn, s t l , nh t là

nh ng n i r ng b phá h y thì đ t d n b thoái hóa

di n ra r t nhanh, khi n cho các vùng đ t này hình thành khu đ t tr ng, đ i tr c, tr
s i đá, m t d n tính gi n
đ n các sinh v t. Hi n t
bám đ b s t l .

c, đ chua t ng cao, thi u dinh d

ng nh h

ng l n

ng xói mòn, r a trôi c ng di n ra nhanh, đ t không còn đ

5

M t vai trò không kém ph n quan tr ng c a r ng là đi u hòa ngu n n
gi m dòng ch y b m t, t ng l
sông, lòng h . T ng l
m t nhà máy x lí n

ng n

ng n

c ng m, h n ch hi n t

c vào mùa khô, h n ch n

c,

ng l ng đ ng dòng

c vào mùa l , r ng còn là

c th i và cung c p không khí trong lành kh ng l . R ng có tác

d ng phòng h đ ng ru ng và khu dân c là m t h th ng rào ch n t nhiên, ch ng
l i hi n t

ng cát bay, cát l n, b o v các vùng đ t n i đ a và h th ng đê bi n.

R ng là m t h sinh thái có tính đa d ng cao và đóng vai trò quan tr ng trong
vi c l u gi ngu n gien c a muôn loài trên th gi i, giá tr đa d ng sinh h c c a r ng
là vô cùng to l n.Vi t Nam đ

c coi là m t trong nh ng n

c thu c vùng ông Nam

Á giàu v đa d ng sinh h c.

Vi t Nam do có s khác bi t l n v khí h u t vùng

g n Xích đ o t i giáp vùng c n nhi t đ i, cùng v i s đa d ng v đ a hình t o nên s
đa d ng v thiên nhiên và c ng do đó mà Vi t Nam có tính đa d ng sinh h c cao. a
d ng loài g m: 774 loài chim, 273 loài thú, 180 loài bò sát, 80 lo i l
cá n

c ng t và 1.650 loài cá

ng c , 475 loài

r ng ng p m n và cá bi n. R ng cung c p ngu n gen

v th c v t và đ ng v t v i 14.000 ngu n gen đ

c b o t n và l u gi . [17]

2. Vai trò v kinh t
Là m t thành ph n kinh t quan tr ng, là ngu n cung c p nhi u lo i lâm s n,
đ c bi t trong l nh v c cung c p g cho công nghi p ch bi n và xu t kh u. Trong

nh ng n m g n đây, tình hình xu t kh u g c a Vi t Nam ngày m t gia t ng đóng
góp vào s phát tri n c a đ t n

c.

c tính kinh ng ch xu t kh u g n m 2014 đ t

6.5 t đô la M t ng kho ng 15% so v i n m 2013 đây là m t m c t ng cao song
ch a x ng v i ti m n ng. N m 2015, d b o kinh ngách xu t kh u g v n ti p t c
t ng tr

ng 15%. [12] Tùy vào đ c đi m, tính ch t c a t ng lo i g r ng mà chúng

ta có s n ph m phù h p nh
r tđ
th

inh, Lim, S n, Táu, C m lai, Vàng tâm, Giáng h

ng

c a chu ng đ làm đ gia d ng, đ th công m ngh và các lo i g thông

ng đ làm nhà c a. T cây g ch ng lò trong h m m , làm c i, làm than,...

Ngoài ra v i di n tích r ng t

ng đ i l n, Vi t Nam có nhi u cây lâm s n ngoài g

có giá tr . Lâm s n ngoài g g n li n v i cu c s ng c a 24 tri u đ ng bào mi n núi

s ng trong và g n r ng, có n i ngu n thu t lâm s n ngoài g chi m 10-20% trong
thu nh p kinh t h gia đình. [18]


6

c ta v i l i th có chi u dài b bi n, r ng núi hoang s v i

Ngoài ra, n

nhi u khu b o t n thiên nhiên, v

n qu c gia và nhi u r ng c m, đó là nh ng di s n

thiên nhiên c a qu c gia, ch a đ y ti m n ng cho phát tri n du l ch sinh thái nh
V nh H Long, h Ba B , đ ng Phong Nha, v
Cúc Ph

n qu c gia

ng, khu b o t n thiên nhiên Vân Long,… đ c bi t là đã có t i 8 khu d tr

sinh quy n Vi t Nam đ
gi i n m
ph

n qu c gia Cát Tiên, v

c UNESCO công nh n là khu d

tr

sinh quy n th

kh p ba mi n. [35] Thông qua du l ch sinh thái nh ng ng

ng nh n th c đ

i dân đ a

c giá tr do r ng mang l i h s g n bó v i r ng h n, tích c c

trong công tác xây d ng và phát tri n b n v ng. Ngoài ra, Tài nguyên r ng là c s
v t ch t, k thu t ch y u quan tr ng quy t đ nh s t n t i c a ngành lâm nghi p, là
ngu n thu nh p chính c a đ ng bào các dân t c mi n núi, là c s quan tr ng đ
ph n b dân c , đi u ti t lao đ ng, góp ph n xóa đói gi m nghèo cho xã h i. [14]
1.2. Qu n lý nhà n

c v tài nguyên r ng

1.2.1. Khái ni m QLNN v tài nguyên r ng
1. Qu n lý
Ti p c n th nh t: Qu n lý là m t quá trình, trong đó ch th qu n lý t
ch c, đi u hành, tác đ ng có đ nh h

ng, có ch đích m t cách khoa h c và ngh

thu t vào khách th qu n lý nh m đ t đ
thông qua vi c s d ng các ph

ng pháp và công c thích h p.

Ti p c n th hai: Qu n lý còn đ
t :

c k t qu t i u theo m c tiêu đã đ ra,
c hi u là m t h th ng, bao g m các thành

u ra, đ u vào, quá trình bi n đ i đ u vào thành đ u ra, môi tr

ng và m c

tiêu. Các y u t trên luôn tác đ ng qua l i l n nhau. M t m t, chúng đ t ra các yêu
c u, nh ng v n đ ph i gi i quy t. M t khác, chúng nh h

ng t i hi u l c và hi u

qu c a qu n lý.
Qu n lý là m t hi n t

ng khách quan trong m i hình thái KT - XH. Nó là

s t t y u c a lao đ ng t p th và các ho t đ ng mang tính c ng đ ng, xã h i. Ngày
nay, nh n th c c a con ng

i v l i ích và hi u qu to l n c a qu n lý trong n n

kinh t nói chung, c ng nh trong l nh v c tài nguyên môi tr
càng cao.
2. Qu n lý nhà n

c

ng nói riêng ngày


7

QLNN là d ng qu n lý xã h i mang tính quy n l c Nhà n
quy n l c Nhà n
ng

c, đ

c s d ng

c đ đi u ch nh các quan h xã h i và hành vi ho t đ ng c a con

i đ duy trì, phát tri n các m i quan h xã h i, tr t t pháp lu t nh m th c hi n

ch c n ng và nhi m v c a Nhà n
c a b máy Nhà n

c. QLNN có th hi u đó là toàn b ho t đ ng

c bao g m các l nh v c L p pháp, Hành pháp và T pháp. Ta

có th hi u đó là các ho t đ ng ch p hành và đi u hành c a các c quan QLNN đ i
v i các ch th .
3. Qu n lý nhà n

c đ i v i tài nguyên r ng

QLNN đ i v i tài nguyên r ng và đ t r ng là m t n i dung quan tr ng trong
QLNN v kinh t , xã h i và môi tr

ng. Do vai trò c a r ng, đ t r ng là tài nguyên

quý giá, đ c bi t quan tr ng, là t li u s n xu t c a nhi u ngành kinh t và là hàng
hóa có giá tr cao.
QLNN đ i v i tài nguyên r ng là quá trình c quan QLNN s d ng các
ph

ng pháp, công c bao g m t ng th các quy ph m pháp lu t do Nhà n

hành đ tác đ ng vào các quan h xã h i phát sinh nh m đ t đ
h

c ban

c m c tiêu, đ nh

ng, d n d t các ch th có liên quan đ n ho t đ ng qu n lý, b o v và s d ng

tài nguyên r ng có hi u qu theo đ nh h

ng c a Nhà n

c.

QLNN v tài nguyên r ng đòi h i ph i có m t c ch ph i h p gi a các c
quan qu n lý v i phân công, phân c p qu n lý rõ ràng. QLNN đ i v i tài nguyên
r ng bao g m các n i dung c b n nh : Xây d ng và ban hành v n b n quy ph m
pháp lu t; t ch c th c hi n các quy đ nh đó m t cách có hi u qu và qu n lý, ki m
tra, thanh tra vi c th c hi n; gi i quy t khi u n i và x lý các hành vi vi ph m.
1.2.2. N i dung QLNN v tài nguyên r ng
Vai trò QLNN v tài nguyên r ng đ

c th hi n

các n i dung c a QLNN

v qu n lý, b o v , s d ng và phát tri n r ng. N i dung QLNN đ i v i tài nguyên
r ng là vi c Nhà n

c s d ng nh ng ph

ng pháp, bi n pháp, nh ng ph

ng ti n,

công c qu n lý, thông qua các ho t đ ng c a b máy qu n lý đ th c hi n các ch c
n ng QLNN v tài nguyên r ng, nh m đ t đ

c m c tiêu h p lý trong vi c b o v ,

phát tri n và s d ng ngu n Tài nguyên r ng. C th :
1. Nhóm n i dung v qu n lý và phát tri n tài nguyên r ng

8

Th c hi n quy n đ i di n s h u toàn dân v r ng và đ t r ng đó là các
quy n nh : đ nh đo t, quy ho ch, k ho ch b o v và phát tri n r ng trên ph m vi
c n

c và

t ng đ a ph

ng. Theo dõi di n bi n tài nguyên r ng và đ t r ng đ

phát tri n r ng,... Th c hi n các quy n l i kinh t trong qu n lý s d ng r ng và đ t
r ng. Ti n hành giao, cho thuê, chuy n đ i m c đích s d ng r ng và đ t r ng.
Th c hi n ch c n ng c a Nhà n

c th ng nh t qu n lý ngu n tài nguyên

r ng nh m qu n lý, b o v và s d ng h p lý ngu n tài nguyên thiên nhiên này.
Theo quy đ nh Lu t BV&PTR n m 2004 QLNN v tài nguyên r ng bao g m các
n i dung: (1) Ban hành, t ch c th c hi n các v n b n quy ph m pháp lu t v b o
v và phát tri n r ng; (2) Xây d ng, t ch c th c hi n chi n l

c phát tri n lâm

nghi p, quy ho ch, k ho ch b o v và phát tri n r ng trên ph m vi c n
t ng đ a ph

c và

ng; (3) T ch c đi u tra, xác đ nh, phân đ nh ranh gi i các lo i r ng

trên b n đ và trên th c đ a đ n đ n v hành chính xã, ph

ng, th tr n; (4) Th ng

kê r ng, ki m kê r ng, theo dõi di n bi n tài nguyên r ng và đ t đ phát tri n r ng;
(5) Giao r ng, cho thuê r ng, thu h i r ng, chuy n m c đích s d ng r ng; (6) L p
và qu n lý h s giao, cho thuê r ng và đ t đ phát tri n r ng, t ch c đ ng ký, công
nh n quy n s h u r ng s n xu t là r ng tr ng, quy n s d ng r ng; (7) C p, thu h i
các lo i gi y phép theo quy đ nh c a pháp lu t v b o v và phát tri n r ng; (8) T
ch c vi c nghiên c u, ng d ng khoa h c và công ngh tiên ti n, quan h h p tác
qu c t , đào t o ngu n nhân l c cho vi c BV&PTR; (9) Tuyên truy n, ph bi n pháp
lu t v BV&PTR; (10) Ki m tra, thanh tra và x lý vi ph m pháp lu t v BV&PTR;
(11) Gi i quy t tranh ch p v r ng.
2. Nhóm n i dung v b o v tài nguyên r ng
Th c hi n ch c n ng c a Nhà n

c th ng nh t v b o v tài nguyên r ng thì

n i dung b o v r ng bao g m các n i dung: (1) N i dung các quy đ nh v PCCCR;
(2) N i dung các quy đ nh có liên quan v b o v th c v t, đ ng v t hoang dã t i
Vi t Nam; (3) N i dung các quy đ nh liên quan đ n vi c phòng, tr sinh v t gây h i cho
r ng; (4) N i dung các quy đ nh pháp lu t v

u đãi c a Nhà n

c đ i v i các ch

th b o v ngu n tài nguyên r ng nh các u đãi h tr v tr ng r ng, h

r ng, các chính sách chi tr DVMTR đ i v i các ch r ng,...

ng l i t


9

1.2.2.1. Nhóm n i dung v qu n lý và phát tri n tài nguyên r ng
1. Xây d ng, ban hành các v n b n, t ch c th c hi n các v n b n quy ph m pháp lu t
V n b n pháp lu t v BV&PTR là nh ng v n b n th hi n ý chí m nh l nh
c a các c quan qu n lý đ i v i nh ng ch th có liên quan đ n vi c qu n lý, s
d ng, b o v và phát tri n tài nguyên r ng. Vi c xây d ng và ban hành các v n b n
pháp lu t v qu n lý tài nguyên r ng s t o ra môi tr
ngu n tài nguyên r ng theo h

ng b n v ng.

ng pháp lý cho vi c qu n lý

ng th i nâng cao n ng l c QLNN

v tài nguyên r ng. Liên quan đ n QLNN v tài nguyên r ng có h th ng v n b n
pháp lu t, các Thông t , Ngh đ nh, Ngh quy t, Quy t đ nh,... H th ng pháp lu t,
quy đ nh ph i đ m b o t o m i thu n l i cho ho t đ ng qu n lý b o v và phát tri n
tài nguyên r ng b n v ng nh m ch ng l i các ho t đ ng b t h p pháp c a các t
ch c, cá nhân h

ng l i không chính đáng t r ng. D a trên vi c ban hành các v n

b n pháp lu t, Nhà n

c bu c các đ i t

đ nh theo m t khuôn kh do nhà n

ng có liên quan ph i th c hi n các quy

c đ t ra.

th c hi n vi c qu n lý, b o v và s d ng tài nguyên r ng đúng đ n và
hi u qu , các v n b n k ho ch hóa và chính sách c ng nh pháp lu t c a Nhà n

c

c n ph i th ng nh t, minh b ch, rõ ràng và đ ng b . ó là các y u t c b n đ i v i
vi c xây d ng và ban hành các v n b n quy ph m pháp lu t trong vi c đi u ch nh
các n i dung có liên quan. V n b n pháp lu t bao g m các y u t : (1) Tính th ng
nh t, không đ

c mâu thu n v i nhau; (2) Tính minh b ch c a các v n b n qu n lý,

các v n b n đ a ra đ u ph i đ

c công b r ng rãi; (3) Tính rõ ràng, các v n b n

ph i c th , d hi u, không mâu thu n v i nhau; (4) Tính đ ng b , Các quy đ nh v
qu n lý, b o v và phát tri n r ng có th đ
nhau nh ng đ

c n m trong các v n b n qu n lý khác

c liên h ch t ch v i nhau, tránh tình tr ng t o ra các khe h l n

t o đi u ki n cho các đ i t

ng l i d ng.

2. Xây d ng, t ch c th c hi n chi n l

c phát tri n lâm nghi p, quy ho ch, k ho ch

b o v và phát tri n r ng trên ph m vi c n

c và t ng đ a ph

ng

Nh m s d ng tài nguyên r ng và đ t r ng b n v ng, th a mãn các yêu c u
phòng h đ phát tri n KT - XH, gi v ng an ninh qu c phòng và ch quy n qu c
gia, b o v môi tr

ng sinh thái, đ ng th i đ m b o cung c p nguyên li u ph c v

công nghi p ch bi n và các ngành kinh t khác; khai thác ti m n ng s d ng r ng


10

và đ t r ng h p lý h n t o ra nhi u s n ph m cho xã h i; góp ph n nâng cao đ i
s ng ng

i dân và ng

i lao đ ng tr c ti p v i ngh r ng; thu hút các thành ph n

kinh t tham gia phát tri n lâm nghi p, nh t là vi c phát tri n lâm nghi p trên m i
lo i r ng và phù h p v i đ nh h

ng phát tri n KT - XH c a đ t n

c trong giai

đo n ti p theo.
Thông qua chi n l

c phát tri n lâm nghi p, quy ho ch, k ho ch b o v và

phát tri n r ng mà ta có th qu n lý, s d ng theo nh ng m c đích nh t đ nh và h p
lý. Nh m phát huy t ng th tác d ng phòng h đa m c tiêu, b o v môi tr

ng, tài

nguyên, t ng kh n ng cung c p lâm s n t r ng, góp ph n phát tri n kinh t , xóa đói
gi m nghèo n đ nh đ i s ng nhân dân trong đ a bàn toàn qu c và làm c s , đ nh
h

ng cho các đ a ph

ng l p quy ho ch, k ho ch b o v phát tri n r ng các c p,

đ ng th i là c s đ t ch c, ch đ o, đi u hành nhi m v pháp tri n lâm nghi p cho
các giai đo n ti p theo.
3. T ch c đi u tra, xác đ nh, phân đ nh ranh gi i các lo i r ng trên b n đ và trên th c
đ a đ n đ n v xã, ph

ng, th tr n

Ngày 20/11/1997, B NN&PTNT có Quy t đ nh s 3013/1997/Q – BNNPTNT
v vi c ban hành quy ch xác đ nh ranh gi i và c m m c các lo i r ng làm c s đ xác
đ nh lâm ph n các lo i r ng đ ng th i c ng là c s pháp lý đ ng n ng a, x lý các
tr

ng h p l n chi m r ng, tranh ch p quy n s d ng đ t, s d ng r ng.
Ngày 5/12/2005, Th t

ng Chính ph ra Ch th s 38 v vi c rà soát quy ho ch,

c m m c l i ba lo i r ng nh m xác đ nh rõ di n tích các lo i r ng đ làm c s cho vi c
xây d ng lâm ph n n đ nh, có ranh gi i rõ ràng, thu n ti n cho qu n lý và phát
tri n b n v ng tài nguyên r ng trên toàn qu c. Th c hi n Ch th đó vào n m 2007 c
b n các đ a ph

ng trên c n

c đã th c hi n quy ho ch phân đ nh ranh gi i ba lo i

r ng trên b n đ và th c hi n công tác c m m c trên th c đ a.
i m m i trong rà soát, đi u ch nh quy ho ch là có s tham gia c a nhà qu n lý
và ng

i s d ng đ t trên quan đi m coi tr ng m c tiêu s d ng tài nguyên r ng b n

v ng, có hi u qu . Chính quy n c p xã, ng

i dân t ng thôn b n đ u nh n bi t đ

ranh gi i 3 lo i r ng trên đ a bàn mình qu n lý, tính ch t xã h i hoá còn đ
Vai trò qu n lý r ng t Nhà n

c là ch y u, đ

c

c th hi n.

c chuy n sang nhi u thành ph n kinh t


11

khác, t đó huy đ ng đ c m i ngu n l c vào phát tri n r ng. ây là c n c , đ nh h

ng

đ ti n hành xây d ng các d án c th và l p k ho ch hàng n m.
4. Th ng kê r ng, ki m kê r ng, theo dõi di n bi n tài nguyên r ng và đ t đ phát
tri n r ng
Tình hình kinh t , xã h i c a đ t n

c đã và đang có nhi u thay đ i, nh tái

c c u n n kinh t ; đ y m nh CNH - H H; cùng v i nh ng s ki n v môi tr
đ c bi t là bi n đ i khí h u đòi h i ngành Lâm nghi p ph i n m b t đ
v di n tích r ng, tr l

ng, ch t l

ng,

c toàn di n

ng r ng và di n tích đ t ch a có r ng đ

c

quy ho ch cho m c đích lâm nghi p, g n v i ch qu n lý c th trên ph m vi c
n

c và t ng đ a ph

ng. Qua đó, ph c v cho công tác qu n lý, ch đ o, ki m tra,

giám sát v BV&PTR và vi c l p quy ho ch, k ho ch BV&PTR t trung
đ a ph

ng đ n

ng đ đáp ng nhi m v trong tình hình m i.
Thông qua công tác đi u tra, th ng kê, ki m kê, theo dõi di n bi n tài nguyên

r ng đ thi t l p đ

c h s qu n lý r ng, xây d ng c s d li u r ng và đ t ch a có

r ng. Là c s đ th c hi n, theo dõi di n bi n r ng, đ t r ng hàng n m và vi c l p
quy ho ch, k ho ch b o v và phát tri n r ng t t h n.

ph c v cho công tác qu n

lý, ch đ o, ki m tra, giám sát BV&PTR và vi c l p quy ho ch, k ho ch BV&PTR
t Trung

ng đ n đ a ph

ng. Là c n c đ xu t các gi i pháp nâng cao hi u qu

c a công tác qu n lý b o v và phát tri n r ng, t o c s đ th c hi n chính sách chi
tr d ch v môi tr

ng r ng trên toàn qu c. [20]

5. Giao r ng, cho thuê r ng, thu h i r ng, chuy n m c đích s d ng r ng
Tài nguyên r ng và đ t r ng do nhà n
n

c th ng nh t qu n lý, vì v y nhà

c th c hi n giao r ng, cho thuê r ng, thu h i r ng và chuy n m c đích s d ng

r ng đ ng th i v i vi c giao đ t, cho thuê đ t, thu h i đ t, chuy n m c đích s

d ng đ t cho các t ch c, cá nhân, h gia đình, c ng đ ng đân c .
cho các t ch c, cá nhân đ

t o thu n l i

c giao r ng, giao đ t lâm nghi p th c hi n quy n s

d ng đ t, s d ng và s h u r ng theo quy đ nh c a pháp lu t. Khuy n khích tích t
đ t đai đ t o ra các vùng tr ng r ng nguyên li u t p trung b ng các hình th c: các
h gia đình, t ch c kinh t và cá nhân cho thuê ho c h p đ ng thuê ho c c ph n
b ng góp quy n s d ng r ng và đ t lâm nghi p


12

Giao r ng, cho thuê r ng, g n li n v i giao đ t, cho thuê đ t, c p gi y ch ng
nh n quy n s d ng đ t s n xu t lâm nghi p là m t ch tr
ng và Nhà n

c, phù h p v i ý

ng, chính sách l n c a

ng, nguy n v ng c a nhân dân và theo đúng

các quy đ nh c a pháp lu t. Giao đ t, giao r ng, cho thuê r ng, chuy n đ i m c
đích s d ng r ng là chính sách tr ng tâm nh m xác l p các quy n liên quan đ n
r ng và đ t r ng làm c s xây d ng, th c thi các chính sách v lâm nghi p và các
chính sách phát tri n kinh t khác. T đ u nh ng n m 90 th k tr
b t đ u chuy n đ i, giao đ t s n xu t lâm nghi p đ

l n s a đ i b sung theo Ngh đ nh 85/1999/N

c, n n kinh t

c th c hi n và đã qua nhi u

– CP, Lu t BV&PTR n m 2004,

Ngh đ nh 181/2004/N – CP, Thông t liên t ch s 07/2011/ TTLT – BNN&PTNT
– BTNMT, Lu t

t đai n m 2013,…

6. L p và qu n lý h s giao, cho thuê r ng và đ t đ phát tri n r ng; t ch c đ ng ký,
công nh n quy n s h u r ng s n xu t là r ng tr ng, quy n s d ng r ng
Công tác l p và qu n lý h s giao, cho thuê r ng và đ t đ phát tri n r ng là
bi n pháp đ Nhà n

c theo dõi tình hình s d ng và bi n đ ng th

r ng và đ t r ng.

ng th i c ng thi t l p quy n s d ng r ng và đ t r ng h p

pháp c a ng

ng xuyên c a

i ch s h u. T o c s pháp lý c n thi t đ ngu i s d ng và c

quan QLNN th c hi n đ y đ các quy n và ngh a v c a mình. Công tác l p và
qu n lý h s giao r ng và đ t r ng g n li n v i công tác đ ng ký quy n s d ng
đ t đ i v i toàn b các ch s d ng đ t r ng.
i v i Nhà n

c công tác l p và qu n lý h s giao, cho thuê r ng và đ t

r ng là m t công c giúp Nhà n

c n m ch c và qu n lý ch t ngu n tài nguyên

r ng và đ t r ng đã giao cho ng

i s d ng đ t. Thông qua đó, Nhà n

c s ti n

hành các bi n pháp qu n lý tài nguyên r ng và đ t r ng có hi u qu và b o v
quy n l i s d ng h p pháp c a các ch r ng.
i v i các ch r ng thì gi y ch ng nh n s h u r ng và đ t r ng là ch ng
th pháp lý công nh n quy n s d ng r ng và đ t r ng h p pháp. T o đi u ki n cho
h qu n lý b o v và s d ng h p pháp ngu n tài nguyên r ng. Khai thác s d ng
ngu n tài nguyên này có hi u qu cao và th c hi n đ y đ ngh a v đ i v i Nhà
n

c theo quy đ nh hi n hành c a pháp lu t.


13

7. C p, thu h i các lo i gi y phép theo quy đ nh c a pháp lu t v b o v và phát
tri n r ng
Công tác c p và thu h i các lo i gi y phép theo quy đ nh c a pháp lu t v
BV&PTR ch y u do l c l

ng Ki m lâm thi hành và qu n lý. Ví d nh c p các lo i

gi y phép gây nuôi đ ng v t hoang dã; th t c c p gi y phép v n chuy n g u, th t c
đóng búa ki m lâm đ i v i g khai thác t
n

r ng t

nhiên và r ng tr ng trong

c,…Theo đó, công tác c p và thu h i các lo i gi y phép s t o hành lang pháp lý

nh m qu n lý ch t ch tài nguyên r ng, h n ch th p nh t tình tr ng s d ng tài
nguyên r ng trái pháp lu t và nâng cao ch t l

ng tài nguyên r ng.

8. T ch c vi c nghiên c u, ng d ng khoa h c và công ngh tiên ti n, quan h h p tác
qu c t , đào t o ngu n nhân l c cho vi c b o v và phát tri n r ng
Nh ng n m qua, chúng ta đã th c hi n m t s chính sách v xây d ng c s
h t ng, khuy n lâm, giao đ t giao r ng, th c hi n các chính sách h
cho ng

ng l i t r ng

i dân và ng d ng khoa h c công ngh vào qu n lý b o v r ng, nh ph n

m m c nh b o nguy c cháy r ng d a trên công ngh

nh v tinh, tuy không tr c

ti p ng n ch n vi c cháy r ng x y ra, nh ng có kh n ng v ch ra các khu v c có
nguy c cháy r ng cao đánh giá m c đ nguy hi m, giúp các c quan ch c n ng
đ a ra gi i pháp PCCCR và đ ra ph
m m ch

ng án qu n lý r ng hi u qu h n. Hay ph n

ng trình theo dõi di n bi n r ng, đ t lâm nghi p. V i ph n m m này, cán

b đ a bàn theo dõi nh ng bi n đ ng v r ng và đ t lâm nghi p đ ghi vào phi u mô
t lô, đ ng th i khoanh v tr c ti p lên b n đ hi n tr ng r ng. Vi c ng d ng
KHCN tiên ti n vào công tác QLBV r ng góp ph n b o v di n tích r ng hi u qu .
Ngoài vi c ng d ng KHCN vào QLBV r ng thì quan h h p tác qu c t
c ng là m t y u t quan tr ng đ thúc đ y KHCN và phát tri n kinh t xã h i c a
n

c ta trong m i l nh v c nh t là trong l nh v c b o v tài nguyên môi tr

H p tác qu c t trong vi c BV&PTR h

ng.

ng đ n là góp ph n c i thi n sinh k , qu n

lý h p tác trên các vùng lãnh th thông qua các ch

ng trình d án; đ ng th i

nghiên c u v đa d ng sinh h c, bi n đ i khí h u và s d ng r ng b n v ng c ng
nh

ng d ng KHCN trong l nh v c nông, lâm nghi p, t ng c

ng cán b . Trong quan h h p tác qu c t n

ng n ng l c cho đ i

c ta c ng đã ch đ ng đ xu t và

th c hi n nhi u d án t nh ng ngu n h tr c a Ngân hàng Th gi i, Ngân hàng


14

phát tri n châu Á, C ng đ ng chung Châu Âu, Qu môi tr

ng toàn c u, C quan

h p tác qu c t Nh t B n,…
9. Tuyên truy n, ph bi n pháp lu t v b o v và phát tri n r ng
Công tác tuyên truy n, ph bi n pháp lu t v BV&PTR là m t n i dung quan
tr ng trong QLNN v Tài nguyên r ng, s làm thay đ i nh n th c c a c p y, chính
quy n c s , ch r ng c ng nh ng

i dân v trách nhi m, ngh a v và quy n l i

trong công tác BV&PTR. Công tác tuyên truy n, ph bi n pháp lu t v BV&PTR
n uđ

c c h th ng chính tr cùng chung tay th c hi n s góp ph n nâng cao nh n

th c c a xã h i v công tác BV&PTR. Do đó, s góp ph n gi m tình tr ng phá r ng
làm r y, s n b t đ ng v t hoang dã, khai thác trái phép lâm s n t r ng t nhiên
gi m, góp ph n c i thi n đ i s ng c a ng

i dân mi n núi, m i ng

i yên tâm

BV&PTR, góp ph n gi v ng an ninh r ng trên đ a bàn.
làm t t công tác tuyên truy n ph bi n, giáo d c pháp lu t chúng ta ph i
có các gi i pháp c th nh : T ng c

ng s lãnh đ o, qu n lý c a C p y

ng,

chính quy n đ i v i các lo i hình tuyên truy n, ph bi n giáo d c pháp lu t; Tuyên
truy n giáo d c nâng cao trình đ dân trí cho đ ng bào dân t c vùng cao và đ i m i
n i dung tuyên truy n ph bi n, giáo d c pháp lu t; T ng c

ng c s v t ch t,

ch m lo xây d ng, đào t o đ i ng cán b làm công tác tuyên truy n ph bi n, giáo

d c pháp lu t.
Công tác tuyên truy n mà t t s làm cho đ i ng cán b chính quy n r t
nhi u đ a ph

ng (nh t là cán b xã, thôn b n

mi n núi) th y đ

c vai trò trách

nhi m ch đ ng ph i h p cùng v i ki m lâm đ a bàn, giúp các ch r ng gi i quy t
t n t i, t ng b

c l p l i tr t t trong qu n lý b o v r ng, qu n lý lâm s n t i g c.

Hi u qu c a công tác tuyên truy n ph bi n giáo d c pháp lu t v r ng đã th c s
đóng góp to l n trong qu n lý b o v , t o đi u ki n cho cho các ch

ng trình,d án

phát tri n kinh t lâm nghi p thành công đ t hi u qu cao.
10. Ki m tra, thanh tra vi c ch p hành pháp lu t v BV&PTR và x lý các vi ph m
pháp lu t v BV&PTR
Ngoài vi c t ch c th c hi n quy đ nh pháp lu t thì các c quan QLNN c n
ph i th c hi n các ho t đ ng thanh tra, ki m tra, giám sát vi c th c thi các chính
sách và pháp lu t c a Nhà n

c đ i v i vi c qu n lý, b o v và phát tri n r ng