Tài liệu LTĐH môn Văn phần nghị luận xã hội

KHÓA KỸ NĂNG LÀM ĐỀ – Cô NGUYỄN THANH MAI

Luyện đề: NGHỊ LUẬN XÃ HỘI (tiết 2)
Đề 1: HẠNH PHÚC LÀ GÌ?

Đề số 1
Với tựa đề: “Hạnh phúc là gì?”, bạn hãy viết một bài luận (khoảng 600 từ) bày tỏ quan niệm
của mình về hạnh phúc.
ĐVĐ
Ai sống trên đời mà không mong mình hạnh phúc? Hạnh phúc- đó là niềm khao khát lớn nhất của con
người trong mọi thời, mọi nơi, mọi lúc. Nhưng rốt cuộc, hạnh phúc là gì?
GQVĐ
1. Giải thích: thế nào là hạnh phúc?
- Trạng thái sung sướng vì cảm thấy hoàn toàn đạt được ý nguyện (Từ điển tiếng Việt). Cảm giác về
hạnh phúc gắn liền với niềm hân hoan vui sướng của tâm hồn. Cuộc sống hạnh phúc là khi người ta
thấy Mọi sự được như ý nguyện (Từ điển Hán Việt). Như vậy, cảm giác hạnh phúc có thể thoáng qua,
thoắt đến thoắt đi, nhưng một cuộc sống hạnh phúc mang tính tương đối bền vững. Ở đó, con người
được sống trong cảm giác thư thái, bình an, có được sự tự do trong nội tâm, được sống thực với con
người mình. Đó cũng là khát vọng muôn đời của nhân loại. Nếu Hạnh phúc là một bức tranh, hẳn đó
là bức vẽ màu hồng; ở đó có bình minh dâng lên và những đóa hoa khoe sắc; nếu là một bản nhạc, hẳn
đó là giai điệu du dương; nếu là một bài thơ, hẳn nó sẽ nở ra thành nụ cười thân thương và ánh mắt;
nếu nó hiện ra thành cử chỉ hành động, hẳn đó là cái bắt tay hay vòng ôm thật chặt, những lời ấm áp,
những cử chỉ âu yếm ngọt ngào...
- Nhưng có hẳn là như vậy không? Nếu chỉ giản đơn như vậy, làm sao Nguyễn Văn Thạc và Như Anh
phải hỏi nhau: Hạnh phúc là gì? trong cuốn sách cùng tên để rồi họ cùng mơ về ngày 30/4- ngày hạnh
phúc. Nếu chỉ có vậy thì những đôi lứa yêu nhau trong chiến tranh đâu phải nhiều lần thảng thốt:
“Hạnh phúc là gì? Bao lần ta lúng túng/ Hỏi nhau hoài mà nghĩ mãi vẫn chưa ra”
2. Bàn luận về hạnh phúc
2.1. Biểu hiện của hạnh phúc rất đa dạng: tùy lứa tuổi, công việc, lứa tuổi, tình huống hoàn cảnh (gia
đình, cuộc sống, sự nghiệp, hòa bình, chiến tranh, sức khỏe, bệnh tật, thơ ấu, trưởng thành, già nua
tuổi tác). Dường như, có bao nhiêu người thì có bấy nhiêu quan niệm khác nhau về hạnh phúc:… Với

bạn, hạnh phúc có thể là khi ta đạt thành tích cao trong học tập để người thân vui lòng; với đứa trẻ tật
nguyền, hạnh phúc là được lắng nghe và cảm nhận, với người bị nhiễm HIV, hạnh phúc là nhận được
sự cảm thông; một ánh lửa đêm đông, mùi cỏ thảo nguyên, hơi rượu mạnh hay bóng mẹ trong căn
phòng ấm áp, phải chăng đó cũng là những sắc màu của hạnh phúc rất riêng? Hạnh phúc có thể lớn
lao mang tầm nhân loại, khi ta mong cho trái đất hết đói nghèo, hạnh phúc cũng có thể trong veo như
giọt sương buổi sớm, nhỏ nhoi, bình dị, khiêm nhường khi ta thấy ngọn cỏ như run lên vì sung sướng
trong buổi nắng mai.
2.2. Hạnh phúc không quá lớn lao xa vời mà đôi khi thật giản dị, gần gũi, quan trọng là ta có đủ hiểu
biết để cảm nhận nó hay không. Kẻ khôn ngoan không cần chạy thục mạng về tương lai để tìm
kiếm những thứ chỉ đem tới những cảm xúc nhất thời mà sẽ dành thời gian và năng lượng để
khơi dậy và giữ gìn những giá trị hạnh phúc mình đang có. Một đôi mắt sáng để nhìn thấy cảnh
vật và những người thân yêu, một đôi chân khỏe mạnh có thể đi đến bất cứ nơi nào, một công việc ổn
MOON.V N

- hotline: 04.32.99.98.98


KHÓA KỸ NĂNG LÀM ĐỀ – Cô NGUYỄN THANH MAI
định vừa mang lại thu nhập kinh tế vừa giúp ta thể hiện được tài năng, một gia đình luôn chan chứa
tình thương giúp ta có điểm tựa vững chắc, một vốn kiến thức đủ để ta mở rộng tầm nhìn ra thế giới
bao la, một tấm lòng bao dung để ta có thể gần gũi và chấp nhận được rất nhiều người… Đó là điều
kiện của hạnh phúc. Nhìn một người đang nằm hấp hối trong bệnh viện, một người đang cố ngoi lên
từ trận động đất, một người vừa suýt mất đi người thân trong gang tấc thì ta sẽ biết hạnh phúc là thế
nào. Hạnh phúc của họ có khi chỉ là một hơi thở, một nắm cơm hay một cái nhìn nhau lần cuối. Nó
luôn hiện hữu trong đời sống, từng giây phút, từng ngày, với tất cả mọi người. Dù bạn là ai và trong
hoàn cảnh nào, nếu biết lắng nghe và cảm nhận, nếu biết nỗ lực sống, biết san sẻ tình thương, hạnh
phúc nào nỡ chối từ? Hình ảnh Nick Vujcic, một người bị liệt tứ chi đã vượt lên số phận và trở thành
Chủ tịch một tổ chức quốc tế, giám đốc một Công ty lớn, diễn giả có sức truyền cảm lớn nhất và đặc
biệt nhất hành tinh luôn xuất hiện với nụ cười rạng rỡ trên môi như biểu tượng của niềm lạc quan,
chiến thắng. Với những câu nói nổi tiếng “Nếu cuộc đời không cho bạn điều kì diệu, hãy lật người và

ngắm những vì sao”. “Khi cuộc sống đẩy bạn vào những khó khăn, đừng uất ức “Tại sao lại là tôi?
Hãy mỉm cười “Cứ thử tôi đi!”. Và phải chăng đó cũng là hạnh phúc?
2.3. Hạnh phúc không ở đâu xa, nhưng nó cũng không phải là món quà dễ dãi. Hạnh phúc gần gũi
nhưng cũng rất mong manh. Có thể có đấy, rồi lại mất ngay. Tạo hóa cũng không chia đều cho tất cả
chúng ta chiếc bánh hạnh phúc. Có những người sinh ra đã phải chịu thiệt thòi bất hạnh. Có những
người lại có vẻ rất may mắn khi được cho và nhận quá nhiều. Nhưng ở đời, có khi Người giàu cũng
khóc, và người nghèo vẫn có những niềm vui. Không có con đường mòn nào dẫn đến hạnh phúc.
Hạnh phúc thực sự chỉ đến với chúng ta khi ta biết sống lạc quan, nỗ lực hết mình, biết yêu thương,
đồng cảm, biết trân trọng những gì mình đang có và cũng không thụ động ngồi một chỗ bằng lòng
với mình. Hạnh phúc thực sự phải gắn với cuộc đời chung, khi ta đã lao động, đấu tranh, phấn đấu.
Bởi khi nước đã mất dân đã làm nô lệ, có thể nào có hạnh phúc? Khi quanh ta còn khủng bố, chết
chóc, tham nhũng, tệ nạn, dịch bệnh, đói nghèo, có thể nào hạnh phúc mãi nở hoa?
Trong những năm tháng chiến tranh, trên mảnh đất thân yêu này, biết bao người con gái con trai đã
sống và chiến đấu vì hạnh phúc của nhân dân. Họ từng phải hi sinh hạnh phúc cá nhân, vì độc lập tự
do cho đất nước, vì hạnh phúc cho muôn đời sau. Giữa bom rơi đạn nổ, họ vẫn không nguôi nghĩ về
hạnh phúc... Nhà thơ Thanh Thảo đã từng viết:
“Hạnh phúc nào cho tôi / Hạnh phúc nào cho anh/ Hạnh phúc nào cho chúng ta
Hạnh phúc nào cho đất nước…
Những câu hỏi chưa thể nào nguôi được …”
(Thử nói về hạnh phúc)
- Như vậy, hạnh phúc không chỉ là sự thỏa mãn cảm xúc mà đôi khi còn là sự thỏa mãn ý chí.
Một bà mẹ làm việc quần quật suốt ngày để kiếm tiền lo cho con ăn học cảm thấy thật hạnh phúc.
Người chiến sĩ cộng sản bị khảo tra đau đớn vẫn thấy vui vì đã đóng góp vào sự nghiệp giải phóng
dân tộc. Bác Hồ bôn ba suốt 30 năm tìm đường cứu nước, trở về Pác Bó sống trong cảnh gian khổ
thiếu thốn trăm bề, vẫn cảm thấy ung dung tự tại, chan hòa với thiên nhiên, vẩn cảm nhận cái sang của
cuộc đời cách mạng. Đó là sự hưởng thụ hạnh phúc tinh tế và sắc. Phẩm chất của nó bền vững hơn
loại hạnh phúc chỉ đơn giản được tạo nên bằng cảm xúc; vì Hạnh phúc được thỏa mãn cảm xúc phụ
thuộc vào điều kiện khách quan; còn hạnh phúc khi được thỏa mãn ý chí, khát vọng chủ yếu phụ thuộc
vào mỗi người, cái cây hạnh phúc này do chúng ta tự trồng và vun xới.
2.4. Hạnh phúc chỉ được cảm nhận rõ ràng khi ta đã từng qua đau khổ.

Ngọc chỉ có trong đá, sen chỉ ở dưới bùn. Không thể nào tìm kiếm ngọc ở ngoài đá hay tìm kiếm sen ở
ngoài bùn, cũng như không có cái hạnh phúc nào từ trên trời rơi xuống, cũng không có cái thiên
đường nào chỉ toàn là hạnh phúc, bởi ý niệm hạnh phúc chỉ có khi con người biết cảm nhận khổ đau.
Nếu không có khổ đau thì ta sẽ không biết thế nào là hạnh phúc. Từng bị đói ta mới biết cái quý giá
MOON.V N

- hotline: 04.32.99.98.98


KHÓA KỸ NĂNG LÀM ĐỀ – Cô NGUYỄN THANH MAI
của thức ăn, đã từng chịu cái giá rét của mùa đông ta mới mong đợi nắng ấm về, đã từng bị mất mát
chia lìa ta mới nâng niu từng phút giây đoàn tụ, đã từng trải qua tai nạn thập tử nhất sinh ta mới biết
yêu thương cuộc sống.
3. Mở rộng nâng cao
- Khát vọng hạnh phúc là bẩm sinh của con người, nó là cơ sở của đạo đức
- Con người phải làm gì để tìm hạnh phúc? C. U-sin-Xki: “Nếu bạn thành công trong việc lựa chọn
lao động và đặt toàn bộ tâm hồn vào đó thì hạnh phúc sẽ đến với bạn”. Hạnh phúc khi được sống
chung với người mình yêu thương thường không còn nguyên vẹn sau đôi ba năm; hạnh phúc mua
được căn nhà như ý thường không kéo dài quá đôi ba tháng; hạnh phúc được thăng chức thường bị
lãng quên ngay sau đôi ba tuần; hạnh phúc được khen ngợi thường tan thành mây khói bay đi chỉ sau
đôi ba tiếng; rồi ta lại khát khao đi tìm và dễ dãi tin rằng một đối tượng nào đó trong tương lai sẽ
mang lại hạnh phúc lâu bền hơn. Vậy đó, hạnh phúc của ta thật ngắn ngủi, vì nó vốn ở ngoài ta, ta đã
vay mượn những điều kiện bên ngoài để tạo ra thành một thứ để ta hưởng thụ nên ta không làm chủ
được nó. Ta không thể vượt qua bóng tối tham vọng của mình. Thật ra hạnh phúc thỏa mãn cảm
xúc hay hạnh phúc thỏa mãn ý chí đều xuất phát từ tâm của con người chứ không phải do điều
kiện bên ngoài. Người xưa hay nói lạc phải đi liền với an - an lạc - thì mới bền vững. Một người
không có nhiều tiền, không có quyền lực, không được ai ngưỡng mộ nhưng luôn sống trong thảnh
thơi, lúc nào cũng có thể mỉm cười và tiếp xúc sâu sắc với những giá trị mầu nhiệm trong thực tại thì
cũng có hạnh phúc.
- Cảnh giác với nguy cơ làm mất đi hạnh phúc của con người trong xã hội hiện đại: tham vọng quyền

lực, tiền tài, lối sống buông thả trong xã hội...
4. Bài học rút ra
- Nỗ lực học tập, rèn luyện...
- Sống có mục đích, lí tưởng, biết quan tâm đến mọi người.
- Sống chậm lại, nghĩ kĩ hơn, biết cân bằng các trạng thái cảm xúc...hạnh phúc đôi khi còn ở việc biết
dừng đúng lúc, đúng chỗ.
KTVĐ: Và tôi sống như đóa hoa này... Toả ngát hương thơm cho đời/ Sống với nỗi khát khao rằng/
Được hiến dâng cho cuộc đời/ Hôm nay dẫu có gian nan/ Thì ngày mai là ngày tươi sáng hơn/ Tôi sẽ
viết nên câu chuyện của cuộc đời riêng tôi.
Mỉm cười nhìn đóa hoa/ Lòng nghi ngờ tan vỡ/ Hạnh phúc ở đây rồi/ Dại khờ tìm muôn thuở (Minh
Niệm). Hạnh phúc lớn nhất ở đời là được yêu thương - Victor Hugo; Chiếc bàn, cái ghế, bát hoa quả
và cây đàn vi ô lông; còn cần gì hơn cho hạnh phúc?- Albert Einstein; Hạnh phúc là sự thắng cuộcArsene Wenger; Hạnh phúc là khi điều bạn nghĩ, nói và làm hài hòa với nhau- Mahatma Gandhi; Chỉ
có một thứ hạnh phúc trên đời, yêu và được yêu- George Sand; Hạnh phúc chỉ là một hồi trong vở
kịch chung về đau khổ- Thomas Hardy. Chỉ người đã trải qua nỗi đau khổ tột cùng mới có khả năng
cảm nhận hạnh phúc tột cùng. Alexandre Dumas; Hạnh phúc... là cho, và sống vì người khác- Henry
Drummond. Người hạnh phúc là người lắng nghe; kẻ bất hạnh là kẻ thổ lộ- Ralph Waldo Emerson
Những người thật sự yêu nhau không viết ra niềm hạnh phúc của mình- Anatole France.
MOON.V N

- hotline: 04.32.99.98.98


KHÓA KỸ NĂNG LÀM ĐỀ – Cô NGUYỄN THANH MAI
TƯ LIỆU
Chẳng phải bạn cũng như tôi, chúng ta từng cảm thấy thật hạnh phúc khi đạt được điểm cao trong học
tập, được sống trong gia đình đầm ấm, luôn có người bạn thân sẵn lòng chia sẻ mọi buồn vui, ta làm
được nhiều điều khiến bạn bè nể phục. Cuộc sống này còn gì mong nhiều hơn thế nữa? Nhưng rồi cái
cảm giác hạnh phúc ấy không ở lại mãi cùng ta. Nhìn ra xung quanh, ta vẫn thấy sao còn nhiều điều
bất công, con người còn đau khổ. Ta lại tự thấy mình vô dụng vì không giúp gì được họ. Và chưa
được bao lâu, ta lại cảm thấy bất an khi thấy bạn bè chạy chiếc xe đời mới, họ sẽ được theo học những

trường Đại học danh tiếng, rồi họ sẽ có chức vụ được nhiều người ngưỡng mộ, ta những thứ mình
đang có thật tầm thường, chẳng đáng vào đâu. Ta lao tới để nắm bắt những thứ mà ta đinh ninh rằng
nếu không có nó thì ta không thể nào sống hạnh phúc. Thật ra, Hạnh phúc không cần hội đủ những
điều kiện tối ưu. Bởi nhiều người không có những điều kiện ấy thì họ vẫn hạnh phúc.
Thật ra những điều kiện của hạnh phúc vẫn luôn có mặt, chỉ có điều nó không hấp dẫn ta nữa mà thôi.
Một phần do bản năng hưởng thụ quá lớn, một phần bị tác động bởi tâm thức xã hội. Đôi khi ta vất vả
trong cuộc chạy đua để muốn chứng tỏ cho mọi người biết mình là ai. Mọi tranh đấu của ta chung quy
cũng chỉ để có càng nhiều càng tốt những tiện nghi vật chất và tiện nghi tinh thần (danh dự), để thỏa
mãn cảm xúc, phục vụ cho cái tôi ham thích hưởng thụ. Vì vậy, hình như, có bao nhiêu con người thì
có bấy nhiêu quan niệm về hạnh phúc. Những lạc quan thì mơ mộng về một hạnh phúc đang ở cuối
con đường. Những người gặp rủi ro triền miên thì quả quyết rằng trên đời này làm gì có hạnh phúc. Đi
gần hết kiếp nhân sinh, hạnh phúc đôi khi vẫn như một trò ú tim, khi ngỡ mình tay trắng thì lại thấy nó
hiện về. Tùy vào hiểu biết của mỗi người qua từng xã hội và từng thời đại mà hạnh phúc được quan
niệm một cách khác nhau. Còn bạn của tôi, đã bao giờ bạn lặng ngồi và tự hỏi: Chẳng phải ta cũng
như bất kỳ người trẻ nào đã từng cảm thấy thật hạnh phúc khi nắm được mảnh bằng tốt nghiệp
sau nhiều năm vật lộn với đèn sách? Nhưng vì liền sau đó ta lại than phiền rằng phải kiếm được
việc làm có nhiều tiền, khiến bạn bè ai cũng nể phục thì mới thật là hạnh phúc. Rồi cái cảm giác hạnh
phúc ấy không ở lại bao lâu, ta lại nghĩ nếu không cưới được người mình yêu thì sao gọi là hạnh phúc.
Và chưa được bao lâu ta lại trông đứng trông ngồi có một đứa con, rồi thêm đứa nữa cho vui nhà vui
cửa, đẹp lòng hai họ. Những ngày tháng hạnh phúc ấy cũng qua nhanh, bây giờ ta lại ao ước được dọn
ra riêng, được sở hữu một căn hộ đắt tiền thì mới gọi là hạnh phúc trọn vẹn. Và rồi ta lại bất an khi
thấy bạn bè chạy chiếc xe đời mới, con của họ học những trường danh tiếng, chức vụ của họ được
nhiều người ngưỡng mộ, ta lo nếu không theo kịp thì hạnh phúc mình đang có cũng trở nên tầm
thường, chẳng đáng vào đâu.
2. Thế là ta cứ bỏ hình bắt bóng, đứng núi này trông núi nọ, rốt cuộc chẳng biết hạnh phúc là
cái gì. Tuy ta cảm nhận được hạnh phúc chính là cảm giác sung sướng, dễ chịu, thoải mái khi
mình đạt được những gì mình mong muốn, nhưng ta không lý giải được tại sao những cảm giác
ấy đến rồi đi quá vội vàng. Ta mặc kệ. Ta chẳng buồn nhìn lại. Ta cứ lao tới để nắm bắt những thứ
mà ta đinh ninh rằng nếu không có nó thì ta không thể nào sống hạnh phúc được. Thật ngộ, ta không
biết được cái gì ngay trong hiện tại có thể làm cho ta hạnh phúc thì làm sao ta quả quyết những gì

trong tương lai có thể làm cho ta hạnh phúc? Hạnh phúc có phải là vấn đề của hiện tại hay tương lai
không? Hạnh phúc có cần hội đủ những điều kiện tối ưu cho nó không? Nói vậy thì những người
không có những điều kiện ấy thì họ không thể hạnh phúc sao?
Thật ra những điều kiện của hạnh phúc vẫn luôn có mặt, chỉ có điều nó không hấp dẫn ta nữa mà thôi.
Không phải vì nó mất đi tính hữu dụng mà chỉ tại ta mau chóng nhàm chán, nhu cầu hưởng thụ của ta
cứ thay đổi liên miên. Một phần do bản năng hưởng thụ quá lớn, một phần bị tác động bởi tâm thức xã
hội. Đôi khi ta vất vả cả chục năm trời để mua cho bằng được một món đồ cao cấp sang trọng chỉ vì ta
lo sợ nếu không có nó thì đời sống sẽ không được an toàn, hoặc chỉ vì muốn chứng tỏ cho mọi người
MOON.V N

- hotline: 04.32.99.98.98


KHÓA KỸ NĂNG LÀM ĐỀ – Cô NGUYỄN THANH MAI
biết mình là ai, chứ ta có hưởng được bao nhiêu đâu. Mọi tranh đấu của ta chung quy cũng chỉ để có
càng nhiều càng tốt những tiện nghi vật chất và tiện nghi tinh thần (danh dự), để thỏa mãn cảm xúc,
phục vụ cho cái tôi ham thích hưởng thụ không biết dừng của mình.
3. Nếu hạnh phúc chỉ là cảm xúc được thỏa mãn khi được hưởng thụ, thì ngay trong giây phút
hiện tại này đây ta cũng đang nắm trong tay vô số những điều kiện mà nhờ nó ta mới tồn tại một cách
vững vàng, vậy tại sao ta nói mình chưa hạnh phúc? Một đôi mắt sáng để nhìn thấy cảnh vật và những
người thân yêu, một đôi chân khỏe mạnh có thể đi đến bất cứ nơi nào, một công việc ổn định vừa
mang lại thu nhập kinh tế vừa giúp ta thể hiện được tài năng, một gia đình luôn chan chứa tình thương
giúp ta có điểm tựa vững chắc, một vốn kiến thức đủ để ta mở rộng tầm nhìn ra thế giới bao la, một
tấm lòng bao dung để ta có thể gần gũi và chấp nhận được rất nhiều người… Đó không phải là điều
kiện của hạnh phúc thì là gì? Chỉ cần nhìn sâu một chút ta sẽ thấy mình đang sở hữu nhiều lắm, nhiều
hơn là mình tưởng. Đừng vì một vài điều chưa toại nguyện mà ta vội than trời trách đất rằng mình là
kẻ bất hạnh nhất trên đời.
4. Vì vậy kẻ khôn ngoan không cần chạy thục mạng về tương lai để tìm kiếm những thứ chỉ
đem tới những cảm xúc nhất thời mà sẽ dành thời gian và năng lượng để khơi dậy và giữ gìn
những giá trị hạnh phúc mình đang có. Không cần nhiều tiện nghi, chỉ cần sống một cách an vui là

ta đã có hạnh phúc rồi. Mà ngay khi đời sống chưa mấy ổn định thì ta vẫn có thể hạnh phúc vì thấy
mình còn may mắn giữ được thân mạng này. Hãy nhìn một người đang nằm hấp hối trong bệnh viện,
một người đang cố ngoi lên từ trận động đất, một người vừa suýt mất đi người thân trong gang tấc thì
ta sẽ biết hạnh phúc là thế nào. Hạnh phúc của họ rất đỗi bình thường, đôi khi chỉ là một hơi thở, một
nắm cơm hay một cái nhìn nhau lần cuối. Cho nên không có thứ hạnh phúc nào đặc biệt ở tương lai
đâu, ta đừng mất công tìm kiếm. Có chăng, cũng chỉ là những trạng thái cảm xúc khác nhau mà thôi.
Mà cảm xúc thì chỉ có ghiền, chứ có bao giờ đủ!
5. Thỏa mãn ý chí
Khi hay tin người thân đang bị kẹt trong cơn bão tuyết thì tuy đang nằm trong nệm ấm chăn êm, ta
cũng không tài nào hạnh phúc được. Ta không cần cái cảm giác sung sướng đó. Chỉ cần có mặt kịp
thời để cứu giúp người thân thì dù có trải qua cái cảm giác lạnh thấu xương trong bão tuyết ta cũng
thấy hài lòng. Cũng vậy, một bà mẹ làm việc quần quật suốt ngày để kiếm tiền lo cho con ăn học
thành tài, tuy phải chấp nhận sự mệt nhọc thể xác nhưng bà cảm thấy thật hạnh phúc vì đã làm tròn
tâm nguyện. Một người họat động chính trị tuy bị khảo tra rất đau đớn nhưng họ vẫn thấy tự hào vui
sướng vì đã đóng góp vào sự nghiệp giải phóng dân tộc. Như vậy, hạnh phúc không chỉ là những
cảm xúc dễ chịu, đôi khi ta phải hy sinh những cảm xúc ấy để đổi lấy thứ hạnh phúc sâu sắc
hơn, đó là thỏa mãn ý chí.
6. Mặc dù thỏa mãn ý chí vẫn còn đứng trên nền tảng phục vụ cái tôi, thực hiện cho bằng được
điều mình muốn làm, nhưng đó là sự hưởng thụ rất tinh tế và phải để tâm sâu sắc lắm mới nhận
ra. Bởi nó vượt qua những đòi hỏi tầm thường của thói quen, dốc hết bản năng sinh tồn để chịu đựng,
vận dụng tất cả những hiểu biết và kỹ năng luyện tập để xử lý, nên chắc chắn phẩm chất của nó bền
vững hơn loại hạnh phúc chỉ đơn giản được tạo nên bằng cảm xúc; vì bản chất của cảm xúc luôn biến
đổi không ngừng theo tâm thức và sự chi phối của những đối tượng chung quanh. Nghĩa là hạnh phúc
được thỏa mãn cảm xúc bị điều kiện hóa nhiều hơn hạnh phúc khi được thỏa mãn ý chí.
7. Như vậy khi gặp hoàn cảnh khó khăn, đối đầu với những cảm giác không mấy dễ chịu, ta
đừng vội chống trả. Ta phải ý thức là mình đang thực hiện mục đích lớn lao hay cao cả nên không
thể đòi hỏi những tiện nghi hưởng thụ tầm thường được. Nhưng có khi mức khó khăn của hoàn cảnh
lên tới đỉnh điểm khiến cho cảm giác khó chịu biến thành khổ đau thì ta cũng đừng vội bỏ chạy, bởi
chính cái khổ đau ấy sẽ làm cho ta ý thức được cái gì là hạnh phúc. Cũng như nếu từng bị đói ta mới
biết cái quý giá của thức ăn, đã từng chịu cái giá rét của mùa đông ta mới mong đợi nắng ấm về, đã

MOON.V N

- hotline: 04.32.99.98.98


KHÓA KỸ NĂNG LÀM ĐỀ – Cô NGUYỄN THANH MAI
từng bị mất mát chia lìa ta mới nâng niu từng phút giây đoàn tụ, đã từng trải qua tai nạn thập tử nhất
sinh ta mới yêu thương quá đỗi cuộc đời này. Cho nên ta đừng sợ khổ đau, đừng chia cắt rạch ròi giữa
hạnh phúc và khổ đau, vì nếu không có khổ đau thì ta sẽ không biết thế nào là hạnh phúc. Cũng như
ngọc chỉ có trong đá, sen chỉ ở dưới bùn. Ngọc là sự kết tinh của sỏi đá, sen là sự kết tinh của bùn
nhơ. Không thể nào tìm kiếm ngọc ở ngoài đá hay tìm kiếm sen ở ngoài bùn được. Vì thế không có cái
hạnh phúc nào từ trên trời rơi xuống, cũng không có cái thiên đường nào chỉ toàn là hạnh phúc, bởi ý
niệm hạnh phúc chỉ có khi con người biết cảm nhận khổ đau. Hạnh phúc không thể thiếu khổ đau. Và
còn nơi nào tuyệt diệu hơn cõi đời này vì nó có cả hạnh phúc lẫn khổ đau!
8. Hạnh phúc chân thật
Hạnh phúc khi được sống chung với người mình yêu thương thường không còn nguyên vẹn sau đôi
ba năm; hạnh phúc mua được căn nhà như ý thường không kéo dài quá đôi ba tháng; hạnh phúc được
thăng chức thường bị lãng quên ngay sau đôi ba tuần; hạnh phúc được khen ngợi thường tan thành
mây khói bay đi chỉ sau đôi ba tiếng; rồi ta lại khát khao đi tìm và dễ dãi tin rằng một đối tượng nào
đó trong tương lai sẽ mang lại hạnh phúc lâu bền hơn. Vậy đó, hạnh phúc của ta thật ngắn ngủi, đôi
khi ta mất rất nhiều thời gian và năng lực để tạo dựng nhưng rồi nó cứ bỏ mặc ta mà đi một cách tàn
nhẫn. Tại vì nó vốn ở ngoài ta, ta đã vay mượn những điều kiện bên ngoài để nhồi nặn ra thành một
thứ để ta hưởng thụ nên ta không làm chủ được nó là phải. Ta biết nhưng không thể làm khác hơn vì
ta không thể vượt qua nổi bóng tối tham vọng của mình.
Thật ra hạnh phúc thỏa mãn cảm xúc hay hạnh phúc thỏa mãn ý chí đều xuất phát từ tâm của
con người chứ không phải do điều kiện bên ngoài. Nhưng vì thiếu hiểu biết nên ta cứ tưởng nếu
không có cái này hay không có cái kia thì ta không thể hạnh phúc. Điều kiện bên ngoài cũng cần,
nhưng ít thôi. Cái trạng thái tâm lý không muốn tìm kiếm thêm bất cứ cái gì để phục vụ cho
mình và không cần phải loại trừ những gì mình cho là bất lợi mới chính là hạnh phúc chân thật.
Nó bằng lòng và chấp nhận tất cả. Nó chân thật vì nó là thứ hạnh phúc được tạo ra từ sự bình an của

chính lòng mình chứ không vướng kẹt vào những hoàn cảnh bên ngoài. Chính vì thế mà người xưa
hay nói lạc phải đi liền với an - an lạc - thì mới bền vững. Một người không có nhiều tiền, không có
quyền lực, không được ai ngưỡng mộ nhưng luôn sống trong thảnh thơi, lúc nào cũng có thể mỉm cười
và tiếp xúc sâu sắc với những giá trị mầu nhiệm trong thực tại thì chẳng đáng kiếp sống sao!
9. Tâm tham cầu và tâm chống đối thì ai cũng có. Có người trải qua vài biến động lớn lao trong
đời thì những năng lượng ấy đột nhiên suy giảm. Nhưng phần lớn những ai nắm được hạnh phúc chân
thật đều phải luyện tập chuyển hóa từng ngày những thói quen lâu đời ấy. Thật ra những mong cầu
hay chống đối cũng chỉ là những phản ứng phục vụ cho cái tôi dại khờ xưa nay của ta thôi. Chỉ cần ta
nhận ra bản chất chân thật của mình, luôn sống trong tỉnh thức để biết rõ mình đang làm gì và với thái
độ nào. Tập buông bỏ dần những tham cầu và chống đối không cần thiết để cái tôi bé nhỏ này được
tan chảy vào vũ trụ, để nó vận hành đồng điệu với mọi người và vạn vật thì tự nhiên hạnh phúc trong
ta sẽ rộng mở đến vô cùng. Vậy nên tâm ta như thế nào ta sẽ cảm nhận hạnh phúc như thế ấy, bởi
hạnh phúc vốn có sẵn trong ta - ở đây và ngay bây giờ.
***
MOON.V N

- hotline: 04.32.99.98.98


KHÓA KỸ NĂNG LÀM ĐỀ – Cô NGUYỄN THANH MAI

LUYỆN ĐỀ NGHỊ LUẬN XÃ HỘI (tiết 3)
Đề 3: “Ở đời này không có con đường cùng …”

Đề 3: Nhà văn Nguyễn Khải trong truyện ngắn “Mùa lạc”(1960) đã có một đoạn trữ tình ngoại
đề như sau:
“Ở đời này không có con đường cùng, chỉ có những ranh giới, điều cốt yếu là phải có đủ sức
mạnh để bước qua những ranh giới ấy”.
Còn Nick Vujicic trong “Cuộc sống không giới hạn” đã từng tâm sự:
“Từ sâu thẳm trái tim mình, tôi tin rằng cuộc đời không có bất cứ giới hạn nào hết. Cho dù

những thách thức mà bạn đang phải đối mặt là gì đi chăng nữa, những thách thức ấy có khốc liệt,
nghiệt ngã đến mức nào chăng nữa, tôi cũng mong bạn hãy tin tưởng và cảm thấy như vậy về cuộc
sống của mình”
Anh (chị) có suy nghĩ gì về những ý kiến trên?
GỢI Ý LÀM BÀI
1. Giải thích
- “Con đường cùng”: con đường bế tắc, không có lối thoát, con đường mà ở đó con người buộc
phải chấp nhận sự thất bại, bất lực. Phủ nhận “con đường cùng” đồng nghĩa với việc khẳng định niềm
tin tưởng, lạc quan trước cuộc sống.
- “Ranh giới” hay “giới hạn”: phạm vi, mức độ nhất định không thể hoặc không được phép vượt
qua- giới hạn ngăn cách giữa bên này và bên kia, có thể là giữa khổ đau và hạnh phúc, thất bại và thành
công, khó khăn và thuận lợi...Trong trường hợp này, ranh giới, giới hạn tượng trưng cho những khó khăn
thử thách trước mắt, những trở ngại trên đường đi của con người mà ở phía sau nó là bước ngoặt, là sự đổi
thay nào đó (trong ngữ cảnh là sự thay đổi theo hướng tốt đẹp)
- “Sức mạnh”: khả năng, sức sống và nghị lực, tinh thần mạnh mẽ, niềm tin
- “Điều cốt yếu”: điều quan trọng, bản chất nhất.
- Hai câu nói trên thể hiện niềm tin vào khả năng vô hạn của con người trong cuộc sống, tin
vào nội lực của con người có thể vượt lên hoàn cảnh, vượt lên mọi khó khăn trở ngại để khẳng định sự
sống và kiếm tìm hạnh phúc. Câu của Nguyễn Khải mang tính khẳng định, câu của Nick là lời tâm sự
và nhắn gửi thiết tha.
2. Bình luận
- Vì sao “trên đời không có đường cùng”, “không có bất cứ giới hạn nào”? Vì mọi sự khốn
cùng, bế tắc không hoàn toàn do hoàn cảnh cảnh khách quan mà do chính khả năng nhận thức và
đặc điểm tâm lý của con người. Người yếu đuối chỉ cần một vướng mắc nhỏ đã lo sợ, buông xuôi,
đầu hàng. Người mạnh mẽ thì sẽ tìm cách giải quyết khó khăn trước mắt, xác định con đường lựa
chọn cho tương lai, tự thay đổi cho bản thân để thích ứng với hoàn cảnh, thậm chí buộc hoàn cảnh
phải thay đổi để phục vụ cho chính mình.
- Vì sao con người cần có sức mạnh để bước qua ranh giới? Cuộc sống nhiều rủi ro, đường đời
nhiều cạm bẫy, quan hệ con người lại phức tạp…những trở ngại khó khăn có thể xảy ra bất cứ lúc nào:
khi thi trượt, khi người thân nhất bỏ ta ra đi, khi tai nạn bất ngờ ập đến…nghĩa là có rất nhiều lý do để

con người có thể gặp nhiều cản trở, tưởng như có thể bị dồn đến cùng đường tuyệt lộ. Không vượt qua
MOON.V N

- hotline: 04.32.99.98.98


KHÓA KỸ NĂNG LÀM ĐỀ – Cô NGUYỄN THANH MAI
ta sẽ bị nó đè bẹp! Cuộc sống trước mắt sẽ vô cùng buồn thảm. Khi có sức mạnh vượt lên những thử
thách của bản thân, con người có điểm tựa, có cơ sở để vượt qua tất cả. Cuộc sống không bao giờ là
dấu chấm cuối cùng.
- Sức mạnh mang lại điều gì? Sức mạnh thể chất làm tăng khả năng gánh vác. Sức mạnh trí tuệ
giúp con người hiểu biết, phân tích, đánh giá tình hình, trên cơ sở đó mà có những lựa chọn đúng, quyết
định chính xác. Sức mạnh tinh thần giúp con người tự tin, vững vàng. Sức mạnh là điều kiện cần và đủ để
bước qua ranh giới.
- Làm thế nào để có sức mạnh? Để có sức mạnh thể chất cần tập luyện và điều chỉnh chế độ
sinh hoạt. Để có sức mạnh tinh thần cần rèn luyện về bản lĩnh. Để có sức mạnh trí tuệ cần học tập tu
dưỡng không ngừng.
3. Bài học nhận thức, hành động
- Lời văn của Nguyễn Khải và tâm sự của Nick, cuộc sống giàu trải nghiệm của Nguyễn Khải
và cuộc đời chói sáng của Nick đã khẳng định một chân lí: không có giới hạn nào lớn hơn giới hạn
của chính mình. Đây là thái độ đúng đắn khi đề cao vai trò của sức mạnh- một phẩm chất đáng quý
của con người.
- Câu trữ tình ngoại đề, lời tâm sự đó là tâm huyết, là trải nghiệm của những con người đã từng
trải qua những khó khăn thử thách trong cuộc sống, nó có nghĩa động viên chia sẻ rất lớn với tất cả
những ai đã và đang đối mặt với những giới hạn; là lời thức tỉnh và nâng đỡ với những ai từng bị giới
hạn ngáng trở phía trước.
- Bài học của bản thân: cần có thái độ sống đúng đắn, luôn trau dồi tri thức, rèn luyện bản thân,
phấn đấu không ngừng để tồn tại như một con người chân chính giữa vòng sinh tồn của vũ trụ.
- Đề cao sức mạnh của con người không có nghĩa là phủ nhận vai trò của tập thể. Trong hành
trình dài dặc của cuộc sống, cũng cần lắm sự trợ giúp của những người xung quanh, về cả tinh thần

lẫn vật chất. Một ngôi sao chẳng sáng đêm...
Đumbatziê cũng từng nói: tâm hồn con người ta nặng gấp trăm lần thể xác...
Thủ khoa Đại học Y HÀ NỘI: Nguyễn Xuân Tiến...
Hiểu thêm một chút về những người nói hai câu trên:
1. Nguyễn Khải có một tuổi thơ buồn, éo le và cả tủi nhục nữa – cũng như cái “tuổi thơ” của nhân
dân mình vậy, một sức tự vươn lên kỳ lạ, im lặng, nhẫn nhục, mà kiên trì, kiên định, dũng cảm
một cách thực sự, không hề ồn ào, để thành người, một con người đàng hoàng trong cuộc đời,
thành đạt trong sự nghiệp và ở đỉnh cao… Cũng từ chính chìm nổi của cuộc đời mình mà Nguyễn
Khải hiểu và có quan niệm rất sâu, rất nghiêm về nghề và nghiệp cầm bút, nghề làm người. Nghiêm
trang và khó nhọc như nghề làm người.
2. Câu chuyện diệu kỳ của chàng trai đặc biệt nhất hành tinh- Hãy để chính mình là điều kỳ diệu
Cuộc sống có rất nhiều điều kỳ diệu, mà đôi khi nằm ngay trong những điều giản dị, bình thường. Ví
dụ việc cầm nắm đồ vật quanh ta hàng ngày, hay như dùng chân đi lại chẳng hạn, đều là những điều
quá đỗi bình thường, nhưng nếu bạn sinh ra với một cơ thể không có tay chân thì liệu điều đó có còn
là bình thường nữa hay không? Hãy tưởng tượng bạn không có tay để ôm chầm bạn hữu, để tay bắt
mặt mừng với những người thân yêu nhất.
Không ngón tay để sờ, chạm, tiếp xúc.
Không cách gì để nâng đỡ, cầm, mang.
Còn nếu không có chân thì sao?
Không thể chạy, nhảy, đi dạo. Và ngay cả đứng vững trên đôi chân của mình.
Vậy nếu không có cả tay lẫn chân thì bạn làm được gì?
Nick sinh ra mắc hội chứng Tetra-amelia bẩm sinh, một rối loạn gene hiếm gặp gây ra sự thiếu hụt
chân, tay. Điều đó đồng nghĩa với việc anh có rất ít hy vọng để sống một cuộc đời bình thường. Người
MOON.V N

- hotline: 04.32.99.98.98


KHÓA KỸ NĂNG LÀM ĐỀ – Cô NGUYỄN THANH MAI
mẹ và người cha thân yêu của anh lần đầu nhìn thấy con trai đã sốc kinh khủng. Sự ra đời của Nick đã

làm chao đảo cả cuộc sống của một gia đình trẻ. Họ khó có thể chấp nhân được sự thật đau lòng về
đứa con bé bỏng; không chỉ vô cùng đau khổ, họ còn hết sức lo lắng cho tương lai của con trai.
Lớn lên, bắt đầu ý thức về thân phận của mình cũng là lúc Nick chỉ muốn biến mất khỏi cuộc sống.
Như anh từng tâm sự: "Hoàn cảnh nghiệt ngã tưởng đã có lúc nhấn chìm tôi. Hơn ai hết, tôi từng
muốn tự tử, và đã từng rất nhiều lần định bỏ cuộc. Nhưng cuối cùng, tôi đã can đảm đứng dậy sau
hàng ngàn lần ngã...". Điều gì đã khiến Nick đứng dậy và đi qua tất cả? Đó thật sự là một điều kỳ diệu
lớn lao - Khát vọng sống mãnh liệt và ý chí quật cường chiến thắng số phận.
"Thường thì chúng ta cứ tự nhủ rằng mình không đủ thông minh hoặc không đủ hấp dẫn hoặc không
đủ tài năng để theo đuổi những ước mơ. Chúng ta tin những gì người khác nói về chúng ta, hoặc tự đặt
ra những giới hạn cho bản thân mình. Tồi tệ hơn, khi bạn tự coi mình là một người vô giá trị có nghĩa
là bạn đang đặt ra giới hạn cho những điều kỳ diệu mà Chúa có thể trao gửi cho bạn!"
"Từ sâu thẳm trái tim mình, tôi tin rằng cuộc đời không có bất cứ giới hạn nào hết. Cho dù những
thách thức mà bạn đang phải đối mặt là gì đi nữa, cho dù những thách thức ấy có khốc liệt, nghiệt ngã
đến mức nào chăng nữa, tôi cũng mong bạn hãy tin tưởng và cảm thấy như vậy về cuộc sống của
chính mình..." - (Nick Vujicic). Nick đã và đang sống để chứng minh chân lý lớn lao: Không có giới
hạn nào lớn hơn sự tự giới hạn chính mình. Chỉ cần nhắc tới cái tên Nick Vujicic, hàng triệu người
trên toàn cầu đã có thể bật khóc vì xúc động và cảm phục. Nick đã trở thành một ân phúc thật sự cho
những ai được tiếp xúc với anh, hoặc từng biết đến anh qua sách, báo, băng đĩa, internet...
Không tay, không chân, không giới hạn
Không có tay, Nick Vujicic vẫn chạm tới trái tim của hàng triệu người mỗi khi hiện diện. Không có
chân, Nick vẫn đi tới khắp mọi nơi trên toàn thế giới. Hiện tại, Nick là Chủ tịch và là CEO của tổ chức
quốc tế Life Without Limbs, là giám đốc công ty Attitude Is Altitude, đồng thời là một diễn giả có sức
truyền cảm lớn nhất và đặc biệt nhất hành tinh.
"Cuộc sống không giới hạn" (Life Without Limits) được Nick viết năm 27 tuổi, với mục đích chia sẻ
sức mạnh nhằm khám phá chân lý cao đẹp từ những vấp ngã trong cuộc đời, để tiếp tục vững bước
trên con đường chinh phục ước mơ, và cuộc sống từ đó sẽ ý nghĩa hơn rất nhiều. Đó không chỉ là mục
đích quyển tự truyện đầy cảm động của Nick mà còn là mục đích cuộc sống của anh, bởi giờ đây, anh
trở thành một nhân vật đặc biệt, nổi tiếng khắp thế giới, đi khắp mọi nơi mang theo sứ mệnh chia sẻ
để tiếp thêm sức mạnh, động lực đến với hàng triệu người trên thế giới, giúp con người vững tin hơn
vào chính mình và cuộc đời, tìm ra những lối đi phong phú để đến với hạnh phúc thật sự trong cuộc

sống.
"Là đứa con của Chúa, bạn chắc chắn đẹp đẽ và quý giá hơn tất cả những viên kim cương trên thế gian
này. Bạn và tôi cực kỳ thích hợp để trở thành những con người mà đấng sáng tạo ra chúng ta muốn
chúng ta trở thành! Dẫu vậy, chúng ta nên luôn luôn đặt ra cho m.nh mục tiêu trở thành những con
người tốt hơn, toàn thiện hơn, đẩy lùi và loại bỏ những giới hạn bằng cách mơ những giấc mơ lớn lao.
Trong hành trình đó, chúng ta luôn cần có những điều chỉnh (bởi vì cuộc đời này không phải lúc nào
cũng toàn là màu hồng), nhưng cuộc đời này luôn đáng sống. Tôi đến đây để nói với bạn rằng cho dù
bạn đang ở trong hoàn cảnh nào, miễn là bạn còn thở, thì bạn vẫn có thể đóng góp cho cuộc đời này..."
"Tôi không thể đặt bàn tay lên vai bạn để động viên, nhưng tôi có thể nói lời nói chân thành nhất từ
tận đáy lòng mình. Dù cuộc đời của bạn có đáng thất vọng đến mức nào, thì niềm hy vọng vẫn luôn ở
phía trước. Trong khốn cùng, vẫn có ngày mai tươi sáng đang chờ bạn..." - (Nick Vujicic)
Quyển sách không chỉ đơn giản kể lại câu chuyện của cậu bé Nick không tay, không chân vượt qung
khó khăn trong cuộc sống như thế nào, để có được cuộc sống tràn ngập tiếng cười ngày hôm nay,
Nick đã có những ngày tháng đầy nước mắt như thế nào. Vượt lên trên hết là nghị lực phi thường, sự
mạnh mẽ không biên giới, ý chí vượt thoát khỏi hoàn cảnh nghiệt ngã của số phận.
MOON.V N

- hotline: 04.32.99.98.98


KHÓA KỸ NĂNG LÀM ĐỀ – Cô NGUYỄN THANH MAI
Chuyện cổ tích hiện hữu trong đời thực
Nick hiện tại đang vô cùng hạnh phúc bên người vợ tên là Kanae Miyahara, một cô gái xinh đẹp, hoàn
toàn bình thường. Đám cưới của họ diễn ra vào ngày 10 tháng 2 năm 2012 ở California, Mỹ. Hàng
trăm tờ báo trên thế giới đã đưa tin về đám cưới của Nick. Người ta gọi đám cưới của Nick là đám
cưới của thế kỷ, là sự kiện tuyệt vời nhất, thông điệp hy vọng có sức thuyết phục nhất của năm 2012.
Và hơn thế, Nick đang hồi hộp chờ đón đứa con đầu lòng. Đó là đứa bé được sinh ra từ lòng can
trường của người bố và tình yêu tuyệt vời của người mẹ. Nhưng đó không phải là điều kỳ diệu duy
nhất của cuộc sống và của Nick, chính chúng ta cũng hoàn toàn có thể biến cuộc sống của chính
chúng ta trở thành kỳ diệu khi biết thoát ra những điều giới hạn, biết đối mặt với thử thách, và hơn hết

đừng bao giờ hoài nghi về khả năng của bản thân mình, như Nick mong muốn thông qua cuốn tự
truyện "Cuộc sống không giới hạn". Vô cùng thú vị khi dịch giả dịch quyển sách này lại là một dịch
giả vô cùng đặc biệt: Nguyễn Bích Lan. Dù không phải là một người khuyết tật tay chân như Nick,
nhưng Bích Lan lại cùng có một nghị lực sống phi thường như Nick. Cô bị bệnh loạn dưỡng cơ từ
năm 13 tuổi, tự học anh văn tại nhà và trở thành dịch giả sở hữu hơn 50 đầu sách dịch, được vinh danh
qua giải thưởng văn học dịch của Hội Nhà văn năm 2010. Mời bạn đón đọc.

MOON.V N

- hotline: 04.32.99.98.98


KHÓA KỸ NĂNG LÀM ĐỀ – Cô NGUYỄN THANH MAI

LUYỆN ĐỀ NGHỊ LUẬN XÃ HỘI (tiết 4)
Đề 4: “Không thầy đố mày làm nên”

Đề 4 : Nói về vấn đề học tập, tục ngữ có câu: “Không thầy đố mày làm nên”. Nhưng nhà bác học vĩ
đại Đác-Uyn, cha đẻ của học thuyết tiến hoá lại có ý kiến cho rằng: "Tất cả những gì có giá trị một
chút tôi đều đã thu nhận được nhờ tự học".
Cho biết ý kiến của anh/chị về hai nhận định trên.
1. Giải thích
a. Câu tục ngữ
- Thầy: Người có kiến thức, trình độ, am hiểu và nắm vững các kĩ năng, pháp truyền thụ, hướng
dẫn người học tiếp nhận tri thức, hoàn thiện năng lực
- Làm nên: Học giỏi, thi đỗ, thành công trong học tập cuộc sống, công việc.
- Ý cả câu: Quá trình học tập, rèn luyện, sống và làm việc phải có thầy hướng dẫn. Chất lượng
của quá trình đó tuỳ thuộc vào trình độ của thầy. Thầy là người truyền thụ kiến thức trong nhà
trường, truyền đạt phương pháp, kinh nghiệm, kĩ năng trong cuộc sống. Câu 1: Tuyệt đối vai
trò của người thầy, đề cao việc học thầy.

b. Câu nói của Đác-uyn
- Những gì giá trị một chút: những gì thành công nhất, có đóng góp nhất.
- Tự học: Tự tiếp thu, lĩnh hội tri thức.
- Ý cả câu: Vai trò của tự ý thức, nỗ lực trong quá trình học tập.
2. Đề xuất ý kiến.
- Cả hai ý kiến đều đúng nhưng chưa hoàn toàn thuyết phục. Không hề mâu thuẫn, là sự bổ
sung cho nhau. Kết hợp hai ý kiến sẽ có một cách học tốt nhất
3. Lý giải
a. Vì sao người thầy có vai trò quan trọng
Thầy có kiến thức, phương pháp truyền thụ. Do đó có thầy việc tiếp nhận kiến thức sẽ dễ dàng
hơn.
Thầy còn kiểm tra, đánh giá giúp người học nhận rõ trình độ và năng lực, tạo nề nếp hứng thú, say
mê học tập. Kịp thời uốn nắn sửa chữa giúp người học hoàn thiện và nâng cao trình độ.
Thầy có thể là tấm gương về đạo đức góp phần hình thành hoàn thiện nhân cách cho người học để
họ sống tốt, sống đúng, sống trọn vẹn. Thầy động viên nhắc nhở, là cầu nối giữa gia đình và nhà
trường, góp phần tạo nên một môi trường, điều kiện học tập tốt nhất cho học sinh.
b. Vì sao muốn học tốt phải tự học
Tự học là giai đoạn thứ hai trong quá trình học tập, biến kiến thức của thầy, của sách vở thành
kiến thức của bản thân.
- Rèn luyện nề nếp, ý thức tự giác, khả năng độc lập suy nghĩ và sáng tạo. Tạo hứng thú và say
mê học tập.
- Thời gian học trên lớp không nhiều do đó phải tự học là chính, tự học diễn ra suốt đời.
- Tự học từ đâu: từ thầy, từ cuộc sống và sách vở
c. Vì sao phải kết hợp học thầy và tự học
MOON.V N

- hotline: 04.32.99.98.98


KHÓA KỸ NĂNG LÀM ĐỀ – Cô NGUYỄN THANH MAI

- Thầy giúp cho học sinh nắm kiến thức cơ bản
- Việc tự học chỉ diễn ra khi đã có một kiến thức cơ bản đó, tự học để đào sâu hơn kiến thức cơ
bản.
- Trong quá trình tự học sẽ nảy sinh những vướng mắc. Phải có thầy giúp tháo gỡ những
vướng mắc đó quá trình tự học mới được tiếp diễn.
- Khi học sinh chưa có ý thức tự giác trong tự học sự kiểm tra của thầy góp phần thúc đẩy quá
trình tự học ấy.
4. Bài học
a. Đối với việc học thầy
- Kính trọng, biết ơn thầy cô giáo, nghiêm túc hăng say học tập
- Người thầy phải không ngừng nâng cao trình độ tạo cho học sinh tin cậy, kính mến.
b. Đối với việc tự học
- Ý thức tự giác: tìm tài liệu sách vở, tìm phương pháp học tập tốt, có lòng quyết tâm cao.
- Phê phán bệnh ỷ lại, lười biếng.
- Do đó, 2 ý kiến này bổ sung cho nhau, giúp ta bài học nhận thức về việc học: Học cả thầy và bạn, vì
trong thực tế, việc học thầy hay học bạn đều có những thế mạnh và hạn chế riêng.
- Quan trọng hơn cả là cần phải hiểu chữ “thầy, bạn” theo nghĩa rộng. Thầy là người truyền đạt cho ta
kiến thức, kĩ năng để sống, học tập và làm việc. Bạn là người gần gũi, yêu mến và muốn giúp đỡ ta
tiến bộ. Hiểu như vậy thì “nhất tự vi sư, bán tự vi sư”, người bạn chân chính nào cũng có thể chính là
thầy ta và ngược lại, những người thầy chính là người bạn tốt nhất, đáng trân trọng nhất trong cuộc
đời.
Đề bài : Anh(chị) có suy nghĩ gì về câu nói nổi tiếng của Dacuyn: "Tất cả những gì có giá trị một chút
tôi đều đã thu nhận được nhờ tự học". Anh(chị) có suy nghĩ gì về con đường học vấn tới đây?
Bài soạn nháp:
Nhân loại biết ơn nhà bác học vĩ đại Đác-Uyn, cha đẻ của học thuyết tiến hoá, đóng góp vô cùng giá
trị cho cách hiểu đúng đắn về sự phát triển của loài người, thoát ra khỏi sự mê muội. Cả nhân loại
sững sờ trước bộ óc vĩ đại của ông, nhưng chính bản thân ông đã rất khiêm tốn khi phát biểu: "Tất cả
những gì có giá trị một chút tôi đều đã thu nhận được nhờ tự học". Ý kiến của Đác-Uyn đã khẳng định
tầm quan trọng của tự học với cá nhân và cả xã hội.
Học tập là quá trình tích lũy kiến thức, kinh nghiệm của nhân loại. Hoạt động học tập thường được

hiểu là học từ trong sách vở, qua lời giảng của thầy cô giáo, học từ trong đời sống. Ngày nay, trong
định hướng của tổ chức UNESCO, chúng ta đang hướng về xây dựng một xã hội học tập, trong đó vai
trò tự học được nhấn mạnh như là yếu tố phát huy năng lực, tính tự chủ trong học tập của người học.
Việc học không chỉ diễn ra trong một giai đoạn nhất định nào đó mà gắn bó suốt đời với người học. Ý
kiến của Đác-Uyn từ hàng trăm năm trước đã cho thấy ông đi trước thời đại và bản thân ông cũng
chính là một tấm gương sáng trong việc tự học.
Việc học không chỉ đơn thuần là tiếp thu kiến thức mà còn gắn với ý thức của người học biết biến kiến
thức thành kỹ năng, thành vốn sống, hành trang theo suốt hành trình đời người. Vì vậy chúng ta cần
hiểu thấu đáo ý nghĩa hai tiếng "tự học" mà Đác-Uyn đã nói. Việc tự học không chỉ là yêu cầu của
giáo viên với học sinh trong nhà trường mà chính là xuất phát từ nhu cầu tự thân của người học. Quá
trình tự học diễn ra ở mọi nơi, mọi chỗ. Có thể nói một cách khái quát là tất cả những gì diễn ra trong
cuộc sống: từ hiện tượng thiên nhiên, thực tiễn xã hội đều giúp ích cho con người mở mang tầm mắt,
học được nhiều điều hay lẽ phải, bồi đắp cả kiến thức và tâm hồn.
Đác-Uyn quả thật đã không khiêm tốn giả vờ khi khẳng định giá trị mà ông tạo nên cho đời sống này
là thông qua việc tự học. Đó chính là quá trình lao động trí óc đầy vinh quang và trải qua nhiều khó
MOON.V N

- hotline: 04.32.99.98.98


KHÓA KỸ NĂNG LÀM ĐỀ – Cô NGUYỄN THANH MAI
khăn thử thách trong suốt cuộc đời nhà bác học. Nếu Đác-Uyn chỉ là một người thụ động nhồi nhét
kiến thức sách vở, thiếu sự hoài nghi khoa học, không tìm tòi khám phá thì ông không thể nào vuợt
lên những khó khăn trắc trở trong công việc của mình. Bên cạnh đó còn là niềm tin mãnh liệt vào chân
lí khoa học mà ông đã khám phá, cùng với sự thận trọng cần thiết của một người làm khoa học, ông đã
trải qua quá trình tự suy ngẫm, đối chiếu so sánh các kết quả, tổng hợp phân tích để đi đến kết luận
đúng đắn. Tự học đòi hỏi một sự kiên trì nhẫn nại bên cạnh khả năng thu thập xử lý thông tin để sắp
xếp thành hệ thống các luận điểm khoa học...Suy cho cùng, những việc làm hành động của nhà bác
học chính là quá trình tự học có phương pháp, có định hướng.
Tất nhiên, muốn tự học tốt phải xuất phát từ một nền tảng kiến thức nhất định, có sự định hướng từ

phía thầy cô giáo, nếu không quá trình tự học sẽ diễn ra khó khăn hơn, mất nhiều thời gian của người
học hơn. Điều quan trọng hơn là trong quá trình tự học, bản thân người học phải hết sức kiên trì và
đam mê, có như vậy mới kích thích khả năng tìm tòi khám phá chân lý. Tự học không phải là một quá
trình mò mẫm mang tính chất may rủi mà phải tiến hành có hệ thống, có kế hoạch. Việc tự học có thể
tìm nguồn từ sách vở, từ bạn bè, từ quan sát kiểm nghiệm trong thực tiễn.Không những thế, cần phải
có một niềm tin vào chính bản thân để vượt qua những vướng mắc có thể gặp phải.
Tự học giúp chúng ta nâng cao trình độ, rèn luyện bản lĩnh tự vượt lên chính mình. Tấm gương của
nhà bác học Đác-Uyn đã cho chúng ta thấy rõ: nếu như có đủ ý chí vươn lên trong cuộc sống, chúng ta
hoàn toàn có thể thông qua con đường tự học để trưởng thành.

MOON.V N

- hotline: 04.32.99.98.98


KHÓA KỸ NĂNG LÀM ĐỀ – Cô NGUYỄN THANH MAI

LUYỆN ĐỀ NGHỊ LUẬN XÃ HỘI (tiết 4)
Đề 5: “Ba sẽ là cánh chim - Cho con bay thật xa”

Đề 5:

«Ba sẽ là cánh chim
Cho con bay thật xa”
(Lời bài hát Cho con- Nhạc Phạm Trọng Cầu, thơ Tuấn Dũng)
Từ ý nghĩa lời ca trên, anh/chị hãy viết bài văn ngắn (khoảng 600 chữ) trình bày suy nghĩ về tình phụ
tử.
Do yêu cầu đề mở nên học sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau, cơ bản bài làm trong sáng
rõ ràng, đạt được các ý sau:
1. Giới thiệu về tình phụ tử, vai trò của tình phụ tử trong cuộc sống mỗi người

- Là tình cảm thiêng liêng, sâu nặng, trong cuộc sống hẳn ai cũng từng cảm nhận và nghĩ suy, vì có ai
sinh ra trên đời không có một người cha? Bố là bờ đê cho con nằm ngủ…nhưng lúc bố mệt bố là bố
thôi…ba sẽ là cánh chim cho con bay thật xa…Cha con máu đỏ lòng son…
2. Suy nghĩ về tình phụ tử.
- Cánh chim: hình ảnh gợi sự chở che, nâng đỡ, là điểm tựa để mỗi người thực hiện khát vọng bay
bổng trong tương lai. Đi thật xa: sự trưởng thành trong cuộc sống, khát vọng bay đến một tương lai
rộng mở, tốt đẹp phía trước là những chân trời.
- Vì sao người cha có thể có sứ mệnh tuyệt vời và cao cả như vậy?
+ Tình cha với con: cha không chỉ sinh con, nuôi dạy, dưỡng dục... gánh vác mọi trọng trách của gia
đình, dạy con làm việc nặng, lao động tạo ra của cải vật chất nuôi sống gia đình.... Người cha còn là
chỗ dựa lớn lao về mặt tinh thần (vì Tạo hóa sinh ra người là đàn ông, có tầm vóc cao lớn hơn, đôi tay
cứng cỏi hơn, tâm hồn cao thượng, sắt đá hơn, không yếu mềm...). Cùng với người mẹ, người cha tạo
ra một mái ấm hạnh phúc mang đến thuận hòa trong gia đình. Người cha đóng vai trò quan trọng trong
việc hình thành nhân cách. Những bài học mà người cha thường nhắc nhở, giáo dục con; bài học từ
chính tấm gương lao động của người cha, những mối quan hệ với thiên nhiên, cuộc sống, con người;
bài học về sự phấn đấu không mệt mỏi mà cuộc đời cha để lại…thường có ảnh hưởng và tác động sâu
sắc đến tương lai của đứa con. Khác với bàn tay mẹ dịu dàng, ánh mắt cha nghiêm khắc; người mẹ tỉ
mỉ, muốn suốt đời theo con, người cha rèn cho con tính tự lập, biết sống chủ động, tích cực, không
dựa dẫm, tự vững bước trên đường đời, có đủ bản lĩnh kiên cường tự đứng lên trên đôi chân mình sau
mỗi lần thất bại…
+ Tình con với cha: biết ơn, kính trọng, học tập và rèn luyện tốt để báo đáp công ơn cha mẹ, đỡ đần
cha mẹ những việc hàng ngày...
- Suy nghĩ về người cha hoặc tình cha:
+ Tình cha là cao đẹp vì: luôn hướng về những giá trị nhân văn, gắn liền với những mục đích tốt đẹp
trong cuộc sống.
+ Tình cha là thiêng liêng vì: cha là một là riêng là duy nhất, không ai có thể thay thế được.
+ Ca ngợi những tấm gương về tình phụ tử: người cha của Nguyễn Xuân Tiến...10 năm trời tá túc vạ
vật trên khắp xó xỉnh đất Hà thành, 7 tháng trời ở trong ống cống, trời nóng như thiêu, đêm gió mưa
bão bùng lạnh tê tái, không điện nước, không quạt… kiếm sống bằng đủ mọi nghề nuôi 4 con ăn học.
Trong đó anh em Nguyễn Hữu Tiến, Tiền đỗ ĐH Y và ĐH Bách Khoa, Tiến đạt 29,5 điểm, Thủ khoa

Đại học Y HÀ NỘI.
3. Bài học, suy nghĩ của bản thân.
- Trân trọng nâng niu tình cảm tốt đẹp trong cuộc sống.
MOON.V N

- hotline: 04.32.99.98.98


KHÓA KỸ NĂNG LÀM ĐỀ – Cô NGUYỄN THANH MAI
- Biết thương yêu, đối xử tốt với cha khi cha còn sống. Thể hiện bằng hành động cụ thể chứ không
phải là những lời nói suông.
- Phê phán những người cha thiếu trách nhiệm với gia đình, con cái và trở thành gánh nặng của gia
đình, của xã hội. Lên án thói vũ phu, bạo hành của người cha, người chồng trong gia đình. Nhưng
cũng cần thiết phải lên án hành động ngược đãi của con cái đối với cha mẹ mình.
- Với những người từ khi sinh ra không may mắn được cất lên tiếng gọi cha, đó là thiệt thòi lớn trong
cuộc sống, người đó phải nỗ lực hơn rất nhiều. Biết ơn những người tuy không sinh ra nhưng có công
nuôi dạy bảo ban, có tác động sâu sắc đến cuộc sống của mình, có thể coi như người cha người mẹ thứ
hai trong cuộc sống…
- Tự trau dồi kiến thức, kĩ năng, trang bị cho mình hành trang cần thiết để sau này trở thành những chủ
nhân tốt cho cuộc sống gia đình. Bởi gia đình là tế bào của xã hội.
Bài văn tham khảo
Trong cuộc sống hàng ngày, có biết bao nhiêu người đáng để chúng ta thương yêu và dành nhiều tình
cảm. Nhưng đã bao giờ bạn nghĩ rằng, người thân yêu nhất của bạn là ai chưa? Với mọi người câu trả
lời ấy có thể là ông bà, là mẹ, là anh chị hoặc cũng có thể là bạn bè chẳng hạn. Còn riêng tôi, hình ảnh
người bố sẽ mãi mãi là ngọn lửa thiêng liêng, sưởi ấm tâm hồn tôi mãi tận sau này.
Bố tôi không may mắn như những người đàn ông khác. Trong suốt cuộc đời bố có lẽ không bao giờ
được sống trong sự sung sướng, vui vẻ. Bốn mươi tuổi khi chưa đi được nửa chặng đời người, bố đã
phải sống chung với bao nhiêu bệnh tật: Đầu tiên đó chỉ là những cơn đau dạ dày, rồi tiếp đến lại xuất
hiện thêm nhiều biến chứng.
Trước đây, khi còn khỏe mạnh, bao giờ bố cũng rất phong độ.

Thế nhưng bây giờ, vẻ đẹp ấy dường như đã dần đổi thay: Thay vì những cánh tay cuồn cuộn bắp, giờ
đây chỉ còn là một dáng người gầy gầy, teo teo. Đôi mắt sâu dưới hàng lông mày rậm, hai gò má cao
cao lại dần nổi lên trên khuôn mặt sạm đen vì sương gió. Tuy vậy, bệnh tật không thể làm mất đi tính
cách bên trong của bố, bố luôn là một người đầy nghị lực, giàu tự tin và hết lòng thương yêu gia đình.
Gia đình tôi không khá giả, mọi chi tiêu trong gia đình đều phụ thuộc vào đồng tiền bố mẹ kiếm được
hàng ngày. Dù bệnh tật, ốm đau nhưng bố chưa bao giờ chịu đầu hàng số mệnh. Bố cố gắng vượt lên
những cơn đau quằn quại để làm yên lòng mọi người trong gia đình, cố gắng kiếm tiền bằng sức lao
động của mình từ nghề xe lai.
Hàng ngày, bố phải đi làm từ khi sáng sớm cho tới lúc mặt trời đã ngã bóng từ lâu. Mái tóc bố đã dần
bạc đi trong sương sớm. Công việc ấy rất dễ dàng với những người bình thường nhưng với bố nó rất
khó khăn và gian khổ. Bây giờ có những lúc phải chở khách đi đường xa, đường sốc thì những cơn
đau dạ dạy của bố lại tái phát.
Và cả những ngày thời tiết thay đổi, có những trưa hè nắng to nhiệt độ tới 38-40 độ C, hay những
ngày mưa ngâu rả rích cả tháng 7, tháng 8, rồi cả những tối mùa đông lạnh giá, bố vẫn cố gắng đứng
dưới những bóng cây kia mong khách qua đường. Tôi luôn tự hào và hãnh diện với mọi người khi có
được một người bố giàu đức hy sinh, chịu thương, chịu khó như vậy.
Nhưng có phải đâu như vậy là xong. Mỗi ngày bố đứng như vậy thì khi trở về những cơn đau quằn
quại lại hành hạ bố. Nhìn khuôn mặt bố nhăn nhó lại, những cơn đau vật vã mà bố phải chịu đựng, tôi
chỉ biết òa lên mà khóc. Nhìn thấy bố như vậy, lòng tôi như quặn đau hơn gấp trăm ngàn lần. Bố ơi,
giá như con có thể mang những cơn đau đó vào mình thay cho bố, giá như con có thể giúp bố kiếm
tiền thì hay biết mấy? Nếu làm được gì cho bố vào lúc này để bố được vui hơn, con sẽ làm tất cả, bố
hãy nói cho con được không?
Những lúc ấy, tôi chỉ biết ôm bố, xoa dầu cho bố, tôi chỉ muốn bố đừng đi làm nữa, tôi có thể nghỉ
học, như vậy sẽ tiết kiệm được chi tiêu cho gia đình, tôi có thể kiếm được tiền và chữa bệnh cho bố.
Nhưng nếu nhắc đến điều đó chắc chắn là bố sẽ buồn và thất vọng ở tôi nhiều lắm.
Bố luôn nói rằng bố sẽ luôn chiến đấu. Chiến đấu cho tới những chút sức lực cuối cùng để có thể nuôi
chúng tôi ăn học thành người. Bố rất quan tâm đến việc học của chúng tôi. Ngày xưa bố học rất giỏi
nhưng nhà nghèo bố phải nghỉ học. Vào mỗi tối, khi còn cố gắng đi lại được, bố luôn bày dạy cho
mấy chị em học bài.
Trong những bữa cơm bố thường nhắc chúng tôi cách sống, cách làm người sao cho phải đạo. Tôi

phục bố lắm, bố thuộc hàng mấy nghìn câu Kiều, hàng trăm câu châm ngôn, danh ngôn nổi tiếng…
MOON.V N

- hotline: 04.32.99.98.98


KHÓA KỸ NĂNG LÀM ĐỀ – Cô NGUYỄN THANH MAI
Chính vì vậy, tôi luôn cố gắng tự giác học tập. Tôi sẽ làm một bác sĩ và sẽ chữa bệnh cho bố, sẽ kiếm
tiền để phụng dưỡng bố và đi tiếp những bước đường dở dang trong tuổi trẻ của bố. Tôi luôn biết ơn
bố rất nhiều, bố đã dành cho tôi một con đường sáng ngời, bởi đó là con đường của học vấn, chứ
không phải là con đường đen tối của tiền bạc. Tôi sẽ luôn lấy những lời bố dạy để sống, lấy bố là
gương sáng để noi theo.
Và tôi khâm phục không chỉ bởi bố là một người giỏi giang, là một người cao cả, đứng đắn, lòng kiên
trì chịu khó mà còn bởi cách sống lạc quan, vô tư của bố. Mặc dù những thời gian rảnh rỗi của bố còn
lại rất ít nhưng bố vẫn trồng và chăm sóc khu vườn trước nhà để cho nó bao giờ cũng xanh tươi.
Những giỏ phong lan có bao giờ bố quên cho uống nước vào mỗi buổi sáng; những cây thiết ngọc lan
có bao giờ mang trên mình một cái lá héo nào? Những cây hoa lan, hoa nhài có bao giờ không tỏa
hương thơm ngát đâu? Bởi đằng sau nó luôn có một bàn tay ấm áp chở che, chăm sóc, không những
yêu hoa mà bố còn rất thích nuôi động vật.
Tuy nhà tôi bao giờ cũng có hai chú chó con và một chú mèo và có lúc bố còn mang về những chiếc
lồng chim đẹp nữa. Và hơn thế, trong suốt hơn năm năm trời chung sống với bệnh tật, tôi chưa bao
giờ nghe bố nhắc đến cái chết, nhưng điều đó không đồng nghĩa với việc trốn tránh sự thật, bố luôn
đối mặt với “tử thần”, bố luôn dành thời gian để có thể làm được tất cả mọi việc khi chưa quá muộn.
Nhưng cuộc đời bố bao giờ cũng đầy đau khổ, khi mà cả gia đình đã dần khá lên, khi các chị tôi đã có
thể kiếm tiền, thì bố lại bỏ chị em tôi, bỏ mẹ, bỏ gia đình này để ra đi về thế giới bên kia. Bố đi về một
nơi rất xa mà không bao giờ được gặp lại. Giờ đây khi tôi vấp ngã, tôi sẽ phải tự đứng dậy và đi tiếp
bằng đôi chân của mình, bởi bố đi xa, sẽ không còn ai nâng đỡ, che chở, động viên tôi nữa.
Bố có biết chăng nơi đây con cô đơn buồn tủi một mình không? Tại sao nỡ bỏ con ở lại mà đi hả bố?
Nhưng con cũng cảm ơn bố, bố đã cho con thêm một bài học nữa, đó chính là trong cuộc sống hàng
ngày, chúng ta hãy trân trọng những gì đang có, hãy yêu thương những người xung quanh mình hơn,

và đặc biệt hãy quan tâm, chăm sóc cho bố của mình, tha thứ cho bố, khi bố nóng giận và nỡ mắng
mình bởi bố luôn là người yêu thương nhất của chúng ta.
Bố ra đi, đi đến một thế giới khác, ở nơi đó bố sẽ không còn bệnh tật, sẽ thoát khỏi cuộc sống thương
đau này. Và bố hãy yên tâm, con sẽ luôn nhớ những lời dạy của bố, sẽ luôn thương yêu, kính trọng
biết ơn bố, sẽ sống theo gương sáng mà bố đã rọi đường cho con đi. Hình ảnh của bố sẽ luôn ấp ủ
trong lòng con. Những kỷ niệm, những tình cảm bố dành cho con, con sẽ ôm ấp, trân trọng nó như
chính linh hồn của mình.
(Bài làm của Nguyễn Thị Hậu- Lớp 10A2, Trường THPT Huỳnh Thúc Kháng, TP Vinh, Nghệ An)
MOON.V N

- hotline: 04.32.99.98.98


KHÓA KỸ NĂNG LÀM ĐỀ – Cô NGUYỄN THANH MAI

LUYỆN ĐỀ NGHỊ LUẬN XÃ HỘI (tiết 5)
Đề 6: “Ai cũng chọn việc nhẹ nhàng, gian khổ…”

Đề 6: Trong bài hát Một rừng cây, một đời người, nhạc sĩ Trần Long Ẩn viết:
Ai cũng chọn việc nhẹ nhàng, gian khổ biết dành phần ai?
Ai cũng một thời trẻ trai, cũng từng nghĩ về đời mình
Phải đâu may nhờ rủi chịu, phải đâu trong đục cũng đành
Phải không anh?
Phải không em?
Anh / chị suy nghĩ gì về ý nghĩa của những lời hát trên?
1. Giải thích (2 điểm)
- Ai cũng chọn việc nhẹ nhàng, gian khổ biết dành phần ai: đặt vấn đề về đối tượng gánh vác những
công việc khó khăn, nặng nhọc, gian khổ trong xã hội.
- Ai cũng một thời trẻ trai, cũng từng nghĩ về đời mình: Đề cập đến đối tượng “những người trẻ tuổi”,
và những người “đã từng sống qua tuổi trẻ”.

- Phải đâu may nhờ rủi chịu, phải đâu trong đục cũng đành: Khẳng định sứ mệnh làm chủ cuộc đời,
làm chủ vận mệnh của cá nhân. Phủ định lối sống thu động, trông chờ vào rủi may của số phận.
=> Thông qua hình thức diễn đạt nhẹ nhàng mà ám ảnh (chuỗi những câu hỏi tu từ, câu phủ định, cách
xưng hô…), lời bài hát đã khẳng định sứ mệnh, trách nhiệm, nghĩa vụ của tuổi trẻ trong việc gánh vác
những công việc khó khăn trong xã hội và làm chủ vận mệnh của chính mình.
2. Bình luận kết hợp chứng minh, liên hệ (4 điểm)
- Đây là ý kiến đúng đắn vì:
+ Tuổi trẻ là lứa tuổi được nhận sự nuôi dưỡng của cha mẹ, người thân, sự chăm lo của toàn xã hội.
Trong suốt những năm tháng từ khi non nớt ngây thơ đến khi trưởng thành, họ được gia đình và xã hội
ưu ái, dành cho tất cả những gì tốt đẹp nhất, tạo mọi điều kiện tốt nhất cho họ phát triển.
+ Tuổi trẻ là lứa tuổi sung mãn về thể chất, sôi trào về nhiệt huyết, cháy bỏng đam mê, dồi dào ý
tưởng sáng tạo, khát khao cống hiến…Họ có nhiều khả năng nhất trong việc tạo ra những giá trị tinh
thần và vật chất cho xã hội.
+ Những người trẻ tuổi có cả một cuộc đời dài trước mắt. Do đó, họ cũng là những người có nhiều cơ
hội được hưởng thụ những thành tựu khoa học, kĩ thuật và nhân văn mà chính họ có thể tạo ra.
+ Nhưng con người ta không chỉ “nhận” mà không “cho”. Thanh niên cần xác định được trách
nhiệm, nghĩa vụ đối với thế hệ đi trước và cả thế hệ đi sau, phát huy ý chí, sự sáng tạo và tâm huyết
của mình để gánh vác trọng trách mà xã hội giao phó.
- Đây là ý kiến sâu sắc: bản thân cấu trúc câu hỏi tu từ, câu phủ định cũng chính là một cách “phủ
nhận”, “tranh luận ngầm” với thái độ sống ích kỉ của một bộ phận thanh niên:
+ Thái độ sống vị kỉ “ăn cỗ đi trước, lội nước đi sau”, giành phần việc nhẹ nhàng, có lợi hơn cho
mình, đẩy phần nguy hiểm, khó khăn cho người khác.
+ Thái độ sống “không biết đến ngày mai”, không cần biết mình sẽ để lại gì cho người thân và cống
hiến đựơc gì cho xã hội mà chỉ nghĩ đến hưởng thụ trong hiện tại.
+ Thái độ sống buông xuôi, yếu hèn, không có hoài bão, lý tưởng, đổ lỗi cho số phận, sự may rủi
(“may nhờ rủi chịu, trong đục cũng đành”).
MOON.V N

- hotline: 04.32.99.98.98

LUYỆN ĐỀ NGHỊ LUẬN XÃ HỘI (tiết 6)
Đề 7: “Nếu một người được gọi để làm…”

Đề 7: Câu nói sau gợi cho anh/chị suy nghĩ và bài học gì trong cuộc sống ?
“Nếu một người được gọi để làm một người như phu quét đường, hãy quét những con đường như
Mi-ken-lăng-giơ đã vẽ tranh, hãy quét những con đường như Bet-thô-ven đã soạn nhạc và hãy quét những
con đường như Sêch-xpia đã làm thơ. Người phu quét đường cần phải quét những con đường sạch đến độ
tất cả các thiên thần trên thiên đàng, lẫn con người nơi trần gian đều phải nói rằng: “Đây là người quét
đường vĩ đại – người đã làm thật tốt công việc của mình”.
(Theo “Bài học làm người”, NXB Trẻ - NXB Giáo dục 2006)
1. Yêu cầu về kĩ năng:
- Viết đúng kiểu bài nghị luận xã hội. Biết vận dụng phối hợp các phương thức biểu đạt và các thao tác lập
luận, huy động được dẫn chứng phong phú từ thực tế đời sống và trải nghiệm của bản thân để làm sáng tỏ
vấn đề.
- Bố cục sáng rõ, lập luận chặt chẽ, sắc sảo, thuyết phục. Hành văn lưu loát, trong sáng, chuẩn xác, có cảm
xúc.
2. Yêu cầu về kiến thức: Bài viết cần đạt những nội dung sau:
2.1 Giải thích ý kiến
- Qua cách nói so sánh giả tưởng, người nói đặt người phu quét đường – vốn được nhìn nhận là người bình
thường, làm công việc tầm thường trong xã hội – bên cạnh những hoạ sĩ, nhạc sĩ, nhà thơ thiên tài (Miken-lăng-giơ, Bet-thô-ven, Sêch-xpia) – những con người vĩ đại, có những đóng góp lớn cho nghệ thuật
nhân loại. Tuy họ khác nhau ở công việc cụ thể, ở quá trình và kết quả lao động cụ thể, nhưng nếu người
phu quét đường làm tốt nhất công việc của mình (như các nghệ sĩ thiên tài đã lao động nghệ thuật) bằng
tất cả tài năng, tâm huyết, nỗ lực và đạt được kết quả tốt đẹp, có những đóng góp quý giá cho cuộc sống,
khi ấy người phu quét đường cũng xứng đáng được biểu dương là con người vĩ đại.
- Từ đó hiểu được ý nghĩa của lời nhắn nhủ: Mỗi con người dù là ai, dù làm bất cứ công việc nào cũng đều
phải hoàn thành tốt nhất công việc của mình bằng khả năng, nhiệt huyết, trách nhiệm, để cống hiến cho
cuộc sống. Khi ấy, họ đều xứng đáng là những con người vĩ đại, xứng đáng được tôn trọng, ngợi ca.
2.2. Bình luận ý kiến
* Đây là một ý kiến bất ngờ, thú vị: So sánh người phu quét đường nhỏ bé, bình thường với những con

người vĩ đại; một công việc lao động giản dị đơn sơ thầm lặng, thậm chí tầm thường với những công việc
lao động nghệ thuật, sáng tạo lớn lao, cao quý.
* Đây là một ý kiến đúng đắn, sâu sắc, bởi:
- Câu nói đem đến nhận thức đúng đắn, sâu sắc về ý nghĩa của lao động trong việc làm nên giá trị của con
người trong cuộc sống. Con người chỉ khẳng định được giá trị của bản thân trong lao động, khi tạo ra các
sản phẩm, các giá trị vật chất và tinh thần, đóng góp cho cuộc sống.
- Câu nói đem đến quan niệm và thái độ đúng đắn trong việc nhìn nhận, đánh giá con người và công việc
trong cuộc sống:
+ Không nên có thái độ phân biệt cao thấp đối với công việc khác nhau, càng không nên có thái độ khinh
trọng đối với người đang làm công việc đó. Không có công việc thấp hèn, không có người tầm thường,
điều quan trọng nhất là mỗi người đều phải miệt mài lao động, nhiệt tình, trách nhiệm, nỗ lực hoàn thành
tốt nhất công việc của mình.
+ Bất kì ai, bất kì công việc nào trong cuộc sống đều đáng được trân trọng, ngợi ca, tôn vinh nếu đó là
những người lao động đang đóng góp sức mình cho cuộc sống, làm đẹp cuộc đời.
(minh hoạ bằng các dẫn chứng thực tế).
2.3. Bàn bạc, mở rộng vấn đề


- Câu nói đem đến lời khuyên sâu sắc với mỗi người về thái độ lao động, gắn với công việc, hoàn cảnh,
điều kiện riêng của bản thân.
- Cần phải biết quý trọng và biết ơn người lao động bởi những đóng góp của họ cho cuộc sống.
- Tác động đến nhận thức, quan điểm của nhiều người trong xã hội hiện nay khi lựa chọn và định hướng
nghề nghiệp.
- Cần biết phê phán thái độ đánh giá con người và công việc một cách hời hợt, có sự phân biệt.
2.4. Bài học rút ra: Từ bàn luận về ý kiến, học sinh rút ra được những bài học:
- Xác định thái độ trong công việc, gắn với bổn phận, trách nhiệm của bản thân ngay trong hiện tại.
- Định hướng lựa chọn nghề nghiệp để có thể phát huy tối đa năng lực, tâm huyết của bản thân, có khả
năng tạo ra những kết quả lao động tốt đẹp đóng góp cho cuộc sống.

KHÓA KỸ NĂNG LÀM ĐỀ – Cô NGUYỄN THANH MAI
Bài tham khảo: Lý tưởng sống của thanh niên ngày nay
Bài làm
Bước vào thế kỷ XXI, đất nước ta đang trên đà hội nhập với sự phát triển của thế giới với rất
nhiều cơ hội và thử thách được mở ra.Và thanh niên chúng ta-những người chủ tương lai của đất
nước-phải góp một phần sức cho quê hương của mình. Điều đó đòi hỏi chúng ta phải suy nghĩ và xem
lại cách sống của mình, và một câu hỏi lớn được đặt ra : Lý tưởng sống của thanh niên ngày nay là gì?
Trước hết chúng ta phải hiểu được “lý tưởng sống” là gì? Lý tưởng sống là mục đích tốt đẹp
mà mỗi con người muốn hướng tới,là lí do,mục đích mà mỗi con người mong mỏi đạt được.Người có
lý tưởng sống cao đẹp là người luôn suy nghĩ và hành động để hoàn thiện mình hơn,giúp ích cho
mình,gia đình xã hội và đất nước. Sinh ra ở đời, ai trong chúng ta cũng khao khát được sống hạnh
phúc, với lòng khao khát đó thúc giục chúng ta đi kiếm tìm hạnh phúc. Hơn thế nữa, tự đáy lòng của
con người luôn ước ao có được một cuộc sống bình an, vui tươi, không lo âu buồn phiền, không đau
khổ oán than, muốn an hưởng sự may lành hơn là bất hạnh, giàu sang hơn là nghèo nàn. Để đạt được
khát vọng đó, người ta luôn tìm cho mình một lẽ sống cho cuộc đời, hay nói đúng hơn là một lý
tưởng. Lý tưởng này sẽ hướng dẫn đời họ vượt qua mọi chông gai và can đảm chấp nhận mọi nghịch
cảnh. Vì có một lý tưởng để theo đuổi, có một lẽ sống cho cuộc đời, là niềm hạnh phúc lớn lao nhất
của con người.
Bạn có bao giờ tự hỏi bạn tồn tài trên cuộc đời vì lý do gì không? Một câu hỏi lẽ ra rất dễ
nhưng nó làm cho bạn phải bắt đầu ngồi lại suy nghĩ về bản thân mình.Có thể bạn cũng đã có được
một mục đích sống cho riêng mình,nhưng bạn vẫn nên xem lại mục đích đó có thật sự cao đẹp hay
không bạn ạ.Chúng ta sống trong cộng đồng là sống vì mọi người,vì quê hương,vì đất nước.Nhiều
người từng nghe câu nói trong bài hát khá nổi tiếng của Trịnh Công Sơn: "Sống ở đời sống cần có một
tấm lòng, để làm gì em biết không? Để gió cuốn đi, để gió cuốn đi...."Phải mất một thời gian dài tôi và
các bạn mới có thể mới ra rằng ý nghĩa của câu này là "hãy mở rộng tấm lòng của bạn với cuộc sống
này, với mọi người xung quanh bạn và đừng mong đợi bạn sẽ nhận lại được gì... Hãy san sẻ tấm lòng
để cuộc sống này đẹp hơn và đừng nghĩ rằng những cái gì mình đã cho đi là lớn lao mà nó chỉ là
những cái gì nhỏ nhoi nhất nhẹ nhàng... chỉ để gió cuốn đi...". Đó cũng là một phần của lý tưởng sống
đẹp.
Lý tưởng của ta không cần lớn lao dù chỉ là một chiếc lá, nhưng chúng ta cũng cần có cho mình một

lý tưởng bình dị như để vươn lên. hải sống có lý tưởng! Bạn có thể ra đi từ nhiều phía, theo những con
đường khác nhau, nhưng cuối cùng mỗi người phải lựa chọn cho mình mục đích của cuộc sống. Ta
sống cho ta, cho những người thân, bạn bè và cho mọi người. Vì vậy, chỉ có hạnh phúc khi "mình vì
mọi người và mọi người phấn đấu vì hạnh phúc của từng người". Rõ ràng lý tưởng là mục đích sống,
là ý nghĩa của mỗi cuộc đời. Lý tưởng quyết định sự thành công trong cuộc sống. Lý tưởng dẫn dắt sự
nghiệp, tăng thêm sức mạnh cho mọi người để đạt đến thành công trong sự nghiệp. Lý tưởng cho ta
sức mạnh vượt qua khó khăn và thử thách trong cuộc sống.
Nhà văn Pháp Đi-dơ-rô từng nói: “Nếu không có mục đích, anh không làm được gì cả. Anh cũng
không làm được gì vĩ đại nếu mục đích tầm thường”. Câu nói đó, lời khẳng định đó thật rõ ràng. Nó
khuyên chúng ta sống thì phải có mục đích, lý tưởng phải cao đẹp thì sống mới có ý nghĩa, mới làm
được những điều vĩ đại.
Trong thời kì công nghiệp hóa-hiện đại hóa, kinh tế thế giới hội nhập, khoa học kĩ thuật hiện đại, con
người đặt ra vấn đề về lẽ sống của cuộc đời và sống như thế nào cho xứng đáng ? chúng ta nên hiểu
sống có mục đích và lý tưởng cao đẹp là như thế nào ? Đó là phải sống để xây dựng đất nước, sống vì
xã hội vì sự tiến bộ của nhân loại. Vậy thì tại sao ta phải sống có lí tưởng cao đẹp ? Vì nếu “sống
không mục đích không làm được gì cả” và nếu “ mục đích tầm thường thì không làm được điều gì vĩ
đại”.Thế chúng ta phải làm gì để trở thành người có mục đích cao cả và có ích cho xã hội? Trước hết,
ta cần phải xác định lý tưởng sống đúng đắn-dự tính về tương lai sẽ cống hiến cho xã hội về những
mặt nào. Tiếp theo ta cần phải lên kế hoạch học tập, rèn luyện kĩ năng, sức khoẻ, tư tưởng nhằm thực
hiện mục đích đó. Sau đó, ta phải tích cực tham gia các hoạt động xã hội, chính trị; điều này sẽ giúp
cho bản thân hòa nhập cộng đồng.Ta cần phải phát huy những thế mạnh của bản thân, khắc phục các
điểm yếu và vân dụng những điều đã học vào thực tế.
MOON.V N

- hotline: 04.32.99.98.98


KHÓA KỸ NĂNG LÀM ĐỀ – Cô NGUYỄN THANH MAI
Ngày xưa, anh hùng Lý Tự trọng đã từng nói:”Con đường của thanh niên chỉ có thể là con đường cách
mạng và không thể là con đ ường nào khác!” rong thời kỳ chiến tranh bao lớp thanh niên xông pha lên

đường với một mục tiêu - lý tưởng tất cả vì tiền tuyến, vì độc lập tư do của đất nước. Tư tưởng đó đã
đi vào lời ca tiếng hát của bao nhiêu thế hệ người Việt Nam. "Anh lên xe trời đổ cơn mưa, Cái gạt
nước xua tan nỗi nhớ; Em xuống núi nắng vàng rực rỡ; Cái nhành hoa gạt mối riêng tư" hay "Khi tạm
biệt mua xuân; Anh lính về biên giới; Cô gái vào ca ba". Bên cạnh một tình yêu nồng cháy của tuổi trẻ
nhưng ho phải tạm gác lại để dành tất cả cho một mục tiêu cao cả. Trong thời kỳ ngày nay có lẽ chúng
ta khó có thể tìm kiếm được một ca khúc nói vê tình yêu đep như vậy. Biết bao thế hệ thanh niên đ ã
ngã xuống vì mộtlý tưởng duy nhất là giành lại độc lập t ự do cho đất nước. Đến hôm nay khi đất
nước hoà bình và đang trên đà phát tri ển,thì lý t ưởng sống cao đẹp của thanh niên,thế hệ trẻ lại càng
rộng hơn,bao la hơn,”Vì một Việt Nam Phát triển
Thế hệ trẻ là những người chủ tương lai của đất nước, là chủ thể của thế giới, động lực giúp cho xã
hội phát triển. Chính vì vậy mà các bạn thanh thiếu niên càng gần phải sống có mục đích cao đẹp. Hãy
nhớ rằng: “Non sông Việt Nam có trở nên tươi đẹp hay không, dân tộc Việt Nam có sánh vai với các
cường quốc năm châu được hay không đó là nhờ vào công học tập của các em” lời nhắn như thiêng
liêng ấy phải được thực hiện! Bác luôn mong lớp lớp thanh niên sau này sẽ không chùn bước trước
những khó khăn trước mắt,luôn vững chí bền tâm vượt qua thử thách để hướng tới tương lai tốt đẹp
hơn.
“Không có việc gì khó
Chỉ sợ lòng không bền
Đào núi và lắp biển
Quyết chí ắt làm nên”
(Hồ Chí Minh)
Chúng ta chắc còn nhớ hai chiến thắng vẻ vang liên tiếp của đội tuyển robocon Việt Nam,hay
những tấm huy chương vàng,huy ch ương bạc t ừ nh ững môn Olympic Toán ,Lý,Hoá,Sinh,trong
những giải thể thao hàng đầu của châu lục và thế giới Đó là một tấm gương gần gũi, rõ ràng mà thanh
thiếu niên cần noi theo. Tôi xin được nhắn nhủ các bạn thanh thiếu niên, học sinh: “Hãy học tập để
nắm lấy tri thức vì tri thức là sức mạnh. Có tri thức, các bạn như đứng trên vai những người đi trước
để cao hơn người khác. Hãy phát huy những truyền thống tốt đẹp của dân tộc. Chấp nhận và vượt qua
thử thách, bởi không có người thất bại, chỉ có người không biết cố gắng mà thôi”. Và chắc hẳn ai
trong chúng ta đều biết những Enstein, Môza, Đác-uyn,… Tất cả họ đều là những người sống có lý
tưởng cao đẹp, tất cả đều làm nên điều vĩ đại và được lưu danh muôn thuở. Như mục đích “ra đi tìm

đường cứu nước, hi sinh cuộc đời vì cách mạng, vì dân tộc “ của Bác. Đó là một minh chứng rất cao
đẹp!
Nhưng hiện nay,một bộ phận lớn thanh niên lại không suy nghĩ được như thế. Họ sống hờ hững với
những gì diễn ra xung quanh, sống theo quan niệm: “Được đến đâu thì hay đến đó”, “Nước đến chân
mới nhảy”. Tuổi trẻ ngày nay có nhiều thời gian để dành cho tình yêu nên có lẽ họ không thể nhận ra
những hạnh phúc mà họ đang có mà chỉ toàn nhìn thấy sự khổ đau trong tình yêu, phải chăng tuổi trẻ
ngày nay khi đã được đáp ứng quá đầy đủ về vật chất lẫn tinh thần thì dần trở nên ích kỷ hơn. Chỉ biết
nghĩ cho riêng mình.Và mục tiêu của phần lớn các bạn trẻ ngày nay là phải thật thành công trong cuộc
sống, khẳng định được vị trí của mình trong xã hội; kiếm thật nhiều tiền để có thể thỏa mãn nhu cầu
của cuộc sống của riêng mình.Trong khi rất nhiều người đang cố gắng đóng góp một phần công sức
nhỏ bé của mình mong muốn một xã hội tốt đẹp hơn thì lại không ít người lại tỏ ra rất hờ hững với
những gì đang diễn ra cho đất nước mình. Thật đáng buồn cho một tương lai đất nước!
Các bạn luôn mong muốn mình sẽ là người tài giỏi nhưng lại không có được một lý t ưởng cho riêng
mình,thì cuộc đời bạn s ẽ trôi về đâu ? Hãy tưởng tượng mà xem: một thanh niên sống không mục
đích, không có định hướng, học tập chỉ do ba me gượng ép ; chàng ta chẳng hề ham thích những lựa
chọn ấy và cũng chẳng hề thich học những môn học ấy; rồi cậu rớt đại học, thất nghiệp (chẳng ai nhận
những người không có học vấn cả, dù cậu đã qua các năm trung học rồi nhưng với tinh thần thiếu ý
chí thì xét lại cậu cũng chẳng đủ sức cho công việc)…không có tiền câu đâm ra vòi vĩnh bố mẹ(tuy
nhiên vẫn có một số người tốt, không phạm phải những sai lầm này)…tiêu xài tiền, rồi đủ các thói hư,
tật xấu. Cuối cùng chàng thanh niên ấy đã kết thúc cuộc đời trong nhà tù hoặc trên giường bệnh sau
MOON.V N

- hotline: 04.32.99.98.98


KHÓA KỸ NĂNG LÀM ĐỀ – Cô NGUYỄN THANH MAI
bao năm ăn chơi, nghiện ngập. Đó là ví dụ về một con người không có lý tưởng sống. Còn những
người sống có mục đích nhưng lại là mục đích tầm thường như ăn no mặc ấm, hạnh phúc gia đình,
kiếm được nhiều tiền, cưới vợ đẹp,…Những người này vì lợi ích của bản thân, họ dễ dàng làm bạn với
cái ác và sẽ phạm tội. Chúng ta thường đọc thấy trên báo công an hay thấy trên Tivi những tin liên

quan đến ông này bà nọ có chức vụ, lạm dụng quyền hạn để trục lợi; hay những nhóm tội phạm, nhất
là các nhóm thanh thiếu niên trẻ cướp giât, phạm tội… để kiếm tiền ăn chơi hay những thanh niên,
học sinh (kể cả người lớn) ghiền chơi games đến mê mệt! Tất cả, những người sống không có mục
đích và những người có mục đích tầm thường đều có kết quả không tốt.
Tóm lại,thanh niên chúng ta cần phải biết và tạo cho mình một lý tưởng sống cao đẹp,vì mọi người,vì
quê hương đất nước. Bản thân mỗi chúng ta hãy tự nhìn lại cách sống của mình để hướng đến tương
lai t ươi sáng. Cuối cùng xin kết thúc bằng lời của chiến sĩ cách mạng, một người cộng sản trẻ tuổi,
một nhà văn, một anh hùng thời vệ quốc Xô Viết vĩ đại, Paven Copsagine trong tác phẩm Thép đã tôi
thế đấy (tác giả Nikolai Ostrovsky): "Cái quí nhất của con người là cuộc sống. Đời người chỉ sống có
một lần, phải sống sao cho khỏi xót xa ân hận vì những năm tháng sống hoài sống phí, cho khỏi hổ
thẹn vì dĩ vãng ti tiện và đớn hèn của mình, để đến khi nhắm mắt xuôi tay, mà có thể nói rằng: Tất cả
đời mình ta đã cống hiến cho sự nghiệp cao đẹp nhất trên đời, sự nghiệp đấu tranh giải phóng loài
người. Và ta phải sống gấp lên mới được. Vì bệnh tật vô lý hay một sự bi đát tình cờ nào đó có thể
bỗng nhiên cắt đứt cuộc đời này

MOON.V N

- hotline: 04.32.99.98.98


KHÓA KỸ NĂNG LÀM ĐỀ – Cô NGUYỄN THANH MAI

LUYỆN ĐỀ NGHỊ LUẬN XÃ HỘI (tiết 6)
Đề 8: “Suy nghĩ về một hiện tượng xã hội …”

Đề 8: Suy nghĩ về một hiện tượng xã hội đang được đông đảo giới trẻ quan tâm- hiện tượng “nghiện”
internet trong giới trẻ hiện nay.
I/ Mở bài
1. Sự ra đời của internet đã đánh dấu một bước tiến lớn của cả nhân loại trong lĩnh vực kết nối thông tin
toàn cầu. Với những ích lợi to lớn và những kiến thức mà nó mang lại trong hầu hết mọỉ lĩnh vực của đời

sống xã hội, internet đã được coi như một phương tiện không thể thiếu đối với con người. Tuy nhiên, bên
cạnh những mặt tốt đẹp mà nó mang lại, thì những vấn đề phức tạp cũng bắt đầu nảy sinh. Trong đó, hiện
tượng "lạm dụng internet", hay như cách mà các nhà khoa học thường gọi là tình trạng "nghiện internet"
của không ít người đã trở thành một vấn đề nhức nhôi thực sự đối với xã hội thời hiên đại.
2. Một ngày thật buồn…bất ngờ chạm xe, tự nhiên bị mẹ la mắng, lên lớp bị điểm kém, bạn thân hiểu
lầm…Làm thế nào để giải tỏa những khó chịu này, lên Net! Đằng nào cũng chẳng làm được gì!
Một ngày vui quá trời! Không thể không chia sẻ với bạn thân! Không thể không lên Facebook!
Một ngày bình thường, tự nhiên chẳng muốn làm gì, bàn tay quen tìm lướt nhanh trên bàn phím.
Đó, internet đã sớm xâm nhập và khuấy động cuộc sống của chúng ta, trở thành một phần không thể thiếu
trong đời sống tinh thần của thế hệ trẻ. Khi vui, khi buồn, khi bình thường, người ta đều có thể “lên Net”.
Tình trạng "nghiện internet" của không ít người đã trở thành một vấn đề nhức nhối thực sự đối với xã hội
thời hiện đại.
II/ Thân bài
- 1/ Thế nào là “nghiện”? “nghiện” in-tơ-net có nghĩa là gì?
- Nghiện là ham thích đến mức biến thành thói quen khó bỏ.
- Nghiện in-tơ-net là không thể bỏ nó được gần như ở đâu, lúc nào trong đầu cũng luôn nhớ đến nó. Hình
ảnh thường thấy là vừa cầm bát ăn vừa vuốt điện thoại, giờ ra chơi, quán điện tử, thậm chí trong những
bữa tiệc gặp bạn bè, trong bữa cơm sum họp gia đình…
2/ Biểu hiện
- Theo giáo sư Jerald Block của ĐH Khoa học và y tế Oregon, bốn triệu chứng nghiện Internet chính là:
quên thời gian, sao lãng ăn uống và ngủ; tức giận, căng thẳng, bồn chồn khi không thể lên mạng; cần
trang bị máy tính mạnh hơn, nhiều phần mềm mới; biểu hiện trầm cảm, hay cáu giận và tách biệt với xã
hội.
- Internet đang làm thay đổi hoàn toàn cuộc sống của giới trẻ. Theo những con số thống kê gần đây,
có hơn 90% học sinh sinh viên VN sử dụng Internet. Chỉ riêng mạng xã hội Facebook, nó có dân số đứng
thứ 3 trên thế giới sau Trung Quốc và Ấn Độ, tương đương với dân số Mĩ hiện nay.
- Hiện nay, có khoảng 5-10% người Mỹ (tức khoảng 15-20 triệu người) có thể đã bị nghiện Internet,
Kimberly Young, giám đốc Trung tâm Cai nghiện Internet của Mỹ, nói. Số người nghiện net có thể lên từ
18-30% ở Trung Quốc, Hàn Quốc và Đài Loan. Coleen Moore, điều phối viên tại Viện Phục hồi Nghiện
Illinois, cho biết bà có những khách hàng từ độ tuổi học sinh cho đến độ tuổi trưởng thành, trong đó có

những người dành đến 14-18 giờ mỗi ngày trên mạng.
MOON.V N

- hotline: 04.32.99.98.98


KHÓA KỸ NĂNG LÀM ĐỀ – Cô NGUYỄN THANH MAI
Chơi game trực tuyến là một dạng của nghiện Internet và đang lan tràn nhanh chóng trong giới trẻ. Brian
Robbins, một thành viên của Hiệp hội các nhà phát triển Game quốc tế, cho biết số người nghiện chơi
video game trực tuyến ngày càng tăng. “Có đến 90-95% các trò chơi trên web đều miễn phí”, Robbins nói.
- Nghiện Internet – một thói quen không kiểm soát nổi, một hành vi gây căng thẳng cho cuộc sống của
chính nạn nhân và cho cả gia đình, bạn bè, đồng nghiệp – là một căn bệnh tâm lí đang lan tràn trên toàn
thế giới. Hệ lụy của nó là tạo ra những “Xì căng đan”, đánh bóng bản thân, “ném đá” trên Mạng, chơi
game trực tuyến… đang lan tràn nhanh chóng trong xã hội, đặc biệt là giới trẻ- lứa tuổi thông minh năng
động và lẽ ra là đóng góp được nhiều cho đất nước. Thay vì tham gia những hoạt động xã hội, nhiều bạn
thức đến 2,3 giờ sáng chat với bạn bè,… nhiều HS sa đà vào những trò chơi điện tử…dẫn đến xung đột,
mâu thuẫn. Báo chí gần đây đã đưa ra hàng loạt những vụ giết người, cướp tài sản, lừa đảo liên quan đến
quen biết qua Mạng…Hiện tượng “nghiện” lan tràn khiến nhiều người không được sống cuộc sống đúng
nghĩa, gây nên hậu quả đáng buồn.
3/ Nguyên nhân:
- Khách quan: Khoa học công nghệ phát triển, đời sống tinh thần con người ngày một nâng cao, nhiều
dịch vụ mọc lên nhiều tác động trực tiếp đến môi trường sống của can người.
- Chủ quan: Do suy nghĩ và cảm xúc của giới trẻ, do chưa làm chủ được bản thân, do thiếu sự quan tâm và
định hướng của người lớn. Không phải ai cũng có đủ can đảm tránh xa những thói hư tật xấu khi mình
mắc phải. Tình trạng “nghiện” phần lớn là do ý thức chủ quan của mỗi người.
4/ Tác hại và hậu quả: việc “nghiện” Internet
- Đối với bản thân: giết chết thời gian, phá vỡ tiền đồ, thậm chí trở thành người vô dụng, vì quá mê mệt
Internet mà các con nghiện xao lãng chuyện học hành, thậm chí bỏ học.
- Đối với gia đình: Họ giảm tiếp xúc với gia đình, bè bạn, sống cô lập trước màn hình máy tính, lặn vào
những "chatroom" hay chơi những trò chơi bạo lực, tình thương yêu của người thân dành cho ngày một

mai một, sống cô đơn, buồn tủi.
- Đối với xã hội: mọi người xa lánh, cuộc đời trở nên vô vị, nhạt nhẽo. Các thiếu niên mắc bệnh này
thường là những em có vấn đề về thái độ hành xử, mặc cảm.
- Một số Blog đen, những Website phản động là công cụ tuyên truyền nói xấu chế độ, kích động bạo lực…
5/ Biện pháp khắc phục:
- Không được phủ nhận, vai trò của tích cực của Internet trong đời sống xã hội, nhưng cần có những định
hướng đúng đắn.
- Xây dựng một mạng lưới trung tâm tư vấn về nghiện Internet, cùng với các chương trình điều trị .
- Liên hệ bản thân: nhìn nhận lại để việc giải trí đúng chừng mực và không gây tác động xấu đến sinh hoạt
và học tập. Xây dựng kế hoạch ngắn hạn hoặc dài hạn cho bản thân để dần dần cai nghiện. Bản thân mỗi
con nghiện phải ý thức được rằng: “nghiện” in-tơ-net là xấu nên phải biết kiềm chế, tích cực tham gia các
hoạt động xã hội, học tập để đẩy lùi căn bệnh “nghiện” này.
- Gia đình và nhà trường quan tâm, hướng dẫn học trò biết cách ứng xử có văn hóa, biết làm chủ lời nói và
hành động của mình.
- Các ngành chức năng cân đối cho phép kinh doanh, tăng cường kiểm tra thường xuyên liên tục, quy định
chặt chẽ thời gian, xử phạt nghiêm với những trường hợp vi phạm.
III/ Kết thúc vấn đề:
- Trong suốt dòng lịch sử con người, đã có những người phải vất vả chống lại tính nghiện ngập, nào là
nghiện rượu, nghiện ma túy, bài bạc, hiện nay, có một tình trạng nghiện mới xuất hiện: nghiện Internet.
Cũng giống như nghiện rượu hay ma tuý vậy, nghiện Internet mang lại những hậu quả nhất định về tâm lí
thể xác và các mối quan hệ xung quanh. Đừng để thành quả được coi là có ý nghĩa nhất đối với xã hội loài
người lại huỷ hoại chính mình – công dân của thời đại.
MOON.V N

- hotline: 04.32.99.98.98


KHÓA KỸ NĂNG LÀM ĐỀ – Cô NGUYỄN THANH MAI
- Rút ra bài học hành động cho bản thân. Internet đang làm thay đổi cuộc sống của bạn, của tôi, hãy làm
sự thay đổi đó theo chiều hướng tích cực.

Bài làm…Lượng thời gian mà giới trẻ hiện đang dành cho việc online thực sự đă gây nên tâm lí lo sợ đối
với các bậc phụ huynh. Gia đình nào cũng đặt nhiều hi vọng rằng việc kết nối internet sẽ giúp cho thế hệ
trẻ được tiếp cận với những kiến thức bổ ích trên nhiều lĩnh vực. Kết nối internet cũng có nghĩa là kết nối
được với một thế giới rộng lớn, với những cơ hội học tập, nghiên cứu và hiểu biết sâu rộng hơn… Tuy
nhiên, các gia đình cũng bắt đầu nhận ra rằng thay vì sử dụng internet cho những mục đích tốt đẹp mà họ
đang mong đợi ở con em mình, những đứa trẻ hiếu động lạỉ dễ dàng bị cuốn hút hàng giờ đồng hồ vào
những hoạt động khác trên mạng như: chát trực tuyến, gừi mail cho bạn bè, chơi game online (trò chơi
trực tuyến), hay làm quen với những người lạ, đôi khi thực hiện các hoạt động harker phá hoại…Việc giữ
cân bằng giữa sức khỏe với các hoạt động vui chơi, giải trí và các hoạt động khác cho giới trẻ vốn đã luôn
là những thách thức không nhỏ đối với bậc phụ huynh. Song sự xuất hiện của internet và hội chứng
"nghiện internet" đã làm cho vấn đề trở nên khó khăn gấp bội. Một điều hết sức tự nhiên khi những người
trẻ tuổi sử dụng internet đó là chúng dễ dàng bị mê hoặc bởi những điều mới lạ, thú vị và bị cuốn hút tới
mức không còn kiểm soát được thời gian. Tại nhiều quốc gia trên thế giới, thực trạng của việc trẻ em say
mê internet và game online đã lên đến mức báo động. Nhiều trường hợp do mải mê với mạng internet,
những đứa trẻ thậm chí quên ăn, quên ngủ trong suốt nhiều ngày. Kết quả tất yếu của tình trạng này là sức
khỏe, năng lực học tập của chúng bị ảnh hưởng và giảm sút nghiêm trọng. Gia đình và nhà trường cũng
không nhận ra vấn đề cho đến khi nó bắt đầu trở thành mối đe dọa thực sự, trẻ bắt đầu có những hành vi
cư xử kì lạ, sự phát triển tâm sinh lí bị rối loạn và rơi dần vào một chứng bệnh có tên gọi là: hội chứng
"nghiện internet". Và kết cục… Theo các chuyên gia tâm lí tại Trường đại học Harvard – Mĩ, chứng
"nghiện internet" của giới trẻ phần nhiều là do sự buông lỏng quản lí từ phía gia đình và nhà trường đối
với các hoạt động của chúng. Sự thiếu quan tâm này của người lớn đã dẫn tới sự thay đổi trong nhận thức
của lớp trẻ, chúng bắt đầu xa lánh dần với thế giới bên ngoài và chìm dần vào thế giới game của riêng
mình. Sự ham mê đối với game online ngày càng tăng lên và dần tới mức không thể kiểm soát được… Đó
là hiện tượng thường thấy ở giới trẻ, song không ít trường hợp người lớn cũng mắc phải. Tại Bắc Kinh Trung Quốc, nhiều gia đình đã thực sự bị ám ảnh về internet khi các phương tiện thông tin đại chúng của
nước này cho biết: một người đàn ông 30 tuổi đã bị chết trên đường đến bệnh viện cấp cứu từ một cửa
hàng internet. Ban đầu cảnh sát Trung Quốc nghi ngờ rằng người này đã tự tử, tuy nhiên sau khi tiến hành
điều tra kĩ, người ta phát hiện ra rằng nguyên nhân dẫn đến cái chết cửa người đàn ông này là do chơi
game quá lâu và điều này đã khiến cho anh ta bị kiệt sức. Trước đó, rất nhiều trường hợp người chơi bị
kiệt sức, bị ngất xỉu phải cấp cứu… đã diễn ra. Chính phủ Trung Quốc đã đưa ra một số biện pháp nhằm
ngăn chặn kịp thời tình trạng lạm dụng internet, và hiện tượng chơi game vô độ của giới trẻ nước này.

Không lâu sau đổ, tại một số quốc gia châu Âu và châu Á, hiện tượng "nghiện game online" cũng đã khiến
cho không ít người phải nhập viện trong tình trạng nguy cấp. Tại Anh, chứng "nghiện internet" được xem
như một chứng bệnh tương tự tình trạng "nghiện cờ bạc". Không riêng giới trẻ, mà kể cả người lớn cũng
dễ dàng bị mắc phải chứng "nghiện" nguy hiểm này. Hàng loạt các hoạt động cờ bạc, cá độ diễn ra qua
mạng internet đã tạo nên một làn sóng những người "hâm mộ" đủ lứa tuổi. Cờ bạc qua internet đã trở
thành một tệ nạn phổ biến và không thể kiểm soát ở nhiều quốc gia phát triển. Theo các nhà khoa học Anh
thuộc Trường đại học Queensland, có nhiều dấư hiệu khá tiêu biểu cho hội chứng này: người “nghiện
internet" thường thờ ơ với tất cả các công việc khác, kể cả những việc quan trong nhất; thường xảy ra hiện
tượng xung đột bên trong tình trạng mất kiểm soát; luôn thèm muốn được sử dụng internet đến phát
điên… và thường có thái độ, hành vi cư xử bất bình thường. Theo các nhà tâm lí học, các chuyên gia về
lĩnh vực thần kinh, và các nhà xã hội học, "nghiện internet" cũng giống như chứng "nghiện cờ bạc", nó
không phải là một căn bệnh về thể chất thông thường, mà đã trở thành một vấn đề nghiêm trọng hơn
nhiều: đó là một dạng bệnh lí học có liên guan đến thái độ và hành vi xử sự của con người. Những người
MOON.V N

- hotline: 04.32.99.98.98