SKKN quản lý và nâng cao chất lượng công tác bồi dưỡng học sinh giỏi, học sinh năng khiếu ở trường THPT số 2 văn bàn

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO LÀO CAI
TRƯỜNG THPT SỐ 2 VĂN BÀN
Mã số: ................................

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

Quản lý
ỏ,

n n
o
l n
n
n
n
n năn k ếu ở r ờn THPT Số 2 Văn B n

Ngƣời thực hiện: ĐÀO ANH ĐỨC
Chức vụ: Phó Hiệu trƣởng
Đơn vị công tác: Trƣờng THPT Số 2 huyện Văn Bàn
Lĩnh vực nghiên cứu:
Quản lý giáo dục



Phƣơng pháp dạy học bộ môn: ............................... 
Phƣơng pháp giáo dục 
Lĩnh vực khác: ......................................................... 
Có đín kèm:
 Mô hình

 Phần mềm

 Phim ảnh

 Hiện vật khác

MỤC LỤC
Năm học: 2013-2014

0


MỤC LỤC
Nộ

un

Trang

BẢNG DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

2

PHẦN THỨ NHẤT: ĐẶT VẤN ĐỀ

3

I. Lý do chọn đề tài

3

II. Mục đích nghiên cứu

4

III. Nhiệm vụ nghiên cứu

4

IV. Phạm vị nghiên cứu

5

V. Đối tƣợng nghiên cứu

5

VI. Phƣơng pháp nghiên cứu

5

PHẦN THỨ HAI: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

7

I. CƠ SỞ LÝ LUẬN

7

II. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU

8

III. CÁC GIẢI PHÁP ĐÃ THỰC HIỆN ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

11

1. Quán triệt và nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của công tác bồi
dƣỡng HSG, học sinh năng khiếu
2. Xây dựng kế hoạch của nhà trƣờng và hƣớng dẫn các nhóm bộ môn

11

lập kế hoạch tổ chức phát hiện, bồi dƣỡng học sinh giỏi, học sinh năng

12

khiếu theo từng năm học.
3. Xây dựng nội dung, trƣơng trình bồi dƣỡng.
4 Xây dựng đội ngũ giáo viên có năng lực phù hợp với yêu cầu thực tiễn
đòi hỏi trong công tác bồi dƣỡng HSG, học sinh năng khiếu và lựa chọn
giáo viên bồi dƣỡng các đội tuyển.
5. Xây dựng chế tài hợp lý để đãi ngộ thỏa đáng những giáo viên tham
gia bồi dƣỡng và những học sinh tham dự các kỳ thi chọn HSG, học sinh
năng khiếu các cấp.
6. Xây dựng các biện pháp phát hiện và tuyển chọn HSG, học sinh năng
khiếu
IV. HIỆU QUẢ THU ĐƢỢC KHI ÁP DỤNG CÁC GIẢI PHÁP
PHẦN THỨ BA: KẾT LUẬN
TÀI LIỆU THAM KHẢO

12
13

14
15
17
18
19

1


BẢNG DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

STT

Viết tắt

Nội dung

STT

Viết tắt

1

CBQL

Cán bộ quản lý

8

KHKT

2

CSVC

Cơ sở vật chất

9

MTCT

Máy tính cầm tay

3

GD&ĐT

10

UBND

Ủy ban nhân dân

4

GV

11

TBDH

Thiết bị dạy học

5

GVBM

12

THPT

Giáo dục và Đào
tạo
Giáo viên
Giáo viên bộ
môn

6

HS

Học sinh

13

TTCM

Nội dung
Khoa học kỹ
thuật

Trung học phổ
thông
Tổ trƣởng
chuyên môn

7

HSG

Học sinh giỏi

2


PHẦN THỨ NHẤT: ĐẶT VẤN ĐỀ
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Nhân tài, nhất là các thiên tài có vai trò hết sức quan trọng trong việc phát
triển kinh tế – xã hội. Chính những bậc vĩ nhân, những nhà khoa học lừng danh
thế giới đã thúc đẩy, mở đƣờng, đánh dấu các mốc phát triển của khoa học, lịch
sử. Họ đã trở thành những ngôi sao toả sáng trên bầu trời trí tuệ. Họ đã góp phần
rất lớn vào việc khai sáng nhân loại. Vì vậy, toàn nhân loại đều ghi công những
ngƣời tài năng. Vấn đề đào tạo, bồi dƣỡng nhân tài từ lâu đã đƣợc xã hội quan
tâm.
Nhìn lại lịch sử dân tộc Việt nam ta thấy từ đời xƣa ông cha ta đã rất coi
trọng, chú ý đến việc đào tạo, bồi dƣỡng nhân tài và đã đúc rút thành một kinh

nghiệm quý báu “Hiền tài là nguyên khí quốc gia”. Đến thăm Văn miếu Quốc
Tử Giám chúng ta thấy trên văn bia còn ghi; “Các bậc hiền nhân là yếu tố cốt tử
đối với một chỉnh thể. Khi yếu tố này dồi dào thì đất nước tăng tiến mạnh mẽ và
phồn thịnh. Khi yếu tố này kém thì quyền lực đất nước bị suy giảm” và “Những
người tài giỏi, có học thức là một sức mạnh đặc biệt đối với đất nước”. Ngay
sau khi Cách mạng tháng tám thành công, ngày 20/11/1946, trong bài viết “Tìm
người tài đức” Hồ Chủ Tịch khẳng định “ Nước nhà còn phải kiến thiết, kiến
thiết phải có người tài, trong số 20 triệu đồng bào chắc không thiếu gì người có
tài, có đức…”.
Ngày nay, GD&ĐT đƣợc ƣu tiên, ƣu đãi, đƣợc đặt ở vị trí quốc sách hàng
đầu. Nhà nƣớc và xã hội có cơ chế, chính sách khuyến khích cho giáo dục phổ
thông và hệ thống giáo dục quốc dân. Chính vì vậy, việc tổ chức bồi dƣỡng học
sinh giỏi trên cơ sở phát triển toàn diện nhân cách học sinh là một nhiệm vụ
quan trọng, nhƣng cách tổ chức nhƣ thế nào không thể không nói đến công tác
quản lí, chỉ đạo của ban giám hiệu trƣờng tiểu học.
Việc chỉ đạo bồi dƣỡng học sinh giỏi, học sinh năng khiếu nhằm phát hiện
ra học sinh có năng khiếu để bồi dƣỡng. Động viên khích lệ học sinh học tập,
khích lệ giáo viên dạy giỏi góp phần nâng cao chất lƣợng của quá trình dạy –
học.
3


Trƣờng THPT Số 2 huyện Văn Bàn đang trong giai đoạn xây dựng trƣờng
THPT đạt chuẩn quốc gia vì vậy ngoài nhiệm vụ nâng cao chất lƣợng đại trà thì
việc phát hiện, bồi dƣỡng học sinh giỏi, học sinh năng khiếu cần phải dƣợc quan
tâm nhiều hơn và coi là một trong các nhiệm vụ trọng tâm của đơn vị. Tuy
nhiên, công tác quản lý bồi dƣỡng học sinh giỏi của trƣờng vẫn chỉ làm theo
kinh nghiệm. Việc tìm kiếm đƣợc các biện pháp quản lý công tác này một cách
khoa học, có hệ thống là vấn đề cấp bách và cần thiết để nhà trƣờng có thể quản
lý tốt hơn, hiệu quả hơn nhiệm vụ phát hiện, bồi dƣỡng HSG, học sinh năng

khiếu.
Xuất phát từ thực tế trong nhà trƣờng, với cƣơng vị của ngƣời Phó Hiệu
trƣởng đƣợc giao phụ trách công tác này, tôi nhận thấy để công tác bồi dƣỡng
HSG, học sinh năng khiếu đạt kết quả cao cần có sự phối kết hợp đồng bộ giữa
cán bộ quản lí chuyên môn với đội ngũ giáo viên trực tiếp giảng dạy và sự vào
cuộc của phụ huynh học sinh. Từ những lý do đó tôi quyết định lựa chọn đề tài
“Quản lý

n n

o

l

n

n

n

n

ỏ,

n

năn k ếu ở r ờn THPT Số 2 Văn B n”.
II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Trên cơ sở, phân tích, đánh giá đúng thực trạng công tác phát hiện, bồi
dƣỡng học sinh giỏi, học sinh năng khiếu trong những năm vừa qua, qua đúc rút

kinh nghiệm quản lý bản thân để hệ thống một số biện pháp chính nhằm quản lý
và nâng cao chất lƣợng công tác bồi dƣỡng học sinh giỏi, học sinh năng khiếu ở
trƣờng THPT Số 2 huyện Văn Bàn.
III. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
Để đạt mục đích trên, đề tài tập trung thực hiện các nhiệm vụ sau:
- Nghiên cứu cơ sở lý của việc quản lý, tổ chức bồi dƣỡng HSG, học sinh
năng khiếu ở trƣờng THPT.
- Khảo sát, phân tích và đánh giá đúng thực trạng và những vấn đề gặp
phải trong công tác bồi dƣỡng HSG, học sinh năng khiếu.

4


- Hệ thống một số biện pháp chính giúp quản lý và nâng cao chất lƣợng
công tác bồi dƣỡng học sinh giỏi, học sinh năng khiếu ở trƣờng THPT Số 2
huyện Văn Bàn.
IV. PHẠM VI NGHIÊN CỨU
Trong khuôn khổ giới hạn về thời gian và trình độ nhận thức của bản thân,
đề tài “Quản lý

n n

o

l

n

n

n

n

ỏ,

n năn k ếu ở r ờn THPT Số 2 Văn B n” chỉ phân tích thực công tác
phát hiện, bồi dƣỡng HSG, học sinh năng khiếu ở trƣờng THPT Số 2 Văn Bàn,
từ kinh nghiệm quản lý của bản thân kết hợp với kinh nghiệm học hỏi đƣợc từ
các đơn vị bạn tôi hệ thống một số giải pháp để nâng cao chất lƣợng công tác
này tại nhà trƣờng.
V. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
Trƣờng THPT Số 2 huyện Văn Bàn – tỉnh Lào Cai.
VI. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
1. Nh m ph

ng ph p nghi n cứu

uận

Gồm phƣơng pháp phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa, so sánh, phân loại
các tài liệu khoa học và các văn bản pháp qui của nhà nƣớc, của ngành, của địa
phƣơng có liên quan... Nhằm tìm hiểu, xây dựng cơ sở lý luận, cơ sở pháp lý, cơ
sở thực tiễn cho vấn đề nghiên cứu.
2. Nh m ph

ng ph p nghi n cứu thực ti n

Gồm phƣơng pháp đàm thoại, quan sát, phỏng vấn, trƣng cầu ý kiến, tổng
kết kinh nghiệm của các CBQL ở các đơn vị khác trong tỉnh, khảo nghiệm...

Ph

ng ph p đàm thoại: Để tìm hiểu thực trạng công tác phát hiện, bồi

dƣỡng HSG của giáo viên hiện nay, tôi đã tiến hành phỏng vấn, trao đổi trực tiếp
với các TTCM, GVBM trực tiếp giảng dạy, bồi dƣỡng.
Ph

ng ph p điều tra: Tôi đã tìm hiểu hiệu quả các giải pháp đƣa ra

thông qua hệ thống các câu hỏi, các phiếu khảo sát xin ý kiến các CBQL, GV và
HS, nhằm thu thập ý kiến chủ quan của các thành viên.
Ph

ng ph p tổng kết kinh nghiệm: Là sự kết hợp giữa lý luận quản lý

về phối hợp các lực lƣợng giáo dục với thực tiễn, là quá trình đem lý luận quản
5


lý phân tích những kinh nghiệm thực tiễn kinh nghiệm quản lý công tác này tại
đơn vị.
3. Nh m ph

ng ph p nghi n cứu h trợ

Gồm các phƣơng pháp thống kê, toán học, biểu bảng, sơ đồ

6

PHẦN THỨ HAI: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN
1. Năng ực, tài năng, năng khiếu
Năng ực: Là những đặc điểm tâm lý cá biệt ở mỗi con ngƣời, tạo thành
điều kiện quy định tốc độ, chiều sâu của việc lĩnh hội tri thức, kỹ năng, kỹ xảo
để đáp ứng yêu cầu và hoàn thành xuất sắc một hoạt động nhất định.
Tài năng (trình độ cao của năng lực là tài năng): Tài năng là một tổ hợp
các năng lực tạo tiền đề thuận lợi cho con ngƣời sáng tạo, thực hiện nhiệm vụ
đạt hiệu quả cao. Tài năng đƣợc rèn luyện, hình thành trong quá trình hoạt động
của con ngƣời. Ngƣời có năng khiếu đƣợc phát hiện, bồi dƣỡng kịp thời thì có
nhiều cơ hội trở thành tài năng.
Năng khiếu: Là “mầm mống” của tài năng, là tín hiệu của tài năng trong
tƣơng lai. Năng khiếu không đƣợc tạo ra mà chỉ đƣợc tìm ra, phát hiện thấy ở trẻ
em. Năng khiếu có liên quan tới một số yếu tố bên trong dựa trên những tƣ chất
bẩm sinh – di truyền thể hiện ở các tố chất sinh lý, thần kinh trội tƣơng hợp với
năng khiếu có ở một ngƣời.
2. C c giai đoạn ph t triển của một tài năng
- Giai đoạn 1: Giai đoạn sinh học: (từ lúc ngƣời mẹ mang thai đến lúc
đứa trẻ ra đời). Đây là giai đoạn hình thành các tổ chức cấu trúc tế bào, gắn bó
chặt chẽ với việc hình thành và phát triển của thai nhi cũng nhƣ việc nảy sinh
(hoặc thui chột) mầm mống ban đầu tài năng của mỗi con ngƣời.
- Giai đoạn 2: Giai đoạn sinh – xã hội: (Bắt đầu từ lúc đứa trẻ ra đời cho
tới lúc đứa trẻ trƣởng thành). Đây là giai đoạn nảy sinh, bộc lộ, phát triển và xác
lập năng lực.
- Giai đoạn 3: Giai đoạn xã hội: Đây là giai đoạn tài năng đƣợc thể hiện,
đƣợc sử dụng trong thực tiễn, mang lại các kết quả, các cống hiến cụ thể.
3. Học sinh giỏi, học sinh giỏi THPT
- Học sinh giỏi: Là học sinh có tiềm năng của sự “thông thạo”
- Học sinh giỏi THPT: HSG về một môn học nào đó là sự đánh giá, ghi

nhận kết quả học tập mà các em đạt đƣợc ở mức độ cao so với mục tiêu môn học
7


ở từng lớp và cả cấp THPT. Kết quả ở mỗi môn học của học sinh đƣợc thể hiện
thông qua kiến thức và kỹ năng mà các em có đƣợc, đồng thời còn thể hiện ở
trình độ tƣ duy, qua thái độ và cách ứng xử, qua cách vận dụng kiến thức và kỹ
năng trong cuộc sống thƣờng ngày.
4. Kh i niệm bồi d ỡng học sinh giỏi
- Theo Từ điển Giáo dục học 2001, bồi dƣỡng đƣợc định nghĩa nhƣ sau:
“Bồi dưỡng là quá trình trang bị thêm kiến thức, kỹ năng nhằm mục đích nâng
cao và hoàn thiện năng lực hoạt động trong các lĩnh vực cụ thể”.
- Bồi dƣỡng HSG là chủ động tạo ra môi trƣờng và những điều kiện thích
hợp cho ngƣời học phát huy cao độ nội lực của mình, đi đôi với việc tiếp nhận
một cách thông minh, hiệu quả ngoại lực (ngƣời thầy có vai trò quan trọng hàng
đầu trong môi trƣờng có tính ngoại lực); mà cốt lõi là giúp cho ngƣời học về
phƣơng pháp, biết cách học, cách nghiên cứu, cách tƣ duy, cách tự đánh giá, tận
dụng phƣơng tiện hiện đại nhất để tìm kiếm, thu thập và xử lý thông tin để tự
học, tự bồi dƣỡng.
6. Tầm quan trọng của việc bồi d ỡng học sinh giỏi ở tr ờng THPT
Tầm quan trọng của việc bồi dƣỡng HSG đƣợc thể hiện qua báo cáo chính
trị của ban chấp hành trung ƣơng Đảng VI: “Nhân tài không phải là sản phẩm
tự phát mà phải được phát hiện và bồi dưỡng công phu. Nhiều tài năng có thể bị
mai một đi nếu không được phát hiện và sử dụng đúng lúc, đúng chỗ…"
7. Mục đích của việc bồi d ỡng học sinh giỏi
- Mục đích của việc bồi dƣỡng HSG đƣợc quy định rõ ràng trong Điều 2 –
Quy chế thi HSG quốc gia chính là: “Động viên, khích lệ những học sinh học
giỏi và các giáo viên dạy giỏi; góp phần thúc đẩy việc cải tiến, nâng cao chất
lượng dạy và học, chất lượng của công tác quản lý, chỉ đạo của các cấp quản lý
giáo dục; đồng thời nhằm phát hiện học sinh có năng khiếu về môn học để tiếp

tục bồi dưỡng ở cấp học cao hơn, nhằm đào tạo nhân tài cho đất nước”.
II. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
1. Thực trạng hoạt động bồi d ỡng HSG của tr ờng
8


- Học sinh giỏi của trường: Hằng năm, dƣới sự chỉ đạo trực tiếp của Sở
GD&ĐT Lào Cai, nhà trƣờng đã xây dựng kế hoạch, triển khai khảo sát để lựa
chọn đội tuyển dự thi cấp tỉnh và phân công giáo viên bồi dƣỡng. Đối với khối
10 và 11 hàng năm nhà trƣờng đều tổ chức thi để khảo sát chất lƣợng vào tháng
4 hàng năm.
- Về nội dung bồi dưỡng: Nhà trƣờng chƣa xây dựng đƣợc nội dung
chƣơng trình dành riêng cho HSG nên mỗi GV tham gia bồi dƣỡng HSG phải tự
nghiên cứu, sƣu tầm tài liệu và tự soạn giáo án, các chuyên đề nâng cao và
chuyên sâu phù hợp với khả năng nhận thức của HS dựa trên nội dung chƣơng
trình và chuẩn kiến thức kỹ năng đối với từng môn học do Bộ GD&ĐT quy
định, trong đó nhấn mạnh đến việc khắc sâu kiến thức trọng tâm, kỹ năng học và
làm bài của HS, lồng ghép tài liệu nâng cao vào bài dạy phù hợp với đối tƣợng
học sinh
- Thực trạng điều kiện CSVC đảm bảo cho hoạt động bồi dưỡng HSG:
Sách tham khảo, tài liệu trong thƣ viện còn chƣa đầy đủ, cần đƣợc tăng cƣờng
đầu tƣ cho sách, tài liệu, đặc biệt là các tài liệu nâng cao phù hợp với đối tƣợng
HSG. CSVC lớp học thiếu, các phòng học hiện nay cơ bản chỉ đủ cho dạy học
chính khóa và ôn thi tốt nghiệp. Thiết bị dạy học chƣa tốt, có nhiều đồ dùng
chƣa có hoặc không đảm bảo chất lƣợng, chƣa đáp ứng đƣợc yêu cầu của bồi
dƣỡng HSG.
- Sự phối hợp giữa nhà trường - gia đình - xã hội: Nhà trƣờng đã phối
hợp với các tổ chức xã hội giúp nhà trƣờng về thiết bị, tài liệu giảng dạy, thay
bảng mới, thay quạt, mua máy chiếu, lập quỹ khuyến học.....khen thƣởng cho
HS đạt giải trong các kì thi.

- Về chế độ chính sách: Nhà trƣờng đã có những biện pháp khen thƣởng,
động viên GV và HS có kết quả cao trong các kỳ thi các cấp, có chế độ thanh
toán cho giáo viên dạy tối đa 30 tiết/1 đội tuyển dự thi cấp tỉnh và nhiều chế độ
hỗ trợ khác.
2. Đ nh gi chung về công t c bồi d ỡng học sinh giỏi của tr ờng
2.1. Thuận ợi:
9


- Lãnh đạo nhà trƣờng, tổ trƣởng tổ chuyên môn quan tâm chỉ đạo sát sao
tới công tác bồi dƣỡng HSG của trƣờng, coi đó là nhiệm vụ chính trị quan trọng
hàng đầu của trƣờng. Sự đầu tƣ về đội ngũ, về CSVC, TBDH luôn đƣợc thƣờng
xuyên. Sự quan tâm đó cũng ảnh hƣởng lớn đến nhận thức của cha mẹ HS, HS
trong các trƣờng. Đƣợc nhân dân, các đoàn thể ủng hộ tạo điều kiện, GV và HS
càng thấy đƣợc niềm tự hào và trách nhiệm của mình trong việc thực hiện mục
tiêu đào tạo của trƣờng, đó chính là công tác bồi dƣỡng HSG.
2.2. Kh khăn:
- Công tác xây dựng kế hoạch học tập chƣa đƣợc GV và HS quan tâm,
việc kiểm tra, đánh giá của lãnh đạo nhà trƣờng, tổ chuyên môn đối với công tác
này còn có phần xem nhẹ.
- Chƣa xây dựng đƣợc nội dung chƣơng trình bồi dƣỡng cụ thể của từng
môn, giáo viên chủ yếu làm theo kinh nghiệm, tự sƣu tầm tài liệu, những giáo
viên chƣa bao giờ thành công trong công tác này thì nhƣ “ngƣời đi trong đêm”,
không xác định đƣợc phải bồi dƣỡng cái gì cho học sinh. Những học sinh yêu
thích môn học, có tố chất nhƣng không đƣợc GVBM bồi dƣỡng thì không biết
ôn luyện theo tài liệu nào dẫn đến kết quả thi rất thấp, học sinh chán nản và bỏ
cuộc. Việc không có tài liệu bồi dƣỡng cũng là nguyên nhân làm cho nhiều giáo
viên ngại bồi dƣỡng do phải tìm tài liệu, xây dựng nội dung.
- Điều kiện CSVC phục vụ cho việc nâng cao hơn nữa trình độ của HSG
hiện nay còn chƣa đáp ứng. Việc tạo điều kiện cho GV có điều kiện để tham gia

các lớp bồi dƣỡng còn chƣa phù hợp.
- Đội ngũ GV có đủ về số lƣợng, đạt chuẩn về trình độ chuyên môn nhƣng
chƣa thực sự giỏi về chuyên môn. GV chƣa có phƣơng pháp phát hiện và bồi
dƣỡng HSG mà chỉ dựa vào kinh nghiệm của bản thân để lựa chọn, phát hiện
HSG.
- Việc phát hiện và tuyển chọn học sinh có năng khiếu, có tài năng còn
thiếu cơ sở khoa học nên chƣa chính xác và triệt để.
- Trong quá trình bồi dƣỡng, giáo viên chƣa có phƣơng pháp tác động cá
biệt nhằm phát huy tính độc lập, chủ động sáng tạo, trí thông minh của học sinh.
10


- Trách nhiệm và quyền lợi của giáo viên bồi dƣỡng học sinh giỏi còn
chƣa nhiều, chƣa động viên đƣợc ngƣời dạy.
III. CÁC GIẢI PHÁP ĐÃ THỰC HIỆN ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1. Qu n triệt và nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của công t c
bồi d ỡng HSG, học sinh năng khiếu
- Đội ngũ CBQL, GV phải nắm chắc và thông suốt các quan điểm, chủ
trƣơng chính sách của Đảng và nhà nƣớc ta về vấn đề đào tạo và bồi dƣỡng nhân
tài. Quán triệt mục tiêu “dân trí, nhân lực, nhân tài” vào kế hoạch của nhà
trƣờng. Đồng thời phải cụ thể hoá nghị quyết, chính sách và từng hoạt động của
trƣờng.
- Quán triệt việc nhận thức tầm quan trọng của công tác bồi dƣỡng HS
giỏi là biện pháp đầu tiên vô cùng quan trọng, nó quyết định việc tổ chức bồi
dƣỡng HSG đúng hƣớng và đạt hiệu quả.
- Thƣờng xuyên sinh hoạt chính trị để làm cho cán bộ giáo viên hiểu và
nhận thấy đƣợc chất lƣợng giảng dạy và năng lực của giáo viên dùng thƣớc đo
chính xác nhất là chất lƣợng học sinh, đặc biệt là HSG, học sinh năng khiếu.
- Đƣa các nội dung, biện pháp và các hình thức bồi dƣỡng học sinh giỏi
cũng nhƣ việc nâng cao kiến thức chuyên môn để bồi dƣỡng học sinh vào các

buổi sinh hoạt chuyên môn.
- Thƣờng xuyên nêu gƣơng các thầy cô trong và ngoài nhà trƣờng đã tích
cực và đạt những kết quả cao trong công tác bồi dƣỡng HSG, học sinh năng
khiếu.
- Nhà trƣờng cần quán triệt đầy đủ sâu sắc các hệ thống văn bản, chính
sách liên quan đến công tác bồi dƣỡng HSG, đồng thời tham mƣu với cấp trên
hỗ trợ nguồn kinh phí cho hoạt động chuyên môn.
- Găn nhiệm vụ này với công tác đánh giá xếp loại giáo viên và công tác
thi đua khen thƣởng. Từ năm học 2009-2010 nhà trƣờng đã có có chế độ khen
thƣởng rất thỏa đáng cho những giáo viên có thành tích trong công tác này, do
đó phần nào đã kích lệ đƣợc sự cố gắng, nỗ lực của các thầy cô.
11


2. Xây dựng kế hoạch của nhà tr ờng và h ớng dẫn c c nh m bộ
môn ập kế hoạch tổ chức ph t hiện, bồi d ỡng học sinh giỏi, học sinh năng
khiếu theo từng năm học.
- Bồi dƣỡng học sinh giỏi là một quá trình lâu dài, không phải sắp đến kỳ
thi HSG giáo viên mới tập trung học sinh để bồi dƣỡng, luyện cách làm bài thi
liên tục vài tuần để học sinh có đủ khả năng làm bài thi và đoạt giải là đạt yêu
cầu. Có thể với cách này mang đến vài kết quả nhất định, tuy nhiên nó không
phù hợp với ý nghĩa, mục đích của công tác bồi dƣỡng học sinh giỏi và không
có tính lâu dài.
- Ngay từ lớp đầu cấp, nhà trƣờng đã có kế hoạch giao trách nhiệm cho
giáo viên bộ môn phát hiện những học sinh có khả năng có thể phát triển đƣợc
và phải có báo cáo cụ thể với Lãnh đạo nhà trƣờng. Những năm học sau nhà
trƣờng bắt đầu bố trí thời gian và giáo viên để thực hiện công tác bồi dƣỡng theo
từng giai đoạn. Bên cạnh kế hoạch phân công chuyên môn, nhà trƣờng cũng lên
kế hoạch cho các bộ phận khác cùng phối hợp, hỗ trợ nhƣ GVCN lớp liên hệ
chặt chẽ với giáo viên bộ môn nắm bắt tình hình học tập của học sinh đồng thời

báo cáo kết quả học tập với phụ huynh; bộ phận kế toán văn phòng lên kế hoạch
dự trù kinh phí, thực hiện thanh toán chế độ đúng thủ tục theo quy định của tài
chính; phụ huynh quản lý chặt chẽ việc học tập ở nhà, tạo điều kiện cho con em
theo học ở trƣờng.
- Đối với các tổ chuyên môn khi xây dựng kế hoạch cần chú ý việc phân
công cụ thể giáo viên nào bồi dƣỡng học sinh nào, bồi dƣỡng phần kiến thức
nào. Chú trọng công tác theo dõi, đôn đốc, kiểm tra đánh giá đối với giáo viên
giảng dạy. Gắn kết quả bồi dƣỡng với việc đánh giá xếp loại và bình xét thi đua
giáo viên.
3. Xây dựng nội dung, tr

ng trình bồi d ỡng.

- Thực tế quản lý hoạt động bồi dƣỡng HSG, học sinh năng khiếu ở nhà
trƣờng tôi nhận thấy việc bồi dƣỡng HSG, học sinh năng khiếu chủ yếu vẫn thực
hiện theo kiểu mạnh ai đấy làm, chƣa có nội dung chƣơng trình thống nhất, nên
kết quả bồi dƣỡng thƣờng không ổn định.
12


- Việc xây dựng nội dung chƣơng trình bồi dƣỡng HSG, học sinh năng
khiếu sẽ giúp cho công tác bồi dƣỡng đƣợc thực hiện bài bản hơn, là điều kiện
để những giáo viên chƣa bao giờ bồi dƣỡng có thể tiếp cận công tác này, những
học sinh không đƣợc giáo viên bồi dƣỡng cũng có thể có đƣợc 1 cuốn tài liệu
làm định hƣớng để tự ôn tập.
- Xây dựng tài liệu bồi dƣỡng HSG, học sinh năng khiếu còn là cơ hội tốt
để bồi dƣỡng chuyên môn cho đội ngũ. Để xây dựng đƣợc 1 cuốn tài liệu đòi hỏi
giáo viên phải tìm tòi, nghiên cứu, phải trao đổi lẫn nhau

từ đó năng lực

chuyên môn của giáo viên sẽ đƣợc nâng lên.
- Việc xây dựng tài liệu bồi dƣỡng nên bắt đầu từ những bộ môn đã bồi
dƣỡng và có kết quả, nên phân công cho 1 nhóm giáo viên cùng xây dựng 1 tài
liệu, trong đó giao cho 1 giáo viên nòng cốt làm chịu trách nhiệm, nhƣ thế tất cả
giáo viên đều phải làm việc, đều đƣợc tìm tòi, nghiên cứu và tránh đƣợc sự ỉ nại,
trông chờ.
4 Xây dựng đội ngũ gi o vi n c năng ực phù hợp với y u cầu thực
ti n đòi hỏi trong công t c bồi d ỡng HSG, học sinh năng khiếu và ựa chọn
gi o vi n bồi d ỡng c c đội tuyển.
- Một thực tế hiện nay là nhiều giáo viên chƣa đủ trình độ chuyên môn
tƣơng xứng với chƣơng trình dạy cho học sinh giỏi, nhất là các giáo viên trẻ mới
ra trƣờng. Một lý do quan trọng làm giáo viên không đủ năng lực là họ đã hình
thành một thói quen chỉ cần truyền thụ vừa đủ kiến thức giúp học viên hoàn
thành Chƣơng trình THPT với mức độ trung bình. Từ đó kiến thức chuyên môn
ngày càng cùn mằn, không đảm đƣơng đƣợc chức năng mới là bồi dƣỡng HSG,
học sinh năng khiếu.
- Để xây dựng đƣợc đội ngũ giáo viên có năng lực chuyên môn tốt, có
thể đảm đƣơng nhiệm vụ dạy bồi dƣỡng học sinh giỏi thì nhà trƣờng cần tập
trung và các biện pháp sau:
+ Từng bƣớc xây dựng tài liệu, nội dung chƣơng trình bồi dƣỡng HSG,
học sinh năng khiếu để tất cả giáo viên trong nhà trƣờng đều có thể đƣợc tiếp
cận với công việc này.
13


+ Thực hiện chế độ bồi dƣỡng thỏa đáng cho giáo viên trên cơ sở quy
định tài chính hiện hành và vận dụng linh hoạt các nguồn kinh phí khác cũng
nhƣ hỗ trợ từ nguồn xã hội hóa giáo dục. Có vậy ngƣời đƣợc phân công mới yên
tâm và phấn khởi khi nhận nhiệm vụ.

+ Mạnh dạn cử giáo viên tham dự cuộc thi chọn GV giỏi cấp tỉnh, cử
giáo viên đi giao lƣu, học hỏi kinh nghiệm từ các đơn vị khác trong và ngoài
tỉnh để giáo viên có cơ hội gặp gỡ, giao lƣu, học hỏi kinh nghiệm từ những giáo
viên có chuyên môn, nghiệp vụ giỏi, có bề dày thành tích trong công tác bồi
dƣỡng HSG, học sinh năng khiếu, qua đó cũng thúc đẩy tinh thần làm việc, tinh
thần cống hiến của GV.
+ Động viên, khen thƣởng kịp thời đối với những giáo viên có thành tích
trong công tác này, “một trăm tiền công không bằng một đồng tiền thưởng”,
“một miếng giữa làng bằng một sàng xó bếp”. Đƣợc xã hội đánh giá đúng công
lao, ngƣời giáo viên sẽ cảm thấy vinh dự và từ đó họ sẽ tự hoàn chỉnh mình
thông qua việc học tập nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, tăng cƣờng
phối hợp với đồng nghiệp để cùng thực hiện tốt nhiệm vụ.
- Việc phân công giáo viên bồi dƣỡng các đội tuyển HSG, học sinh năng
khiếu cần chú ý đến những giáo viên Phải là giáo viên có phẩm chất chính trị,
đạo đức tốt , có trình độ năng lực chuyên môn và sƣ phạm giỏi , phải có trách
nhiệm cao, nhiệt tình say mê với công việc, có kiến thức và hiểu biết sâu rộng,
có kinh nghiệm và phƣơng pháp dạy phù hợp, thầy phải biết tạo cho các em
động cơ thái độ học tập đúng đắn tạo niềm say mê yêu thích và niềm hứng thú
trong học tập cho các em
5. Xây dựng chế tài hợp

để đãi ngộ thỏa đ ng những gi o vi n

tham gia bồi d ỡng và những học sinh tham dự c c kỳ thi chọn HSG, học
sinh năng khiếu c c cấp.
- Trong bối cảnh xã hội nƣớc ta hiện nay đang trên con đƣờng hƣớng đến
một nền kinh tế thị trƣờng, tƣ tƣởng ngƣời giáo viên cũng có ít nhiều thay đổi.
Để thực hiện việc tổ chức bồi dƣỡng HSG trong nhà trƣờng không thể hô hào
suông theo kiểu nhƣ thời bao cấp, vận động giáo viên làm việc theo tinh thần xã
14

hội chủ nghĩa. Hiện nay, giáo viên nói chung và giáo viên trong nhà trƣờng nói
riêng đều làm việc quá giờ theo quy định, do vậy khi phân công một giáo viên
làm thêm việc nào đó thì phải thanh toán kinh phí theo chế độ hiện hành. Để
thực hiện chế độ cho giáo viên phải làm đúng theo thủ tục tài chính.
- Vận dụng Quyết định 67/2012/QĐ-UBND ngày 28/12/2012 của UBND
tỉnh Lào Cai, bắt đầu từ năm học 2013-2014 nhà trƣờng đã cụ thể hóa chế độ hỗ
trợ cho giáo viên bồi dƣỡng các đội tuyển từ nguồn kinh phí nhà nƣớc cấp, đó
cũng là một trong các động lực thúc đẩy giáo viên tích cực hơn trong công tác
bồi dƣỡng.
- Bên cạnh việc hỗ trợ kinh phí bồi dƣỡng cho giáo viên, bằng nguồn
kinh phí từ quỹ khuyến học nhà trƣờng đã chi hỗ trợ ăn ở cho tất cả các học sinh
dự thi các kỳ thi chọn HSG, học sinh năng khiếu, thi KHKT

qua đó học sinh

và gia đình học sinh yên tâm hơn khi tham gia các đội tuyển của nhà trƣờng.
- Cùng với việc hỗ trợ kinh phí thì việc khen thƣởng động viên kịp thời
giáo viên và học sinh có thành tích trong công tác bồi dƣỡng hoặc khi xét các
danh hiệu thi đua và đề xuất khen thƣởng các cấp cũng chú ý hơn đến giáo viên
và học sinh có thành tích cao trong công tác này, đây cũng là động lực tốt giúp
cho công tác phát hiện, bồi dƣỡng HSG, học sinh năng khiếu ngày càng thu
đƣợc hiệu quả cao.
6. Xây dựng c c biện ph p ph t hiện và tuyển chọn HSG, học sinh
năng khiếu
6.1. Phát hiện học sinh giỏi
- Thông qua các tiết dạy, dựa trên nền kiến thức học sinh đại trà, giáo viên
theo dõi sự nhạy bén của học sinh đối với môn học thông qua những câu trả lời
trên lớp, quan tâm đến những học sinh có nhận thức tƣ duy thể hiện tính linh

hoạt, sáng tạo mềm dẻo khi giải quyết nhiệm vụ học tập
- Kết hợp với ra đề kiểm tra khảo sát chất lƣợng học sinh, phỏng vấn để
tìm ra những học sinh: Thông minh, trí tuệ; có khả năng sáng tạo, tinh thần say
mê ham học.
6.2. Các biện pháp nhằm tuyển chọn HSG
15


- Xây dựng các căn cứ cơ bản để tuyển chọn HSG:
+ Căn cứ vào thành tích học tập ở trƣờng của HS nhƣ tốc độ tiếp thu kiến
thức của tiết học. Điểm học lực môn học đạt loại Giỏi.
+ Căn cứ vào sự lựa chọn của GV phụ trách lớp.
+ Căn cứ vào sự sáng tạo, trí tuệ của cá nhân
+ Căn cứ vào đức tính: kiên trì, tò mò ham hiểu biết, luôn hoàn thành mọi
công việc đƣợc giao, sự tôn trọng, độc lập trong công việc.
+ Căn cứ vào sự lựa chọn của bạn bè, gia đình
- Tổ chức các hoạt động tuyển chọn: Để lựa chọn HSG cho đội tuyển,
phƣơng pháp phổ biến hiện nay là phƣơng pháp ra đề thi theo truyền thống.
Trong quá trình bồi dƣỡng đội tuyển đi thi HSG vòng trƣờng tổ chức cho các em
thi vòng xét duyệt để chọn HS có đủ điều kiện đạt kết quả cao trong kỳ thi và
lập danh sách chính thức cho đội tuyển HSG để bồi dƣỡng. Có thể bổ sung vào
danh sách này những HSG của các lớp khác mà qua quá trình dạy học phát hiện
thêm.
6.3. Các biện pháp bồi dưỡng và phát triển học sinh giỏi
- Để HS đƣợc chuẩn bị tốt nhất khi tham gia các kì thi HSG, nhà trƣờng
phải đảm bảo cho các em đƣợc học đầy đủ những kiến thức cơ bản của chƣơng
trình giáo dục theo chuẩn kiến thức kỹ năng và kiến thức nâng cao.
- Thành lập các nhóm biên soạn tài liệu giảng dạy các môn Toán học, Vật
lý, Hóa học, Sinh học, Tin học, Ngữ văn, Lịch sử, Địa lý và Tiếng Anh gồm tổ
trƣởng, nhóm trƣởng chuyên môn, GV cốt cán.

- Tiến hành thẩm định trong tổ chuyên môn, ban giám hiệu, khi cần có thể
xin ý kiến thẩm định của các giáo viên có kinh nghiệm ở các đơn vị khác.
- Khi tổ chức bồi dƣỡng cần xắp lịch cụ thể trên thời khóa biểu, những
giáo viên đƣợc phân công bồi dƣỡng phải đƣợc ƣu tiên khi xếp thời khóa biểu và
lịch tham gia các hoạt động khác.
- Trong quá trình bồi dƣỡng giáo viên khảo sát thƣờng xuyên chất lƣợng
đội tuyển để có những điều chỉnh kịp thời về nội dung, phƣơng pháp giảng dạy.
Chú trọng việc giao bài, giao tài liệu để học sinh tự học, tự nghiên cứu.
16


IV. HIỆU QUẢ THU ĐƯỢC KHI ÁP DỤNG CÁC GIẢI PHÁP
Sau khi triển khai áp dụng các giải pháp trên trong năm học 2013-2014,
kết quả công tác bồi dƣỡng học sinh giỏi học sinh năng khiếu đã có những
chuyển biến đáng kế, nhiều giáo viên đã tự giác, tích cực hơn trong công tác bồi
dƣỡng, một số giáo viên lần đầu tham gia dạy đội tuyển cũng đã thu đƣợc những
thành quả nhất định (MTCT Toán, MTCT Vật lí). Một số bộ môn đã xây dựng
đƣợc truyền thống tốt, luôn chủ động, tích cực trong công tác phát hiện, bồi
dƣỡng học sinh, nhiều năm có học sinh dự thi và đạt giải các kỳ thi, cuộc thi
chọn HSG cấp tỉnh (Ngữ văn, Địa lí, Lịch sử, MTCT Toán).
BẢNG THỐNG KÊ KẾT QUẢ THI HỌC SINH GIỎI CÁC CẤP
TỪ NĂM HỌC 2009-2010 ĐẾN NAY
Năm học
2009-2010

2010-2011

2011-2012

2012-2013

2013-2014

Kết quả thu đ ợc
- 15 giải HSG cấp trƣờng các môn văn hóa và MTCT.
- 01 giải HSG cấp tỉnh các môn văn hóa;
- 02 giải HSG giải toán trên MTCT cấp tỉnh;
- 17 giải HSG cấp trƣờng các môn văn hóa và MTCT.
- 02 giải HSG cấp tỉnh các môn văn hóa;
- 03 giải HSG giải toán trên MTCT cấp tỉnh;
- 05 giải Olympic Tiếng anh cấp tỉnh.
- 25 giải HSG cấp trƣờng các môn văn hóa và MTCT.
- 03 giải HSG cấp tỉnh các môn văn hóa;
- 04 giải HSG giải toán trên MTCT cấp tỉnh;
- 02 giải Olympic Tiếng anh cấp tỉnh.
- 23 giải HSG cấp trƣờng các môn văn hóa và MTCT.
- 03 giải HSG các môn văn hóa cấp tỉnh
- 01 giải HSG giải toán trên MTCT cấp tỉnh
- 03 giải Olympic Tiếng anh cấp tỉnh.
- 24 giải HSG cấp trƣờng các môn văn hóa và MTCT.
- 06 giải HSG các môn văn hóa cấp tỉnh
- 03 giải HSG giải toán trên MTCT cấp tỉnh
- 06 giải Olympic Tiếng anh cấp tỉnh
- 01 giải cuộc thi KHKT dành cho học sinh phổ thông.

17


PHẦN THỨ BA: KẾT LUẬN
- Công tác phát hiện và bồi dƣỡng HSG, học sinh năng khiếu là một

nhiệm vụ cực kỳ quan trọng, nhất là đối với một trƣờng THPT đang trong giai
đoạn xây dựng trƣờng đạt chuẩn quốc gia. Muốn nâng cao hiệu quả quản lý hoạt
động bồi dƣỡng HSG ở trƣờng THPT Số 2 Văn Bàn theo tôi cần thực hiện tốt
các giải pháp sau:
1. Quán triệt và nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của công tác bồi
dƣỡng HSG, học sinh năng khiếu
2. Xây dựng kế hoạch của nhà trƣờng và hƣớng dẫn các nhóm bộ môn lập
kế hoạch tổ chức phát hiện, bồi dƣỡng học sinh giỏi, học sinh năng khiếu theo
từng năm học.
3. Xây dựng nội dung, trƣơng trình bồi dƣỡng.
4 Xây dựng đội ngũ giáo viên có năng lực phù hợp với yêu cầu thực tiễn
đòi hỏi trong công tác bồi dƣỡng HSG, học sinh năng khiếu và lựa chọn giáo
viên bồi dƣỡng các đội tuyển.
5. Xây dựng chế tài hợp lý để đãi ngộ thỏa đáng những giáo viên tham gia
bồi dƣỡng và những học sinh tham dự các kỳ thi chọn HSG, học sinh năng khiếu
các cấp.
6. Xây dựng các biện pháp phát hiện và tuyển chọn HSG, học sinh năng
khiếu
- Các giải pháp nêu trên tuy chƣa phải là một hệ thống đầy đủ toàn diện,
song đó là những giải pháp chủ yếu cơ bản có tính cấp thiết, nhằm nâng cao chất
lƣợng công tác phát hiện, bồi dƣỡng HSG, học sinh năng khiếu ở trƣờng THPT
Số 2 Văn Bàn trong những năm tiếp theo.
- Mặc dù đề tài đã nghiên cứu tƣơng đối công phu và cẩn trọng, song thời
gian áp dụng các giải pháp trong thực tiễn chƣa nhiều, do đó không thể tránh
khỏi đƣợc những thiếu sót, vẫn còn những khía cạnh khác chƣa đề cập tới. Rất
mong đƣợc sự góp ý của các quý đồng nghiệp để nhà trƣờng có đƣợc những
biện pháp quản lí, chỉ đạo đầy đủ hơn nhằm điều chỉnh công tác quản lý giáo
dục ở nhà trƣờng đi đúng định hƣớng và đạt kết quả tốt hơn..
18

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Thông tin trên Website của Bộ Giáo dục và Đào tạo .
2. Tham luận của các cá nhân, đơn vị về công tác bồi dƣỡng học viên giỏi, công
tác xã hội hóa giáo dục... đăng tải trên internet.
3. Các văn bản hƣớng dẫn, các Quy chế của Bộ Giáo dục và Đào tạo về công tác
thi chọn học sinh giỏi.
4. Các văn bản hƣớng dẫn của Sở Giáo dục và Đào tạo Lào Cai chỉ đạo về việc
tổ chức phát hiện, bồi dƣỡng học sinh giỏi, học sinh năng khiếu.
5. Các báo cáo tổng kết của trƣờng THPT Số 2 Văn Bàn từ năm học 2009-2010
đến nay.

19