skkn một số biện pháp chỉ đạo công tác chủ nhiệm ở trường tiểu học

PHẦN MỞ ĐẦU (ĐẶT VẤN ĐỀ)
I. Lý do chọn đề tài
Hiện nay có những thay đổi và tác động của môi trường kinh tế xã hội
cũng như môi trường giáo dục đối với nhà trường phổ thông và các hoạt động
giáo dục trong nhà trường, trong đó có các hoạt động thuộc công tác giáo viên
chủ nhiệm lớp. Theo đó, cần thiết phải chú trọng hơn nữa đến công tác giáo
viên chủ nhiệm lớp và đề cao vai trò của giáo viên chủ nhiệm lớp.
Theo PGS.TS Nguyễn Dục Quang - Viện khoa học giáo dục Việt Nam,
ngoài việc tực tiếp giảng dạy ở lớp chủ nhiệm, giáo viên chủ nhiệm trước hết
phải là nhà giáo dục, là người tổ chức hoạt động giáo dục, quan tâm tới từng
học sinh, chăm lo đến việc rèn luyện đạo đức, hành vi, những biến động về tư
tưởng, nhu cầu, nguyện vọng của các em. Đồng thời, người giáo viên chủ
nhiệm lớp bằng chính nhân cách của mình, là tấm gương tác động tích cực đến
việc hình thành các phẩm chất đạo đức, nhân cách của học sinh. Mặt khác, họ
còn là cầu nối giữa tập thể học sinh với các tổ chức - xã hội trong và ngoài
trường, là người tổ chức phối hợp các lực lượng giáo dục. Họ còn là người dẫn
dắt, tổ chức cho HS tham gia các hoạt động xã hội, góp phần xây dựng và phát
triển đất nước. Người giáo viên chủ nhiệm lớp là người đại diện cho quyền lợi
chính đáng của học sinh, bảo vệ học sinh về mọi mặt một cách hợp lý. Họ
phản ánh trung thành mọi nhu cầu, tâm tư, nguyện vọng của học sinh với Ban
giám hiệu nhà trường, với các giáo viên bộ môn, với gia đình học sinh, với
cộng đồng và với các đoàn thể xã hội khác.
Trên cơ sở xác định phẩm chất và năng lực của giáo viên chủ nhiệm lớp,
cần chú ý đến các điều kiện để người giáo viên có thể làm công tác chủ nhiệm
hiệu quả. Các điều kiện này rất đa dạng. Đó là ngay trong quá trình đào tạo,
sinh viên sư phạm phải được trang bị sâu, kỹ lưỡng về nghiệp vụ sư phạm,
trong đó cần cập nhật những thành tựu nghiên cứu mới về tâm lý học, Giáo
dục học, Phương pháp dạy học bộ môn, đặc biệt là các phương thức thực hành
1

nghề nghiệp theo hướng gắn với thực tế phổ thông. Bên cạnh đó, trong quá
trình lao động nghề nghiệp, giáo viên phải được bồi dưỡng về công tác chủ
nhiệm lớp với nội dung như: phương pháp xây dựng hồ sơ công tác chủ
nhiệm, kỹ năng làm công tác chủ nhiệm, kỹ năng tổ chức các hoạt động xã
hội…
Tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI đã đề ra mục tiêu, nhiệm vụ phát
triển trong lĩnh vực giáo dục 5 năm 2011-2015 là phát triển, nâng cao chất
lượng giáo dục và đào tạo, chất lượng nguồn nhân lực; phát triển khoa học,
công nghệ và kinh tế tri thức.
Hiện nay, chất lượng giáo dục toàn diện của nước ta đã có chuyển biến.
Sự nghiệp giáo dục ngày càng được toàn xã hội quan tâm. Điều 9-Luật Giáo
dục năm 2005 đã ghi rõ: "Phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu nhằm
nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài".
Chất lượng giáo dục là được đặt lên hàng đầu của hoạt động giáo dục.
Chất lượng giáo dục phản ánh mức độ thực hiện mục tiêu giáo dục, nội dung,
phương pháp giáo dục, quá trình tổ chức và thực hiện các hoạt động giáo dục.
Chất lượng giáo dục không tốt thì mục tiêu giáo dục sẽ không đạt được. Trong
thời gian gần đây, chất lượng giáo dục đã được sự quan tâm, chú ý của các
cấp, các ngành và mọi người trong xã hội. Vì vậy, giáo dục ngày càng phát
triển cả qui mô, mạng lưới các cơ sở giáo dục cũng như phương thức giáo dục.
Đối với công tác giáo dục và đào tạo thì đội ngũ giáo viên đóng một vai trò
quan trọng. Điều 15- Luật giáo dục năm 2005 đã ghi: "Nhà giáo giữ vai trò
quyết định trong việc bảo đảm chất lượng giáo dục". Chính vì vậy, xây dựng
và phát triển đội ngũ giáo viên là một trong những nhiệm vụ cấp thiết của
ngành giáo dục và của tất cả các nhà trường.
Ở trường Tiểu học, người giáo viên chủ nhiệm lớp có vai trò hết sức
quan trọng, vì lứa tuổi học sinh Tiểu học từ 6 - 14 tuổi đang rất cần có sự giúp
đỡ và định hướng của người lớn. Nếu không, với vốn kinh nghiệm sống ít ỏi
của mình, các em sẽ khó tránh khỏi những ảnh hưởng không lành mạnh, nhất
là mặt trái trong nền kinh tế thị trường đang phát triển như hiện nay ở nước ta.

2


Xuất phát từ quan điểm chỉ đạo trên của Đảng và Nhà nước, với những
kinh nghiệm qua một số năm làm công tác công tác chủ nhiệm, lại được trang
bị thêm lý luận và nghiệp vụ quản lý. Tôi chọn vấn đề “Một số biện pháp chỉ
đạo giáo viên làm công tác chủ nhiệm lớp ở trường tiểu học” làm đề tài
nghiên cứu khoa học.
II. Phạm vi, đối tượng nghiên cứu
1.1. Phạm vi nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu công tác quản lý của hiệu trưởng và những
biện pháp chỉ đạo công tác chủ nhiệm lớp năm học 2010-2011 ở ba trường:
Trường tiểu học Thị trấn huyện Than Uyên, Trường tiểu học số 1 xã Mường
Kim, Trường tiểu học số 2 Khoen On.
Thời gian nghiên cứu từ tháng 8/2011 đến tháng 5/2012.
2.2. Đối tượng nghiên cứu.
* Đối tượng khảo sát: Công tác chỉ đạo công tác chủ nhiệm lớp ở ở ba
trường: Trường tiểu học Thị trấn huyện Than Uyên, Trường tiểu học số 1 xã
Mường Kim, Trường tiểu học số 2 Khoen On.
* Đối tượng thực nghiệm: Trường Tiểu học số 2 xã Khoen On.
III. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu đề tài này để đề ra những biện pháp có tính khả thi về chỉ đạo
công tác chủ nhiệm lớp ở trường tiểu học nhằm nâng cao chất lượng giáo dục
và hình thành, bồi dưỡng phát triển nhân cách cho học sinh tiểu học trong giai
đoạn hiện nay.
IV. Điểm mới trong kết quả nghiên cứu
- Tìm hiểu thực trạng công tác chỉ đạo, bồi dưỡng giáo viên chủ nhiệm
lớp ở các nhà trường và đề ra các biện pháp quản lí, chỉ đạo công tác chủ
nhiệm lớp ở trường tiểu học góp phần nâng cao hiệu quả chất lượng giáo dục
và hình thành, bồi dưỡng phát triển nhân cách cho học sinh.

3


PHẦN GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. Cơ sở lý luận của vấn đề nghiên cứu
1. Mục tiêu của bậc tiểu học:
Hình thành cho học sinh những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn
và lâu dài về tình cảm, trí tuệ, thể chất và các kỹ năng cơ bản để học tiếp trung
học hoặc đi vào cuộc sống lao động. Như vậy, học xong tiểu học học sinh phải
đạt một số yêu cầu như sau:
Có lòng nhân ái mang bản sắc con người Việt Nam: yêu quê hương đất
nước, yêu hoà bình và công bằng bác ái, kính trên nhường dưới, đoàn kết và
sẵn sàng hợp tác với mọi người; có ý thức về bổn phận của mình đối với người
thân đối với bạn bè, đối với cộng đồng và môi trường sống; tôn trọng và thực
hiện đúng pháp luật và các qui định ở nhà trường, khu dân cư, nơi công cộng;
sống hồn nhiên, mạnh dạn tự tin, trung thực.
Có kiến thức cơ bản về tự nhiên xã hội, con người và thẩm mĩ, có kĩ năng
cơ bản về nghe, nói, đọc, viết, tính toán; có thói quen rèn luyện thân thể, giữ
gìn vệ sinh và bảo vệ sức khoẻ.
Biết cách học tập, biết tự phục vụ, biết sử dụng một số đồ dùng trong gia
đình và công cụ lao động thông thường; biết vận dụng và làm một số việc giúp
gia đình.
Mục tiêu giáo dục tiểu học ở trên được quán triệt trong mọi hoạt động
được thể hiện qua nội dung giáo dục. Nội dung giáo dục tiểu học bao gồm nội
dung dạy học và nội dung hoạt động ngoài giờ lên lớp.
2. Hiệu trưởng trường tiểu học:
Là người được lựa chọn trong số giáo viên có tín nhiệm về chính trị, đạo
đức và chuyên môn, có năng lực quản lý trường học (có tầm nhìn xa và đặc
biệt có khả năng tạo giá trị). Hiệu trưởng trường tiểu học do Chủ tịch Ủy ban
nhân huyện bổ nhiệm theo đề nghị của Trưởng phòng Giáo dục - Đào tạo trên

4


cơ sở lấy sự tín nhiệm của tập thể cán bộ, giáo viên và nhân viên ở trong các
nhà trường. Là thủ trưởng một trường tiểu học, đại diện cho nhà trường về mặt
pháp lý, có trách nhiệm và có thẩm quyền cao nhất về hành chính và chuyên
môn trong nhà trường, chịu trách nhiệm trước phòng Giáo dục và Đào tạo về
tổ chức và quản lý toàn bộ hoạt động của nhà trường. Với vị trí trên hiệu
trưởng trường tiểu học có nhiệm vụ sau:
Lập kế hoạch nhiệm vụ năm học có lồng ghép các nội dung công tác chủ
nhiệm và tổ chức chỉ đạo tập thể cán bộ giáo viên nhà trường thực hiện công
tác giáo dục.
Trực tiếp quản lý giáo viên theo nhiệm vụ đã giao, thường xuyên thanh
kiểm tra giáo viên trong công tác giảng dạy và trong các hoạt động trong công
tác chủ nhiệm lớp.
Chỉ đạo công tác hành chính, bảo đảm các điều kiện vật chất - tài chính
cho hoạt động giảng dạy và giáo dục của nhà trường.
Thường xuyên cải tiến công tác quản lý trường học theo tinh thần dân chủ hoá
nhà trường đảm bảo các hoạt động giáo dục được tiến hành đồng bộ có hiệu quả.
3. Người giáo viên tiểu học
3.1 Chức năng của người giáo viên tiểu học.
Lao động của người giáo viên tiểu học là lao động mang tính khoa học,
tính nghệ thuật và công phu. Giáo viên tiểu học chính là hình ảnh trực quan
gần gũi sinh động và toàn diện để các em học sinh noi theo và học tập, góp
phần hoàn thiện nhân cách học sinh.
Ở trong nhà trường tiểu học, người giáo viên làm công tác chủ nhiệm có
những chức năng cơ bản sau:
- Xây dựng, tổ chức tập thể thành một đơn vị vững mạnh.
- Tổ chức quản lí, điều khiển lãnh đạo các hoạt động giáo dục nhằm nâng
cao chất lượng giáo dục toàn diện học sinh lớp mình phụ trách.

5


- Thiết lập và phát triển quan hệ với các lực lượng giáo dục trong và
ngoài nhà trường để giáo dục học sinh.
3.2 Nhiệm vụ của người giáo viên tiểu học
Thực hiện nghiêm chỉnh, có chất lượng nhiệm vụ giảng dạy và giáo dục
toàn diện cho học sinh, giảng dạy đúng và đủ chương trình, nội dung, kế
hoạch giáo dục, soạn bài, chấm bài đầy đủ, lên lớp đúng giờ, không tuỳ tiện bỏ
giờ, bỏ buổi, quản lý chặt chẽ học sinh trong các hoạt động học tập và rèn
luyện (ở trong và ngoài nhà trường).
Thường xuyên học tập văn hoá, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ, rèn
luyện đạo đức tác phong để đáp ứng ngày càng cao theo tiêu chuẩn quy định
đối với người giáo viên tiêu học.
Chấp hành nghiêm chỉnh mọi quy định của Nhà nước, tôn trọng pháp
luật, thực hiện các quyết định phân công của người hiệu trưởng và của các cấp
quản lý giáo dục.
Thương yêu tôn trọng học sinh, đối xử công bằng với học sinh góp phần
xây dựng tập thể sư phạm thành một tập thể đoàn kết thân ái, giúp đỡ nhau
cùng tiến bộ.
Phối hợp chặt chẽ với Đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh, với gia
đình học sinh và các tổ chức xã hội trong hoạt động giáo dục dạy học.
4. Những nội dung cơ bản của công tác chủ nhiệm lớp ở trường tiểu học.
Giáo viên chủ nhiệm lớp ở trường phổ thông là nhà quản lý không có dấu đỏ!
Theo đó, giáo viên chủ nhiệm trong trường phổ thông, là linh hồn của lớp học. Có thể
coi giáo viên chủ nhiệm là người lĩnh xướng của dàn nhạc bao gồm: nhạc công (giáo
viên) hoàn thành bản giao hưởng hình thành nhân cách toàn vẹn cho thế hệ trẻ. Và
ngày nay, với sự nhận thức về quản lý giáo dục, có thể coi giáo viên chủ nhiệm như
một nhà quản lý với các vai trò: Người lãnh đạo lớp học; Người điều khiển lớp học;
Người làm công tác phát triển lớp học; Người làm công tác tổ chức lớp học; Người

giúp hiệu trưởng bao quát lớp học; Người giúp hiệu trưởng thực hiện việc kiểm tra sự
6


tu dưỡng và rèn luyện của học sinh; Người có trách nhiệm phản hồi tình hình lớp…
Trên thực tế, bức tranh toàn cảnh về công tác chủ nhiệm lớp ở trường phổ thông,
bên cạnh những đóng góp tích cực, cũng nhận diện một số hạn chế. Đó là nhận
thức của giáo viên, cán bộ quản lí giáo dục về vai trò công tác chủ nhiệm có nơi,
có lúc chưa toàn diện; Công tác quản lý, chỉ đạo về công tác chủ nhiệm của các
cấp quản lý còn hạn chế; Một số bộ phận giáo viên được phân công nhiệm vụ giáo
viên chủ nhiệm còn hạn chế về năng lực tổ chức, điều hành lớp chủ nhiệm; giáo
viên chủ nhiệm giỏi chưa được quan tâm đúng mức, chưa có danh hiệu thi đua cho
giáo viên chủ nhiệm giỏi; Sự phối hợp giữa các lực lượng giáo viên trong và ngoài
nhà trường còn lỏng lẻo, chưa thực sự hỗ trợ tích cực cho công tác chủ nhiệm
lớp…
Xuất phát từ những yêu cầu mới, từ hoàn cảnh cụ thể của xã hội, của gia đình
trong thời đại hiện nay, vị trí của giáo viên chủ nhiệm ở trường học có một ý
nghĩa đặc biệt. Vấn đề đặt ra là đòi hỏi thầy cô giáo chủ nhiệm như thế nào và
cần xác định một cơ chế hoạt động về quyền hạn và trách nhiệm cho phù hợp
với thực tế. Vì vậy, giáo viên chủ nhiệm lớp cần:
4.1. Tìm hiểu phân loại học sinh.
Người giáo viên phải nắm vững đối tượng học sinh lớp mình phụ trách
(trích yếu lý lịch học sinh, hoàn cảnh của từng em; đặc điểm kinh tế xã hội của
địa bàn dân cư nơi học sinh cư trú; đặc điểm tâm sinh lý của từng em nhất là
những điểm nổi bật về tính cách, năng khiếu hay hạn chế,...
4.2 Xây dựng và phát triển tập thể học sinh:
Tuân thủ các quy luật của quá trình phát triển tập thể học sinh; đề ra yêu
cầu cụ thể đối với tập thể học sinh lớp mình phụ trách; bồi dưỡng những nhân
tố tích cực; chú trọng công tác giáo dục học sinh cá biệt. Tổ chức các phong
trào thi đua tự giác, tích cực trong tập thể học sinh theo các chủ đề, chủ điểm

cụ thể của năm học. Chỉ đạo việc học tập của học sinh. Giáo dục phẩm chất

7


đạo đức cho học sinh. Giáo dục lao động, hướng nghiệp. Tổ chức các hoạt
động vui chơi, văn nghệ, rèn luyện thể lực, bảo vệ sức khoẻ và môi trường.
4.3 Liên kết với các lực lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường
a. Kết hợp cùng tổ chức Đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh thực
hiện các mục tiêu giáo dục.
b. Phối hợp với các giáo viên khác trong trường và để lắng nghe ý kiến
của đồng nghiệp về lớp mình, hợp tác đồng bộ với các giáo viên khác trong
việc giáo dục học sinh. Mặt khác cũng cần lắng nghe, theo dõi mọi mặt hoạt
động của lớp của đồng nghiệp đối chiếu với lớp mình để có những điều chỉnh
phù hợp.
c. Cộng tác với hội cha mẹ học sinh, giúp cha mẹ học sinh hiểu rõ mục
đích và nội dung giáo dục ở bậc tiểu học nói chung và ở mỗi khối lớp nói
riêng. Thường xuyên thông báo và kịp thời kết quả học tập và rèn luyện của
từng học sinh tới gia đình để phối hợp giáo dục. Tổ chức các buổi họp phụ
huynh nhằm để thống nhất nội dung, phương pháp và biện pháp giáo dục học
sinh. Thăm hỏi gia đình học sinh để hiểu rõ hoàn cảnh, thiết lập mối quan hệ
tốt với gia đình để phối hợp giáo dục học sinh.
Với những phần lý luận đã trình bày ở trên cho thấy người giáo viên phụ
trách lớp có tầm quan trọng đặc biệt: vừa phải là nhà sư phạm, vừa là nhà tâm
lý, vừa là bảo mẫu, vừa là người tổ chức để giúp học sinh phát triển một cách
hài hoà toàn diện. Vì vậy, lao động của người thầy giáo tiểu học là lao động
vừa mang tính khoa học, vừa mang tính nghệ thuật và đòi hỏi sự công phu.
II. Thực trạng chỉ đạo công tác chủ nhiệm ở các trường Tiểu học: Tiểu
học Thị trấn; Tiểu học số 1 Mường Kim; Tiểu học số 2 Khoen On.
1. Trường tiểu học Thị trấn Than Uyên:

Là một trường trọng điểm của huyện và có chất lượng giáo dục cao, có
được kết quả như vậy Ban giám hiệu nhà trường không ngừng nghiên cứu, tìm
8


hiểu quy trình làm việc, phân công hợp lý cho từng giáo viên. Trường đã chú
trọng chỉ đạo công tác xây dựng nền nếp tự quản của mỗi tập thể lớp học sinh
và công tác hoạt động xã hội cho học sinh. Trong công tác này, trường đã
tham gia và hưởng ứng một cách có hiệu quả như công tác từ thiện, nhân đạo
và giúp bạn nghèo vượt khó... Khi gặp và trao đổi trực tiếp với đồng chí Hiệu
trưởng Đoàn Thị Thanh để tìm hiểu về công tác chỉ đạo và bồi dưỡng đội ngũ
giáo viên chủ nhiệm lớp trong trường. Đồng chí tâm sự và chia sẻ: “Đây là
một công tác rất quan trọng mà các nhà quản lý trong trường học không thể
không quan tâm, đây chính là vấn đề then chốt, chất lượng giáo dục có chiều
hướng tăng hay giảm là tuỳ thuộc nhiều vào tổ chức thực hiện nền nếp hoạt
động của mỗi tập thể mà ở đó là giáo viên chủ nhiệm lớp đóng vai trò quyết
định. Nhà trường đã nghiên cứu kỹ và phân công giáo viên chủ nhiệm lớp rất
cẩn thận: Ngay từ cuối năm học trước nhà trường đã có kế hoạch, dự kiến
phân công giáo viên chủ nhiệm lớp cho năm học sau, tuỳ thuộc kinh nghiệm,
năng lực trình độ của giáo viên để phân công cho hợp lý. Ban giám hiệu đã
vận dụng tất cả các cách phân công để phù hợp tình hình thực tế của trường,
của giáo viên. Vì vậy giáo viên hăng say nhiệt tình với lớp, nhà trường đã kết
hợp chặt chẽ với tổ chức Đội TNTP Hồ Chí Minh của nhà trường để sơ kết,
tổng kết từng đợt thi đua để phân, xếp loại từng lớp và có khen thưởng động
viên giữa các lớp. Nhờ làm tốt thi đua cho nên phong trào thi đua của Liên đội
đạt hiệu quả cao, đặc biệt là ý thức, nền nếp tự quản của học sinh rất cao. Bên
cạnh đó, Ban giám hiệu đã thường xuyên tổ chức thanh kiểm tra và trao đổi
với giáo viên để từ đó bồi dưỡng giáo viên làm công tác chủ nhiệm cũng như
giáo viên làm Tổng phụ trách Đội”
2. Trường tiểu học số 1 Mường Kim

Là một trường có số lượng lớp và học sinh khá đông vì vậy việc quản lý
chỉ đạo trong trường học cũng gặp tương đối khó khăn và phức tạp. Nhìn
chung trường đã chú trọng công tác xây dựng được tập thể vững mạnh và xây
dựng được nền nếp học sinh tự quản. Để có được như vậy, hiệu trưởng đã
9


quan tâm nhiều đến cách phân công giáo viên chủ nhiệm lớp đầu năm như:
việc sử dụng khá hợp lý đội ngũ, phân giáo viên chủ nhiệm chuyên theo khối
lớp kết hợp với cách phân theo ưu tiên. Khi hỏi đến vấn đề này hiệu trưởng
Nông Thị Đào chia sẻ: Công tác chỉ đạo và bồi dưỡng giáo viên làm công tác
chủ nhiệm lớp xem đây là một nhiệm vụ nằm trong kế hoạch nhiệm vụ của
nhà trường,... Giáo viên phần lớn là nhiệt tình say mê với công việc nhưng bên
cạnh đó có một số giáo viên (phần ít) có suy nghĩ chủ nghĩa trung bình nên
chưa tích cực, chủ động trong công tác này. Bên cạnh đó cũng còn một vài
giáo viên quan niệm: giảng dạy tốt mới là việc phải làm, phải phấn đấu. Từ đó
dẫn đến thực hiện công tác còn hình thức, khuôn mẫu chưa có tính sáng tạo.
Tuy nhà trường cũng đã có nhiều biện pháp để giải quyết những vấn đề khó
khăn trước mắt của công tác chỉ đạo nhưng đây là vấn đề đòi hỏi người quản
lý cần tính kiên trì, bền bỉ.
3. Trường tiểu học số 2 Khoen On.
Năm học vừa qua, nhà trường luôn bị Phòng Giáo dục - Đào tạo của huyện
nhắc nhở là do Ban giám hiệu làm việc chưa có kế hoạch khoa học, xem nhẹ vai
trò công tác chủ nhiệm và ít quan tâm đến đội ngũ giáo viên phụ trách lớp. Mặt
khác, Hiệu trưởng cũng ít có kinh nghiệm trong chỉ đạo cho nên việc lên kế
hoạch và kiểm tra chưa thống nhất ví dụ như: lên kế hoạch đầy đủ, .... nhưng
công tác thanh kiểm tra và bồi dưỡng đội ngũ giáo viên chưa thường xuyên hoặc
làm không theo kế hoạch. Bên cạnh đó, còn có một số nhận thức chưa toàn diện
của giáo viên về vai trò công tác chủ nhiệm; Một số bộ phận giáo viên được phân
công nhiệm vụ giáo viên chủ nhiệm còn hạn chế về năng lực tổ chức, điều hành

lớp chủ nhiệm Vì vậy, dẫn đến chất lượng giáo dục toàn diện thấp.
Qua thu thập, tìm hiểu thực trạng về công tác chủ nhiệm lớp và công tác
giáo dục ở các trường tiểu học tôi có kết quả cụ thể như sau:
BẢNG 1 - BẢNG TỔNG HỢP CHẤT LƯỢNG

KẾT QUẢ CÁC HOẠT

ĐỘNG CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP- NĂM HỌC 2010-2011.

10


Hoạt động

Chủ nhiệm

Số lớp có nề

giỏi cấp

Trường

Số lớp có hoạt

Danh hiệu

động ngoại

cháu ngoan

khoá tốt

Bác Hồ

nếp tốt

trường

Trường TH Thị trấn

18/18 = 100% 18/18 =100%

18/18=100%

452/472= 96%

Trường TH số 2 Khoen On

5/23= 21,7%

5/23= 21,7%

5/23=21,7%

50/262= 19%

Trường TH số 1 Mường Kim

21/28 =75%

21/28 =75%

21/28 =75%

385/479=81%

BẢNG 2 - BẢNG TỔNG HỢP CHẤT LƯỢNG HAI MẶT GIÁO DỤC TRƯỜNG
TIỂU HỌC THỊ TRẤN, NĂM HỌC 2010-2011
Học lực
SL
472

Khá

Giỏi

Số HS

Hạnh kiểm
TB

Yếu

TL

SL

TL

SL

TL

SL

282 61%

144

31%

36

8%

1

TL

Đ
SL

CĐ
TL
100

0.2% 472

%

SL

TL

0

BẢNG 3 - BẢNG TỔNG HỢP CHẤT LƯỢNG HAI MẶT GIÁO DỤC TRƯỜNG
TIỂU HỌC SỐ 1 MƯỜNG KIM, NĂM HỌC 2010 - 2011
Số HS

Học lực
Giỏi

479

Khá
SL

TL

Hạnh kiểm
TB

SL

TL

SL

TL

101

21.4% 183 39 % 184 39%

Yếu
SL TL
4

Đ
SL

0,8% 479

CĐ

TL
100%

SL

TL

0

BẢNG 4 - BẢNG TỔNG HỢP CHẤT LƯỢNG HAI MẶT TRƯỜNG TIỂU HỌC
SỐ 2 KHOEN ON, NĂM HỌC 2010 - 2011
Học lực
Giỏi

Số HS
262

Khá

SL

TL

SL

6

2,3%

52

TL

Hạnh kiểm
TB

SL

19,8 % 178

TL

Yếu
SL

TL

Đ

CĐ

SL

TL

SL

TL

68 % 66 9,9% 262

99%

1

1%

Kết quả của ba trường đã nêu trên ta thấy rằng tỉ lệ học sinh có học lực và
hạnh kiểm ở các trường là rất khác nhau. Với trường tiểu học Thị trấn Than
Uyên (bảng 2) là trường có chất lượng cao nhất trong 3 trường. Số lượng học
sinh giỏi 282/472chiếm 61%, đạo đức học sinh 472/472=100% đạt hạnh kiểm
thực hiện đầy đủ; học sinh có học lực yếu về còn 0,2% và không có học sinh
11

nào hạnh kiểm thực hiện chưa đầy đủ, giáo viên chủ nhiệm giỏi 18/18 đồng chí
đạt 100% (Bảng 1). Trong khi đó, ở trường tiểu học số 2 Khoen On, năm học
2010-2011 do hiệu trưởng ít quan tâm xây dựng và chỉ đạo chưa quyết liệt công
tác chủ nhiệm lớp cho nên kết quả còn có tới 16/262= 6,5% học sinh yếu (bảng
4). Qua đó có thể thấy rằng công tác chủ nhiệm lớp ở các trường nếu được sự
quan tâm, chỉ đạo sát sao của người hiệu trưởng thì chất lượng hai mặt giáo dục
của học sinh và các hoạt động công tác chủ nhiệm ở trường đó sẽ hiệu quả và
ngược lại... (bảng 1). Như vậy chất lượng giáo dục luôn phản ánh một cách
trung thực năng lực của nhà quản lí giáo dục và người làm công tác chủ nhiệm
lớp. Vì vậy, nhà trường muốn hoàn thành nhiệm vụ năm học thì đòi hỏi người
hiệu trưởng phải quan tâm, tập trung chỉ đạo đúng mức, chính xác, phù hợp và
khoa học thì sẽ đạt hiệu quả cao nhằm đưa nhà trường lên tầm cao mới.
III. Một số biện pháp cơ bản chỉ đạo và bồi dưỡng đội ngũ giáo viên làm
công tác chủ nhiệm lớp ở trường Tiểu học.
1. Hiệu trưởng chỉ đạo giáo viên xây dựng kế hoạch chủ nhiệm.
1.1. Khi xây dựng kế hoạch phải dựa trên kế hoạch chung của nhà
trường và kế hoạch công tác của liên đội trong nhà trường.
1.2. Hiệu trưởng cần yêu cầu giáo viên lập kế hoạch chủ nhiệm ghi đầy
đủ thông tin ở các trang, các cột mục theo mẫu đã in sẵn:
- Lập bảng điều tra cơ bản học sinh trong sổ chủ nhiệm (đã có sổ thống
nhất trong toàn tỉnh). Bảng này cần hoàn thành trước 20/9 hàng năm.
- Lập danh sách cán bộ lớp nhằm để nắm vững bộ máy của lớp và để
phân công công việc cho phù hợp.
- Mỗi bảng cần làm cụ thể, rõ ràng để từ đó giáo viên nghiên cứu để đưa
ra kế hoạch chủ nhiệm đúng đắn, kết hợp với thực tế, phù hợp với lớp mình.
* Hướng dẫn giáo viên trình tự, phương pháp trong quá trình lập kế
hoạch chủ nhiệm.
a. Đặc điểm tình hình, mỗi trường lớp học
12

- Trước hết cần nêu đặc điểm tình hình của lớp bằng cách dựa vào kết
quả điều tra mà giáo viên đã nắm được.( khó khăn - Thuận lợi; cơ hội – thách
thức)
Ví dụ: Những mặt mạnh và thuận lợi về mọi mặt: Đạo đức, văn hoá, văn
nghệ... kinh tế - xã hội nơi khu vực học sinh lớp mình cư trú, mức độ quan tâm
giáo dục con cái... Những mặt yếu và hạn chế của lớp.
- Đặc điểm chủ quan ( khó khăn - thuận lợi)
- Đặc điểm khách quan ( cơ hội – thách thức)
Nguồn thông tin để xây dựng: Chỉ thị thực hiện kế hoạch năm học của
Bộ Giáo dục, nhiệm vụ năm học của Sở Giáo dục, kế hoạch năm học của
trường và đặc điểm riêng của lớp
b. Phương hướng, nhiệm vụ, mục tiêu chỉ tiêu và các danh hiệu phấn
đấu
* Những yêu cầu cần đạt được trong năm học về giáo dục đạo đức, văn
hoá, lao động hướng nghiệp và các mặt giáo dục toàn diện khác
* Các chỉ tiêu phấn đấu
Từ đặc điểm tình hình đó giáo viên đề ra các mục tiêu phấn đấu của lớp
mình về các mặt giáo dục đạo đức, giáo dục văn hoá, giáo dục ngoài giờ lên
lớp và các hoạt động khác.
Học kì I

Đạo đức:

Học lực:

Khá: = ? %

Thực hiện đầy đủ = ? %

TB: = ? %

Chưa đầy đủ =? %
Cả năm

Giỏi: = ? %

Đạo đức:

Học lực:

Thực hiện đầy đủ = ? %

Giỏi: = ? %
Khá: = ? %
TB: = ? %

Chưa đầy đủ = ? %
* Các danh hiệu phấn đấu

Nguồn thông tin để xây dựng: Trên cơ sở phân tích ở mục 1.1 với đặc
điểm môi trường hoạt động của lớp và các hoạt động khác đạt mức độ nào?
13


Ví dụ: Lớp phấn đấu danh hiệu đạt mức độ nào? Cháu ngoan Bác Hồ
đạt từ cấp trường trở lên là ? em, ....
* Các biện pháp chính
* Kế hoạch từng tháng ( từ tháng 8 năm trước đến tháng 5 năm sau)

- Khi xác định, xây dựng kế hoạch cụ thể để thực hiện cho cả năm rất khó
vì như thế kế hoạch sẽ còn chung chung sau đó trong thời gian hoạt động ta
dần dần bổ sung thêm. Ví dụ:
Tháng
8

Nội dung công việc cần làm
- Nghiên cứu Chỉ thị năm học
- Nghiên cứu Nghị quyết năm học của nhà trường

9

- Dự các lớp bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ.
- Điều tra cơ bản học sinh
- Xây dựng nền nếp học tập.
- Hoàn thành sổ gọi tên ghi điểm, sơ yếu lý lịch học sinh
- Hoàn thành kế hoạch chủ nhiệm

10

- Đại hội lớp bầu ra ban cán sự.
- Họp phụ huynh học sinh đợt 1 (Báo cáo tình hình lớp, bầu đại diện
chi hội phụ huynh học sinh, lên kế hoạch phối hợp giữa nhà trường
và gia đình.
- Tham gia Đại hội liên Đội

11

- Xây dựng kế hoạch thăm gia đình học sinh.
- Phát động thi đua chào mừng ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11

- Thành lập đội văn nghệ-thể dục thể thao, ra báo tường về ngày
20/11 (khối lớp 4 - 5)

12

- Hưởng ứng đợt hội giảng cấp trường.
- Phát động phong trào thi đua “Noi gương anh bộ đội cụ Hồ”
- Chào mừng Quốc phòng toàn dân 22/12
- Thăm gia đình Thương binh, liệt sỹ, Bà mẹ VN anh hùng

1

- Kế hoạch ôn tập kiểm tra học kỳ 1.
- Đánh giá, xếp loại học lực và hạnh kiểm học sinh.
14


Tháng

Nội dung công việc cần làm
- Báo cáo kết quả các mặt giáo dục và học tập của lớp.

2

- Kế hoạch cho học sinh nghỉ tết Nguyên đán.
- Nghỉ tết Nguyên đán.
- Duy trì nề nếp.
- Kế hoạch lao động trồng cây.

3

- Chuẩn bị cho học sinh tham gia thi học sinh giỏi.
- Phát động phong trào thi đua kỷ niệm ngày Quốc tế phụ nữ 8-3
- Phát động phong trào thi đua chào mừng ngày thành lập Đoàn 26-3
- Thi nghi thức Đội
- Kế hoạch ngày Hội khoẻ Phù Đổng

4

- Kiểm tra chất lượng giữa kỳ 2.
- Kế hoạch ôn tập học kỳ 2.

5

- Chuẩn bị hồ sơ cho học sinh lớp 5 thi tốt nghiệp.
- Phát động thi đua chào mừng ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh
- Phân loại, đánh giá đạo đức học sinh.
- Tổng hợp cuối năm, hoàn chỉnh học bạ, sổ điểm...
- Tổng kết lớp, tổng kết năm học.
- Xét lên lớp, hoàn thành chương trình Tiểu học
- Kế hoạch nghỉ hè.

Khi xây dựng kế hoạch từng kỳ rồi, kế hoạch tháng theo nội dung công
việc thì từng tuần phải xác định những nội dung cụ thể làm việc gì? làm như
thế nào? hoàn thành trong thời gian nào? cuối tuần có sơ kết tuần rút kinh
nghiệm.
- Sơ kết tuần: Các nội dung sơ kết tuần: Số HS đi muộn, nghỉ học không
phép, số HS không chuẩn bị bài, số bị điểm dưới 5, mắc thái độ sai, bị phê bình,
số điểm tốt, số việc tốt HS được khen, số tiết tự quản tốt, xếp loại của lớp/
trường,...

15


- Kế hoạch sơ kết học kì ( học kì I từ tháng 8 năm trước đến tháng 1
năm sau, học kì II từ tháng 2 đến tháng 5): Dự kiến: Thời gian-Nội dung Phân công, phối hợp.
- Kế hoạch tổng kết năm học: Dự kiến: Thời gian-Nội dung - Phân
công, phối hợp.
- Kế hoạch hoạt động hè: Dự kiến: Thời gian-Nội dung - Phân công, phối
hợp.
* Phải thường xuyên điều chỉnh kế hoạch trong quá trình thực hiện.
* Phần theo dõi cá nhân học sinh.
- Theo dõi, nhận xét về học lực, hạnh kiểm và tham gia các hoạt động
khác của học sinh để trao đổi với phụ huynh. Từ việc làm này giáo viên có
điều kiện để điều chỉnh nội dung giáo dục cho từng em qua mỗi đợt, mỗi kỳ
cho phù hợp theo sự phát triển chung của tập thể lớp và cũng đồng thời làm tư
liệu để ghi vào phiếu liên lạc và học bạ. Thống kê báo cáo kết quả học sinh
cuối năm.
1.3. Hiệu trưởng duyệt kế hoạch:
Hiệu trưởng duyệt kế hoạch chủ nhiệm vào tháng 9, có ý kiến bổ sung
cho từng phần. Trong quá trình tổ chức hoạt động, hiệu trưởng cần kiểm tra
các chỉ tiêu phấn đấu và xem các biện pháp thực hiện như thế nào? có gì
không phù hợp để rút kinh nghiệm, góp ý, bổ sung thêm cho bản kế hoạch của
giáo viên được hoàn thiện, phù hợp với tình hình của lớp đó. Hiệu trưởng
duyệt kế hoạch nhằm để nắm được kế hoạch hoạt động của mỗi lớp đồng thời
cũng để theo dõi xem lớp có thực hiện theo kế hoạch không ? hoặc thực hiện
được bao nhiêu phần của kế hoạch để bổ sung, nhắc nhở giáo viên thực hiện.
Nói tóm lại, Hiệu trưởng chỉ đạo giáo viên xây dựng chương trình kế
hoạch tốt là coi như đã thắng lợi đến 70%. Thực tế cho thấy rằng làm việc
theo kế hoạch là làm đúng theo dự định, đi theo tuần tự thời gian không chồng
chéo, không bỏ sót công việc thì công việc suôn sẻ và đạt được kết quả cao.

16


Muốn giáo viên làm tốt công tác chủ nhiệm trước hết phải làm tốt công việc
xây dựng kế hoạch.
2. Hiệu trưởng tổ chức phân công giáo viên chủ nhiệm.
* Một số nguyên tắc khi phân công giáo viên chủ nhiệm.
- Phù hợp với năng lực, trình độ giáo viên.
- Xuất phát từ yêu cầu bảo đảm chất lượng đào tạo và lợi ích của học
sinh.
- Quan tâm đúng mức đến hoàn cảnh, nguyện vọng của từng giáo viên.
- Đảm bảo tính kế thừa.
- Phù hợp với đặc điểm nhà trường và chương trình dạy học đang áp
dụng.
* Một số cách phân công giáo viên làm công tác chủ nhiệm lớp:
- Phân công giáo viên làm giáo viên chủ nhiệm từ lớp đầu cấp đến cuối
cấp.
- Phân công giáo viên chủ nhiệm chuyên theo khối lớp.
- Phân công ưu tiên.
Mỗi cách phân công đều có những ưu và nhược điểm của nó. Người hiệu
trưởng cần căn cứ vào tình hình thực tế để phân công cho phù hợp:
Với khối lớp 1, các em ở khối đầu cấp tất cả mọi cái đều bắt đầu cho nên
việc ổn định nề nếp đầu năm rất khó khăn, tuy nhiên các em rất biết vâng lời,
bắt chước nhanh... Vì vậy cần chọn những giáo viên với kiểu “bảo mẫu” để
đưa các em hoà đồng vào tập thể. Ở khối lớp này giáo viên cần nhẹ nhàng,
kiên trì, yêu trẻ và phải có cách tổ chức lớp khoa học giúp các em dần dần đi
vào làm quen với mọi hoạt động. Mặt khác học sinh lứa tuổi này hay bắt
chước giáo viên cần phải mẫu mực và thận trọng trong mọi hành động. Như

17

vậy, yêu cầu lựa chọn giáo viên ở khối lớp này là những đồng chí vừa biết dạy
và vừa biết dỗ.
Với các lớp khối 4-5 các em học sinh đã lớn và đã có nền nếp, thói quen
thực hiện các hoạt động giáo dục ở trường, ở lứa tuổi này các em đã biết suy
nghĩ, lựa chọn cách thức làm việc cho cá nhân, cũng như tổ, nhóm. Ngược lại,
học sinh nào cá biệt, đây là nhiệm vụ cũng rất khó khăn trong việc chinh phục
các em ... đòi hỏi giáo viên ở khối lớp này phải nhanh nhạy, linh hoạt và có
nhiều các cách tổ chức hoạt động giáo dục ở lớp tốt để khơi gợi đưa học sinh
vào các hoạt động với tinh thần tự quản, tự giác cao, biết thi đua trong tập thể
lớp và với các lớp khác trong khối. Bên cạnh đó cũng đòi hỏi người giáo viên
chủ nhiệm ở khối lớp này phải có thái độ dứt khoát, rõ ràng để giúp học sinh
không được cẩu thả hoặc chây lười trong mọi công việc (nhất là những học
sinh cá biệt tiêu cực). Học sinh khối lớp 4-5 là lực lượng chủ yếu tham gia và
góp phần nâng cao các hoạt động bề nổi trong các nhà trường và tham gia
công tác xã hội. Do vậy, khi bố trí giáo viên làm công tác chủ nhiệm ở khối
lớp này cần chọn những đồng chí vững vàng về chuyên môn, có năng lực
trong công tác quản lý, tổ chức các hoạt động. Tránh tình trạng phân công các
giáo viên trẻ hoặc các giáo viên thiếu kinh nghiệm về cùng một khối.
Để có chất lượng, khi thực hiện phân công cho giáo viên hiệu trưởng cần
tranh thủ ý kiến đóng góp xây dựng của các tổ chức trong nhà trường như hội
phụ huynh, tổ chuyên môn hoặc các giáo viên có kinh nghiệm. Sau mỗi học kỳ
hiệu trưởng cần kiểm tra đánh giá rút kinh nghiệm và cũng để làm nền tảng
cho năm học sau. Trường tiểu học Thị trấn Than Uyên đã thực hiện theo kiểu
phân công này, kết quả đem lại cao. Biện pháp này rất được nhiều nhà quản lý
hiện nay quan tâm và áp dụng cho đơn vị trường mình.
3. Hiệu trưởng chỉ đạo và hướng dẫn giáo viên thực hiện nội dung công
tác chủ nhiệm lớp.
3.1 Cách tìm hiểu và phân loại học sinh

18


Hiệu trưởng chỉ đạo và hướng dẫn giáo viên chủ nhiệm lớp điều tra cơ
bản học sinh ngay từ đầu năm học, điều tra bằng nhiều hình thức: Nghiên cứu
lý lịch học sinh và hồ sơ của học sinh để biết hoàn cảnh gia đình, nghề nghiệp
của bố mẹ, thu nhập của gia đình, năng lực và kết quả học tập, rèn luyện của
cá nhân học sinh năm học trước... Mặt khác, cần trao đổi với các em học sinh
để nắm bắt tâm tư nguyện vọng, sở thích, thái độ trong quan hệ ở tập thể lớp.
Trao đổi với giáo viên năm học trước, hoặc thông qua việc tham gia hoạt động
cùng học sinh để có thêm những thông tin chính xác. Việc tìm hiểu từng cá
nhân học sinh là một việc làm liên tục, thường xuyên vừa, cần thiết trong
khoảng thời gian nhất định, nhưng lại vừa có tính giai đoạn như sau:
Giai đoạn thứ nhất: tiến hành điều tra cơ bản về tình hình học sinh nói
chung, về cá nhân học sinh nói riêng.
Giai đoạn thứ hai: Theo dõi và kiểm tra tính đúng đắn của sự phân loại
đối tượng học sinh để giáo dục của giai đoạn thứ nhất, nếu có gì chưa chính
xác ta tiếp tục phân loại tiếp.
Giai đoạn thứ ba: Giai đoạn hoàn chỉnh việc tìm hiểu học sinh.
Các giai đoạn này khá dài về thời gian nên giáo viên chủ nhiệm thường
xuyên bổ sung những tìm hiểu mới về học sinh qua các hình thức sau: quan sát
học sinh ở các hoạt động, kết quả học tập của học sinh và các hoạt động khác.
Từ những thông tin đầy đủ nhất, rõ ràng nhất về học sinh giúp giáo viên chủ
nhiệm nhanh chóng đề ra được những tác động sư phạm phù hợp với tập thể,
cá nhân học sinh lớp chủ nhiệm nhằm xây dựng và giáo dục tập thể học sinh
có hiệu quả hơn như: tìm cá nhân điển hình để lựa chọn đội ngũ cán bộ lớp
hoặc để tham gia các hoạt động do Liên đội tổ chức và xây dựng tập thể học
sinh tự quản.
3.2 Hiệu trưởng chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm xây dựng tập thể học

sinh tự quản.

19


a. Lựa chọn một đội ngũ học sinh làm cán bộ lớp đủ uy tín và có năng lực
điều khiển tập thể lớp. Ở các lớp tiểu học thường giáo viên chủ nhiệm lớp định
hướng để học sinh bình bầu, lựa chọn đội ngũ cán bộ lớp trong tập thể học
sinh để chọn những bạn xứng đáng nhất vào Ban cán sự lớp. Khi các em yêu
mến, tin tưởng bầu các bạn thì các em sẽ tuân thủ những quyết định của cán
bộ lớp.
b. Tổ chức huấn luyện đội ngũ cán bộ lớp: Sau khi hoàn thành bộ khung
ban cán bộ lớp, giáo viên chủ nhiệm cần tập hợp đội ngũ trong ban cán bộ lớp
để nói rõ mục tiêu, ý nghĩa và phương thức hoạt động nhằm xây dựng tập thể
vững mạnh; về vai trò và nhiệm vụ của cán bộ lớp đối với công việc xây dựng
tập thể lớp. Qua đó, các em tự thấy được trách nhiệm, vai trò của mình trong
việc cùng với giáo viên chủ nhiệm xây dựng tập thể lớp. Giáo viên giao nhiệm
vụ cụ thể cho từng thành viên trong ban cán bộ lớp và cán sự chức năng. Yêu
cầu các em ghi nhiệm vụ vào sổ. Giáo viên có thể giúp học sinh phương pháp
tiến hành, riêng ở khối lớp 1,2 giáo viên phải kỹ càng hơn và hướng dẫn nhắc
nhở các em từng tuần một. Sau đó học sinh có ý thức với công việc của mình
khi đó mọi việc sẽ dễ dàng hơn.
c. Tổ chức xây dựng nền nếp, bồi dưỡng cho lớp về những nội dung tập
thể lớp tự quản.
- Tự quản giờ trên lớp.
- Tự quản giờ sinh hoạt tập thể hàng tuần.
- Tự quản đầu giờ, giữa giờ và các hoạt động khác.
Ví dụ: buổi lao động lớp chia ra làm 3 khu vực để làm việc, giáo viên
không thể cùng một lúc mà chỉ đạo cả ba khu vực nếu lớp tự quản tốt thì buổi
lao động sẽ nhanh hơn, hiệu quả hơn.

Muốn làm tốt vấn đề này thì giáo viên phân chia cán bộ lớp phụ trách
theo từng mặt hoạt động như: cán bộ phụ trách lao động, cán bộ phụ trách văn
thể... cùng với các tổ trưởng để chỉ đạo tổ mình thực hiện; cán bộ lớp theo dõi
20


phải có sổ sách cuối tuần cho các em tự nhận xét, phê bình, góp ý cho nhau, từ
đó các em sẽ có ý thức hơn và không có giáo viên các em vẫn tự giác làm
việc.
d. Tổ chức các hoạt động thực tế để học sinh được rèn luyện các kỹ năng
tự quản.
Các hoạt động nên tổ chức theo phương châm “Thầy lui dần về hậu
trường” để “trò tự quản lý và điều khiển” giáo viên với tư cách là người cố
vấn, điều chỉnh đúng hướng cho các em tổ chức để học sinh tự đánh giá kết
quả sau mỗi lần như vậy tập thể học sinh trưởng thành hơn. Ví dụ như: Tổ
chức hoạt động lao động vào chiều thứ 4 và thứ 6 hàng tuần. Ban đầu giáo
viên tham gia trực tiếp vào việc chỉ đạo, hướng dẫn và điều khiển học sinh
tham gia rồi đánh giá kết quả, sau đó giao dần cho đội ngũ cán bộ lớp, giáo
viên lúc này chỉ là người cố vấn, điều chỉnh cho các em, rồi tổ chức để học
sinh tự đánh giá kết quả và rút kinh nghiệm... Qua đó, các em sẽ đấu tranh và
giúp đỡ nhau để cùng xây dựng tập thể tự quản
3.3 Chỉ đạo giáo viên tổ chức các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp
nhằm tăng cường giáo dục phẩm chất đạo đức cho học sinh.
Nhân cách được hình thành thông qua các hoạt động. Vì vậy Hiệu trưởng
chỉ đạo cho giáo viên tổ chức nhiều hình thức hoạt động phong phú đa dạng
như:
Hoạt động xã hội: Giúp đỡ các bạn nghèo vượt khó. VD: quyên góp sách
vở, bút mực tặng bạn; Giúp đỡ gia đình thương binh liệt sĩ: Tổ chức thăm hỏi,
lao động giúp đỡ các gia đình thương binh liệt sĩ...; Xây dựng và bảo vệ môi
trường: Trồng và chăm sóc bồn hoa, cây cảnh và cây bóng mát trong khuôn

viên nhà trường, giữ trường xanh sạch đẹp, không vất rác bừa bãi...; Phòng
chống các tệ nạn xã hội: Ma tuý, hút thuốc và các trò chơi điện tử...; Hoạt
động văn hoá, văn nghệ: Tổ chức các đêm văn nghệ, các Hội thi như nét đẹp
đội viên,....; Hoạt động vui chơi, giải trí, thể dục thể thao: Thi văn nghệ chào,
21


điền kinh, cầu lông, bóng đá,... và một số trò chơi dan gian khác; Hoạt động
lao động: lớp dọn vệ sinh hay lớp trồng và chăm sóc vườn hoa, cây cảnh...
Thông qua các hoạt động này học sinh được củng cố, bổ sung và mở rộng
thêm tri thức đã học, phát triển óc thẩm mỹ, tăng cường thể chất, nhận thức về
xã hội, ý thức công dân, tình yêu quê hương đất nước. Từ đó, hình thành cho
học sinh tháo độ tích cực, tinh thần đoàn kết, ý thức chung tay vì cộng đồng.
Những hoạt động trên nhà trường có thể tiến hành dưới nhiều dạng như
theo chủ điểm, các tiết sinh hoạt, chào cờ... nhưng các dạng hoạt động có quan
hệ mật thiết với nhau, thống nhất với nhau trong quá trình giáo dục.
3.4. Hiệu trưởng chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm phối hợp với các lực
lượng giáo dục trong và ngoài nhà trường.
a. Sự phối hợp chặt chẽ giữa giáo viên chủ nhiệm với tổng phụ trách Đội:
Tổng phụ trách đội có vai trò đặc biệt quan trọng, vừa là người tham mưu
vừa là người tổ chức các hoạt động. Chính vì thế giáo viên chủ nhiệm cần kết
hợp với tổng phụ trách đội, bí thư chi đoàn trong việc tổ chức các hoạt động
theo chủ đề phù hợp với các tháng trong năm thông qua các ngày lễ kỷ niệm
như: 20/11; 8/3; 26/3... mà Hiệu trưởng là người cố vấn, định hướng cho tổng
phụ trách.
Giáo viên kết hợp chặt chẽ với tổng phụ trách đội sẽ nắm bắt được tình
hình kế hoạch hoạt động từ đó về triển khai ở lớp mình, nếu như được sự quan
tâm của tổng phụ trách đội thì các hoạt động của lớp sẽ được góp ý điều chỉnh
kịp thời nhằm đưa phong trào lớp đi lên. Mặt khác giáo viên chủ nhiệm phải
giúp đỡ tổ chức Đoàn, Đội và tôn trọng tính độc lập, tự quản của tổ chức đó để

tạo nên mối quan hệ tốt đẹp, bên cạnh đó thông qua tổng phụ trách Đội để
nắm bắt tình hình của các lớp trong nhà trường để điều chỉnh mọi thành viên
của chi đội, đội viên, phong trào của lớp mình.
b. Hiệu trưởng hướng dẫn giáo viên chủ nhiệm phối hợp với cha mẹ học
sinh trong việc giáo dục toàn diện.
22


Đối với cha mẹ học sinh, giáo viên chủ nhiệm cần thông báo cụ thể về
tình hình lớp học, những yêu cầu chung của nhà trường đối với cha mẹ học
sinh về nội dung chương trình của khối lớp mình phụ trách ngay từ đầu năm
học để từ đó thống nhất với gia đình yêu cầu nội dung, biện pháp, hình thức
giáo dục.
- Hiệu trưởng hướng dẫn giáo viên thông báo kết quả học tập tu dưỡng
của học sinh một cách thường xuyên qua sổ liên lạc. Việc làm này giúp gia
đình kịp thời hiểu các em để có biện pháp tác động phù hợp động viên khuyến
khích khi các em đạt kết quả tốt, có hành vi tốt, nhắc nhở kịp thời khi các em
có những biểu hiện cần uốn nắn.
- Hiệu trưởng động viên giáo viên tổ chức đi thăm một số gia đình học
sinh có hoàn cảnh khó khăn, những gia đình có học sinh cá biệt để có những
thông tin cụ thể chính. Việc làm này nhằm thắt chặt tình cảm, sự quan tâm lẫn
nhau từ đó gia đình và học sinh có thiện chí với việc làm của giáo viên và
cùng giúp giáo viên hoàn thành nhiệm vụ.
Trong thực tế nếu giáo viên nào tạo được mối quan hệ với phụ huynh học
sinh sẽ thuận tiện trong mọi hoạt động. Ngoài việc cùng phối hợp với giáo
viên để giáo dục học sinh, thì các hoạt động khác như tổ chức cắm trại 26/3;
các ngày lễ kỷ niệm 20/11, 8/3; hoặc tổ chức đêm trung thu phụ huynh sẽ cố
vấn giúp đỡ trong các tổ chức, trình bày, trang trí... có họ mọi hoạt động sẽ tốt
đẹp hơn và họ cùng chia sẻ với những nỗi khó khăn vất vả của người giáo
viên. Tuy nhiên không nên quá lạm dụng vì vậy giáo viên chủ nhiệm cần tạo

ra mối quan hệ tốt đẹp với hội cha mẹ học sinh.
3.5. Hiệu trưởng chỉ đạo giáo viên đánh giá kết quả giáo dục học sinh.
Đánh giá kết quả giáo dục học sinh là một trong những nội dung lớn và
hết sức quan trọng trong công tác chủ nhiệm lớp. Đánh giá đúng sẽ là một
động lực giúp học sinh nỗ lực rèn luyện tu dưỡng, phát huy những ưu điểm và
khích lệ động viên học sinh phấn đấu vươn lên để hoàn thiện mình. Nói cách
23


khác, sự đánh giá đúng, mang tính giáo dục, sẽ mang lại kết quả giáo dục và
ngược lại sẽ đưa lại hậu quả xấu, phản giáo dục nếu đánh giá thiếu chính xác,
không công bằng. Đánh giá đúng, khách quan là yêu cầu có tính nguyên tắc
trong việc đánh giá thành tích từng học sinh và của tập thể lớp. Vì vậy hiệu
trưởng cần chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm thực hiện việc đánh giá xếp loại học
sinh theo Thông tư 32/BGD&ĐT ngày 27/10/2010.
4. Hiệu trưởng kiểm tra công tác chủ nhiệm lớp.
Với trường tiểu học hiệu trưởng có thể áp dụng các hình thức kiểm tra sau:
- Kiểm tra đầu giờ xem lớp có sinh hoạt không? Nội dung và cách thức
sinh hoạt như thế nào? đồ dùng học tập, sách vở, vệ sinh thân thể của học sinh
chuẩn bị như thế nào?...
- Kiểm tra qua dự giờ hoạt động chuyên môn và sinh hoạt cuối tuần của
lớp. Qua dự giờ có thể kết luận lớp đó đã đạt được tự quản hay chưa?,...
- Kiểm tra qua giờ chào cờ, nề nếp xếp hàng ra vào lớp...
- Kiểm tra trực tiếp hồ sơ học sinh: vở ghi; của giáo viên: sổ điểm, sổ chủ
nhiệm; hồ sơ của tổng phụ trách đội và của đội sao đỏ...
- Kiểm tra các hoạt động ngoài giờ lên lớp như các cuộc thi tìm hiểu, thi
văn nghệ-thể dục thể thao, báo tường...
Hiệu trưởng làm tốt công tác thanh kiểm tra để nhằm nhắc nhở, động
viên và điều chỉnh kịp thời mọi hoạt động trong công tác của lớp. Thực tế cho
thấy trong tất cả mọi hoạt động nếu có sự kiểm tra, thi đua thì bao giờ hoạt

động đó cũng sôi nổi, nghiêm túc, có ý thức và đạt kết quả cao. Vì vậy trong
chỉ đạo hiệu trưởng phải chú ý đến công tác kiểm tra. Nhưng trong đánh giá
đánh giá phải khách quan công bằng có sức thuyết phục quần chúng, song
cũng phải cần có nghệ thuật (nhận xét thành công của giáo viên trước mặt
đồng nghiệp, còn phê bình thì nên nói riêng trừ trường hợp vi phạm nhiều lần.
Đặc biệt không được khiển trách giáo viên trước mặt học sinh và phụ huynh
học sinh)
24


5. Hiệu trưởng với công tác thi đua khen thưởng.
Trong quản lý việc động viên khen thưởng có ý nghĩa rất to lớn, nó kích
thích mạnh mẽ đến tính thần mỗi con người làm cho con người thoải mái,
thích hoạt động và trong vươn tới những điều tốt đẹp.
Việc động viên khen thưởng hay trách phạt phải chú ý đến cả hai hình
thức: cho tập thể và cho cá nhân.
Ở trường học thường khen thưởng vào các dịp cuối mỗi đợt thi đua như

đợt 20/11; 26/3... cuối kỳ 1; cuối năm.
Những quy định, mức độ khen thưởng - trách phạt được thống nhất ngay
từ đầu năm học trong hội đồng sư phạm nhà trường.
Ví dụ: Trong đợt 26/3 nhà trường tổ chức thi các hoạt động: thi nghi thức
đội, TDTT và trò chơi dân gian, văn nghệ... Mỗi hoạt động đó giải nhất, giải
nhì được khen thưởng theo hình thức nào? (tuỳ điều kiện nhà trường), cuối đợt
thi đua cộng lại xem lớp nào nhất? lớp nào nhì? từ kết quả của lớp sẽ có phần
thưởng động viên giáo viên chủ nhiệm...
Sau đó, tổng kết cuối năm những lớp thực hiện tốt mọi hoạt động thì giáo
viên được danh hiệu gì? ... lớp nào chưa thực hiện hoặc thực hiện cho xong sẽ
có hình thức xử lý thế nào? trách nhiệm của giáo viên ra sao. Song cần phải
coi trọng nguyên tắc khen đúng người, đúng việc, đảm bảo dân chủ, công khai

trong đánh giá và khen thưởng.
6. Hiệu trưởng quan tâm đến đời sống của giáo viên.
Nếu một tập thể sư phạm có tinh thần đoàn kết, tương thân tương ái sẽ
tạo nên sức mạnh để vượt qua mọi khó khăn trở ngại trong thực hiện nhiệm vụ
và cuộc sống, đặc biệt trong điều kiện kinh tế thị trường hiện nay. Muốn giáo
viên trong trường giúp đỡ nhau, yêu thương và có trách nhiệm với nhau trước
hết Hiệu trưởng phải xây dựng tập thể sư phạm đoàn kết mà trong đó hiệu
trưởng là một mắt xích để kết nối đồng nghiệp lại gần gũi nhau hơn và biến
tập thể sư phạm thành gia đình thứ hai của đồng chí mình.
25